SI religijnej treści; gdy tymczasem Sławianie już · w wieku przeszłym, jeśli nie bogatą, to przynaj - mniej treściwą mieli literaturę. Teraz nawet, kiedy znaczne zebrano summy na dźwiguienie akademii madziarskiej, a za napisanie dzieł potrzebnych znaczne wystawiono nagrody, płody literackie są raczej roślinami sztucznie wychodowanemi i błyszczą one pozorem, ale nie wypłynęły z duszy narodu Madziarskiego. Jedne tylko polityczne i narodowo ekonomiczne dzieła Hrabiego Stefana Sze'che'niego chlubny stanowią wyjątek. (Dok. nast.)

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1843.06.24 Nr145

Wiadomości krajowe.

Z Akwizgranu. Petycya do Sejmu prowincyalnego Reńskiego przez miasto tutejsze wysłana w celu wolności druku jest treści następujące'] : ISieszczęśliwe położenie, w którem się prassa znajduje, obudzą w nas wszystkich uczucia największej boleści. Pomyślne nadzieje, klóremi się cieszono, nowsza instrukcya cenzuralna zupełnie zniweczyła. Wyznajem śmiało, źe od jednego krańca państwa do drugiego wszystkie pokolenia pod berłem pruskiem będące, co do odwagi, mocy ducha i wierności najlepszym narodom wyrównywające, z upragnieniem tej wyglądają chwili, w ktore'j wolność słowa w swoje nieograniczone i nietykalne prawa wstąpi. Niechajże więc Sejm reński N. Panu nalegającą poda proźbę: «aby prasse z ścieśniających ją więzów naj miło ściwiej oswobodzić raczył.« (Następują podpisy.) - Podano raz Sejmowi petycyę na korzyść Żydów, aby tymże wszystkie nadano prawa obywatelskie.

Wiadomości zagraniczue. · Polska.

z nad granicy polskie 'j, d. 6. Czerwca. Za przyczynę odłożonego aż do jesieni przybycia Cesarza do Warszawy podają obecnie nowe układy między Prusami i Rossyą pod względem rozprzestrzenienia związków handlowych teraz zachodzące, przed załatwieniem których Cesari do Polski przybyć nie chce, ponieważ z Warszawy inną jeszcze wycieczkę uczynić postanowił. Tuszą sobie, ze gabinetowi

JIpruskiemu się uda przekonać dwór rossyjski o niemożności odłączenia się Pruss od niemieckiego związku celnego i skłonić go do udzielenia obiecanych koncessyi i innym państwom niemieckim. Zresztą rozumieją, że obecny stan rzeczy w Serbii podróży Cesarza nie czyni tak potrzebną jak dawniej, spory w Multanach i W ołoszczyznie całkiem według życzeń Rossyi załatwiono i sprawy serbskie podług wszelkiego do prawdy podobieństwa w podobnym duchu załatwione będą. Mnóstwo orderów, rozdzielonych przez łaskę cesarską między dyplomatami w Turcy i, dowodzi, żeRossya swego dopięła. Z wielką ciekawością wyglądamy tu zapowiedzianej allokucyi papieskiej. Obawiamy się, żeby, jeżeli przed jej wyrzeczeniem porozumienie jakie nie nastąpi, ona w sprawach kościelnych do przesilenia nie doprowadziłaWiadomości z Kaukazu są małoznaczące. Rossyanie tylko odpornie działając, budują jedne twierdzę po drugiej, a górale niespodzianemi wycieczkami nieprzyjacielowi ile możności szkodzić usiłują. Rossyanie tracą wprawdzie wiele ludzi tym sposobem, ale pasmo twierdz staje się jednak coraz węższem, a tak spodziewają się, że już na wiosnę działania zaczepne rozpoczną, a potem rozlewowi krwi raz na zawsze koniec zrobią. Słychać, że Czerkiesom samym przyszłe ich losy nie są więcej tajemnicą, że więc wszelkiej dokładają usilności, aby na pojedyncze twierdze z nienacka napadać i je burzyć. - Jarmark na wełnę w Kaliszu nie odpowiada oczekiwaniom; większa część wełny idzie przez granicę do Wrocławia i PoznanIa,

Francya.

Z P a ryż a, dnia 15. Czerwca.

Na posiedzeniu dzisiejszem Izby deputowanych toczyły się dalsze obrady nad budżetem ministeryum kultu i ministeryum spraw zagranicznych. Od dni kilku odbywają się częsje narady w ministerium, z czego wnoszą niektórzy, że gabinet serio nad tern rozmyśla, jak się ma wziąć w pewnych przypadkach jakie z obecnego stanu rzeczy wyniknąć mogą. J eden z dzienników ministeryalnych twierdzi, że Regent i jego kamarilla pomimo, że gazola rządowa madrycka temu mocno zaprzecza, istotnie plan powziął uwięzienia młodej swej Królowej do Badajoz i burskim znajdującym się obecuie w Lizbonie. Dodają do tego jeszcze, ze Espartero wzbrania się do tego czasu pójść za tym projektem, lecz ze go Liuage do tego jak najmocniej namawia. G i e ł d a, dnia 15. Czerwca. - N a giełdzie dzisiejszej panowało wielkie wzburzenie. Porozsiewano rozmaite pogłoski, za których wiarogodność wcale ręczyć nie myślemy, lecz je tutaj przytaczamy jedynie dla tego, aby przyczynę spadnięcia papierów wyjaśnić. Mówiono, że Anglia wyseła statki wojenne do Hiszpanii, ze nawet wojsko angielskie chciało w Maladze wylądować, lecz od ludu zostało zbrojną ręką odparte. Gadano także o podróży Regenta z młodą Królową do Badajoz, a w końcu twierdzono nawet, że ma na granicy Hiszpańskiej postawiony być korpus obserwacyjny, mający mieć swe rezerwy w obozie ściągnąć się mającym pod Lugdunem. Wszystkie te pogłoski nie mające żadnej pewnej podstawy sprawiły jednak spadnięcie papierów i tak 3 procentowa renta poszła z 79. 60 na 79. 10. Z Algieru donoszą, że ciało poległego Generała Mustafa, pozostało w mocy nieprzyjaciela. Anglia.

Z L o n d y n u, dnia 16. Czerwca.

Konwent przeciw prowadzeniu handlu niewolnikami, który zwykł był swe specialne zgromadzenia odbywać wkrótce przed wielkiem zgromadzeniem angielskich i zamiejscowych związków postanowił wczoraj, że wszystkie amerykańskie kościelne wyznania, nie potępiające handlu tego, mąją być odtąd za exkumuuikowane uważane. "Wiele bowiem deputowanych, szczególniej amerykańskich utrzymywało, że kościół to właśnie najbardziej jeszcze wspiera handel niewolnikami. Jeżeli więc na świecie jeszcze może być mowa o kacerstwie i exkomunikacyijto pocieszającem jest zaiste, że przyjmują za przyczynę do tego to, co każdemu łatwo w oczy wpada, a nie zaś dogmy i formy będące często dla o bu części niezrozumiałemi. Sir Ch. Bagot, były Gubernator Kanady, po długiej chorobie umarł dnia 18. z. m. w Wyższej Kanadzie. Hiszpania.

Z Madrytu, dnia 8. Czerwca.

G a c et a umieściła dzisiaj okólnik Prezesa rady ministrów, do wszystkich urzędników, 0głaszający pogłoskę, jakoby Królowa miała się w osobistem znajdować niebezpieczeństwie, czyslem kłamstwem. Rząd, mówi dziennik len, nie zatrudniał się nigdy myślą zmienienia miejsca zamieszkania Królowej, i żąda od wszystkich urzędników, aby gdzie tego potrzeba, opinią publiczną na drogę prawdy naprowadzali. Myślę że się wcale nie omylę, jeźli jako źródło tej bajki wskażę przesadzoną troskliwość jednego zagranicznego poselstwa. Samo przybycie młodego jednego Księcia do stolicy sąsiedniego Państwa, nabawiło missyą tę podobnego strachu. Do tego przyczyniło się i to, że mieszkańcy Madrytu widzieli przed kilku dniami Intendenta królewskiego domu i Instruktora Królowej, Pana Lujan w paradnym powozie zaprzężonym 8 mułami, i otoczonego królewską liberyą, wyjeżdżającego prędko z bramy miasta i udającego się traktem do Andaluzyi. Rzecz ta była bardzo niewinna, Panowie ci wyjeżdżali sobie na przechadzkę do Aranjucz. Co rząd teraźniejszy rozumie pod wyrazem umiarkowania, to co powiemy najlepiej objaśnia. Gacę ta mówi: »W ministeryalnym dzienniku wychodzącym w Kadyxie pod tytułem Nowy obrońca ludu czytamy artykuł, z którego tu umieszczamy niektóre z miejsc najumiarkowańszycb, nie mogących ubliżyć żadnej partyi ani opinii.« Pomiędzy temi wyjątkami znajdują się następujące słowa skierowane do nieprzyjaciół teraźniejszego gabinetu; "Niegodziwcy, gałgany, łajdaki, zdrajcy! gdyby Generał Espartero miał być tyranem, tobyście już wszyscy na samem dnie piekła za wasze przeniewierstwa i zbrodnie siedzieć powinni; za nadto on dla was jest łagodny, za nadto litościwy - trzeba aby był sprawiedliwszy i lepiej was karał.« Wiadomości, jakie rząd odebrał z Andaluzyi są zaspakajające; i w tej chwili już pewnie Granadę i Malagę przywrócono do posłuszeństwa. Generał Kapitan Alvarez był dnia 5. jeszcze w Jaen, dokąd dzień wprzódy batalion i trzy szwadrony nadciągły były. Korpus Insurgentów, który się był posunął z Granady ku Jaen cofnął się w tył, a straż przednia Generała Kapitana obsadziła 5. miasteczko Iznakos, zamierzając 6. wkroczyć do Granady', gdzie największy panował nieporządek. Junta rokoszan miasta tego podała do Regenta adres kończący przebaczy zapewne podpisanym, że użyją tych samych słów, jakich Wasza Wysokość z Barcelony dnia 7. Października 1840. do Krolowe'j Regeutki użyłeś.« Książę de la Vitoria jak wiadomo odpowiedział był wówczas Regentce, gdy od niego żądała, aby pronunciamiento w Madrycie mocą oręża uśmierzył, że żołnierze także są obywalelami i jako tacy nie będą strzelać do ludu, do obywateli. Lecz jeśli Junta Granady myśli, że zdanie to będzie można i teraz zastosować, to się myli okropnie. Dnia 3 1. wyruszył z Malagi oddział złożony ze 100 żołnierzy konnych i 200 gwardzistów narodowych dla przymuszenia mieszkańców miasteczka Rondu do dobrowolnego połączenia się z powstaniem. Lecz ci wzięli się do broni, wysłali do nich] komissyą, z oświadczeniem że chcą pozostać wiernymi rządowi Espartery, i że orężem chęć swą popierać umyślili, co spowodowało patryotów Malagi do cofnięcia się niebawem. Z P a ryż a , dnia 15. Czerwca.

Co się tyczy rozsianej wieści przez dziennik francuski P r e s s e o proponowanem zamęściu Królowej hiszpańskiej z młodym Xieciem Koburg- Kochary, to niech sobie dziennik ten przypomnieć raczy, że po zamęściu Xiezniczki Klementyny z jednym z Xiążąt Koburg, Anglia więcej teraz sobie życzyć nie może podobnego związku, bo Francya, która teraz połączyła się z krwią portugalskich monarchów, przez pojęcie Xiecia Joiuville w małżeństwo Donny Franciszki, weszłaby w bardzo ścisłe stosunki familijne z dworami Madrytu, Lizbony i Bruxelli; jednem słowem byłoby to chcieć wskrzesić pakt familijny z roku 1 761. tylko w rozciąglejszej jeszcze formie. Dzienniki madryckie rozwodziły się szeroko w dniach ostatnich nad domniemanym planem partyi będącej obecnie przy sterze rządu, aby oddalić Królowę z Madrytu, i w przypadku konieczności wydalić się z nią nawet za granicę a to, aby tern łatwiej rozporządzić osobą Izabelli II. podług swego interessu. Jeden z tutejszych dzienników projektu tego bliższe szczegóły, które, jak twierdzi, ma z bardzo wiarygodnego źródła, w następujący podaje sposób do publicznej wiadomości. Na radzie jednej gabinetowej, Minister Mendizabal wniósł, abyw przypadku, gdyby powstanie w Andaluzyi i Katalonii miało przybrać charakter niebez« pieczny i długotrwały, siedlisko rządu przeniesionein było do mocno obwarowanego miasta Badajoz, dokąd, aby i Królowę równie zaproszono przedstawiał, a to dla tego, aby jej w najgorszym przypadku zabezpieczyć ucieczkę do Portugalii, gdzie będąc niejako pod opieką Anglii mogłaby za pomocą tego państwa zrobić potrzebne przygotowania cło odzyskania utraconej władzy. Przy rozwijaniu tego planu napomknął był zarazem Pan Mendizabal, zęby można użyć tej sposobności, gdyby rzecz tego wymagała, do połączenia młodej Królowej z Xieciem Koburgskim znajdującym się właśnie w Lizbonie. Espartero nicchciał z początku wcale ani słuchać o tym projekcie, bo się bał, aby przez przeniesienie rządu do ponadgraniczuego miasta, świat go o polityczne i militarne tchórzostwo nie posądził. Mimo lo planu Pana Mendizabal nie zarzucono owszem trzeba się spodziewać, źe Regent nareszcie się do niego przychyli, kiedy poseł angielski i Generałowie Linage i U rea mocno go popierają. - Wszakże zwracamy uwagę, że całe to podanie Gaceta de Madrid uroczyście zbija, że więc zapewne rzecz ta wymysłem nieprzyjaciół Espartery. Austrya.

Z W i e d ni a, dnia 10. Czerwca.

Przybył tu przed kilku dniami Pan Tifoff i uda się stąd na pierwszym statku parowym do Konstantynopola. - Książę Friedrich Hesski, domniemany następca na tron duński przyjechał do naszej stolicy; Jfigo Książęca Mość odwiedzi tego łata i dwór rossyjski. Mówią, że 5 procentowa pożyczka zawarta z trzema tutejszemi bankierami dopiero w Sierpniu wypłaconą zostanie.

Włochy.

Z Rzymu, dnia 4. Czerwca.

Okoliczuość, że Rossya nowego posła przy katedrze Apostolskiej mianowała, dowodzi może, iż się w Petersburgu na tem poznano, że w środkach przeciw kuryi Rzymskiej za daleko się posunięto. Zdaje się, iż uznano konieczność chwycenia się inicyatywy do pojednania. Słychać, że rząd Papieski z Panem Potemkinem w dalsze urzędowe stosunki wstępować się wzbraniał. Jeżeli w skutek tego Rossya nowego po stanowiła, winszujemy jej tego przez ducha sprawiedliwości nakazywanego kroku, podczas kiedy w tern nowy odbieramy dowód pieczy i starania, z jakie'm głowa kościoła nad powierzoną sobie trzodą czuwal>atr polski w Poznaniu. W Sobotę dnia 24. Czerwca dramat w 5.

odsłonach przez Korzeniowskiego oryginalnie napisany: "Żywi i Umarli.«

Właśnie wyszło ijest do nabycia w księgarni Braci Hzerhówf . , Zywoty Swiętych przezW.

X. P i o t r a S kar gę, Societ. J E S U zebrane, na każdy dzień całego roku. Wydanie nowe pomnożone żywotami , Swiętych Pańskich aż dotychczas kanonizowanych. 3 T o ID y in 4L 1o maj. Cena zip. 34.

OBWIESZCZENIE.

Przy odbywających się dnia 27. i 28. t. m.

wyścigach, na gonitwie zwyczajne'j, następne urządzenia zachować należy. 1) Wszelkie powozy i jeźdźcy powinni wielkim do dębiny prowadzącym traktem aź do drogi, która się około gruntu Pana Hoy era Radzcy Sprawiedliwości na lewo skręca, i zaś dalej tąźe ai do łąki, i tam stąd szczególnie naznaczoną drogą do gonitwy jechać. 2) Powozy członków towarzystwa za budami ustawione zostaną. 3) Widzę podczas wyścig w powozach zostający się, jadą wzdłuż ławek i budów; powozy ich ustawią się z drugie'j strony budów w ten sposób, że konie głowami do rzeki obrócone staną. Do urządzeń w tej mierze potrzebnych i do dozoru będą fam urzędnicy. 4) Jeźdźcy powinni się z miasta tamstronnie ławek przynajmniej 15 kroków od gonitwy oddalić. 5) Powrót powozów od gonitwy do miasta ma tą samą drogą nastąpić, którą przyjechały, powozy ad 3. zaś powinny drogą za St. Domingiem a zatem najbliższą do miasta jechać. 6) Zakazuje się jechanie lub jeżdżenie przez gonitwę; - wolno tylko wreszcie zwyczajnym truchtem jechać. 7) Dla widzów, którzy pieszo przybędą, są drogi z traktu wielkiego do dębiny na lewo przez łąkę prowadzące wyznaczone, i powinni, jeżeli bilety wstępowe nie mają, przed ławkami się ustawić. 8) Nie wolno widzom przez gonitwę, jako też przez ograniczoną przestrzeń przechodzić.

9) Przyprowadzenie psów jest zakazane.

10) Roznoszenie trunków wszelkiego gatunku nie jest pozwolone, i tylko tym na miejscach im wyznaczonych przedawanie trunków wolno, którzy konsens policyiny do tego uzyskali. 11 ) Woźnicom nie wolno przed trybuną prędzej zajeżdżać, aź państwo rozkaże, powinni jednakowoż wolne zajechanie i przejechanie 0kolo innych powozów lub jazd ściśle zachować. Woźnicy przeciw rozporządzeniom urzędników i żandarmów uporczywi, natychmiast przytrzymani, i gdyby ich przekroczenie na surowszą karę nie zasłużyło, aresztem 21 godzin ukarani zostaną. Za zastępstwo w takim razie areszto» wanych woźnic urzędnicy starannymi będą. U rządzenia te mają li tylko ten zamiar, niebezpieczeństwom i nieporządkom zapobiedz; władza ufa przeto, iż publiczność, ile od niej zależy, do utrzymania porządku się przyłoży, Poznań, dnia 19. Czerwca 1843.

Król. Kommen- Król. Dyrektoryum dantura. policyi. Steiniicker. Bauer.

OE WIESZCZENIE.

Właściciel młyna Bogumił Strauss z Br żyzna w powiecie Czarnkowskim, ma zamiar swój w dniu 23. Stycznia r. b. pogorzały wiatrak z jednym naówczas będącym gankiem na nowo wystawić, i oprócz tego do li mąki przeznaczonego, jeszcze jeden ganek do melenia kaszy przysposo bić, dopraszając się na to udzielenia mu konsensu. Stosownie więc do przepisów, a mianowicie prawa Powszechnego krajowego, Części II. Ty t. 15. . 229. & seq., jako też publikacyi w dzienniku urzędowym za rok 1837. na stronicy 274. wzywa się przeto niniejszem wszystkich tych; którzyby mniemali mieć prawo opozycyi przeciw temu założeniu uczynić, aby swoje w te'j mierze mniemające powody do niedozwolenia w przeciągu 8 tygodni pod prekluzyą podpisanemu Urzędowi Radzco-ziemiańskiemu podali. Ile po upłyuieniu pomienionego czasu na żaden wniosek uważano niebędzie i raczej domagający konsens pomienionego zakładu udzielonym zostanie. w Czarnkowie dnia 9. Czerwca 1813. r. Król. Urzad Radzco-ziemi ański.

Przedaź owiec.

Majętność Wallisfurth pod Kłockiem przedaje z swojej w wykokim stopniu poprawnej, zupełnie zdrowej i od wszelkiej dziedzicznej choroby wolnej gromady owiec 5 00 sztuk, mianowicie 50 baranów, 250 maciorek i 200 skopów, po większej części 2 i 3-letnich, tak w całości jako też pojedynczo. - Oglądanie sprzedawać się mających owiec, jako też przedaź może codziennie przez podpisanego nastąpić. Wallisfurth, dnia 19. Czerwca 1813. K a d e, Inspektor gospodarczy.