GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1843.01.26 Nr22

1JTłelkłego

XłęS1,vap o Z N A Ń S K I E G O.

Jfg. .

N akladeDlI DrukaMIi N ndwornćj ,P. Dekera i Spółki. _ Redaldor: A. 'Vannou:ski.

\V Czwartek dnia 26. Stycznia.

IS43.

\Viadomości krajowe.

z -li e r li n a, dn. 24. Stycznia. ]Saj. Pan dnia 21. m. b. zawicrzytelnionemu IH'ZY dworze tutcjszym Król. SardyiIskicmu nadzwyczajnemu poslowi i pelnomocnellJuministro_ 'wi, Hr. R o s s i., posluchanie wSb,pne dać i z rąk jego przeznaczone dlaiI listy wierzytelne monarchy jego przyjąć raczył.

Wiadomo ści zag raniczne.

Polska.

Z Warszawy, dnia 21. Stycznia.

Heroldya Królestwa Polskiego podala do 1)0wszechnej wiadomości, że N. Pan N ajmiłościwićj nadać raczył Dyplomata, zatwierdzające szlachectwo dziedziczne, i na używanie herbu esobom wylegitymowanym z tytułu nabytego lJrzed ogloszenicm prawa, mianowicie: ScllUltz Stanisł., II, Homicki; Schultz Aloizemu, t.. II.; Topińskicmu Józ. Izyd. Ant., h. Tojpill; DaszewskielJJu Fran., II. Mścigniew : Dorath Romanowi, h. LimozeilCzyk: Huget Mikoł., h. KrzJ'ŻOwicc; Skrobccldemu Tomasz., h. Tobieslaw; - oraz D Jplomata na szlachectwo dZiedziczne,nabyt-e po ogłoszeniu prawa, i uŻywanie herbu, osobom następującym: Alcyato Pawłowi, h. ŁosieiI; BasiiIskicmu Mikoł. Józ., h. Prawocza; Bobrowskiemu Ant., h. Bóbr; Bobrowskiemu Szym., h. B6br Nr. 2gi; Brodo\vskiemu Kar., h. Łada r. 2gi; Bogatko Janowi, 11. Dopomian; Le Brun Tomaszo., h. Zgoda; Cbristianiemu Fran., h. Jarosław; Cichorskicmu Win" h. Prawość; Ciechanowskiemu Jan., h. SkarbieiI; Drac Karot, h. Kluczyc; DyżmaIlskicmu J óz., h. Służewiec; Fijałkowskiemu Ign., h.

CZarnowl'On; Fraenkel Anton. , h. F .lacnkcJ; Garszyńskicmu Bonaw., h. Gorawin; Garszyilskiemu Józ., t. h.; Gerlicz Jakóbowi, h. Sępiec; GłuszYlIskiemu l>awłowi, h. Dołabędź; Heinrych Teodorowi, h. Praca: Herel Piotrowi Ant., II. Mostyniec; Hertz Augustowi Leop., II.

Samopęd; Hincz Karólowi, b. Czara; Joachimowskiemu Janowi, h. Przykorwin. . (Dokm;cf;enie nas/qpi.) F r a n c y a.

Z P a ryż a, dnia 16. Stycznia.

Pan A. Gasparin, deputowany z Korsyki, }Jowstaje w Dziennik u sporów przcdw »ważnemu« opuszczeniu w sprawozdaniu snojćUl o obradach biórowych z powodu wyboru na zapytanie Pana Gasparina O stanic protestantYZllll! w osadach francuskich oświadcz,Ył, że wolność religijna w równy tamże sposób panPwaĆ powinna, jak na stałym łądzie ziemi fraI}. cuskiej, i z tej przyczyny lJrotestautcy missyoDarze francuscy równe maj,! prawo domagania się wolnego wstępu na wyS}JY Marquesas wsptJIDie katolickimi missyonarzami francuskimi jak na Guadcioupe, Martiniquc albo Bourbon. Z interpcUacyi tćj wnosić mOżJla, że protest:mtyzm francuski takŻc w Polyuezyi prawo sobie do missyi rościć będzie. Z Paryia, dnia 17. ,Styczuia.

Kommissya Izby Deputowanych, układająca adress, zebrała się dziś znowu, kOllCem stanowczego poroznmienia się wględ('m adrcssu, aby go P. DUUJont w _miarę Lego ułożył. Wniosek Panów O. Barrota i Dupin tyczący się pra... wa rewizyjnego, przyjęty został 6 głosami prze.. Ów 3. Treć wniosku tego jeszcze niewiadoma. Poniewai P. Guizot po kilkakroć stanowczo się przech-v tym umowom względem prawa rewizyjnego oświudczył, przeto z prz,yjęcia tegoż wniosku), jeśli tenze wyraźnym jest, mogłaby się zrobić kwestya gabinctowa. Słychać zresztą, że koncept adres8u dopiero po ukoIlczeniu debatów w Izbie Parów Deputowanym podanym zostanie. C o m m e r c e p)\viada: "Admirał Duperrę spowodował podobno radę ministcryalll<) do przyzwolcnia na urządzenie trzcch- składów towarów na brzegu Guinei, których trzy forteczki strzedź mają. Jeden z tychie urządzony być ma przy Cap Palmas , drągi nad ujściem rzeki Gabon, a trzeci, mający razem obejmować całq zatokę Guinejską, w pośrodku obud.wóch, a to przy ujściu innej bardzo waznćj rzeki. Każdy taki skłi3d zawierać będzie mocne domy i schowania dla towarów z Francyi sprowadzonych, tak iż 113 przyszłoś--: z krajowcami handel prowadzić mozeluy.łC Monitem: Algerien z dnia 10. Stycznia podaje wykaz statystyczny micszkallców roku 184'2. Ludnoś,ć Europejska pomnożyła się w roku upłynionym prawie o 9000 mieszkalIców. Co do ludności Mauryckićj i Arabskiej podania nie są kompletne. Doknmentów urzędowych Diemasz wcalc. Tyle wszakże Da pewne przyjąć można, że ludnoć krajowa coraz się zmniejsza, czego przyczyną naturahlie ciągła wojll<l. Nawet miasto Algi.er nie dos7.ło jeszcze do dawućj }iczby mieszkailców. Umieszcz)l)O 450 falllilii w nowopobndowanych wioskach, jako kolonistów, a znaczna liczba nowych znów się zgłosiła. . , O teraźnicjszym llobycie Abd el Kader a , jako tcż o jego sile zbrojnej, wiadomości bardzo S,! niepewnc. M do wiosny zapewnc Emir żadnych nowych nie przedsięweźmie wycieczek do ziem podbitycb, bo pora roku nie sprzyja. Tyle jest rzecz,) pewną, że Abd cl Kaderowi nic zbywa na zasobach pieniltżnJch, i wszystkic }Jog,łoski, jakoby tenże poddanie się proponował i zo)dał od Jencrała Bugeaud najwyższego dowódzLwą, albo też rocznćj pensyi na mieszkallie w Mccce, są bajkami, które rozsiewano, aby poddanie się Arabów przyspicszyć. Jeneral J)uvivier, nalc:iący do }Jrzeciwików obecnego systćmu w Algicrze, bawi w tę cbwjlę w Paryżu i zajęty jest nowćm pismem o Algierze. Prace około pomnika Napoleoi1skiego w ko... ściele Inwalid6w wkrótce się rOL.poczną. Visconti będzie niemi kierował. Na środku dziedzil)(;a hotchI inwalidów wystawić ma MarocbeUi posąg Cesarza siedzącego na koniu z bronzu: dopiero jednak model rozpoczęto. T('nll1ż -samemu artyście poruczono model do P05,!gu 'księcia WeJlingtoua.

Każda z 12 legij gwardyi narodowej paryzkiej dała wdniu zagajenia Izb jcdcn batalion dla wspólncgo 7. wojskiem liniowem utworzenia szpaleru od Tuileryów do Izby Deputowanych. Jak zwykle od czasu różn>rcb zamadlów, jechał Król przcz bulwar tuilcryjski, most Izby ])e}ltdOwanych, ulicę Bourgognc i przez plac IIzby Deputowanych, tak że tylko przejeżdżał około pił{ciu domów przy ulicy llourgpgJle, które stoj,! równolegle do pałacu Izby ])cputowapych; reszta drogi idzic wzdłuz brzegu ekwany, na której przez cały czas aż do powrotu Króla do Tuileriów zamknięta jest i€gluga i vszclkie związki. Prócz tego gwardya municypalna i policya tworzyły drugi szpler, nie dopuszczając, aby publiczność zblizała się na strzałowe oddalcnie od pojazdu królewskiego. Te środki ostrozności, jcżeli nie S,! koniccznc, to przYllajmnićj roztropne. I Z L o n d y n u, dnia 16. Stycznia.

Morning Hrald donosi teraz z pewno ścią, że dwaj owi oficerowie angielscy, o których niewoli w Bucharze cZęsto wspominano, tamie zamordowani zostali: Pułkownik Stod.. dart, ktllry dawniej należał do poselstwa W IJersyi, i KapilaR Couolly, który dobrc napisał dzielo. o środkowćj Azyi. Scbwytano ich za szpiegów; a poniewai. pomocy Agenla Rossyj skiego weżwać nie t:hcieli, po długich cierpieniach podobno zostali ścięci. Jechali obadwaj, jak powiadają, w interessie rządu Indyjskiego. \V ostatnich dniach, mianowicie w Piątek t gwałtowny orkan wielkiej narobił szkody w Londyfiie, llrig,hton, Southampton, }>ortsmoutIJ, Plymouth, Lh'erpool i całej okolicy. Taż sama burza panowała na Kanale, i doniesiono jui D rozbiciu niektórych obętów. Na brzegu francuskim - jak już wczoraj nadmieniono _ okręt z Indyi przybywaj}Cy "Conqnexor<l z 800 beczkami zatonął. Naleiy on do tych samych właścicieli, którzy niedawno temu stracili okręt "neliancctC z wielkim zapasem herbaty. Bo'" zbicie nastąpiło prawie w him samem miejscu, j wszyscy ludzic stracili życie. Podobno jeszcze i dwa inne okręty w bliskości zatonęły. )JW ciągu ostatnich 34 godzin, powiada G l ob e w Sobot«;, miclimy w Londynie formalny orkan, jakico od wiciu lat nie pamiętamy; Przedwczoraj po południu o godzinic 3, po śniegu, który spadł nocą i z rana,. ucbwycił mo. cn)' mróz, a 100 stopniowy TCTInorneter w kil ka godzin w czasie pogody spadł o 20 stopni, t. j. az do 12 stopni pod punktcm lodowym. Między godz. 12. i 1. w nocy niebo nadzwy cza;nie się zachmurzyło, podczas kiedy żywe srebro się podniosło; o godzinie 3. dął wiatr gwałtowny a (J godz. 4. deszcz ulewny spadł, który ai do poranku padał. O godz. !J. spadł grad, a wicher ciągle się wzmagał, aż nareszcie w południc na okropną się zamienił burzę, z Zachodu-południa. Szkody przez to zrządzone' są bardzo znaczne, a ulice stolicy zasłane dachówkami i szczątkami komimJw, zaś zewnątrz miasta widać wszędzie powyrywane drzcwa.. Dotychczas niewiadomo,. żepy człowiek jaki "Przy tern życie miał postradać. W KensingtonGardens i w innych parkach wiele wspaniałych i starych dębów, lip i t. p. z korzeniem powYJrjwanych. Na Tamizie pod CheIseą, Fulham, Hannnersmitb i Ricmnond gwałtowność fali \viele statków ładownych od kotwic oderwała, a kilka z tych na\vet zatonęło. Po obu stronach na brze. gach mury i parkany wywrócone a ogrody jarzywne bardzo od wezbranej wody ucicrpiały. W Brighton zachodziła wczoraj formalna w interef!a(;h wszystkich stagnacya i sklepy byłypozamy.. kane. Podobnie sroiyła się ta burza w SutbamtJtonie i w Portsmucie, gdzie kilka okrętów się tozbiło t osady ich jednak szczęśliwie zostaly 0alonc. Względcm nowego parostatku, który przedsięwziął podróż na pn,bę na kanale, słuszna panuje obawa. - Podobne doniesienia t>debraliIlJY tez z Liverpolu i Plymutlm. W tych dniacb spuszczono z warsztatu parostatek »G-rcat-Nortbemtr ,- 245 stop długi i 37 stóp szeroki i i 7 stóp głęboko zanurzający się w wodzie. Macbiny parowe mają siłę 350 koni. Jest budowany według nowcgo systemu, to jest bcz skrzyń do kół. Przeznaczony do dalekich podrM np. do Chin. Parowa maszyna będzie tylko czynna za ustal1iem wiatru, w przcciwnym razie, użyte będą iagle,. do którycb parostatek je8t urządzony. Austrya.

Z V\T i e d n i a, dnia 25. Stycznia.

Jego C. K. MośĆ najwyzszćm postanowieniem Z dnia 17. Grudnia z. r. raczył galicyjskiemu właścicielowi dóbr i Wice- Strażnikowi srćber koronnycJl, Józefowi Gorayskiem U najJaskawiej pozwolić nosić krzyż królewsko-francuzkicgo orderu legii honorowej. Indye wschodnie i Afghanistan.

Dziennik Torysowski M. H c r a I d tak ostro d ostatnich wypadkacb w Afghanistanie przemawia, jak to t-"lko dzicnnik francuzki nczynićby mógł. "Koniec wojny afghanistaIlskiej, powiada on, godny był swego początku; wojnę tę zaCZęto od ohydnego oszukaństwa i kłamstwa,. a zakończono ją plaIl1iącćm lIas okrucicństwem. Zbrodnia dopełniła swej miary, i odt,!d o barbarzyI'istwach Francuzów w Algeryi milczeć musimy. W odezwie swej .SimIi, nakazującej opuszczenie kraju tego, wspomniał Lord EllenlJOrougb, że wypada wystawić Af.

ghal1ów na łup bezrządu, jaki ich zbrodnie na nieh ściągnęły. Pollock i Nott zostawili im Aurzące się rozwaliny,. spustoszone i złupione 11icc i pola. Dnia 1. Października przywr6ciMmy }Jokój w Afg:banistanie, 8 W 2 tygodllie 1I1i.luićj wywarliśmy ZE'1IBtę: Kabul, Istalif i HscbeUalabad leż.} w gr6zach. Serce się kraje, czytając doniesienia o tthn nicpotrzebnem okmciel1stwic, nieuzytecznćm łupiestwie i bez8umiennćm 8ystematyczlllhn paleniu i mordowaniu, a każdy Anglik, iskierkę jeszcze uczucia posiadaj,!cy, widzi w tem wieIie upokorzenie siebie i swojćj ojczyznJ'. Zadna jeszcze karta historvi naszćj nie zawiera tyle odraŻających i strasziiwych okrucicilstw i t. d.« M. C h r o n id e przyznaje słuszność .K o n s t y t u c Y o n i - c i e francuzkiemu, gdy tcnze twićrdzi, ze Afghanistan jest teraz ..prowincyą rossyjs k 'lec zrobił go zaś ni,} odwrot z r6wnoczesilem okrucieilstwem Anglik<lw. Inne dzienniki, jak np. Times łagodniej się wprawdzie wyrazają i S t a n d a r d ,,, donicsieniach dzienników indyjskich i wyciągach gazet francuzkich wielką przesadę i kłamstwo upatruje; ale ogłoilzone depesze Generałów Pollocka, Notta i l\l'Caskilla same zburzenia miast tych potwićrozają. Dzienniki uie omieszkują także zwraC;JĆ uwagi, ze zawiązania układów handlowych l1łiędz' Anglią a Afghanistanem nie tak wcześuie spodziewać się można. - Prócz tego ganią jeszcze, że generalny Wielkorządzca Dosta Mohammeda przed uwolnieniem go do FeroZPIlrl1 wezwał, dla uświetnienia przez to zaluierzonego tryumfu, mającego przywodzić na 1>amięć najświetl1iejsze czasy Wielkiego Moguła.

JeŻeli Sidar powziął pomyślniejsze wyobrażenie o charakterze Anglików przez doznane 0bejścic się z nim w czasie jego niewoli indyjBkicj, bezpotrzebne) upokorzenie musi go mocno rozjątrzyć, jawnym nieprzyjacielem Anglii zrobić i do wpływania do rossyjsko-perskich zabiegów skłonić. Szczególniejszym w swoim rodzaju dokumentem, który Times, Sun i C h r o n i c l e okropnie wyszydzają, jest nastęIlU jąca proklamacya Lorda Ellenborougha z Simli d. 16. Listopada.

..Od generalnego Gubernatora -do ,vszystkicb Xi,!żąt i Naczelnikl;w i do ludu indyjskiego: I\Ioi bracia i przyjaciele! Zwycięzkie nasze 1,"ojsko lJrowadzi z sob,! bramy wiątJni som118ulhskićj w tryumfic Z A f g b a n i s t a n u i 1)0bawiony ozdob grobowiec Sultana MahlllU

dA łI!) spogląda na rozwaliny Ghisni. Hailba 800letnia pomszczona nakoniec. llrama świątyni somnauthskićj, tyloletni pomnik waszego ujJOkorzenia, stała się obccnie najświetniejszą pa-o miątką waszej sławJ' narodowej, dowodem wa szej przewagi co do użycia broni nad ludami z tamtej strony Indusa. Wam, Xiąit;ta i Na. t:zelnicy z Sirhind\l, Radtszwarzy, "Malwy i Guzeratu, oddam te zaszczytne znaki świctnćj 1vojny. "'.y sami bramę tę z drzewa sandałowego z wszelk,} czci,} przez kraj wasz do wzniesionej nanowo świątyni w Somnauthcic odprowadzicie: Naczelników sirhindskich uwiadomi się o czasie, w którym nasze z\'\'ycięzkie wojsko bramę tę ich opiece nad mostem sutll'dszkim powierzy. Moi bracia i moi przyjl\ciele! liczyłcm zawsze z ufności,! na waszc przpviązanie do rządu angielskiego. "'-idzicic tcraz, jak się godnym miłości okazuje, "gdy hOlu;r wasz za swój własny poczytuj;}C, używa mocy oręża swego, dla z\vróceuia wam bramy świątyni somnauthkićj, nigd)-ś znak u waszew ujarzmienia przez Afghanów. Co mnie dotyczJ't uosobniony z winni w uczuciu i interessic , zapatruję się z tym samym t co wy, zapałcm lIa znakomite cz)'ny naszego bobaterskiego wojska i na zlewaj'lcy się zarówno na mojq istotną i przybraną ojczyznę nieśmiertelny honor. "Niezmiennym celem moich życzelt jest zawsze szczęśliwe zjednoczenie obydw\ich krain, tak dla ich wspólnego dobra potrzehne zachować i popierać. Na tem zjednoczeniu polega bezpieczelIstwo kaidego indyjskiego sprzymicrzeilca, jako tćż każdego indyjskiego poddanego rządu angielskiego przed pmnotem ucisków, jakie Indye w dawnicjszych nawiedzały czasach. I tylko w skutek tego zjednoczenia zatknęło tcraz wojsko nal'zc swoje tryumfujące chorągwie na zwaliskach Ghisni i na. Bala-Hissarze w Kabulu. Oby opatrzność, która mię (Iotąd oczy wiście zasłaniała, jeszcze mnie i nadal zacbowała , iżbym powierzonej rękom moim władzy n utrwalenie zjednoczenia tego między obiem:l

III) SuItlIn l\lohmud, Gazlla'"idp (Gazno jl'st zapewne prawdwsze od Ghisnl Jub Guzllif') sIlu..ny zdobywca Az)'i fll'zodkow{.j. 1:,Izil' w ol'łhm"d o wirrę kiJ:'aset pllodó,," zblll'z,-I. (;"lIiul'ł 1028 f tiku . R n0/l:,'obek jego 'Y o".ój owcacsnćj btoIic,r potęiue!lO'o 1'011111'''0, ozdobIOny zdobytą bl'amą z dl'zewo SOIldalowpgo. b-ł oi do lIojnowszych uasów mipjsccm pil'Jgl'lywki 1U0hometonó"IT. waszego uiył. Ellenbourgh... Jego Lordowska Mość oczywiście się tu w woim orycntalizmic za daleko posunęła - nie wchodząc w to, czy sobie Alexandra WieI. w Azyi lub Napoleona w Egipcie za wzór obrał. Sun nazywa dokumcnt tcn ..najdziwniejszą z wszystkich dziwnych proklamacJi szlachetnego '...orda,.. a T i m e s i C h l' o n i cl e tz;anią udcrzającą mięszaninę wyobrażeIl pogaIIskich i cbrześciaIlskich o Opatrzności boskiej j uszanowaniu- dla krwawego balwana w Dschaggernaucie, na cześć którego administracya anł;ielska tak często iię i gorzko uŻalała. I tenże sam Gubernator, który tutaj tak delikatnie o bałwochwalstwie indyjskim przemawia, kazał uczcić urocz ystćm T e d e u m zburzenie Kabulu przez chrzcści.ailskicb żołnierzy. Przechodzi to nawet greckie wiekbóstwo. Jeśli Lord Benlinck llIissye w lndyach moie nieco nieroztropnie popierał, Lord EIIcnborough, najłagodniejszego nawet wyrazcnia uzywając, posunął się tu do najwyższcgo stopnia śmiQ6zności i godność Anglii ponizył. Jeszczc jedeu zarzut przeciw tej )Jroklamacyi, którcgo przecicż dzienniki angielskie nic dotknlily, jest następujący. Obchodząc ona uroczyścic zwycięztwo czcicieli Eramy nacI wyznawcami islamu, obraza liczną mahomctaIlską cZęść ludności illdyjskićj w jej religijnych uczuciach i historycznych wspomnieuiach. Pod względem opuszczcnia kraju ł)ani ;eszcze Timcs pospiech, z jakim go wJkonano, przez co tenże w oczach Azyatów ucieczk.! ukazać się musiał. Zburzenie cytadel wynikało z pOl"Z"i:jdku rzeczy, bo przez to osłabiono nieprzyjncicla, ale innych czynów zemsty, mianowicie zburzenia bazaru na zadcn sposób przcbaczyć nie moina. '\Vedług listów z lndyi, będące jeszcze £10ti:jd po większej części w Cbinach parostatki ..Quecn, Tcnasserim, Hooglcy, Entreprise, Diana, Nemesis, Pbleegton, Pluto i Pros erpina« wzmocnić mają flotę indJjską, a ta stanąć ma pod zmerzchnidwel,tl Komodora Dd wybrzeZem bengalskibll.

Rozmaite \viadomoścl.

z p o zn a n i a. - Ostatniemi czasy i w df!;parlamencie poznailskim powietrze nadzwJczajbyło łagodne. . W ciągu upłynionyclI szcściu, tygodni tylko kilka było przymrozków nocnych" a wednie ci,!glc nicinal ciepło powietrza górowało nad punktem zamarznięcia. - Mocne i wilgotne mgły panowały na przemian z deszczem, a wJpadek tcn wpłynął korzystnie na oziminy, khire wszędzie niemal pięknie sloj,!. - Stan zdrO\'Via pomiędzy ludźmi był po większej cZęci zaspakajający. Choroby rumatJczne i gastryczne nic były rzadkic, a fcbry gastrJcZllc zamicniały się niekiedy na tyfus żołądkowy. W niektórych miejscach ukazała siQ naturalna ospa. Dzicci zapadały szczcgólnićj na żarnice i szkarlatynę. Śmicltelność w ogólności bJła małoznaczna. - Liczba nieszczęśliwych przypadków w Grudniu była znaczna, a między tćmi wydarzyły się znowu 3 przypadki, gdzie zostawione same sobic przez rodziców dzieci stały się pastwą ognia. Dnia 9. b. m. gospodarz Jan Schade z Przyc:hodza 'W powiecie Międzychodzkim, jadąc wozem, spadł z nicgo, a gdy mu się płaszcz w koło zaplątał, został na śmicrć zdruzgotany. W nocJ z dnia 23. na 24. z. m. skoczył grobarz Dawid Brunzel w Lesznie, ptu Wschowskiego, w studnię na tamccznJm cmentarzu gminyewan-: gielickićj SI. Jana, gdzie go d. 24. niezywego znaleziono. Po odbytem dnia 19. w Borzkowie, ptu Kośc;iaIlskico, polow:miu na nagankę, obrał sobie, użyty do tcgo polowania, 10lctlli (?) syn wdowy Rygasik z Machcina, najbliższą drogę do domu przez tamecznc błota, ale zabł,!kawszy się wśród nocy, zycie tamie zakoIJCzył. Podobnie" w czasie polowania na pagaukę dnia 6, t. m. w Bronikowie, powiatu KościaIlskiego, Owczarz Antoni Rosenberger z Boguszyna , przewodniczący użytym na ten cel chłopcom, tak nieszczęśliwie postrzelił w łytki 11letlliego syna wdowy Katarzyny Buzyńskiej z Boguszyna, iż mu nogę odjąć musiano. Rosenberg oświadczył gotowość opiekowania się tym chlopcem jak własnem dzicckiem. Doszła JlaS także wiadomość o kilku Sal,l10bójshvacIJ.

Katec;1ra w Sewili, - Znany literat i 'w'tdJOwiec Teofil G,autier. zamieścił w Revue d e sD e u x - M o n d e s następujące opisanie 01brzYlni.ej katedry w Sewili: »Imponujący ten gmach llloznaby właściwic.nazwać oomną \vy galnego gmachu mogłby wygodnie zmieścić si frallcuzki kościół Nótre Dame ze swemi wieżami. Słupy, które tak grube są jak wieże, a pomimo to tak cienkie się wydają, iż na widok ich trwoga zbiera, wznoszą się z ziemi ku sklepieniom, jak stalaktyty w jakićj :olbrzymićj jaskini. W czterech nawach bocznych, chociaż mniej wysokich niż poprzednicza, mogłyby się jednak kościoły z dzwonnicami pomieścić. Glowny ołtarz (Retablo) mający wschody, architektoniczne ozdoby i nakształt piąter poustawiane szeregi Świętych, stanowi sallJ przez się ogromny gmac, ktory prawie aż do sklepienia sięga. Gk'omnica wielkanocna (Ccreus pascalis) grubości wielkicgo masztu, wazy 20S0 funt6w., Bronzowy kandelabr, na którym takowa spoczywa, wygląda jak kolumna Vendóme! Jest on ulany na wzór kandelabr\{ świątyui jerozolimskiej, jak się takowy na płaskorzeźbie łuku Tytusa pojawia. Wszystko innc jest tam równici wykonane na wielką stopę. W katedrze tej wypala się corocznie 20,000 funtów wosku i tyleż czystćj oliwy. Wina przy mszy świętej, wychodzi rocznie 18,750 litrów, gdyl przed ośmdziesięciu ołtarzami tćj katedry, odprawiają księża codziennie około 500 mszy. Boży grób, który tam w wielki tydzeń ustawiają,. zwany powszecImi'e monumentcm, ma sto stóp wyso kości. Organy mające gigantyczne proporcyje, wyglądają jak olbrzymie słupy w jaskini Fin'gala, a przeciei tony, podobne do huku grzmotu i szumu nawałnicy, kt6re wychodzą z ich grubych jakby z dział obl"żniczych, piszczałów , wydaj,! się pod tćmi kólosalnemi sklcpieniami, jak słaby świergot ptaków lub picnie SerafInów. Kościół tcn ma 83 okien zmalowanemi taflami podług kartonów Michała Angelo i innych najzdatniejszych malarzy; najpiękniejsze utwory są pęzla Arnolda de Flandres; ostatnie z roku 1819, okazują, jak od tego -czasn sztuka malowania na śkle podupadła. -'- Opis wszystkich szczegółów tej spaniałćj budowy WYlllagałby oS6bncgo dzieła. Zresztą Są tam połączone wszystkie gatunki budownictwa. I tak ujrzysz architekturę ścisło gotycką, styl de Renaissance, tak zwally przez Hiszpanów stJI złotniczy, który się zbytkiem ozdób i arabesków odznacza; styl Rokoko, styl grecki, rzymski, zł;oła wszystko, gdyż: każdy wiek wystawił tamołtarz lub kaplicę, podług swego wiaśchvego stylu. A przecież cały ten mach nie jest skol 1CZOiIY. Posągi zapełniające framugi, i przedstawiające Patryarcbów, Apostołów, Aniołów i Świ"tych są tylko z buksztynu i tymczasowie (am poustawiane. Na boku dziedziI1ca tak zwa.

nego: M o l' a n j o s, stoi na szczycie nieskoilczonej jeszcze fasady duży iuraw' żelazny, jako znak, że gmach ten nic ukończony, dopiero. późlliej uzupełnionym będzie'. re p e w i e n s zł a c h c'i c musiał przed kilk oma' laty w Londynie w Izbie gmin na kIczkach prosić o przcbaczenie. PoskoIlczonym akcie, obtrzepan'szy pył z swych spodn i, rzekł: ),W życiu moim niC' byłem jeszcze w tak brudnej izbie.,e Parowa machina powietrzna. Londyński dziennik A t'l a s dOli osi z pewnością, ze towarzystwo złozone z wielu biegłych chemików uzyskalo od rządu przywilej swobody na }>owietrzno-parowy powóz (Aerial steam carriage), którym podróini razem z pakunkiem w przeciągu cztćrech dni (robiąc na godzint;iS do stu mil angielskich) z Londynu do Indyliw zajechać mogą. Żc przedsi"bierstwo to nie jcst urojenicm, dowodcm S,! znaczue' wydatki, kbirc po mi cnione towarzystwo ponosi, i wytnV'ałoć, z jaką do dopięcia swego zami8ru dąży. Data wydania królcwskiego przywileju jesf z dnia 29 F Września, i sądzą, że maszyna sama do kOIlea miesiąca Stycznia 1843. całkiem ukoiiczoną będzie. Artyści dramatyczni w Londynie' uczą się teraz wielkiej pantomimy," mającej być przedstawioną za micsi,!c, pod nazwą: ),PaiIs t w o d u c h ów. re Do tej przcdstawy zrobiono 50 nowycb dekoracyi i 100 nowych maszyn. Angielskie pisma nadmieniają, ze same te maszYIlY i dekoracyj e kosztują 10,000 funhiw szterlingów (400000 zł. pol.!).

W pantomimie tej b"dzie przedstawiony statek parowy i rzeczywiste morze, przytem z dziesięciu dział dadzą ognia. Teo tylko jeszcze uie stawało!

Londyński diennik Sun, umieci w następnych numerach swoicII mapę państwa chińskiego, tudzież historyczny opis wszystkich ostatnich wypadków i pięciu portów r które dla Kanton, AJlIoy, Tut-s7.o-W, Ning-po i Szanghai.

Pewien gazeciarz donosząc o kozakach powiedział między innemi, że jeżdh} na małych, n i e p o z o l' n y c h koniach. - Pouiewai więc wspomniał o kozaka dl , lękliwy ccnzor przekreślił wyrazy "małych i niepozornych" a tak tedy pozostało się: kozacy jeżdżL} Jla ko11 i a c h. " '

Od Betlaheyl.

'iV numerze wczorajszym i oncgdajszym pi£ma naszego umieścieliśmy powieść J) [> o j e d yII C k. "'Tyjątek z Obrazów ostatniej hiszpailskićj wojny domowej" jako wyjętą 7. Rozmaitości Lwowskich. Jest ona wszelako pierwotnie własnością literacką Dziennika Domowego, z którego ją Rozmaitości Lwowskie zmieniwszy tylko tytuł lIrzedrukowały, nie wymieniając jednak źródła swego.

Amatorowie sztuki muzykalnej uwiadomiają się ninicjszćm, iż pianista L i s z t i tenorysta R p b i n i, d waj z Jlajsławnicjszych wirtuozów europejskich, w \jienvszej połowie Lutego tu lJfzybędą i wspólnic wielki koncert dadzą. v. 1\'1.

ZAPOZEW EDYKTALNY.

Na szlacherkiej wsi Hybowo w powiecie W ągrowieckim położonej, zahypotekowane były pod rubryką III. liczbą 3. dla Antonin)' z t."f.mbartów owdowialel Ulatowskiej na mo. C}' rozrządzenia z on.ia 13. Stycznia r. 1798. in virn prolestationis resp. 10,000 złoto pol czyli 1666 Tal. 20 sgr., 5000 złł- pol. czyli 833 Tal.. 10 sgr. i 47,000 złt. pol. czyli 783.3 Tal. 10 sr.

1'\a te summy przysiJoono sukcessorom WIerzycielki w processie likwidacyjnym otworzonym nao pozostalością wlacicieła Uybowa, Serafina Ulatowskiego, 74971'al. 21 sgr.2 fen., które przy koniecznej slbhastacyi Rybowa do percepcyi przyszł}' i przy podzieleniu summy kupna do massy specyalnej wzięte ,:ostaly. (dy dokument na te.D in(abulat, skladającr się z odpisu wierzy_telnego protokułu zgłoszenia się z dnia \9. Listopada 1796. r. i wygota. wam'go in viJ}l recognitiopis wykazu hypoteczneg o podobno zaginqł, przeto wzywamy I.inie szelO wszystkie niewiad:Jme os.oby, bądź to wlaściciele, cessyonaryusze, posiadacze za. stawu, lub inne prawa mające, ażeby najpóźniej w terminiena dzień 3ci Kwietnia 1843. zrana ° {o;oozinie 11tćj przed Ur. Haak Assel'orem Kameralnym w lokalu Sądu podpisanego wyznaczonym zgłosiwszy 6ię, prawa swore udpwoonili, 5dyi w razie przeciwnym zostaną z taL.owerui wykluczeni, Bydgoszcz, dnia 22. Sierpnia 1842. r.

K r ó ł e w s k i c" łów n y S <) d Z i e m i a ń s ki.

OH W lESZCZ ENłE.

Na wniosek krewnych i resp. kuratorów swych, następnie wymienione osoby, jako to: l) Ur. Augustin GliszczYliski z Gostynia, który w roku 1809 do wojSKa polskiego wziętym być miał i od czaSu tego aginął. 2) Wincenty Kossowski, który się przed 40 laty z KrottJszYlla, miejsca urodzenia swego oddalił i dotychczas go nicmasz. 3) Jan KrJszto( Fryderyk Hiibner, wyrobnik, rodem z Beelitza, który się przed laty okol020 z Rosellfeld pod KrotoszYllem oddalił, i od czasu tego zaginął. 4) Jan Szmarda, stolarz, który w roku ]822 z SzrelllU na wędrówkę poszedł i od czasu tego zaginął. 5) Augustin i Jan bracia Kudrass z Kroto8z;yna, którzy w roku lB09 do wojska polskie£,o wziętymi być mieli, i których dotychczas niemasz. . . 6) Bartłomiej Szymański lub Szymanowski z star.ej Krobi pod Gostyniem, który się przed laty około 20 do Królestwa Polskiego udać Juiał, i od czasu tego zniknął.

7) Antoni Jordan, kucllarz, z Dębowej łęki pod ,V schową, który podobno przy wojnic w roku 18U6 udział mial, i od czasu tego zaginął. 8) Szewc Jan Chryzostom Sypniewski tu ztąd, który się w roku 1817 na wędrówkę do Polski udał i od czasu tego zniknął.

9) Gabriel i J6zef bracia Romiejewscy z TuEzkowa pod Łobżenicą rodem, którzy przed la.

ty około 40 przy wojsku Pruskiem, a szczególIliej ostatni w K widzyniu i Grudziądzu być mieli, od czasu tego zaś zaginęli. 10) Owdowiała Brygida Królikowska, która ,ię przed latv około 14 z Goli pod Gostyniem do Polski uaała i od czasu tego zaginęła. 11) Fryderyk Erust Samuel Lambrccht, garbarz, syn ekonoma Lambrechta z Budzina, i z Friedrycbstala rodem, który w roku IB2 na wędrówkę do cudzego kraju udać się miał, i od czasu tego zniknął. 12) Antonina Krumbholtz (Krumpholz) podobnie zamężna .Milwrska z Kościana, która się przed 30 laty do Warszawy oddalić miała, i od czasu tego zaginęła. 13) Jakób Kamipski, rzeiniczek z Murowa.

nej Gośliny, który się w roku ]806 na wędrówkę udać, następnie w rQku 1822 parę dni w 1mielnie, pow. Gnieźnieńskiego, bawić miał, od czasu tego zaś zniknął. l\1idzychodem, który się w roku 1815 lub 1816 z Międzyrzecza oddalił i od czasu tego za"ginął. 15) Łukasz Kapała z Zielonej wsi pod Rawiczem, który się w roku 1812 z ojczyzny swćj oddalił, od czasu tego zaś zniknął. 16) . Jan Mischkc, takie Myszkowski nazwany, piwowar, który się przed laty 20 do 21 z Sicrakowa ostatniego pobytu swego oddalił, i od czasu tego zaginął. 17) Ncpomucena z Stefańskich, zamżna kowalka Horn, która się przed laty około 20 z Pokrzywnicy pod Dolskiem, ostatniego zamieszkania swego oddaliła i od czasu tego zniknęła. 18) Jan Stachowski z Pleszewa, który się na ostatku w Przystojnie, Królestwa Polskiego, powiatu Kaliskiego bawił i.od lat około 20 zał)inął. 19) Magdalena Bressa która sic około roku 1810 z Gostynia oddaliła, do Warszawy udała, i tam z pewnym Andrzejem Lewandowskim, ,kancelistą, zaślubić się miała i od lat 20zaginęła:.

20) Wojciech l\1acllOwski z Jaraczewa, który się w roku 18:31 do Królestwa Polskiego udać miał, i od czasu tego zaginął. 21) Jcrzy Ihmanll, szyper z Starej Gorzycy pod Międzychodem, który się w roku 1831 na żeglugę udać miał i od czasu tego zaginął. 22) Marcin Knispel, sukiennik z Kargowy, który się w roku 182-1 oddalił i od CZasu tego zniknął. 23) Jan Kamiński, bednarczyk z Murowanej GoślillY, który się w roku 1819 na wędrówkę udał, następnie w roku 1831 z Wielkićj Enyedy 'W Siedmiogrodzie wiadomość o sobie dał i od CZasu tego zaginął. 24) Wojciech OrYĆJski z oldrów Pilskich - IJod Międzychodem , który na ostatku we wsi Swierczynie pod Toruniem jako myśliwy slużył, ztamtąd w roku 1806 do wojska polskiego wstąpić miał i od czasu tego zniknął: 25) F'ranciszek Jozafat Gendzior, młynarsz z Zdun, który się przed laty około 30 na wędró\Vk udać miał i od czasu tego zniknął. 26) KaróltJogusław Maurycy Schoy z W schowy, który podobno w wojnach od roku 1806 aż do roku 1810 jako żołnierz udział miał, i od CZasu tego zaginął; jako też sukcessorowie nieznajomi, którzyby przez nieprzytomnych powyższych pozostawieui być ?J?gli, wzywają się, aby się llajpóźniej w terllllllłe na dzieli 6. List op a da 1843. zrana o godzinie ]Ołtj przed Ur. Grabowskim, Referendar,Vuszem Sądu Nadzicmiańskicgo, w miejscu publicznych posiedzeń sądowych wyznaczonyn. osobiście lnb piśmienne zgłosili, o źYfiu i pobycie swym wiadomość dali a naslępll/C. dalszego oczekiwali rozrządzenia, w razie bomem przeciwnym zapozwani zniknieni zazmarłych uznani i sukcessorowie nieznajomi tychże z pretensyami spadkowemi swemi wyłączeni zostaną. Poznań, dOla 22. Grudnia 18ł2.

Królewski Sąd Nadziemiańki.

1. Wydziału.

WRZEDAZ KONIECZNA.

Położona w miejscu pod Nr. 8. i 9.. nalezą.

ca kupcom Herrmann Hepner i Wil b e I m M i r a u nieruchomość, olaxowana na 5307 Tal. 25 sr. 4 len. wedle taxy, mogącej być przejrzanej wraz z wykazem łlypotecznvm i warunkami w Registraturze, tjllkże znajdująca si napićj repozytorya kramowe, maN b)'L dnia 27. M a rca 1ó43 w miejscu zwykłem posiedzeń sądowych sprzedane. Inowrocław, dnia 2. Września 1842.

Kr61ewski Sąd Ziemsko-miejski.

WEZWANIE.

"Vszystkich debitorów mego zllJarłego męża, Król. Hadcy handlowego, S t a n i s ł a waS y_ P II i e w s k i e g o, wzywam niniejszem uniżenie, aby sięnajdłużej aż do l. Kwietnia r. b. z swych długów mścili. - Tych, khJrzy aż do tego czasu swych dlllgów nic zaspokoj'J, będę przymuszona zaskarzyć. łoznaĆJ, dnia 20. Stycznia ]843. Anna Sypniewska.

Kurs giehly He.'litiskłćJ.

ł to_ l l\ u III'. l{Urunt Dnia 23. Słycznia 1843. IlU, I"'J'i- l goIO\\ iprU, rOllU, ZłI;l. 3 104!o I 104 4 I03 I - 94\- 93'!3 102'c - 3 UJ'.!7.

48 3\, 103 102!.;r , 4 106;3 102;- 10r-" 3 ]m;3 103:3'- ]04? ]03;3 10'

Obligi dlugu skarbowego.

Pr. ang'. obligacje 11:)30. . .

Obligi preDliów haudlu morsko Obligi Kurmarehii . . . .

Berlióslde oblig. miejskie .

GdłUislde dilo w '1'.. . . .

Zacoodnio - Pr. listy zostawne Listy zast. \V. X.I'ozllalisldego tliło dito dito \V schodnio - Pr. listy zast.

Pomorslde dito. . . . . .

Kur- i NowoDlarch. rlito .

zląskie dito . . . . . Ake.te Kolei nel"lińsko - Poczdamskićj diło diło akcje a prioris . Kolei Magdeburslm. Lipsldćj dito dito alicje a prioris . Kolei Berlińsko - Anhołtskićj dito dilo al'ł'je o prioris . I{olei Diisscldorf. - Elberfeld.

dito dito olicje o Ilrioris . Kolei lIodrcńsldćj. . . . .

dito tlito ok('je a prioris . Kolei Iłerlińsko - Fronkfurt.

dito ito olicie a prioris . Kolei Iąsk. górn.. . . .

Fr"drychsdo. . . . .

Inue monety zJote po 5 tal.

))isconto . . . . . .

5 125!;4 103!;, 132 13] 4 - II02!...I08!;- _ · 4 "" 1 102 !;5 64!.- - 4 93' - 5 84 83 4 97 I 96!;, 5 104 103'-; 4 ]03 '4 ;;!...-1 13 1° .

19 er I 1"i:'