CrA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.08.13 Nr187

T A

\Vlelkiego v

B :

Xicstwp O ZN ANSKI'E G O.

Nakładem Drukarni Nadwornej TK Deekera i Spot Hi. - HedaŁtor: JI. WannoJf»A(,

3IC mu.

W Sobota dnia 13. Sierpnia.

iS42.

Wiadomości kraj owe.

'L B e r l i n a, dnia 9. S i e rp nia.

JO. Xiażę Wilhelm Radziwiłł, GeneraI-Major i Komandor 6tej brygady obrony krajowej, wyjechał do Brandenburga.

Wiadomości zagraniczne.

li «. I p o 1 s K .a. z Warszawy, dnia 6.Sierpnia. Rada Administracyjna zatwierdziła zapisy: 5) Dla kościoła parafialnego w Częstochowie: o. Obraz przedstawiający zdjęcie z krzyża Chrystusa Pana; b. Jako stały fundusz rub, SI.

300. 2) Dla XX. Dominikanów w GidIach I. SI. 300. 3) Dla XX. Bernardynów w klasztorze ś\v. Anny pod Przyrowem I. SI. 300. 4) DI« szpitala cforześ4:iańskiego w Częstochowie 600 r. łr' j 539 r sr k 25, przez megdy Łukasza <L*abowekiego poczynione.

Wyciąg Z Sprawozdania Z działań administracji Królestwa Polskie*, o Z roku 4840.

(Dokoiicreiii«. ) Bank. -. frzez ciąg 1840. roku, ważniejsze cI.ynności i operacje Banku były następujące: 1) Co do długu krajowego, powstałego do utworzenia Króles-twa Po&kiegp, Bank zaj

mował się skupowaniem dowodów Kommissyi Likwidacyjnej; co się zaś tyczy nowego długu, trudnił się spłaceniem obbgacyi, za summy na jego umorzenie ze Skarbu dostarczane, które wynosiły w eiAgu I. do 2,356,390 rubli srebrnych, 2) Wypuszczenie w obieg biletów Banko« wych, za summę nie przewyższającA kapitału zakładowego Banku, który, jak w roku lS39. wynosił 6.300,000 rubli SI. Bilety bankowe, przy znacznych wypłatach, były więcej poszukiwane, niż moneta srebrna, tak, że częstokroć Bank, nie mając biletów, musiał odbywali wypłaty moneta. , 3) Co do skupowania i przedaiy vrexfi »pi» pierów publicznych, tak kraiowych, jako i zagranicznych, operacye Banku dochodziły do 9,300,000 rub, SI.

4) Chowanie opieczętowanych depozytów, których wartość w roku 1840 'dochodziła do 25,358,396 rub, SI.

5) Obrót depozytów prywatnych i należących do zakładów publicznych; wartość tych depozytów wynosiła 13,330,145 rub. SI. 6) Pożyczki udzielone zakładom przemysłowym i handlowym, .dochodzące do 2,40.*,CXX) rubli srebrnych. ." IK 7) Pożyczki na zastawy papjAfów publi

Cznycrt, kosztowności, tudzież różnych wy borów, oraz otwarte kredy ta domom handlowym i różnym osobom. Obroty tego rodzaiu dochodziły do 30,632,150 rubli sr. W ogóle, na wszelkich operacyach Banku, Skarb zyskał w 1840 roku 452,931 r. sr. Przedsięwzięcia handlowe i przemysłowe Banku w tym roku, główniej sze były następujące: Oprócz Bankowej papierni w Jeziorny, i magazynu składowego w Nowym Dworze, oraz robót około budowy drogi żelaznej, o czem wyżej była mowa, Hank urządził w Warszawie składy na wełnę i różne inne towary, których w tym roku znajdowało się do 9800 cetnarów. Do kanału Augustowskiego, w zaprzeszłym roku jeszcze zupełnie ukończonego, wybudowano kanał odpływowy, dla odwrócenia, W razie potrzeby, wód rzeki Hańczy, lub posiłkowania niemi kanału, na przypadek suszy. Z zostających pod wiedzą Banku Zakładów Górniczych, znajdujące się w okręgu wschodnim, doznały znacznych szkód z powodu byłych powodzi. Budowa zachodnich była kontynuowaną. Warsztaty w Białogonie i Suchedniowie, szczególnie zajęte były wykonaniem machin, instrumentów i innych wyrobów, zpowodu wielu obstalunków. W ogóle, nadto, wykonywanie robót w Zakładach Górniczych, jako to: wydobywanie węgla, żelaznej rudy, wyrabianie żelaza kutego i lan e g o, cynku i innych, chociaż było w roku 1840. 'przerywanym nieustannemi deszczami, jednakże, pomimo to, przedstawia nader zadowalający wypadek. Towarzystwo Kredytowe Ziemskie. - Towarzystwo ukończyło ze Skarbem rozrachunki, co do zaliczeń na rozwinięcie się swoj e, w Jatach 1826 i 1827, otrzymanych. Rząd opiekując się tak powszechnie użyteczną instytucyą, i w tym razie okazał jej nową pomoc, uwolniwszy towarzystwo nie tylko od zapłacenia procentów za ubiegłe lata, ale nawet odstępując inaczej summy kapitałowe) z ogółu udzielonych mu zaliczeń. Z upływem 1840 roku, (.kończył się U-nnm oJlnaArony Ukazem Najwyższym, z dnia 9. i 12. Kwietnia 1b38 roku, do wydawania wierzycielom dodatkowych źJtołWarzystwa Kredytowego pożyczek; JeCZ, ażeby podać sposobność korzystania z nich tvm'właścicielom, którzy nie zdążyli ich naciągnąć, zamierzono upra»7ać o przedłużenie terminu, na co też nastąpiło w swoim caaiłie Najwyższe zezwolenie. W ogolę listów zaśTawnych, ('oprócz umorzonych), do roku 1840. w obiegu zostających, łącznie z puszczo« nem» w obiegI w r.'1640.

.45,510,438 r. »r.

było za Lecz gdy w tymże roku, E rzez spłacenie kapitału uło ich z a ...... 5..589..993.. r. ar. Przeto w obiegu pozostało za 39,920,445 r. sr.

Towarzystwo i kredyt lego ciągle kwitnie, będąc utrzymanym zawsze względami i opieką Rządu. Ścisłe dopełnianie Ustawy i praw, Najwyżej Towarzystwu nadanych, zjednało mu kredyt w Królestwie, Ia"k za granicą. Listy Zastawne, mające bezpieczeństwo na do- - brach ziemskich, Towarzystwu Kredytowemu zastawionych, mają w kursie prawie nominalną swą wartość, vv porównaniu z którą kurs ich w roku 1840. różnił się zaledwie tylko o trzy procenta. Rossy».

Z Petersburga, dnia 17/29. Lipca.

N. Cesarz Jmć, obchodząc dnia 1. Lipca 25łetnią rocznicę szczęśliwego Swojego małżeństwa, Najmiłościwići przeznaczyć raczył dla żołnierzy szeregowych: w gwardyi, po rubra, warmii po 50 KOp., a dla wszystkich v»ojsk garnizonowych, jako też wszystkich żołnierzy nie szeregowych, po 25 kop sr., na każdego. Z dnia 20. Lipca (1. Sierpnia).

T y g o d n i k P e t e r s b. zawiera następujący manifest i dwa ukazy N. Cesarza: Z BOZPJ luiki IDY Mikolaj 1. Ctuirz i Samo' wladzca wszec/i Kossyj i t. d. Postanowiwszy w maniteście Naszym 19o Sierpnia 1834. r." coroczne częściowe w Państwie rekruckie zacii»o'. rozkazujemy: przypadaiijcy na ten rok czwarty częściowy kolejny nabór, z gubernij zachodniego pasa Cesarstwa, odbyć stosownie do okazującego się nickompielu wojska lądowego i floty, licząc na tysiąc dusz po pięciu rekrutów, podług osobnego zawierającego szczegółowe rozrządzenia ukazu, danego wraz z niniejszem Rządzącemu Senatowi. - Dan w obozie korpusu gwsrdyi dnia dwunastego Lipca, roku od Narodzenia Pańskiego tysiąc ośmset czterdziestego drugiego; panowania zaś Naszego siedmnastego roku. (podp.) Mikołaj.

I. Uhaz do Rządzącego Senatu: Wydanym W dniu dzisiejszym manifestem zaleciliśmy odbycie koleinego czwartego częściowego naboru w guberniach zachodniego pasa Państwa, - i rozkazujemy: 1) nabór ten zacząć od 1. Listopada b. r. i skończyć go niechybnie do Igo Stycznia 1843. r.; 2) na umundurowanie rekrutów brać od sławiących pieniądze podług ceny, ile umundurowanie to kosztuje zarządo w i Kommissaryatu, a mianowicie po 10 rubli 20 kop. sr.; i 3) nabór rekrutów z włościan . skarbowych w guberniach Petersburskiej, terynosławskiej, Chersońskiej, Poltawskiej i Chernihowskiej, odbyć podług osobnych przepisów, jakieśmy dali Ministerstwu Dóbr Panstwa. - Wydanie rozrządzeń co do szczegółów tyczących się wojennego zarządu poleciliśmy Zarządzającemu Ministerstwem wojny, a odbycie jak należy i ukończenie W zakreślonym terminie tego naboru, powierzamy stafalI ° R 2 9 ° , z a c e S O S t M . k ł . MY U . ena U. 1 O aJ.

- w obozie korpusu gwardyi, 12. Lipca 1842.

n n A a 2 <IQ .Rządzącego Senatu: W ukazie 49. Paźdz. 1841. r. postanowiliśmy: przy ka»dym ogólnym w Państwie zaciągu rekrutów, powoływa<<! do oeobistej wojskowej powinnosei jednodworców i grażdanów zachodnich gubernij. - Zaleciwszy dziś wydanym manifestem odbycie kolejnego czwartego częścioWego naboru w guberniach zachodniego pasa Państwa, rozkazujemy: wybrać po dziesięciu ludzi z tysiąca dusz i Z jednodworców i graźdan gubernij: Witebskiej, Mohylewskiej, Kijowskiej, Podolskiej, W ołyńskiej, Mińskiej, Wileńskiej, Grodzieńskiej i z obwodu Biało etockiego, podług ustawy o rozkładzie ich wojskowej powinności, i podług obejmującego szczegółowe rozrządzenia ukazu, wraz z niniejszym danego Rządzącemu Senatowi. (podp.) Mikołaj.

W obozie korpusu gwardyi, 12. Lipca 1842. r.

(Prey ogłoszeniu łych ukazów RządzącySenat zalecił Gubernatorom cywilnym, aby i za legli z lat przeszłych rekruci byli ścią&nicni.) F r a n C y a.

Z Paryża, dnia 4. Sierpnia.

- Pojazd do przewiezienia śmiertelnych zwłok Xiecia Orleańskiego do Dreux stanął dziś rano o godzinie 3L przed kościołem kałedralnym i o same; godzinie 4tej na miejsce swego przeznaczenia wyruszył. Całe duchowieństwo metropolitalne towarzyszyło zwłokOm, odmawia* je modlitwy za duszę zoiarłych, aż do drzwi kościoła. Skoro tylko ciało a Kościoła wyniesiono, zaczęła niezmierna gromada rzemieślników zdejmować" obicia i uprzątac na bok poczynione na obrzęd żało bny przygotowania. O godzinie 11 z rana panowała * n o w u w kościele N otre Dame zwyczajna spokojność. Dzienniki ministeryalne zaczynają wynurzać v w * k 2 w * wxglcdem wyboru 1 'rezeea. Wycnodzący w Troyes dziennik Pro pagateur s d. 4. b. m. donosi, że nadeszła z BarsurAube sztafeta przywiozła Prefektowi wiadomość o srożącyrn się tamże ogniu, który już trzecią część miasta w perzynę obrócił, i ie przy odsełaniu tej wiadomości jeszcze 0griia nie przytłumiono.

Giełda, d. 4. Sierpnia. - Czynności na giełdzie dzisiejszej nie bardzo były ożywione i renty franruzkie więcej sprzedawano, niż kupowano. Zanim się na nowe puszcza spekulacye, chcą czekać" wypadku JITyborn Prezesa Izby deputowanych.

Z P a ry ż a, dnia 5. Sierpnia.

Posiedzenie Izby Deputowanych, dn. 5. S i e rp nia. - Po ukończeniu na sessyi wczorajszej sprawdzenia pełnomocnictw, Izba dzisiaj do głosowania względem wyboru Pre» zesa przystąpiła-Wypadek był następujący: Liczba głosujących . .423.

Konieczna większość .... 213.

Pan Sauzet otrzymał .... 210 głosów, " Odilon - Barrot. . . . .131 M " Dufaure. . . . .. .39" " Gras- Preville. . . . ..22 " " Du pin . . . . . . . ..16 " .. ,', Dupont de 1 'Eure ... 4 , (GV " Btrryer. . . . . . . ..3 " -- Punieważ żaden z kandydatów koniecznej większości nie uzyskał, do drugiego głosowania przystąpić musiano, którego wypadek przy odejściu poczty nie był wiadomy. (Powiadano w Izbie, że Legityraiści, co przy pierwszem przegłosowaniu za P P. Graa- Preville i Berryer glosowali, przy drugiein białe kartki do urny wrzucać będą. Jeżeli w tym zamiarze nawet przy tik nazwanćm ballotement wytrwają, wybór Pana Sauzet nie ulega wątpliwości. Ten wtenczas tylko przepadnie, jeżeli wszy.

stkie oppozycye, mające, jak się pokazało, 215 głosów, za kandydaturą Pana Uułaure się 0« świadczą. ) - - VV Messager czytamy następującą telegraficzną depeszę z Dreux z dn. 4. m. b. wieczorem: «O godzinie 11 orszak pogrzeboYYy przy odgłosie wszystkich dzwonów, wśród gromu d z i a, , wielkiego zbiegowiska! ludu do miasta wszedł. Gwardya narodowa Z Vandome, z odległości 35 godzin dla towarzy«zenia orszakowi żałobnemu przybyła. 300 xięźy pod Biskupem z Chartres było tam zgroroadzonych. Król oczekiwał Xiążąt W kapli<> Ostatnią posługę oddano zmarłemu wśród rzewnych płaczów wszystkich obecnych. Król okazał podziwienia godną stałość. O godz. 4. skończył się obrząd. Król o godz. 6. 5l synami swemi do Neuilly powrócił.« W Moniteur paruien czytamy: »Wiemy> że na odbytem przed dwoma dniami zgromadzeniu gabinetu postanowiono j e d ń 0Zgodnie do żadnej zmiany się nie zastósowad; owszem wszyscy członkowie podejmuj«ł się odpowiedzialności za przestrzeganą od lat dwuch politykę, że więc w tym dnju, w ciła, niezawodnie wezyscy się cofną i do doświadczania innego składu się nic skłonią.« Dziennik Sporów wyraża: »U mocowano nao do oświadczenia, źe 1'. Salvandy, aby sił konserwatystów nie rozdwajać, czyniąc zadość przyjętym na rozmaitych zgromadzenich obovviazaniom, głosów, któreby mógł uzyskać, nie; przyjmować postanowił. P. Sauzet więc jŁOStąje jedynym kandydatem wszystkich odcie ni stp.onnictwa konserwatystów." Jedna gazeta oppozycyjna uprzednio obra> chowała (i dość trafnie, jak wypadek okazał) )];e kandydat ministeryałny do krzesła Prezesowskiego o mało nad 200 głosów mieć będzie, więc nie absolutną większość. Taką więc włącznie z 150 urzędnikami, glosującerni na korzyść każdego rainisteryum, jestowa'lak nazwana większość, która się po skończeniu wyborów ogólnych chełpiła, źe blisko 300 gło» :'$ÓW Jiczy.

,Pogłpska o wielkim pożarze w Bar sur Aube we potwierdziła się. Anglia.

z ' L o n d y n u, dnia 5. Sierpnia. Ma być teraz pewną rzeczą, źe Parlament · dopiero w czwartek, dn. 18. b. m , osobiście przez Królową odroczony zostanie. Wiadomość o cohiięeiu wojaka angielskiego a Afghanistanu poczytule Standard za fałszywą. »Błąd ten, powiada wspomniany dziennik, byłby mógł nieszczęsne za sobą pociągnąć skutki, gdyby temuż, jak się zdaje, przytomność umysłu i stałość Generała Pollocka nie była zapobiegła. Naczelny, wódz bowiem otrzymał zalecenie, aby poczynił przygotowania do odwołania będącego w Uschellalabadzie wojI..I, Ka; nie zrozumiał on rozkazu Generalnego Gubernatora i nakazał w istocie cofnięcie s»ę całej armii Z tamtej strony Indusa. Generał Pollock nie chciał tym rozkazom być posłacznym, gdy się takowe sprzeciwiały rozkazom, jakie tam od Lorda Ellenborougha otrzymał. Jeżeli Generał Nolt podobne otrzyma instrukcye, spodziewać się należy, iż niezawodnie równie mądrze sobie w tej mierze postąpi. Początek tćl pomyłki u Sir Jaspera Nicholba jeszeze nie wyjaśniony.« O wojnie w Chinach'i mniemanych krokach do układów wyraża S t a n d a r d: »Bar« dzo żałować trzeba, źe upór Chińczyków takich wymaga ofiar; ałe są one niezbędne, jeżeli wojny calkićm zaprzestać nie mamy. Każdy znak pobłażania poczytywanoby niemylnie za znak słabości, a gdzie idzie o walkę z takiemi massami, wrażenie podobne stałoby się zgubnim. Była pogłoska, że Mandarynowie

114S

na czele 30,000 wojska na Ningpo uderzyć zamyślali, ale poczynione przez Sir flugh' Gougb, który deinonstracyę przeciw Hangtschajfau, stolicy prowincyi uczynił, środki ostrożności, zniweczyły łen zamiar. Wszakże ludzkość wymaga, żeby wojnie tej jak najprędzej koniec położono, a to tylko za pomocą licznego wzmocnienia sił naszych nastąpić" może. Jeżeli się pogłoska potwierdzi, źe Mandarynowie w innych prowineyach z obawy, żeby się wojna i do ich dystryktów nie przeniosła, rząd niebiański spowodowali do wyprawienia Kommissarza z ofiarowaniem 30 milionów dolarów i ustąpienia Hong- Kongu jako wynagrodzenia kosztów wojennych, widoki dla nas byłyby jak najpomyślniejsze. Cli i fi Y z Makao, dnia 12. Kwietnia. Chinczykowie, doświadczywszy dawniej zniesienia załogi angielskiej w N ingpo, stanęli może w 6000 w odległości 11 mil angielskich ku zachodowi w zamiarze przecięcia Anglikom dowozów. Wyprawiono naprzeciw nim rzeką 1100 ludzi, którzy uderzywszy na nieprzyjaciela 5-700 trupem położyli a resztę rozegnali; w«z?kźe Chińczycy tą rażą z większą jednak odwagą bię bili, zląd też znaczna ich strata. Anglików poległo 3 a 4 raniono. Stosownie do pogłoski gromadzi się nowy korpus Chińczyków w liczbie 30,000 zamierzający raz jeezcze uderzyć na Ningpo. Słychać oraz, źe Sir Hugh Gough demonstracyę przeciw stolicy prowincyi, Tschiking wykonać zamyślą i że może cale wojsko angielskie z sobą weźmie. Po pierwszej potyczcepod Ningpo kassa nieprzyjacielska wpadła w ręce Anglików, ale nie było w niej więcej nad 2000 dollarów. Po nadejściu tu oczekiwanych posiłek, siły zbrojne angielskie na wodach Chińskich składać się będą z 56 okrętów wojennych rozmaitego gatunku, 40-50 okrętów przewozowych i przeszło 15,000 żołnierzy i marynarzy. W różnych utarczkach aż do obecnej chwili poległo luż 8000 Chińczyków i 1S19 dział im odebrano albo zniszczono. Na rzece Kanton rozboje morskie tak się zagęściły, źe mandaryni naj sroższych środków chwycić się musieli. Wielu już stracono, a w 1ednym dniu w samym Kantonie 44 rozbójnilkom morskim głowy poucinano,

Rozmaite wiadomości.

2 Poznania. - Dziennik'Urzędowy Król.

Regencyi w Poznaniu z dnia 9. Sierpnia r. b.

obejmuje między inne mi następującą pochwa .rażą się Donosiciel Port Philip.p'»ki, posłuchajmy. »Wtorek. Dnia 23- Czerwca 1840. P' ,slę»py odkrycia. Prosimy naszych czytelników, »aby zwrócili uwagę na doniesienie ogłoszone »0 odkryciach Pana Strzeleckiego w Kraju »Gippsa. Pomijamy jako rzecz znajomą, że «towarzyszyli mu jego przyjaciele James Ma»carthur z Vineyard Parramatta i P. Riley, »nadto służący, dwóch białych, jeden-czarriy.

Podrożę iodkryeiaP-E- SU-zelei-IUego. »Dawniej już donieśliśmy o wielkich trudach (Ciąg tjojsay.) »i niedostatkach, które' z równym umysłem »jnosili wszyscy.« J <<i e li dotychczasowe podróże P. Strzeleckiego obudziły nasze sprawiedliwe podzi- "Daremną byłoby rzeczą, raz jeszcze chcieć wie nie i przeniknęły serca nasze należącym »wyuczać znakomite zasługi, jakie P. Strzelęmu się szacunkiem", czcią i miłością; tedy na »cki położył nie tylko dla N o we "j W a l i i p 0Większe zasługują podziwienie i na większą »łudniowej w_ogólności, ale i w szczególuwagę podróże i odkrycia w piątej części »ności dla naszej prowincyi przez odkrycie świata.' Tam położył zasługi nie dla Kolonii «kraju Gippsa. Nie na tętn tylko ograniczyć się samej w N owej Hołiandyi, ale dla wszystkich »powinniśmy; bo zasługi męźe; k-tdry od roku narodów, dla ludzkości i dla umiejętności nie- »do roku postępuje w naukowych badaniach wyslowioe i nieocenione. Odtąd imię Pana »mimo niebezpieczeństwa, trudy i niedostatki, Strzeleckiego naleźyl juz nie do samej Polski, »są to zasługi nie tylko dla obecnego wieku, ale do całego świata; w historyi i nieśmier- »lub dla naszego Kraju, ale są to dobrodziejteIności zajął miejsce obok znakomitszych po- »stwa dla przyszłych wieków i dla całego dróżujących. Lecz wróćmy się do podróży »świata.« Jego. "Gdzie pochwała jest tak zasłużona, de lika» Stanąwszy w Valparayso opuszcza nieba- »tne uczucie nie pozwala nam jej dawać, przewnie to miasto, aby płynąć do wysp Oceań- »konani będąc zupełnie, że najczęściej'ceni ją Gkich. Zwiedza wyspy: Marqueras, Sand- »sam przedmiot, a to w stosunku odwrotnym wich, Otaheity, czyli Towarzyskie, potem »do zasługi. Odkrycia więc P. Strzeleckiego Nową Zelandyą i Nową Holandyą, gdzie w »niech' same za sobą mówią* Nad postępomieście portowem Sidnej wylądował dnia 28. »waniem tylko, które zachował P. Strzelecki, Kwiefnia 1839 roku. Zabawiwszy tam kró- »krajowi i jego okolicom nazwy nadając, jetko, przebył góry niebieskie, i puścił się na »dnę chcemy dodać uwagę. i Z jednym tylko południe"w nieznane wcale, nigdy Europej- »wyjątkiem znajdujemy Wszędzie, że wybieską nogą nie zdeptane krainy, w towarzystwie »raf imiona, które w k'016tiii są znane powszedwóch przyjaciół, trzech ludzi i dwóch koni »chnie; a podziwiając delikatne jego uczucie, z żywnością. Postępując coraz dalej, znalazł »które objawił przy tej .sposobności, pochlekraj, piękny, urodzajny i do kolonizącyi bar- »bia nam ta preferencya, a to łćm bardziej, dzo, zdatny', wzdłuż morza ciągnący się; na »że to uczynił cudzoziemiec. Jedyny wy jąwschodniej stronie N owej Hollandxi, pomię- »lek,' o którym wspomnieliśmy, czyni nazwa dzy 06-390 sz _ p 01 li d. położony, ktOry'natfwał · " K o '4c iii ś'z K o ; «. ale jesteśmy przekonani, że T:cr£em GIWgó Gubernatora Nowej Holla - »w całej Australii nie masz jednego człowiedyi »KVaj <}ipp$a:< .(Gippsla d). WszystkIe. »ko; któryby ucżUć szlachetnego męża, dalet kże jeziora, .rzekl 1 góry, ktore asz cz0I?-Y »kiego od ojczyzny, nie podzielał z całego serzIomek o krył, p nazywał na wlskaml, ,osob * «ca; gdy dko' jego spoczywa na'śnieżnym w Australll chlu?nle znanyc 1. na czesc «u- »wierzchołku któr sercu J .e g o P rz P omina bhczną zasruggJ: . N aJwyzszemu tylko, '. y y, h Ikr lA" Jcycn , j »grob bohatera oJczyzny. Nazwa gory Kozc o -- - . .. . »ściuśzko długo przypominać nam będzie po, »łączoną miłość wolności z miłością ojczyzny, »które iw dalekim Kraju drogiemi 'były, i nie »wątpimy, · ze IIi wierzchołek długo natrze »będzie na naród, który w wszystkich swoich »czynnościach daje się kierować tylko zamiło»waniem wolności i ojczyzny.«łę: »Przy wybuchłym Qn. ii Czerwca h< I. w Szczodrowie, puw. Kościańskiego, ogniu, odznaczyli się czynną i rostropnn pomocą: 1) kierujący sikawką Laurendowski z Kiełczewa, 2) wyrobnik N eumann, i 3) czeladnik rzezn.

Mesayński z Kościana«; - doniesienie tyczące się obsadzania posad niższych urzędników rniejskich inwalidami wojskowymi; - o prawdziwej lirnfie krowiej ospy; o targach, chorobach bydlęcych, miyhobudownictwie itpdyr : jtki dobrze znanego i najslm.zniej uwielbionego: »Kości uszko.«' Wjda.5 ztąd, jak piękne uczucie zajmuje" duszę naszego czcigodnego rodaka.' · lecki częścią przez rozmiary trygonometryczne, częścią przez obscrwacye astronomiczne; zmierzył wszystkich gorwysokości; badał własności ziemi pod względem geognostycznym i mineralogicznym. uważał także i na zboczenie igły magnesowej. Po niesłychanych trudach, niewygodach i niedostatku żywności powrócił szczęśliwie P. Strzelecki wraz z towarzyszami i sługami do Port Philipp. Zaopatrzył się W żywność na cztery miesiące, wyprawa zaś przedłużyła się o dwa miesiące, zmuszeni tedy byli podróżni żywić się małpami i psami dzikiemi. Zaraz po ukończonej expedycyi zajął się Pan Strzelecki opisaniem wszystkich ezczególów tego odkrycia, które wraz z kartą dokładną przez Gubernatora Jerzego Gippsa przesłane były Ministrowi Kolonialnemu angielskiemu i londyńskiemu Towarzystwu jeograficznemu. Minister zaś rzeczony zdał o tern sprawę Izbie niższej, która opis i mappę Gippslandu przez pisma publiczne ogłosić kazała. Zasługi wielkie P. Strzeleckiego dla sprawy kolonizacyi i dla mineralogii rząd angielski z wdzięcznością uznając, umiał rasem obrachować korzyści dla swojej ekonomii politycznej. Przeto John Franklin, sławny z wypraw do bieguna północnego, teras Gubernator wyspy Van Diemen, imieniem rządu swego zaprosił naszego ziomka do swego Kraju dla badań mineralnych i geognostycznych. Na początku drugiej połowy 1840 roku popłynął P. Strzelecki z Melbourne czyli Port Philipp do Van Diemen. Zaledwo przybył do Launcestown, a już znalazł list, w którym Gubernator Franklin o zasługach jego wspomina najchlubniśj, i zaprasza go do swojej rezydencyi w Hobarttown, gdzie go przyjmuje z wielkiemi honorami, w własnym pałacu mieszkanie przeznacza i stół swój ofiaruje. O owocach pracy P. Strzeleckiego na Van Diemen możemy się doczytać z listu jego, pisanego do Gubernatora tej wyspy, który zawiera T i m e s z takim wstępem: Następujący list Pan Straeleckiego pisany do Jego Excelencyi Gubernatora wzięty jest z Chronicie, gazety wyspy Van Diemen. Dołączony do niego rejestr jest interessowny i ważny, i powoduje nas do wyrażenia tej nadziei, że uczony i umiejętny podróżujący, któremu Kolonia już wiele zawdzięcza, przez prędkie ogłoszenie publiczne swoich odkryć w czasie podróży po Koloniach Ąustralskich nowe korzyści przyniesie nie tylko dla Kolonii w szczególności, ale i w ogólności dla świata: »Launcestown, dnia 23, lipca 1841.« »Mój drogi Sir John! - W dołączonym

»wykazie znajdziesz WPan przyrzeczony mo»zmiar wysokqsci Kraju Van Diemen. Cho»ciaź zaś są oznaczone według dwóch instru»m e n tówmi e rni c zy c h d owymi e r z e ni a wys o ko»ści gór i według apparatu wrzącej wody Dra, »Wollastona, a na koniec sprostowane prze* »gwiazdostrażnika, widzę przecież potrzebę »uczynienia tego wybornego dodatku: »»sauf »erreur et om>ssion,«« który kładą bankiero - »wie francuzcy na rejestrach.« »Z wykazu wysokości względnych przeko»naszsię WPan, że Z równym skutkiem da się »wykonać na wielką stopę na całej wyspie, co »P. Kermode wykonał na małą w dystrykcie »Macquarie. I tak: jezioro Arthur, 2600stóp »nad powierzchnią morza, może użyźnić wszy»stkie granice Maitland i N orfolk; tern samem »byłoby jezioro Sorell dla dystryktu Oatland, »jezioro Tiberias dla doliny rzeki Coal; rreKa »Western (Meander) dla dystryktu Westbury, »a nakoniec Esk północna i południowa skra»piałyby swoje d y stryk ta.« »Wiedzą o tern dobrze mieszkance Kraju »Van Diemen, i uznają konieczną potrzebę »skrapiauia pól wodą, jako najdzielniejszy śro»dek do podzwignienia rolnictwa. Często się »już udawali do mnie z prośbą o wymiar wy»sokości względnych; ale z żalem to wyznać »muszę, na wnioski swoje dla braku czasu nie · odebrali dotychczas odpowiedzi. JNie chcę »im być dłużny, i dla tego wielcebyś ronie »WPan zobowiązał sobie, gdybyś rozkazał, »aby dołączony wykaz został drukiem ogło»szony.« > »Rozmiar najważniejszych gór, pasm górzystrych jezior, koryt rzecznych i stacyi na wyspie Van Diemen nad powierzchnią morza na stopę angielską, wyrachowane zostały według postrzeżeń zrobionych pod czas rozmiarów geologicznych dwoma instrumentami mierniczerni do wymierzenia wysokości gór Gay - Lussaka i Dra Wollastona apparatem wrzącej wody, a naostatek według poprawek i udzielonych mi łaskawie barometrycsnych wiadomości przez gwiazdo strażnika w Hobart T o w n . *) (Dalszy ciąg nastijjJi.J

*) Wykaz ten rozmiarów pojedynczych gór, jezior i koryt rzek OpbI3rCramy, jako muiej m iv tutejszych czytelników za muj*cy.

«. n

I I

OBWIESZCZENIE.

Z odwołaniem sję do urządzenia Królewskiej Regencji z dnia 3. Maja r. z., względem zewnętrznego święcenia dni niedzielnych i uroczystych, podaj« Oyrektoryum policyi dla wiadomości publicznej, iż rozporządzenie takowe tu w Poznaniu, bez względu na konfeasye, na następujące święta ściąga się, jak* t o: cznia; 3) Oczyszczenie N. P. M., 2. Lutego; 4) Zwiastowanie N. P. M., 25. Marca; 5) Wie,lki Piątek; 6) Wielkanoc, dwa dni; 7) S. Stanisława, 8. Maja; 8) dzień modlitwy; 9)" Wniebowstąpienie Pańskie; 1 O) Zielone" Swiatki, dwa dni; 11) Boże Ciało; 12) Sgo Piotra i Pawła, 29,. Czerwca; 13) Wniebowzięcie N. M. P.; 14) Narodzenie . M. P., 8. Września; 15) Wszystkich Swiętych, 1. Listopada; 16) Niepokalane poczęcie N. P. M., 8. Grudnia; 17) Boże/ Narodzenie, dwa dni; i źe w tych świętach i niedzielach wszelkie w . 8. powyższego urządzenia wymienione sklepy kupieckie, zakłady, szynkownie, kawiarnie i t. d. przedpołudniem od godziny 9tej do 12tej i popołudniu od godziny 2gićj do 4tej «amknięte być mają.

Poznań, dnia 21. Lipca 1842.

Królewskie Uyrekleryum Policyi.

OBWIESZCAKNIL.

W księdze hypotecznćj dóbr ziemskich G 0niembice w obwodzie Regencyi,Poznańskie), dawniej w obrębie Kościańskim, teras xv powiecie Wachowskim położonych, Kazimierzowi Turno, a później sukcessorom tefoi .nalcźalych, zabezpieczone były w Rubr, II. Nr I . 3. dla Korduli z Górzeńskich, owdowiałe;, Turno, na mocy działów pomiędzy Adamem i Kazimierzem Turno synom swym na dniu 26. Maja 1801 r. zawartych, na an 15. Listopada r. 1802- potwierdzonych 67,752 Tal.

12 dgr. czyli 406,515 Złote pol. .stosownie do rozrządzenia z dnia 19. Września roku 1803. (względem których na dniu 9. Listopad» roku 48»3. wykaz.hypoteczny wydanym został.

£0 nasląpionem wymazaniu 51,085 Tal. 25 egr. ,z( tejże summy zostały na resztujqcych IW Tał 16 dgr. te 3000 Tal!, które owdowiała Turno dokumentem fundacyi na dniu 1S. Lipca 1803 r. zdziałanym, a przez koneyetorza Arcybiskupiego potwierdzonego, dla kałdoczesnego W ikarego przy kościele w Goniembrcach wyznaczyła i obligacyą notary «*"e] *_0_ 27. Kwietnia 1811. na powyższy kaf ital zabe2piecz>rJaj jednakowoż w braku złoenia wykazu hypotecznego nasummę główna tylko sposobem protestacyi rozrządzeniem z d. 28. Grudnia 1823 r. zahypotekowanemi. Z pozostałych po odtrąceniu rzeczonych 3000 TaL czyli 18 A l)Ozlłpoi. 62,000 zltpol. przypadło po ćtuierci Korduli Turno ńa pięcioro dzieci Generała Kaaimięrza Turno, to jest Teresee, Augustę, - J ózefę, __iKordulę, - Teressę, - Brdnislaw« Donatę, _ Amalie. Barbarę, - rodzeństwo Turno 20,500 Zlot. i zostały dla tychże stosownie do rozrządzenia z dnia 7 go

Października 1824 r. subingroesowanemi; p<tźniej odstąpiafa opiekunka tychże Helena e. wdowiała Turno z rzeczonych 20,500 złofc, dokumentem z dnia 26. Października r. 1824. wdowie Doktora Markusa w Lesznie Kon«' stancyi Markusowej summy 18,000 złt. tak, ii dla wymienionych pięć dzieci Kazimierza Tur» no się tylko 2000 złotych czyli 333 Tal. 10 «gr. pozostało. Przy podziale summy kupna dóbr Gonierobic, w «ubhastacyi koniecznej sprzedanych, podzielono na kościół w Goniembi« cach pqwyiszy kapitał 3000 Tal. z prowizyą od 24. Czerwca r. 1824. na dzieci Kazimierza, Turno zaś w niedostatku massy tylko 103 Tal« 5 sgr. 3 fen., które to kwoty, gdy dokument hypoteczny na wstępie opisany ewzględem 67,752 Tal. 12 dgr. pierwiastkowe zabezpieczonych złożonym być nie mógł, do mass specyalnych Wzięte zostały. Celem podania prełensyi do pomienionych mass specyalnych czynić mających się został termin dni a 6. L u t e g o 1843 roku o godzinie 10. zrana przed delegowanym Ur. Referendaryuszem Besćhorner w naszej sali instrukcyjnej wyznaczonym i zapozywają się na termin takowy wszystkie osoby nieznajo. me, które jako właściciele, spadkobiercy, ces» syonaryusze, posiedziciele zastawni, lub jako« kol wiele umocowani, do rzeczonych obydwóch mass specyalnych pretensye roieć mniemają pod uniknieniem wyłączenia, Poznań, dnia 5. Maja 1842.

K róT. Sąd Nadziemianski Wydziału I

OBWIESZCZENIE, Właściciel gruntu młyńskiego R e t z I a ff , w Cjszkowie, do tutejszego powiatu należący się, ma zamiar na tymże, po lewym brzegu Noteci i po prawej stronie ztąd do Wielunia idącej drogi położonych swych rolach, dwa wiatraki, każdy o dwóch gankach, wystawić, dopraszając się na to konsensu policyjnego. W myśl rozporządzenia Prawa Powszech.

nego Krajowego, Części II. Tyt. XV. .229. i następnych, jako też obwieszczenia w Uzienniku Bydgoskim z roku 183? na stronicy 274, objętego, wzywa się niniejszem wszystkich tych, którzyby mniemali mieć prawo do uczy. nienia oppozycyi przeciw mającemu nastąpić zakładowi, aby takową w przeciągu ośmiu tygodni pod zagrożeniem prekluzyi podpisanemu Urzędowi Radzczo-Ziemiańskietpu podali.: ile że po upłynieniu pomienionego czasu na żaden wniosek uważano nie będzie, i owszem żądane zezwolenie do wystawienia wspomnio» nych wiatraków udziełonem zostanie. U' Czarnkowie, d. 5. Sierpnia 1842. rKról. Urzqd Uadzczo-Ziemiańaki,

SKłAD FORTSPIAIW

JLmamhhmtka j jest teraz tak dalece zaopatrzony, ii mo- j I ie wszelkim wymaganiom pod względem ( \ ) fortepianowy co do ich wielkOŚCi i (i J formy zupełnie dogodzić, i- Ma także j \ I znowu-w zapasie aeolodylti.

t - Kompletne dobre MIEai-dy, jl caljAo\vi)£ i trzechtwi er ci o we, ja- (I koJ\teź ItUlardy «IIa «licieci, Ul, I dla lepszego rozpatrzenia wystawione. Ceny i werunki kupna wiadome.

JBil C (kule) M i a r o w e wszelkiej I wielkości, tudzież l i i i e p i r a ID i d o - We są zawsze ha źbyeiu.

Umiejący dokładnie mówić i pisać po polaku, nieżonaty pisarz, moie u Dominium W V a ID i a t l K l w i e pod Szamotułami, za zgłoszeniem się tamże o s o b i ś c i e , zaraz pomieszczenie znaleść. Szuka się takiej tylko oąoby, która wiarogodne świadectwa o kilkolętoiem dobrem zachowaniu się na jednć,m i tem samem miejscu okazać moie - Iiex taKnwycn nadaremne bylyl>y trmly. Prawdziwee:o Łimbtirskiee:o Seradostac możnaLJ Gusła wa BleTefeldlI52

Kurs giełdy Berlińskie!« unia 9. Sierpnia 1842! i , S t 0- N' fil. KiiVitut ie- JllIOWIrami. zną.

6 ij - r - Obligi długu skarbowego r ObI. di. skarb, na M od sta prowizyi odsteplówane ' ł) Pr. ang. obligacje 1830. 4 Obligi premio w handlu morsko t Obligi Kurniarchii Berlińskie obligacje miejskie dito na 3 Vo d sla odstępl. . Gdańskie dito w T. . . . .

Zachodni«--Pr. liety «estawne l.isty.zastv W. X. Poznańskiego Wschodnio, Pr. listy zost, Pomorskie dito . . . .

Kur- i N owoiuarch. ilito Szląskie aito A k c je, Kolei Berlińsko - Poczdamskiej di( o I dilo akcje a prioris . Kolei Magdebursko · Lipskiej ditoj ilito akcje, a prioris . Kolei Berlińsko - Auhaltskićj dito I dito akcj e I a prioris . Kolei D1isseldorf. -Etberfcld.

-dilo dito akcj e a prioris Kolei nadreńskićj . ,.

dito dito akcje a prioris Kolei Berlińsko - Frankfurt.

,.

,

VI

Złoto o l mnreo . . . . . .

Frydrycksdory, .., ;..... Inne monety zlotc po 5 tal, Discoulo '.

2

103V .854102

103V

103Vmb ma 103%103

108%

102V

90V.

*) Kupujący wynagradza na jbmy ćnia 2. Stycinia 18 13. buPOn ' Jl nr» r' 1..:J

W kościele katedralnym . .

Dnia 15. Sierpnia . . . .

W kość. fam. S. Maryi Magd.

Dnia 16. Sierpnia . . .

W kościele S Wojciecha Dnia 15. Sjerpuia . . . , W kościele S. Mareina . .

Dnia 15. Sierpnia . . .

Franciszk. (gmina nicui. - katol.) Dnia 15. Sierpnia . . . .

W klasztorze Dominikanów Dnia 15. Sierpnia . . . .

W Ulaszt. Sióstr miłosierdzia Dnia 15. Sierpnia . . . .

W kośc. ewaniet. S. Krzyża Dnia 15. Sierpnia. . . . .

W kośc. ewaniet. S.. Piotra W kościele garnizonowym .

X.. Pr. Urbanowicz.

- Kan. Jabfczi ński.

- Dziek, Zejland.

- .Maus Fabisz. i - Maus. Celler.

- Prob. Urbanowicz.

- Pro b, Kamieński.

- Maos. Oller. I t - U egens Pohl. Knucz. rei. Maniurka, Naucz. rei. Maniurka.

- Prae b. . Stamm.

» Schultz.

- Prob. Dynicwfcs.

Kleryk Piątkewski.

Pastor Friedrich.

Kazn. Sch6nborn.

U. Kons. Dr, Siedler.

Kazn. dyw. Simon.

i -(z- ' Z

Kam. Schunborn.

Ogolciu 19 10l 107

103%

5 nur 4 103 116V 104V 4 I 103 5 86 4 99 5 91V 4 98V m ,10

, .

. l 4 3 1 - .. II 2 U 2 4. 2 1 - Tł ,A i 1 3 1 1-18. W 8