GAZBTA ,ftTJelkłelJjoł'

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1843.01.14 Nr12

Xłęs1wap o Z N A Ń S Ii I E G O.

JJ91.

Naldadem Drukarni Nadwornćj TJ"'. Dekera i Spółki. - Rcdaldor: A. JVamzou:ski.

1843.

\V Sobotę dnia 14. Stycznia.

\Viadomości krajowe.

Z Berlina, dn. 12. Stycznia.

N. Pau Sekretarzowi przy Naczelnćm Prerydyjum i n.ejencyi, Radzcy nadwornemu,. S (; b w i d a In w Poznaniu order orła czenvonego 4. ki. nadać raczył.

\Viadomo ści zag raniczne.. R o s s y a.

Z Petershurga,. dnia 29. Grudnia.

Ukazami Cesarskiemi do Najśw. Rządz. Synodu mianowani: Biskup Kostromski Najprzew. Włodzimierz Biskupem Tobolskim i Syberyjskiin - Biskup' Dmitrewski, wikary :Metropolii IHoskiewskićj Witalis , Biskupem Kostromskim i Halickim. - Archimandryta, przełozony klasztoru "r riiebowzięcia w Cagerei ,. Antoni, Binupem :MingJ:ełskim - Biskup. Staroruski, wikary NowogrodzkiJustyn, biskupem Rewelskim, Wikarym :Metropoliii S. Petershurskiej - Arcybiskup Ołoniecki Ignacy Arcybiskupem DOI1o" skim i Nowoczerkaskim, z zachowaniem w hierarchii dotychczasowego stopnia - Biskup Re

wdski, wikary Metropolii S. Petersburskiej Bene,lykt ArcJbiskupem Ołonieckim i Petrozawodskim. J. C. Mość raczył rozkazać Najprzew. Benedyktowi,. ArcJ'biskupowi Ołonieckiemu i Pietrozawodskiemu, zasiadać w Najśw. Rządzącym Synodzie \V ciągu jednego roku.

P. Vice-kanclerz 7. Listopada uwiadomił P.

:Ministra Sprawiedliwości, że N. Cesarz Jmć raczył rozkazać; zostającege w Ministerstwie Spraw zagranicznych, Assesora Kollcgialnego, Kamer-junkra Hrabię Ireneusza Ogiilskiego, na .. wynagrodzenie za długie bez winy zostawanie pod śledztwem i sądem, podnieść do rangi Radcy Dworu.. Zostający w :Ministerstwie spraw Zagranicznych Radzca Dworu Kamerjunker Hrabia Ireneusz Ogiński, (21. Listopada) Najłaskawiej mianowany Radzc,! Kollegialnym. Zostający w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, Kamer-jlmker Radzca KolIegialny Hrl/1 Ireneusz Ogijlski, (29. Listopada) najlaskawiej mianowany, (co nie ma słuzyć ia wzór dla drugich) Szambelanem Dworu J. C.IHości. z P a r y:i a, dn. 5. StJcznia. {:harivari umieścił piękne powinszowania Nowego Roku - rózową przyszłość w dwu(lziestu kilku wiuetach. U góry widać starego losiarza, któ..y rok stary w komicznym obrazie iycia ludzkiego i zwierzęcego, ogrolDną miotłą (grandissime coup de balai gćneral) zamiata.

Nowy rok ukazuje się jako czaruoKsięznik z czardzięjską rózgą. Równowagę europejską przcdstawia maszt z wagą, przy której wiszą teki, a najzręczniejszy z wspinających się na ten maszt, otrzymuje tekę; wspinaj,!cy się zaś pną się do góry, trzymając jeden drugicgo za poły fraka." Anglicy bratają się z Chińczykami, Turcy ściskają się z Kozakami, lekomyślna baletniczka w postawie pas de Zyphyre odmawia - gdy teraz wszyscy cnotliwymi się stają _ przyjęda szalu, darowanego jej przcz Mylorda z nad Newy, siły zbrojnej używają do wojny przeciw szczurom, aby małe gospodarstwa w znaczne przcmienić zasoby, i na zakoilczenie gatunek sceny na Łyscj górze tworzy sentymentalną galopadę. Pytanie o tajnej radzie, jak to przewidzicć bylo J)loina, czysto osobisty przybicra charakter. Opozycya, a szczególniej KurJer francuzki, upatruje teraz w całym tym projekcie tylko instytut dla Sineknrystów, a CZęść prassy departamentowej popiera zdanie jego w tej mierze. Obliczają one, co każdy z owych Panów podług ustanowionych kategoryi co do prawa expektatywy, w rentach i inoych pensyach pobiPIa, '\IV ymieniają tam Pana Mole ;lo 200,000 fr. renty prócz swćj podwójncj pensyijako Marszałek i Kanclerz legiihonorowej, Hr, Scbastial1i z 150,000 fr. rent ilpeJ1syą lTt;łrszałkowską, następnjeXiązęBroglie z J1rzeszło 100,000 rent, Hrabi", Montalivet Z pl"zeszło 60,000 rent i pensyą Intendenta, wynoszącą 80,000 fr., Hrabia d'Argout z '20,000 fr. renty i 60,000 fr. pensyi Gubematora banku, Pan Barthc z 20,000 fr. rent. i 25,000 pensyi jako Prezes Izhy obrachunkowej, Pan Girod z 20,000 f... rent i 25,000 fr. pensyi jako "Viceprezes Radv Stanu, Pan Lafłitte, który mimo strat swoich j;szcze jest bardzo bogaty, i na czele bardo kwitnącego instytutu kredytowego stoi, Pan Thiers, który z zoną milion l)Qsagu dostał, Z teściem woim korzyści pierwszego Generalnegopoborcy podziela i 8 do 10 tomów za bardzo prawną ale niezmicrną sumnH. 500,000 fr. Księgarzowi sprzedać moŻe, l)an Persil z 50,000 fr. rent i 40,000 fr. pensyi, jako Dyrektor mennicJ r , Pan Merilł10u z 15,000 fr. jako Radca przy Sądzie kassacyjnym, PP. Roussin i Jacob, prócz swego majątku prywatm'g().oz pcnsyami admiralskiemi po 40,000 fr., Pau llresson; osobiście bogaty, z pensyą poselską !)O,OOO fr., Pau Dupin jako wielki zbieracz pcnsyi (cumułard des cumułards), Pan Passy jako jcden z bogatych posiedzicieli dóbr w dCllartamencic de I'Eure, Pau Sauzet jako od czterech lat Prezes Izby, pobierający 100,000 fr. pensyi, Pan Pelet z 100,000 fr. rent, Pan Gasparin jako bogacz z 15,000 fr. llensyi rządowćj, Pau Salvandy z 20,000 fr. rent i od niedawnego czasu jeszcze z 100,000 fr. pensyi Posła bez najmniejszćgo obowi,!zku, Pau Moutebello jako bogaty właściciel winnic w Rur6undyi z pensyą poselską 80,000 fr., PP. Despan, Cubieres i Schneider z znacznemi majątkami prywatnCl11i i pensyami Generał Poruczników po 12,000 fr., Pali Dufaure z 20,000 fr. rent, nabytych niedawno przez ożenienie się, l)an Remusat z 25 do 30,000 fr., Pan Jaubert z 100,000 rent, Pan Goin jako właściciel llierwszego domu baukierskiego w Tonrs i Z 50,000 fr. rent, Pan Cousin z 10,000 fr. pensyi jako członek uniwersytetu a 6000 fr. za prelckcye w Sorbonie, ktorych nie miewa, i ktory llrzy s,,'ej wielkićj oszczędności znaczny majątek posiadać powinien. Pozostali PP. IJu}Jont i Vivien, lUający wprawdzie tylko po 60,000 fr. rent, którzy jednak (zdaniem Precurseura de l'Ouet, który te szczegóły zebrał) za pensyą lVIinistraStanu ubiegać się będą, gdy jPden z nich, gdyby był chciał, m(Jgł zostać Radzcą przy Sądzie kassac,-jnym, a drugi członkiem Rady Stanu, i te)'anicjsze J,\linisteryUll) Z pewnością o ni('h I'adzić nie omieszka. Instytucya ta powil1l1aby I 1}a kazdy przypadek przez wdanie siC; Izb zmiari y doznać, bo kategorye te nawct sit; stronniclwu Ę.onsepvatystY(:ZllIlIU nic llodobają. - - Od wczoraj i dziś dopiero Deputowani ze wszedl stron licznie zjeżdżać się zaczvnają, i teraz tćz dopiero ScllOdzil się do najc;lniej szych członków rozmaitych stronnictw. Lewa stmna miała jui w ostatnich tygodniach . kilka schadzek u Szefa swego, Pana Odiloną bywających członków coraz większa, odbywać się maji większe zgromadzenia tej frakcyi izby. Członkowie lewego centrum zgromadzają się w domu Pana Mathieu de la Redorte, Para Francyi, kt6ry, jak wiadomo, dawniej w Izbie Delmtowanych takie do tej frakcyi naleiał.

Pan Trners w ich umowach tej wodzi, w których się układają o sposób brania się na samym początku dyskussyi o adress. Jezeli wszystkie oznaki nie mylą, to ministeryum, pomimo wszelkich rzeczywistych trudności i deklamacyi dzienników oppozycyjnych, i tą razą większość głosów w adressie po sobie będzie miało. Obiedwie ostatnie frakcye Izby, t. j. ostatnia lewa, rozpadły się same w sobie, co znaną ich słabość naturalnie powiększa. Najlepszy m()wca prawej strony, a moze z całej Izby, p Berryer, osobne całkiem zajmuje stanowisko, gdy tymczasem kolcdzy jego czepią się jui to Xięcia de Valmy i Pana Beckard, juz to Hrabicgo de Larochejacquelin. Wszyscy ci trzćj męzowie posiadają talent, . mnićj więcej także dar wymowy, i przeciw ieh charakterowi nawet ich przeciwnicy polityczni nic mieć nie mogą; ale g1ównej im nie dostaje rzeczy, nieo(lzownćj, t. j. wpływu na Izby. Z Deputowanymi ostatecznej lew(:j jeszcze gorzćj. Ci juz tylko w kilku występuj.!C do boju, nikogo nic mają, coby ich Szefem mógł :być nazwanym: Arago znakomitym niezawodnie jcst Astronomem, ale na poln administracyi i polityki żadnych jeszcze pewno nie odniósł wawrzynów. Dupont (de J'E.ure) jak gdyby zginął, mało się w Izbach pokazuje, albo pokazawszy się milczy. Laffitte milczy podobnici: opinia jego z resztą już tylko jest odcieniem partyi jego, chce i broni jego dynastyi, i na tem basta. CzyJH zapalony młody Pan Ledm-Rollin, republikanin naj nowszych czasów, zdoła zastąpić Pana Gamier Pagi>&, który rzeczywiście posiadał talent, ale krótko przed swą pnedwczesną śmiercią takie się juz do praktyczniejszych opinii nakłaniał? Albo czyli P. Joly z Toulouzy, Deputowany z Ariegc, rości sobie pretensyą do dowodzenia lewą stron;! ? Tak usposobionym partyom patrzą w oczy konserwatyści i na nich się opierające ministeryum. Wszystko więc od tego zaleieć będzie, czyli konserwatyści J zrzekłszy się 0pinii własnych, mocno się wezmą za ręce; aby tem silniej na przeciwników; uderzyć. Ministeryum pe'wną Illa ł-ładzieję, ze i tą razą od. niesie zwycięztwo. Doniesiono juz dawniej, ie niektóre dzienniki usiłowały wpływać na ducha armii, i ta. kową przeciw rządowi podburzać. Podobny teraz wpływ wywierają na gwardy;! muni('ypalną. Niektóre dzienniki op pozycyjne , mianowicie Commerce i National, tudzież wszystkie legitymistyczne, zapewniały w tych dniach, że w gwardyi municypalnej" pojawia się nieukontentowanie i brak zanfania, ze więcćj ni:l. 200 ludzi słuzbę opuścić chciało, i ze Szefów tegoi korpusu Illocno to niepokoi. Przeciwnie według urzędowych doniesieiI zgłosiło się 600 osób do tej słuzby: w całej zaś gwardyi pieszej 50 tylko miejsc wakuje, a jazda kompletna jest, Z dniem 31. Grudnia skończył się czas słuwy 750 osób z klassy r. 1835., a z pomiędzy tychie 525 znów się zaciągnąć chciało. Stąd wuosić mozna O wiarogodności powyzszych podal}. Z dnia 6. S tycznia.

Dzielmik Sporów pogłosce o odwolaniu Gc.

nerała Bugeaud uroczyście zaprzecza. X. Arcybiskup P<lryski d<lwał wczoraj wielki obiad, na którym wszyscy ministrmvie byli obecni.

Anglia.

Z L ondynu, dnia 4. Stycznia.

Londyilskie towarzystwo missyjne, którc przed lat prawie 40 wysłało było missyą do Chin, a mianowicie Panów Morrison i :Milne, z których pierwszy pismo Ś. na chiilskie przetłómaczył i napisał słownik chiilsko - angielski, ma teraz zamiar skorzystdć z wolnego przystępu do Chin, i 10 albo 12 missyonarzy tamic wysłać. Kollegium angielsko-chiilskie, utrzymywane od towarzystwa missyjnego na Malace, wraz z dmk<lmią i całym apparatem missyjnym do Hong-Kong przeniesione być ma. Niektórzy z missy<1narzy mają się na tej wyspie pozostać, inni zaś udać się do tych miast chiilskich, którc dla handlu angielskiego s;lotwarte. Na pokrycie kosztów tak wielkiego przedsięwzięda dla rełigii chncściailskićj zbierać dIC;! podpisy, a d.' 18. Sty('znia odbyć się ma lmblicznc zgromadzenie w Exetcr Hall. się przed oczy jeden z najwazniejszych dokumentów czasów naszych, t. j. złozony w wydziale spraw zewnętrznych (Foreign Office) trktat. pokoju Cesarza Chinskiego. Było to w medZlełę, dla te"o tez w całym, ogromnym tym gmachu o . . cisza grobowa panowała. Na zapytame mOje, ł;dzie Pan CoIHns, który wynalazku Taylorskiego Kalotypu nabył i w wykonanie wprowadza (który mianowicie w Jem od daguerotypu się rózni, ze operacyje Zawsze na umyślnie do te"o P rzvO'otowanym papierze się odbywają), 'O Ił. 'O . ., swoję ma pracownię, poprowadzono mIę az pod dach;, w małej izbie z zamkniętćmi okienicami, zastałem Pana Collins, który z pomocnikiem swoim zajęty był wykonaniem za pomocą świecy kopii traktatu. Dokument sam jest z l)apieru słomianego, 4 stóp długi i około 10 cali szeroki; litery zgrabnie malowane i trzema podługowalćmi drzeworytami z czerwonym inkaustem zawierzvtelnione. Dwie kopije Zamówiono; jedną dl; Królowćj; - mają ję zawiesić za szkłem w pałacu Buckingham, drugą przeszłą Cesarzowi ChiiIskielllu z podpisanym traktat('m. Pomysł ten powstał podobno nieco PÓŹilO, bo wszystko musi być w ciągu dwuch dni, f. j. Oli {ło dnia dzisiejszego, skoilczone, dla t('O'o leZ l )racowano w pierwsze świ'ito BoI" :lego Narodzenia. Dzisiaj bowiem podpisuje Królowa a w Czwartek, pozajutro, traktat do (hin posćla;,!.

Z dnia 6. Stycznia.

Podpułkownik lVIalcolm, klóry zratyfiowany traktat pokoju do Chin wiezie, onegdaj z tmdpis1!uJm przez Kn)lową traktatem w podróż do Nankingu się puścił. Na odbylćj w Środę Radzie gabinetowćj, znajdujlcc się dolychczas w Kantonie Sądy admir.lliryi i inl\c do Hong - Kong przenieść postanowiollo. "ryp rawa postma przez rząd angieh:ko - indyjski pod wodz,! Kapitana Harris do północnej Abissynij została odwołana; wszakie "bawi jeszcze w Allkobar. Cel wyprawy jest dotąd tajemnicą. :Morlling- Chronicie obejmuje następuj!ce oświadczenie pod względem zachodzących obecnic pytail dyplomatycznych: "Mamy poJmdki sądzić, że Hr. Aberdeen w stósownem miejs(;U dość w)Taźnie obwieścić kazał, ie rządangielski rządowi francuskiemu pod vzględem przyjętych przezelI w skutek traktatów przeszukiwania z lat 1831. i 33. zobowiązań iadnych koncessyi robić nie moze. Szanowny Hrabia nie chciał nawet w żadne w rej mierze l10wy układy się wdawać. Mamy Oraz powód przypuszczenia, że Austryja, Rossyja i Prusy zasady w tym przedmiocie rządu angielskiego poch'ałiły. Oraz donoszą nam, ie minister francuski, kMry c do istoty obowiązki prawa l1arodów przez wspomnione traktaty wyrzeczone uznaje i przyjmuje, zaproponował, ze podług wszelkiego do prawdy podobieilstwa spodziewauą w Izbie przeciw prawu przetrząsania oppozycyją lem poskromi oświadczeniem: iż liczbę wydawanych dotychczas przez rząd jego .) listów do krązenia zwolną zmllieszy. Tudziez mamy przyczyny sądzić, ze Rejent Hiszpanii z pewnością na to rachuje, iz na teraźniejszych albo gdyby te miał. V być rozwiązane, na przyszłych Kortezach zmodyfikowany bil taryfowy przeprze, który na prawo wyniesiony, dowozowi wyrobów angielskich do Hiszpanii prawie te same zapewni korzyści, co i traktat hamUowy. Nareszcie mamy powody mniemać, że w Konstantynopolu obecnic między reprezentantami c z t e r e c h wielkich mocarstw względem uporz;!dkowania pytania scrbskiego ukła(ly się toczą.f<

H i S Z P a n i a.

Z Madrytu, dnia 30.-Grudnia.

p a b e Ił o n donosi: "Słychać, ze dzisiaj wieczorem trzy dekrety nadeszły, dotyczące sit; rozwiązania Kortezów, ustanowienią komit("u cenzury dła dzienników i nadzwyczajnej kontrybucyi. Dodają, że P.Zamalacarreguy wzbraniał się podpisywać te na Radzie ministrów nie uchwalone dekrety. f< S e r b i a.

Z nad granicy tureckiej, 'd. 22. Grudnia.

Teraźniejsi władzcy Serbii obawiają się coraz bardziej tych Serbt;w, którzy dla dochowania wiary xi.rzęcemu domowi, o ojczyznie zapomnieć musieli. Ppdczas gdy dawniej, prZez wzgląd na stan zdrowia, Serbią od Turc,i za

.) ,V texrie angiplskim zdaje się lu być pomJlka j zamiast h i B - t h i II rzytać by "'."padalo; s('ns bowien po\vinien być taki: . ie minisler franruskj zaproponuje, aby rząd 8 n i e l s ki (IMs f\'ov('rnment) liczbę krąiących obęlów stopniowo zmnipjlizał. - tomiast zamknięto ją o strony granicy austryackiej. Wypadek ten ogromny na kraj zwala ciężar t bo na obsadzenie granicy kilku tysil;cy ludzi potrzeba, a bzdy z uich tyłko dukat żołdu miesięcznie pobiera i dla tego każdy ile możnoci słuzby tćj unika. Kaidy naturalnie pyta się O przyczynę takowych środków zaradczych, gdy rząd teraźniejszy} Jak powiadają, z ludu wypłynął. W kilku okręgach zabrani do kordonu ludzie do domów pOZlńyk.aIi. Prócz tego od chwili, gdzie Xiązę Michał Serbią opu ścił, już trzy spiski prz'cciw W utszycowi ukar towano, ale te zawsze zdrada zniweczyła. W ut-szyc chciał uczestników tych spisków jak najsurowiej ukarać, ale gdy Karageorgicwicz wyroków śmien'i podpisać nie chciał, tak się tem ,,y utszyc rozjątrzył, ze ledwo go od nieprzekroczenia granic przyzwoitości w obliczu Xię'Cia wstrzymać zdol'ano.

W obwodach Alexinegez, Jagolłina i Paraksina nowe n'ybuc1lły rozruchy, w celu przywrócenia na tron Xil;cia Miłosza. Ostatniemi czasy miał Kiamil Basza otrzymać z Konstan.. tynopola rozkaz uwolnienia uwięzionych za polityczne przestępstwa Serbów, ale nie widać, żeby rozkaz ten jaki skutek ,,'ydał. Równocześnie postanowiono zabronić przyslępu do Delgradu poddanym austryackim, nie mogącym dostatecznie udowodnić, że tam interessa do załatwienia lnają, a statki austryackie, po 'wyładowaniu towarów, na drugi brzeg rzeki oddalać, o czćm wojskowego KoulIilcndanta w Semlinie zawiadollliono. Wśród takich okoliczności dzi\"ić się nie można, ze Turcy, w rł.;ce któryclI teraźniejsi władzcy Scrbii całkiem się oddali, coraz dumnicJszymi się stają. W Uszycy zburzyli podobno oni tameczny kości6ł chrześdański i ludność tamccznego obwodu mOcnO przez to rozj!trzyli. Ho tcgo to stalUj przyprowadził kraj tcralnil'jszy rz!d serbski, którego urzędnicy clu;tnie slraz turecką dla własncgo bezpieczeilshva przyjmują! Co do po;łosck o zwrocie szcściu obwodów, rozbrojeniu ludu, zaprowadzeniu dziesięcin, zapewniają sami zwolennicy rządu, że Porta pytania te wznowiła, ale że Wutszyc przeciw tym roszczeniom po1vstać postanowił, aby sobie zapcwne tym spc.. sobem wziętość wyjednać. - Powiadają; że dawniejszego Ministra spraw wewnętrznycb. Ra.

jewicza i Sekretarza tegoi Markowicza zmuszono torturami do wyznania o ułozonym planie wzniecenia nowego blU1tu w Bulgaryi, za co ich do Konstantynopola odstawić mają. - Tymczasem wewnętrzny stan Serbii codziennie się pogorsza. W wielu obwodacb z przyczyny rewolucyi pól nie poobsiewauo, a tak W przyszłym roku drogości i głodu obawiać się nale:iy Moie to jest przycz)'ną, dla której nadgrani J:zne magazyny w Austryi zbożem zapełnić nakazano. - W Syrmii znowu się liczue bandy rozbójników zjawiły; ale wojsko zapewne łotrostwa te niezadługo poskromi. G r e c y a.

Dotychcząsowy sytemat finansowy t ntwor P. de Regny, zupełnie się l1iepowiódł i Skarb jest wnajkrytyczniejszych okolicznościach. Ra da Stanu zwołana na prędce uchwaliła, że dyrekcya ze trzech członków, dotąd zarządzająca finansami, będzie zast!piona przez ministerstwo Skarbu. Sądzą powszechnie, ze Ministrem Skarbu będzie mianowany P. Silevel'gos, i ze P. Theocharis nastąpiJ po P. Christides na ministerstwo Spraw wcwnętrznych.

Rozmaite \viadomości.

- Z Poznania. - Z radością czytaliśmy doniesienie, ze mowa, którą W. J. X. Kanonik Jabczyilski miał na pogrzebie nicodzałowanego Arcypasterza Duniua, drnkieltl ogłoszona będzie i ie do niej doł;}CZOlle będą niektóre uwagi, do jego rządów ściągaj,}ce się. Czcigodny mówca wiele zobowiąże sobie tern wszystkich Katolików, bo im da \V ręce drogi upoltlinek t który przypominać będzie powszechnie wielbioncgo Pasterza. W nim widzieć będzie, nie już obecne pokolcnie, bo w jego palnięci żadne przeciwności nie "zatrą wielkicgo wzoru poświęcenia się dla sprawy rcligii, alc 'potomność owę nieugiętość charaktcru, ktOra w najkrytyczniejszycb okoliczności wolała wszystko cierpieć, jak dać się ułudzić widokom światowym. Rodzice dziatkom swoim i wnukom naj późniejszym przekaŻą to dziełko jako najdro:l.szą puściznę i powiedzą ze łzami: Oto tu na tych kilku kartkach skreślone życie najdostojniejszego i najukocbańszego Pasterza, który znał swoje obowiązki i znaczenie kościoła, który nam błogosławił, kt6ry po powrocie swoim t Kołobrzegu do serca l1aiprzytulał, jak najlepszy ojciec swoje ukochane dzieci; miej je w poszanowaniu i zostaw na pamiątkQ twoim potomkom. - Kto prawy Katolik, bądź duchowny, bądź świecki, winien się starać, aby dziełko to dostało się w ręce kaiclego czytać umiejącego. Bezinteresowność wydawcy kaie się spodziewać, że cena dziełka będzie tak niską, iŻ jego nabycie nie będzie trudne nawet naj uboższemu , bo on chce je po£iadać jako konieczny dodatek do ., ksiązki do nabozeństwa fe nakładem ś. p. JW. Arcypaste, rza Dunina wydanćj. Zyczyć naleŻY, aby do tej mowy przyłączona była w odpowiednim formacie rycina, przypominająca słodkie rysy zgasłego zawcześnie Naczelnika dwóch Dyece. zyi. Nie wątpimy, że dziełko to znajdzie natychmiast tłómaczów, aby i w najodleglejszych zakątkach świata katolickiego mieszkające ludy, które imie Dunina z taką czcią j uwielbieniem wspominają, jak jego rodacy, znały bliższe szczegóły zycia naj godniejszego z Pasterzy. xx. Z B e r Ii n a, dnia 3. Stycznia. - Projekt i ustawy dla przyszłych Sejmów prowincyalnych ministeryum już Prezesom Naczelnym przesłało. Zdaje siQ być niezawodną, ze i projekt do rozwodów zgromadzeniom stanowym przełożony będzie. Niestety! prawda to, ie w niektórych towarzystwach ciągle jeszcze zdanie przemaga, iŻ \volność druku nie jest bynajmniej zastępczynią opinii publicznćj; lecz tylko organem małej liczby zapaleńców i bezpotrzebnych krzykaczy, co znaczenia jakiegoś i wziętości Jlabyć chcą, na którą nie zasługują. - Dr.

J a c o b y (jak wiadomo autor broszury w duchu konstytucyjnym) tak w Królewcu czczony i uwielbiany, iż odezwę do podpisów wydano, aby mu ofiarować koronę obywatelską. . Na najwy:l.szy rozkaz Króla Jmci śledztwo kryminalne przeciw tym, co odezwę t«t podpisali, ,vytoczono. Listy litografowane bez wiedzy cenzury w obieg puszczono i wszelkie poszukiwania były nadaremne. Co się wszelako w Królewcu nie udało, tutejsza policya dokazała, która nie dawno temu przetrząsnąw8z y mieszkanie młodego doktora kilka takich list z przeszło 100 podpisami szczęsliwie wytropi/a. Pytaniem, czy rząd wszystkim teraz proces wytoczy, którzy listy te podpisali, czyli. tylko 5 głównym przedsiębiercom? Podług zdaniaprawników rzep całą tylko za wykroczenie przeciw ustawom pra8sy z powodu nadwerężenia cenzury poczytać' mozna. - - Udzielona przez gazety hamburskie wiadomość o protestacyi Austryi, Francyi i Anglii przeciw postępowaniu Rossyi przy ostatnich wypadkach w prowincyach dunajskich, bądź prawdziwa, bądź tćż wymyślona, ten jednak wydała skutek, ześ my raz znowu mv3gę naszę, poświęconą dotychczas li tylko sprawom krajowym, na zagraniczne zwrócili. Zaiste, choćby protestacya ta była prawdziwą, wojna dla tego jednak nie nastąpi, tylko żywiołów palnych nienawiści i nieprzyjaźni między mocarstwami coraz wiQcćj siQ nagromadza. Jeieli zaś kiedy do starcia się przyjdzie i płomienie wybuchną, na tenczas cała Europa się wstrząśnie i nie dziwimy się, że na samą myśl O tem dyplomatykom naszym włosy na głowie powstają. Pytam się tu: dla czego Prusy (lo tćj protestacyi nie przystąpi/y? Czy ra(ly i('h nie zasięgni«tto? Zapewne uczyniono to. - Przed 15 laty może jeszcze jeden urzędnik Porty słuszność miał po sobie, gdy do posła angielskiego w Persyi, Pana Morier, powiedział: .,Teraz i Prusak niewierny ma jeszcze posła u nas; Allah tylko wie, dla czet; o?!.. Obecnie rzeczy inaczej się mają. Przez bezinteressowne wsparcie Anglii przy zakładadaniu biskupstwa jerozolimskiego, nabyliśmy prawa choć nie do wspólnego działania w pytaniach wschodnich - bo do tego czegoś więcćj jeszcze trzeba, jak samego prawa - to przynajmniej do wymagania, żeby się nas przez grzeczność zapytano.

(Z T!Jg. Pet.) List do wydawcy Tygodnika.

Pamiętniki do diejów Polski. T. L Listy oryginalne Zygmunta dugusta do Miko!. Rad",,"willa Carnego 1V. W. etc. autentyków spisane i wydane pre Stan. Aug. Lachou'lc:w.. 1Vilno u Glucksherga 1842. in 8. stl.. III i 323.

Zającie się historyą u nas i odkopywanie coraz większej liczby Hlateryałów do niej, było dla niektórych powodem do wniosków, ze nasza literatura cała się w przeszłości poznaniu, rozpamięt.nvaniu i rozważaniu jej chce zamknąć. "'-zittto za fenomen właściwy t'lko na łej Europie równoczcśnie i jednakowo się objawia. W istocie dość spojrzeć na prace badaczy we Francyi, w Niemczech, w Rossyi, aby się przekonać, ześmy nie sami jedni na tej drodze i ze z tych symptomatów zadnych wniosków szczególnych wyciągnąć nie mozna. Mamy to wspólnćm z całym 5tałym lądem Europy i mi tego ruchu umysłowego, moze tylko jednę Angłią wyj.!t by lJOtrzeba. Znane są u nas az uadto dzieła lzejsze francuskie, za mało prace llistoryczne i (lo historyi przygotowawcze i gdybyśmy na ich liczbę i charakter zwrócili uwagę, przekonalibyśmy siQ, ze nie u nas tJ'lko poznanie przeszłości, odgrzebyw<lnie jej pamiątek stało się konieczną potrzebą, że to nie jest symptom szczeg6lny, z naszego stanu zdrowia moralnego wynikIy, ale usposobienie powszechne. W szakie we Francyi, w tej Francyi wesołej i wodewilizującej, koilCZą teraz Benedyktyilskie prace, przedrukowuj;:! wielkie zbiory historyczne i poraz pierwszy na nowo wyd<lją Du Cange'a słownik. - Nielękajmy siQ więc sami pozostać na drodze, na kt6nij wszyscy z nami idą i nie w.v(;iskajmy z usposobienia naszego szczeg61nych a zasmucających wniosków. Dzit;ki P. St. Ang. Lachowiczowi, przybył naUl nowy, zajmujący, niezmiernie wazny materyał historyczny; o kt6rym mówić mamy. Pierwszy tom P a Ul i ę t 1l i k 6 w zajęty po większej części korespondency;:! Zygmunta Augusta z poufałym swoim doradzcą, odsłania przed mllni tajemnice jego polityki, troski domowego zycia króla, wyświeca charaktery osób i wyIJadk6w, wiele now('go całkiem do niewielkiej liczby lllateryaltiw (Ia'niej znanych dodaje. WJdanie Pamiętników tych, dowodzi \V umiejętnym i pracowitym wydawcy, doskonałego l>ojęcia rzeczy. Juz sam wybór epoki, skupienie w jedno tych listów, staranność wydania, zalecają lu"acQ P. St. Aug. Lachowicza. l'ie to, co mu pod rękQ wpadło I co napotkał przypadkowic, nie zlepek Tóznozesnych pomników, niczem nie lm wikłanych dokumentów, wydał on, ale (loskouałą całość, wspierającą się 8wemi częściami wzajemnie. Każdy z tych listów pojedYIlczo wzięty i wydany, miałby interes historyczny; ale ten podwaja się ze.. braniem całej korespondencyi w jedno. Czyntając ją, widziemy sprętyny tajne wypadkóW', drugą stronę medalu, odwrótną kartę historyi kronikarskiej. W listach tych odkrywa się król z najtajniejszemi myślami, z uczuciami swemi, zamiarami, z polityką; z sądem o otaczających go ludziach; z nich pozuajemy najlepiej i stan kraju i połozenie królewskie względem niego. - Część tej korespondencyi znana juź. była i drukowana raz (część bardzo mała,) ale tu otoczona nowemi listy objaśniona niemi, nową siQ zupełnie wydaje i nie tylko za złe nie mamy powtórzenia wydawcy, ale chQtniebyśmy przyjęli większą jeszcze rozpierzchłych listów królewskich liczbę, dodaną dla zbudowania całości. I)otąd bowiem wydają się u nas a przynajmniej wydawaly materyały historyczne, tak urywkowo, cz;:!stkowo, nie systematycZlle, ze drukowanie ich, nie mogło sprawić korzyści, jakich. spodziewać się naleiało. Doć spojrzeć na te kilkadziesiąt tomow materJałów, które mamy, aby się o tern przekonać. (Dolt07ic::enie nustąpi.)

Dzieje Rzeczyp ospolitej Polskiej do XV go wieku przez Jędrzeja l\1oraczewskiego, wyszły z pod prassy u N. K a m i e ń li> k i e g o i Sp6łki, i są do nabycia we wszystkich si«;garniach krajowych i zagranicznych za l Tal. 15 sgr CYTACYA EDYKTALNA.

Pod R a d o li i e w e m W'si od miasta (;zarnkowa pół mili drogi odlełei, a połoźonej w pOW'lecie Czarnko\'\'skim, Departamencie R)'dgoskim, W' wielkiem Xił:stwie PoznaI1skićm, znaleziono w dniu 1. I...ipca roku b., w torfie w gł"bokości może 3 stóp pręt wyrobiony złota dukatowego maji}cy calów 20 długoścI, W'ażący funt jeden łótów 134' na każdym końcu po pół cała grubości mający. a ku środkowi cokolwiek ciel1cieiszy. ObydW'a końce sę nieco zakrzywione i okazują w odległości czte. rech cali od nich, dziewi"ćpirrścionków dubeltowych wrobionych. z których jeden po drugim okazuie wzór brzega dukata hołenderskiego. ku środkowi zaś znajdują się wyrabiane łuski, które sili kończą w liniach wężatych z lobą siQ łączących. VV zywamy przeto niniejszem wszystkich tych, którzyby do tego pręta złotego prawa mieć mniemali, aźeby w terminie na dzień t. Marca 1843. zrana o godzinie Utej przed Ur. Hantelmann Assessorem 5ądu {-;łó. wnego wnaszej.lżbie instrukcyjnej wyznaczonym albo osobiście, lub przez wylegitymowanych pełnomocników, na których im się Ur. .

Goltz Kommissarz Sprawiedliwości przedstawiają, zgłosiwszy siC;, prawa swole przyzwoicie udowodniłi, gdyż w razie przeciwnym praw iWJ'ch za pozbawionych uznani zostaną i przyl.ijdzenie na rzecz znalezcy nastąpi. . Bydgoszcz, dnia 14 Października 1842.

K r ó /. G łów n V S ą d Z i e m i a ń ski.

Vii VV J.ł:.':'L..CZt..,'lł:... [)om przy W ronieckie; ulicy tu pod N rem 316., dawnie; 373., xięgi hipotecznej polożony. ma najwięcej podaliJcemu być przedany. W tym celu odbędzie się termin licytacyjny na dzień 8. Lutego 1843 z południa o odzinie 4tej w bión.e mOlem. Bliźsze warunki mogą codtiennie w Kancela.. rvi mo/ej hyć przejrzane. POl.nań, dnia 27. LisIopada 184'2.

M o r i t z.. Kommis'arz sprawiedliwości .

",-,-,""",,- """""'" =- "':'''''!4' =. ,"",-,=""",,"lP Jl"7r 7u:-mnC-o(V7.r)7i.ct"W.,r;-7U"'[.;J't'ii Odwołując się do mojego olitatniego I ł doniesi.eni oświaczam, iź ciągle leszcze * znaJC'hIFJ Się u mnie .

obligi prelldalne Nassa'łi sko-Bolszyldosliie, ciągnienie I d. t. Lutego J 843 - i obligi pre InialneDarJnsladsko-Bol-1 I szyldosliie, ciągnienie dn. J5.Lu. ¥ tego 1843. - Lena mierna i korzystne I ur.zdzenie, i tlko wygr.'ne l1aj,'1 mieJsce, uJm'ł Je tem godmeJszeml za ii If'ty. Plan i I,sly łosowania są u mnie s I do be,;platnego prz.eJrzenia. ';\I; I Belłol,iego .Bushlu :a: HandeL weksJowy.

Szeroka ulica Nr. 2:!. w domu Kaskla ?ł :if,.'!J''::»:»,* UU sztuk. poprawnych maciurek.i 200 skopów od l roku do lat 4ch są w Dominium B r e s c '1 j n e S u I a u, skąd teraźniejszy dzierzawca na S Jan wychodzi, z trzody około

1000 sztuk liczącej, po odpowiednicb czaswoi cenach do wybrania i resp. prz('danie. Owce są bez wad dziedzicznych; moina je kaidego dnia obejrzeć i ułożyć sę o kupno z obecnym zawsze właścicielem. Zyczeniem jest, ażeby kupiciele owce bez wełny i zaraz po tegorocznim wiosennym Wrocławskim jarmarku wełniarskim, odebrali. Zresztą Brcschin1\ połoź.ona jest odSulejowa (Sulau) ćwierć mili t od miasta powiatowego.

l\1ilicz 5 ćwierci mili, od Jutrosiua i lJupina lf mili, od Rawicza 2 mile.

Dnia lO. Stycznia 1843.

:Kurs ł;łeltly Hel'lióskitJ.

I to- ł Na pr. kurant pa 11l11,ił:- \ gołowip..C. 1'111111. złla.

Oblii' dlul'\'ll Iikarbo'H'l'\'o-. ., Pr. aug. obJil'\'acje J830. .. .

Uhligi vremiów handlu morlik.

Oblil'\'i KurlJlarehii . . . .

lłerliJiskie oblig. miejskie . Gd8nskie dito \V T.. . . .

Zacll'Hllłio - Pr. listy zastawne Listy zast. 'V. X.IJoznaliskiego ditu dito. dito,V srhudnio - Pr. listy zust.

POJIIlII'skie dito. . . . .

Kur- i l\owowareh. t!ito .

zląlikie dito . . . . . AkeJe Kolei Berlilisl(()o Pot:zdalJlskićj ciiio dilo akcje a pl'im'is . KoJei lUagdrhursko. Lipskićj dito dilo. alu'j£" a Pl'ioris . Kolei lłerlilislHl- AnlaaltsldC:j.

dito dito akl'jc' a prio-ris . Kulei Viisseldc....r. - EJ IJCłrfdd.

dito d;to. akcje a pI'io):;,; . Ko.lei łladl'eilskicU. . . . .

dito dito. akrje a Pl'ioris . KI.I"I lIel'liusku. FI'ankfurt.

d';ło i1o al((!jc- a prioris . Kulei Iąsk. góm.. . . .

Fr,-drJchsdOl'Y. . .

Inne monety złote. po l) tal.

lJisconto . . . .

3!.. .

4.

104\- 1 ' 103i' 10'2y - - 923.... 102'-.- I -' - 1 102 48 - 10t jl02y - I J06 - 1 101;;103'1- - JOL:ł l , 103 I03?o - 11H!;;:' f 125!.IO:3 JOt';lt lUt'. 107. 106\:lII3 59 51i 93 1i:3 91'-- 1 97 10:3;';' JOt!.t' 102'0:- 1 ' - - 92'0:13!.o 13 lli I JO 3 4.

3!.. .

3 ' -.

3!.

4.

3'.

'>1 .... 3'.

3! 3.

4

4.

4.

5 4 l) 4.

5 4.

4.

,V niedzielę dnia 15. Stycznia 1843. r; b.ędą mieli kazanie. p reil' południem. 1 I

\V ciąn t,-godnia od dn. 6.

do 12. tJ'cznja lli43. - o dz. si" l u ;;; aJ:IO' I ' 1 b - -- Sil Q !: Il . .:i I wzięło - o. I ._ ";:" ."= !: _ c I . J par

Nazwy kośełolów..

,V kościele katedl'alnym . . . .

W kośc. flll'o. S. Maryi Magd. .

W kościele . ,V ojcieeha . . .

'V kościele S. Marcina . . . . .

Franciszk. (glJlinaniem,-katol) .

W klasztorze Dominikauów . .. W kIaszt. Sióstr milosierdzia .

W kośc. cwauieJ. . Krzyia. .

W kośc. ewaoiel S. Piotra .. W kościele garoizOJłOW1JD . . .

po południu.

X. Pn. 'Viernszewski - - Mans. }'abisch. - - Mans, Celler. _.- Prob.. KalJlieński. - - Praeb. Gralldke. X. Amman., - Praeb. Scho1tz. -Kleryk Pi'okop. -Supel'intend. }'isl'her. Pastor Friedrich.. R. Kona. Dr. SiedJer. -_ Nad.Kun. w. Craoz:, -2 2 7 2 1 2 4.

l 2 2

- .

2 2

3, l

Ogolem . . . I O I 13 I 13 I 10 I

;J