GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.09.28 Nr226

VVi e lki e goi .

Xięstwaal POZNAŃSKIEGO

Nakładem Drukarni Nadworaej W Dec/tera i Spółki. - Redaktor: A* WannotcaRi»

JW 9 9 6 .

W Srodę dnia 28. Września.

Wiadomości zagraniczne.

Polska.

z Warszawy, dnia 24. Września. N. Pan ukazem z d. 19/31. Maia r. b., miahować caczył Członka Warszawskich Rządzącego-Senatu Departamentów, Rzeczywistego Radcę Stanu Poklękowskiego, Prezesem Sądu, Appellacyjnego' Królestwa.

R os S y a.

% Petersburga, d. 4/(16. Września.) , Dnia 31. Sierpnia o pólnoey , Jego Cesarska Mość raczył wyjechać z Carskiego - Siota, traktem do Moskwy, W orszaku N. Pana znajdują się Gcncrał-AcłjutAici: Hrabia Orłów i Adlerberg. f/,A - , F r a fi c y a. 2. P a ry ż a, dnia 18. Września.

Gazety dzisiejsze zajmują się eawartym mięil*y Anglią i Stanami Zjednoczonemi traktatem * mianowicie temj onego artykułami, które ustanawiają sposób, w jaki wspólnie handel niewolnikajijj na <j brzegami Afrykańskie mi po. wsc'« Snąć można, P r e i s e wyraia w tej mierze;: «Anglia w tym przedmiocie bardzo » ton" swego spuściła, jak się nam zdaje. Ani U{0Y2Y pe »a o weaj emnero prawie przeiriAania. Nawet elowa tego aie wspomniano. Zgodzono się po prostu, żeby obydwał narody każdy flottę nad brzegami Alryki utrzymywał i żeby każdy dozór nad swoją banderą, wykonywał. Chociaż myśl sarnę z szczególe ną ciemnością wyrażano, jednak łatWo dojść można, źe to wyrazić ma. Jest to uwagi godna okoliczność. Nie można odtąd przytoczyć przyczyny, aby Francyę poddać pod system, którego stany Zjednoczone nie przyjęły. Traktat ten, z którego Anglicy tak bardzo zdają się być zadowoleni, wyrzekł zniesienie za*wartych w latach 1831. i 1853. traktatów. Francya więc zamiast coby te wznawiać miała, poczytuje obowiązkiem swoim domagać się zniesienia onych. W tym względzie cieszymy się Z tej kombinacyi. U żyto w istocie najlepszego wybiegu. Niechaj każdy rząd swoje własną banderę przez oddzielną eskadrę dozorować każe; handlowi niewolnikami tą drogą równie dobrze zapobiedz się da.« Piszą z Algieru z d. 10. m. b: »Działania wojenne z przyczyny upałów przerwane, znowu rozpoczęto i kontynuowane zostaną przez całą jesień. Znany z męstwa i zdolności swoich Generał Chańgarnier w samem środku posiadłości naszych działać będzie; wyruszył na czele kolumny z Błidah w zamiarze zupełnego podbicia Agalika Brąz na północ-zachód od pokolenia Beni Menasser w dolinie Cheiif. - Beni Menasser ostatniemi czasy znowu opór niejaki obławiali i trzeba będzie powtórną przeciw nim przedsięwziąć wyprawę. W tym celu w Cherchelu korpus 1500 wojska się zgromadzi, który d. 14. m. b. pod dowództwem Generała liar w pochód wyruszy. Generała Bugeaud czekamy za dni kilka z Oranu z powrotem. Rozumieją, źe wielką wyprawą ku Wschodowi sam dowodzić będzie.« W doniesieniach z Most aga nem z d. 6.

wspominają o wypadkach w głębi Afryki. Abdel Kader od tygodnia przebywał w Tekędempt; wydał odezwę do wszystkich szefów podwładnych mu jeszcze pokoleń. Nie miał jednak nad 1000 żołnierzy, a regularnego woj ska prawie żadnego. O. 4. kazał on lednego kaidę kalifatu Salem ściąć, ponieważ tenże miał zamiar poddania się Generałowi Changarnier. Słychać, ż.e dom Rothschildów tćj chwili zawarciem pożyczki na rachunek Rossyjskisię mąjmąje. Z dnia 19. Września.

Wszyscy czterej synowie królewscy są obecnie w Eu. 0- "cełii podróży Xiecia J oinvilie na fregacie »Belle Poutle" krąży teraz inna wieść, o które) W Panu donoszę, nie ręcząc za jej prawdziwość. Powiadają bowiem, że oprócz okrętu liniowego »Miasto Marsylia,« inajacego prsewieir: lYancuzicicgn pełnomocnego Ministra i nadzwyczajnego Po« eła przy dworze brazylijskim. Barona l.anga» dorffa, do Bio Janeiro, odpłynie tam także jeden okręt liniowy z Brestu, na którym Kontradmirał .Casy banderę swoje, wywiesi, 'wraz z »Delie Poule« z Xieciem Joinvilie w tamte strony; Xią,źę ten bowiem,ll,Ha się maj dować na uroczystości zaślubienia się Cesarza Don Pedro II. x Xięźniczką neapołitańską.

Kontradmirał Casy roa mieć takie polecenie «prowadzenia do Francyi jednej siostry Cesarskiej, zaręczonej z Xieciem Joinvilie, gdzie zaraz za jej przybyciem ślub ma się odbyć. Xiążę Joinvilie znajdował się, jak wiadomo, przed kilkoma laty w Kio Janeiro, doznał tamie jak najwspanialszego przyjęcia i na swym okręcie liniowym »Herkules" dał nie mniej świetną ucztę, na które'] się Cesarz z -łojtrarai swemi znajdował. Już wtedy głoszono o zamierzone«! połączeniu się Xiecia Joinvilie z jedną z Xięźniczek brazylijskich, a tak urzeczywistnienie teraz planu tego do nadzwyczajnych nie należy zjawisk, Wiadomości > Burgundyi o zbiorze wina są w każdym względzie wyborne. Już dawno nie pamiętają tak błogiego roku, jakim jest obecny.

Anglia.

z Londynu, dnia 20. Września. N. Królowa wylądowała w sobotę szczę.

śliwie wraz z Xieciem Albrechtem w Wool. wichu i jeszcze tego samego dnia do Windsoru przybyła. Nadeszfe dziś z okręgów fabrycznych wiadomości nie są jeszcze porayślniejsze od wiadomości z dni ostatnich. Odbyt na wyroby ciągle jest mały, a próźnąwanie robotników na wielu miejscach podwójnie dotkliwego się staje, gdy nie tylko się przez to spotrzebowanie żywności ogranicza, zwłaszcza, że robotnicy płacy nie potrzebują, ale nadto nikt t zagranicy wyrobów nie zamawia z obawy, że fabryki angielskie nie z ołają ich w żądanej dobroci dostarczyć. Zywy ruch w handlu towarów bawełnianych w Liverpoolu przemijającćm był tylko zjawiskiem, i teras znowu odbyt fest bardzo mały. Jeden podróżny odpłynął z Havru parostatkiem »Melrille« w ostatni poniedziałek o godzinie pół do (itej rano, przybył o godz. pół do Olej po południu na kolej żelamą na moście londyńskim. Zabawił 3 godziny w Londynie, o godz. pół do 9 w wieczór pojechał aa kolei żelaznej do Liverpoolu, gdzie przybył o godzinie 6 rano, przebywszy przestrzeń z Havru do Liverpoolu (200 mil) przez Brighton i Londyn w 25 godzinach, Z Buenos Ayres nadszedł ładunek wołowego mięsa, pomimo tak długiej drogi dobrze zachowanego. W Buenos Ayres można kupić wołu za 5 sz. (10 zip.), ale trzeba zwrócić skórę, rogi, kopyta i łój. Wołowina bueuos-ayreska może w Anglii być" sprzedawauą z korzyścią po 3 pence (15 gr. p.). Wiadomości z Hawanny pod dniem 15tym brzmią bardzo smutnie o spustoszeniach, zrządzonych przez żółtą febrę na wyspie Cuba. Kapitan i cała osada kupieckiego okrętu »Cjuocnberry« ulegli tej chorobie, i władza hiszpańska musiała wziąć okręt pod swój tymczasowy d ' * ozor. ( Według wiadomości z Buenos Ayres nod d. 14. Czerwca, 0000cmy korpus pód dowództwem Oribe obozował w.Entre-Rios, a Riveira stał z 5000 w Banda. Skoufederowani mogą swe wojenne działania rozpocząć dopiero po zimie. - Późniejsze z dn. 18. wiadomości donoszą przeciwnie, że wkrótce ma nastąpić attak na Montevideo, i że według wszelkiego podobieństwa orientalska rzecz pospolita dostanie się pod władzę Prezydenta Rosas. Londyńskie dzienniki donoszą, ie P. Carter miał nieprzyjemne spotkanie się ze swoim lwem. W ostatnią sobotę, zaszła żywa zwada między lnem i tygrysem; P. Carter chciał użyć swej iuterwencya się nie powiodła; ukąszony przez niego został w ramie i w udo, pomimo to pogromił swego przeciwnika. Rany nie były głębokie, tak, źe mógł w poniedziałek przedstawić widowisko. Hiszpania.

z Madrytu, dnia 10. Września. Dziś utrzymuje jeden z tutejszych dzienników źe Pan Olozaga roa tylko »obie poleconem ' zakupienie dwóch fregat w Holandyi, i przyznania rządowi niderlandzkiemu w miej« sce wypłaty pewnych korzyści handlowych na pewni) liczbę lat. Przyszłego 10. Października ukończy Królowa Izabella U. dwunasty rok wieku swego. Podług praw hiszpańskich ustaje z końcem roku tego opieka nad sierotą płci żeńskie). Pierwsza ustawa 16. tytułu szóstej partidy po* wiada o opiece, źe ta się nad mężczyzną do 14 a nad kobietą do 12 roku wieku rozciąga.

Ustawa 21. tego tytułu powiada wyraźnie, źe opieka kończy się z 14. rokiem wychowance płci męzkićj, a z 12. ci żeńskiej. ,Z. tego powodu utrzymują tutejsI Konserwatyscl, ze z dniem 10. Października b.r. Pana Arguellesa prawo ustaje, tak jakby opieka Królowćj Maryi Krystyny była ustała, i ie podług praw hiszpańskich Królowej Izabelli wolno lest obrać sobie Kuratora dla swoich dóbr, albo go oddalić, lecz, źe Pan Argueltes na żaden sposób zatrzymany być nie powinien. Tego pu hucznie jako »podejrzanego« opiekuna oskarżono który maj.jtek Królowej marnotrawił, , . . .

jej wychowanie zaniedbał, I ją, Z zapomnl niem wszelkich winnych jej względów osobl-de obraził, za co przed nalbliższemi Korte zami do odpowiedzialności pociągnięty zosta. nie'. Margrabina Belgida gotowa jest dać świadectwo przeciw niemu z niezbitemi dowodami w ręku. Strona przeciwna odwołuje się do artykułu 56 Konstytucyi, dla okazania, ie opieka trwa aż do skończonego 14 roku, podczas gdy inni utrzymują, źe się t? tylko iciąga do wykonywania władzy rządowej, azatero do trwałości regencyi. (Artykuł ten brzmi: «Kroi jest małoletni - menor de edad.- aź do skończenia 14go wieku.«) Pytanie zatem, czy się sprawa ta przed następne wytoczy Korłezy, i zarazem powstaje poprzednio zapytanie: czy rząd zwoła odro czooe Kortezy, lub czy je rozwiąże, a nowe . Wola? 'Każdy pojmuje, ie Ministrowie w teraźniejszych Kortezach na większość liczyć nie! mogą. Na każdy przypadek jednak muszą ie najdalej dnia 1. Grudnia zwołać. Domyślam się przeto, ie rząd-teraźniejsze Kortezy na ten przeciąg czasu zwoła i wtedy do i

139ipićro rOZWląze, gdy tym sposobem jeszcze trzy inne miesiące skorzysta, któ e. aż d.o zwo: łania nowych upłyną. ZastanaWiając Się choc powierzchownie tylko nad położeniem kraju, przewidzieć trzeba, źe Ministrowie nie zechcą zdać sprawy z niego. Stosunki z obce* mi mocarstwami, z którymi Hiszpania traktat poczwórnego tworzy przymierza, nie polepszyły się. Finanse są w złym stanie, a za miesiąc trzeba armią zniechęconą zapłacić lub rozpuścić. W Barcelonie zmuszają księży o służby gwardyi narodowe!, a tu w Madrycie przy ludności 220,000 d!lsz jest tylko t zec.h plebanów istotnych; wlkaryusze trudmą Się służbą Bożą. > Szwecya i Norwegia.

Z Gothenburga, dnia 17. Września.

Dowódzca okrętu parowego »Express«, który Chrystyania w środę z rana opuścił (i d odbycia podróży do IIull z powodu o opnej burzy i przeciwnego wiatru 113 godzin potrzebował) donosi o zatarciu się rossyjskiego okrętu wojennego, co następuje: «Pan Reinhardt, syn Konsula w Christian.sandzie, wydobył się ztamtąd na pokładzie parostatka »Nordkap«, aby ile możności nieszczęśliw:t osadę zatartego okrętu wojennego rossYJskiego ocalić, który miał 40 dział i 930 ludzi licząc w to Oficerów; był zbudowany w Ar hangelu i udawał się do Petersburga. Okręt ten, wystrzeliwszy kilka razy na znak potrzeby, widziany był w niedzielę prz d Grimstadem, ale wiatr był tak gwałtowny, le żaden mniejszy statek nie śmiał się od brzegu puścić, i tak uderzył nakoniec na skałę pod Brack- Kestoc, wielki maszt powalił się na po kład i 300 ludzi śmierć w bałwanach morskich znalazło, wielu z nich właśnie w chwili ratowania się na baty. Z'30 Oficerów tylko 16 ocalono a resztę osady jej losowi poświęcono. , .

Następnie pędził okręt ku skale rzy og lu z Oxoe, gdzie nie przestał ostrzegac o swej potrzebie wystrzałami działowemi, które wyraźnie w Christiansandzie słyszano, ale nie u straży przy ogniu, a to z powodu ogromnego wichru i łamiących się bałwanów o skały. Zarzucono tu cztery kotwice, ale mimo to po« suwał się okręt wzdłuż wybrzeża s północno wschodnim wiatrem. Resztę osady ocalono o 10 mil na północ od Lindernaes i w środę z rana wysadził tych ludzi parostatek »No dcap« W Christiansandzie; parostatek, ten Ciągnął przez czas niejaki ów okręt za linę, ale go znowu puścić musiał" bo nie można by ? wszystkich lin pochwy tac, gdy dolna częsc okrętu wodą się napełniła.

-es i z Leszna. - Wydawanego'tu »'Przewodnika rólniczo-przemyslowego« wyszedł Nr.'5.' i zawiera: O szossowaniu dróg. - O torfie, o ile użytym być może w rolnictwie i1. d. (dokończenie).-Uwagi przygotowawcze do projektu drogi szynowej i t. d. - Sposób przechowania zboża 'za pomoce spichrza m< bornego, wynalezionego przez Pana VaN ery ('dokończenie, z rysunkiem). - Sposób pozbycia się much. - Najnowsza ekonomicznotechnologiczna literatura niemiecka.

Z B er 1 i n a, d. 15. Wrześ. -W przyszło roku, w którym Niemcy obchodzić będą lOOOletni jubileusz istnienia swego, odbyć się tu mają różne uroczystości. Wiadomo, że Państwo Franków, po sławnym traktacie Verdunskim w r. 843. rojspadlo się na trzy zupełnie oddzielne kraje, a Niemcy otrzymały za Króla, "wnuka KarpL W., Ludwika Niemca. Ponieważ traktat Verdunski zawarły został w miesiącu lerprnu, słusznie więc ten czas najwłaściwszym byłby do publicznych narodowych uroczystości. Niektóre tutejsze kościoły ewangielickie będą już na przyszłą zimę ogrzewane. W przyszłam roku zaprowadzone będzie to urządzenie we wszysikich kościołach.

OBWIESZCZENIE.

I. Z odwołaniem się na prawo Z dnia 30go Czerwca 1834. przestrzega się niniejszćm publiczność: "iż, jeżeli w kontraktach najemnych względem pgmiesz,kań, ustąpienie takowych na · Wielkanoc, Sty Jan, Sty Michał lub na Bpie, Narodzenie ustanowionćm jest, zawsze też na początek kwartału, a zatem na 1. Kwietnia, 1. Lipca, 1. Października ii. Stycznia przeprowadzenie nastąpić powinno. Wszelkie takowemu postanowieniu sprzeciwiające się statuty i zwyczaje prowincyalne i lokalne, na mocy reskryptów ministe» ryalnych z dn. 8. i 9. Września 1834, zniesione »ostały.» , Cj więc, których kontrakty na Sty Michał r. b. sie. kończą, pomieszkania swoje w dniu 1. Października @puścić powinni, gdy przedłużenie terminu takowego jak» nadużycie cier> pianćm być nie może. II. Również przestrzega się: «iż podług . 42. ustawy względem czeladzi, odprawienie i przyciąghienie tdkowćj z powodu, że dzień drugi Paźazierriika właśnie' spada na niedzielę, juź dzień wprzód, a zatem W sobotę t. j. dnia K Października r. b. aafrłąptć musi, do cre.n;o się państwo i czeladź ściśle zastosować iwinni; « nadmieniając, że przeciwko czeladzi, która W wyznaczonym dniu w nową służbę nie przyciągnie, środki zmuszaiące użyte będą. Poznań, dnia 26. Września 1842.

Królewskie byrektoryum polieyi.

Przy rozpoczęciu nowego biegu nauk podpisany upoważniony jest do przyjęcia nowych uczniów do wyższej szkoły mielskiej, tu pr.y ulicy ?zkólnej położonej. Poznań, dnia 24. Września lS42.

J. Liszkowski.

Mam honor zawiadomić wysoką Szlachtę i szanowną Publiczność, iż od dnia dzisiejszego przejąłem od Wnego Masłowskiego w Bazarze handel jego zegarmistrzoski z wszelkiemi do tego tyczącemi się wyrobami, do których jeszcze znaczną ilość nowych sprowadziłem. Upraszam przeto szanowną Publiczność, Lv mnie raczyła w swych względach zachować. Poznań, dnia 27. Września 1842.

Win. Andrzejewski.

Przez osobiście w Berlinie zrobiony zakup na nowo zaopatrzyłem mój skład we wszelkie używane gatunki- upodobanej berlińskiej bawełny do robienia pończoch, wielkie i małe perły, tudzież wełnę zefirową, tapicerską i do robienia pończoch, wraz z haftami zaczętemi i wykończonemi, i wszelkiemi tego rodzaju przedmiotami, które niniejszćm razem ze znacznym wyborem nowych deseniów do haftowania najuniźeniej polecam. Edward Vogt, Nowa ulica obok Bażant.

Ceny targowe w mieście POZNANIU.

4- U -4Uuia 2ti. Wrześniaod TłI. >er- [<n.

25 8 1 22 '10

· YYł- "T - 9 2 23 ,11

Pszenicy szefeł Zyta d1.

Jęczmienia dt Owsa . d1.

Tatarki d1.

Grochu . d1.

Ziemiaków dt Siana cetnar Słomy kopa · Masła garniec

. . . . .

: S -

3*ill 115&J.2JO]