GAi« KeM

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.11.08 Nr261

VVielkiego

ETA

Xiestwa

POZNANSKIEGOiVabtadem Draka mi Nadwornej W Decker a i Spółki. - Redaktor: A. If annowaki.

Jt?*61.

I II II I We Wtorek dnSa 8. Listopada.

1849.

Wiado lllości k raj owe.

z Berlina, dnia 6. Listopada. W. Pan Badzcy handlowemu J o e l Wo l f M eyer w Berlinie przydomek Tajnego Radży handlowego nadać raczył

Wydziały stanowe.

Posiedzenie, dnia 25. Października.

.,. Koleje'żelazne. - Gwarancya prowizyi od kapitelu zakładowego. bzisiejsze ' czwarte posiedzenie, na ktdrem drugie w memoryale wyrażone pytanie: CzY należy uważać za rzecz potrzebną'i stosowną, ażeby rząd starał się przysporzyć wykonanie systematu dróg szynowych, '" przyjmując gwarancya prówizyi od k*pital u zakładowego? ' III T_OV?*te wzięto, zagaił prezydujący Minisler biizsjem Wyjaśnieniem mówiących za tern powodów. Zwrócił on uwagę, iż duch spekulacyjny t spółkowy sam jeden bez skuA?b"e!ioxwdahia łi« r A d u zaprojektowanej siatki dróg «ynowych I albo wcale 'Yykonać nie zdoła, ałbo tćź przynajmniej za nSdto pom A . uf d l a W» przestrzeni drdg tego rodzaju, które za najkorzystniejsze co d V d l chodu uważać należy, wezwano pomocy rządu. J eiel. zaś szybkie postępowanie Szićła : Itego przez maI e korzyści lub przez dodatki W gotowiznie osięgnąć się nie da, tylko przez zaręczenie prpwizyi z strony rzędu, co się też i w innych państwach wydarzyło, rząd musi mieć niezwiązane ręce co do stopy pro centowej, trwałości gwarancyi i warunków te'lźe. Ilość 3 prC. przy położeniu oblfgdw długu państwa i stopy procentowej w ogólności przy tych nawet kolejach dostateczną będzie, gdzie małe bardzo prawdopodobieństwo opłacenia się zachodzi, podczas, gdy przy innych, szczęśliwiej położonych, niższą stopę procentową przyjąć można. To samo rozumie się i o trwałości gwarancyi. Przy kolei szczecińskiej sześcioletnie zaręczenie dostatecznem było do ożywienia dzieła tego. Gdzie ciągła gwarancya jest nie u« chrormą, tam się o nię rząd sam przez fundusz umorzenia wystarać powinien. Pod Względem warunków, wszędzie rząd na to uwalać winien, aby kojeje te odpowiednie wyższym celom zakładano, prócz tego zaś i to mu zastrzedz należy, że mu nie tylko zarae od początkn skuteczny wpływ na ad« ministracyą służy, lecz, że owszem ta całkiem nań przejść powinna, jeżeli dd niego gwarancja IIa większą stopę Aażądarja będzie. Na sam przód przyjęto za zasadę, aby przy«

. gl

rzeczone przez N. Króla zniżenie podatków na ddwRfcjowych, kłtfre, stosownie do zaprofundusz takowej gwarancyi prowizyi zacho- wadzonego urządzenia, co 3 lata w zbiorze wano, · zatem w 1 miejsce tegoż szybko koleje A praw do wiadomości publicznej podawane żelazne kończono. Myśl takową N. Pan sta. bywają, polegają na wypadkach szczegółonowczo odrzucił i byłby nawet przychylił się wych etatów pojedynczych odnóg admimstrado zmniejszenia podatów w obszerniejszym cyjnych.. Te szczegółowe etaty, z których zakresie, niż lo pierwiastkowe zamierzył. corocznie blisko trzecia część i to za każdą N atomiast zaś ułożono za zezwoleniem kró- T9A na trzechletni przeciąg na nowo ustanalewskiem plan połączenia zniżenia podatków. wianą,bywa, opierają )ę znowu, co do gló« Z wybudowaniem kolei żelaznych i to w. me- wnćj treści, na przecicciowych obliraejpiech moryale podanym sposobem.- z wypadków administracyjnych-j które' ezas Ze to z wielkićm prawdopodobieństwem ułożenia etatów poprzedziły, i to w ten sponastąpić może, bez narzucania na płacących sób, że każdemu głównemu etatowi finansopodatki nowych ciężarów, podczas, gdy 0- wemu każdego roku wypadki sześcioletniej stroźność nakazuje zatrzymanie zastrzeżenia administracji za podstawę służą. I tak n. p. Względu powrotu do teraźniejsze)-cepy soji, ostatecznie w zbiorze praw ogłoszony główny wykaże się w czasie obrad nad ostatnićm etat dochodów i rozchodów państwa za rok pytaniem. 1841 oparto na szczegółowych etatach lat Jest wprawdzie także inny środek do szy- 18)];£, 181 i 1 811, których pojedyncze pozybkieeo osiągnięcia celu takiego, a tym jestwy- eye znowu w wypadkach admif»istracyj«ych budowanie kolei żelaznych na rachunek rząd»" lat \IIL Ę$ i 181J usprawiedliwienie znajZaprzeczać nie można, że nie jednoby za tą dują.- Przy tern samo się * siebie rozumie, « rzeczą przemawiało, gdyby tylko wszystko-w -przeliezent« w przecięciu z upłynionych 3 lat pierwotnym byłostame 4 AleAaciueAgaijae, "JHSBJMM»*»wleniu ,4WWy*h «cwałowych etanrawie iuż na wszystkich głównych liniach- tów co do reguły na postawa użyte być mogą,t- u .r)J, żeArźez środek "takowy przy"tliimionriby"b'udzaev się teraz u nas duch stowarzyszeń, ale nadto utraconoby przez to ważny i znaczny zasiłek jaki tego rodzaju przedsiębiorstwa z · 1 t * A .. '----! fi ,... .. v. An ł JI i-i ntego roilar. . _ v 4 J 4dzie.stognacya nastąpiła, rzeczywistość i etat Me możności się do siebie zbliżają, przy wstej.

cznym kroku zaś dochód natychmiast za etatem w tyle pozostaje. TTrn'lJIr»l? rlJIJIlllII' 1Il.ile.ll

do' niezachwianego posjanbwienia, nievvdawania-óic na teraz, ani też w'przyszłość, na awói koszt na budowy kolei żę'aznych. , Na z wielu stron objawione, Życzenie, abya,35jll1IO na dary laski PÓZWCJ rodzaj Z tego osbte.znego, funduszu opędzają się szczególniej bardzo częste i znaczne wsparcia, jakich Król corocznie na zapomozki pr)J,y bustrzeżone rArTwie beiacem PVtamem nader estt w o r b czystą przewyzkę etatu za rok 1 S41., Roigt a y» potem żndwu' przemókł a' tak nie dziw. 2e febty eię nabawił. -MinIo to'wsiadtbereźuj bcz&T'Cesarz, gdy z Arcy. -Xiccie'm FeFdyriartdertlrAóstrypickim śniadanie jadł, ie go dreszcz przechodzą kiM V1ni jednak pizeąztó; a na WA-tti febry 'się nie ponawiały; aż nareszcie dn. n4t Paźdz*. ino Wu 'źjawT»ka choroby się uczuć diały. Wśrcfd tźdćich Więc okoliczności podroży do Niemiec zaniechano i N. Pan wołał wprost dó Petersburga powrócić, aby na przypadek choroby być' między swymi. Zresztą dostrzeżono w yVarszaw.ie na twarzy N. Cesarze śladów- jakiegoś utrapienia, przynajmniej nieukontentowania. R O S S Y a.

Z P e t e r s b u r g a, d. 2 t. Października. , N. Cesarz Jmć Najwyżej rozkazać raczył, aż do dalszego rozkazu, aby wszystkich podpalaczy sadzić bez kolei i, przez sąd woj enny.

F r a fi c y a.

Z P a ryż a, dnia 24. Listopada.

Gazety tutejsze nic prawie nie zawierają' oprócz obszernych uwag wywołanych przez dzień dzisiejszy, jako' Wtóra rocznicę istnienia ministeryjum teraźniejszego. Gaz.ettfl de Tribunaux nonosi, że kara śmierci w Algierze, wykonywana zwykle jatagariem, odtąd uskuteczniana będzie gilotyną-. Kaplica św. Ludwika w Tunis wznosi sie.

izpośród ruin Kartaginy i to na miejscu dawnej JSyrysy. Dnia 16. Września odbyła się tam ważna uroczystość - nabożeństwo żałobne zą Xiccia Orleans. Nad weiściern do tego przybytku świętego' powiewała «przewiązana czarną krepą trójkolorowa . chorągiew; , osady parostatków »Lavoisier i Ramier« tworzyły straż honorową. Konsul Giny, rezydenci francuzcy z żonamPi" oficerowie z okrętów na kot-vv-icach stoiących udali się o godz. 9 z rana Y? proce9syi do kaplicy, gdzie'kaplan miał stosowną do okoliczności mowę, a potem odprawił mszą żałobna.- Po nabożeństwie zebrali ,ęię wszyscy po.d namiotem i tU odśpiewano jeszcze dwie pieśni na cześć zmarłego ułożone. Przez cały dzień dawano co, pół godziny y ]J 0 f C t 4 L .. T k - r »aVOlSler«. en parostate maI{ wiadomo, rozbił się w powrocie przy brzegach Korsyki, ale' dwom z Tulonu wysłany-ra parastatkomudało sięocalićgo, bo szczc-iQ'ejft fawal kamienia utkwił w dziurze, i a sposobem, zatkawszy ją, 'riie dopuści Wódy. -

Z Londynu-, d. 28. Października. . -]I Z Montevideo nadeszła tuvratyfikacya traktatu zawartego pomiędzy rzecząpospolitą U ruguay i Anglią.

W tym roku obrano znowu dwóch żydów Szeryfami: Emanuela Lonsada Nad-Szeryfem.

dla hrabstwa Devonshire, i A Abrahama dlą miasta i hrabstwa Southampton. W ponied-z'ialek wystawiono w Bristolu- na sprzedaż okręt parowy »Creat Western«, ale ponieważ ofiarowano zań tylko 4O,ODQ fun. szt, (1,600,000 złp.), sprzedaż więc nic przyszła do skutku. Słychać, że P. Efis ma polecenie ża pro A oj nować rządowi brazylijskiemujaby cł0 4 0'd towarów angielskich zniżył do 15 prC. od wartości, natomiast Anglia zniży clo od cukru brazylijskiego z 66 na 2Y sz. więcćj niż od zachodnio-indyjskiegrA U S t r y a.

Z W i e d n i a, dnia 20 Października.. W klasztorze. XX. Cystersów w Lilienfeld odbyła się dnia 18. b. m. 50 letnia jubilcuszowa uroczystość obłóczyn Pafryarchy i Arcy» biskupa VVładysława Pyrker w habit cysterski. Przed niedawnym czasem założenie kolei Żelaznej wewnątrz bardzo ludnego miasta Londynu wznieciło powszechne zadziwienie ,W publiczności. Pociągi prowadzone są przez stojące machiny parowe za pomocą lin. Tu u nas, nastąpi naśladowanie takipjże kolei żelaznej w stósowniejszy sposób, to jest za pomocą koni. Niemcy.

Z R a t y s b o n y, dnia 20. Października.

Przy założeniu kamienia węgielnego do no« wej świątyni wyswobodzenia (BefreiungshaU Ie), .rzekł nasz Monarcha co następuje: «Nie zapominajmy nigdy, co poprzedziło wojnę Wyswobodzenia: że wojna ta stała się niezbędną i <o nam zapewniło zwycięstwo. Nie zapominajmy nigdy tego; czcijmy zawsze bohaterów lej wojny. Nie zniżajmy się do zepsucia niezgody. Połączone Niemcy hie będą nigdy pokonane.« Przy biesiadzie w Kelheim d. 19. Paźdz. , wniósł Król następujące toasty: 1) Za wispól ną ojczyznę niemiecką, nad klórą żaden kraj nie ma pierwszeństwa, która zaczyna poznawać się na sobie, która nie da się ujarzmić cu> dzozieracbm. Niech Ż)ją Niemcy! 2) Na cześć bohaterów wojny o wyswobodzenie. Pijmy zatem za zdrowie Xięc ia Wilhelma Pruskiego i Xcia Karola Bawarskiego, mego ]bVata. Ku czci obecnych i nieobecnych- 3) NIetylko za zdrowie bohaterów, ale i za żdro powstania; przedewsiystkiemi, za zdrowie niemieckiej Xiezhy, Xźny Wilhelmowi). Włoch' y.

Z R z y m u, dnia 24. Października.

(Gaz. Pofvsz) - Depesze rossyjskie, nade8złe ostalniemi czasy, bardziej pojednawczych kroków spodziewać się każą, aniżeli się tego po wypadkach przeszłości można było spo: dziewać. łlr. Potemkih udaje się w cjijgu tygodnia tego dla przyjmowania W. Xicznej Maryi i małżonka jej, Xiecia Leuchtenberga do Ankony, skąd te I dostojnej parze do Florencyi towarzyszyć będzie. Później WW, Xiestwq zwiedza Pizę, a na nowy rok tu w Ezymie są spodziewani.

v f T U r C y a. Z S m y r n y, dnia 26. Września.

J eden z tutejszych angielskich domów handlowych otrzymał wczoraj wiadomość, źe wyspa Samos jest niespokojna. Gubernator i Wielu mieszkańców zostało podobno zabitych.

Dziś oczekiwane SQ dalsze wiadomości.

Serbia.

Z nad granicy tureckiej,) dn. 20. Paźdf.

Przyszłość Serbii grubą pokryta zasłoną.

J ak mocarstwa wielkie odtąd postępować będą, kiedy Sułtan nowego Xiccia potwierdził, jest tajemnicą; Konsul rossyjski od nowego rządu zupełnie stroni. - O so by, którym się jeszcze t>O Austryi schronić »dało, kreślą przerażający obraz okrucieństw i bezprawi, jakich się Wu tBicz dopuszcza; mianowicie wywiera on zemstę swoje na kupcach bogatych, których wyzutych z całego prawie ich majątku i w kajdany okutych na wygnanie poseła. , Do szanownego Hadschi Dimitrie, gdy go odprowadzano, powiedział sam Kiamil Basza, źe w N izzie, dokąd go wiozą, los j ego się rozstrzygnie}; obawiają się więc, żeby go tam nie stracono. Wielu innych bogatych kupców, którzy nie koniecznie obaleniu dawniejszego rządu sprzyjają i gniew chałastry na siebie ściągnęli, jęczy teraz w więzieniu. Starszy guthiuy z Grocka dnia 15. Września przez Turka jednego w jatkach rzeźniczych formalnie został zarżnięty, a gdy trupa jego do policyi zawieziono, oświadczył Turek, źe mu sam Wutsicz dał siekierę, którą czynu tego dokonał, JNa tern się tez rzecz skończyła.

ROZlllaite wiadolllOŚci.

Z Poznania, Tydodnika literackiego wyszedł Nr. 39. i 40" zawiera: Geschichte der Philosophie seit Kant, von Dr. Chr. J.Branis« przez Dahlmanna. - Piosnka chłopska przez Julia W OgdJ.ny charakter,,» ważność p»sm pery'odyczsnyc,h> a zwłaszcza OA byczajowycb. - Filpzoficzne pojmowanie ekonomii politycznej, a raczej ekonomii materya1» nej społeczeństwa. · - Rozbiór krytyczny Hrs>. liter- Wiszniewskiego przez A. Mosbacha. - Rękawka (poezya) przez Henryka z Pokucia.

Trzy listy ATIIU,ara Kosińskiego po odbytej kprppanii r., 1809 pisane.. Z Leszna. - Wydawanego tu »Przewodnika rólniczo-przemysłowego« wyszedł Nr. 7. i zawiera: Sprawozdanie Radzcy ziemiańskiego Tischowitz Stanom pIu; Odalanowskiego przełożone (dalszy ciąg.) - O pielęgnowaniu łąk i ich spławianiu (irrygacyi). - Peszenie koni owsem. Jeszcze sposób na biegunkę u cielaL - Cbleb-JI buraków.

OBWIESZCZENIE.

Bióra Koraissarzy policyjnych Ifgo, Ulgo i IVgo cyrkułu z dniem dzisiejszym do budynku urzędowego Dyrektoryum policyi (przy rogu Berlińskiej i Rycerskiej ulicy) przeniesione zostały, o czćm publiczność niniejszćm się uwiadomią. Poznań, dnia 2. Listopada 1842.

Królewskie Dyrektoryum Policy i.

DO NIESIENIE.

W domu niegdyś handlowym Paweiskiego, przy rynku Nr. 65. otworzyliśmy księgarnią dla ksiąg krajowych i zagranicznych. Z księgarnią tą połączona, jest drukarnia, i prócz dzieł najnowszej literatury w kraju i zagranicą wychodzących, zaopatrywani będziemy xv dzieła własnego nakładu; - o czćm szanowną Publiczność niniejszćm zawiadamiamy. N Kamieński i Spółka.

A A A Pierwszą nadsylkę świeżych maronów (kasztanów) otrzymał JózefEphraim; Wodna ulica Nr. t.

Ceny targowe Duia 1. Listopada.

w mieście 1842. r. POZNANIU. od do, Tal. i!!f. Go T»l. ter. ten.

Pszenicy szetel . , 17 7 18 6 Zyta dt S l 7 6 Jęczmienia dt 1 l 2 6 Owsa dl. 22 23 Tatarki dt 10 1 U 6 Grochu . dl. 10- 1 11 6 ZiemiakówdL. 16 17 Siana c e tnar 12 1 13 Słomykopa 25 7 Masła garniec'. 2 2.51*