GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1843.05.11 Nr109

VVielkiego

Xicstwa p O Z N A N S K I E G O.

Nakładem Drukami Nadwornej W*. Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowski.

109.

W Czwartek dnia 11. Maja.

1843.

Wiadomości krajowe.

Z Berlina. - Gazeta ciągle bardo cierpkie artykuły o Prusach, czyli raczej przeciw Prusom zawiera i oświadcza sama, że dopóty w tym tonie pisać będzie, dopóki jej w PrlfJ1acb nie przytłumią. Prawie wszystkie gazety angielskie zajmują się sprawami N iemiec, ale biedne Niemcy bardzo źle na te'm wychodzą.

Wiadomości zagraniczne.

Polska.

z War s z a w y, dnia 5. Maja. Radosny dzień Imienin J. C. M. Alexandry Fedorównej, tudzież JJ. CC. WW. WW.

Księżniczek Alexandry Mikołajewne'j i Alexandry Alexandrownej, obchodzony tu był zawczoraj z jak największą uroczystością. Z rana po kościołach i świątyniach różnych wyznań, odprawiane były nabożeństwa z błaganiem Najwyższego o zlewanie łask wszelkich na NN. Cesarza i całą N. rodzinę. O godzinie 11, w soborze katedralnym św. Trójcy, na uroczy - stein nabożeństwie znajdowali się urzędnicywojskowi i cywilni władz różnych i mnóstwo pobożnego ludu. Przy zakończeniu nabożeństwa, odśpiewanemu Te De um towarzyszyły wystrzały z dział cytadelli Alexandrowskiej. O godzinie 4. z południa, dany był przez JW.

Wojennego Gubernatora Warszawskiego wielki obiad, na który znakomitsze osoby płci oboje) były zaproszone. Wieczorem było bezpłatne w WTielkim teatrze widowisko, i całe miasto rzęsiście oświetlone. Francya.

Z P a ryż a, d. 27. Kwietnia.

W hotelu Prezesa Izby deputowanych czynią wielkie przygotowania do balu na pojutrze. Wydano około 3000 zaprosin. Pan Sauzcl pochlebia sobie, że Xiczuiczka Klementyna ze swym małżonkiem i tegoż dostojnymi krewnymi Salon jego zaszczyci. Szkoda, że na uroczystościach takowych na najpiękniejszej zbywa ozdobie, na kobietach. Pomiędzy tak licznymi gośćmi rachują tylko 120 do 150 kobiet. Nie jest to więc bal do tańca, ale raczej wieczór, na którein się dużo rozprawia. Prostujemy tu mylne zdanie jednego z korrespondenlów > > Gazety powszechnej.« Ile razy tenże mowy o Panu Lamartyire, nie omieszkuje dzaju religii racyonaIno socjalisty czuć j w miejsce chrześciaństwa. Pan Lamartine należy w istocie do owych mężów, którzy tolerancyą, religijną w najtozleglejsze'm zmaczeniu tego słowa pojmują. Pomimo to pozostał on dobrym katolikiem w duchu ewangielii, a jako takowy szanuje on swoje religią nietylko wewnętrznie, ale także sewnętiznie. Pierwszy przedmiot, który nam w oczy wpada, gdy się do gabinetu jego wchodzi, jest krzyż nad jego biórkiem; po jednej stronie tegoż wisi obraz jego matki, po drugiej owa zmarła mu córka. »Podrużując przez Burgundyą, mówi koi respondent, odwiedziłem przed rokiem P Lamartine w do brach jego niedaleko Macon, gdzie posiada trzy zamki \iażęee, 1. i. Moncenux, St. Point i Miley. W niedzielę o godzinie 8. Z rana dał się słyszeć dzwonek kaplicy zamku Monceaux. Pospieszyłem tamże, i zastałem pana zamku otoczonego kilkoma set ehodownikami wina, klęczącego przy mszy i zatopionego w modlitwie z nabożeństwem, które wszystkich wzruszało przytomnych. Sądźcie teraz z tego, czy wielbiony poeta w rzeczy samej marzy o »odrodzeniu« chrześciaństwa a mianowicie katolicyzmu. Przeciwnie, dusza chrzcściańska tworzy także wyraźną podstawę jego polityki.« Z dnia V 8. Kwietnia, Dzienniki, które dotychczas obojętnymi były widzami dyplomatycznych rozterek pod względem Serbii, zaczynają teraz nie co rzecz tę brać na uwagę. Dziennik sporów przestaje jeszcze na wykazaniu dat historycznych, na wynurzeniu żalu z przyczyny niewstrzymanego upadku państwa otoniańskiego, niezmiernego rozszerzenia się wpływu rossyjskiego, tudzież obojętności Europy, gdzie idzie o dźwiganie budzących się potęg narodowych; czyli przecież Prancya pewnej, lub jakiej polityki chwycić się będzie, to druga zagadka. Wszakże spoinie z organem dworskim wszystkie dzienniki na to się zgadzają, że Austrya tern jest mocarstwem, któremu przede wszystkicm zależeć na tein powinno, aby cały kraj niższy naddunajski nie dosta! się Hossy i w ręce. Bo od czasu jak Austrya w r. 1814. Renu odstąpiła, oddając go pod opiekę Pruss, które się przez to stały punktem środkowym ojczyzny niemieckiej, baczność swoje ku wschodowi konie

cznie zwrócić była powinna, biorąc sobie obronę Dunaju za podobne zadanie, jakiem jest dla innych krajów obrona liberalizmu. Zwra cają potem uwagę na różnicę pomiędzy położeniem Serbii, która sobie niepodległość swoje wywalczyła, a położeniem dwóch tych xieslw, które ją winny broni rossyjskiej; ztąd tam \ięstwo dziedziczne, tu zaś tylko Hospodarowie, którzy z urzędu swego złożeni być mogą. Z wstępnych tych uwag wynika naturalnie potępienie ostatnich zmian rządu, w skutek których dziedziczność wyrodziła się najprzód w dożywocie, a potem wprawo odwołania, potępienie »jednej z najfałszywszych koncepcyi polityki angielskiej, wynikłej z myśli restauracyt tureckiej.« Bossya, mówi dalej publicysta fiancuzki, której gorącem było życzeniem do restauracyi lej w Syryi rękę swoje podać, 0parla się tejże w Serbii; nie przeto, iżby wielkie miała wyobrażenie o potędze, jakaby stąd dla porty olomańskiej uróść mogła, ale dopuścić nie chce, aby coś najmniejszego w krajach nadduuajskich zaszło bez jej zezwolenia i interwencyi. Nie boi ona się nowo osadzonego Baszy w Belgradzie, ani nowego Xiccia serbskiego; to jej się tylko niepodoba, że się jej nie pytano. To być nie może. Stąd to domaganie się od Sułtana, aby w miejsce ledwo co mianowanego Xiecia innego mianował, czego będzie nieodzownym skutkiem,jże chociaż Rossya zezwoli na przywrócenie starego Xiecia Miłosza, którego familii Austrya zawsze sprzyjała, jednak Serbia w ten sam stóunek do państwa opiekuńczego wnijść musi, w tę sarnę wpaść intrygę kandydatów do hospodaistwa, która jest nieszczęściem Mołdawii i Wołoszczyzny. Żałować tylko możemy tego końca rzeczy, w interessie szlachetnego narodu, a mianowicie takie w interessie Węgier i Dunaju. Tak więc z wszystkich części państwa otomańskiego albo już odpadłych albo wnet odpaść mających, jedna tylko Grecja znośnym, jeźli nie świetnym losem cieszyć się ma, a przecież wszystkie mąją prawo do współuczucia Europy, do nadziei, że przestaną przecież jak piłką ciskać niemi w dy plomacyi. C o n s t i t u t i o n! ! el powiada: »Jeźli inne mocarstwa zmuszone się być widzą do tak wielkich ofiar ku zachowaniu pokoju, to wina na tych tylko spada, którzy nie pojęli, że jedynie tylko przymierze Praucyi i Anglii zdołałoby było powściągnąć Rossyą od wszelkiego kroku zagrażającego równowadze europejskiej; w ten sposób uniknie się wprawdzie cliwilowo wojny, ale jedno w lym celu, aby jedne, prowincyą Porfy po drugie'j widzieć przechodzącą pod opieką moskiewską, aż wreszcie jednego tylko potrzeba będzie słowa posła rossyjskiego, aby pozorna władza w Konstantynopolu ustąpiła. Według N a t i o n a l a jest Hossya juz teraz Panią Turcyi, i jakiekolwiek zdai zenie, przesilenie, jakibądź przypadek odda jej rzeczywistą kraju tego posiadłość, boć mocarstwa same jakby na wyścigi wszechmocność jej światu ogłaszają, uczą wschód uchylać czoło przed "pizeznaczeniem. Całą politykę europejską zamyka w tych słowach: Le eoncert curopeen est al'unisson de l'epouvante. Z dnia 3 O. Kwietnia.

Teatr w Havre w nocy z dn. 27. na 28. m.

b. stał się pastwą płomieni. J o u r n a l d u H a v r e podaje o tern następujące szczegóły: »0 godz. pół do 2. w nocy pospieszyło mnóstwo ludzi na plac przed gmachem teatralnym, ponieważ słyszeli wołanie o pomoc pochodzące z wyższego piętra teatru, gdzie dyrektor Pan Fortier mieszkał. Przy wielkiej ciemności nocnej nie spostrzeżono żadnego znaku niebezpieczeństwa. P. Fortier zakrzyknął do stojących pod oknami, że się teatr pali i żeby go cze'm prędzej ratowano. Podczas kiedy część pobiegła po sikawki, drudzy wołali do dyrektora żeby się sam ratował. »Nie mogę« odpowiedział. .»Przystawiajcie czem prędzej drabiny; dym coraz gęstszy się wzmaga; ginę; w magazynie garderoby stoją drabiny: ratujcie czem prędzej.« N areszcie przyniesiono drabiny, ale te ani połowy wysokości nie sięgały. - Pan Fortier tymczasem zewnątrz okna na wyskoku muru stanął, trzymając się oburącz przedpierśnia od okien: to samo uczyniła służąca sama tylko z nim mieszkająca. Wszakże pomoc nie nadeszła, nareszcie wykrzyknął Pan Fortier:

»Darmo; nie mogę dalej; duszę się; na próżno przyjaciele; już się pałę; rzucam się na dół ---« W tym momencie nieszczęśliwy spadł na bruk a w kilka sekund dziewczyna za jego poszła przykładem. Pan Fortier zabił się na miejscu; służąca dopiero w kilka godzin później ducha oddała. Tymczasem płomienie cały dom juź ogarnęły. Zostawiono go więc swemu 10

sowi i obrócono wszelkie usiłowania ku ocaleniu przybocznych domostw. Ze świtem pożar ugaszono. Przyczyna powstania jego nie wiadoma. Teatr ten dopiero przed 20 laty był wybudowany i kosztował miasto 1,600,000 fr. JSie byłzabezpieczony.« Uiura Izby Deputowanych dnia wczorajszego obrady swe nad kredytem dla osad na Oceanii rozpoczęły. Zasadę projektu do prawa w głównej części przyjęto. Niedawno założono dla małego Hrabiego Paryża w Luwrze drogę żelazną w miniaturze.

Mechanik angielski wygotował do niej małą lokomotywę, i Król sam odbywać kazał próby w obecności swego wnuka, którego zdawały się bardzo bawić le doświadczenia. U łożono nawet d!a Xiecia małą książeczkę, w której o bjaśnione są machiny do kolei żelaznej. To dziełko do użytku dzieci napisane zostało podług dzieła: Guide des conducteurs des c hem ins de fer. - Słychać, że pierwsze tomy historyi Cesarstwa przez Pana Thiers wkrótce wyjdą na widok publiczny. Ostatniemi czasy P. Thiers miewał często zaszczyt być zaproszonym do grona rodziny królewsk. aby jej pojedyncze oddziały przeczytywać . Anglia.

Z Londynu, dnia 29. Kwietnia.

W Clones (w Irłandyi, dnia 22. Kwietnia groźne zaszły rozruchy. Donoszą o lem co następuje: »Na początku miesiąca bież. katolicy tutejsi, sami tylko obstawający za zniesieniem Unii, na poniedziałek Wielkanocny zgromadzenie Repealów zapowiedzieli, na którem młody O'Connell i P. Ray z Dublina wystąpić mieli.

Ewanielicy dowiedziawszy się o lem, podobne zgromadzenie obwieścili Jl tak w poniedziałek Wielkanocny mnóstwo zewsząd ludu do miasta ciągnęło. Władza oprócz licznego oddziału polieyantów szwadron dragonu, strzelców i kompanią piechoty ustawiła. Katolicy czyli Repeale wystawili na cmentarzu rusztowanie, na którem, ponieważ PP. O'Connell i Ray nie przybyli, kilku księży mowy miało za zniesie niem unii; protestanci na innym placu byli zgromadzeni, a tym znowu ich księża o utrzymaniu unii prawili. Repeale odbywszy swe zgromadzenie udali się na plac Ewanielików-, gdzie natychmiast bijatyka się wszczęła. Policya i wojsko, stojące w pogotqwiu pod bronią, rzuciły się między walczących i rozłączyły ich. Następnie stronnictwa w różnych kierunkach się oddaliły, spotkały się wszelako w innej dzielnicy miasta, gdzie znowu kamieniami na siebie rzucać zaczęli i bój wszczął się powszechny. Wiele osób zostało ranionych a jeden młody katolik, Mac Caffry, zawzięty napastywacz, nożem pchnięty, śmiertelną odniósł ranę. Repeale obwiniają o czyn teu szefa policyi, Smyth. Wczoraj rzeczy tej sądownie dochodzono i Smylha od winy wszelkiej uwolniono. Powszechnie sądzą, ze Mac Caffry, (który zresztą już umarł) może przez jednego ze swoich przypadkiem pchnięty został. Dzisiaj wieczorem całe miasto w wielkiem wzburzeniu, ponieważ Repealowie odgrażają, że domy duchowieństwa ewauielickiego zburzą. Policya i protestanci przez całą poc chcą patrolować. Na mającym się dnia jutrzejszego odbyć pogrzebie Mac Caffry kilka tysięcy katolików zebrać się chce a tak łacno i tam nowe bezprawia zajść mogą.« - - Przed Lord-Majora wytoczył się w tych dniach proces tyczący się niesłychanego oszustwa, którego ofiarami stała się wielka liczba wychodźców. Towarzystwo angielsko-amerykańskie, mające na swem czele ludzi znacznych nazwisk, jako to Księcia Argyll, Margrakiego Dewonshire i Sir T, Cockburn jednego z Lordów admiralicyi, wezwało wychodźców do przesiedlenia się do angielskich północno-amejykańskich kolonii na Prinz- Edwards wyspach. Dnia 1. Listopada udał się okręt z 50 mężczyznami, mnóstwem kobiet i dzieci do wysp Prinz Edward. Już niedaleko N ewfouudłant okręt był oddalony, gdy naraz został przez przeciwne wiatry i uszkodzenia do powrotu znaglony, i zawinął do irlandzkiego portu Kork, nie więcej jak 1300 mil angielskich od miejsca swego przeznaczenia oddalonego. Naprawa jednak jego po powstaniu wątpliwości czy jego właściciele będą mogli zapłacić, szła bardzo żółwim krokiem, tak że w końcu dnia 9. do Londynu go po to samo przyprowadzono. Tutaj odtąd stoi okręt ten mając na pokładzie swym wychodźców, i ma być przez wierzycieli dotychczasowego posicdziciela publicznie sprzedanym. Wychodźcy ci, w nadziei posiadania własnych gruntów na wyspach Prinz Edwards, spieniężyli byli wszystko co mieli, dla zapłacenia kosztów

przewozu i dla zakupienia potrzebnych narzędzi rolniczych, a teraz zostali z okrętu oddaleni i jako żebracy na ląd wypchnięci. - Pokazało się, że nazwiska stojące na czele stowarzyszenia były tylko zmyślouemi, dla odurzenia nieszczęśliwych wychodźców. Tylko Książę Argyll i Sir G. Cockburn mieli akcye w wartości 1000 funt. szt., z resztą nie było ani szelaga z owego ogłoszonego kapitału towarzystwa mającego przeszło milion funtów szt. wynosić; towarzystwo to miało na wyspach Prinz- Edwards kilka domów, lecz ani kawałka ziemi, i wychodźcy ci, gdyby nawet byli do kraju się tego dostali, zawsze jednak byliby w największe) nędzy. Lord Major rzecz tę dostatecznie wyłączywszy dowiódł, że była czystem oszukaństwem i twierdził, że tym biednym oszukanym przynajmniej okręt ma być przysądzonym na własność. Jeden z nich jednak oświadczył, że to się im na nic przydać nie może, bo nie mają nawet tyle aby mogli adwokata zapłacić. Xiążę Sus sex umarł właśnie w pałacu Keusington w 7 1. roku życia swego. Z pomiędzy synów Jerzego III. on posiadał szacunek narodu angielskiego w najwyższym stopniu. Postępowanie jego było uprzejme i ludzkie, gust uczonego, a lubo w polityce korzystał z swego oddalonego od tronu stanowiska, aby ciężar swego osobistego [wpływu rzucać na szalę oppozycyi, tćm jednak był użytecznym dla kraju, że węzły, łączące nawet radykalistów z domem Brunświeckim, coraz więcej wzmacniał, i że po wszystkie czasy wiernym pozostał tym zasadom, które tę dostojną rodzinę na tron wzniosły. Królowa, synowica jego, kochała go czule, i żałować należy, że smutny ten wypadek nastąpił właśnie krótko przed spodziewanem co chwila rozwiązaniem Królowej. Do pałacu Buckingham usiłowała znowu zakraść się jakaś obłąkana; utrzymuje ona, że ma prawo do tronu angielskiego, czasami także mieni się być Królową hiszpańską Izabellą. - J estto kobieta w wieku lat 35, i podobno żona francuskiego mechanika, którego opuścić miała przed dwoma tygodniami, aby pieszo udać się do Anglii i upomnieć się o prawa swoje. Bogaty Mojżesz Montefiore, który przed kilkoma łaty tak szlachetnie ujął się za sprawą współwyzuawców swoich, w sprawie Damasceńskich żydów, o zabicie Ojca Tomasza po rza i aptekarza z potrzebnemi lekarstwami na 3 lata do Palestyny, ażeby każdemu choremu bez różnicy wyznania, udzielali pomoc lekarską i to bezpłatnie. L e e d s M e r c u r y maluje nędzę w Sheffield w najgorszych kolorach. W pierwszym tygodniu tego miesiąca blizko 10,000 osób otrzymało tam ws*parcie od opiekunów ubogich, a 4000 domów i sklepów stoją pustkami.

Mała wyspa Skye, jedna z Hebryd, której cała ludność nie przechodzi 18,000 dusz, dostarczyła od początku teraźniejszego stulecia do służby wojskowej: 21 Generał-Lejtnantów i 1 Generał - Majora, 45 Podpułkowników, 600 Majorów, Kapitanów, Poruczników i Podoficerów, 10,000 żołnierzy pieszych, 4 Gubernatorów kolonii angielskich i 1 Generał-Adjutanta; do cywilnej służby: 1 Lorda Barona Anglii i 1 Sędziego w wyższem sądownictwie Szkocyi.

Pewien angielski oficer, zostający w służbie kompanii wschodnio - indyjskiej, opowiada co następuje: Gdym przybył do pułku mego w Behrampur, musiałem jako oficer nadliczbowy zasiadać w sądzie w kilku sprawach wojennych; między innemi przyszła pod rozsądzenie sprawa pewnego nieszczęśliwego Sipaha, który, będąc w służbie, ukradł w szpitalu odzienie chorego. Przestępstwo to było znaczne i w krajowej indyjskiej armii tak rzadko się zdarza, że sprawa ta żywy w całej załodze obudziła interes. Krajowi świadkowie złożyli przysięgę, trzymając w prawej ręce małe naczynie napełnione wodą z Gangesu, zeznania icli były jednozuodne, obwiniony przyznał się do winy, a ponieważ przestępstwo to jest hańbiące, surowa więc kara miała być wymierzoną. Nazajutrz, gdy to miało miejsce przed frontem pułku, nie mało zdziwiony byłem, że tylko z pogardą miał być ze służby usunięty. Zdarto z niego oznaki woj skowe i wśród odgłosu bębnów wypchnięto go z szeregu. Nie pojmowałem tej pozornej łagodności, i pytałem się starszych oficerów mego pułku, którzy atoli odpowiedzieli mi, że ta kara równa się prawie karze śmierci. Sipahi ów był z kasty wojowniczej, i dla tego żołnierzem żyć i umrzeć był powinien. Tak zaś ze służby wypędzonego, unikać musieli żona i dzieci, krewni i przyjaciele, i już on na żadną pomoc, na żadna litość nie mógł rachować. -

Muzułmanie i Indyanie powinni od niego stronić, jak od zarażonego; nie miał juz familii, był bez opieki prawa, skazany na to, aby błąkać się sam po świecie, - bo już utracił swą kastę. Niedługo potem znaleziono jego ciało w bliskości dawnego mieszkania jego, gdzie w pobliżu żony i dzieci umarł z głodu i rozpaczy. Hiszpania.

Z P a ryż a, dnia 1. Maja.

Otrzymaliśmy tu listy i gazety z wyspy Cuba a szczególniej z Ha wanny, datowane w miesiącu Marcu, podług których na pięknej tej .wyspie hiszpańskiej wciąż spokojność i porządek panuje. Pogłoski o odwołaniu generalnego kapitana Valdeza i inlendanta finansów Larrua zupełnie teraz ucichły. Dnia 7. Marca spostrzegano w mieście S. Jago de Cuba dość mocne wslrząśnienie ziemi, które jednak żadnej nie pociągłe za sobą szkody. Jak się zdaje, jest ono to samo, które się i w rozmaitych miejscach wyspy Jamaiki w równym czasie czuć dało.

Portugalia.

Z Lizbony, dnia 10. Kwietnia.

Wiadomości z G i b r a l t a r u przeraziły całą Lisbonę. Okręt rządowy «Cesar,« najęty dla zawiezienia do Angoli więźniów galerowych, wypłynął dnia 2 3. Grudnia na miejsce przezna - czenia swego. Angielski bryg wojenny o 10 działach, spotkawszy go i spostrzegłszy znaki o pomoc wzywające, pospieszył z udzieleniem mu takowe'j. Okręt ów miał na swym pokładzie 300 złoczyńców, pomiędzy któremi wiele kobiet, a prócz tego zwykłych passażerów. Więźniowie więc ci zbuntowali się i wymordowali całą osadę okrętową wraz z passażerami, oprócz sternika, który tym okrętem miał kierować; ten więc dał Anglikom znak wzywający pomocy, w skutku czego ci opanowali wszystkich buntowników. Niemcy.

Z Prankfortu n. M., d. 2. Maja.

Miasto nasze było wczoraj wieczór zagrożone wielkim pożarem. Podczas bowiem wczorajszego popołudnia, wolnego z przyczyny święta, wszczął się w warsztacie jednego ci«śfi mieszkającego przed samą bramą Menu ogień, który wieczorem, gdy otworzono warsztat o 7. godzinie, płomieniem buchnął. Nie tylko znaczny skład drzewa owego cieśli, ale i skład tar płomieni. Ratunek wszelki był nadaremny i starania cafe musiały tylko być do tego skierowane aby ogień nie rozszerzył się do dalszych a daleko większych siadów, do czego wiatr wschodni, pędzący na rzekę Men był nader pomocnym. Nad rankiem ustał pożar wreszcie; z całej okolicy zbiegły się były sikawki, sądząc po łunie na niebie, ze całe miasto się pali. Szkoda wyrządzona, ma do 30,000 flo. dochodzić; składy jednak miały były być assekurowane.

W ł O C h y.

Z Rzymu, dnia 14. Kwietnia.

Poseł nadzwyczajny i pełnomocny minister przy dworze Papiezkim, HI. Potemkin, z Plorencyi, dokąd JJ. CC. WW. Xiestwo Leuchtenberskich przeprowadził, wczoraj tu powrócił. Osoby dobrze zwykle zainformowane twierdzą, ze jego obecność tylko krótkićm jest prowizoryum, ponieważ stosunki dyplomatyczne między Rzymem i Petersburgiem z powodu wiadomych sporów kościelnych coraz to bardziej się mącą. Afghanistan.

Z Kalkutty, dnia 3. Marca.

Akbar Chan stosownie do ostatnich doniesień z Afghanistanu wyprawę przeciw Seikom przedsięwziąć zamyśla, aby ich ukarać za pomoc udzieloną przez nich Anglikom; chce on nasamprzód na Peschauer uderzyć. Utwierdził swoje panowanie przynajmniej w wschodniej części Afghanistanu, ale nie bez walki. D e l h i G az e t t e donosi bowiem z Lahory: «Akbar Chan wyruszył z Chulum do Kabulu, gdzie Kusilbaszowie mii się oparli. Bił się z nimi dnia 19. Grudnia, poraził ich i rozegnah Większą część jeńców w kajdany okuć kazał, innych rozstrzelać. Tak tedy potęgę swoje od Kabulu aż do wąwozów Keyber utwierdził; Schazadet Sehaper, naczelnik kusilbaszów szczęśliwie uszedł. Podług najświeższych doniesień Akbar Chan gotował się do uderzenia na Dschalalabad; - co większa, wezwał nawet listownie wladzców Bulchu, Buchary, Chundusu, Heratu i Persii do połączenia sił swoich przeciw wiarołomnym Seikom. Kwasche Mohamcd Chan, syn Sułtana Mohammeda Chana Peszauerskiego, stanął na dworze Lahorskim z doniesieniem, że ojciec jego przez Akbara Chana wezwany został, żeby

wszelkie stosunki z Królem Lahory zerwał i jako prawy Muzułman z nim (Akbarem) się zliczył, ciągnącym już w 50,000 naprzeciw Peschauerowi.« - Wspomniona gazeta dodaje, że skoro się ta nowina potwierdzi, Srhir Singli polegając na uroczyście zawartych traktatach, pomocy Anglików wezwie a tak wojna na zachód od Indu znowu się rozpocznie. Takie też zdanie inne dzienniki podzielają, tylko jedna Bengalska gazeta tuszy sobie, że Seikowie i bez pomocy Anglii Afghanów pobić zdołają.

Rozmaite wiadomości.

W i a d o m o ś c i r z ą d o we. - Komissarze sprawiedliwości: w Kempnie N o l t e, w Grodzisku C o l o m b, w Kościanie B r a c h v o g e l , a w Rogoźnie Karczewski zostali notaryuszami w departamencie Król. sądu nadziemiańskiego poznańskiego ustanowieni,

Z P o z n a n i a . - »Gazety kościelnej« wyszły N ra 5. i 6. i zawierają: Nr. 5. Rys życia św. Augustyna ojca i.nauczyciela kościoła etc. ( dokończenie). Ofiara nowego przymieiza albo msza św. Donieś, z dyecez. Chełmińskiej - z Rzymu - z Prancyi - Stanów zjednoczonych Ameryki północnej. - Literatura. Nr. 6.: Tryumf religii w akademii francuzkiej. - OHBra nowego przymierza albo msza ś, (dalszy ciąg). - Brak duchowieństwa. - Nekrolog ś. p. Drewniakicwicza. - Donieś, z dyecezyi Warmińskiej - z Rzymu - Prancyi i t. d. - Literatura.

Z Petersburga. - Wyszedł tu z druku »Rocznik literacki składający się z pism wierszem i prozą celniejszych spółczesnych pisarzy naszych, ozdobiony drzeworytami rzniętemi w Paryżu, litografiami i muzyką. Wydał Romuald Podbereski. Petersburg, w drukarni Karola Krają. 1843.« (Odkładając na poznie'j zdanie sprawy z tej godnej uwagi książki, ograniczymy się teraz doniesieniem, że umieszczone w tytule słowa «celniejszych pisarzy naszych« mąją prawdzi We znaczenie, albowiem czytelnicy spotkają się tu z imionami X. Hołowińskiego, PP. Grabowskiego, Kraszewskiego, Pani Sztyruitr, prócz nowowystępujących). garza Kajetana Jabłońskiego wyszły: »Silva rerum J adami, proza, i Opowieści i Legendy, wierszem, znakomitego powieściarza naszego Adama Gorczyńskiego. Wydanie nader ozdobne nie pozostawia nic do życzenia. Nakładem Jana Milikowskiego wyszły. Rozmowy łatwe (w języku polskim, Irancuzkim i niemieckim) zastosowane do źyeia towarzyskiego młodych panien,«' dla użytku szkól panieńskich, przez M. J. F r i n g s, nauczyciela liancuzkiego w Berlinie; przełożył na językpolski Jan Julijan S z c z e p a ń s ki. Drugie poprawne wydanie w 8ce sir. 192. Pożyteczne to dziełko, podobnie jak inne w ogóle nakłady Pana Milikowskiego, zaleca się rzadka u nas poprawnością i ozdobnośeią druku. Z Lwowa, dn. '2'.). Kwietnia. - W dniu 14. b. m. umarł tu w wieku lat 102. Tadeusz Thullie. Urodził się 6. Grudnia 1741. w Warszawie z Adama, Kapitana lej 'naiita wojsk polskich i Kaarzyny z Fyutanów, siostry rodzonej Budowniczego królewskiego Fontana. Dziad Tadeusza, J a n, był rodem z Paryża, i tam on wieniec doktorski w medycynie i anatomii otrzymał, służył jako lekarz przy wojsku na lądzie i ua morzu, był jeńcem wojennym u Anglików, później przez Adama Mikołaja Sieniawskiego, naówczas Wojewodę bełzkiego i Hetmana polnego, potem Kasztelana krakowskiego i Hetmana W. koronnego do Polski wezwany został naczelnym lekarzem wojska. W roku 1767 Król Slanishrw* August mianował Tadeusza Sekretarzem królewskim, a w 1768 otrzymał na sejmie szlachectwo. - Od lat 50 mieszkał ciągle we Lwowie, i tyleż lat, prócz 0slatuiego, służył codzień do pierwszych dwóch mszy w kościele pojezuickim. Zył skromnie i pobożnie, i prócz maligny w 301eciet h swoich odbytej j nigdy nie chorował. Do końca życia cieszył się przytomnością umysłu i pamięcią, osobliwie rzeczy dawniejszych. Prócz pięciorga dzieci zostawił Thullie 4 synowe, zięcia, 19 wnuków i 13 prawnuków. - Nabalsamowane zwłoki Antoniny zHr.

Komorowskich Hrabiny Krosnowskiej, damy orderu krzyża gwiaździstego, zmarłej w Tryeście, sprowadzono do Lwowa i złożono w tutejszej katedrze, zkąd odwiezione będą do rodzinnego grobu w Zagrobelli.

875.'

W dniu 15. b. m wyjdzie na widok publiczny Grainmatyka języka Angielskiego, napisana przez K. Jarnowskie"'o, byłego Proffessora u Heriot's Hospital w Edynburgu. Dla ułatwienia poznania tego tak dziś upowszechniającego się języka, autor naznaczył cenę exrtnplarza złp. 5.

OBWIESZCZENIE'" Dnia dzisiejszego wściekły pies w mIeSCIe tutejszem schwycony i zabity został, przez którego kilku ludzi zranieni i psy ugryzione

Celem zapobieżenia większemu nieszczęściu rozporządza się niniejszem, ażeby wszystkie psy w obwodzie policyjnym tutejszym na 6 tygodni od dnia dzisiejszego rachując, bezpiecznie uwiązane zostały. Psy na wolność puszczone, schwycone i skoro właściciele takowych w 24 godzinach nie zgłoszą się, zabite zostaną. Właściciel sainopąs biegającego psa za kontrawencyą przeciwko obwieszczeniu niniejszemu albo karze 5 Talarów podpadnie, lub na karę ośmiu dni więzienia osadzony zostanie. Przy tej okazyi zwraca się uwaga publiczności na . 92. clo incl. 101. Regulaminu policyjnego z dnia 28. Października 1835 r. w Zbiorze Praw umieszczonego. Poznań, dnia 7. Maja 1843.

Król. Dyrek toryuin policyi.

SPKZEUĄZ KOMECZLNA Sąd Ziemsko - miejski w Międzyrzeczu. Folwark erofitiut) czny S o r g e nazwany, w powiecie Międzyrzeckim pod miastem Mię dzvrzecZt-m położony, sukcessorem po ś. p. Viebig i Gumpercie należący, oszacowany na 14,947 lal 26 sgr. 5 len wedle laxy, mogącej być prj.elrzanel wraz z warunkami w Kesistraturze, ma być dnia 12. Czerwca 1843. przed południem o godzinie lłstej w mIeJSCU zwykłem posiedzeń sądowych sprzedany. "Wszyscy niewiadomi pretendenci realni wzywa ą się, ażeby się pod uniknieniem prekluzyi zgłosili najpóźniej w terminie oznaczo nym. Niewiadomi z pobytu interessenci: 1) suk« essorowie wdowy S< bioder, Joanny Julianny z Gumpertów primo voto owdowiałe Zachert, 2) zamężna Kapitanowi Anna Szarlota Frydr> ki 4imonie de iiiIlon z (. umpertów, i małżonek tejże, 3) siikcessoroivie Jakóba Kintzel, zapozywa ą się niniejszem publicznie. · "OTTwjESZCZENIC Interessenci mający płacić półroczne prowizye za termin Ś. Jana 1813. r do Kassy Prowmcyalnej Zieinstwa, zastaną kuratorów te'jze od godziny 8mej do 12stej przed południem i świetne. Termin płacenia się zaczyna się z dniem 7.

Czerwca r. b. a kończy się z dniem 24. Czerwca Xi b. - Od prowizyi do dnia tego niewpłynionych procentu półroczne za przewłokę opłacone być muszą, podług . 283. Ordynacyi kredytowej Posiedzicielom kuponów wypłacać się będą prowizje od dnia 1. Lipca r. bież. do dnia 15. Lipca r b.,- lecz tylko w zwyź wymienionych godzinach. - Każdy, kto na jeden lub na więcej kuponów lub też na kupony różnych dóbr wypłaty żądać będzie, wzywa się, aby dla ułatwienia czynności złożył Buchhalterowi kupony z podpisanym przez siebie wykazem, obejmującym numer, kwotę i nazwisko dóbr. Przypominamy także obwieszczenie nasze z dnia 16. Stycznia 1833., dotyczące się wydania nowych kuponów, to jest, że tylko kupony w tym terminie przypadające do zapłaty w miejsce gotowizny na prowizye ziemskie przyjmowane będą, stosownie do . 236. Ordynacyi kredytowej. Poznań, dnia 2. Maja 1843.

Uyrekcya Prowincyalna Ziemstwa.

OBWIESZCZENIE.

Najlepszej jakości t o war y Z l a fi e g o Ż e l a z a } we wszelkich używanych obecnie gatunkach, nietylko wyrabia podpisana huta i hamernia wedle nadsełanyeh rysunków lub wzorów i t. d. w najumiarkowariszych cenach, ale też ma je zawsze w zapasie w najrozliczniejszej ilości do wyboru podług upodobania. Zamówienia tak na wszelkiego gatunku towary z lanego żelaza i maszyny, jakoteż na kute żelazo obręczowe, sztabowe, ślósarskie, do narzędzi ornych, na modele, żelazo kręcone, kute w sztabach, podobnież na gwoździe żelazne, na słodownie z drutu żelaznego dla mielcuchów i gorzalń, w najlepszych wyrobach i po naj słuszniej szych cenach, przyjmuje podpisany urząd hutniczy (franko przez Sternberg w Nowej-Marchii i przez Krosno nad Odrą) i punktualnie wykonywa. Wykazy cen tutejszych towarów z lanego żelaza i t. d udzielone będą z wszelką gotowością na żądanie, a nawet i Expedycja Gazet w Poznaiu zechce takowe przekładać do przejrzenia osobom, któreby się tain o nie pylały. Huta żelazna Pleiske, (powiat Krusiński) w Maju 1843. Diet marski urząd hutniczy.

Aukcya w hotelu Drezdeńskim odbywać się będzie w dalszym ciągu w czwartek dnia 11. i w piątek dnia 12. Maja. Sprzedawane będą w czwartek przed południem: obrazy, meble i po południu szkła; w piątek meble, kroń, pająki i t. d. An schiitz.

Kolonia.

Kotońskie towarzystwo assekuracyi ogniowe'} Z kapitałem zakładowym Trzech milionów Talarów poleca się do przyjmowania assekuracyi wszelkiego rodzaju w nader umiarkowanych stałych pozycjach premialnych przez swego głównego Agenta Pr. Bielefelda, na rogu Bulclskiej ulicy i rynku Nr. 45. Węborki do gaszenia ognia z podwójnego drelichu dychtowne i powleczone dobrą farbą pokostową z guinmy elastycznej znajdują się znowu w znacznej ilości zapasem, i przedaję takowe w pomiernej lecz stałej cenie. Są one bardzo giętkie, dają się całkiem gnieść, uiełatwo mogą być uszkodzonemi i niestają się nie dych« townemi, zaczem je słusznie jako najlepsze ze znanych dotąd gatunków polecić mogę. Poznań, dnia 27. Kwietnia 1843.

Jan Werner I., kotlarz i fabrykant sikawek, Garbary Nr. 35.

I Materye na spodnie latowe bukski - - I s - nowe, trykotowe i drelowe, jako też - * I wybór z materyj na kamizelki kaźmir- ZZ f I "kowych,jedwabnych i pikowych, szale" I 5 -i chustki, tudzież wszelkie do tegor: i i ZZ wydziału należące artykuły poleca 55 I I - nadworny liwerant - I 1 W. Levintha.1 z Berlina, 1 w starym rynku Nr. 56. u handlarza- I -mebli Pana Płock podle kupca - s - Pana Trager. -

Przy powrocie z jarmarku walnego w Lipsku mam honor uwagę Szanownej Publiczności na to zwrócić, że i mój magazyn strojów damskich został różne mi porze roku odpowiadającemi artykułami zaopatrzony. J. Reszke w Poznaniu, przy Nowej ulicy Nr. 4. wpodle Bazaru.

Król. Pruskie głównie koncessjonowane Gymuase equestre EDWARDA WOLLSCHLAEGER, w cyrku przed strzelnicą. W czwartek dnia 11. Maja 1843. widowisko wyższego rzędu sztuki jeżdżenia i dresury koni. Początek o godzinie 7., koniec o godzinie s\.