GAZETA .

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1843.02.15 Nr39

- -. . . -.,,I';)I 7/. t, ' h- : ; . "<:.--;, !"/ I,":.... I' I' ""v!{' lt'I"\ - .' ), 1- I:,r' :. X I t 'VJelkłeo IIJI'.I, . '-'p.l ęS 'v a . .¥I{'\ 1.;;:(, J ' .,;t.. "../: l, ;) . I! , II,I , \ . {,'Al V " - ' "I ; 'I "'r'IJłII. I . 'III \ I '\ ' I ji II,p O Z N A Ń S K I E G O.

.M 39.

N akladem Drukarni N adwornćj JJ"'. Dekera i Spółki. _ Redaktor: A. JV unnot.Cski.

\V Środę dnia 15. Lutego.

\Viadom ości za graniczue.

Polska.

Z Warszawy, dnia 8. Lntego Ukazem NOIj. I)ana udzielone zostało w droche łaski P. Janowi Nofokowi, b. Kapitanowi gwardyi, Arljutantowi Generała dyżurnego b. wojska polskicgo, IJrzez wzgh)cł na blisko 201etnią służbę, lIiemniej na okoliczność, iź w ciągu rokoszu nic walczył " szeregach powstailCljW, Or<IZ na niedostatek w jakim się znajduje, wsparcie roczne i dożywotnie, w ilości rubli sr. 295 kop. 48ł. N. Pan uclzielić raczył: Pannie Honoracie Jodko, córce pozustOlłćj po zmarłym Pułkowni.

ku korpusu Inwalidów b. wojska polskingo Jodko, przez wzgląd na kalectwo jćj, pozbawiające j'l środków utrzymania się, nienmićj z uwagi, ze po śmierci swćj matki pobierającćj pensyą, przy którćj obecnie się znajduje, yłaby bez pl'zytułku i wystawioną lIa największy niedostatek, pensyą r. sr. 100 rocznie i do śmierci; }J anu Ig. nadurskiemu, b. Majorowi korpusu Inwalidów b. wojska pols., przez wzgląd, że i IJO przejściu do tegoz korlJllsu pełnił czynną służb z IJrzykładl1ą gorliwością, nielwlićj, iż \;'

18..3.

rokoszu nie mial zadnego udziału, za przeszło 361etnią służbę, pensyą rubli sr. 1058 kop. !J5 rocznic i do śmierci. F'rancya.

Z Pa ryża, c1uia 6. Lutego.

Dzienniki urzędowe nic jeszcze nie wspominają o sprawie hiiizpańskiej. Przeciwnie D z i p Ił. nik sporów dwa o tij rzeczy mieści w sobie artykuły, z których czytelnicy wyobrażenia o nićj nabędą i sam ąd jakiś utworzyć sobie potrafią. Artykuł pierwszy llast«;pujtCćj jest osnowy: "Stósunki nasze do Hiszpanii dziwną wywołały emulacyą między dzicrtnikami. oppozycyjlłemi. Zdawałoby się, ie.słowo sobie dały wzajemne na to, aby rozsiewać wieści niepokojące, fał- szywe wiadomości i powiastki wszelkiego rodzaju, tudzież wykrywać jakieś dyplomatyczne intrygi; jeden z nich do tego slopnia doszedł zapału, ze wynajdutc nawet telegraficzne (lepesze. Najumiarkowańsze z nich- przybierają minę wielkiej obawy: dają onc nauki dyploma.tyczne; przypuzczają z łaski swojćj, że rzJd zawicie żąda od Hiszpanii; gorszą się z myśli o wojnic, jak gdyby wojna wydaną jni. była, i jak gdyby ją. Francya bez ważnćj wy_o

(lab przyczyny, -aby tylko gniewać przyjaci{it Esparlery. H.odzaj ten lJolemiki od dawna już hre{łyt .stracił, i lJrzekonani jestcśmy, ŻC lJUblicznuć najmniejszej nic prz) więzuje wagi do wszystkich tych śmiesznych wieści i dyploluatyczuych tajemnic, które jej pierw5zy lepszy odsłania. Niemasz w tem ani słowa, któreby na odpowiedź zasługiwało. "-iadome S'l uieIJOroztllnienia ziłszle pomiędzy rządem francuzkim a hiszpailskim: "szystko co do tego przydaj,!, nie zasługuje na wiarę, a 110wości wynajdywane nie więcćj są warte, aniżeli rady udzielane ministerstwu. Zaręczyć możemy, żc rz,!d francuzt...i jak l1ajchwalebniejsze lJokazał umiarkowanie i do koilca takowc pot...OIzywać będzie. Żądał od Izby, aby paragrafu tyczącego się Hiszpanii nie rozbIerać, bo by to spór 1.agrzać tylko mogło. T'ie chciał on, aby przy tak rozgrzanem USlJOsobieniu umysłów, i lo w mieście, jakiem jest Barcelona, z mównicy francuzkiej stówko jakieś łyszeć się dało, któreLy sitt hasłem stać mogło okropnego zaburzcnia. Wie bardzo dobl'ze gabinet; jakie skutki pociągnąćby mogło zul,ełne zerwanie związków dyplomatycznych między dwoma sąsiednimi narodami, kltJrych granice stykają si't z sobą na linii 80 godzin długości. Ale gabinet francuzt...i nie obraził też jeszcz c tak dalece rządu hiszIJai-łskiego, itby mógł pFZypuścić, ie tenzc mniej wyrozumiałym i lIlniej oględnym będzie. Gabinet zaządał od Izby, aby kwestyi 11inlJailskićj nie rozbierać, bo trudno jest debatu.ll })arlamentaru,)'lU naleZ:r tQ zakreślić granice. powtarzamy, ie wszystkie kroki gabilletu mocno świadczą o jego spokojnćm i zyczliwćm usposobieniu, o jego szczerem życzeuin zachowania przyjazni między obudwoma narOllami. Ma on tćz lJrawo spodziewać się, że lwwści'l\,liwość tę i to milczenie, co mu tu zarzucają, sam rząd hiszpailski l'ozmnnićj tłumaczyć b't dzie . oc Drugi art)'kuł opiewa: ..C o n st i t u t i o n c l alecarządowi, aby w krokach swoich 1vzględelll gabinetu madryckiego ostrożnym był i umiarkowanym. B'tdzie rząd, jak nie w,!tpimy, ostrożnym i umiarkowanym: ale SlJodziewamy się zarazem, że będzie stałym; mianowicie lJfzekooani jesteśmy, ie słabej i bojaźli wćj radzie, której mu udzielać śmieją, ucha nic da. Niechaj Constitutiollel dowodzisobie, 'Le nie masz powudu 7. k wesfyi, czy konsul w czasic rokoszu mniej lulJ więcćj był ostroinym i powściągliwym, czynić 1"ZI'CZ tat... wazną. Zaiste konsul tyle pewno znaczy, co kapitan okrętu handłowego, a obraza wyrządzona P. Lcsseps większej jest wagi, aniieli brak grzeczności zarzucany korsarzom OIngie\skim. Konsul tl'n, którego C o n s t i t u t i o n el tak let...ko traktuj c , Francyi zaszcz.rt zje{]nOlt. llietylko przez swoję ostrożność i powści,)gliwość, którćj sami chyba Zurbanmvie i Gutier rezowie zaprzeczyć mogą, ale także przez odwagę swoję i ludzkoć. Hz,!d, który go 1Iagrodą zaszczycił, nic zalJrze go się, ani go tćż na szlych wystawi, 110 by to była lJodłość, _ podłość, któraby nietylko WlJlywu naszego w Hiszpanii nie podniosla. ale by go nawet zniweczyla. Okryłaby ona nas baiJbą, nawct ,,, (){:ach lJrzyjaciół naszych. Jakkolwiek życzeniem jest naszem, aby rząd nasz wsz(:dzie ostrożnic i umiarkowanie sobie postępował, nie chcemy przecież, aby się gdziekolwiek, ani nawet w Hiszpanii, pokazał bojaźliwym. Obraza albo upot...orzenie nie zmienia przez to swego charakteru, żc pochodzi z ręki, kt6ra BarcelonIt zbombardowała. ZastttP\Lj,!C prawo brutalstwem i Hogością militarue\:)0 despotyzmu, malo sobie na sympatią naszą zarobiono. Ma pJ'Zecież Francya przynajmilićj prawo żądać, aby rząd biszpailski, pl'zez kogo bądź sprawowany, względem agientów naszych tak sobi-e lJOstępował, jak to zwyczaj ,niesie między narodami ucywilizowanemi. Smiesznąby rzec:lą było o prawo rewizyjne od lat 10. ystujące tyle robić hałasu, a I'ządowi o to czynić zarzUty, że w Hiszpanii z umiarkowaniem, alc' Cllergią, broni honoru i illteressn Francyi,. Artykuł ten wielkie zrobił- wrażenie, zdradzając zdanie, ie rząd francuzki ostateczności c1mycićby się musiał, gdyby Hiszpania stanowczo wzbraniać się miała, Francyi ż<jdaną dać satysfakcyą. Moieby l1iewczesną było rzeczą ze słów tych Dziellnik'a sporów. zbyt miałe czynić Ilioski; ale tyle jest rzeczą pewną, że z{lanie to przYp'ada do miary z opinią wysot...iej sfery politycznej. Pomimo to wielka jest nadzieja, że' nieprzyjaZil ta z Hiszpanią skoilCZY się na zerwaniu związków dyplomatycznych, a niezadługo za pośrednictwem mocarstwa jakiego usuniętą będzie. udcrzający ruch i czynność; Xiąię Levis powrócił z podróży, w którćj towarzyszył Xięciu Bordeaux. Zarazcm z nim przybyli takie XZlt i Xięina Dumas. Xiązę Escars, Margrabia l)astoret i Pan Berryer bawią tu już od połowy Grudnia; tak więc komitet legitymistowski byłby juz znowu instaIlowany. Tilkie ""Yicehr. 1\rIincourt powrócił z swćj wicIkćj pielgrzymki do północy, a przed kilkoma dniami oh zymał od Hr. Appony, z poleccnia Maryi Ludwiki. Xięznej Parmy, parmezaiIski order świlttego Konstantego.

Rodzina Posła belgijskiego, Xcia de Ligne, przybyła tu takie przed kilku dniami. Ten Xi.Fllt ma tu bardzo przykre stanowisko; nic pod względem dyplomatycznym, bo gabinetowa polityka mi"dzy Francyą i Belgią odbywa się przez poufną korrespondencyą pomiędzy obudwollla Królami, - ale z powodu oczekiwań i wspolllnieu, jakie się z nazwiskiem jego lączą. Spodziewają się po nim świetnego domu; jakoż, kto ma piękną zonę i 500,000 roczncgo docbodu, mozc prawdziwie po xiązęcenm występować. Wpadają nam tu pomilIlowolnic ua myśl dowcipnc wyrazy Xięcia, ltóre jui mają 13 lat, ale wartc są 100 lat. Gdy po rewolucyi belgijskiej, deputacya ofiarowała mu koronę belgijską, odpowiedział Xzę odmownie: "Moi ParlOwic , mocno zaluję, alc dwócb posad razem piastować nic mogę, bo już jestem SzambClanem N. Ccsarza austryackiego. u Ministerstwo spraw wewnętrznych postanowiło zmniejszyć liczbę małych teatrów \V Paryżu; prywatn,ych przcdsiębierców zOllJewne rząd wynagrodzi, tak Jak cbcc wynagrodzić fabrykantów cukru burakowego. Z dni a 7. 1.. u tcgo.

Dzisiaj znaczna licza Dcputowanycb zgrollIadziła się w sali konferencyjnej, aby tam zasięgnąć wiadomości o stanie spraw biszpailskicb. Z miuistrów nikogo nic było, jcden wszelako ministcryalny Deputowany, posiadający jak się zdaje, dobre wiadomości, oświadczył, ze od-I}owiedź gabinetu madryckiego na ultimatum Pana Guizota przed 15. lub 16. m. b. do Paryża nie nadejdzie; wysłana z Paryia dn. 2!). Stycznia depesza dopiero d. 3. lll. b. do l\1adrytu przyb.yć możc, a nota gabiuctu frańcuz

kicgo zostawia rządowi hiszpaliskiemn cały t ydzieu czasu do namyślenia się względem owej zaządanej satysfakcyi; jezeli Esparero z terminu tego korzystać zechce, odpowiedź jego dn. 11. odejdzie. Zresztą przy odejściu ostatnich depeszy z Madrytu Regent nie mial być bynajmnićj skłonnym do ustąpienia. Pod względem uporu, z jakim Pan Boissy wczoraj \V Izbie Parów głos zabrać żądał; donoszą teraz dodatkowo, zc nie tyle chciał mówić o sprawach biszpailskich, jak raczćj Pana Guizota w innym przedmiocie interpellować.

Minister spraw zagranicznych oświadczył bowiem w bióracb Izby Parów 7,. pewnościIj, ze '\V Izbic DelJUtow:mych z równą energią jak w Izbic Parów każdej poprawce projektu do prawa rewizyjnego opierać się będzie. Ponieważ jednaHc ministcryum do poprawki kommisyi względcm rzeczonego prawa się przychyliło, oppozycya w Izbie Parów czujc sił.. tem być obrazoną i cliciała tedy przez Pana Boissy P. Guizotowi wyrzuty czynić. Rozumieją, że oppozycya nowćj sposobności da interpellacyi szukać będzie. Z Afryki nicpomyślne nadeszły nowiny, którc się łatwo pretextem do odwołania generalnego Gubernatora stać mogą. Idzie o opasanie dwnch korpusów wojska pod wodzą Pnłkownika Saint-Arnauld i Generała Bar, którym Kabylowie w góra clI scherscbelskich odwrot przecięli, a na pomoc którym Generał Bugeaud z całem wojskiem swojćm z Algieru spiesznie wyruszył. Wypadki te na nadcbodzącc obrady.Izby wzglc;dem Algieryi bez wątpienia nic zostOlną bez wpływu, podając oppozycyi najlepszy argument do powstawania na dałsze zatrzymanic albo rozszerzanic posiadłości w Afryce.

A 11 g I i a.

Z L o n d'y n u, dnia "2. Lufego.

Układy z P{)rtugalią względem traktatu bandlowego zerwane zostaly: w Lisbonie podano żądania, na którc w Londynie przystać nie chciano. Królewska akadcmia muzyki w Londynie, zostaj'łca IJOd opieką Knjlowć"j 'Wiktoryi i pod prezcsoshn'lll Hr. '7\T estmol'cland, teraźniejszego angielskiego Posla w Rerlinie 1 (który jako kompozytor znany jest w muzykalnym świecie' pod swem poprzedniem nazwiskiem Lorda Bur kościclnej w Petersburgu, Pułkownika Lwow, swym członkicm honorowym w uznaniu jego zaszczytnego odznaczenia się w muzyce kościelnćj i instrumentalnćj, i poleciła bibliotece swćj nabycic kilku dzieł muzycznych jego kompozycyi. Z Montevideo donoszą pod dniem 30. Li stopada, że między Don Fructuoso Rh.-era, Prezydentem tego kraju, Ferrerem, Gubernatorem w Carientes, Lopez, Gubernatorem w Santa Fe i Generałem Paz, nast<)piło pl'zymierzc w celu dziclniejszego prowadzenia wojny przeciw rzeczypospolitej Argcntyilskićj, a mianowicie przeciw jej Dyktatorowi Rozas. Pierwszy uznany zos.tał głównie dowodzącym; inni dowodzić będą korpusami pod jego kierunkiem zostającemi. Oczekują z natężeniem na wypadki następn,ych działalI wojennych. T U r C y a.

Z Konstantynopola, dnia 19. Stycznia.

(G. P.) - Wybór G. Bibeski na hospodara ,V ołoszczyzny Porta potwierdziła. Berat jui wygotowany a kommissarza SułtaiIskiego dla instaUacyi nowcgo Xięcia codzicn wyglądają. - {Jod względem Serbii poseł rossyjski w ostatniej' Ilocic swej dobrowolnego albo gwałtownego oddalenia Alexandra Georgicwicza z Serbii i wyboru innego Xięcia z sprężystą pewnością zaźądał. Ile mi jednak wiadomo, na znajome, własnoręcznc pismo Cesarza Mikołaja do Sułtana żadna jeszcze nic nastąpiła odpowiedź. - WszakZe sprawa ta teZ bardzo dclikatna i niebezpieczna, kiedy od niej dobre porozumienie z Rossyją zaleiy. Egipt.

Z Alexandryi, dnia 6. Stycznia.

Śmierć byłego Kapud<!oa Baszy przynosi 087.czędności dla skarbu Baszy Egiptu 25,000 &. miesięcznie.

W tymżc przeciągu czasu Said Basza, syn Mehmeda Ali, przez spadnięcie z konia złamał lewą rękę, alc jui jest bliski wyzdrowienia. Mehmcd Ali równie jak syn jgo Ibrahim Rasza zwit'dzają Wyi.szy Egipt. Smicrtelność między wołami ustaje. (Bo nie ma co zdychać.) Il1dye Wschodnie.

Z B o m b a j u, dnia 2. Stycznia.

(B. H.) _ Oba oddziały wojska pod Generałami PoIIockiem i Nottelll, które podług ostatnich wiadomości jui w Peszauerze stanęły, prze. były drogę 350 mil angielsMch przez Pendszi'lb i dnia 20. Grud. z. r. do stacyi gri'lnicznej Firozpur nad Sudleczt'm w posiadłościach kompanii wschodnio-indyjskiej zawitały. Tu przyjmowano wojsko to z wszelkiemi oznakami radości, a następnic miało się ono na swe zwyczajnc udać stanowiska. Wojsko, którc pod dowództwcm Generała PoUocka w Listopadzie do Peszaueru przybyło, składało się z około 18,000 ludzi, między którymi znajdował się jeden królewski pułk dragonów i pięć królewskich pułków IJicchoty, ogółem 4000 ludzi; zatem nierównie więcej Europejczyków, niż się zwyklc w wschodnio - ind yjskiem wojsku znajduje. Pochód wojska tego do Firozpur, trwający około miesi<)ca, był dla braku śmdków przewozowych i chorób bardzo przykry i bynajmnićj nic był podobny do trynmfalnego pochodu armii zwyci'tskiej. Jedna tylko brygada, t. j. trzecia, stojąca wprawdzic dość długo w niezdrowej okolicy DschelIalabadu, miała w czasie przeprawy przez Indus 800 chorych, a z całego korlmsu armii umarło w czasie drogi 8 oficenhv. Strai przednią przy przeprawie przez Indus tworzyła bryg<)(la Gcnerała S a l e, złożona z 13 angielskiego i 35 bengalskiego pułku piechotJ-, kJóra llschellalabadu tak długo i zaszczytnic broniła. Europejczykowie najpierw spokojnie weśli do obozu pod Firozpurem; Sipoisowie zaś Z 35. pułku, którzy po tak długićm oddaleniu od krewnych i przyjaciÓł pierwszy raz znowu na ziemi ojczystej stanęli, radości swojćj przytłumić nie mogli i wesołe wydawali okrzyki. - Cała armia odwodowa, zgromadzona w obozic firozpurskim, przyjmo. wała brygadę z wszeIkiemi wojskowemi honorami. Naczelny Wódz armii indyjskiej, Sir Jasper N i c h o II s, wyjechał konno llaprzt'chv Gcnerała Sale ai do zal'zuczOlu'go przez IndUflj mostu i serdecznic go ścisnął za rękę. Lord EIIenborongh, przebywający od początku Grudnia w Firozpurze, pragnął, aby Gen. PoIlock dopiero dn. 20. p.rzeprawił się i głównym korpusem przez Indus, chcąc przeprawę tę jak najokazalćj uświetnić; alc gdy przybieronic wody w rzece mostowi łyżwowemu nicbezpieczeństwem zagrażało, uskuteczniono przcto ten przechód dn. 18. i 19., i dn. 20. jui całc wojsko na drugim brzegu rzeki w obozic było. do dnia 10. Listopada. Mahmud Mirza Chan, przJjaciel Barukschiów, rodziny llosta Mohamcda, obsadził był wtedy Bamian i zbiera ludzi do słułby Akbara Chana, który, powróciwszy z ucieczki swojćj przcd Anglikami, jni się na 40 mil angielskich do Bamianu zbliżył. W uIlih chnluUIski, do którcgo się był schronił, przydał mu f 1,000 usbekskich jezdzców, a jego ,,,łOI sny orszak wynosił 2000 ludzi. Ducbaifieustwo KabnIskie bvło takie za nim, i naczelnik tcgoi udał się do KohisbłUu, w celu zbierania wojska na wyprawę do Kabulu. Zbiegli mieszkailcy kabulscy powrócili po wi'tkszćj częci do miasta i zajmnją się naprawą swoich zbllJzonych domów. - Xiązę Szach-Dscłmbu, najmłodszy syn Szacha Sudszy, który sic:, jak wiadomo, pó odejściu Anglików Szachem ogłosił, był tylko z 100 stronnikami w Bala-Hissarze, i nikt nic umiał sobie jego pobytu tamże wytłumaczyć. Emirowie sindscy mają podobno ocbotę odrzucić ofiarowany im traktat, ponicwOlwy ich przez tenic dwóch gM"'nych miast z znaczną przcstrzmią kraju wzdłuż Indnsa pozbawiono; dla tego korpus angielski pod Sir Karolem Napierem , przeprawił się pod Sukkurem na drugą stronę Indusa, j gotowy jest wyruszyć ku Hyderabadowi , gdyby się Emirowie dłużćj jeszcze opierać micl( Major Outram , dotychczasowy agent polityczny w Sindzie, złożony został, jak ,,"iadomo, z urzędu swego, a czynności tegoż powierzono Generałowi Sir Karolowi Napierowi i Adjutantowi tegoż. Zmiana ta przecieŻ zaraz na początku tak się nicstósowną okazała, że, gdy Emirowie sindscy wzbraniali się przychyliĆ: do podOlnych im przez Generała warunków (do wydania mias Kuratszi, Talia, Sukkur, Eukkur i Rorih, z kawałem zicmi 500 mil anf1;ieIskich długości, wzdłuz Indusa polozon,yłllujrzano się w konieczności przywołania znowu cło Sindu utalentowanego i bez ważnych powodów usuniętcgo Out rama, z Bombaju, dokiJd się był przellitjsł. Ten wybrał :się następnie w połowie miesiąca Grudnia w drogę do Sukkuru, a najblizsze wiado}ności doniosą nam niezawodnie o rozpoczęciu przez niego daniejszych czynności. Z raportów o korpusie wojska Generała Napiera z Sukkuru z d. 1!;. Gru

dnia okazuje się, ze Generał Mn krótko przedtćm otrzymał od Lorda Ellenborougha rozkaz, przełoienia Emirom projektu do w mowie będącego traktatu cessyjuego z oświadczeniem, że, jeżeli w pewnym przeciągu czasu trakt alu tego nie przyjmą, nieprzyjaciclskich rodków przymusowych doznają. Niektórzy Emirowie przyjęli len traktat z drzeniem i bojaźnią, ale mimo EwĆj obawy gotują wszystkie środki do stawienia oporu, a szczeg(ilniej miał Mir Nussir Cban oświadczyć, że do ostatnićj chwili roszczeniom AngliMw sprzeciwiać się będzie. Dwiich tylko Eminjw przychylnymi się okazało. Sir Karol Napier poczynił tymrzasem wszelkie pl'zygotowania do urzeczywistnicnia zamiarów Generalnego Gubernatora; kiJka oddziaMw wojska z Sukkuru do Rorihu przez rzekę przcprawiono, a za dni kilka miała brygada jedna do Subzuthote wyruszyć i żądaną ziemię objąć. V\T dopisie do powYZszych doniesieil twierdz!, ze się Emirowie nareszcie do ż,)dania przychylili, alc zarazem domysł dołączają, ze to tylko pozornie uczynili. List jeden z Sukkuru 'Z d. 16. Grudnia donosi takie, iż ich słowu nie 1vierzą i przygotowania do wojny robią. Siła zbrojna, pod rozkazami Sir Karola Napier składa się z 10 do 12,000 ludzi. Przcdsiębrane przez Gencralnego Gubernatora środki mają na celu zabezpieczenie handlu i zeglugi na Indusie. Miasto Sukknru, jedno z miast -zaządanych, jest waznYJl1 punktem o 170 mil ang. od Hyderabadu, ale Idy na przeciwnym brzegu; Bukkur jest cytadelą na skalistćj wyspie na środku rzeki i łączy na przeciwnym brzegu leŻąc Rorih z Sukkurem ; tym więc sposobem -zapewnionoby sobie wyborne związki między najgłówniejszemi stanowiskami angielskiemi w TaJpuhrze. Sukkur , Bukkur i Rorib mają odtąd nosić wspólną nazwę JJWiktorya nad Indusem." Rząd angielski chce podobno Schikarpuru Radzy bahawulpurskiemu ustąpić, pod warunkiem, zeby wszystkie cła na rzece Indus, wzdłuż swego kraju poznosił. Ztamtąd do Firozpuru zegluga jest wolna, i ;tżeby i dalszą część lćj rzeki, o iIc jest spławna, ud opłat uwolnić, o to się tćż -zapewne rząd nasz przez układy z Szeikami, których się to tyczy, IJostara.

Rozmaite wiadomości.

Gazeta Powszcchna pisze z Poznania pod dniem 5. Lutego: Wybór Arcybiskupa i sejm prowincyonalny, te dwie kwestyc kardynalnc są teraz przedmiotem powszechnej rozmowy. Co do pićrwszego punktu, zdania kapituły są podzielone. Gdyby Prałat Gajerowicz, dotychczasowy Administrator archidyecezyi poznai1skićj, obrany został na godność 3rcybiskupią, byłby to pierwszy pl zypadek, żc piastowałby ją tu nicszlachcic. Uderza to powszcchnie, zc znanego ze sporów religijnych Suffragana Brodziszewskiego nie wymieniaj;} 'Wcalc jako kandydata do stolicy arcybiskupićj ; przypisują to zbyt wielkiemu jego rygorowi religijnemu, którego się i duchowieilstwo obawia. Sejm prowincyonalny zebrać się tu ma jeszczc w tym miesiącu. Główncmi zadaniami jcgo będą: kolej żelazna i prawo o żydach. Budowa twierdzy naszćj przy łagodnej porze roku, szybkim ciąglc postępujc krokiem. . Wedlug zapewnienia wszystkich znawców, budowa ta jest dziełem mistrzowskićm i najogromniejszą z tego rodzaju nowoczesnych fortcc " Europie.

Z Berlina, dnia 3. Lutego. - Ministerymn sprawiedliwości 1'Vydało rozporządzcuic przeciwko zaciąganiu długów przez urzędników sądowych. Kaidy przy przyjmowaniu na aplikacyą sądową, winien złożyć deklaracyą; czy ma długi i jakie. JeŻeli te długi są tak znaC1:0e, ze w przeciągu roku nic będą mogły być spłacone, przyjęcie do słuiby sądowćj będzic odmówione; w kazdym razie dopóty nic otrzyma posady, dopóki wszystkich długów nie spłaci. Jezeli długi wynoszą więcćj niż całoroczna pensy a mającego otrzymać posadę, takowa nie może mu być konferowaną. Zostający w służbic urzędnicy, jeżeli pomimo n3pomnieil, nic przcstaną długó\'f zaciągać, b«dą ze służby oddaleni. Z l\ierkurcgo Westfalskiego innc niemicckic gazety umieściły listy 1: Berlina o sprawie Ojca Henryka Gossłer, o zakonnicach Klaryskach w Paderbornie, o niby zamierzonem tu połączeniu kościoła ewaugielickiego z katolickim i t. p.; mamy powód domyślać się, że autorem wspomnionych listów :\:Jył sam Ojciec Henryk. Bliższe wyjaśnicni-e ich treści,jakkolwiek ta pod kaidym względem okazuje si't fałszywą, nie zdaje nam się wśród tych okoliczności być potrzebnem. W skutku wyZszego wezwania, Ojciec Gossler wyjcchać jIla w tym tygodniu <lo Rzymu. Zgromadzenie zakonnic 5W. Klary umieszczone będzic przy tutejszym szpitalu katolickim, gdzie już zajmują się pielęgnowanicm chorych.

Szarlatanizm. - W N ied erempt pojawił się od niejakiego czasu doktor cudotworny, owczarz Mohr, przeciw któremu ma byt teraz proccs są<lowy wytoczony. W lliisscldorf wydano na 'tegoż doktora pastucha karykaturę, która jest następującą: M o lIr, otoczony kiesami, napełnionemi pielliądzmi, dcpcc pokonanego Eskulapa nogami, i zabicra się leczyć człowieka z uciętą głową, który tęż glow't w swem ręku trzyma. Umiejętność doktorska ucieka z karawancm czwałem od tego człowicka, a grabarzc i posługacze pogrzcbowi płacz;l rzewnie, ze im odebrano sposób utrzymania się. Aleopatowic i homeopaci, nadaremnic odtrącają rękami i nogami pacyjentów cisnących się do cudownego doktora. Lckarzowi kuracyi wodnej wyskoczył szpunt z beczki, a je\!,o uniwersalnc lekarstwo leje si't na zicmię. Policyja pieczętuje po aptekach puszki, tygle i kolby jako już niepotrzebne, chirurgonic i cyrulicy oddają się rozpaczy. Wszystkie proszki lekarskic ulatują w powietrzc, a cudowny doktor nawet umarłych wskrzesać obiecuje. Mosty druciane. - Zdajc się, iż na przestrzeni wynoszącej trzydzieści mil, długości, nigdzie nie ma tak licznych, a IJl'zynajmnićj drócianych moshiw, ilc ieh jest zacząwszy od Chalons sur Sa one aż do Lugllullu: e;dyz lu w przeciągu lat dziesięciu, wystawiono dwadzieścia sześć takich mostów. Są one jak pajęcza tkanka nad wodą zawieszone, i przekonywają, jak bardzo czynny jest nal'z czas przemysłowy. Najpiękniejszyrn ze wszystkich jest most dmciany w Saint-Bernard, któryby za wzór, naśladowania godny, przedstawić można. Osobliwszy wypadek. - Wielc jui rozprawiano o nieszczęśliwym przypadku, który si't wydarzył na ielaznćj kolei wersalskićj, równie jak i o wyroku, który w tćj sFrawie wydano. T.eraz jcszcze nadmienić ualeiy o jcdnym wypadku,. który na powszechną zasłn gnjc uwagę. Zona pewnego urzędnika nadmienionćj kolt'i, dowiedziała się o tćm okropnćm nieszczęściu i była w wielkićj trwodze o swego męża. Nareszcie nad wieczorem przyb)'ł mąi całkiem nieuszkodzony do domu, i opowiadał ionie wszystkie szczegóły tego nieszczęśliw('go Zllarzrnia. IJnia 12. Listopada z. r. powiła mu żona córeczkę, kt6ra po całćm ciele ma czamc plamy, a skóra na nićj jak spalona wygląda. Zresztą twarz nie jest zcszpeICona plamami. Zdajc się, żc wizerunek tego dziecięcia pomiędzy lekarzy rozpowszecImionym będzic, gdy z Pau Orłila, rcktor fakultetu lucdy('yny, wydał już ku temu rozkazy. Szczególniejszym rodzajem wróżbiarstwa były tak zwane: Sortes Virgilianae. . :Mniemano bowiem, zc w Wirgilim można odgadnąć IJrzyszłc swe przeznaczeuic, i dla osiągnięcia tego zamiaru postępowano sobic w sposób następujący: Otwierano na los szczęścia Wirgilego i pamiętano sobie dokładnie wićrsze, którc wielkim palcem przykrywano. JeżU w teu sposób oznaczone miejscc dało się jako tako zastosować do osoby zapytującej przyszłość, uważano je za proroctwo. - W dawniejszych C'lasach zapytywano nieraz w ten sposób ",Yirgiicgo jako wyrocznię. I tak między innemi K:uol L, Król angielski, przeczuwOIjąc blizką bmierć. swoję, miał wzi<)ć tego rzymshicgo poetę do rąk i natraJił na naslt:pującc złowrogie miejsce w czwartej księdze Eneidy: Sed cadat ante diem: mediaque inhumatus arena. Aeneid. lib. IV" 6O. Król ten był podów(:zas uwięziony w Carisbrooke, działo się to 1648. r. - Co większa syn jego Xiążę "aJii, który uszedł do Paryża, i bardzo był troskliwy o życie swego ojca, miał podobnicŻ uciec się do Sortcs Virgilianac, i jak owczesny angielski historyk zapewnia, napotkał tOf samo złowieszczc miejsce w Eneidzie! - Zc Król Karol I. wicrzył w podobne gusła, !tim bardzićj dziwić nas nic powinno, zważywszy jak wielu owoczesnych wielkich mężów, u. p. \VaIlensztein, w najniedorzecznicjsze zabobony wierzyło. Wszakżc ,Jakub I. Król angielski, napisał sam obszerne dzieło o demonologii. Stron nic. twa lćkarsk.ie. - Littcrary G-azettc utrzymuje, żc homcopatya jcst wtedy dobra, gdy nic 'jcsteśmy chorzy, hydropatyagodna zalecenia wtedy, kiedy wina nic mamy, allopatya zaś jest zawsze przykrą i odrażającą. Nad wszystkićmi stronnictwami najmocniejszą strażnią jest natura. Kto się na nią przcz całe swojc życie grzcchami cywilizOlcyi nie targnie, tego ona leczy i uzdrawia zawsze aż do póżnćj starości.

V\<'" ażn y k o n t ra b a n d. - Przy koilcU zeszłcgo roku wydarzył się w Nowosiclcach, na pograniczm:j, rossyjskiej komorze ważny kontraband. Pewien Commis voyageur z Ham - burga przybył do pomienionej komor)", dla opłacenia pod.:ltku za 10,000 hamburskich piór do Rossyi. Była właśnie pora obiadowa, a urzędnicy siedzieli u stołu, jeden tylko dozornik był w kancelaryi, kblry oznajmił podróinemu, aby przyszedł po obiedzie. - Kupiec wyładował z wozu pióra, i czekając na w'zędllików, zacząl przechadza' się po kancelaryi. Dozor. ca prosił go o kilka piór, lccz podróiny nic chciał mu dać ani jcdnego. - Rossyanin, jak. wiadomo, prostaczek, jest jak dziecko, co zobaczy, tego zapragnie.; gdy więc podróŻny na chwdę się odwinął, dozoruik śmignął mu całą paczkę piór. Chcąc z jednego z nich zaciąć piórko do zębcjw, znajduje w pieiIku zwiniętą w trąbkę kartcczkę papićru, rozwija i poznaje banknot na 1000 rubli assygnacyjnych. Spieszy czemprędzćj do poborcy, i opowiada mu cały wypadek. Tell przyzywa kilku strażnik6w, aresztujc handlarza, rozcina jeszczc kilka piór, i znajduje, 7.C wszysthie napełnionc są lJodrobioncmi w Hamburgu czy w Londynie banknotami po 1000 rubłi assygnacyjnych, poczcm go pod ścisłą strażą razem z towarami do Krzemieilca odsyła. Biedny komisant podobno trudno już, aby kiedy ujrzał nowo-budujący się Hamburg, alc za to po Sybirzc przechad1:ać si't będzie. W czeskicm miasteczku Tachau dziewczyna żydowska przyszła w połóg, alc przed zlegnięciem umarła na kurcze i podług starego złego zwyczaju prędko ją pochowano. Przypadkowo otworzono nicdawno temu grób, a znalazłszv trumnę zniesioną, otworzono ją. Wtedy p;zekollano się, zc dziecko w grobic porodziła, a tak dwie osoby w okropny sposób naraz życic utraciły. Na dniu onegdajszym odbył się lu w sali łmzarowćj pierwszy bal kasyna Polskiego. - Zgromadzenie było bardzo licznc, a chociaz wiochny przytomnością swoją zaszczycić go nie raczyły - z małemi bardzo wyjątkami, - to przecież dam było wielc i z pięknemi, lnbo skromucmi toaletami. Zabawa była nictylko przyzwoira, ala nawet bardzo pięhna i wesoła. tak IŻ pod względem taktu i tonu nawet dobrego nic do zyczenia nic pozostaje. Wykazało się, zc sami na sobie poprzesIać moiemy, żc osobne i mocne zająwszy slanowisko, nikogo się czepiać nie potrzebujell1}-, ale owszem i działać i bawić się będziemy po myśli i woli naszćj. Towarzyskość taka skoro się wykształci, nie będzie bez wpływu i na względy odleglejsze: poslawi ona niezadługo Poznań nad powierzclll1ią prowincyi, a obywatelstwo jego imienia i prawa tegoi obywatclstwa nadużyć nie pozwoli. P.

Pośpieszamy z doniesieniem, iż podług listu pisanego z W cocławia do rcdakcyj Tygodnika lit. przcz Liszta, tenże z pewnością w końcu tego tygodnia do Poznania przybędzie. Byłby natychmiast na zaproszcuie go do Poznania l)rzyjechał, gdyby (jak w liścic wyiej w sp 0llluianym powiada) już p i c r w ć j nic byłzaproszony przez Króla do Berlina. Z Berlina więc z pewnością do Poznania przybędzie. A. Ws p r o s t O"" R II i e. - W 11U1Uf'rZe wczorajs¥ym (38.) Gazely, !'Ib',300, si. Jewy. wierz 20 od kODca, Jlomiash i>luetkarylyczne czytaj: . mełakrytyczlle."

ZAPOZEW EDYKTALNY.

Nad pozostałoscią zmarłego w N o we i o ą brówce, w powiecie HydgokilBł na dniu 18. Listopada r.18J8. Henryka Pokornego dzierzawcy, i małżonki h-goż, Weroniki z Tadrowskich jeszcze przf'd nim zmarłe;. lIa dniu 28. Marca r.18J6, otworzono dziś, na wniosek opiekuna pozo.tałycb małoletnich, proces8 spadkowo rikwida£yiny. Do złoszenia się pretensyami do massy i udowodnienia tychże wyznaczony jest termin na dzień 18. Marca 1843. :zrana o godzinic 10tei przed Ur. Hantelmann, Aises80rem Sądu Głównego Ziermkien, w ltb-ie nasz.e; instrukcyjne" na który niewiadomych wif>rzycieli dłuinika spólnego porJ hm za#;rożeniem zapozywamy. ie nietawią-,'Y IJtracą praw s\'\'ych pierwszeń5twa im sluźi}ce. i pl"etensyami 5wemi li 00 (ego odsyłane 1..0

Ol

staną, co się zostanie po zalpolmjeniu wierzycięli , którzy sit; zgłoszą. Bydgoszcz, dnia 4. Listopada 184'2.

Królewski Główny Sąd Ziemiański.

łiił.ł.łł.iiłłł. ------=:1 W niedzielę dnia 19.Lutego \ i :I 8 3. i I T 'I. = e c i a i I I łvie'h" red,.", I 'v sali botel1l Saslde;;o. i{ i i i ... E. Boggeł. i łłii!łłlłłllliliiłliłł Nabywszy angielską magiel maszynową, o którćj była wzmianka w Nrze 36. tćj gazety i umieściwszy ją w domu moim przy ułicy W 0dnćj Nr. 24., polecam ją Szanownćj Publiczności do użycia za małą opłatą z tem zauważeniem: iż maszynerja tej _magli pod względem jćj Ickkości i zdatności w użyciu odpowiada zupełnie źyczcniom. Poznań, dnia Ił. Lutego 1843.

Karól Anders f;en.

Posiedzicieli b orów upraszam o wskazanie drzewa budynkowcgo (budulcu) i opał o w e g o, które mają na przedai. Mam także poleccnia nabycia zllaczniejszych dóbr z dobremi borami i trudniąc się sam przedaiami proszę o bli:l.sze uwiadomicnia. Przysięgły meklcr drzcwa Protzen, mieszkający w Berlinie przy ulicy Holzmarktstrasse Nr. 62.

Prawdziwa woda kolońshn Dajstarszcgo destylatora i liweranta nadworncgo Jana Maryi FarillY ,,, Kolonii Ilad Benem, Jiilichs - Platz Nr. 4.

Skład przezemnie fabrykowanej. prawdziwej wody kololisklej znajduje się w POznaniu u JPalla S. Biach Jun., co niniejszem zgodnie 7. prawdą wlasllorcznym podpisem poświadczam. Kolonia, w Styczniu 1843.

Jan Marya F arina, Jiilichs 1'Iatz :Nr. 4.

Odwołując się do powyższego nwiadomienia.

donoszę niniejszem najuniżenićj, że zawsze posiadam znaczny zapas po\"Y:l.szeJ wody KoIOllskićj w umiarkowanych ccnach fabrycZllych i proszę o łaskawe względy. S. Mlsch jun., w starym rynku Nr, 43. w kamienicy Witkowskich.