GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.10.15 Nr241

VVi elki e go

Xicil\Ntt POZNANSKIEGO

Nakładem Drukami Nadwornej M'. Deckera i Spółki. - Redaktor« lI. IIV1»moir* /. <.

- ? . lf1 . .««.

W Sobotę duiii 15. Października.

184« .

Wiadomości kraj owe.

z B e r l i n a , dnia 11. Października. N. Król raczył swego dotychczasowego nadzwyczajnego Posła i pełnomocnego Ministra przy Król. niderlandzkim dworze, Szambelana Hrabię 'Wylieha i Lottum, " w celu przeznaczenia go ba inny urząd ztamtąd odwołać', vr uiiejsćcjego zas dotychczasowego nadzwyczajnego Posła i pełnomocnego Ministra przy . Porcie ottOmartskiej, Hrabię K o e n i g s m a r - ek a, tamże zawierzytclnić Z dnia 13. Października.

Przybył tu! J O. Generał Major i dowódzca 6tej brygady obrony krajowej, Xiąźę Wilhelm nadziwili, z Neu-'Ropnia;

Wiadomości zagraniczne.

Polska.

z War s z a w y, dnia 10. Października. Wczoraj o w pół do sztóstej po południu Najjaśmeszy Cesarz i Król uszczęśliwił Warszawę., swnjem .przybyciem. Wieczsorem miasto rzgsistem i zajaśniało światłem. W nocy z dnia 5..na, 6. z. m., świctokradz,ka ręka gwałtownie otworzywszy drzwi kościelne i sakrystyjne, porwała z kościoła parafialnego Panny Maryi w tutejszym mieście:

2 kielichy srebrne całkiem pozłacane j dwie patyny od tychże kielichów, również pozłacaWotów srebrnych sztuk 3, to jest: lsze W'kształcie serca, 2gie nóżki małej, a 3cie ta« bliczki, na której były dwa serca wyciśnięte. Pacyfikał z kompozycyi posrebrzany, na nim Wyobrażenie Zbawiciela Ukrzyżowanego pozłacane i na odwrotnej stronie puszeczka takaż pozłacana, w której znajdowały się relikwie ś. Bonifacego Męczennika. N aostatek: dwie'tacki, jedna z kompozycyi posrebrzana, 2ga zaś mosiężna. Jeżeliby zatem z tych rzeczy którakolwiek dostrzeżoną została, uprasza się o jej zatrzymanie i o doniesienie do Prse« łojonego tegdż kościoła, · r Donoszą ze Lwowa, że co rok w d. 1. Lip· Ja*odbywać" się tam będą wyścigi konne.

F r a n c y a.

Z Paryża, dnia 6. Października, Rząd ogłasza dziś najnowsze wiadomości r Algieru, na czele których Dziennik sporów następujący wstęp umieścił: »Doniesienia o armii' afrykańskiej są zupełnie pomyślne. q)J;arcrKa, stoczona przez Generała Changarniera i w fałszywych i niedokładnych listach jako klęska wystawiona, była owszem zwycięstwem: Z resztą, nieprzyjaciel nie oskrzydlił owego Generała w Czasie jego odwrotu, ale w chwili, gdy II,II,IlI;O iywego oporu do poi486

]I

... - ,

(dniowego agaRku Wkraczał. ' Poniósł- eH «tł»a- A"'Aeneralaii&atigarnier/''jubłnią bardzo poj ę, ale opór nieprzyjaciela pokonał i spokój- myślnie. Odebrał on pokoleniom, które go

&abany

tor .opuścił d. 29. z. m. Algier, ula podbicia Milianałuwschodnich pokoleń.« W następujących po tem raportach Generała Raport Generała Bugcauda do Ministra Woj - Changarniera są obszernie opisane utarczki py jest następujący: »Stan naszych spraw po- w dn. t9. i 20. Września. Podaje on stratę litycznych jest ciągle Domyślny; największa swoje w pierwszym dniu na 22 zabitych, mięspokojność panuje od Algieru ni do ostatnie- dzy' tymi 5 oficefówy i 95 ranionych, a W2gim go krańca prowincyi Titteri i po całej dolinie na 3 zabitych i 8 ranionych. Dnia 21. mógł około Atlasu. Generał Bar, znajdujący się »ię Generał Changarnier w dalszy udać pow agaljku Beni-Menasserów, wszędzie dobre- chód, nie doznając żadnej z strony nieprzyjago doznaje przyjęcia. Tylko w południowej cielą przeszkody. i zachodniej stronie prowincyi Milianahu je- Galighanis Messenger zawiera naslępuszcze walka nie usłała. Generał Changarnier jaoy dopis: »W chwili, gdzie dziennik nasz znajduje się tamie z małą kolumną, do które') wytłaczać miano, otrzymaliśmy pocztę indyjsię jazda kalifatu Sidi-Ben-Embarach i wszy- ską, z Bombaiu z dnia 27- Sierpnia i zl-Makao stkich jego Agów przyłączyła. Wyprawa-jego Z.dfi; 5. Czerwca, tra teraz <y!e>yqco donie»«.' jak najlepszy wydaje skutek; podbija bowiem możemy,; że gazety te żadne) ważnej nie @bej przeciwników, oddzielających nas od Kalifatu muja. wiadomości. Sprawy indyjskie w ni Chaurg, zostającego pod zarządem Sidi el Aribi, czem się nie zmieniły. Z Chin donoszą o zaktórego panowanie przez naszą wyprawę uła- jęciu Chapoo przez Anglików. twione zostanie. O dobrych więc tylko wiado- Stan zdrowia Xiężnej Orleańskiej nie jest mościach mógłbym J W Pana zawiadomić, gdjby jeszcze całkiem zaspakajający, i Królowa takie Generał Changarnier nie był musiał'w;ytrzyiriać \ v tych dniach była nieco "zasłabła. Od pód. 19. i 20. 'bui. dwóch mordetczybh" utarczelfAAroturodzinyf kf ólewskierdoSt.Cioudfeszcxe w południowym agaliku. i dokąd się kolumna Król do Tuileryów nie przybył. pasza jeszcze uie była przodarła. Generał ów Wiadomości fI południowej'! Frahcyi opie. spowodowany był prośbami naszych Agów wają, że okolice nad Rodanem i Saoną, które dp udania się do wspomnioneSo agaliku, zwie- już. przez trzy po sobie następujące lata podził go i te dwie utarczki prawdziwy naszej wodzie nawiedzały, i w tym roku w jesieni armii i temu Generałowi zaszczyt przynoszą. na podobne niebezpieczeństwo mogą być na« Nieprzyjaciel wielką poniósł stratę, i podobnie rażone. LI Kilki'pobocznych rzeczek tych 2ch jak nasi sprzymierzeńcy, nabrał wielkiego wy- głównych strumieni już wielkie zrządziło nieobrażenia o naszej odwadze. Generał Chau- szczęście, a jeżeli nastąpiona tu od trzech lub garuier, ubolewając uad poniesionemi stratami, czterech dni pomyślna zmiana powietrza nie podwaja swoje stałość i dłużej, nim sobie pier- rozciągnie się także do południowe) części wiąstkowo zamierzył, w kraju: tym pozostaje. kraju, wkrótce" niezawodnie usłyszymy, że Przesełam J W P a n li Jego raporta, jako też się znowu ponowiły wszystkie spustoszenia, C-eaerala Bara i Pułkownika Coinuiana. Do- jakie czas dżdżysty zwykł za sobą pociągać.

łączam dalej list Generała Changarniera z d. Zupełne opasanie groblami obydwóch wymie21. Września, w którym mi ozuajmuje, że, nionych rze,k byłoby wprawdzie trudnem i podług nadeszłycb do niego wiadomości, Ge- kosztownćm przedsięwzięciem, ale Francja, perał Lamomriere dostał d. 19. w moc swoje która miliony wydawać może na obwarowarodzinę, namioty i służbę Abdel Kadera i Ka- nie Paryża i to na bardzo daleki przypadek, Jifę Si-AUal-Beu-Embarah. Zdobycz ta wy- tdyby nieprzyjaciel miał nań uderzyć, Francya, warłaby wielki wpływ moralny. Wiadomość tóra cywilizacyi Afryki corocznie budżet króła jest zresztą do prawdy podobną, gdy Ge- lestwa poświęci<<!gotowa, Francya potrafi także nerał Łamoriciere miał liczną jazdę przy so- niezawodnie wynaleść środki do zabezpieczebie i mógł nieprzyjaciela otoczyć, jak mu to nie majątkóSjr iysięcy mieszkańców swoich radziłem. przeciw peryódycznie wydarzającytn się spuZ dnia 7. Października. stoszeniom z «trony rzek rozhukanych'.' Rząd ogłasza następujący raport 'Generała P. ADJard, jeden z naj sławniej szych uczniów Brigeauda zl eru z d. 30. pi. z.:" «Generał Cuyiera, przybył do Hawru pó 20łetnie.j nieGubernator w'<dniu tym z iałem .liczącym obecnościA którą poświęcał najmoźolniejszym 3i>06 żołnierza aa wschód wyruszWł. Doniesienia badaniom Sr Indy ach. ' Po>yłaca z mnóstwem zeum narodowe. Diard przywiózł z sobą między innemi około 30 beczek owego kosztownego czat-nego laku. "którym porcelana może być farbowana, a którego robienia było dotąd wy* łączną tajemnicą Chińczyków. Z Jawy przywiózł nowe rośliny, które za pomocą zupełnie szczególnego postępowania, pomimo długiej morskiej podróży, zachowały całą swoją świeżość - . Baron Humboldt w towarzptwie P. Arago oglądał oriegdaj studnią artezyjską w Grenelle. 'Wypili obadwaj jeden kubek wody z tej studni, która formalnie weszła w modę w Paryżu. Na kai'dym stole musi stać karaika wody grenelskićj. Pani Ludwika Collet, autorka Karoliny Cordayi wielu innych dzieł poetycznych, uwieńczona kilka razy przez Akademią, i doznająca ciągłej protekcyi u Pana Cousin, przesłała Królowi pruskiemu podczas pobytu jego nad Renem exemplaras dzieł swoich, i otrzymała przez l poselstwo pruskie kosztowny pierścień brylantowy. Kuracya wodna zaczyna tu juź wyższych osób zwracać na siebie uwagę. Najwięcej nią zajmuje się stary Marszałek Soult. Z polecenia jego Dr. Scoutetten ze Strasburga, ma zwidzić zakłady kuracyi wodnej w Niemczech, dla obeznania się ze skutkami metody Priesznica i zdania' mu raportu. , P. tGuizot dał mu listy rekomendacyjne do wszystktch dyplomatycznych ajentów. Rada główna departamentu Calvados uchwaliła 1000 fr na wzniesienie pomnika dla sławnego żeglarza na około świata, Kontradmirała Dumont d'TJrville, 'w jego rodzinnem mieście 4 Conde-sur-Niveau, i udała się do ministerstwa spraw wewn. o wspieranie tego przedsięwzięcia.

Anglia.

Z L o n d y n u, dn. 27- Października.

Poseł ang. W Montevideo, P. Mandcnville, zawarł pod. d. 14 Lipca r. b. traktat przyjaźni, handlu «żeglugj z. rzecząpospftlitą U ruguay. l Kapelrtiiśtrz Spohr zaproszony był do N orwjch,. dla kierowania przy tamecznej wielkiej uroczystości muzycznej wykohanie'm nowego oratoryum Upadek Babilonu, które na tęź uroczystość napisał! Tak Poseł angielski w Frankłorcie, ,ak i Xżę Cambridge upraszali -Xiccia Llektora hesko-kasselsklego", ahy pozwolił P.

. bphor wyjechać do Anglii; ale im to odmowionęm zostało, zapewne dla tego (mówi T i(jroes), że za złe Wzięto temu kompozytorowi.

. ' IŻ powyższe oratoryum napisał dla zagranicy.

Jedno ż pism edynbirrgskich donosi, źe wczasie bytności tam Królowej, rzucono na V. Peell starym trzewikiem, który on pochwycił wesoło, i pokazał go licznie zebranemu ludowi. W. Szkocyi nic uważają tego za obelgę, ale przeciwnie za zaszczyt: Szkoci bowjeit A chcąc komu radość swoją okazać, rzuca ją. na» stary gałgan; tak naprzykład na idących d» kościoła oblubieńców i t; p, Belgia.

z Bruxelli, dnia 25. Października. (Gaz. JRerisfca.) D u chow ieJI s tw o Ka tolic ki e lubi od czasu do czasu niespodzianie zjak A wystąpić manifestacyją wpływu i wszechwładzy swojej, aby ijroysły Liberalistów oburzyć. A tak każdorazowo z wielką pompotycznością donoszą, kiedy jaka w kraju osiadła niemiecka albo angielska rodzina do katolickiej wiary przechodzj. Największą część nawróconych stanowią panny, ż Anglii i Niemiec ,do'pen»yonatów tutejszych przyschnę, aby się po francuzku nauczyć; bo prawie wszy* stkie te zakłada stoją pod bezpośrednim A"Pty* we duchowieństwa. Znakomite rodziny, w' kraju posełają nawet córki swoje dla ukończenia edukacyi do klasztorów na to przeznaczonych a posiadających - bo prawdę zawsze powiedzieć trzeba -- wyborne nauczycielki. Wszakże przy takićm wychowaniu nie dziw, źe bogate panny w kwiecie życia do klasztoru wstępTiją. A tak przed kilku tygodniami obie córki kupca jednego, u którego roku zeszłego Arcybiskup Paryski podczas pobytu tu swego mieszkał, przywdziały zasłonę. Starsza córka Xiccia Arenberg, piękna i kochania godna panienka, lat 20 mająca, i posiadająca wielki majątek, także zakonnicą została. Wyborny obłów ryb Piotra - aby użyć słów Anastazego Grun - odbył się w zeszłym tygodniu; missyjonarz angielskiego towarzystwa biblijnego zwięlką wystawą złożył wyznanie wiary katolickiej i cała rodzina,jego za tym poszła przykładem. - Z Rzym u odbieramy wiadomość, źe zięć bogatego Senatora, de V oldre, przez breve Papieskie na godność Hrabiego wyniesiony został »w nagrodę zasług, które stryj jego, zmarły kanonik Voldre, w smutnych czasach dla sprawy kościoła położył,« Austrya.

Z Wiednia fa, dnia 20. Września.

Pojutrze, z powodu pobytu Xicstwa Leu* chtenbergskicb, będzie w bchonbrunrt teatr gdzie i Panna Fanny Eisler tańczyć będzie: D. 28. wystąpi ta sławna tancerka na dworskim teatrze opery, i to na korzyść ochrony dziatek. Bilet do krzesła na parterze kosztować będzie 10 ssłr. (40 zip.), a na 4 piętrze po 5 złr. z nad granicy Serbskiej, ó 26. Wrześn. (Gaz. Zagrab.) - Konsulowie Austryi, An.flii, Francy i i Hossy i podali wspólnie notę liaszy Belgradzkiemu, w której oświadczaj, ie ponieważ Xźę Michał Obrenowicz w moc batyszeryfu Muszirem i panującym Xicciem w Serbii, oraz Namiestnikiem Cesarza mianowany został, każdy poddany, nie uznający jego godności, za buntownika nie tylko przeciw Xicciu, lecz też przeciw Sułtanowi po« czytany być powinien. Tomasz Wuksicz uzbroił lud, prowadził go przeciw prawnej władzy, stal się więc winnym zbrodni stanu. Oświadczają więc uroczyście, że tylko Michała Obrenowicza Xicciem uznawać, zaś Tomasza Wucsicza, za buntownika poczytywać muszą. Wzywają więc Kiamifa Baszę, żeby Tomaszowi Weksiczówi i stronnikom jego przystępu do Belgradu wzbronił; na co Wszelako Basza odpowiedział, ie konsulowie nie mają prawa mieszania się do spraw wewnętrznych Serbii. Jeszcze tegoż samego dnia Basza wezwawszy Wuksicza do tortecy, Wystrzałami go przywitać i zwierzchnikiem ludu ogłosić rozkazał. Konsulowie, dowiedziawszy się o tern co się stało, chorągwie a hotelów swoich zdjąć kazali, TU2CYa.

'Z Konstantynopola, dnia 21. Września.

Maroniccy Szechowie stronnictwa tureckiego, jak z ich przeciw-patryetycznego dążenia łatwo przewidzieć było można, w krwawe wdali się zatargi z tera stronnictwem, które pragnie utrzymać dawną przełamaną samodzielność Maronitów. W Ghasir, w okolicy Kesruan, przyszło pomiędzy temi dwoma stronnictwami do zaciętej bitwy, w której żadne z nieb stanowczego nie odniosło zwycięztwa. Musiała Nuri Basza, który te zatargi spowodował, lub przynajmniej chytrze z nich korzystać umie, wysłał wgórylOOOAlbańczyków, z rozkazem przywrócenia spokojności, i polecił im gając Czuny, najlepsze stanowisko wojskowe w.obwodzie Kesruan. Pierwszym krokiem Baszy, który naturalnie postępuje jeszcze według instrukcyi Izzeta, będzie puszczenie Druzów na Maronitów, wiernych zwyczajom dawnym i ustawie swojej; od czasu bowiem, jak większa część okrętów francuzkich, zostających pod dowództwem Admirała La Siisse, opuściła brzegi Syryi, Turcy i>ich stronnicy nabrali znowu śmiałości i postanowili jakieroibądź środkami ujarzmić zupełnie góry. Mimo to wszystko, dyplomaci tutejsi największą maią nadzieję, £e kwestya względem Libanu w za · spokąjający sposób będzie załatwiona. 1 rzeczywiście zdaje się, że rząd osmański oddalić chce z dywanu z wolna wszystkich fanatycznych nieprzyjaciół chrześcian., Teraz przyjdzie kolej na Ministra spraw zagranicznego, Sarim Efendego, gorliwego wykonawcę projektów Izzeta. Z nad granicy tureckiej, d. 28. Września.

(Gaz. Szb.) - Z Serbii słychać ciągle o nowych przykładach gwałtownej reakcyj, dowodzących niezdatności teraźniejszych .wladzćów i niepodobieństwa dłuższej trwałości obecnego stanu rzeczy. Ouegdaj trzech Serbqw zapasz» portem, teraźniejszego rządu z Belgradu dp Seinlina przybyło; zawarłszy za pośrednictwem kupca jednego znajomość z 'kamerdynerem Xiecia Michała usiłowali go przez nader świetne obietnice nakłonić, zęby proszek, który Z sobą przywieźli, panu swemu przy śniadaniu do kawy domieszał. Wszakże pośredniczący kupiec, któremu się zwierzyli, doniósł o tein władzy, poczóm rząd Cesjirsko- Królewski obwinionych natychmiast uwięzić rozkazał. Przekouano się, że proszek, który w butach ukryty przez granicę przemycić potrafili, mocną' był trucizną; zeznali, że kupiec belgradski Stefanowicz w imieniu Wucszica proszek ten im wręczył, aby za pomocą tego Xiecia Michała zgładzili.

Rozmaite wiadomości.

Z Berlina. - Nadeszła tu wiadomość, źa Xżę Adalbert Pruski przybył 6. Sierpnia do Teneryffy, »wiedził sławną górę tej wyspy zwaną Pico de Teneriffa, a 11. przy sprzyjającej pogodzie, odpłynął do Brazylii. W Królewcu sprawa r.rzuconegb z urzę.du Nauczyciela Wyższego W itt, .współpracownika Gazety Królewieckiej, wielkie sprawiła wrażenie. Ponieważ się up0'Yszechniło zdanie, ie minister y um w skutek Swiadectwa dyrektora gimnazyura, Radcy, szkolnego Lucasa, nie koniecznie pochwalnego, Pana W i t t a oddaliło, jakoby zatrudnienie redaktora nic zgadzając się b powołaniem nauczy cielskiem na umysły młodzieży szkodliwie wpływać mogłp, więc Dyrektor Lucas, obudziwszy powszechną ku sobie niechęć, ujrzał się w konieczności złożenia »weąo urzędowania. Obecnie w »Danziger-Damptboot« występuje Pan Gottschall w obronie Pyrektora Lucasa i dowodzi, ie tenfe takiego świadectwa, któreby Panu"Witt szkodzić mogło, bynajmniej nje wydał, że owszem jak naizaszćzytnićj dla Pana Witta oświadczył, ii wzorowym w każdym względzie był nauczycielem i, że t» postronne literacka praca żadnego zgoła służbie jego uszczerbku nie przynosiła. Pytaniem Vfiec, rzeoowania złożyło. * -; Na rozkaz tegoż minisłeryum (spraw duchownych i szkolnych) 'dziennik literacki królewiecki, przez Dr. Jung redagowany, został przytłumiony.

Z Poznania. - DziennikUrzędowy Król.

Regencyi w Poznaniu ż d. 11. Paździer. r. b.

obejmuje między inne mi doniesienie o opróżnionej posadzie chirurga powiatowego w JHiędzychodziej -o powstaniu nowych posad: "Schwarzenao. w pow. Międzyrzyckim, JózefoeW«. Felieianowa i Dorotowa w pow. Krotoszyńskim - i następująca, kronikę osobistąl: Podpisana; Regencya potwierdziła, w trzecim kwartale r. L. plebanami: 1) komendarza Antoniego Beyer w Kwilczu plebanem katolickim tamże; 2) komendarza Stefana Wrzesińskiego w Wyganowie plebanem tamże; 3) plebana dziekana Bogumira Noak w Kaławie proboszczem w Międzyrzeczu; 4) komendarza Karola Brzezińskiego w Sobótce plebanem tamie; 5) komendarza Edwarda Kropiwnirkiego w Kórniku proboszczem w Pempowie. J. "- - »Dziennik« domowego« wyszedł No.

e 21. i zawiera: 1) Rusinka, Powieść z prawdziwego zdarzenia, przez Łucyana Siemieńskiego. 2) Prelekcye Mickiewicza. Rozbiór krytyczny prelekcyi dziewiętnastej, - Autorowie Stnnisławowscy. - Zdrajcy. 3) Pieśni Ludu Polskiego - Oskara Kolberga. 4) Rozmaitości. 5) Mody i Objaśnienie dołączonei ryciny. Ze Lwowa. - Redaktor «Lwowianina«, l wydał swoim nakładem dwie broszurki: Karó/ l XIL Król szwedzki we Lwowie r. 1704. Pdwieść skreślona w historycznych obrazach, i Mojt uwagi. Trzecia broszurka; List do Redaktora Tygodnika literackiego w Poznaniu, jest pod prasąmm "UlMMMM

Z prouincyu Ar*, i. Przy nastąpronem teraz wybieraniu "Bartofli, dawno objawiana przez rolników 0cawa, na nieszczęście zupełnie się sprawdza. Prócz rychłych, inne galunJci kartofli całkiem II.( nie udały, A małe »drobnej a przy ten» emrik ich jest gorzki i nieprzyjemny. - NajW4kszq ciekawość wzbudza rzep zimowy, ktoty ;dla »ciągłej «uszy wszędzie prawie bardzo późno siany, zdajesię, ii nie będziewstanie ddśó wcześnie tyle się zakorzenić i rozkrzeWić, '»by mógł przetrzemać niepr azną dla niego zimową porę. I di, »d yf- dług · itfartei natury tej rośliny, llateży; się obawiać, e iż- »lbo całkiem wylioie, albL- łez tylko bardz« szczupłe wyda iuiwo. Ciągle obiegająceu nas pogłoski o nadzwyczajnie; szkodliwych skutkach, jakie tegoroczna susza. wSzląsku na żniwo wywarła, a ztąd o bardzo niskich cenach, za jakie mieszkance tamtejsi inwentarze »vre che.} i muszą po.zbywać, pobudziła wielu naszych rolników dp udania się tamże. Jako.też wielu z nich rzeczywiście bardzo korzystne czynili kupna, osobliwie rogacizny. A jeżeli niektórzy powrócili mnićj zadowolHienj, albo też. całkiem W swych nadziejach zawiedzeni, to przyczyną tego w tern tylko leży, że albo poprzednio nie ząsięgli wiadomości, gdzie się udać mają, albp też natrafip na targ, gdzie właśnie przypadkiem mniej sprowadzano inwentarza na sprzedaż. Art. II. Obszzerny, murowany, całkiem nowy kościół łarny w Buku, o tyle już jest ukończony, że mu tylko ołtarzy, ławek i t. p. wewnętrznych potrzeb brakuje. Ale nowy ten gmach nie może być wcale porównanym z naszemi pięknemi staroźytnemi świątyniami i owszem, na pierwszy rzut OKa, kaidy postrzedz musi liczne W nim uchybienia pod względem archjtektury, rozkładu wewnętrznego i światła. Swiątynia ta długa a wąska, nie napawa żadne m uszanowaniem, nieoznacza bynajmniej celu swego przeznaczenia, trudno tflm poznać, że to mą być mieszkanie Boga. Swiatło, gdzie jest mniej potrzebnem, tam go jest zanadto; gdzie zaś jest koniecznem, tam jest ciemnica. Ciemno jest w miejscu, gdzie ma być wzniesiony wielki ołtarz, a jeszcze ciemniej na chórze. A ten zarazem tak jest szczupły, iż, jeżeli uchybienie to w jakikolwiek sposób nie będzie uchylone, parafianie, którzy przez liczne składki dość znaczne podob.no sprawili organy, ustawić je tamże się wzbraniają.' Jedyną prawie ozdobą, tej świątyni są cztery piękne i wzniosłe z ciosowego kamienia filary, które ustawione zewnątrz na kamiennych, tak szerokich jak cała świątynia wschodach, dźwigają na swych szczytach wystawę i przezto tworzą przed głównym wnijściem ozdobny przedsionek, e

* * Nadchodzące teraz zebranie Wydziałów Stanowych w Berlinie, które tyle .zajmuje prasse niemiecką i irancuzką, u nas pomimo swej nowości nie wzbudza żadnej uwagi i nieledwie prawie całkiem jest zapomniane. Wprawdzie według . 4. rozporządzenia Królewskiego z duia 21. r. b., pod o» bradę tego zebrania mają być przekładane główne zasady, które dotąd sejmom prowincyalnym przekładane nie były, osobliwie zaś pIjcy przygotowaniach do ogólnych ważnych ustaw prawpdastwa. Przedmioty jednakże wymienione w rozporządzeniu Król. z d. 19. Komitetów Startowych spowodowały, »ąci\.

kierh podrzednćj treści i tyfkointeressa miej* scowe mej!} «a celu, a ogólne nad niemi obrałdy, mąją- tylko usunąć nie jedność zdań i które Sejmy rozmaitych prowmcyi w tej mierze objawiły. Ztąd tez zebranie to nie obudzą naszej ciekawości, gdyż, o ile nam wiadomo, nie ujrzemy tam żadnego żywotnego przedmiotu, któryby ogół bliżej mógł zainteressoWać, ani też żadnej postępowej zmiany systemu rządowego w Prusach. Jeżeli jednak zgromadzonym Komitetom będzie wolno czynić wnioski z swej strony i podawać prośby do tronu, ni« należy nam wątpić, że przed Wszystkiem zajmą się przedstawieniem teraźnieiszego stanu prassy. Cieszyliśmy się z instrukcyi cenzuralnych z Grudnia r. ZJ, nie dla tego, aby one już miały życzenia nasze żadóWalhiać, ale tylko żeśmy myśleli, że je den krok haprzód do piękniejszej przyszłości jest uczyniony. ' Tymczasem widzimy, iż jeżeliśmy się od stanu dawnego cokolwiek oddalili ,. to przez liczne ograniczenie tćm spieszniej znów do niego powracamy. * * Dta literatów / którzy prócz sła'wy autorskiej, inne jeszcze korzyści mąją na celu, obszerne otwiera się pole, gdyż Minister Oświecenia w Petersburgu 'zawiadamia: »iż, gdy po ogłoszeniu Konkursu w r. 1840., nie złożono w terminie rocznym ani jednego dzieła podręcznego do wykładu Historyi polskiej, przeto Konkurs ten przedłużono jeszcze na pół roku.« Za wzór i formę tego dzieła, mogą być uważane artykuły i uwagi o Polsee, umieszczane w pismach publicznych Petersburskich, podczas ostatniej rewolucyi. Słychać jednakże, ii jeden z Generałów rossyjskich, któremu się wyprawa tego lata na Gzerkiessów nie powiodła, ma być uwolniony od dotychczasowych obowiązków, z przeznaczeniem go do napisania Historyi 'polskiej. * * Ponieważ może niejednemu nie jest wiadome położenie dewnych ziem pruskich Galindii i Sudawii, azatem i powiatów nazwanych Mazurskiemi, przeto dla dokładniejszego objaśnienia się w tyra przedmiocie i zrozumienia podań gazeciarskich, położenie ich umieszczamy.. Ziemia Galindów poczynała się od ziemi Chełmińskiej' i Lobawskićj i' ciągnęła się wzdłuż dawnych Wo)ewó<hstw Płockiego i Mazowieckiego, aż pod szereg jezior, Mauer, Kisam i Spirding See, które ciągnąc się w kierunku z północy ku południowi i połączone między sobą róznemi błotami i rzekami, tworzą niejako naturalną granicę. Odtąd wzdłuż dalszego Mazowsza,' Województw Podlaskiego, Trockiego i Żmudzi,aź do Niemna była ziemia Sudawów. Czyli według dzisiejszego podziału, jest to cała południowa okolica ,Prue Wschodnich, przytykająca do Królestwa polskiego, ppcząwszyod Działdowa.ai do Niemna. W tej przestrzeni jest dwanaście Powiatów, w których mieszkance Wsiów. a nawet powiększę) części i miast rodu polskiego i dotąd używają tego języka. To je$t w Obwod. Regencyi KróJewieck. ptyClsterodski.Neidenburgski, Szczytmo (Grtelsburg), Holstin (AUenstein). Ressel i Hastenburg. W obwodzie Regencyi Gumbiń» skiej zaś, powiaty: Angerburski, Lotzeński, Senburski, Ancborski (Johar\nisburg), Elk (Lyck), Olecko czyli Margrabowo. Inne powiaty tegoż Obwodu, dalej ku Niemnowi znane są pod ogólnćm nazwiskiem pruskiej Litwy.

Pro ś b a, - Podczas wielkiego wiedeńskiego kongresu, Alexander, Cesarz rossyj*ki, śród licznych próśb wszelkiego rodzaju, otrzymał także prośbę od Jeana Paul Richter, domagającego się o zwrócenie pensyi, którą mu zatrzymano. Prośba ta nie jest ułożona w zwyczajnym ,stylu urzędowym i brzmi jak następuje: «Sród szczytnego czasu, w k'/Srym W. Ces. Mość jestea rozjemcą Europy, jak przedtem jćj wybawcą i opiekuńczym duchem pokoju, występuje przed Twój tron mała sprawa. JednakieVjak «mchowi nic za wielkiern, tak też dobroci, nic za małćra nie jest. Przeszło lat 25 pracowałem dla Muz i filologii, gdy mi jeden z Xiążąt niemieckich, były Wielki Xiąźę frankfortski, dla wsparcia ubogo-urodzonego, którego ciało jedynie jego duchem się żywi, roku 1808. roczną pensyę 1000 tąl. wyznaczył. Po zWyciczkiem zajęciu tęgo Wielkiego Xiestwa roku 1814. generalne gu« berni-um Zatrzymało pomienioną pensyę do dalszego rozporządzenia. Wysocy Sprzymierzeni, którzy za niemieckie «swobody i za niemiecką umiejętność zarówno walczyli, rożkaźąż odebrać xiążęce Wsparcie autorowi,; który pismami swćmi dobijał się o europejską «swobodę w tym czasje, w którym swq w4asna, przed Generałem Davouat naraził na niebezpieczeństwo? Udaje się w tej mierze do serca Alexandra, gdyż życzliwa opatrzność vł$ąfn.ie w wieku' eamolubstwa, miłość ludzkośijżipostawiła na I najwyższym tronie europe)skim. Udaję się do jego jenijuszu, który jenijjisjbó.w jest opiekunem, i który nie ma już innego państwa do powiększania, jak tylka takie, które jest największe i żadnych granic nie mające, a tern jest Państwo -umiejętności, któremu/m do mil jeograficznych, najdłuższe dnie duchowego życia dodać zamierzył. Oby poiciny 5kbcł>aTIT ku tfobje pociąga a nauczając, strony · nieba wskazuie, przebaczył sroiajsj nadziei, ajo:k.tórćj- Jego- doproć;itak .pojedynczym osobom jak i narodom prawo nadaje i Panuj W.<?es. Mość długo nad jedyne, trwałą, uniwerba1IJ,1J; monarchią, a to po obaleniu monarchii zawistnej i nienawidzącej, na"d monarchią miłość*!} i dltigó mech płaca« »radość"webec Ciebie, a bardzo późno żal po Tobie.« Dłużnicy w Chinach'. -Kto-lubi roWć dTc1gT A niecfi'do .Chin jedzie, gdyż tam wierzyjpiele, nie długo się dłużnikom naprzykrzaią. Z końcem slaregoAfoTtuy załatwiają Chinczykowie wszystkie zaległe rachunki; liczne orszaki czeladzi kupieckiej, otaczają wtedy po« mieszkanie dłużników z długim spisem rachunkdwf.wj rAkt, i mają już na' pogotowiu różne; spospljy.prtfśb; łajań i obelg. Gdy się dłuźnik-ukaźje, iza Ruszają go upominaniem się o należytość« i «kfonni są do użycia wszelkich środków ńAamowł, nie wyjąwszy nawet fIZYcznych. Nitrate się zdarza, H dłużnik dla uniknienia'tej natarć ty Woaci', ukrywa się w domu przyjaciela; ale gdy się wychyli na ulicę, musi jsię #p,bjr*e mieć na baczności, aby się z wieraycie Unii nid spotkał. Dłużnik bie śmie chwskiegot'rzadu»o pomoc wezwać, z obawy naibjjt wielkich Wydatków, i ponieważ' mu wiadomo,' it wierzyciele nierównie"łatwiej mogą dla'sędziów* okazać się »zcżpdrobliwymi a tern samem sprawiedliwość uzyskać. Z tern wszystkim skoro nowy rok się zacznie, natychmiast -lastdją i wszelkie prześladowania, dług Idzie, wj zapomnienie, a każdy wierzyciel, który. jeszcze dniem wprzódy dłużnikowi swemu chciaJi OPY-JIY-y drzeć, ,wita go teraz z uprzejńiym uśmiechem zwyczajnćm pozdrowieniem JO a S', (wielka radość.) O zaległym długu nie ma już ani -wzmianki - ai do następnego N owego "rokues JI-O tylko opuścił prassę: Kalendarz Eolski, Ruski i Gospodarski dla Wielkiego Xicstwa r o - znariskiego na rok Fański 1843. .foz-nąn, ania£ Października 1842.

W. Decker i Spółka A OBWIESZCZENIE.

A ołtarza «ę» nmiejszem urządzenie, ir podcza* d,nt-targowych do godzin- 12tej w południu śod karą 10 s 14 do 1 Tal.'Zadnie drzewo 1 opało'Y e pftee. domy P.r z y s. arym rynku ząW.1eZ1one.,. am.ta.m.ra15cynę bJ me ma. Poznań, dnia 26. Września 1642.

Królewskie Dyrekłoryołia Polbeyi

OBWIESZCZENIE. ,« : , Elnia 17. ra b., wieczorem o godzinie 7meJ ,w loży wolnomularskićj dany bedzie koncert wokalny i instrumentalny na korzyść ubogich ,pod Dyrekcyą Pana Lechnera za współdziałaniem wiele,innych diletantów muzycznych. Biletów do wnyjścia po 10 sgr. dostać można W księgarni Mittiera.

Polnan, dnia q, Października 1842.

Dyrektory. um Ubp.gi.cA..

ŻAPOZEW EDYKTALNY.

Nad pozostałością Władysława Rokossowskiego Zmarłego w Korskwach dnia 4. Listopada 1840. otworzono dziś process spadkowo-likwidacyjny. Termin do podania wszystkich pretensyi, wyznaczony, przypada na dzień .27. Października zrana godzinę 10łą przed południem w Izbie »tron tutejszego<Sądu przed Sędzią Alker.

Kto s i e w terminie tym nie zgłosi, zostanie za utrącającego prawo pierwszeństwa, jakieby miał, uznany, i z pretensyą swoją li do t«go odesłany, coby. się po zaspokojeniu zgłoszonych - wierzycieli pozostało. · .. W Pleszewie dnia 23. Czerwca 1842 A Król. Pruski Sąd Ziemsko-miejski.

A*HllI-i

II

II

W miesiącu Maju r. b. znaleziono przy kopaniu w ogrodzie dworskim w Sulęcinie, powiatu Szredskiego, 45 Tal. 10 sgr. w monecie srebrnej. Niewiadomi właściciele skarbu tego wzywają się niniejszero, aby pretensye swoje najpóźniej w terminie , na dzień i. Grudnia 1842. przed WnymSchonfeldt, lladzcą SąduZjem»kśv miejskiego, w naszej Izbie Instrukcyińćj naznaczonym wykazali, w razie przeciwnym bowiem skarb ten znalezcy i właścicielowi miejsca znalazku przysądzony zostanie. Szroda, dnia 23. Września 1842.

KróL Pruski Sąd Zjero*ko -miejski.

("fi» Z na c z n y zapas s p r z ę t ó w s t o l o - wy Cli I d o K a w y (najce1nićjszego -wyboru) )K K ról. i «Kod/, i t-la i p o r c e - lanowej IV łterliuic otrzymał i przedaje po cenach najuraiarkowanszych J. J. Meyer, Nr. 70. N owej i Sierót ulicy narożnik.

i 1 fcS* Świeżych opiekanych Stralzundskidh śledzi po 10 fen. sztuka, dostać moina u Józefa Ephraim, arożuik rynku i Wodnej .ulicy FRr: i,

Od 1. Listopada r. b, jest dom kassynowy W G o s t y n i u, do wydzierżawienia na lat sześć. Mający chęć dzierżawienia zechcą się zgłosić do Dyrekcyi Kassyna w Gostyniu: na dzień 28. Października f. b. - Warunki bliższe są do przejrzenia u Wgo Kolińskiego w Goli pod Gostyniem.

Nowo założony handel "wina.

Szanownej Publiczności mara zaszczyt do nieść ninieiszem najunizeniej, ii w m y m domu, ulica Wrocławska Nr. 29. otworzyłem dobrze zaopatrzony skład win węgierskich dla prze> daży ryczałtem i częściowo; zaręczam za prę dką i rzetelną usługę. Poznan, dnia 14. Października 1&42.

J. T. Opite

Kurs giełdy IlcrlińsIUeJ.---Dnia 11. Października 1842.

Aa I>r. kurant Stopapi« gotowiprC. ran«.,

Prtenitsienie 'handlu.

- 1 , Hande 1 sukna H. J. Rehfisch 8c COTp., będący dawniej na Szerokiej ulicy, a t e r a z p r z e n i e s i o n y ( d o kamienicy wdowy Konigsberger) p o d )),fr. 9 1. W r o g u r y n k u i u l i c y W r o n i e c kIć j, poleca swój przez pokup na walnym jarmarku Lipskim dokładnie zaopatrzony skład wybornych sukien krajowych i zagranicznych, buk skin it. p. wnajpomierniejszychcenach, prosząc o łaskawe i częste odwiedzanie i przyrzekając skore i rzetelne usłużenie.

: <' I " ! l

YY.

I

" , , ,

103V 102 ' S5Vio3V 102'T 102 102 A 48** 103 l' 106V io3V 104 l04V N!łt 125 -: tos ·

Obligi długu skarbowego . *) Pr. aug. obligacje 1830.

Obligi premio« handlu morek Ob ligi Kuro iarckii Berlińskie oblig. wiejskie *) Gdańskie dilo w T.

Zachodnio - Pr. listy zastawne Listy zaSt. W. X. Poznańskiego A Vschodiiio- Pr. listy »ast.

Pomorskie dito .

Kur- i Nowomarch. dito , Sziąskie dito ' , , Akcje Kolei Berlińsko - poczdamskiej dito dito akcje a priorie ' Kolei Magdebursko - Lipskiej dito dito akcje 4 prioris · Kolei Berlińsko - Anhaltskiej dilo dito, akcje a prioris Kolei Diisseldorf. - Elberfcld.

dito dito akcje a prioris Kolei nadreiiskirj dito dito akcje a prioris Kolei Berlińsko - Frankfurt.

Złoto a l marce Frydrychsdory Inne monety złote po 5 tal, Discouto

E\ 4

3 '" D 3\

102!A

103'< , 4 4 4 & 4 5 4 5

118V

% Przestroga., %

III. · m(iT .

V 99,101fe

Kio wygotowany dla 'mnie dokument hipoteczny na stawioną mi kaucją dzierżawną wraz zzahipotekowaną dla ranie na mojej wsi Bednaraćh Rub.lll. Nr. 16 kwotę2100Tal.

posiada jakimkolwiek tytułem, niechaj, gdy tenże w każdym razie jest nieprawny , pod uniknieniern wszelkich niedogodności, złoży go Komissarzowi Sprawiedliwości W. Brachvogel w Poznaniu. Promno, dnia 14. Października 1842.

Leon Zawadzki.

IOO'-g:rr 3IXOI · 4

IBM l<%-{

*) Kupujący wyrupradra na phtny dnia! S*V4i'V«. 184? ki pOM '/4 procentu.

W niedzielę dnia 16. Października 1812. r. W ciągu .tygodnia od dii 7, będą mieli kazanie " do 13 Paźdz 184.».

Nazwy- kościołów.

pned południempo południu.

W kościele katedralnym . . X. Prob. Urbanowicz W kóśc. fern. S. Maryi Magd. - Maus." Fabisz.

W kościele Sj. Wojciecha . - Mans. CeBer," W kościele S. Marcina . .. - Prob. Kamieński.

Frauciszk. (gmina niem.-kato!.) - Praeb. Grandke. X. Praeb. Grandke. 1 W klasztorze Dominikanów - Praeb. Stamm.

W blaszt. Sióstr miłosierdzia Kleryk- Polzin.

W kość cwaiiiul. J1. Krzyża Siipcriiitend. Fischer. [Pastor Friedrich.

W kość. ewaniel. S. Piotra Kaudydat Erdmann.

W kościele garnizonowym . Kaznfdyw. Niese.

I 111 @BtJifgfu . . . [10 .8 I Ibl A 8 A 21»

.'M