- , '- . . \ , - _ _ -: ..... )"'......". . H ł'\':: II .....,ł \. -..1.. "(_,ł t i:-'" " " " :f,'", , ił::'," .; .." I-ł/I' . _ ,. 'T; ....'.. .SI . 'T ," 'r ;,#,,:' . '"I "'/i,y ,; .. I .r!. .. 'Ą, II ":'1" ł. ',. . 1f .' Jr;l;tI

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1842.11.21 Nr272

,.

. .

,VlelkleKO

-.,

.&

Xłęs&,vap o Z N A Ń S K I E G O.

..M =,=.

Nakladem Drukarni Nadworllej lf': Dec/tera I SJJóllti. - Redaktor: A. .FanhomM/':'.

ł8L.1..

W Poniedziałek dnia 21. Listo pada.

Wiadomo ści za grancizne.

Polska.

Z Warszawy, dnia :15. Listopada.

. ze-Jonegai zak()czył tu .życie ś. p. Ign.

Zelmskl, b. Pułkownik b. wOjsk pobkich W 56 roku wieku swego. ·

R O S s y a.

Z P e t e rs L u q;a. d. 10. Listopada.

Przez rozkaz dzienny Cesarski z dnia 25.. aździernika, Uowodzca c.ddzielneso Kaukazkiego ko.lpusu, GlównozarziJdzaiiJcy krajem ZakauJrąskim, Generał piechoty Gołowin 1.. n.a własną prośbę. otrzymuje urlop dla leczenia Sil; na ro jeden. .)-ZostajiJ mianowani: Dowodzca ó korpum piechoty, (;enera'-adjutant -Generał piechoty "eidhardt 1, Oowodzcą od dzielnego KaukazkieEjo korpusu i Gł6wno-zarądza:iJeym Zakaukazkim krajem, z pozostaniem Generał-adjutantem. - Oowodzca 1 kor pusu piechoty, Gen. piechoty Timofiejew 1, DowodciJ 6 korpusu piechoty..-Członek Rady W 0Jeni J Gen -adjułant, Gen. piechoty Krasows.kl 1, Dowod"zcą 1 korpusu piechoty z pozostamem Generał -adjutantem. - Generał. adiutanf. dowodzący cal, piechotą Oddzielne

.......

go korpmlU Ejwardyi Gnf'ral piechoty UnaJ(ow 1, Dovvodze., 4 korpusu piechoty, z ozostaniem Gcncrał-adjutantem, na IDiejsce Generała piechoty Kaisarowa, który otrzymuje urlop do wyleczenia si... Przez dodatek do rozkazu dzi..nnego z d.

25. Października, ad,ulant Sztefa Zandarmów.

dowodzącEjo słówną kwateri) Cesareką General-adjutanla Hrabi nenkenorff., ztabs:ka. pitan pulku huzarów gwardYl XląZę Mlentiziko mianowaray Fligel-adjutantem J. C. MoścI.. Przez Ukaz Cesarski do RZiJdz. Senatu .

dnia 27. Września.. nast'ipni urzt,:dnicy za wysługę ustanowionych zakres6w i na zaanie Senatu, podniesieni" zostali w łiczbie inn)'ch do rang: Radzcy Sianu, .Radzer Kollegialm: Pro. kuror Białorusko Litewskiego Duchownego KolleEjium Sierna Sołowiewicz. i urzędnik do szczególnych po!eceń przy Głównodowod.z'łcym czynniJ armlją Fonton-Radzcy KoleSlalnepo. Radzey Dworu: Ober-sekretarz 1 OddZiału 3 Depart. RZiJdziJcego Senatu Podcze. Jcaiew, urz'idnik do polecell szczegółnych przJ Minititrze Dóbr Państwa, szambelan Hrabia Dierzyński i Starszy Buchhalter Departamentu Podatków i Pobor6w Poray-Ł'1tkowski.

z Pan Ża, onia 11, Listopada. Podanie vv dzisif'lszyOl nUIJlf'r:r.e P r e ss e, jakoby Franc'ya przf'Z &wt'go Posla w Londynie protokńl ratyfikaeyi układu Z o, 2n. Gruonia r. z. zamknąć kazała, bf'Z dodania swel własnej rat yfikaq" i j,'sl urzc;doWPfn (aklum. o el.eOl w dawniejszych moi. h dnniesi..nia."h wspominanałem. Zamknic;eie OWf'głl protokulu nastiIpi. lo w Z.f'S7.1y poniedzialf'k w przytomności wszystkl.ch dyplomatycznych agentów, którzy W mOWie będący uklad podpisali. Wainy lo jest krok dla FrancYI, a mianowicie dla Pana Guizota. Chorjaż kaźdemu państwu służy prawo odmówienia sankeyi podpisanemu prze"z jego pełnomocnika układowi, w noW'szej dyplomaeyi przecieŻ utrzymuje si.. zwycza;, ie takowe pcstc;powanie swoje jakimkolwiek pozo.rf'm. uspra\'\:iedliwić sit; stara, i to pozorem, śCliJgaJiJcym Się wprost do układu. I tak tćż Francya zaszłe tymczal)em wypadki przytacza jako powód, dla którego z swj strony odmówie,!ie tej ratyfikacyi za obowiiJzek poczytać musiała. Z oni a 12. Iistopada.

Pod wzglc;dem wczorajsrł;eo artykułu w Presse powiada dzisiai Kury;er francuski: .Przyznajemy bez trudnoś,'i,że zamknięcie protkołu, więc cofnięcie podpisu rządu francuskiego jest tryiumfem dla Izb, które się traktatowj z d. 20. Grudn. opierałf' Ale nad 1imże innym tryjumfuiiJ Izby, jezeli nic nad !llinisteryju, tóre lekkomyślnych się podJęło zoLowlązan a teraz z pokorł) t. rozwizuie, co dawnićj ułożylo? Nie dla mocarstw, które traktat ów zaproponowały, lecz dla mi. nisterjum, co zasdy onego przyi..lo i ich W obliczu Izb bromło. nieratyfikaeyja klęskiJ est. P res e zda\e si.. po. Panu Gui,zgt jeszcze Jl!dnego uSlłowama spodziewać. Wzywa ministra tego z nalegamem, aby wzgl..dem zniesie.nia traktatów .z lat 81 i 1833 uklarfy Za'W\'Ió)zał. Pan GUlzot me Jest na takiem stanowiskI) , ?y przedsil,iwzi..c!e tak waine prze. pr.a:eć. N,dy mocarstwa Ole zezwoli) na znie sieie traktatów przel$'iJia na korzyść mia, ktory b.;dąe po&fem I minIstrem tak oehoezo współdziałanie swoje dla urzeczywistnienia tyrh ukladów ofiarował. Podzielamy z p r 8 s s e zden.ie, ie Franeyi na cierpliwości przybrakło, z triJ tak Iugo ugo.d1 '& lal 1831 i 1833 spo kOInIc zoslła. Rzhcne bezprawia k"pitanćw kriJziJcych angielskICh okrętów rozjiJtrzyły kaideo FranCl\71, dbaji}cego jeszcze o niepodległość i honol' narodu swego. Gdyby traktaty te odnowie chciano, nie r..czymy za to, żeby rozdrażnione czucie narodowe naszych oficerów od marynarki na widok nad

'674uyć, ,których widoniQ brzeę;i afr)'kańskie, rue n\lało sprowadzIć scen krwi rozlewu. Uklady z r. 18,>1 i 1833 stanI) sic; powodem do woj':!y miC;dzy dwoma sprzymierzonemi naro. d.am.l, Ia h'go bidy rO.ls.,dny czlowiek znie61enI3 Ich pragnie. Jest jeszcze i inna okoliczność, nakazujijea nam unieważnienie tych trakratów. Gdy je podpisywano, oświadczała -Agli.a, iż nie m innego sposobu do przytłumienIa handlu mewolnikami, oprócz praW'a przegliJdania, klóre siC; slopniowo na wszysiki e bandery rozciągnąć powinno. Teraz dobrowolnie od tej zaady odstąpiła i z Sta. nami Zjt'dnoezonemi dla przytłumienia handlu nie,vCllnikami traktat zawarła, wyłijezarąey prawo przeglądania i stawiający w miejsce tego niebezpiecznego środka obopólną dzialalność dwucn oddzielny"" flot. Powinnością wu;e dla nas nalegać na to, żeby Franeyi stanowisko nie było mniej korzystne od położe. nia Stanów Zj(.dnoczonych. W sz)'stko siQ łija czy. aby rzijd francuski zobo,",,'i'Jzać do domaę;ania się koniecznie zniesienia dawniejszych uklądów. \Vszakże ministeryium przez okoliczności na6lone, przez osoby znowu halnowane zostaje. Pan (;uizot jest tym hamulrem, na który życzenia narodu natrafiałą. - Czy Prese Panu Guizot doradolać bł:dzie. żeby sili cofnął? II

Anlia.

Z L O n d y 11 u, dnia 9. Listopada. , Standard lo podziela przekonanie, £e od czasu śmierci H.ulldschyda Singha szarpan.r przez SII'OIllI!cł"'8 lud Pellclsab.u m?źby sm pragnął podzielać los wsehodmo mdy)sklc,b, megdyś niezawisłych l)aIisIW, które pod z\VH..zchlIichvem Anlii błogiego pokoju i szczęścia kosZlują, ale dziennik ten jest zarazem stano\\:cz,o i tego zdaJlia, że Lord EIlcnborough starac Sili wprawdzie będzie przysporzy radą i czy-łlen uspokojenie Pendszabu, Iccz ze go nawet naJdzikszy nierziJd w owym kraju nie może upoważnić do mieszania si.. do wewnętrznych spraw pmistwa tego, przy zapomnicniu o inte\'ssaeh anaiclshich. I\icktól'e dzienniki wsehpdmoindyjskie \vJ:I)rawę Gencr. nland8 z vojskiem niepotrzebllcm GenerałowI N Q t t o W I Z Kanda[iaru 00 Szu da jho skutek zamiarów Generalnego Gubcrnatora na Pendszab tłumacz;rły ale ów dziennik. ministervalnv wykazuJe, że' ta opcracya Gencrała Englantla ma tylo na celu, aby ile możności jak l1ajwiękza siła zbrojna korpusom Generała PlIoca I Nota za padpor.. służyć mogła, pomcwa W razlc. {;dyby Gcnel'ał EngłaQil wsazall.e mu saJ1owisko zająć zdołdł, wszystkie mu;dzy nnI1. a działającym w Afgbnnistallie korpuseI!l oddzIały wojsKa mogł.yby ostatniego w razlC potrze

...A.. trzcbnych z Illdyami wschodmcllil wl'lzkow. Wczoraj udała sił,; Królowa z \'Vmdsoru do V\Talmer Castle. Towarzyszył jej nie t>lko małżonek ale także Xii)żę Walii, któryonegdaj picnszy, r?k zycia swego ukoriezvł. N,a 'Wszystki('h nHeJscach, przez które orszak krolevnki. pn-ejeżdzał, w ;.rayvesend. Rochester, Chatam i (;antHbury, licz ule zgroma.dzony lud wesołe okrzyki radości wydawał; "?Iasta ,pzeeiei, jak to przy podobnych, okohcznosclach jest w zw)'czaju, adressów me pdawał)', p?niewai Królowa podrói tę w Jednym dnu odbyć pragrll;ła i nigdzie dla tego dlugo Sil; bawić nie chciała. KrólO\va wyjechała z zamku 'J\'indzorskiego o .godzinie 7i z rana i o godzinie 5 po poludmu. btanęła w Waluu>r Castle odzie XiiJżę \Velhngton, który w zamku tecznyrn jako Na.rzclnik.pięci potó' ma swoje urzędowe mieszkanIC, .Naj. l amii przy i m 0"'\' ał. Dnia wczorajszego odroczył z,?w.u t:rrn.

czasowo Lord Kanclerz w obecnoccl niewielu Parów i urz.;dników obydwóch Izb parlament aż do d. 13 Grudnia, Otworzenie parlamentu 00 rozpoczęcia prac ustawodawczych nastąpi zape' ne. podl!-lg S t a n d a r d a w trzccim tygodniu tycznla pnysztl'go roku. . ...:.. Korrespondent jeden 6azety Mornlng p o & t donosi za rZł'ez pewną, e tnymanY<:,h dotijd vv Kabulu w niewoli Anglików włi}ezrue z kllbietami, na wiadomość o posuwaniu na. przód ..,:ojsk.a angielskiego, Akbar Chn o JO mil ang'ell'klch w pólnocno - zachodnim kle runku od Kabulu odprowadzić kazał. Z d n i a 12. L i s t o p a da.

Urodziny Xił.;('i Walii obchdzono onegdaj wystrzałami z dzał, uderznrm ",:e wszystkie dvvony a wieczorem oswletlemem gmach6w puLlicznych. Dla Królowej budują teraz wielki parostatek >,Trident," na którym odbyać a ,pzyszle podróze morskie. l.rlandYI robl J.uz prył:;otowania na p'('zYJi;ele Monan'hlrll, ktora tam na lato jest spodiewani). l Szkoc\'a ma hyć znowu zaszczycona odwidzinami Królowćj. Z Irlandyi donoszLJ, że n'ajslersi ludzie nie pami'itajil tak wczesni,j i ostrej zimy Jak tego e rOczna. Już Październik uwaŻać można było za lut)'. P:mowa'y mocne mrozy i dro8i po' kryte były śnieiem. O'Connella roczny urz'ld Lorda Majora Du.

blina V\" krótce się skończy. Pan R o e, jeden z najbogatszycb kupców w Irlandyi, będzie, jak sijdzi'.,. je.go nastpei}. P. Roe, pi3ze Ozien nik dublmskl, jest protestantem i odznaczył się wspieraniem przeszlego ministerstwa.

..ł..

167"

Znany jest jako przeciwnik Repealów. Przez jefio W} bór Dublin da wyraźny dowód mylnego o tern mieście zdania. Pan Roe ma być jednomyślnośeiiJ glosów obrany. H i S Z P a n i a.

Z M a d r y t u , dnia 5. Listopada.

Tutejszostronny Minister IJrzy ZwiiJzku szwaj.

carskim, 1J0n Marian o Carucrero, przyb,ył tu oncgdaj z Paryża, aby, oddalony od wszystkich zatrudnicń, swoje uadwątlone ratować zdrowie. Dyplomatyk tcn oświadcza, że wszystkie rozsicwillc o cdu podróży jcgo do .Nimicc I>ogłoskl Si} bezzasadne, O wst'lplenlU jeuo do i\linistcryum ani myśli nic ma. l)odług donicsicli z Eruxelli, spełnił Pau Ol9zaga powierzone mu posłannictwo z rozwagi) i zręczności. przJ by' on wprawdzie do Erm..elli z lJrzypuszczcniem, że l1adcszła chwila, którą lUoCal'!:;twa pliłnocnc za dogodn'l do uznauia istnąeego w Hiszpanii rządu poczytają, ale sumienność, z jaki} się pewuych w tćj micrzc wiadolllości zasit;gnąć starał, przckonała go wkrótce, ic się rzeczy iuaczćj mają. Zdaje się, że Pan Olozaga, wczwa,""szy' w pomoc kilk.u biegł,)'ch dyplomatyków, rzecz tę dokładnie zgłębił i wyjaśnił. W skutek. \ego doniósł tu O swojem teraźniejszeIII przckonaniu, że dla salllej Hiszpanii zatJZ,rmanie Slatus quo, t. j, zcrwanie i nadal wszystkich dyplo: matycznych stósunków z dworami lJółnocneml jest lIa teraz jcd.rnie przJzwoitym i osi./gniętym być UJog'lcym stósunł:.iem. Przy tćj 51JOsobn05ei wyslWił l)an Olozaga z taką ostrożnością, iż jest przekonany, że na wszJ'stkic inlerpelacye z strony Kortezów zaslwkajającą odl>owiedź dać Iwtrafi: lnn,e jgo \lładó..y handlowych tyczące. SIł.; wmoIu w.lll"U,:elh, jak się .zd)e, ,nic. wICie pos t 'lplły, klcdY,Jego prRwdzl\eJ lliISJI tJ ko z płasczyk słuzył.r.. Ponicwaz bowiem lIIe Hlszpama od Belgu, lecz ten kraj od Hil:izpanii pcwnych Pkoncessyi pod względem swoich stósunków bandlowych dopiąć iyczył, trudno lJrzVpllścić, ieby rząd tutejszy dla tego iJnedmiotu tak w ysokieę; dyplomatyka, jakir!, icst P.Olozaga, do llrm..elh wyprawić mi'}ł. Zcby ten ,podczas swego teraźniejszego pobytu w .Paryzu ostateczlcgo a. łahvicnia spraw hiszpariskich dostąpić Dna', O tćm tu lJrzynajumićj nikt uic myśli. DotJchczasowe wzhranianie się rZ'ldu hiszpanskiego w udzieleniu zelloncmu pzcz Zurbanę fabrykantowi francuzkiemu I_efebwre stósownego wynagrvzeia, i. 6atysfacyi, ł]rzeciwnic .l1icprozumicma lUZ I tak Ul1ltUZY rz'ldcm hIszpan. ski m i fl'aneuzkim istniejące tylko jeszcze zwił.)kszy'o. .sprawujący intcrcssa Francyi, Xiążę GIiiks berg, oncgdaj wieczOl'em tu lHz'ybJł. OblCga że Xiąlę Aumale w ścisłćm incognito z Lizbony tn przyb..dzic. Infant bon Francisco w Saragossie ciągle przedmiotem uwielbiania. Pomiędzy powodami pr7-ytzancmi. '! dzil1nik.ch temeczych na korzysc zaślublcm a Kroiowej z synem Jego, Ilajdobitniejszym ten zapewne. że Infant w prostym obywatelskim ubio.rze .do eatu. si.. udaje. nie wymagajiJc od ludzI am naJmmeJszego respektu. . Wielka łiczba wychodzących w prowmcvacb gazet przystąpiła już do koalicyi prassy eryodycznćj \v solicy. Dzisiaj .rzędo\ya G a c e t a po raz plCrwsz y głos 5\VOJ pZ,CIW tej koalicyi pdnosi. Stswie d!> IUJ ta koalicya prassy Jst JJsprzysu;zemem Się l1aJgorszego rodzaju, iedy nie pewn'l for't. rzqd,!, lecz obalenie kazd('go rZiJdu, wznowleme wOJny domowćj, .zamieszanie i klęski lua na celu.« G a c,e t a pOTfiada wyraźnie, że »owa niemoralna k<mlicya prassy jcst czynem zapalczywości przeci,'V. rz.ląowi., włazy puliczllćj, przeciw naczelmkowl pansIwa l } ł1'.'ZecI\V zastępslU narodu, które go na lIacze mka rZiJdu wymosło. " Po tern bardzo dobitućm oświadczeniu tern bardziej ciekawi jesteśmy dowidzieć się, jakich środk?w rZiJd. 1)l"'Zeciw le1U czynowi zapalczywośc,I llarCS2£le S!" cln,:ycl. Portualia.

Z Li z b o n y, dnia 24. Pazdziernika.

Konwencya taryfowa z Anglii} podpisana! przez rziJd tutejszy pOlvvierdzona zoslzła. W sobot.. udzielono jiJ Posłowi angielskiemu.

Pozostaje tylko jeszcze, aby rząd angielski ratyfikovvał zaproponovvane vvaronki. Z Oporto ciiJgle jeszcze nadchodzą sł:łutne wiadomości. Prusz,ło 30 okr"tóvv stOI lam od 3 miesi..,.y na kot" icy, oez"kując na konwency:) taryf OWij. aby po jćj podpsaniu zabrać ładunki wina i wódki do .Anglli. Belgia.

Z n ru x e 11 i, dnia 1. Listopaoa.

Paryiki dz. G lob e, dla wykazania, jaką ma Iwrzyść H.elgia ze .woich sosnków andlo.

wych :ł; Francyą, h'Vit'rdZl, ze Bdla przy swych 4 milionach ludności, wpyła coroczme do FrancJi plodów swoich za 78 miliQnów, Sdy tymczasem Francya, przy 34 milion8,.h mie.zkanców. wysł'ła tylko do Belgii za 40 do 45 milionów fr. Z tego wywodzi Globe. ie Belgia. w por6wnaniu ludności, 15 razy więej płod6w swoich wysyła do Francyi, niieli ta do BelSii. Dz. Independent odpowiada na to: »llelgia kOJlsu.muje wśród obecnych stó.unk6w celnych za 39 -/10 milionów ,fr. płodów fcancuzkicb. wypada wi..c na kaiode

go Belgijc:zyka około 9 fr.; Francr.a zaś konsumuie p'?dów belgijskich za 4t mdionów, wy. pada WH;c na każdeEja Francuza Iroch więcj jak 1 frnk;. 1& czego wynika, że Belgowie 9 raz)' WlłiceJ. konsumują płodów francuzki ch, iak FrancuzI belgijkich.. N i d e r l a n d y.

Z Mastrycht!I, dnia 2. Listopada.

Generał Vandenmssen, ktory z Bruxelli zemknął, przybył tu wczorj z żoną i jednym synem sWOIm przez Akwlsgran. Nie sądzę jednak. ieby tu długo mógł zabawić. Dania Z K o p e n h a g i, dnia 4. Listopada.

Thorwaldsen, który do założenia ",,'ego Mu.

seulD dał powód przez dar 27,1)00 tat, powię. kllzył jeszcze ten podarunek 30 tysiqcami tal.. przeznacz()nemi na ,'Vykonanie jego prac Z marm,:,ru: na. ukończenie. jui rozpocz..lyeh, na sprawIenIc pledestał6w I I. d. Pi..kny medal. wybity na pami'ltkę przybycia Thorwaldsena do Danii, Jui jest ukończony, i ,eden jego zloty exemplarz dor..ezony mu z08tal przez Akademią w d. 31. z. m. Z wyspy św. Tomasza pisziJ pod dniem 23.

Sierpnia: Zakladaj') tu pod nazwą: szyny marynarki, vvarsztat, na którym każdy okrf,it Z calym ładunkit:1ll za pomocą siły parowej może być wprowadzony na suchy liJd, wyreperm,vany i znowu na morz"e spuszczony. bez najmnie,szel szkody. Multany i Wołoszczyzna.

Stósovvni.. do wiadomości 7. fi e ł g r a d u, EminElendi d.1. Listop. wieczorem stan<lwsz r.

naprzeciw Bt'lgradowi, z zachowaniem wsze. kich przepisów kwaranlany, na sIatek KiamiJa Baszy, na przeciw niemu wysłany, wSliJpil.

Ogloszenie Sułtańskiego beratu , który Emin Efendi z sobą przywl6zł. dnia 7. Listopada nasliJpić JlIa.

Turcya. .

Z nad granicy tureckiej, d. 3. Listopada.

Podług wiadomości z Belgradu już Emin Efendi z b('ralelll, w którym Porta wybór Alexandra Gieorgicwicza na Xięcia Sel.bii pohvierdza. do \vsponmion£'go miasta przybył i wspalliałego przyj..cia doznał. VV iadomość ta zbija pogloski, jakoby Porta berat ten cof1H!ć zamiel'zała. Z d n i Ił 4. L i s t o p a d Ił.

Uroczyśte ogłoszenie przywiezionego przez EminaEfendiego beratu dotyczącego potwierdzenia wyboru nowego Xięeia Serbii dnia dz! . siejszego w Belgradzie z wielką okazałoścliJ się odbyło. W ypadki w Serbii, a bardziej jeszcze !>d.

dalenie hospodara W ołoskiego, W J asach Wlel w swych Instytucyjach o tyle postąpiły, XI.,Z W' swoim sposobie myślenia i w wsz.ystkich swoich dotychczasowych czynaeh taklj dowi6dł oorliwości, aby tylko zadowoleme poW'szeche pozykat, ie .mim? iep0ł:nyślych nkoliczności am on am kraj ladneJ zmiany obawiać .ię nie potrzebujiJ. W.yehodziJcy w Smyrnie cziennik ImIł a rU a ł cale następujące szczegół>: o okropne; po'Wodzi, hóra d. i5. PaźdL. ".lIasto er gams nawiedziła: Ulew>: ostatlch m W głC;bl. kraju musiały być mer6wnle. WII;k-ze. jezela podług teo S.,CZIĆ mamy, co Się w Pt'rgamie działo. List)' wczoraj tu adeSlłe głolZiJ, że miasto to leiące 20 lieues na północ od SmyrnJ , eszłą sbotc; był.o wid«?wiiJ powodzi, jakllJ w kralu tym me pamll;ta)iJ. Rzeka płynąca przez miaslo pod. stary, I jeszcze mocnym mostf'm budowli genuen.kllh tak w królkim czasie wezbrała, ze w ciiJgu kilku godzin całe prawię mias!o ':" stó. gruzóW' lóit; zamif'niło. Cali' dZielnicę turel'k.. woda z soLi) uprowadziła i przez to 400 osób śmierć swą w falach znalado. Wielu, aby ujść śmierci, powłaziło na dachy i drzew-a, ale i tam pochłnnął ich rozhukany żywioł. Lałe trzody bydła l.nikly i wielu cło6owy a pol.u poginęło. Dom Gubernatora I wlęzlem, J mocniej budowane gma:Jby w eałe n:.uelóele, natal'Czywości balvvanów oprzec 6U; me mogły. 'Nieszczc;aliwi wic;inie wszyscy potonęli. 150 .domów i mnóstwo sklepów zostało zniszczonych i wielk. liczba rodzin, przed kilku dniami zamoinych i szczęśliwych, jest w tej chwili W najokropniejszC;j n,;dzy. Cały ogrom tej klęski dOlychczas nie ;e6t je6zcze znajomy. Z Siedmiogrodu donoszą, ie złożony z urzc;du Hospodar wołoski, Alexander Ghika, zamyśla udać sic; da Wiednia, a z tamtąd da Włoch. W llukareście nie czyniono jeszcze żadnych przygotOWali do wyboru nowego. Xic;cia. M e x y k.

Z l\texyku. w Sierpniu.

(Lips1!. Gaz. powsz.) - Tolerancya religijna toruje sobie nareszcie i w naszej rzeczypospolitej podobnie jak w innych pańshva£h południowej i środkawej Ameryki drogę i sprawia, że dawne rzymskie usta\vodawstwo, uchodzące tu .za czasów panowania Hiszpanó\v za DietJkalne,coraz bardzićj niknie. Dotąd ob 0\vięzywała llas dawne hiszpańskie prawa, podlug którego tylko katolicy mexykańskiega pra',,:a obywntclskiego z wszystkiemi skutkami tego z nabywać mogli i zadnemu kacerzowi nic wolna była pojmować za zonę Mcxykanki, jeżeli popzednio ni.e wyrzekł się \viary SWajej w 5Z..Cle pokutmka; Dwa tc, dotąd obawięzującc prawa były przyczyną, źe tu wała cudzoziemców. mianowicie Anglików, stałe sobie obierało mieszkanie; ale teraz je Prezydent Santana zniósł. Mexyk stoi teraz wszystkim cudzaziemcom, bez wzgl..du na ich relif;ią, olworem, każdemu wolno nabyć osiadłość I Mexykankę, bez zmienienia wiary swojej w małieństwo pojiJć. Okazało się zaraz, jak st6sowną i potrzebom obecnym odpowiadającą była rzeczą, znieść te z czasów ciemnoty pozostałe prawa. Led",o co nowe ogloszona usta,vy, zaraz wielu cudzoziemców u nas osiadło i l\1exykanki za żony pojęło. Z powodu blogiego położenia kraju naszego przybywanie cudzoziemców coraz bardziej zwiększać siłbędzie, a Mexyk, oswobodzony z swego odosobnienia od innych narodó,v, przyjmie Da swe łono ich zdanie i wzmocni się nie tylko. co do siły moralnej, ale także i fizycznej.

Iłozmait e \via domości.

z fi e rI i n a, dnia 10. Listopada. Prawie codziennie wychodzi} tu karykatury, które się stosunków naszych dotyczą i przez 6woje jenialne przedstawienia więcj na umysły działają. aniźeli obszerne, treśeivve i fila. zoficzne rozprawy. - Tak też karykatura ..ostatni <':enzorf' powzf'chniefiię spodo.bała. - Zape'Wne wYJdzie wkr6tce inna karykatura: ...nowy Cenzor." Z p o z n a n i a. W Chodzieiu d. 15. Paźdz.

założony łam w roku zeszlym w skutek składek prywatnych dom sierot wprowaduniem tam 6 sierót otworzollY został. - Około budowy drogi zwirowi między Bydgoszczem i Jnowradawiem ciiJl!)le pracują.

ale nie moźna jffj jednak w cioJgu roku bid. dokoł.cz}'l. .z przyczyny nil!dostalku robotników i ma!eryjaló-yv. W pow. (;zarnkowskim ukute.cmono wielką naprawę około srobli NO!e«;1 ł napraWt; mostu nad tą rzeki) w Wie.

lu mu. (Kryt!lka) N i e d o w i a re k. - Pod tym tytuł('m co ']1.ko ()pu.cił prssę !,owieść pr.. P. onsłanc)':a Ł.. cnel\,\'1C tez wZlą1em.do rkl dZiełko, które zarazem jest p'ierwsZ<l pracą literacką powszechnie nam znanej, wielce szanownej j e 8 0 aut6ri, i z cieka,":ości,! czytałem pł6d oucba kobletr, który! Jak Się pokazał, nie .tyle :II 6erca I fantazYl (co zapeWne na)bardzlej cechuj szelkie psma kobiet) ja.k raczej.z prawdzIWie głębokich, przetrawIOnych 51ę wyrodził pomysł6w. Wdać się tutaj w rozLiór krytyczny dziełka tego. nie je.t moim zamiarem i ale dać oEjólny jego zarys i zwrócił uwa6 Publiczności na bie za świ..ty obowiązek. , Szanowna autorka W swej powieści ma na .:elu dowieść, że l:;odność i istota cłowieka, jedynie się opiera na wierze W wieczno15ć, nieśuiertelność i przyszłość jego ducha, i jakkolwiek trudne to zaEjadnienie stara sic; rozwiązać i postawić tę Wielkij ide.. jui Jako prawdziwą. niezachwianą. - W tym celu wpro wadza autórka do ninieiszej powieści Ejlównie dwie osoby, to jest, młodij, piękni) wdow,", kt6ra prL.y Juznych zaletach łączy moc cha rakteru , '" yksztalcony umysł i scrce i tę, mocną wiarę w nieśmiertelność dusy, jako naj. gł6wniejszy dogmat prawdziwe; religii, i mło dego człowieka, kt6remu nie zbywa na rozumie i szlachetnym charakterze, ale zbJwa na wierze VI' świat, życie przyszłe, wieczne. Ostatni bc;dąc gościem pic;knej wdowy., pod.

bity jui jej wdziękami, wdaje się z nią w dłu gie spory o nicśmiertelności , wieczności, kl6 re caM<iem zaprzeczał, wzbudza przez to co raz wi..kazy zapał w swej przeciwniczce, i W skutek wplywu tak umyslowego jako: uczuciowego, kt6rego doznał, a nawet pe wnym rodzajem cudu, pokonany nart'szcie Niedowiartk wraca na łono reli&ii, 'szez..śli wy, choć "traci I nadzieię posiadania r",ki pikne; swej gospodyni, odtąd .sVl'eo anioła. - Rzecz cala dzieje się w dw6ch cz..ściach, z kt6rych się nabza powieść składa. Pierwsza ez,:śi zawiera VI' sobie pojawie nie się duszy jako nieśmiertdnel w proslocie wiary u gminu, przez powieści"() pokusach, widmach nocnych i t. p. i zt'jd zwiiJzek świala rzeczywistego Zł" światem duchów, jakoż z prawdziwą roskosz'} czylałł'm ściągające się do tego powieści o zamk... zaklętym, opowia. danie lIennt'go widzenia Pana Tomasza, Zaklęcie, Pokutująql'i inne, które wszystkie pisane są wierszem, i dziwiłem się śmiał)m, wznioslym pomyslom ducha kobiety, który wydarłszy sic; całkiem z ograniczonej, zwy. c:załnej swej sfery, z całym entuzyazmem i tak silnie pOh'afi"ł si.. wzbić do nieznanych krain nadziemskich, otrząść się ze starych błędów, przejiJć ideiJ nowiJ jedynie .zbawienie obiecującą i zapowiedzieć szczc;śliwą przyszłość ludom, podniecajiJc żar serca, budząc tw6rczość ducha naSZl'go. - To też jeszc:£e jest nam dowodem, że szanowna autórka umiała i dlciała z moralnym celem powieści, połączyć ch..ć skierowama umysłów na rzec?-y, z których kiedyś ma wyjść odrodzenie &I, .zbawienie nasze i wspomnione powieści IIle ,ako czcze baśnie, lecz bardziej jako apoteoze skreśliła. Druga czść powieści obejmuje sł6wne rozwini5ci myśli W dyaloł;ach rozumowycfJ, zr;lc;blme owćj pra\'\'d}', ie lebt b}.t przyszły człowieka. - Ustc;py o religii. wiHEe i inne. które tu napolkatrn, dostatecznie świadczą o gl'ibokiem, korzystnem zastanawianiu 6ię szanownej autórki i które w wielu bardzo mie:c<l.h pry ardzo poprawnym stylu pra. wdzlwle gCnlalnle Sol przeprowadzane. - Pięq kna nareszcie powieść o nieszczęsliwej Klarze, kt?r .nijako !} lko staowi epizo.d.. całe; poWIeSel, I pewien rodzaI cudu leł. Flam się to tak naw.ać podoba, a któr.y sic; pOJawia, glówneml 61ę stały powodami do wrócł..nia ie-' dowiarka na łono reliEjii, wiary, ktÓI"a, jak to szanowna autórka w jednem miejscu swej powiesei powiada, jako pochodnia filoofii chrzesciańskiej wnika w duchową fi at u fI" człowieka i tym to wewnt,;trznym wpł}'wero uspt>,abia ducha j«;go do ez} stej morainości. _ Zapewne, że I stosunek mi/ości, który mii;dzy pił,;kni) wdowi), a VV ładplaV\ em (niedowiarkiem) zachodził, bardzo się prz}'czynil do wywarcia na nim pożi)danegu wplywu; lecz i w tem znajduję tł. bardzo sl.czc;sliw1) myśl aUlórki, ie właśnic do na'iHócł'nia kogoś na wiarę, rozumie się ehrześeiaó5k<" w)'brala kobiet.;. Powtarza sił.. to w pocz<jlkach Chrześciaó6twa przez dru8i ciąg dzie.ów świata a -co do dziejów naszej ojczyzny, prz}WOd;ę tylko na pamięć Dąbrówkę i Jadwigę. - nóg zdaje si.. sam powolał kobiety do zaSzczepiania, świętej wel wiary ł?lównie na :;eru i CZUCIU oparteJ, obdarzył Je dla tego Wlę kszym czuciem, bo wiedział, ie One na tej drodze silnie; do nas przemó'wiij, jak za po moci) wszelkich zimn}ch dyalektyeznych rozumowań j - autórka też pOjt;la to w swćj powieści, źe nie dosyć było cudu, potrz..ba 'lawet łzy kobiety, aby z drogi niepewności i obl.,kania, przywieś kogoś na drogC; peWJlą, drogę wiary 'W floga I wieczność posmiertną. Wiersze. kt6re i w drut;iej cZt;ści znardujemy, pokazują nam zarazem, Ze szanowna autórka włada nic t}łko duchem ale i jł;zykiem poetów. Z rzuconego tu tylko zarysu powieści, każdy zapewne przyzna jej naleiniJ wartość;i chętnie pQehwali ze mnij pięlfne, sz'laeetne cele szanownej autórki. - Ze zaś dochód z. dziełka niniejszego przeznaczony jest na zwiększenie funduszów towarzystwa naukowej pomocy, spodziewać sic; należy, ie wszyscy .pospieszą, ay ook pzyj.emnoś<:i, kt.óiJ sobie przy czy tam u tej powlesel .prawl.), mesć zarazem małi) ofiarc;, i wspierać przez to cele autórki, cele Towarzystwa. - Szcze8ólniej zaś życzyłbym, żeby nasze młodc Polki z pilnością ('zytały dziełko niniejsze, z c.z£'go bez wątpienia większ'j odniosi) korzyść, ,ak z czy

\otania błachyh romansów Balzaka i Pani Ge org e Sand, a pożądany ztiJd owoc, naJmiłsziJ zapewne bł:dzie ,"!agrodi} pracy i poświ..cenia szanownej auŁórkl. T. lIf......shi.

Obelżywe pociski w (azecie Poznańskiej Nr. 266. ciskane niby z granicy szliJsko. pol&kij na Hr. Łubieńskie#';o , b. Vice Prezesa Banku Polskiego, jako bezimienne noszą cechę paskwilu i tym samym na powszechną 17.asługuliJ wzgardę. Gdy jednak z każdej potwarzy niejakie pozostaje wral.enie, w tej samej drodze jawności publicznej należy wykazać autora klamliwe twierdzenia. Gorliwy zawsze o dobro publiczne Hr. Łubień"ki na zajutrz powstania 29. Listopada 1830. by ochronić własnośł obywateli Warszawskich od nadużyć, jakieby potrzeby żołnierza za sobą śeiiJgnąć były mOfiły, wspólnie z Weteranem Legionów b. Pulkownikiem nolest'l zasiadł na nele komitetu żywności i vvoi.ka zgłodnialeDo zapobiegł potrzebom. Od rZi)du noweao nigdy Hrabia Łubiellski nie odebrał zleceń o Monarchy, a gdy by u t:-onu był miał "p rawę narodu po.pierać i załatwić, takowemu polece. I)in byłby szl,,:chetnie odpowiedzial i wysokie jego zdolnoścI, byłyby n;knjmió) pomyślnego skutku. Jako godny obywatel ,p,otoInt'k zasłu. żonego rodu rzykłarlny wreligii, słodki wo bycza ja ch , nigdy si.. nie przyloi) I do ciernie: ieia k.ngo bądź, a szc,zodra jego dobroezynnosć, liczne błogosławieństwa na nie"o zwołl!lje od rodaków i obcych. Jako Vi(' Prezes Banku niebył naweł na stanowisku, z któregoby kogokolwiek m6gł ciemięiyć, owszem na tej posadzie, gienialne jego pomysly tw6rczy miały ""pływ na przemysł krajovvy. na jego zkldy, a ,tym samym na pomyślność pzedslf;blereów: I robotników. Liczne oznaki honorowe, Jako nadgroda, były: jemu udzielone. Zuchwałe jest domniemanie s z k aradnych O'Szukalistw, j-akichby sit; miał Hr. t.ubieliski dopuścić, Sdy Monarcha uwalnia jąc go od obowiązków tego niewyrzekł , owszem, n,ajmiłościwiej dymissyą mu kazał udzielić.. To są wyrazy W pismach publicznych Iezezone, Z których o oddaleniu Hr. .tubl(nsklego doszła czytających te pisma, wiadomość. Gdyby nawet był Hr. Łubieński w uJ'zędo.vv:aniu wY,kroczył, szlachetny obywBtel Winien swóJ. Sąd wstrzymać, póki grtown('go o tern mepoweZmie przekonania, wme ozekiwat: wyrokóvv, jakichby na Hr. ŁubIelIskiego powolano-. Blacho takowe urfze.dzać jest potwarziJ, bezimiennym pa. 5kw. lem .

Były w urz..dowlniu kolega J Ó zer Hr. K wilecki.

:1679

Na posiedzeniu paryzkiej akademii umieję_ tności dnia 20. Sierpnia b. r. Pan Arago oznajmił, iż W} naleziono bardzo sztuczniJ maszynę, k.tóra po ,vydrukowaniu pisma rozbiera czcionki i ł-akowe w -przp:woitym porz.,dk!! do skrzynek sklada. P. Aral)o tak mocno jest przekonanyo użyteczności maszyny pomienionej, iż oświadczył, ie mu już naprzód iał tych ludzi, którzy przez ten w)'nalazek w 8wym zarobku stratę poniosą, O z i W? e z d a I' z e n i e. - Prawie w samym środku miasta Kalkuty w Indyach wschodnich jest wielk.i staw, :l. kt6rego ubodzy ludzie 8zawłokami po domach wod.. roznosz'). Od I)iejakiego czasu opowiadano z podziwieniem, że w poblizkości tegoż stawu lud"ie i zwierzęta znikaji}. Jednego razu ujrzano na brzegu strasznie pokaleczonago, nieży-vvego Murzyna. Widać było oczewiście, że go jakiś dra. pieżny .wierz zajad!. Niepodobna było, aieby si.. tygrys niewidom)'m sposobem zakradł do miasta. Nikt więc me mógł zgadnąć, jakim sposobem zgin'lł Mur"zyn. W kilka dni późnić; zniknęła z domu W pobliiu tegoi stawu znana powazechnie s 8Wej piękności dziewczyna, naawiskiem Szuma. Wyszla Ona bardzo rano po wodc; i iui nie powrócila. Szukano lej wazędzie, ale nadaremnie. Nareszcie wpadnięto na myśl szukać je; w stawie. Przyniesiono niezwłocznie kilka ogromnych niewodów i za danym znakiem zapuszczono je w staw po. mienil>ny. Przez czas niejaki wc nie złowiono; ai oto nagle zaczęło coś szarpać matni(,; tak mocno, że omal liieci ludziom z riJk uie wyrwało. Z wielkiem nahiźeniem wydobyto nareszcie na brzeg potwór i przekonano Sill, Że to byl krokod)'l, aJiJey człern:łśc!e stóp długości. Doycheu8 Jest .zagadką, Jakim sposobem ten ZWierz dostał Się do stawu pośr6d miasta. Nie można prz"}'puścić, aby siC; tam vvlągł, i iebr sześć do siedmu lat żył r.iewi dZiany; nakorllfc aby przez miasto zapełzał do 6tIlWU, zdaJe się być także rzecziJ niepodobną.

W vvn..trznośeiaeh jego znaleziono pi",kne; Szumy cale ramię, które po bransoletce poznano. Anegdota historyczna, Gdy ksiądz arcJbiskup Fencłon był nadwornym kaznodzieją Ludwika XIV., zdarzyło się, że król wszedłszy w niedzielę Jo kościoła' z wielkićm zadziwieniem s\Voj :"1 zamiast liczneo zgromadzel1ia, nic zastał nikogo jak tyll>.O swój dwór i kapłana. - JJCóżto ma znaczyć?" zalJytał król ł'enelona. JJ Najjaśniejszy pa: nie.! « odrzekł Fenelon, . ja kazałem rozglosić. że Wat'za król. Mość nie będziesz dziś w ko.. ściele, abyś się raz przekonał, kto Boga wielbi. a królowi pochlebia. er

Fel'dynand Bil't, X6.sl!!Otlrldtl "'el.lltllry Illelldec/dej .. zagralł'czlłeJ U' '''roeławlu na r1'nkl' No. ..".

Pomnożywszy ś\vieżo nasz ksigozbiór "":ielką liczbą zieł rozmaitych, w językach najuzywańszych, jakiemi są: polski, francuzki, anglClski, włoski, hiszpański, niemiecki, mamy za. szczyt zawiadomić szanowui) Publiczność, że znajdzie u nas zadowoluiający dobór wszelkiego r?dzaju liter.atury j rycin! opa\vę ksią.żek. w na!nowszym guście stósoWlą na upominki i wszlkiego rodzaju podarunki. Liczne zWiązki, ktorc mamy z wydawcami w Polsce, w Paryzn, Londynie, llruxclli i w Niemczech, ułatwiają l1am wyk?nywani zleceń jakiemiby szanmvn3 Publiczność zaszczycić nas raczyła. Nakonicc starać Się ędzlmy przcdsiębrać na drodze kupieckiej środki ułatwiające miłośnikom literatury nabywamc kSI'JickonWIESZCZElSIE. Sąd Nadziemiaóski w Poznaniu. I.

Dobra ziemskie p o d s t o I i c e wraz z przyległościami Chwalczyce, Gąsiorowo, Zasutowo i Laski \v powiecię Szreclskirn położone, sądownie na 39,438 Tal. 3 sgr. 5 fen. prócz barów, (O do wartości substancyi ró. wniei sprzedać się maji)cych, których wartość wynolii t3.375 Tal. 16161'. oszacowane. majij był dnia 15. Maja r, 1843. zrana o godzinie 10łi w miejscu zwykMm posiedzeń sądowych sprzedane. Taxa, wykaz hypoteczny i warunki W Registraturze na6zej przejrza,.e być mogą. Poznań, dnia 28. Września 18.12.

punUCANDUM. * W Śroiłę dnia 30. Listopada r. b. przed po łudniem o godzinie H. ma;ij na boru Mchowskim W Kozit;h dołach. opodal Lut;;ów pod Xiąźem, H9:.! sąz.ni różnroo EjałęzioweEjo drze w:ł publicznie najwięcej dającemu za natychIDlastową gotoWi) zapłatę być 6przedane.

Snem, dnia 16. Lis(opada 1842G log i er. Komrnissarz aukcyiny.

Na Garbarach pod Nr. 19. na pierw6zem pic;trze dwa pokoje z }neblami są do wynaj'i' cia. Każdy osobno ł albo ratem. Zarazem. i pantaleon wynaJęty być może.

Młodzieniec dobreóo wychowania, posiadajiJcy dostateczne wiadomości szkólne, ora jc;zyki pohki i niemiecki. może zn;leść umie. sczenie jako uczeń W handlu Bieczyńskiego & Schmidt.. kantor przy ulicy Wroc1aVY6kij Nr. 12'onWJl:SZCZENIE. Dyrekeya kolei żelaznc;j niiszego Śląska mianowała nmie swoim Boentem i do przy; mowania podpisów na akeye upoważniła. przy obudzonym nanow. interessie dla kolei zelaznych pocz):tujc; sobie za obowii)zek donieść o tern. Drukowane kwity do zoł-a. 8zania się leą u mnie do podpisu.

Kościan. dn. 26. Lish.pada 1842.

C. J. Laube. ap!ekarz.

Burs giełdy Herl1ńskłtJ.

Dnia 17. Listopada 1842I Sto.. 1\a pr. kurunt pD pupie- gotowi! prC. rami. ZII:\.

102 90%' W'2 102 46 J027J05'" l 02 '-i103 103 3 .104 102 IOl'8 9O ' -;j 101!.;,

Obligi dlugu skarbo\\'l'go. .) 3 Pr. allg. obligurje 1830. .. 4 Obligi prl'miów handlu morsko Oblil<\'i KllfoHlrchii , . .. 3 lJertiliskie oblig. miejskie.) 3 (tl8ilskie tliło w'}'.. . . .

Zacbotlnio - Pr. listy zastawne 3\ Listy zalił. 'V. X. Poznuliskiego 4 di'o dilo dUo 3 1 'V schodnio _lor. 1i6ty XAst.. 3 Pomorskie dilo _ . . . .. 3 Kur- i :N9womarch. diło .. 3Szląskie dito . . . . .. 3 " AkeJe Kolei Berliósko -l"oczdamskićj 5 dito tliło akcje a prioris. 4 Kolei 1tIlIKdehllrsko. Lil,skićj dito dito akl'je II prioris. 4 Kolei Berliilsko - AnhaUski(:,j (lito diłO akC'j., a priori s .

Kolei Diisseldorf. - Elberfeld.

dilo diło akcje a prioris . Kolei Datlreóskićj. . . . .

dito dito akC'je. a prioris . Kolei llerlińsko - I"faukfurt.

Złoto al mar;;-:-: . . . .

Frydrychsdory. . . . . . 13!a 13 Inne monety złote po 5 tal. lO 9 Disconto. . . . . . . . 3 4 .) Xupujicy wyn'iraclza na I'l'alny clllia 2. Styc&nl. J 843'.. kul'0n ".I'IDCCU.u"l02

125 1 .

J03!;;123 12 I02 a .. l) 4 5 .( 6 103 69 Q7 100

94!7 2 79 8