GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1843.02.06 Nr31

'Vłelkiel)o

Xięst'V8p O Z N A Ń S K I E G O.

N układem Drukarni adwonlćj 'f". Dekera i Si}';l ki. - Redaktor: A. 'Vannorrski.

.Ai 31.

1843.

\V P oniedzialc k dnia 6. Lut ego.

\Viadomo ści zag raniczne.

polska. Z VVarszawy, dnia :U. Stycznia.

N. Pan l>ostal1owić raczył dnia 27. Grudnia (8. Slycznia) r. b.: ..Dyrektor Główny Prezyduj;WY w Koulluissyi Rz;!dowćj S\)rawiedliwości Królestwa Polskiego, dymissYOllowany Generał .Lejtnant Kossecki, otrzymuje zUI)ełnc uwolnienie od słuib." R o'" s S y a.

Z f>etersburga, dnia 26. Stycznia.

1'Iowe urz;!dzeuie północno-zachod n i c b g u b e r n i j. - Przez Ukaz Cesarski do l\ząclz;!cego Senatu z d. 18. Grudnia 1842. roku, urz;!dzony wstał Ilowy skład północnozacboduiego kraju Cesarstwa Rossyjskiego: w skutek tego Gubernije Wileilska, Grodzieńska i Miilska zmieuiły siC; w swoich granicach, powstała nowa Guberllija Kowieńska, a dawny Obwod Białostocki zoslał całkiem zniesiony.

Nową guberuij;! Kowieilską rozkazano utworzyć z północnych l>owiatów gubernii Wileils1-ićj, Ulianowicie: Telszem;kiego, Szawelskiego, I\osicluikicgo, Upitskiego, Nowo - alandrowskirgo, 'Yiłk.omirskiego i czcf Kowicilsiego,

przy czem powialy: Telszewski, Szawclski, Nowo-alexandrowski i Wiłkomirski pozostawionc bez iadnej zmiany, Upitski zaś, od powiatowego miasta swego przybierze nazwanie. Poniewieiskiego a Rosieilski ulega zmianie w swym składzie ustc;pując cały obszar mic;dzy rzeką Dubiss;! i granicą powiatu Szawelskiego, powiatowi Kowicilskiemu, który z dawnej przestrzeni swojćj zatrzymaImał;! CZc;ść tylko do gruntóW' miasteczka Rumszyszek. NastC;lmie gubernija -il('ilska, z dotychczasowych I>O\viatów zachowuj;!C Wileilski, Oszmiański i Zawilejski, (ten ostatni niwuicŻ od powiatowego przezwany Swic;ciailskim) zamiast inuych otrzymuje od guberni i Groclzieilskićj powiat Lid2.ki, a od l\1iilskićj powiaty Dzisieilski i Wilcjski, nadto w granicaclI jej l>ozostaje wiltksza cz"ść powiatn Kowicilskiq;o, którego miastem powiatowem naznaczaj;! siC; Troki, umyślnie w tym celu do rz"du miast przywracające si". Gubernija GrodzieiIska trac;!c powiat Lidzki zac:howujc w całości wszystkie pozostale, to jest Grodzieil.ski, W ołkowyski, Słonimski, Brzeski, KobrYlIski i Pruzailski, z przyłączeniem do niej całego byłego obwodu nialosloc1-iego, w którJ'm, po pol;!czelliu Drol}iczyi}skicgo l>owiatll z llJcM.UII, hcz wyłączenia wchodzą do gubernii Grodzicilskiej. ' Zmiany w gubernii l\liilskicj ograniczaj'l się jedynie odejściem dwóch powiat<iw Dzisicilskicgo i Wilejskicgo do nowego składiI gubcmii Wile'Jskićj. Wszystkic te przemiany mają za cel zrównowazenie obszemości i ludności w gubernijach, które. się dotąd odznaczały nadzwyczajną nicrówllością w tym względzic. F r a n c y a.

Z P a r yia, dnia 2i. Stycznia.

Couri er franais powiada: "w tiCZIĆIl1 zgromadzcniu Deputowanych na wieczorze dal1VIU wczoraj przez ich Prczesa, objawiała się jedłl0zgodna opinia, ze Pan Guizot przyjmie paragraf 'Wniosku co do prawa rewizyjnego. Pomimo to zwolellllicy teraźnicjszego ministeryulł1 utrzymują ciągle, ie gabinet mocno postanowił opicrać się przyjęciu tegol. paragrafu. Z wielk! niecićrpliwością wyglądają wszyscy dyskussyi." Reschid Bascha mianowany 'ielkim Wezyrcm wyjechał dziś z Paryza, udając się lla Wiedeil do Konstantynopola.

W Avignonie wychodzi od pół roku nowy dzicnnik pod tylułC'm I'E c l a i l' e n r d u III id i, z którego prospektu nasłl;pującc przy taczamymicjscc: ..Eclaireur du midi traktuje' o prZcdmiotach wysokićj filozofii, o dobrych i złych aniołach, o ich mocy i wplywie na'ludzi, na materyalną naturę i na świat cały; traktujc o cudach, .0 czarach, o zwyczajach zahobonnych, o 0pl(taniach i o wszystkich tych nadprzyrodzonych zjawiskach, które tcologów, a jesozcze bardzićj leharzy i tilozof(l\v w 1I\nbaras wprawiaj;!. Podajc {)II znaki, IW khirych dobre i złe ducllY rozpoznać można. - Zl13jomość tych rzccz.v niwnic jest pOlrzcbna spo:. 'wiednikom do dohn'go kiC'rowania .'u!'z i leczcnia cIlOrób łuora'IJ.H'h, jilk Id,OIrzom do uzdrowienia chorób cielcsnych." ,v tćmże micjscu wyszła w tych dniach ksi.!zka pod napiscm l'Anti'{na&'l1ćtisme, którćj autor wziął sobic za zadanie: "rozproszyć mg:łl(, którą l\1esmer osłonił dzieło cljabclskie pobudzaj,ce do snu, znanc pod nazwiskicm animahczncgo ma"nct v zmu któr y zawszc jako sztuka czarotJ _ , .dziejska był potępiany, a którcgo potępienie niedawno temu kościół znów wyrzckl." Byłoby rzeczą zbyteczną dodawać jeszcze ehoćby

jcdno .słówko do własnej tak wymowlHj charaklcrysly ki litcratury ;)Yignoilskićj. Nie s;,dźmy w reszcic, że to s;lnadzw.vczajnc jahic zjan'iska, świadczące o indvwidualnem ohł,kaniu hj lub owej głowy {antastyf'Znćj. - Owszem, jcst to żywy obraz Ulnysłowego ukształecnia znacznćj części ludnoś('i francuzkićj, mianon'icic departamcnMw południowych. IntcllC'ktualny tcn anachronizm dalcko po\\szechniejszym jcst u ludu francuzkief(o, anizeliby wnosić możlla z niclicznych pojawiającvch się znamion. I)Ziennikarstwo wstydzi się tcgo w imicniu narodu, i stąd w Pa;"źn i za granicą wcale o tem nie wicdzą. Ale ;ozpalrzyć się w źJciu familijnem , \V 'ilcraturzp religijucj, przeczytać choćby tylko dzienniki tutcjszego duchowicilslwa, \V !'amym Paryżu mało znanc, jakimi są np. l' A m i cł c l a H eli g i o n i l' U n i v e r s, a wzdrygnąć się trzehlł lla .ogrom zabobonu i prze s;, d u , kltirc francuzka wiara kociclna z wieku szcsnastego przcciągnęła do dziC'więlnastego. Nawet w wv raźnej niercligijnoci więcej tu czę!'to affl'ktac:r i nil. pra w d,Y , jak z dr-ugićj1 strony zaprzccz,'-.ć nie mozna, ic reakcya religijna, pojawiająca sil( od njcjakieo czasu w Paryżu, skulkiem jest tylko Pat1l1j;I('ej mody. - Przy tćj okazvi dodajmy, ze Kalolicy nadzwyczaj tu są z.'"llni \V nawracaniu Prolcstanlliw, luho bez wielkich owoców. Znane nam S<J l >l'zV I >adki ic bo"ate, , r:> familio hisloryczl)('go imicnia konyslając z nipdostatku i nędzy protcstanckich rodzicÓw, Wymusiły na nich POZWOIClIic, aby dziccj ih zmicniły wyznanie. - - Dnia dzisicjszego rozP()('z<;ł.v się o.

hmd.v Izby JJI!fHltowanych nad p/'Oj... ktcm do adrcssu. Pierwszym mówcą, khiry wy!'tąpił, był Pan n e a u m o n t; skreślił 011 nil'kollieczuiC' pomyślny ohmz wewnętrznej po. lilyii Fran('..' i. ZdaniC'm jego nie ma obc'cniC' gabinetu na normalnych warunkach rz,1 d u ri'prczentacyjnego oparrego. Ministervllm teraźnicjsze chwieje sil(; nie moie się a;li jednym czync)n poszczycić,. któryby własnym jego był pomysłem; jcdnym tylko zamiarem, jedną tylko inteucyą ozywione, aby byt swój nlrzyma(. PLłn Beaumont zarzucał ministrom, żc dla ostauia się przy sterze rządów, przekupstwa, sfałszowania instytueyi i illoyeb nieparlamentar_ nyeb podstępów używają. Równie niedołę <'Znych. - Pan de C arn ć w;ysląpił potem w obronie adressu, mimo to ganił traktaty z lat 18:31. i 1833., zaś w micjsce P. Tocqueville, wl;isancgo l)rzcciw adrcssowi, wstąpił na mównice; Pan L a m a r t i n e, którcgo Izba z najwi«;ksz;l słuchała uwagą. Oświadczył on w mowie swćj, żc cały adres zwalcza i ducla onego w og,ilności nic pojmuje; wyraża bowicm lIiejilkic uczucia politycznego ukontentowania, willszuj;lc szczęścia Królowi i krajowi - on zaś (mówca) uczuć tych podzielać nie IIlOZe, bę(l;lĆ przcświadczonym, że położellie kraju w każdym wzglc;dzic nic pomyślne i łlie zaszczyIm'. [Treść mowy Pana Lamartina podamy w nash;pllym numcrzc]. - Tyle z mowy tej się pokazało, ze P. Lunartine jawnie do oppo. 7.ycyi przcszedł.

l\owc dzieło Markiza Custille, o Rossyi, w prz.vszlym micsiącu wyjdzie na widok publiczny. Jcst 0110 w b:łrdzo nieprzyjaznym duclm pisanc. Arlincourt'a dzieło o Rossyi pod tytułem: L'ćtoile polaire (gwiazda polarna) nie wiadomo, kicdy wyjdzie, ponieważ :Margrabia nakładcy jcszcze lIie znalazł. Anglia.

Z Londynu, dllia 27. Stycznia.

Zabójca Pana DrulUmond, o którego stallie umysłowym zdania są jeszcze lIicpewne, wzięty jutro będzie na ostatnią inkwizycyą, poczem zaraz rozpocznie sict proces przeciw luemu, ponieważ rewizya ciała zmarłego przedsięwzięta przez sąd pn ysięgłych wykazała, ze mierć P. Drummond skutkiem jest umyślncgo zabójstwa. Wiadomości o Mac Naughtcnie d08zlc z Glasgowy uzupełlliają lIieco zeznanic cieśli Spaldinga: dowiedziano się, ze ostatniemi czasy rzcmiosła swego zanicdbywał, barclzo wiele czytał, często także niedorzecznie o polityce rozprawiał i stał się nicrcIigijnym. Ojciec żyje jeszcze l>odobno, lubo syn ten ma być z nieprawego łoża. Gdy uwictziollego IIwiadomiołlo o śmicrci Pana Drummond, lubo do. tąd zawsze był spokojny i nic od rzeczy nie gadał, zacz;lł znów nagle rzucać się jak wściekły, wydając niesensowne exklalnacye przeciw Torysom i ich przcśladowaniom, na które bJ"ł wystawiony, jako to przcd poIicyą wcza

sie pienvszej inkwizycyi do protokułp był podal. Doniesienie jcdnego dziennika, jakoby zamach jego wymicrzony był na kogoś innego, i ze się tylko w osobie pomylił, nie stwierdza się dOI;,d. WszakZe &1dzą, ze do jakicgo znakomitego Torysa clIciał strzelić, pOllieważ już w Glasgowie dał się był słyszeć z podobnemi deklamacyami przcciw Torysom, z czcgo o obł;lkaniu umyslowem wnoszol,1o. Znaleziono tez pomiędzy pal>ierami jego w Glasgowie bilet własnoręczny członka parlamcntu Alexandra JohnstolI treści następującćj: "Odcrałcm pismo pailskie z dnia 3. Maja (1842 r.). Załuj«; , że dla WPalla lIio:; uczynić nie mogę.

Obawiam sę, zebyś pomieszania jakiegoś nic doznawał i ze nie ma zaduego powodu, żebyś się czegoś lękać miał... Do czego się to odnosi, nie wiadomo, ale zapewne narzekał zbójca na ciemięzellia Torysów. Zdaniem przccie! przemagającem, ze obłąkanie tylko udaje, chociaż pobudka, która go do zabójstwa IJfzywiodła. ciągle jcst tajcmnicą. Moie domysł K ons tytu ci onala glas go ws k i e go lIajhliiej do prawdy przystępuje: "Podług wszelkic.h nas doszłych . wiadomości zdaje się, ze morderca Mac Noughten wyjąwszy zdanie jego o Torysach, był człowiekiem rozsądnym. Ale, gdy od lIiejakiego czasu dziwne pomysły o dąznościach tcgo stronlliclwa w głowie jego się wylctgły, wpadł podobllo lIa myśl, ze zgładzenie przYllajmnićj jednego z ich człollków, jest zasługą połozoną w sprawie ojczyzny. Czekał on przez dni kilka zawsze przy podwojach gmachu skarbowego, widział może P. Drummonda często tam wehodzącego i wychodzącego; okoliczllOŚć ta, z której wlIioskował, zc ten nieszczęśliwy jest Torysem, więc nieprzyjacielem jego, zapewne dlail była jedYllą pobudką do spełnienIa tak szkaradnego czynu." W Plymoutbcie odebrano wiadomość, że' w okręt przewozowy angielski pod Nankingem stojąc.}-, mająC,}" na swym pokładzic wojsko i zapasy prochu i rac, d. 30. Sierpnia piorun udcrzył; szczęścicm zgruzgotał tylko maszt i innej szkody lIie zrządził. Okręt tcn lIie miał konduktora, ale właśnic w Chinach, gdzie grzUloty nadzwyczaj są częste, wszystkie okrctty w konduktory opatrzone być muszą. Okręt J) Ne\v Times« dnia 13. Października w Dadayuy, nad brzegami Afryki zachodniej, został. Kapitan i 12. ludzi zginęło. Słychać, ie Królowa ma przyszłego lata odbyć podrói morską do Dublina na umyślnie w tym celn zbudowauym wytwornym jachcie I)arowym, noszącym uazwe;: ..Królowa Wiktorya i Xiążę Albrecbt." Sir Charles Metealse ma być mianowany Generalnym Gubernatorem Kanady. Koleje ielazne w Anglii powiększone zostały w roku zeszłym o 150 mil angielskich, a około wielu czynnie pracują. Od pic;tuastu kolei podniosły się akcye, przy 2'2 spadły, 'przy 8 stojl w jednej mierze. W upłynionym roku jechało na kolejacb ielaznych '26 milionów ludzi, które )>fzYlliosły dochodu pół czwarta miliona f. szt.

(147,000,000 zlp). Przewóz towarów przyniósł 1,172,000 f. szt. Dwie fabryki kobierców w Lom1ynie, zniS7,czone 'Zostały wczoraj przez l)ozar. Szkoda wyuosić ma 50000 f. szt. Hiszpania.

Z Madrytu, duia 11. Stycznia.

"'- czoraj mówiollo powszeclmie o zmianie ministerstwa; do nowego gabiuetu wejść majl= Generał Linage, PP. Don Antonio Gonzalez i {ufante. Rozwiązanie Kortezów wzbudziło we wszystkich prowincyacb wielkie niezadowolenie. Prowincyonalna l1eputacya Saragossy wydała )!"Oklalllacyą do mieszkailców tćjże prowincyi, wzywając ich, aby, powołująe się na konstytueY'h nie płacili żaduych podatków, gdyż talowe nie zostały na rok bieŻący uclnvalone. Nie Iwprzestając na hlII, wydała jeszcze taz deputacY!ł uwagi godną odezwę do wyborców pro"incyi, i rozesłała ją do wszystkich innych deputacyj prowincyonalnych w calym kraju, dla (Irzymania ich \>rzyzwolenia, Odezwa ta m6.''fi między innemi; ).Dopóki nie będ'1;icł U Y pof;iadać stałego lepszego zarządu, - dopóty wszelkie zmiany, wszelkie pronunciamientos będą uadare.nnc, bo olle mogą wprawdzie spowodować zmianę osób, które nami rządzą, ale Qie systcmu, jakicgo się trzYłnają... Wszystkie prowincyonalne dzienulki objawiają takic najgwahowniejszą nicchęć z pO\vodu rozwiązania KorteZlhv. lIIajbardzićj- atoli udrrzająca jest mowa barccloilskirgo dzicnnika C o n s t i t u I i o 11 a l, który clotychczas b,ył rzą

dowi przychylny i nawet starał się usprawiedliwić bombardowanie Bareelony. ..Gdyby maly zapał (są słowa jego), z jakim przyjmowany był w Madrycie Rejent pailstwa, posłużył mu za naukę, tedy pozostałaby nam jeszcze ostatnia nadzieja, że rząd zaniecha anti-konsłytucyjnej drogi, na której ślepó zbliia się do przepaści. Jeżeli Espartero nie ma zamiam podnieść rękawicy, rzuconej narodowi, aby z tej Btrasznej walki wyjść zwycic;zcą lub zwyciężonym, tedy nie pojmujemy, dla czego na nowo nie utwierdza przytnierza z narodem, osłabioncgo przez błędy jcgo Ministrów i podsZ('pty zagranicy." C on s tit u t i o n a l radzi następnie mieszkańcom Barcelony, aby nie l)łacili nałożonej na nich kontrybucyi, l)Onieważ jćj Kortezy nie uchwaliły. Tcnże dziennik nalrga lakic ua to, ahy Królowa, za l>rzyzwołrlliem KortczlJw, zaślubiła się z synem Infanta Don ł'rancisco de Paula, gl1yż tylko przez ten środck zapobicdz można zabiegom zagranicy. Turcya.

Z Konstantynopola, na koil('ll Grudnia.

Wiele artykułó,,", które w Gaz('cie powszcchnej o Turcyi czytałc'm, micsz(';ł;"ce w sobie wiele poczyi i naukowsci, alp mało lmlklyczncgo rozumu i prawdy, prześ",iadczaj'l mili, jak mało nadsełacze ich maj;! dokładnych wiadomości, i jak mało zdolni S;! occniać tutcjsze i zagraniczne Btósul1ki. Nikomu tego za zle wziąć nie można, kto wiele lat na -schodzie nie przepędził, Da bieg rzcczy się uie zapalrywał, z żywiołami się nie obeznał, w bczpośrcdnich związkach z samymi Turkami nie zostawilł i bezstronnym nie pozoslał. Nowe przesiIcnie zbliia się dla Turcyi. Wielkie mocarstwa muszą uznać, że paiJSh,"o to hcz kicruuku obcrgo ostać się, nie moie, Sułtan musi nznać, żc na .. rozpoczętej drodze ciągle postępować I:ie potrafi. ...... Co silt zaś w skutck h'go stnIrie, jak pytanie serbski c rozwiązane zostanie, nie 0śmiclam się już teraz wyrokować. Zaród do przyszłych i nieobliczonych wstrząnil'ń leży w slłlnym Wschodzie, poniewai Turcya żadnćj (tła $jebie rękojmi nie nastrc;c?;a. Cala Europa upatruje w Ross,yi oglilnego f]ieprzyjacicla, i w pewnym wzgłę{]zic nawet słusznie, jednakio dowiadczeł1ic i rozwaga Cesarza Mikołaja nie:.. jakie uspokojcnie przynosi. Czegoi przecie chcc Rossya, czego ona może chcieć i l>fagn,!ć? nie i same nawet, najwyżej postawione osoby nie zdołają go moze dostatecznie rozwiązać. Na teraz posiada ona tu i pragnie jak największego wpływu. Naród rossyjski w ogólności, podobnie jak kazcly pojcd.ynczy ezłonek paiJstwa tego już teraz zapatruje siC; na dzieci swoje 0siadaj;!ce w Konstantynopolu; wszyscy wyzuawcy religii greckiej z Północy zbawienia wyglądają. Ale rząd rossyjski nie moie na teraz i'czyć sobie sprawdzenia tego gwałtem, aczkolwick pojedyncze osoby, pracując w wierze i orliwości ella dobra zamiarów rządn swego, Jla p6ł ohvarric, na p6ł potajemnie ezyny swoje o tego stÓj;ują. Rossya miała pom!ślniejse chwilc, a jednak się na to nie odwazyła, tem muićj więc teraz na to się oclwa:i.y, gdzie w całćj zachodni) Enro})ie polityka, parostatki i koleje żelazne z łatwością by związek przeciw każdemu f;wałlowi wywolały i potrzebne środki w ręce podaly. Jak ostróżnie sobie mocarstwo to postępuje, jak się z wkroczcnicm swojćm ori"ga i jak się przyszłości obawia, dowodzi najlepićj pytanie scrbskil'. Dwór rossyjski chciał się pierw z clworl'm austryackim niż Z sobie najbliiszym }>orozmnicć i znpe'\'mić się o przy7.\To\enin Xic;('ia J\lcUcrniclm z łatwych do odgadnięcia wzglęclów. no tcgo I)otrzcbował rzasn. Trzy nicmaI miesiące czekać musiał P. ł:utcnic'\'V na instrukcye i ogl"aniczyć się, jak \"iadomo, nn zaniesieniu protestacyi pneciw nadeslanclllU mu w odpisie beratowi, zatwierrlzaj'lcemu wybcil" nowcgo Xięcia. Z tcgo samego powodu wyprawiono narona Lievena })rzez WicdcII do nclgradu; miał on dworowi f',\\'emu polr'l.ebnych szczególów o zmianie i teraźniejszćm położeniu rzeczy udzielić, a gabinet I)etel'sburski słósownie do tych dalsze kroki przcdsięwziąść postanowił. Ale gdy się Cesarz Mikołaj przeciw spodziewaniu swemu dowiedział, że Porta nowy wybór Xięcia Alexandra już zatwicrdziła, zmienił, jak sie; zdaje, zdanie swoje, bo Pan Buteniew otrzymał list swego Ces<lr7.a do Sułtana, ostrzegający tegoz, przypominający mu dobre porozumienie z jcgo ojcem Mahmmlem i istnące traktaty, i wynurzający 1.ladzicję, iż rzeczy tej taki obrot nada, że w skutck tego w stósunkach przyjacielskich najmniejsza nie zajdzie zmiana. Sam Pan Buteniew wręczył list teD Sułlanowi, Sułtan sam go przeczytał i czekał na mowc; Posła rossyjskiego; geJy zaś ten milczał, a Sułtan i ohecni dygnitarze turec(:y \vidocznie tą rzcczą niepokojeni byli, zapytał się nareszcie Sułtan Pana Buteniewa, czy mu uic nie ma do powiedzenia, na co tenże odrzekł, ze poniewaz sam Cesarz list napisał, jemu przez uszanowanie nic więcej dodać nie wypada. Sułtan wynurzył nadzieję, ze się wszystko da w dobry załatwić sposób, i intercs ten szczególniej Sarimowi Efendemu polecił.Porta widzi się w wielkim kłopocie, ale ))Okłada swoję nadzieję w radzie i pomocy zwinnego, zawsze gotowego i waznym się zrobić pragnącego reprezentanta Francyi i o wpływie swoim marzącego Posła angielskiego; znana nieograniczona pn)zność obydwócb, podobnie jak zazdrość icb gabinctów przeciw Rossyi utwierdzi niczawodnie 1\'Iinistró'łT tureckich w przekonaniu o ich słuszności w tem pytaniu i w uporze pneciw cofnięciu zatwierdzenia, choeiać tego przcd sobą zataić nie mogą, ie obstawanic Rossyi przy swem żądaniu pociągnie za sobą pogrózkę, pochód wojska rossyjskiego, zwiększenie się wpływu rossyjskicgo, a u10ie nawet i wojnę powszechną. Austrya obliczyła to na pierwszy rzut oka i mądrze Rossyą i Turcyą do pojednania się zachęcała, a nawet i tą się karmiła nadzieją, ze Rossya za zwaleniem 0becncgo porządku rzeczy ohstawać nie będzie, lecz za pośrednichvemRarona Uevena o to się postara, aby wpływ swój w Serbii utwierdzić i podobnym rewolucyom w przyszłości 7apobiedz. Tymczasem Cesarz 1\'1 i koł a j w liście swoim do Sułtana mniej się skłonnym do ustąpicnia okazuje, i gabinet austryacki Zape'łTne się do tego przycl)yli. Rzecz ta obeenie bardziej się zawikłała, niż początkowo s!dzono. U Porly panuje wielki MIch, nic tak z powodn ogólnych skutków, jak raezćj, że kaidy motnowładzca obawia się o ntratę swcgo urzędn, jak się to zwykle przy wielkich politycznych wypadkach dzieje. Turcy marzą sobie, albo przynajmniej w Sułtana wmówić pragną, . ze Rossyanom czoło stawić mogą, i dla tego spro\vad'l.ają wojsko z Azyi do A(1ryanopola dla wzmocnienia tamecznego obozu. Wiem z pewnego źródła, ze cała płatna annia liczy 75,000 lndzi i 12,000 koni. Piecbota ich jest niez" ale oficerowie niezdatni ; jazda nędzna, cz;plla artyleryi (zasługa pnISkich oficerów) dol1ra. Jćj marynarka (mimo 11 okręt. liniowych) nie na "ide jej się przyda, jui w niej niema majtków grcckich, a tureccy są uiezgrabni i z morzcm nieol>cznani, bo cała niemal flota ogranicza .swoje wyprawy na Bosforze, gdzie latem obrvly odbywa, Sułtanowi honory wyrządza i ,.,. czasie uroczystości ognia z dział daje. Kapudan Basza, Tabir, słynącJ' :z swych wiadomości, nie wiele więcej od pospolilego Tur-ka umie i nie ma zdatnych oficerów i żołnierzy. przy takich zasobach ulOzna hyć pokonanym. Być może, ze w razie przybrania gróznćj poEtawy przez Rossyą, Anglia i Francya przeciw temu by powstały, a Austrya i Pruss.v byłyby neutralne, ale wtedy moze tez alli Michał, ani Alexander lIie byłby Xięciem Serbii, tylko ktoś trzeci. Lecz każdy siC; otwartego obawia boju. A m e ryk a.

Z N e 1V - Y o r k, dnia 31. Grudnia.

Wiadomość o zawarciu pokoju pomic;dzy AlIglią i Chiu<Ul1i, mały wpływ wywarła na targ i kursa tutcjsze, oprócz ze ceny herbaty spadły nieco. Według douiesień z Mcxyku. niedaleko Tampico rozbił się okręt angielski J) Xie; Albrecht« j zatonął wraz z ładulIkiem , oszacowanym Ha 240,000 dolIarów.

Na pokładzie okrętu "North-Karolina w poreie Ncw-Jorskim, odbywa od kilku dni posiedzenie swoja morski s;ld wojenny, zajmujący się sprawą Kapitalla Mackenzie, dowódzcy wiadomego okrętu »Somers.fC Nazwiska ukaranych śmiercią spiskowych są: Chorąży Spencer, rotman CrolUvcll i majtek Smali. Oprócz Kapitana Mackenzie stawieni takie zostali przed tym sądem 3 junkrowie okrętowi i 1 majtek, oskarzeni o udział w pomienionym spisku. Zeznania świadków, a szczególniej pomocnika Płatnika okrętowego, któreiDu Spencer powierzyl caIy swój plan, w zamiarze wciągnięcia go do spisku,. zgadzają się wtem: żc zamiarem spiskowych było, opallować we śnie osobę Kapitana i Porucznika, i obudwócb wrzucić w morze; po owładnięciu steru okrętu, odpłYlląć do wyspy Jodłowćj lub Norfolk Da m. Południowem, dla załozenia tam osady korsarskiej; poIor ać ztamtąd na handlowe okręty wszelkich l1a1\ldów. których osady mieli mordować a ładunki w odległych sprzcdawać l)ortach; kohie

ty tylko miały być wolne od rzezi, dla zaludnicnia powstać mającej osady, kłlirćj l1ieograniczouym władzc;! lIIiał się Spencer ogłosić. _ Gdy Kapitan Mackcnzie, uwiadomiony o całym planie spiskowych przcz owego I)01l1ocnika Płatnika okręlowego, nazwiskicm Wales, wezwał do siebie Spt'lIccra i oswiadczył mu, iŻ wie o wszystkićm, przJrfoczywszy wszystkie szczegóły planu, Spcnccr przyznał się do winy, widząc, że został zdradzony. Nic mógł tćż niczego zaprzeczyć, bo w halsztuchu jego, co wyznał był przed WalesclIJ, znajdował się plau całego spisku i lista spiskowych. - Przy odejściu powyższych wiadomości tocz)'ł się jcszcze pl'oces w morskim s;ldzic wojennym, i jeszczc Audytor Generalny nic podał był Wlliosków swoich. Z H.io-Janeiro, dnia 25. LisIopada.

Xiązę Pruski Adalbert opuścił dnia 30. Października H.io - Janciro, udaj;jc się na okf/;cie ang. do rzeki Amazonki. Z Valpa:raiso, dnia 14. Października.

Z Peru nadeszła tu wiadomość, że wygnany przed niejakim czasem młod.v Genarał Hc/'ceUis, powrócił potajemnie do Pcru z 30n ludźmi i zupełne odniósł zwycięztwo !lad £laIcko znacznicjszćm wojskiem Generała Torrico, przy czćm ostatni bardzo wielu utracił ludzi. W skutek tego zwycięztwa, Herccllis był w posiadaniu wszystkidl półnoenych prowincyi Pcruwiai]skich i znaczncgo wojska, które sie; jcszcze codziennie l)owiększało.

Rozmaite \viadomości.

Z Wilna. - Rok 1843. zaczął się jak i przeszły, pod dobrą dla Literalury wrózb;!; w pierwszym juz miesiącu wyszł.v w Wilnie u Pana Gliicksberga następne ksi;}zki, o którycfi dotąd otrzymaliśmy wiadomość: Uesz tJ- r ę k opis m u J a n a C hr yzostoma Paska, wydanc przez Stallisława Augusta LacllOwicza, podług excmplarza znajdującego się w cesarskiej publicznej bibliotece w Pctcrs burgu. Mieszaniny ob ye z aj owe Jarosza Bejły, Tom II. .

Legendy zebranc przez X. JIołowiilskiego (wićrszem). Korrespodencye M. G....skicgo, Tom I.

I!zcwkil'o.

O b r a z k i i po w i a s t k i tegoż.

- Same imiona autorów i tytuły (lzicł, s;J rękojmi;l ich wartości i interesu; P. Gliicksberg ma prawo do podziękowania od publicznośd za takie przyniesione jćj powiilszoWiHlie Nowego-Holu. (Z Tyg. pcters.) I Piramida olbnymia jako pomnik n i e p o d I e g łoś c i A 111 e ryk i pół n o c n ć j. VVszystkie pomniki kunsztu w kraju Greków i Rzymian, przez wandalizm czasu rozsypały sic; w gruzy, i mało tylko szczątków, powiękiizej części w ukryciu zicmi, ai -do naszych czasów przetrwało. Może tcn !'jam los spotl\a liczne pomniki, którcw teraźniejszćj epoce dla sławnych dzieł sztuki, literatury i t. d. w róinych krajach powystawiano. Piramidy egipskiego pailstwa przetrwały aż do naszych dni wszelkie burze casu i wojen. Dzieje zbudowania ich ukryte są 'v pomroce wieków, atoli szczyt tych tyięczno-Ietnich mOl1umenbJw jasllicje po dziś dzieil w blasku słoilca. Widząe zllikomość pomllików rzeźbiarskich, odezwało ę kilka głosów w dziennikach Stanów Zjednoczonych, by lIa wieczną pami;ltkę roku 1776., w którJUl to reprczentacyjne wolne pailshvo powstało, za przykładem kn'iMw cgipskich wystawiono piramidę, do khirćjby się kaidy mieszkanicc kamieniem, to znacz.v datkiem podług swego mienia przyczynił. Gdy w czasie, po upływie wielu tysięcy lat moze inne języki na tej zicmi zakwitną, a już ani śladu kosztownych i spaniałych gmach('iw osadniJjw tcraźniejszych nil' będzie; wtedy kamicnie tćj olbrzymićj piramidy śmiało jeS'lcze będą pogl;!dać w obłoki i świadczyć o plemieniu, 1-tórc już zaginęło. Nic budźcie lwa spiąeeo! Najnowszy IlUmer jcdneo z pism francuzkich zawiera co następuje: Chiny opasały się murem jakby tarczą przeciwko obcej broni. Mur tcn jako W3rowni, utracił z czasem SW;! uiyteczność i rozsypał się poczęści w gruzy. Chiny przez ze-o starzały skład swcgo rZ;ldu pojawiają się jako skamieniałc pailstwo, jako żyjąca tysięcznoletnia mumija. Ten skład rządu uwaZallo za drugie przedmurze dla uniknicnia zetkJlic;cia się z zagranicą. Chiny spały z swemi czterysta milijonami mieszkailca, między którymi jest dwamilijony żołnicrzy, jak 'CW w jaskin swobodnie bez troski, bcz obawy wszelkiego nibezpieczeilstwa i bez potrzeby sprężystego użycia swoich sił wroclzonycll. Działa angielskie obudził.y spiqcego lwa ze snu i koląc bodźcem, ocknęły go z lctargu. Biada wam! jeieli ten lcw powoli się rozruszy , na nogi powstanie, cidsko swojc rozciągnic, siły kłów i pazcJrów swych doświad(:zy, a potem się z ogromną przemocą na garstkę swych nieprzyjacil'ił rzuci. ""tcdy Europa chc.c'}c lIie chcąc będzie musiała uczył się języka chińskicgo! Ubicrajcie si... skromnie. - Najpiękniejszą damą w Paryżu jest Pani Laurcnzin. Jako wdÓwka, mająca lat 26, zwraca na siebie uwagę całćj francuzkiej stolicy i podoba się nietylko męzczyznom, alc nawet młodym i starym damolII. Anglik Dist opisując płcć piękną we Francyi, mówi o Pani Laurenziu jak następuje: »Nigdy nie widziałem piękniejszej, powabnicjszcj niewiasty, -nawct w Anglii. Uważałem ją lIa balach, w teatrze, na koncertech, wszędzie występowala ona jak Królowa piękności, jak pcrła towarzystwa. l\'Iiałem to szczęście być jćj przedstawionym; nie mogłem lIa sobie przenieść, aby jćj nic powiedzicć, ie jest najpic;klliejszą dam;l w świecie. Ona uśmiechnąwszy się odrzekła: ..Kaida z obecnych tutaj dam jest piękna, jcźli temu wicrzyć mogę, żc ja piękną jcslem; wicIe z nich jest daleko piękniejszych odcmnie. Ja nie lIIaUl żadnćj i.llućj tajcmnicy jak tylko tę, ze się ubrać umićm, i zachowuję skroIlIlIość w ubiorze, a to jest właśnie co sił.) podoba. Jcleli "'pan nie chcesz temu dać wiary - proszę zobaczyć mnie jutro w teatrze, ja się ustroję, ustroję tak, jak te damy, a zaręczam, że zaledwie spostrzeżollą hędę... - Ośmieliłem SIę oświadczyć w tej mierze moją wątpliwość, atoli Pani Lanrenzin naparła siC;, I1bym sil( jej naz:Jjulrz przypatrzyl w loży. Pojcchałem do teatru. Szukałem i nie móglem jej prędko wynaleźć. Nakoniec spostrzegłem dość przystojną kobietę w kosztownej szacie, w kapuszu ił la Duchesse d'Orleans lIa głowie z drogiemi piorami i kosztownym naszyjnikiem. Ukłoniła się mi uprzejmie. Byłato Pani Laurenzin. Przystojną była prawda, ale lIie piękllą; uderzającą!, ale nie powabną. StrzeŻciei się przesady i ubierajcie się skrolllnie l);ękne damy, jeźli istotnie pięknćmi być chcecie. wiek w Afryce. Pali eygaro, chodzi z laską, w której jest flet ukryty, ma w każdym pokoju zegar grający, przytem dwie papngi, z których jcdna po francuzku a druga 1)0 angielsku gada; uie występuje publicznie jak tylko w żóltych rękawiczkach glace, spędza czas na dagcrotypowaniu, spija szampana, afaworytka jego musi UlU codziennie przegrywać na fortcpijanic. Nie schodzi mu więe na niezem, jak tylko jeszcze na kolejach ielaznych i na homeopatyj, a wtedy będzie jui miał wszystko!

Od Iłedaheyi.

Do artykułu Pana Z. w gazecie onegl1ajszej No. 30., w którym wyraża, nże z licznej i tak oświeconej publiczności ani jeden artykułu, kM-ryby dotknął iywotnych pytai1, do Gazety nie napisał,tl Redakcya dłuższy dołączyła przypisek. Wynurzyła w nim wdzięczność swoję Panu £. K.......mu i t. d.

o anszlagach rozmaitych folwarków i dóbr, bc;dąeycb do sprzedania jako też do wydzicrzawieuia w Poznańskim i Bydoskim Departamencie, zwłaszcza zaś w powiatach Kościali.skim, Srcdzkim, Szremskim, Pleszewskim i Krotoszyńskim udzieli wiadomości Herrmall 1\1athias, przy Wodnej ulicy .A .t.

Mam sobie za obowiązek uwiadomić Szanownycb gospodarzy, którzy f(iżnc maszyny posiadaj;l, że przy sporząc:Izauiu moich maszyn wynalazłem slósarza 1... i P i ń s k i e g o w Poznaniu na Gołębiej ulicy Nr. 5. mieszkająceo, ktllrego Szanownej Publiczności mogę polecić jako zupełnie uzdatnionego człowieka, tak do reperacyi wszelkich lanych jako i kutych maszyn, przytem posiada noże, sieczkarnie Ilowe, i wszystkie inne rzeczy, które do tychże są potrzebne, i sprzedaje w miernej cenie. Pierzchno, dnia 30. Stycznia 1843.

Aut. Rudnicki.

__ a bale dla męzczyzn, Chapeaux Claque a la Napoleon, otmve kamizelki, nasz)jniki i obu\vie, jako t.ez paryskie ręka\viczki, poleca J.L.Ieyer, w I'YllkuNr. 73.

Stan Termometru i Barometru, oraz kierunek wiatru ID Pos.naniu.

Od duia 29. Styez. do 4. Lutego.

Dzień. Slan termometru I Stall 'Viotr.

lUlj nizszy InRi\\";ł':is\ bm.mnetru. 29. SI"cz. + 2,8 0 + '°l" 4,5. P"lud. z.

30. " + 1,9 0 + 5'0 0 27 4.3. dl".

31. . + 2,8 0 + bo 27. 6.6. Zachodni l. Lut. + 2,8 0 + 6.9 0 28. 0,1 Polud. .2:. 2. . + 4,8 0 /1 9,7 0 27:; 8,7. Zachodni 3. . + 3,1 0 4,6 0 7 8,0. P"lud.7.. 4. . + 1,0 0 5,8 0 7. 4,0 = \V. po, w.

Kurs giełdy BerlbłskłeJ.

, Sto1'8 rC. Obligi długu likorbo,,"co. . I 3\ Pr. oug. oblig8cje 1830. .. 4 Ohłigi premió,," halldlu morsko Obligi Kurlllorchii . . .. 3\ Bcrliriskie oblig. miejskie 3 GdaiJskie dllo w '1'.. . . .

Zacoodnio - Pr. listy zastowue Listy zast. 'V. X. l'oznRńskiego dito dito dito Wschodnio - Pr, lisly zast. .

Pomorskie dit" . .

Kur- i Nowomarch. c!ito .

Szląskie clito . . . . . .

AkeJe Kolei Bel.lińsko- Poc7.daIDsłdej 3 dito dilo okl'je a prim'is. 4 Kolei IUadebul'sko. Lipskiej dito dilo okl'je a pl"itll'is. 4 Kolei Berlińsko - AJlbaltskićj dit" diw akl',jp. n PI'iOl'is. 4 Kolci Diissełdol.f. - EIIJC'J'fdd.

diw dito okl'je o pJ'ioris . Kołei IIRclreńskiej. . . . .

diło clito akl'jc o prim.is . Kolcl lłel'liilsko - ł'I'onkruJ,t.

dito .Jito akeje o I'I'ioris . Kołei SI;\lik. gÓJ'II.. . . .

ł'l.ydr1Cbsd". . ll11le mOlIel,. złote po ;; łoI. DiscolIto . . . . .

Dnia 2. Lutego. 1843,

NR !, I'. kUl'"n' poVi- \ golowiraun. iiflll. 104 I 10-ł'-iIO:JY. / - !}2'!'- - IO"" - - ! I02!s 48 3\ 103 4 3" 3 3 3'.

I02 103\'11I3\104!;;

;; 4 5 4 5 4 4

10:3'.

136 ))O' W:j 6;) 91!.;84!.;97 II/;;;103'4"

102'.

106 IIII; lm 103 1 o:J .. 1()2 . HJ'2 109'4" 1112 64.

łflJ;" Jot\95

13".10>" 1 3

1:3 10 .Le1ł7 tal.Ku,...e w mieście p O Z N A N I U. Pszenicy 8zefeł .

Zyta . dr. .

Jęczmieniadł. .

Owsa . dt. .

Tatarki .dt. .

Grocbu . dł. .

Ziemiaków dł.. .

Siana cetnar .

Slomy kopa. . .

Masła garniec. . .

- - I Dnia 3. Lutego.

Iti4:1 r.

Tal. ? ,<".1 Tal. . f." 1 18 6 I 19 - 166176 1 2 fi I 3-23--2: 6 l lO - I JO,I 7 1 (j l 8 1 1 - - 2U - - 21 - l fi - l 7 1 6 fi 27\ fi '7 ) -2 2\ 6 2 51