GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1843.04.22 Nr94

VVlelkiego

POZN

Xicitwa

SKIEGO.

Nakładem Drukarni Nadwornej W. Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowski.

«94.

W Sobotę dnia 22. Kwietnia.

1843.

Wiadomości krajowe.

Z Berlina, dnia 19. Kwietn.

N. P an z Dessau tu powrócił.

Wiadomości zagraniczue.

Polska.

z "Warszawy, dnia 11. Kwietnia. Ukazem N. Pana z dnia 9/21. Marca, r. b., termin do przystępowania z dobrami ziemskieini do Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, lub pociągania ich przez wierzycieli do tegoż przystąpienia, zakreślony Ukazem J. C. K. M. zd. 3/15. Września 1841. dokońcategożroku został przedłużony do dnia 19. Wrześ. (1. Paźdz.) r. b. 1843, a skutkiem tego, oznaczony przez postanowienie Rady Administracyjnej z d. 16/28. Września 1841. roku, i z dniem 8. 20. Grudnia 1842. r. upłyniony już termin dla "Władz Towarzystwa Kredytowego do rozpoznawania żądań o udział pożyczek w Listach Zastawnych, do dnia 8/20. Marca 1844. r. óstatecznie wskazany i zakreślony został.

Ogłoszony został zatwierdzony Najwyżej następujący Proj ekt zmiany nazwy urzę

dów i urzędników, którym dodawany bywa tytuł Jeneralnyeh, na nazwy inne właściwsze. Nazwy dotychczasowe.

W Kom. Rząd. S. tf*. * Dyrekcya Jlna poczt.

Dyrekcya Jlna wyścigów konuych i wystawy zwie* rząt gospoparskich. Kassa Jlna Towarzystwa Ogniowego.

Budowniczy Jeneralny.

Nazwy projektowane.

D. i Władzachjej uległych.

Dyrekcya poczt.

Dyrekcya wyścigów konnychji wystawy zwierząt gospodarskich. Kassa Dyrekcyi Ubezpieczeń. Starszy Radca Rady Budowniczćj. U wag a . Inni Budowniczowie, zasiadający w Radzie Budo wniczej, zwać się mogą Młodszymi Radcami. Dziennikarz Jeneralny. Dziennikarz.

Expedytor Jeneralny. Expedytor.

Dyrektor Jlny poczt. 'Dyrektor poczt.

Inspektorowie Jlni poczt. Inspektorowie poczt.

Kassyer Jeneralny Dyrek - Główny Kassyer Dyrekcyi cyi poczt. poczt. Kassyer Jeneralny Towa- Główny Kassyer Towarz.

rzystwa Ubezpieczeń. Ubezpieczeń, Sekretarz Jeneralny Dy- Naczelnik Kancellaryi rekcyi poczt. Dyrekcyi poczt. Sekretarz Jlny Dyrekcyi NaczelnikKancellaryi DyTowarz. Ubezpieczeń. rekcyi Ubezpieczeń.

Inspektor Jlny Stad i Sta- Główny Inspektor Stada cyj Stadnych w Króle- rządowego koni w J astwie. nowie. stracyi Towarz. Dobroć. w Warszawie, Sekretarz Jlny tejże.

Kassyer Jlny tejże, Sekretarze Jini Rządów Gubernialnych.

Dziennikarze Jini w tychze Rządach. Expedytorowie J cncralni w- tychże Rządach, J ener. Kommissarz PoHcyi wykonawczej. Sekretarz Główny Policyi.

Sekretarz Jlny Magistratu miasta Warszawy. Archiwista Jlny w tymże Magistracie.

Konsystorz Jlny wyznań Ewangelickich, Główny Urząd Pocztowy Nadworny w Warsz.

Główne U rzęda pocztowe (w miastach Guher.) N aczelnik Główny biura Kontr i Rachunk w Kom.

R. S. W. i D.

U wag a . W organizacyi Komiuissyj Rządowej, dyr) gojący Biórem Kontrolli i Rachunkowości, nazwany jest Naczelnikiem tegoż Biura, lecz później Rada Administracyjna, w postanowieniach swych, nadawała temu urzędnikowi nazwę Głównego Naczelnika; taż nazwa użytą jest w Najwyższych Ukazach i Reskryptach o nadaniu orderu urzędnikowi, tę posadę zajmującemu, i innych. Nazwa ta sama przez się odpowiada znaczeniu urzędu, i tylko na wypadek, gdyby Rada uznała potrzebę zmienić takową, Kommissya Rządowa proponuje inną. Główny Archiwista Dy- Archiwista DyrekcyiTow.

rekcyi Tow. Ogniow.- Ogniowego. SzefKancellaryi (w Kom- Exekutor.

missyach Rządowych). Komniisarze Dy rek. poczt. Radcy Dyrekcyi poczt.

Assessorowie Towarzy- Radcy Dyrekcyi Towarz.

etwa Ogniowego. Ubezpieczeń. (Dokończenie nastąpi.) Francya.

Z p aryż a, dn. 13. Kwietnia.

Bióra Izby Deputowanych zajmowały się wczoraj wnioskiem P. Larocbejacquelin, domagającym się, aby na przyszłość ci deputowani powściągnęli się od głosowania, którzy pod względem finansowym bezpośredni albo pośredni w wniosku jakim do prawa udział mają. Z 9ciu biór oświadczyło się 8 przeciw wnioskowi, który więc nawet do odczytania na posiedzeniu publicznem nie dojdzie. Postano

Kontroler Administracyi Tonarzystwaiiobroczyn - uo.śri. Starszy Sekretarz tejże, Kassyer tejże.

Naczelnicy Kancellaryj Rządów GuberniaIn.

Dziennikarze w tychże Rządach.

Expcdylorowie w tychże Rządarh.

Policej - mej ster,

Sekretarz Biura Policyi.

Naczelnik Kancellaryi Magistratu m. Warsz.

Archiwista Magist. miasta Warsza wy.

Konsystorz Wyznań E wangelickich. Warsza wski Pocztamt.

Gubernialne pocztowe Urzędy.

Naczelny Koutroller.

wienia tego spodziewać się należało, bo niewiedzieć, jakiby był koniec zasady tej wyłączania pewnych deputowanych. Ażaliżby się do niej nie należało odwoływać przy wszystkich prawach tyczących się cła, cukru, żelaza, wina i t. p.? Gdyby prawo względem własności literackiej znów pod rozwagę pójść miało, czyliżby wtedy Panowie Thiers, Guizot i Lamartine zrzec się mieli udziału w głosowaniu? Minister sprawiedliwość?, który w biórze swojem uczestnikiem był obrad, w te prawie słowa dał się słyszeć: «Gdyby wszyscy członkowie Izby, mający w prawie jakiemś udział, powściągnąć się mieli od głosowania, trudnoby często było znaleść większość. Każdy deputowany związany jest jakimkolwiek interessem, czy on jest fabrykantem, kupcem, adwokatem, właścicielem ziemi, czy urzędnikiem publicznym. I dla czegożby fez tą nowością karać się miało niejako tego, który w użytecznych przedsięwzięciach ma udział? Nic jestże to oczywista sprzecznością, głosić wciąż, że nader jest ważnem rozwijanie ducha assocyacyjnego, a pote'm go robić przedmiotem nagany w oczach Izby i narodu?« Kilku deputowanych uważało wniosek ten nietylko za obrazę Izby, ale nawet za nadwerężenie praw obiórców. Minister Spraw wewnętrznych zbijał go w wsposób energiczny ze stanowiska godności Izby. Komissya, mająca polecenie zbadać wniosek do prawa tyczącego się kolei zelaznej z Paryża do granicy belgijskiej i do pobrzeża Kanału, mianowała Pana Berryer swoim Prezesem, a Pana Baude Sekretarzem. Będzie to zapewne pie'rwszy przypadek od czasu rewolucyi lipcowej, że wymieniony legitymistyczny Deputowany stanął na czele komissyi. Najnowsze wiadomości z Indyi Zachodnich nie zawierają nic ważnego o położeniu rzeczy na wyspie Guadeloupie. Natomiast donoszą, że Izba reprezentantów małej angielskiej wyspy Barbadoes na wsparcie nieszczęśliwej osady francuzkiej przeznaczyła summę 75,000 dollarów. Składki po całej Francyi ledwo drugie tyle przyniosły, t. j. 800,000 franków. Wspaniałomyślne to postanowienie nie świadczy ani o grubem samoltibstwie, jakie mianowicie francuzka partya kolonialna Anglikom zarzucać zwykła, ani tez o nędzy, która według zdania

tejże partyi skutkiem być ma emancypacji niewolników po osadach angielskich. Do partyi zaś kolonialnej, do obrońców stanu niewoli, należy obecnie cała prawie Francya, a mianowicie dzienniki, pomiędzy któremi, wyjąwszy Dziennik Sporów, ledwo się znajdzie znaczniejsze jakie pismo, któreby emancypacyjnego projektu kommissyi kolonialnej jako niewczesnego tymczasowo odrzucić i do czasu niepewnego odroczyć nie chciało. Głównym organem posiedzicieli niewolników jest G lob e, który, dzięki Gasconnadom Pana Granier de Cassagnac, codziennie coraz więcej znajduje zwolenników. Pomimo to fmanse dziennika tego nie w najlepszej być muszą porze, bo słychać z Hawany, że nawet w osadach hiszpańskich rodzaj tureckiego podatku od aboliciouistów pobiera, utrzymając tamże agentów, którzy hiszpański i francuzkiinteres w utrzymaniu niewoli popierają. Tym sposobem zebrał podobno G lob e na wyspie Gub a w krótkim czasie kontrybucyą wynoszącą 60,000 franków. M emorial b o rde lai s donosi z dnia 11; t. m., że Pan Daniel W eissweiler, agent domu Rothschildów, w bliskości miasta Burgos przez łotrów napadnięty i złupiony został. Przedwczesną wiosnę, którąśmy tu w Paryżu w przeszłym mieli miesiącu, przypłacamy teraz powrotem wszelkich nieprzyjemności przykrej pory roku. Suknie latowe zawieszono znów od tygodnia na kotku, przepraszamy się z kominkami, ciepły wiatr południowy zamienił się w zimny północny, i codzień po kilkakroć śnieg w okna nasze uderza. W takim stanie rzeczy tegoroczna przechadzka z Longchamp musi się nie udać. Wczoraj, w pierwszym dniu corocznej tej wystawy mód, policzyć było można powozy i przechadzających się po polach elizejskich. N a dziś i na jutro nic lepszego spodziewać się nie można. Wegetacya zresztą' już przed tygodniem dalej była zaszła, aniżeli w końcu tego miesiąca dochodzić zwykła- Od tygodnia całkiem stanęła. Powtórne zimno bez wątpienia wiele wyrządziło szkody drzewom owocowym, nagabnąwszy je po większej części w zupełuem rozkwitnieniu.

Z dnia 14. Kwietnia.

O przestrzeganej ostatnie'mi czasy przez Francya w sprawach Wschodnich polityce dzi

SlejSzy Ko ns t Y t u c yo nis ta następujący zawiera artykuł: «Wszyscy korrespondenci z Stambułu i Niemiec w tem się zgadzają, że postępowanie dyplomacyi francuskiej pod względem spraw Serbii dziwnym zmianom ulega. Ściśle rzecz wziąwszy, nie byliśmy uprawnieni do mieszania się poradą naszą do sprawy, Francyę tylko pośrednio obchodzącej. Wszakże ponieważ poseł nasz w Stambule pewne zajął stanowisko, ponieważ się poczytał umocowanym do pochwalania polityki Porty i zachęcania jej, żeby w tejże wytrwała, nie pojmujemy, dla czego Pan Bourquenay ton swój tak nagle zmienia i to co dawniej pochwalał, teraz nagania. Nie jest to łatwą rzeczą wszystkie te sprzeczności wytłómaczyć. Sprawy Serbskie nie są nam dokładnie znane, można więc wiele opacznych zdań o nich wyrzec. Nawet ci, co kraj ten zwiedzali, bardzo się różnią w opiniach swoich o ostatniej rewołucyi i osobach w nie; uczestniczących. Zdaniem naszem «wypadek, przeciw któremu Rossya reklamuje, był szczęściem dla Serbii i niepopularność ciążąca na Xieciu Michale i rodzinie jego sprawiła, że wybór Karageorgiewicza kraj z radością przyjął. Porta więc mądrze postąpiła i pierwsze wrażenie jakie sprawa ta na Panu Bourquenay sprawiła, było prawdziwe. Ale zmiana ta P»ossyi do smaku nie przypadła, mianowicie dla tego, że się w Xiestwach naddunajskich coś ważnago bez jej wiedzy i przyzwolenia stało. Dla tego opiera się nowemu stanowi rzeczy. Od razu sądzono, że opói ten F40ssyi nie ma tak wielkiego znaczenia i ta właśnie opinia pierwsze kroki Pana Bourquenay spowodowała. Ale gabinet Petersburski obstawa przy swoich roszczeniach, ba nawet do iego rzecz doszła, iż poseł P. Buteniew odgraża, że Stambuł opuści, skoro Porta w ciągu 48 godzin Jo życzeń Rossyi się nie przychyli. Austrya, jakkolwiek jej interes wymaga, żeby się Rossya nad Dunajem nie usadowiła, nie chciała jednak wdawać się w walkę i przystąpiła do zdania Bossyi; Anglia poszła za przykładem Austryi a Francya, jak zwykle wahająca się, tąż samą drogą się puściła. Azatem w krótkim czasie o te'mze saine'm pytaniu i T aK i Nie Tak wyrzekliśmy. Nie wielki to naszemu rozumowi i stałości przynosi zaszczyt, ale utrzymujemy się jednak tym sposobem w porozumieniu Europejskie'm.« z L o n d y n u, dnia 11 . Kwietnia. Na posiedzeniu Izby Wyższej Hr. Wicklow proponował przedłożenie niektórych dokumentów, ściągającj'eh się do fabrykacyi wódki w Irlandyi, i powtórzył przy tej sposobności swoje oświadczenie, że podwyższenie podatku od wódki w Irlandyi, przedsięwzięte jako wynagrodzenie podatku od dochodów w Anglii, który jak wiadomo w Irlandyi nie został zaprowadzony, pociągnęło za sobą najszkodliwsze skutki na moralność ludu, nie dopiąwszy swego celu, to jest zwiększenia dochodów skarbowych; albowiem przemycanie wódki ze Szkocyi i potajemna fabrykacya w Irlandyi lak dalece się powiększyły, że podatek ten, zamiast co miał przynosić, jak się spodziewano, 250,000 f. s1., przyniósł tylko 14,000 f, sz1. Jaki zaś uszczerbek ponosi moralność, jak bardzo powiększył się zbytek w używaniu wódki, to z tego przekonać się można, że potająmna fabrykacya wódki, która dawniej w odległych miejscach na małą skalę była prowadzona, teraz odbywa się na wielką skalę w domach mieszkalnych, do których polieya nie ma przystępu. - Xżę Wellington stanął w obronie pomienionego środka, który zarządzony został na uznane żądanie produkujących wódkę w Irlandyi. Z resztą utrzymywał, że fałszywem jest mniemanie, jakoby zbytek używania wódki w Irlandyi powiększył się w ostatnim roku, i że niedobór w dochodach przypisać należy raczej te) okoliczności, że konsumcya wódki w tym kraju znacznie się w tym roku zmniejszyła. Lord Monteagle zaprzeczył temu twierdzenia, odwoławszy się do deklaracyi kilku piwowarów w Irlandyi, według których powiększanie się tajnej fabrykacyi wódki, zagraża zupełnym upadkiem ich professyi. N a tem skończyła się dyskussya i wniosek został przyjęty,

Z dnia 12. Kwietnia, Zdaje się, że połogu Królowej JM. w krótkim czasie się spodziewają, ponieważ lekarz przyboczny Dr. Locock otrzymał rozkaz, aby się z pałacu Buckingham już nie oddalał, ale raczej tamże dzień i noc przepędzał. Zresztą Jej K. Mość najlepszćin cieszy się zdrowiem, i codziennie odbywa z małżonkiem swoim przechadzkę po ogrodach królewskich. Podług United Service Gazette wła

dza admiralicyi stosowne uczyniła kroki ku temu, aby eskadrę angielską na morzu śródziemnem zniżyć na stopę podaną niedawno w Izbie nizszej przez Sir Roberta Peela, t. j. na cztery okręty liniowe i stosunkową ilość statków pomniejszych. Times broni ministrów Peela i Aberdeena pod względem zaspokajających ich objaśnień co do francuzkich okupacyi na morzu południowe m przeciw dziennikowi Morning C h r o n i c i e, wystawiając okupacye te jako dalekie od niebezpieczeństwa dla interessów Anglii. Ostatni dziennik obstaje przy tem, że Anglia na zajęcie wyspy Tahiti zezwolić nie powinna; utrzymuje także, że wzmiankowana uczta bachusowa na pokładzie francuzkiegO okrętu w rzeczy samej, i to na wzgardę angielskich missyonarzy i ich purytanizmu, miejsce miała, i że pobożna małżonka Ludwika Filippa z takiego sposobu zdobywania mocno się zgorszyła. T i m e s zawiera szczegółowe opisanie wraz z ryciną wynalezionego przez Henoma statku powietrznego, który zadosyć czyni wszystkim dotąd żądanym własnościom balonów · - statek ten można w powietrzu kierować do woli, czy to pod wiatr czyli z wiatrem, prócz tego ma potrzebną moc posuwania się i wznoszenia · - oraz może znaczne ciężary zabierać. - Rycina jego podobna jest do nietoperza z rozpostartemi skrzydłami. - Machina parowa tudzież wóz pakunkowy, i powozy dla pasaży erów wszystko to z żaglami dużemi, stanowią jakby jaki park nadpowietrznej bateryi. - Rzecz ta znajduje wielu niedowiarków, wielu wyśmiewaczy, Times jednakowoż dopiero po próbie chce zdanie swe ogłosić. Z dnia 14. Kwietnia.

Osoby tak duchowne jako te'ż świeckie, zajmujące się sprawą missyjuą, odbyły przedwczoraj w Exeter Hall posiedzenie, którego celem było protestować przeciw francuskiej opiece nad wyspami Otahiti. Prezydował P. Charles Hindley w niebytności Hrabiego Roden, któremu słabość stanąć tamże nie pozwoliła. Głównymi mówcami byli Księża Baptist Noel, John Burnett, John Cumming i Adder. Skutkiem obrad było przyjęcie uchwały opiewającej, że Francya przemocą przywłaszczyła sobie opiekę na Tahiti, i rząd tameczny zmusiła do zrzeczenia bawy na to patrzeć nie mogą, bo chociażby względem innych wyznań nie chcieli być nietalcrantami, nie mogą przecież być obojętnymi na to, kiedy ktoś ludom Polynezyi nawróconym przez angielskich missyonarzy protestanckich zbrojną ręką narzuca katolicyzm, i ze się przeto spodziewają, iż rząd francuzki tak dalece honoru swego nie skompromituje, aby miał pochwalić gwałtowny ten krok swego Admirała, przeciwko ludowi bezbronnemu, krok, który uczucia życzliwości i przyjaźni Anglików kii Francuzom bardzo osłabić i w całym świecie protestanckim zdumienie, boleść i zgrozę wzniecić musi. Ministeryalny S t a n d a r d nie chce się wprawdzie sprzeciwiać uczuciom wielu szanownych osób, które się na uchwalę tę zgodziły, nie może jednak przewieść na sobie, iżby nie miał objawić nieukontentowania swego z takowej demonslracyi. «Cóż więc chcemy, powiada, aby nastąpiło? Stanowcze żądanie od rządu francuzkiego, aby nabytku swego się zrzekł, wywołałoby bez wątpienia wojnę Europejską. Jeżeli więc już zachodzi pytanie o to, azali z fełachego powodu, w razie wątpliwej powinności i wątpliwego prawa, godzi się brać na siebie odpowiedzialności i niepomyślności wojny, toć pytania żadnego tam być nie może, gdzie oczywiście żadnego nie masz prawa i żadnej powinności, ani wątpliwej nawet. Skoro zaś Anglia zrzeczenia się protektoratu Tahitijskiego stanowczo od Francyi żądać nie może, cóż innego uczynić zdoła jak układać się z nią po przyjacielsku na korzyść protestanckich missyonarzy? I toć też, jak wiadomo, % takim się zrobiło skutkiem, ie dostąpiono nawet gwarancyi wielkiego ministra Francyi, Pana Guizota, inęża tak prawego i czcigodnego jak rzadko klóry z żyjących , a do tego równie szczerego i pobożnego Protestanta. «

Niderlandy.

Z Hagi, dnia 8. Kwietnia.

Gazety holenderskie umieściły dokładniejszą wiadomość o trzęsieniu ziemi z dnia 6. b. m. Z H e r z o g e n b u s c h donoszą: »Raportaktóre z różnych stron z prowincyi odbieramy, opiewają, że wstrząśnienia uajgwałtowniejsze w gminach Veghel i Uden uczuto; słychać, że grobla kanałowa Siid - Willemsfarth, na wysokości Veghel, w długości 40 łokci nietylko wszędzie ogromne pokazuje rysy, lecz ie nawet wiele domów znaczne poniosło szkody. - PÓźniej nadeszłe doniesienia z Oedenrode głoszą, że i tam w nocy na piątek gwałtowne uczuto wstrząśnienia tak dalece, że mieszkańcy opuściwszy swe domy noc całą pod gołem niebem przepędzili, z obawy, zęby gruzy ich nie przywaliły. Aby ile możności zapobiedz pożarom, któreby przez zapadanie się budynków powstać mogły, sikawki trzymano w pogotowiu. Wielką to nadzwyczajne zjawisko sprawiło tu bojaźń.« I w Leodyum d. 6. uczuto wstrząśnienie ziemi. Równocześnie srożyła się tam gwałtowna burza. W Luneville było trzęsienie ziemi d. 28. Marca o 6 rano; jeden dom w górnej części miasta zawalił się.

Niemcy.

Z Drezna, dnia 11. Kwietnia.

Po ogłoszeniu rezultatu obrad względem wolności druku pism zawierających przeszło 20 arkuszy, dodajemy jeszcze ważniejsze rzeczy % obrad samych teraz wydrukowanych. Z posiedzenia Izby z dnia 7 go godne są przedewszystkiem uwagi objaśnienia Ministra spraw zagranicznych, Pana Zeschau. Uważał, że to obowiązkiem każdego rządu, starać się o dobre porozumienie z inuemi rządami i że się rządowi Saskiemu udało i po zmianie organizacyj w r.

1831. dawniejsze przyjazne stosunki z zagranicą utrzymać. Ale właśnie żaden stosunek o tyle nie utrudzą rządowi utrzymania tych przyjaznych związków, jak prassa i cenzura. Nawet w państwach, w których nie ma cenzury, narzekają na zbytnie rozwolnienie prasy Saskiej; wypada więc reklamacyom tym zapobiegać a kollizye nieprzyjemne zapewne mnożyć się będą, 6Koro w Saxonii ideje obalające ciągle rozgłaszane będą. - Rozprawę tę ministra zbijał z wielkiem uniesieniem deputowany O b e r l a n - der, stawaj ąc w obronie wolności prassy, przyrzeczonej uroczyście artykułem XVIII, aktu związkowego, jakoteż . 35. konstytucyi krajowej.

Włochy.

Z F lor e n c y i, dnia 1. Kwietnia.

Przed kilku dniami przybyli tu Xiestwo Leuchtenberscy z Rzymu, i wysiedli w pyszni e położonym hotelu d'ltalie. Jak słychać dostoj - ni ci goście niejaki czas zabawić się tu mają. Papież w zeszły poniedziałek kollegium kardynałów na Wafykanie na tajne konsystoryum zgromadził. Z aktów konsystorskich dowiadujemy się o mianowaniu 9 Biskupów i Arcybiskupów dla osieroconych biskupstw we Włoszech, Portugalii i Węgrzech. Oprócz tego rozbierano na te'm posiedzeniu ważne, ale dotychczas nam nieznane przedmioty. Xiestwa naddunajskie.

Z n a d g r a n i c y t u r e c k i ej, d. 5 . Kwietnia.

Hospodar (Wojewoda) wołoski Georg Bibesco uda się na początku miesiąca Maja w podróż do Konstantynopola.

Rozmaite wiadomości.

Z Poznania. - «Orędownika naukowego« wyszedł Nr. 14. i zawiera: Słów kilka o historyi Powszechnej i wykładzie jej po gimnazjach przez Dr. Marcela Mottego. - Przegląd: Świtezianka przez L. S. - Nowiny literackie z Poznania.

Z B e rlina, dn. 18 . Kwietnia. - Przy wczorajszym wyjeździe wieczornym z Angermiinde do Berlina zdarzył się na kolei żelaznej berlińsko - szczecińskiej w okolicy pomiędzy Zepernik i Buch przypadek; przyczyną tego było, że wóz od pakunku wyskoczył z szyn, i nim cały pociąg mógł być zatrzymanym, osie u niego pękły. Pociąg bezpośredni, po zerwaniu się łańcuchów łączących go z pierwszym odłączył się, tak, że machina z wozem pocztowym sama sobie dalej przez niejaką przestrzeń pobieżała. Przy tej okazyi oś połamanego wozu dostała się między koła wozu pocztowego, co było przyczyną, że i ten z szyn wyskoczył i się przewrócił. Przez pęd następujących wozów, zostały jeszcze 4ry wozy z podróźnemi wywrócone, szczęście jednak, że żaden z nich nie odniósł znacznego uszkodzenia. Tylko urzęduicy żelaznej kolei to jest Nadkonduktor i Konduktor zostali mocno pokaleczeni.

Ze Lwowa, dn. 15. Kwietnia. - We wei Wesoła (obwodzie sanockim) wydarzył się zeszłego miesiąca okropny wypadek. Duże brytany tamtejszego właściciela napotkawszy wpolu jednego poddanego, na śmierć go zajadły,zostawiwszy tylko rękę i nogę, które z sobą, do dworu przywlokły. W kilka dni potem też same brytany obskoczyły w polu parobka idącego ze wsi Kąkolówki, powaliły na ziemię nieszczęśliwego, który się chciał schronić właśnie na drzewo, i odgrzyzły mu obie ręce i nogi. Byłyby go pewnie do reszty jeszcze rozszarpały, gdyby był na ten krzyk nie nadskoczył leśny, któren jednego psa ubił z strzelby, resztę zaś odegnał. Ważna przestroga dla tych, którzy tak zajadłe psy trzymają i takowym wolno cl.o"dzić dozwalają. Słychać także, iż w górach koło Lutowisk i Ustrzyk (tegoż obw.) pokazują się znaczne gromady wilków. Włóczą się one po 10 do 20 razem i znaczne w bydle robią szkody.

(Nadesłano.) W swym Nr. 13. r. b. Gazeta Powszechna Prassy (lll[J;TllIIIr *p»fj Rettung) donosząc o wyjściu pierwszego zeszytu »$atytbil(i)er fur (SwDifdte 2itnatm, Uunfl unb aBtlfenfd)aft« między innemi mówi: »Jeżeli rzeczone, szacowne, ozdobione popiersiem Ujirczyka Ljudewif Gaja pismo prócz tego co mówi w tytule nic innego nie zamierzyło, t. j. wysławić niemieckiemu narodowi obraz literatury, sztuk i nauk, tedy witamy je z serca i życzymy wszelkiej pomyślności. - Jeżeli zaś ma ukryty zamiar, do czego daje powód ton niektórych artykułów, a szczególniej krytyczne doniesienie o »Szkicach Petersburskich« - prawić nam kazanie rossyjskie, moskiewskie, i jak się to już rozmaicie działo, zyskiwać rossyanizmowi zwolenników na ziemi niemieckiej, natenczas z obrzydzeniem odwracamy się od niego; - gdyż wszelkie zbliżenie lub zlanie się germanizmu z rossyanizmem uważamy za największe nieszczęście. - Kiedy Niemiec szczególniej powołany jest do wolności, i kiedy ona pierwiastkowo była jego własnością i najświętszem dobrem, równie mocno wyciśniętą jest na czole Rossyaniua niewola, - tak mocno, i lak niezaprzeczenie, że nawet pierwsze słabe kroki do duchowego i osobistego wyzwoleniaw swym zarodzie - carskiej wszechwładzy - w swem wykonaniu - żołnierskim absolutyzmie- wrodzonemi kajdanami brzęczą; - a najnowsze zajścia w Dorpacie wskazują wyraźnie, że germanizm i rossyanizm, mają się ku sobie przekonać się niemożemy, zęby pomiędzy Rossyanem a Slawianiłiem było jakie bliższe pokrewieństwo, jak n. p. między Niemcem a Francuzem, i chociaż patrzymy tylko na historyczne rozwijanie się życia ludów słowiańskich, widzimy Rossyanina a Polaka, (którego bliższym krewnym uważamy Illiryjczyka i Czecha) w większej ku sobie nieprzyjazna, niżeli to było kiedykolwiek między Niemcami a Francuzami.« - Następnie wyłożona jest treść poszytu pierwszego, w którym przytacza rzeczona Gazeta: »Po programmie, mającym za cel porozumienie wzajemne, następuje artykuł o pisowni wykazów i imion sławiańskich, dalej spis rezulta - tów z Szafarzyka starożytności sławiańskich (wychodzących w Poznaniu w tłum. polskim), w których najważniejszym uważać wypada dowód, iż Słowianie uważani być muszą za pranaród staroeuropejski i osiadły tutaj na długo przed Herodotem.« »W żadnej zapewne gałęzi przemysłowej nie wyszło vi nowszych czasach tyle pism z czystej jedynie spekuiaryi napisanych, ile w gorzelnictwie. Mimo ich mnogość nietracą one jednak na pokupności, i dla czego? - bo zapowiadają zaraz na tytule wydatek spiritusu od 600 do 700° 5 Z jednego szefla kartofli. - My temu wierzymy, ponieważ nieznamy gorzeluictwa gruntowuie, t. j. teoretycznie, i stojącej z niein w związk« chemii. Przeczytajmy tylko kilka stronnic z tych broszur i tak nazwanych recept, jakimi nas jacyś aptekarze Berlińscy co moment częstują, a przekonamy się iż oni tylko finansowy interes mają na oku; że cała treść tych pism jest tylko powierzchownem dotknięciem rzeczy przez nich nigdy niepraktykowanych. - Ze wydatek spiritusu 600° s z kartofli jest więcej teoretyczny i prawie problematyczny, o tem wie każdy doświadczony gorzelnik, prócz tych, którzy samochwalczemu szarlatanizmowi wiarę dają. - Niech nam więc podobne pisemka (prze dawane jako tajemnicze środki do osiągnięcia najwyższych wydatków) i samochwalcy głowy nie zawracają, a oszczędzimy sobie kosztów, i zniesiemy nieufność ku urzędnikom gorzelniczym. Prze staj my na naszych 450 do 500°0' i niewierzmy w to, co nam zwodnicza szarlatanerya i samochwalstwo za drogą opłatą wierzyć każą.« A.

W księgami N. Kamieńskiego i Spółki wyszedł tom II. Ro ku 1843, zawiera arty-* kuły: o szczególnmn stauowisku piśmiennictwa naszego przez J. Moraczewskiego: o odwadze cywilnej przez Libelta; przegląd literatury słowiańskiej z r. 1842. przez Cybulskiego; pierwsze wrażenia podróżnego w Poznańskiem przez Wł. Wężyka; mowę Lamartina i zapowiedzeńie przedpłaty na myślinią, to jest loikę Trentowskiego. - W tejże księgarni wyszła Świtezianka, fantazya dramatyczna Luciana Siemieńskiego .

OBWIESZCZENIE.

Folwark Parzynow w powiecie Ostrzeszowskim z martwym i żywym inwentarzem, zabudowaniami i zasiewami, zaciągami ręcznymi i bydelnymi włościan, tudzież pańszczyzną ręczną komorników dworskich, jakoteż nakoniec z prawem pobierania targowego w miasteczku Kobylagora, drogą licytacyi najwięcej dającemu na lat 3 od Sgo Jana 1843. aż do tegoż dnia w roku 1846. w dzierżawę wypuszczoną być ma Tym końcem wyznaczyliśmy termin na dzień 18. przyszłego miesięca przed południem o godz.nie Mtej w naszej Izbie konferencyjnej, i wzywamy na tenże termin ochotę dzierżawę tę nabyć mających z tem nadmienieniem, że każdy licytujący przed przypuszczeniem do licytacyi dowody zdatności do prowadzenia gospodarstwa rolniczego dzień przed terminem Radzcy departamentowemu złożyć, i że posiada dostateczny do nabycia dzierżawy fundusz przed tymże wylegitymować się. Przed przystąpieniem do licytacyi winien także każdy złożyć do kassy głównej regencyinej kaucją w kwocie 1000 Talarów w obligacyach rządowych albo w listach zastawnych Poznańskich lub Szląskich.

Pomiędzy 3 najwięcej dającym zastrzega sobie niżej wymieniona Król. Regencya wybór, do którego czasu wszyscy trzej podania swoje dotrzymać obowiązani będą. Szczególne warunki dzierżawy można od 1.

przyszłego miesiąca tak w naszej Registraturze dóbr skarbowych, jakoteż u Administratora Reymana w Ostrzeszowie przejrzeć.

Oprócz tego zaś takowe też wraz z anszlagiem dzierżawnym zmiankowanego folwarku na terminie licytacyjuym przełożone będą. W końcu nadmienia się, że wydzierżawić się mający folwark zamyka w sobie ogółem 1147 mórg 86 Opr., pomiędzy któremi: aj 1020 mórg 173 [Jpr. roli, bJ 113" 48 " łąk, ej 6" 107 " ogrodów, dl 6.. 118 .. past wiska, 1147" 86 " jak wyżej powiedziano znajduje się. młynarska, która od dzierżawy tej tu wyłącza się, której objętość jednak lubo dokładnie usta no wioną nie jest, przecież nad 25 mórg nie wynosI. w Poznaniu, dnia 13. Kwietnia 1843. Królewska Rejencya. Wydze III.

OBWIESZCZENIE.

N owe berlińskie towarzystwo zabezpieczenia od szkód gradobicia ma zaszczyt przy zaczęciu okresu assekuracyjnego zwrócić uwagę trudniącej się gospodarstwem publiczności, iż za stałą premją, co do której niemoże mieć miejsca żadna opłata dodatkowa, przyjmuje zabezpieczenie płodów ziemnych od szkód gradobicia i stratę przez gradobicie assekurowaiiemu zrządzoną, zaraz po nastąpiouem onejze ustanowieniu bonifikuje. Fundusz, którym towarzystwo wtym roku daje rękojmię za podjęte przez siebie obowiązki, składa się z całkowitego kapitału zakładowego 500,000 Tal., do którego należą jeszcze premje mające być ściągnięte mi. W obwodzie regencyi Poznańskiej u następujących agentów dowiedzieć się można o wysokości premij i dostać potrzebnych formularzy tudzież statutów: w Poznaniu u Panów Braci Auerbachów. II Szamotułach » Pana Sekretarza pow. Gallier.

»Bogoźnie »» Kassyera miejskiego Drewitz.

Sekretarza pow. Kreidel.

Ęadzcy Ziemiańskiego Zychlińskiego.

Sekretarza pow. Alberti.

» Rawiczu » » Międzyrzeczu»

» Wschowieu Pana D. Scheibe sukcessorów*. » » Sekretarza pow. W ojciechowskiego. » Burmistrza Karola Fryderyka Brodstein. »Kempnie »» L. Pulvermann.

»Pleszewie w biórze Radzcoziemiańskiem.

» Środzie u Pana Sekretarza powiat. Dymińskiego. Berlin w Kwietniu 1843.

Dyrekcya no wego berlińskiego towarzysrtwa zabezpiec.zenia od szPód gradobl ciaw Lesznie » Buku

» Ostrzeszewie a

JCg?" Godzin konwerzacyjnych i praktycznej nauki języka francuzkicgo udziela R, Jungmann, examinowany nauczyciel francuzkiego języka. Bliższych wiadomości udzieli Pan Kaz. Szymański, handlerz płodów kunsztu w Bazarze.

Król. Pruskie głównie koncessjonowane (.ymnase equestre EDWARDA WOLLSCHLAEGER w cyrku przed strzelnicą. W Sobotę dnia 22., w Niedzielę dnia 23. i w Poniedziałek dnia 24. Kwietnia 1843. wielkie reprezentacje sztuki jeżdżenia i dresury koni. Początek o godzinie 7., koniec o godzinie 9 A , otworzenie kasy o godzinie 6.

W niedzielę dnia 23. Kwietnia 1843. r.

będą mieli kazanie

W ciągu tygodnia od d. 14.

do 20. Kwietnia 1843.

Nazwykościołówprzedpoludniem.

W kościele katedralnym . . .

W kość. fam. S. Maryi Magd, W kościele S. Wojciecha . .

Dnia 24. Kwietnia . .

X. Prob . Urbanowicz.

Dziek. Zeyland.

Mans. Celler.

Praeb, Grandke.

W kościele S. Marcina . . . .

Franciszk. (gmina niem.-katol.) W klasztorze Dominikanów .

W" klaszt. Sióstr miłosierdzia W kość. ewaniel. S.. Krzyża.

W kość. ewaniel. S. Piotra , W kościele garnizonowym . .

urodź, się umartoślub wzięło parpo poludniu.

N aucz. rei. Maniurka.

(po niemiecku.) X.h>r.Amman.(po pol.)

- Prob. Kamieński.

- Praeb. Grandke.

- Praeb. Stamm.

Kleryk Prokop. Pastor Friedrich.

Superintend. Fischer.

IV Kons. Dr. Siedler.

Nad-Kazn. w. Cranz.

Ogółemlo I 17 I 21 5 3 11

{Dodatek dziesiąty, zawzeraJący działania sejmowej