ar UL>K>Ka JŁ UL

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.08.10 Nr184

Wielkiego

Xicstwa

SKIEGO.

Kcdaktor: lI. II «» 1»101r*JI<.

Nakładem Drukami Nadwornej W. Dec/cera i Spółki.

"T

184.

W Srodę dnia 10. Sierpnia.

1849.

Wiadomości zagraniczne.

Rossya.

z Petersburga, dnia 16j28. Lipca. Radzca Dworu Kamerjunker Hrabia Chrelitowicz, pierwsza Sekretarz Poselstwa w ondynie, podniesiony został do rangi Radzcy Kollegialnego.

N. Cesarz d. 9. Czerw, potwierdził etat tymczasowej Kommissyi ustanowionej na urządzen>e lokalu dla Rsyrosko-Katolickićj duchownej Akademii, mającej się przenieść z Wilna do Pete(sb.Jlrga. k DQm Rossyjskiej Akademii został JU;t, na to uplony. Liczba szkolnych zakładów i uczniów w Cesorswie Rossyskiem i Królestwie Polskiem B» 1841. r. \y tym roku nowo otworzone zoetały: jedno gimnazyuro, dwie pensye szlacheckie przy girnnazyach i cztery szkoły powiatowe, w tej liczbie jedna szlachecka. Nadto w guberniach zachodnich otworzono współnych studenckich kwater przy gimnazyach trzy, a przy szkole szlacheckiej jedne, i konwiktów dwa. Liczba szkół parafialnych powiększyła się o 38. W Królestwie Polakiem otworzone zostało w Warszawie jedno gymnaiyum realne; przybyło: szkół rzemieślniczych niedzielnych pice, początkowych pięć i niższych żydowskich eześć. 1 tak ogólna lica

ba Szkolnych Zakładów w Cesarstwie i Królestwie dochodzi teraz do trzech tysięcy dwiestu siedmdziesięciu czterech: 44 więcej niź było w r. 1840., a ogół uczących się wynp*i 161,919. Liczba uczniów w Uniwersytetach i Lyceach przenosi przeszłoroczną 183 uczniami, lecz liczba uczniów Medyczno-Chirurgicznych Akademij z powodu mającego naf#ąpić zamknięcia jednej z nich a reformy W drugiej, zmniejszyła się. Liczba uczących się w gymnaziach mało się powiększyła, a mianow* - cie 42 uczniami. Francya.

Z Pa Vyza " dn'ia i. Sierpnia.

Przy sprawdzaniu pełnomocnictwa Pana Larochejaquelin przeczytano list Podpreteltta z Ploermelu, w którym tenże oświadcza, ze instrukcji Ministeryum nie usłuchał, gdy się! to z jego polityczną zasadą nie zgadza, aby miał łegitymistycznego kandydata popierać. - Dziś zawiera Monitor rozkaz Królewski, mocą którego ów Podprefekt, Pan N ouel de Latouche, swój urząd traci. Dziennik urzę» dowy uzasadnia ten środek W następujący sposób: »Podprefekt z Ploermelu, powstając przeciw administracyi w liście, pisanym do byłego Deputowanego i przeznaczonym dla publiczności, ubliżył wszystkim swoim powinnościom. III-jd nie moi« go nadal »wojem zaufanie*»> dzisiejszego pozbawia go urzędu. Przyczyną usunięcia owego urzędnika nie "jest postępowanie, przestrzegane przez niego w czasie wyborów, ale list, który wbrew wszystkim administracyjnym przepisom napisał i publicznie ogłosić go pozwolił.« Pan Emil (Wrnrdin umieścił dziś w P r e s s e bardzo obszerny artykuł, w którym swój podwójny wybór przeciw pociskom swoich przeciwników usprawiedliwia i juź naprzód osłabia wszystkie powody, jakie w Izbie dla unieważnienia jego wyboru przytoczą. Liczbę osób, które wczoraj kościół Notre Parne zwiedziły, podają na 100,000. Niezmierne mnóstwu ludzi ciśnie się do kościoła Notre Dame, dla przypatrzenia się ozdobom żałobnym. We wszystkiem tero więcej widać ciekawości, niź ducha religijnego. Paryźanie idą tam jakby do teatru, lub na inną uroczystość, a jakkolwiek uroczystość ta jest smutna, po przeminieniu pierwszej chwili« żadnego juz wrażenia nie robi.

Anglia.

z Londynu, dnia 30. Lipca. M orning - Po s t donosi z Birminghamu i »Większa część węglarzy z właścicielami kopalni kontrakty pozawierała i za małćm pod» wyźszeniem płacy znowu do pracy się garnąć chce. Winszujemy sobie tego wypadku; bo brak węgła, nastały w garncarniach, zupełne zatamowanie tej gałęzi przemysłu spowodował i mnóstwo ludzi w nędzy pogrążył. Podobnie w WalsalI i okolicach sprawy poroyślniejszy wzięły obrót. Opór robotników za ustający poczytywać można," Między uwięzionymi w Deptford i w Green« wich osadzonymi pięciu czy sześciu Kartystami był tći główny mówca przy tem zamieszaniu, Dr. Mac Douai!, którego nazajutrz zaraz zbadano i za złożoną poręką, iż się odtąd spokojnie zachowywać- będzie, wolno puszczono. · .Jłresztą protestował' on się przeciw swemu aresztowaniu. Wychodzącego z więzienia tłumy pospólstwa z wielką radością przywitały. Natychmiast czytano w Deptford i Greeowich ogromne afisze, w których pod napisem: »Gwałtowne targnięcie się na swobody obywatelskie« na walne o godz, 6. wieczornej na łąkach Blackliaat odbyć się mające zgromadzenie wzywano. Takowe się też istotnie odbyło, a mówcy Kartystowscy piorunowali w kole przeszło 3000 ludzi przeciw samowolności i gwałtom, jakich się policyą przez aresztowanie Doktora dopuściła. Postanowiono jednozgodnie w petycyi do Izby Niższej na tak nieprawne postępowanie poli

1I130cji się żalić" i Panu Duncombe polecić, żeby podanie 10 Izbie wręczył. W nocy od Środy i w Czwartek rano taka burza z piorunami Londyn i okolice nawiedzała, jakiej od wielu lat nie pamiętają. Skutki były bardzo zasmucające i kilku ludzi życie utraciło. Szczęściem deszcz lał potokami, inaczej pioruny często uderzające zapewneby nie jeden pożar wznieciły. Między 4-6 godziną burza najgwałtownićj się srożyła, a pioruny biły bez ustanku. Najwięcej- ucierpiały zachodnie przedmieścia i przyległe* wsie", gdiie dachy poznoszone, kominy i stodoły poobalane i prawie we wszystkich domach szyby okien powybijane. Piorun uderzył w wieżę świętego Marcina na placu Trafalgar, która wiele ucierpiała; podobnego łosu doznało wiele domów w Westminster i Vauxhall, chociaż nigdzie się nie paliło. Po wsiach mieszkańcy w niektórych domach błyskawicą rażonych, jakby cudem ocalali. W Essex cala wieża jednak się zawaliła, a w starej dzwonicy w Newington piorun zegar na kawałki zgruchotał, dzwon zaś zwalił na ziemię. Na Tamizie mnóstwo statków zatonęło; w jednym z nich zginęło 2ch szyprów, ojców licznych rodzin. Jeszcze szkody nie są wypośrodkowane. Na wielu okrętach liny i takielaze pozrywane, a w Hrabstwie Surey żniwa na polach po części zniszczone.

Hiszpania.

z Madrytu, dnia 23. Lipca. Zasmucająca wiadomość o śmierci Xiccia Orleańskiego nadeszła już d. 16. b. m. do tutejszego poselstwa irancuzkiego. Skoro się Regent o nić; dowiedział, zalecił, żeby Dwór ns 40 dni żałobę przywdział. Młody Intant, Don Francisco de Assis, został zaraz po swojćm tutaj przybyciu przez swego ojca Begentowi przedstawiony. Ta okoliczność, że przy tej sposobności w mundurze Kapitana od huzarów wystąpił, spowodowała jedeH dziennik tutejszy do następuiących uwag: »Okazuje się więc, ie nowy przybylec poczytuje sobie za wielki zaszczyt, być nadliczbowym Kapitanem. Wypadki takowe służą republikanom za tryumf, pozbawiając Xiąźąt należącej im powagi, a lud ochoty powierzenia rękom takim losu swego.« W tymże samym mundurze pokazuje się miody Xiąźę Co wieczór w Prado, towarzysząc swym rodzicom, nie mogąc bynajmniej zwrócić na siebie uwagi, a tem mniej współuczucia ludu. Małżonka Infanta Don Francisco de Paula tymczasem nic takiego nie opuściła, aby przez zawiązane potajemni«! w pałacu związki wpływać na uuiysl młodocianej Królowej. w czasie pr» eCbadzki w Buen Retiro spotkać, apiweczył wprawdzie towarzyszący Królowej Intendent 1«*Y. cywilnej, Don Martin de los Heros, ale zabiegi w głębi pałacu już się natomiast dosyć daleko posunęły, i dopiero niedoświadczenie młodej Królowej cały wątek rzeczy w) kryło. M. Parii zapytała się bowiem swego opiekuna, Pana Argucllesa, dla czegoby jej »tryjowi, Infantowi Don Francisco, nie wolno byjo zajifi dawniejsze mieszkanie w pałacu-królewskim, i gdy opiekun na to odpowiedział, że Infant wolał w innym pałacu w mieście zamieszkać, odrzekła Królowa, iż Infant mieszka w bardzo nieprzyzwoitym do*nu, i to mimo swej woli. Opiekun zapytał II( natychmiast Królowej, od jakieby się osoby, o tych okolicznościach dowiedziała, i dowiedział się, iż nauczyciel kaUigrafii wiadomość takową N. Królowej przyniósł. W skutek tego ścisłe rozpoczęto śledztwo, z którego się wykryło, źe wspomnianego dopiero nau« rzyciela kaUigrafii, podobnie jak kilka dam Dworu, a nawet, jak głoszono, Nadochniistrzynię Królowe) (Więznę Belgida) pozyskał« małżonka Infanta Don Francisco de Faula, a to dla ułatwienia proiektu zaślubienia młodej Królowej z jej kuzynem. Wszystkich winowajców natychmiast z pałacu oddalono, i głoszono, źe i Nadochmistrzyni swego uwolnienia zażądała, do czego się przecież nie przychylona. Opiekun zapełnił opróżnione miejsca osobami swego wyboru. Cały ten wypadek zwrócił na siebie uwagę Regenta tern bardziej, gdy już do wiadomości jego doszło, źe nieprzychylna mu część stronnictwa zagorzalców popierała potajemnie plan połączenia zwią zkiem ślubnym młodej Królowej z synem Infanta Don Francisco de Paula. Dla tego wezwal zaraz ostatniego do siebie przed kilku dniarni> i oświadczył mu, aby wraz z swoją rodziną Madryt jak najspiesznićj opuścił i zaniechał wszelkich myśli pod względem ożenienia sy na swego z Królową IzabeUą! "Zawiadomiłem, dodał Regent, wszystkie zaprzyjaźnione Uwoxy o postanowieniu rządu hiszpańskiego, n i e zajmowania się na teraz projektami o zanięściu Królów«!j." Głoszą teraz, ze Infant Don Francisco uda się z rodziną swoją do San Sebastianu, gdzie kąpieli morskich używać będzie. Wysiany do Katalonii Generał Zurbano, odznaczył pierwsze swoje wystąpienie tamże krokam» okrulnemi, na wspomnienie których ludzkość się wzdryg». Rozporządzenie jego 2 d. 16. już zapewne w dziennikach francuskich umieszczone będzie. Nawet Eco dei C o m e r c i o, broniący dotąd ciągle Zurbany,

«W:

Vowiada dzisiaj.' »Osoby, wpadające W ręce hntowników, i nie mające innego sposobu do ocalenia życia swego nad złożenie żądanego okupu, zostają, w razie kuszeni« się o ocalenie, przez zastępcę rządu, któremu bronić ich obowiązek służby nakazuje, na śmierć skazani; ajeżeli im ich rodzice, mężowie, żony albo dzieci wolność wyjednać pragną, muszą wszyscy po- , nosić śmierć z ręki tego, który ich bronić nie umiał.« Corresponsal powiada: "Jeżeliby jeszcze kto chciał twierdzić, źe się w Hiszpan nii rząd, konstytucya, wolność, albo caś do nich choć w cząstce podobnego znajduje, przekonamy go natychmiast o kłamstwie i zbijemy twierdzenie jego w Geronie wyda« nem rozporządzeniem.« Jeszcze wyraźniej przemawia C aste 11 a no: »Lud, który tym sposobem rozrządza życiem swoich ziomków, chociażby to byli najwięksi zbrodniarze, nie ma żadnego wyobrażenia o wolności i sprawiedliwości; jestto lud złożony z nie wolni», ków bez praw i rządu.... Rząd, mianujący takich Generałów i urzędników, czyni się ich współwinowajcą i ohydza się w oczach narodu, w oczach całego świata, w oczacb ludzkości. . . . .Odtąd cudzoziemcy słusznie powiedzieć mogą, źe się Afryka od tego pćłwy»pu zaczyna, i to Afryka tygrysów i hien.« Belgia.

55 Bruxelli, dnia 27. Lipca.

Na wczorajszem posiedzeniu Izby Reprezentantów przedłożony został traktat handlowy z Francyą, którego treść powszechnie już jest wiadoma. Projekt przekazany został Komroissyora prawodawczym do roztrząśnienia. Pan Delahaye wezwał Ministra skarbu, aby miał staranie, iżby Anglicy korzystając z czasu pozostawionego, nim nastąpi podwyższenie cła, nie zalali sweuii fabrykatami składów w Belgii, Minister udzielił zaspokajającą odpowiedź. Z powodu tego traktatu panuje w Flandryi powszechna radość.

Szwajcarya« N c u c h a l c l, dnia 21. Lipca.

Rada Stanu otrzymała od francuskiego Generała Voirol, dowódzcy 6tćj dywizyi wojskowej wBesancon, pismo zd. 15. b. ni., wktóre'm tenże wynurza ubplewanie, że francuzki Kapitau Rolland na czele swej kompanii przekroczył granicę kantonu Neuchatel i przez to stał się winnym pogwałcenia territorium. General ten donosi zarazem, źe ów Kapitan skazany został za to na 2tygodniowy areszt. Austrya.

Z Wiednia, dnia 30. Lipca.

(Gaz. Powsz. Lip.) - Sejm Siedmiogrodzki zakończył obecnie sprawy religijne, które go N. Panu cały szereg zażaleń. Domagają się koniecznie zupełnej równości praw dla czterech wyznań w Siedmiogrodzie i upraszają Króla, żeby przy przeiściu katolików sześciotygodniowa nauka religii ustała, oraz żeby przy małżeństwach mieszanych, skoro błogosławieństwa żądają, akatolicka strona od księdza katolickiego ślubu brać niepotrzebowała, j*o też żeby przy rozwodach takich małżeństw sprawa Rzymsko - katolick. sądowi oddawaną nie była. Zwiedzanie uniwersytetów zagranicznych ze strony młodzieży eWanielickićj nie ma być odtąd zabronione ani utrudzane, a xiążki protestancko-teologiczne do approbacyi rządu królewskiego nie przedstawiane. JCKMośĆ najwyższern postanowieniem z d.

11. Lipca b. r. raczył Kanclerza Konsystorza, Michała Kuziemskiego, Kanonikiem przy Lwowskiej Kapitule obrządku greckiego i nadzórcą dyecezalhych szkół narodowych najłaskawiej mianować. Grecya.

Z Aten, dnia 12. Lipca.

W czasie samegb zaćmienia słońca odbyło się tu za miastem uroczyste położenie kamienia węgielnego pod obserwatoryum astrono· ? o F , t ' mlczne . - » Hajł i.

Wiadomości z Cap Haytien z d. 23.

Czerwca opiewają, podług Gaz et y bremeń» skiej, że d. 24. z rana o godzinie 5J znowu gwałtowne wstrząśnienie ziemi nową wznieciło trwogę. Nieszczęśliwi mieszkańcy miasta tego, którzy ocalali, mieszkają na otwarłem polu albo w na prędce skleconych budachein

.w > Rozmait e wia domości.

Z Berlina, dnia 3. Sierpnia. (G, Wrocl) Stosownie do pogłoski, N. Król podczas pobytu swego przy Dworze Rossyjskira raz tylko stolicę Petersburg obecnością swoją zaszczycić raczył, a i wtenczas tylko kilka godzin łam przepędził. Udział stolicy Cesarstwa w radosnej uroczystości srebrnego wesela najdo« etojniejszćj pary nie odpowiedział oczekiwaniom. Przyczyną tej obojętności ma być zniechęcenie wysokiej arystokracyi, która wspaniałomyślnemu Cesarzowi swemu tego darować nie może, źe on poddanych swoich coraz barótii'} cywilizować, a nieograniczonej władzy szlachty tamę położyć się stara. Alexander Tyszyński, autor »Amerykanki w Polsce«, (W któremto dziele połączył dwa przedmioty: Rozwinięcie piśmiennictwa i rozwinięcie pojęć ludzkiej strca), wydał w Warszawie

Morenę czyli Marzanna Uważamy w tym autorze rozdział obudwóch dążeń, razem pierwej zawartych. Rozwinięcie piśmiennictwa spowodowało rzut oka na całą sławiańszczyznę, część druga oddzieloną została od literackie) i powiększona trzema obrazami. Z nich ostatni jest typem społeczeńskim, kwestyą zajmującą dziś oświeconą Europę. Głownem zaś dążeniem jest zwrócenie ludzi ze sfery zmysłowej do umysłowości. A Choć skromna nazwa: Powieści bladych, przecież przewyższaj one inne szumnie ochrzczone twory podobnogo rodzaju. Ubiór Królowej dzikich Judów. - Gdy Xiąźę Joinville wrócił 2 dalekiej morskiej podróży, siostra jego, Xiężniczka Klementyna, Wymawiała mu, że z krajów, które zwiedził, nie przywiózł ubioru młodej dziewczyny. -. "Życzyłabym sobie wystąpić w takim ubiorze", rzekła. - "Życzenie to łatwo spełnione być może", odrzekł Xiąźę; "zarzuty twoje są; niesłuszne, gdyż kupiłem istotnie zupełny ubiór Królowej dzikich ludów, która prawie twojego wzrostu była. Jutro ci go przyniosę." - Nazajutrz Xiąźę przyszedłszy, rzekł do siostryr "Uiściłem się w słowie, i przybyłem do ciebie. " - "A ubiór?" Xiążę nie odrzekłszy ani słowa, wyjął z kieszeni osobliwszy, z czerwonych ziarnek nasiennych! błękitnych paciorek śklannych złożony naszyjnik, i dał go xicżniczce, która przypatrzywszy się mu, przyznała, źe pomimo sk\roronćj prostoty jest dość ładny, poczćin położywszy go na stole, czekała co dalej nastąp».- Książę zaczął tymczasem przypatrywać się obrazowi na ścianie.»Joinvillu«, zapytała xięźniczka, »0 czymże myślisz?« - »Czy masz mi co powiedzieć, kochana siostro?-»Wiadomo ci na co czekam.» - »Bynajmniej.«-»Przecież na ubiór dzikiej Królowej." - »W'szakzem ci go dał.« - »Jako? tylko naszyjnik? A gdzież reszta?« - »Naszyjnik ten był jedynym tćj Królowej ubiorem.»

Ceny targowe w mieście POZNANIU.

Diiia 8. Sierpnia 1842. r.

od do

.T»L (gr. f«n

T»l. h!f. f«n.

Pszenicy szeiel Zyta dt.

Jęczmienia dt. .

Owsa . dt.

Tatarki dt.

Grochu . dt.

Ziemiaków d t .

Siana cetnar .

Słomy kopa. .

Masła garniec .

Spirytusu beczka 5 27 24 29 7 6 43 6 27 15 16