GAZ

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.09.29 Nr227

VVielkiego

POZN

TA

Xies"hNa

SKIEGO.

Nakładem Drukarni nadwornej W Beckera i Spółki. - Uedakter: A» Wannoieaki.

» O T .

W Czwartek dnia 29. Września.

1 84» .

Wiadamości zagraniczne.

Polska.

z Warszawy, dnia 24. Września. Wypis z Protokulu Sekretaryatu Stanu Kirólestwa Polskiego: Z Boiej hihi My Mikołaj l., Cesarz i Samo władca Wszech Rossy, Król Polski, etc. etc. (te. Chcąc zaprowadzić ulgi w stosunkach pogranicznych i handlowych z Prussami; na przedstawienie Rady Administracyjne; Naszego Królestwa Polskiego, Postanowiliśmy: Art. f. Z dn iem 20. Grudnia (1. Stycznia) 1841\ roku, Komory Konsumowe w Królestwie Polskiem, w miastach gubernialnych jjtniejijce, maja być zwinięte, a do poboru i kontroiii dochodów celnych, i do expedycyi tovrarow tranzyto przez kraj przechodzących zaprowadzone zoslana Komory Iszej i 2gićj . SSy> których urządzeniem zajmie się Ko mmissya Rządowa Przychodów i Skarbu, według zasad Cesarstwa, z zastosowaniem ich do miejscowych potrzeb i okoliczności. Art. 2. Komory będą ustanowione: Wewnątrz hruju: Komora Składowa w Warszawie.

W granicy od Prusś:%omory Iszć-i klassy: Wieruszów, Szczypiorna, Słupca, Nieszawa i

Dowgielajcie (zwana Wierzbo/ów).- Komory 2ej klassy: Praszka, Pyzdry, Służewo, Lubicz, Zielu», 1'epłówek, Wincenta, Filipów i Kucharskinia. Wszystkie inne na tejże granicy istniejące Komory, slang się Komorami klassy 5. Art. 3. Bada Administracyjna upoważnio» ną jest, oprócz powyższych Komór Celnyeb do otwarcia dwóch nowj'ch 3ciej klassy, tudzież dwóch punktów komrounikacyjnych od strony Pruss. Upoważnione jest zarazem do otwierania na przyszłość, za przyzwoleniem Rządu Pruskiego, innych podobnych punktów kommunikacyjnych, nawet do zmiany miejsc, wyżej dla Komór Iszej i 2gićj klassy oznaczonych, o ile tego dogodność lub potrzeba wymagać będzie. Art. 4. Dla nowo uorganizowanych Komór i dla Straży granicznej, P«ada Ad m i nistracyjna ustanowi zastosowane do potrzeby etaty, powiększy fundusz, tak na opłatę Oficyali.tów Komór, Straży granicznej, jako też na budowę Domów Celnych, i wyznaczy nowy na przyprowadzenie służby Celnej do nowego porządku. Art. 5. W przypadku objawionego życzenia ze strony Rządu Pruskiego, Rada Ad m i n iriistracyjna upoważnioną jest, dla ożywienia ościennych stosunków, w skutku oddzielnego porozumienia się w tej mierze, ustanowić doi cznych, dla ułatwienia sprzedaży pewnych 0znaczonycli przedmiotów przemysłu wiejskie« go i rzemieślniczego, z prawem powrotu cła od tych, któreby na wspomnionych targach sprzedane nie były i napowrót za granicę wychodziły. Dla ułatwienia handlu wyżej wymienionemi i innemi artykułami, clo zmniets20ne zostaje od niektórych towarów-, a niektóre bez opłaty piłepuSztzśne by<5 mają, a to na zasadzie załączonego tu oddzielnie wykazu. Art. 7> Kommissya Rządowa Przychodów i Skarbu wyda rozporządzenie, wzglądem ułatwienia kommunikacyi granicznej dla dóbr dwu Rządowych, od ściany Prnss granicą przeciętych, stosując się do prawideł ogólnych następujących: a) M ieszjcaiicy pograniczni będą nioglj v.-olno przebywać granicę, tak przez Komory, jaki» też i przez punkta komrnunika cYIIIe".? zachowaniem przepisów celnych i poIłiyjrfych. Tym końcem Kormnissarze Ob wo* dowi będą upoważnieni -do udzielania im kart · legitymacyjnych, ważnych na dni trzy, bezpła tnie i na prostym papierze, b) Właściciele, których posiadłości są przecięte granica, będą traktowani pod względem tychże posiadłości, podług zasad na'swobodniejszych. c) Tacy właściciele różno-Rządowi ich służący i włociąnie tamże zamieszkałi, hędą mieli p r a w p przechodzenia i wracania z narzędziami orne mi, dobytkiem, naczyniami i t. d., z jednej części possessyi granicą przeciętej, do drugiej, bez względu na różnicę Państwa,- będą mieli równiej prawo przeprowadzania, z jednego miejsca na drugie, zbiorów zbożowych, wszel kich .produktów gruntowych, dobytku i pło ddw swej fabrykacyi, nie potrzebuje paszportów, na zasadzie ledynie prostych kart legity<<1acyjnych, służących przynajmniej na rok jeen, bez przeszkody, bez <ła i jakiejkolwiek opłat v. Karty te udzielane im będą przez Kommi6sarzy obwodowych, d) To dobiodzie stwo służy tylko płodom przyrodzonym i przemysłowym majątków linią demarkacylh;i przeciętych, a należących do jednego i tego samego właściciela, z jednej i drugiej strony linii dęmarkacyjnej, w odległość? mili jednej (jakich liczy się 15 na jeden stopień), 2) Rozumie się, że szlabany dróg kommunikacyjnych, na dwa klucze zamykane, z których jeden zostaje w ręku Dozorcy celnego, a drugi w ręku właściciela różno-rz.ądowego, nie mogą być za przeszkodę uważane. J) Każda dopuszczona zwłoka ze strony Dozorcy Celnego, któremu jeden z kluczy szlabanowych zostaje powierzony, będzie uważaną za uciemiężenie 'i pociągnąć ma za sobą poszukiwanie przeciw

,"'''' .

, ko wykraczającemu Dozorcy, g) Liczba 00zórców Celnych przy drogach komunikacyinych, powięKszoną być ma w ten sposób; ażeby ięden z nich zawsze znajdował się przy szlabanie, od wschodu az do zachodu słońca. Rada Administracyina przepisze dla W ł a dz nue,scowych szczegółowe Instrukcje, względem wymienionych powyżej kart legitymacy]. nych ikontrolli. Art. 8. '1 'ranzyt przez Królestwo Polekie zostaje dozwolony i wolny od wszelkich-opIat celnych, we wszystkich kierunkach istniejących, lub istnieć mogących, bądź że przedmioty handlowe przechodzą tylko przez to królestwo, z jednej części Pruss do drugiej, bądź, że są przeznaczone do przejścia przez inne punkta granic polskich. Art. 9. Ustanowiona ukazem Naszym, z d.

5p7> Kwietnia 1837. roku nadpłata po rub. sI.

1 kop, 20 .od każdego centnara cukru rafinowarnego, wprowadzanego przez granicę królestwa od Kucharskini, az tło Okręąu wolnego miasta Krakewa od strony Pras'ki, a który w przewozie, od miejsca -wyrobienia onego, do któregokolwiek punktu pomienione) granicy, me uległ clu tranzytowemu, zostaje zniesioną, i pobór jej na komorach Celnych ustać ma, od chwili dojścia do wiadomości tychże Komór ninie szego Ukazu.

Artl 10. Wyznaczone Ukazem Naszym, z dnia 5/17. Kwiemia 18J7- roku, wynagrodzenia wywożąc) m zboże i nasiona olejne" do morza Bałtyckiego, odtąd usta;ą. Art, 11. (idy z powodu zniesienia Komor K-onsumowyih, nowa organizacja Komor, o której mówi art. 1. do całei granicy Królestwa rozciągniętą b"yć musi, Rada Administracyjna jest upoważnianą o znaczyć Komory J.ć) i 2ej kiasky na innych punktach zewnętrznej granicy, i urządzenie ich przywieść do skulku, na zasadach ninie szym Ukazem wskazanych. Art. 12. Opłaty kommunikacylne, pobierane na rzekach i kanałach w Królestwie, zniesion.e zostślją od dnia ,1/13. Września 1842 T. na korzysc CudZOZlemcow.. Art 13. Oplata spławnego uchyla się w Królestwie Porskićm, na korzyść żeglugi poddanych Pruskich. Art 14. Wykonanie niniejszego' Postanowienia, które w Dzienniku Praw ma być zapieszczone. Radzie Administracyjne- polecamy. Dan w Carskiem Siele, dnia 28go Sierpnia £9. Września) 1842. roku. JYIikołaj.

Ogłoszone zostały następujące Przepisy przechodnie dla przeniesienia spraw z Sądu Najwyższej Instancyi i Wydziałów Kassacyjnych Sądu Appellacyjnego do 9 i 10 Depar naniu Najwyższego Reskryptu" danego na moje «nie pod dniem 26. Marca 1842 r., względem przywiedzenia do skutku zatwierdzonych xv tymże dniu, U.stawy o Warszawskich Departamentach Rządzącego Senatu, or#z Postanowienia o sposobie zanoszenia i rozpoznania ekarg, na wyroki, mocą ostatniej instancyi dotąd wydane, tudzież względem ostatecznego zniesienia I/.hy bądu Najwyższego, orazWydziałów Kassacyjnyeh bądu Appellacyjnego, - wydaję następujące przepisy: Art * 1) Otwarcie Warszawskich Departamentów Rządzącego Senatu nastąpi W dniu 20. Września. (2. Października) 1842 r., i z dniem takowym, powołane wyżej, Najwyższa Ustawa i Najwyższe postanowienie, wejdą w moc obowiązującą. Art. 2. Z tymże dniem 20go Września (2. Października) 1842 r. Izba Sądu N ajwyższego i VVydzialy Kassaryjne bądu Appellacyjnego, zosJąj.-j ostatecznie zniesione.

Artl 3. Księgi, rejestra, wo.kandy, oraz cale Archiwum Izby Sgdu Najwyższego, niemniej księgi, rejestra, wokandy, oraz całe Archiwum Wydziałów Kassacyjnyeh, prze niesione być winny, pierwsze do Archiwum' 9go Departamentu, drugie do Arcbiwum 10.

· Departamentu. Szczegółowe rozporządzenia celem uskutecznienia tego przeniesienia, oraz odłączenie akt, które z mocy art. 35. i 39.Najwyższego Postanowienia daty 26. Marca 1842 roku, 'w Sądzie Appellacylnym pozostać, lub Ć'o Sądów innych odesłane być powinny, przepisze Dyrektor (-.łowny Sprawiedliwości, na przedstawienie Naczelnych Prokuratorów. Art 4. Sprawy na wokandach Wydziałów I. i U. Izby Sądu Najwyższego znajdujące się, Z wyłączeniem tych, które z mocy art. 56.

Na, wyższej U stawy z d. 26. Marca 1842 roku w ca tym składzie Departamentu sądzone i na właściwą wokandę wpisane być winny, przeniesione zostaną pa wokandy Wydziału I. i I I. 9go Departamentu, z zachowaniem co do właściwości rejestru prawideł, wewnętrznera urządzeniem przepisanych, Wsprawach tego rodzaju, czytanie replik i duplik, według dotychczasowych przepisów złożonych, jest dos.wofonem. Art. 5, vv sprawach dotąd na wokandy byłego Sądu Najwyższej Instancyi nie wpisanych, a z mocy art. 5. i 13. NaiwyźSZego Postanowienia daty 26. Marca 1842 r.

zawyrokowaniu 9go Departamentu ulegaących, instrukeya w ten sposób załatwioną być A winna, iżby, stosownie do art. 45. N ajwyższe; Ustawy tejże daty, przez każdą ze stron jedno tylko pismo obrończe przy porządkowaniu złoźonem zostało. Art. 6. Od wyroków, przez Wydziały Sporne Sądóyy Pomskx>ju,oraz Trybunały Cywilne lszejlpstancyj po dzień, od Którego NaiwyżsZe Postanowienie, daty 26. Mafca 1842 r, wchodzi w wykonanie, mocą ostatniej/ instancyi zapadłych, służy odwołanje, od pierwszych f przed'właściwy Trybunał'lszfj Instancyi, od drugich, przed Sąd Appellacyjny, z zastosowaniem przepisu, wart. 4. i 13. wzmiankowanego Postanowienia zawartego. Art. 7. Od wyroków, przez Sąd Pol. Prostej, Aądy Po!.. Popr. i Sądy Kryminalne, po dzień, od któ-, rego N ajw. Postanowienie daty 26go Marca, wchodzi w wykonanie, mocą ostatniej instan cyi Zapadłych, służy odwołanie, od pierw szych, przed właściwy Sąd Policy i Poprawczej, od drugich, przed właściwy Sąd Kryminalny, od ostatnich, przed Sąd Appellacyjny z zastosowaniem przepisu, w artykule 38. wzmiankowanego Postanowienia zawartego., Art. 8. Mecenasi przy Izbie Sądu N ajwyższego ustanowieni, pełnić będą' odtąd obowiązki Obrońców przy Warszawskich' Rządzącego benatu Departamentach, Art. 'J, Wykonanie i ogłoszenie niniejszego Postanowienia w Dzienniku Praw, Dyrektorowi Głównemu Prezydującemu w Kommissyi Rządowej Sprawiedliwości poleca się. -> W W'arszawie dnia 8/20. Września 1842 roku. - Namiestnik Generał - Feldmarszałek, Xfążc, Warszawski. - Dyrektor Główny Prezydująry w Kommissyi Rządowej Sprawiedliwości, Kossecki. Okropną zbrodnię popełniono w nocy z d.

4go.na 5ty b. m. w Opinogórze, dobrach J W.

Hr. Winc. Krasińskiego: zrabowano kosztowności święte, bardzo znacznej wartości, 3. szczególniej: kielich srebrny wewnątrz wy-' ztacany z kamieniem zwanym kocie oko, oraz-, % herbem Krasińskich, kielich złoty starty antyk; monstrancyą srebrną misternej roboty, dającą się użyć zapuszkę i monstrancyą, z patyną; trybularz z łańcuszkami srebrny masiv; łódka srebrna z napisem: »Boże Błogosław Zygmunta Krasińskiego;« Buława od krzyża wielkiego platerowana. Prócz tego zabrano wiele naczyń srebrnych stołowych, i wgotowfznie złp. 2000 Wyszczególnienie wszy stkich zrabowanych kosztowności, znajduje sie, w N rze 203. Gazety Rządowej. Anglia.

Z L o n d y n u, dnia 20« Września, W r Msnchestrze w zeszły piątek spokojność zcowu przerwy doznała; próznu ący robotnicy wybijali szyby okien i dopuszczali się rozmaitych bezprawi. Wielka byfa obawa, żeby przy pogrzebie niejakiego J oshuo Lyons, który YV sobotę umarł w skutek, ran otrzyma przędzalni Pana Morris, do nowych rozruchów nie przyszło. Pan Morris wdowie zmarłego oświadczyć kazał, źe koszta pogrzebu sam ponosić" gotów, gdyby męża swego zupełnie w cichości chciała kazać pochować, ale ona odpowiedziała, źe tkacze, chociaż od 6. tygodni nic nie zarobili, koszta na pogrzeb ofiarowali i zwłokom zmarłego towarzyszyć postanowili. Ponieważ jednak, jak się dowiedziano, zamiarem ikaczów ciało od jednej przędzalni do drugiej w processyi przez całe miastu oprowadzać, a władza się obawia, żeby mottoch tym obchodem zachęcony do nowych zaburzeń nie dał się spowodować, po-' czyniono więc wszelkie środki ostrożności i wojsko równie jak policya będą w pogotowiu. - Zresztą dowód dobrego sposobu myślenia dali tkacze w Manchestrze przez to, że do' f irZygaSZenia wybuchłego w jednej r kodzieni bawełny pożaru czynną pomocą SIę przyłożyli, W Stockport, &dzie robotnicy dotychczas najzaciętszy okan/Cwali opór, bieda ich do pracy przymusiła, a tak od dnia wczorajszego z pomiędzy 35 rękodzielni tamże, 34 już jest w ruchu. Podobnie w fabrykach licznycjł wokoło Stockport prace znowu się zaczęły., Co do Aschdon - under- Lyne, głównego ogniska powstania, obecnie tuszymy sobio, że robotnicy wkrótce do porządku wrócą, ponieważ się udało herszta buntu, Piliinga wraz z 5 innymi Kartystami uwięzić. Siniej' pomyślnie brzmią wiadomości z Glossop w Derbyshire, gdzie próżnujący robotnicy dotychczas potrafili umiarkowańszych od rozpoczęcia pracy wstrzymywać. W Liverpoolu ujęto jakiegoś Macartrey, lulającego się mówcę Kartystowskiego, który bezczelnie pospól»two do buntu zagrzewał i drugi podobny mówca, ksiądz Harstow w Hristolu wpadł w ręce sprawiedliwości. Z kopalni węgla w Szkocyi nowiny nie są koniecznie zadowalniające. - Wychodząca w Soulhampton gazeta Torysowska, Hand Advortiser donosi o mniemanem wykryciu spisku Kartystów na życie Królowej. Kupca korzeniami handlującego, Peirro, Kartyści za narzędzie użyć chcieli do zastrzelenia Królowej, do czego, gdy tenże skłonić się nie chciał, mieli go prześladować i w własnyrfl domu jego napastować. Wszakże rzecz całą poczytują za wymysł Ppirca, klóry pierwszy o spisku tym. doniósłszy obecnie badanym być ma. N owy Gubernator Gibraltaru, <>enerał Sir R. Wilson* wszedł w slu/bę wojskową 1793.

roku i służył najprzód w Flandryi i w Holandyi, potem 1798. r. w I Handyi w czas;e zabu rżenia; r. 1799. znowu w Holandyi, 1801. r.

13%

W wyprawie egipskie"!, r. 1806. przy zdobyciu przylądka Dobrej Nadziei, a r. 1808. i 1809. organizował i dowodził luzytatfską legią w Portugalii i Hiszpanii. Należał także do wyprawy armii rossyjskićj w Rossyi, Polsce, Niemczech i we Francyi, a z armią austryarką we Włoszech. Roku 1794. został Porucznikiem, r. 1810. Pułkownikiem, r. 1S13. Generał- Majorem, r. 1625. General-Lejtnantem, a r. 1841. Generałem broni. W Sierpniu r. 1821. z powodu swego postępowania przy żałobnej uro czystości po Królowej Karolinie, wykreślony był z amnestyi i pozbawiony kilku orderów. Gazeta Standard z powodu środków 0stroźności, przedsiębranych ostatniemi czisy przez policya londyńską, wchodzi w szczegóły tyczące się ludności tego miasta. Ludność ta z przedmieściami wynosi do dwóch milionów dusz, w których jest około 40,000 zło« dziejów z professyi, włóczęgów, nie mających ani stałego mieszkania, ani wiadomego sposobu do życia. Gdyby więc nie zapobieżono zebraniu się takiej liczby niebezpiecznych lu-" dzi w jedne massę, mogłoby ztąd wyniknąć prawdziwe dla spokojności publicznej niebezpieczeństwo. 'N i e fi c y.

Z Bremen, dn. 19. Września o 9. wieczór.

Dzisiaj wieczór o 9. godz. w bliskości mostu Wezerskiego wybuchnął pożar, klóry kilka domów i wielki skład wina zniszczył. W tej chwili żywioł niszczący już owładnięto-, Z Lip ska, dnia 15. Września.

Pierwsze zgromadzenie towarzystwa architektonicznego, które się tu w tych dniach odbyło, a ha które przybyło 150 Architektów z różnych krajów, było dla publiczności' teni bardzie) zajmującem, że byłe przytem w wysokim stopniu interesująca wystawa na.waźuiejszych dzieł architektonicznych z rycinami które z rożnych stron nadesłane zostały; między niemi były niektóre bardzo rzadkie, któro W handlu księgarskim się nip znajdują.

Turcya.

Z S m y r n y, dnia 26. Sierpnia.

Położenie Syryi jeszcze się nie zmieniło. -.

Francya używa wszystkiego dla odzyskania utraconego wpływu swego w Lewancic, a ponieważ na nieoświecouą lę ludność najmocniej działa religijna dźwignia; okazuje sic więc pobożniejszą jeszcze niż w wiekach średnich. - Każdy parostatek przywozi księży, zakonników, szczególniej zaś pieniądze. Kroi Ludwik Filip zaopatruje klasztory i kościoły darami, ozdobami i przywilejami. Tym sposobem Libanon stał się znowu francuzkim, i to bardziej niż dawniej- Dla utrzymania gór w teuv usposo ków, którzy święty ogień utrzymywać mają. Jeden, p. Eugeniusz Bore'e, znany z pobytu ewego w Persyi, gdzie katolickie pozakładał szkoły, jest zapalonymMissyonarzera, lubo nie należy do stanu duchownego. Jest on korre* spondentem i ajentem Łazarystów, a przy tętn Konsulem w Jerozolimie. Drugim jest m'tody Biskup z Marsylii, nazwiskiem Tioche, który razem jest i Konsulem i Biskupem w Babilonie. To miasto albo raczej miasteczko będzie tylko z pozoru mieszkaniem tego" urzędnika, który w gorliwości swojej przewyższając swych kollegów, osiągnąłby* powinien też same korzyści, jakie przed dwoina laty pozyskał Jezuita Ryllo w interesie Anglii.

Ameryka.

Montevideo, dnia 4. Lipca.

Rząd zaciąguął pożyczkę 700,000 dolIarów na koszta wojny przeciw Buenos-Ayres. Rz;jd tutejszy (rzeczypospolitej U raguay czyli Banda Oriental) przyjąłby chętnie obce pośreduicłwo, «zczególniej zaś Anglii, ale Rosas sprzeciwia eię temu. Chili wypowiedzieć miało WOjnę rzpezypospolitej Argentyńskiej (Buepos-Ayreskiej); z jakiej przyczyny, nie wiadomo.

Rozmaite wiadomości.

Z Poznania. -» Tygo dnika literackiego« wyszedł *N2' 34. i zawiera: Der Geist der mathematischen Analysis und ihr Verhiiltnis * 2U2 Schule, von Al. Ol>m (dalszy ciąg): - Rozmowa, - IV) Diet przez M. - Małgorzata z Zębocina, powieść historyczna przez Dominika M. (ciug dalszy). - Bozbiór krytyczny historyi literatury polskiej Wiszniewskiego, przez A. Mosbacha (ciąg dalszy). - Przegląd Fizyki Zo< ho wskiego, przez L)r. M. - Doniesienie b Krakowa i z Lwowa o »Album« Borkowskiego. Z P o z n a n i a. - Susza w Sierpniu i w pierwszej po'owie Września jakkolwiek sprzętom zboża sprzyjała, w wielu miejscach jednak brak wody sprowadziła. To się najbardziej po wsiach czuć daje, gdzie nieraz wodo o pół mili w naczyniach trzeba było sprowadzać, albo bydło tak daleko dla pojenia go pędzić. Mimo to stan zdrowia między bydłem jakkolwiek zadowalniający Brak wody a nawet i Wiatru poriagnijł za sobA wielkie w gospodar łtw le niedogodności, ponieważ i młyny i wia traki próżnować musiały. Obawa wielka, żeby na.zimę brak paszy dotkliwie uczuć się nie dal. Żniwa się ukończyły. Żyto i pszenica w powszechności obfite wydały plony, ale Hiewy jare mniej się udały. Niedoslatek siana i paszy zniewala wielu gospodarzy do ograniczania liczby bydła na niezbędną potrzebę i do zbywania niekoniecznie potrzebnego za li che ceny. - Ziemiaki nie obrodziły się. . Stan zdrowia między ludźmi w Ogólności) zadowalnia. Febra nerwowa w pow. Ostrze» szowskim w Maria-Alois wybuchła, ustaje i kilka tylko osób dotychczas tam nią złożonych. J eden pi zapadek śmierci w U onaborowie stał się powodem do pogłoski o wybuchnięciu cho> iery azyatyckiej; była to jednak tylko sporadyczna dysenterya z womiłami poleczona. - W pow. Wrzesińskim we wsiach: Zberki, Bardo, Chwalibogowko, Żerniki i Zajezierze ospa (waryolidy) nie ustała dotychczas, ale tylko w Bardzie chłopiec ieden na nię urna.rł. W Rawiczu kupcy z Pruss Zachodnich dość znaczne kupna i zamówienia poczynili" ale brak wody tamu.e rurh loluszów. W Międzyrzeczu sukiennicy 5147 łokci sukna dla woj - - ska sprzedali, chociaż w ogólności' w'handlu suknem stagnacya jakaś zachodzi, fabryka bawełny zaś itParra b c h o e p k e vr Rawiczu, ora» iabryka irjiedzi H i r s c h a tamże w ustawicznym są ruchu, podobnie jak huta żelazn» w Olszynie, pow. Ostrzeszowskiego. Handel, trzodą chlewną zatamowany. Z-Berlina. - Twierdzenie gazet zagranicznych, że nowe prawo dotyczące prassy nie wyjdzie i obrad nad niem zaniechano, I«st całkiem bezzasadne, ale trudność przedmiotu wymaga dokładnego i dł*żs*ego rzeczy zbadania,. Z K ról e w c a, d. 16. Wrześn. .{Gaz: Aról.).» Nauczyciel wyższy W i t t, który w skutek u» kładu prywatnego z odpowiedzialnym'redaktorem Gazety Królewieckiej od lat k.lku,pracami redakcyi po części się trudnił, został, ponieważ stosunków tych prywatnych zeować nie chciał, na rozkaz J W. Ministra K i cli ho rn. dnia 12. m. b od urzędu nauczyciela p>zy tu-«telszem miejskiem Gimnaz)um Knipow»d skiem zasuspendowany. - Nasi reprezentanci.! miasta na posiedzeniu dzis;aj odbytem jedno -' zgodnie postanowili wezwać Magistrat, żeby wspólnie z nimi na postępowanie Ministra vpety«yi do tronu zażalenia swe podał i N. Pana o cotnięcie zarządzonej suspeneyi upraszał. Kówną głosów jednomyślnością postanowiło zgromadzenie nauczycielowi wyższemu Willi aż do rozstizygnięcia sprawy całkowita pozo btawić pei. się. Z, Petersburga. ** Tygodnik Petersburski zawiera następujący list do wydawcy Tygodnika: Doszły nas ze Lwowa dwa tomy, wy- r danej w tym roku przez zakład naukowa unie-,. nia Ossolińskich, staraniem kuratora 3Q Hen-, ryka Lubomirskiego, <- Biblioteki naukówegon zakładu, służącej za dalszy ciąg Czasopisma: naukowego, wydawanego tamże od 18;$. d*; 1834 roku. Jest to rodzaj Kwartalnika; pismo peryodycznem, podlegać musi szczególnym względom na, warunki publikach. Wydawcy, , cjprakteru, dążności, .kolorytu, ,plavui nadać jej nięmogli rrt pisma to, bowiem przez ś. p. Ossolińskiego określone zostało w tern wszyslkiem, i wolę tylko i myśl jego pozostało spełnić zakładowi, o ile możności. Oto są słowa samego Ossolińskiego, gdy jeszcze zamierzał dopiero, wydawać swoją, »Bibliotekę literat u r y d a w n ej i t e raź n i ej s z ej, pismo mające mieć za cel bibliografią, i historyją, zawierać wiadomości o postępie i wzroście umiejętności, tudzież- a dziełach uczonych i ich autorach, wypisy tak z rękopis mów niedrukowa-. nych, jako też i ksiąg rzadkich, któreby biblioteka posiadała, roztrząśoienia zawiłości filologicznych, a w dodatku doniesienia o książkach nowych, z kxotkiem przytoczeniem zdań, o nich. najlepszych literackich dzienników i uczonych.« Nie jest to więc pismo literackie, ale ścisłe historyczne tylko, celem jego produkowanie prawie surowych materyałów, pracaj.-przygotowawcza. Nastajemy.'na to, dla tego" że 'jeśli zechcą, sądzić Bibliotekę, narówni z intremi pismami perjodycznemi absolutnie i nie wglądając w jej wyjątkowe położenie sąd o niej będzie ze wszech miar niesprawiedliwy, TaK rozpoznawszy położenie \ ceł i plan pisma, (1fzytoczym tu treść zawartych w iiiein art y - .

\...,.ułów, . We, wstępie skreślono historyją da-: wnego czasopisma naukowego, pod redakcją Yr. Siarczyńskicgo, Następuje Polouoeutichia z rekop, Andrz. 'Lubienieckiego, niewydany pomnik historyczny, w którym kilka HOwych ,i ciekawych szczegółów znajdujemy; do histo*yi XVI. wieku, że więcej niewspomnim, charakterystyczny nam się wydał wypadek z Sejmu 1537 roku (Torol, str. 33). Taki sam liistoryczno-literacki, ma Biografia pracowita Cotf. Lengnicha z rękop. J. M. Hr. Ossoliri«kiego. Wiadomość o Ormianach w Polsce, przez X. Z. jest dosyć ciekawą, ale opartą będąc po większej części na słuchach i cytatach z drugiej ręki, niema jeszcze żądanej dokładaości i ostatecznego wypracowania Jaką jest jednak, zdała się nam ciekawą i wzbudziła żal nad utratą; tylu aktów, pism, ksiąg, o których aufor, jako o wiekuiście zatraconych zdaje się często wspominać w swej rozprawce. Wiadoiność o Ormianach, może wszakże posłużyć komuś- za podstawę obszerniejszej pracy j przy · większej liczbie materyałów, a nadewszystka znajomości pisma Armeńskiego i języka, dokładnej. - Celnym artykułem pierwszego tomu jest wyborna rozprawa P. Augusta Bie10wskiegO} o początkowych dziejach Polski, Rzecz tyk razy traktowana, pod piórem peł

133S

nego talentu i życia pisarza, stała się nową izajmująca podwójnie; bystry rzut oka w głąb chmurnych dziejów bajecznych, krylvka silna, bezstronność i chłodna krew, cechuje rozp.rawę, zajmująca się w początku kwęstyą imienia rodowego, potem rozbiorem kroniki" Galla. - Bez wysileń, bez natężeń, autor powolnie rozdzielą fałsz i dodatki od prawdy podanej (tradycyjnej) i stara cię wykazać, co może zostać Ha historyją początkową pewnego, niezapominająć wniosków swych pokrzepiać, cykatami postronnych pisarzy. Dowodzenie jakoby wiele baśni weszło z Kusi do nas. i zaciągnęło się! w kroniki pod imieniem, historyi" nnponiknione tu nieco, zapewne rozszcrzonciu- Dędzic póiniej, A W dwóch miejscach tylko chcielibyśmy zapro" testować przeciw wywodom autora, mało znaczącym, ale (nam sfę zdaje) niepewnym imicnia Tywerców od nazwiska rzeki Twus i Rusi od Ruryka. W ogólności rozprawa P. A- Biclowskiego, zdaje się nam, posuwać historyją- o krok dalej niż była, a to wielka* posługa; bo dotąd iluż to tylko objaśniając gmatwało, i zbijając wszystko i samych siebie nawet, zostawiało szeroką próżnię i chaos po sobie. Cechą pracy P. A. IJielowskiego jest niepospolita jej łatwość, jasność, prostota i zdrowy rozsądek. Pragnęlibyśmy szczerze, aby to tylko był wstęp i próbka obszerniejszego w tym przedmiocie dzieł», -- Rozprawa pana J. N. Daszkiewicza, o języku polskim, ma wiele zalet'. autor zna wybornie swój przedmiot, rzuca nań w kilku miejscach światło nowe i pojmujo go czysto; tam mianowicie, gdzie wykazuje przez porównanie z inneini języki, pierwszeristwo polskiego, przekonywa najzaciętszych sceptyków; - ale jest w ogólnej jej budowie, tonie, wiele pedanterii, a najprzykrzej rażą te nowej fabryki wyrazy polskie, z których uczenr galicyjscy otrząsnąć się l niemogą. 1 my także kochamy język, czystość jego. cenim, ale kaleczyć go, aby to co weń już- wrosło od wieku, wydzielić, nieśmiemy. Wyrazy nowej fabryki nigdy, albo bardzo rzadko zyskują prawo obywatelstwa w języku; a mianowicie wyrazy kale, robione. Chcielibyśmy przekonać o tem, że wyrazy się rodzą, nie robią, a możołnie sztukowane zawsze są śmieszne i dowodząc czasem wiele dowcipu w aqfoTze, nic więcej nie dowodzą i do niczego więcej nie służą. Zostawmy przyjęte wyrazy w języku, chociażby z.cudzoziemskiej mowy wzięte, .>>, mianowicie termina gramatyczne, technikę; - przykład Niemców, którzy półłokcjowc porobili nazwiska, chcąc chemją zgermanizować, powinienby już. ,odstręczyć; ale i własne przykłady znajdą się także. Powtarzamy, to. do niczego nie prowadzi, a na śmieszność naraża. A»i£ podług . 42. ustawy względem czeladzi, odprawienie i przyciągnienie takowej z powodu, źe dzień drugi Października właśnie spada na niedzielę, już dzień wprzód, a zatem w sobotę t. j- dnia 1. Października I. b. nastąpić musi, do czego się państwo i cze ladź ściśle zastosować winni;« nadmieniając, źe przeciwko czejadzi, która w wyznaczonym dniu w nową służbę nie przyciągnie, środki zmuszające użyte będą, Poznań, dnia 26. Września 1842.

Królewskie Dvrektoryum policyi.

Podaie się niniejszćm do publiczne) wia domnści, źe Hrabia Włodzimierz Damazius Walenty Michał Jakób Nepomucen Andrzej Ludwik-Władysław Felix Sżoldrski z doznania, i tegoż narzeczona Mary a Szoł.drtka z Jaszkowa, kontraktem przedślubnym z dnia 9. Lipca 1842. wspólność majątku i dorobku wyłączyli. Szrem, dnia 29. Sierpnia 1842.

Król. Pruski Sąd ZiemSKO - mieisKi Ob WIESZCZENIE.

Grunt w Poznaniu na rynkn pod Nro. 59.

położony, sukcessorom T e o d o raŹ u p ańs k i e g o należący się, z wszelkiemi na nimźe znajdującemi się budynkami i innemi przynależytośoiami, koncern podziału, drogą publicznej Hcytacyi przedany być ma. Do te,źe wyznaczony jest termin" na dzień 19. Października 1842. zrana godzinę 10tą przed N otaryuszem Kadzcą sprawiedliwości H oyer tu w Poznaniu wbiórze jego, gdzie takie warunki.przejrzane być megą. Każdy licytant wprzód złożyć winien kaucyą 1000 lal. w gotowiznie lub w papie ra'h wartość gotowizny maiacych. W yprzedaź 11lagazynu 11leblów W sali hotelu Saskiego, przy ulicy Wrocławskiej na pierwszćm piętrze. Od dnia o. Października I. b. rozpoczyna się przedaż znacznego i jak najlepiej opatrzonego okładu t u t e j s z y c h , po większej części jednak Berlińskich meblów, jako to: 50 kanap mahoniowych z powłokami wło»ianemi, z amerykańskiego łyka, wełnianego adamaszku i inne mi roztnailemi powłokami, także bei takowych, 20 tuzinów najrozmaitszych najnowszych krzeseł .plecionych, 4 tuziny krzeseł wyściełanych, wielkie i małe biurka cylindrowe, 12 biurek do pisania, 6 stolików do pisania, 20 szaf do s,ukien, 4 wielkie szafy, 6 szaf do bielizny, 20 rozmaitych komód, pomiędzy niemi komody do pisaniaróżnego gatunku stoły mahoniowe, jako fo* brązowe stoły, podlugowate, stoły składane» stoliki do kanap bez klap, okrągłe stoliki do gry, do stawiania w rogi i do szycia, i inne tym podobne, stoliki do umywania, tud tiei ezały do książek, szafy do stawiania w rogi, serwantki, stoliki do sreber, chaise-Iones, krzesła z poręczami dla mężczyzn i kobiet z powłokami skórzanemi i bez tychże, 40 luster rozmaitej wielkości z białćm szkłem kryształowem z jednej i więcć) sztuk, z ramami mahoniowemi i brązowemi, wszelkiego rodzaju mahoniowe i brązowe zwierciadła" do komód, 12 wielkich zwierciadeł nad sofy ze szklą kryształowego, z jednej sstuki robionego, wielkie lustra balansujące, tudzież wiele innych gatunków większych i mniejszych zwierciadeł, łóżka i parawany, taborety plecione i wyścielane, podnóżki, tudzież rozmaite brzozowe meble i zwierciadła. Przedawać będę po 12 od sta niżej ceny zwyczajnej, a to z tego jedynego powodu, ii zamierzam się trudnić handlem w mniejszej objętości, na co pozwalam sobie zwrócić niniejszem uwagę wysokiej Szlachty i szano* w.nćj publiczności. S» A. Pauzlgerll w Poznaniu.

Kurs giełdy Herliiiskiej.

_Dni» 26. Wrześnio 1842.

Mo- N a pI. kurant" im papie- IgolowiprC. rumi. zną.

Obligi długu skarbowego . *) Pr. ang. obligacje 1830.

Obligi premio« handlu morek.

Obligi Kurmarchii Berlińskie oblig. miejskie *) Gdańskie dito w T.

Zachodnio - Pr. listy zastawne Listy zast. W. X. Poznańskiego) Wschodnio-PI. listy zast.

Pomorskie dito.

Kur- i Nowoniarcb. dito Szlu A kie dito.

Akcje Kolei Berlińsko - Poczdamskiej dito dito akcje n prioris Kolei Magdebursko. Lipskiej dito dito akcje a prioris Kolei Berlińsko-Auhallskiej dito dito akeje a prioris , Kolei . Diisseldorf. - Elberfeld.

dito dito akcje a prioris Kolei iiadrciiskićj dito dito akcje a prioris Kolei Berlińsko - Frankfurt.

l03V 102 !j8&4i lU2V l02V 48 103V 106V 103V 103V 104V 103V 126\ - 103

»4 4 4

119IJ; - 102V 103V 102V

104V 76 99 87% 93 101

86' ,

Złoto al marto.

Frydrycbsdory. 13V 13 Inne monety złote po 5 tal.

Disconto 4 *) Kupujący wynagradza na płatny dnia 2. Stycsnia 1843. k» pon /*4 procentu.