GAZETAielkle&o

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1843.06.29 Nr149

)l(ięsIwap O ZJfANSKIE G O.

Nakładem Drukarni Nadworug W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. WannotcsM.

JW 1 4» .

W Czwartek dnia 29. Czerwca.

Wiadomości krajowe.

Z B e rlina, dnia 27. Czerwca.

N. Pan podaną przez X. Kanonika Dr. Ritter prośbę o uwolnienie go od urzędu aktualnego professora w katolicko-teologicznym fakultecie Uniwersytetu Wrocławskiego, przyjąć raczył. Przybył tu: Xiążę Pelix Lichnowski z Muskau.

J. Excellencya Cesarsko Rossyjski GenerałPorucznik Piat kin z Warszawy.

Wiadomości zagraniczne.

Galicya.

z Lwowa, dnia 22. Czerwca. Znany literackiemu światu Józef Hr. Dunin Borkowski, któryby się by\ jeszcze niej ednem pięknem literaturze oj c z y s t ej zasłużył dziełem, zgasł dnia 18. b. m. w 33. roku swego życia. Tutejsi literaci, artyści, księgarze oraz bardzo liczne grono przyjaciół znajomych, towarzyszyło duia 20. b. m. zwłokom na smętarz Łyczakowski do grobów familijnych. - Karawan sześcio-spi zężny postępował za trumna,którą dźwigano na barkach od domu zmarłego aż do miejsca wiecznego spoczynku. Wszystkie Stany i księża, obywatele, młodzież uniwersytetu, mieszczanie ubiegali się, aby choć przez chwilę ten drogi im ciężar spoczywał na ich ramionach. Wzruszającą była scena, gdy kmiecie z dóbr zmarłego przed samym progiem wieczności, przed bramą smętarza, domagali się, aby im wolno było, zanieść do grobu ciało na swoich barkach. - I tak obywatele zmieszani z kmiotkami złożyli trumnę w kaplicy familijnej, którą wszyscy niemal obecni opuścili z pamiątką pogrzebową: kilką złotemi nitkami fręzli, z których ręka przyjaciół trumnę obnażyła, z niewymownym żalem i z tern uczuciem w sercu: Cześć twojej pamięci! F r a n c y a.

z P a ryż a , dnia 17. Czerwca. W Revue des deux mondes umieszczono drugi list Pana Libri o duchowieństwie, pod tytułem: Y-a t-il en e nc ore des J e sui t e s? Ogłoszenie to tym jest godniejsze uwagi, że Revue na teraźniejszym budżecie do tych należy dzienników, które dostają wsparcie ze strony rządu. P. Libri utrzymuje, że liczba członków rzeczonego zakonu w czasie restauracyi ledwo zakon ten w większej części dyecezyi kraju posiada małe bractwa składające się najwięcej z dwudziestu członków, przeciwnie zaś większe domy w Lyonie i Paryżu, tu zaś mianowicie na ulicy pocztowej bardzo rozległy apartament z biblioteką, gabinetem fizykalnym i chemicznem laboratorium, wszystko jak najwyborniej UIZą*dzone, z Professorami wykształcenia tak naukowego jako tez światowego, i to w najściślejszym związku z Paubourg Saint - Germain. - 1)0 tego utrzymuje się ciągła korrespondencya z domem centralnym w Rzymie, gdzie się znajduje największy zbiór biograficzny w świecie z dokładuym opisem tak zwolenników jako tez przeciwników zakonu, i to z jak największą bezstronnością, gdyż tylko użytek ma na celu. - Równocześnie Wyszło także drugie wydanie Sztrasburskiego pisma: »Decouvertes d'un bibliophile, ou lettres sur differents points de morale enseignes dans quelques siminaires en Prance,« Z nadmienieniem, że przedruk ten dla tego już daleko jest" liczniejszy, iż exemplarze przesłane członkom obudwóch Izb na miejsce swego przeznaczenia nie doszły i ani wiedzieć, gdzie się podziały. Członek ten akademii, który na piśmie te'in i innych podobnych, pisanych za i pizeciw zakonowi, opiera dowody swoje, że zakon ten we Prancyi odżył, dodaje jeszcze, że tenże przybrał sobie także kongregacyą żeńską d e s D a fi i e s. d u S a c re - c o e ur. U fi i - ve r s jeszcze zdania swego pod tym względem nie objawił, zawiera tyro czasem drugi list jako odpowiedź na pierwszy Pana Libri, w którym, chcąc pisarza tego scharakteryzować, zwraca uwagę na niektóre jego Gibbońskiem pogaństwem tchnące wyrażenia o wpływie chrześcijaństwa lia literaturę. Odpiera potem dobitnie wycieczki Isamberta, a z drugiej strony odpycha stanowczo pośredniczącą rolę, jaką P. Saint MarcGirardin w obradach Izby nad budżetem wydziału duchownego odegrać chciał, Biskupi z Chartres i Belley, mówi dziennik kościelny, nie potrzebują łaskawej amnestyi dwojakiego tego członka uniwersyteckiego, odwołując się do tego, co P. Saint-Marc-Girardin, który jest razem Piofeseórem i Członkiem królewskiej rady naukowej, powiedział był, że Minister spraw duchownych dla tego tylko zapewne listowi pa-, stcrskiemu Biskupa BeuYyskiego przepuścił, iż

upoważnionym był od niego do Wyrażenia głębokiego jego żalu z powodu zaszłych nIeporozumień.

Z dnia 20. Czerwca.

Grobowy pomnik Księcia Orleanu wykonany został przez Pana Triquetti według rysunku Pana A. Scheffera, którego Książę swoim przyjacielem nazywał. Za kilka dni ustawionym będzie w kaplicy Si Perdynanda w Sablonville. Anioł wznoszący się nad jego łożem śmiertelnym pochodzi od Księżniczki Maryi. Postument zdobić będzie pół wypukła robota snycerska, której przedmiot podany jest przez Króla. Jest to gieniusz Prancyi płaczący nad prochami Księcia. Z dnia 21. Czerwca.

Dziennik Sporów, który dotychczas wypadki Hiszpańskie w jak najniekorzystniejszćm dla Espaitery świetle wystawiał, zmienił dz.siaj na raz ton swój i rozwodzi się nad faktami i okolicznościami, które dowodzą, że stanowisko Rejenta nie jest jeszcze bynajmniej wstrząśnięte. Wnioskują stąd, że rząd francuski pomyślnemu wypadkowi rewolucyi nie dowierza i stanowiska swego naprzeciw Rejentowi pogorszać nie chce. Giełda. - Renty francuskie dzisiaj były stałe, ponieważ teraz urzędowe z Barcelony mają wiadomości, że twierdzę Montjujcli jeszcze dzierży wojsko Espartery. Telegraficzne depesze zwiastują podobno, że Espartero z licznem wojskiem z Madrytu wyruszył, aby korpus, który tam organizują, osobiście naprzeciw Barcelony poprowadzić. - W Alzacyi katoliccy równie jak protestanccy proboszcze podzieleni są pod względem dochodów na trzy klassy; katoliccy proboszcze lsze'j klassy pobierają po 1500 fr. pensyi, protestanccy po 2000 fI.; 2giej klassy tamci tylko po 12 O O, ci po 1800 fr., 3ciej ki. katoliccy po 8 O O, protestanccy po 15 O O. Ale nie tak łatwo da się usprawiedliwić to, że w niektórych departamentach, liczba proboszczów protestanckich jest stosunkowo daleko większa od katolickich. I tak np. katolicy składają \ części ludności departamentu Niższego Renu, a tylko Ł składa się z protestantów i żydów (ostatni są, dość liczni). Wszelako w tym departamencie jest 172 plebanów protestanckich, a tylko 316 katolickich. Co się tyczy Strasburga samego, katolicka, ma tylko 7 ze skarbu płatnych księży katolickich, a 26 protestanckich; płace pierwszych wynoszą rocznie tylko 9600 Cr., ostatnich zaś 52,600 fr. Niektórzy z tamtejszych duchownych protestanckich piastują razem po 3 lub 4 urzędy dobrze płatne. Protestancka kollegiata św. Tomasza posiada, częścią w dobrach nieruchomych, częścią w wypożyczonych kapitałach, ogromną summę 15 mil. fr., która przynosi rocznie 750,000 fr. Ogromny ten dochód nie jest bynajmniej obracany na koszta administracyi, ani na dobro seminaryjum, na utrzymanie lub budowę kościołów dyecezyi, ale zostaje w ręku kanoników." A jacyź to są kanonicy przy kollegiacie św. Tomasza? Anglia.

z Londynu, dnia 20. Czerwca. Przeszedł wprawdzie bil ministeryalny tyczący się uzbrojenia Irlandyi, i to znaczną większością głosów, przyrzec jednak Ministrowie musieli, że punkta, które się oppozycyi najbardziej nie podobały, wykreślone być mają. Przyśli oni zapewne do tego przekonania, że dopóki ruch Irlandski w dotychczasowych zachowa się granicach, żaduej szczególnej siły zbrojnej do przytłumienia tegoż ruchu, od oppozycyi nie otrzymają. Ale czyli oppozycya dobrze się przez to w oczach Anglii zakazuje, to rzecz wątpliwa, owszem zdaje się, że niinisterymn, któreby się w Anglii w skutek wzburzenia O'Counellskiego narzuciło, ostaćby się nie mogło. Sir James Graham może się nieco zadaIeko posunął w piątkowej swojej mowie, ale w ogóle powiedział tylko, co czuje każdy Szkot i Anglik: że wszystko, cokolwiek się uczyniło, od r. 1829. dla Irlandczyków wyznania katolickiego bynajmniej się do uspokojenia kraju tego nie przyczyniło. To prawda, że niejedno jeszcze uczynić należy; ale też każdy jest przekonanym, że to wszystko osiągnąć było można v? sposób daleko łagodniejszy, i źe zwłoka wcale postępowania O'Connela nie uniewinnia. Zdaje się nawet, że gdyby rząd po zamknięciu Izb przymuszonym się być widział samowolnie prawo przestąpić, dla uratowania kraju od powstania, uwolniłby go Parlament od wszelkiej odpowiedzialności. Mogliby oni już i teraz więcej nabyć siły, ale opór przedłużyłby posiedzenie na kilka miesięcy, a obrady bardziejby

tylko jeszcze lud Irlandski rozdrażniły. Wszakże rząd wcale nie próżnuje, i jakkolwiek bezpiecznym mniema się być O'Connel, otoczony on jest siecią, w którą go za najumiejszem poruszeniem wraz z wszystkie mi pomocnikami ułowią. Sprawy Hiszpańskie mocno tu wszystkich zajmują, pomimo iż głównie na Irlandyą uwaga jest zwrócona. W ogóle zgadzają się tu na pochwałę, jaką wczoraj wieczorem oddal Peel rządowi Espartery , i nie ścierpianoby na żaden sposób, aby się Prancuzi bezpośrednio w sprawy Hiszpanii wmieszać mieli. Aż nadto łatwo znajdują tu wiarę zaręczeuia dziennika Mo rning Chronicie, który głosi, że Prancuzi nie szczędzą złota, aby tylko przekupić wojska i wpływ swój ustalić, lubo Times i inne dzienniki ministeryalue wyraźnie temu zaprzeczają. Zresztą bardzo wygodną jest wymówką, że stosunki Irlandskie znaczną flotę na morzu Atlantyckiem wystawiać nakazują. Limeric Chronicie opowiada, że wczasie ostatniego poruszenia repealskiego w Cork, żołnierze protestanccy zuajdowali się na służbie kościelnej, katoliccy zaś musieli pozostać w koszarach. - D u b l i n - J o u r n a l zapewnia, że pomiędzy oficerami floty, awansowane mi za teraźniejszego ministerstwa, jest tylko jeden Irlandczyk. Z New - Jork donoszą, że wojsko mexykanskie poniosło klęskę w Yukatan. Xżę W e 11 i n g t o n wezwał wszystkich dowódzców pułkowych, aby mu podali listę Irlandczyków, w ich pułkach służących. Uczynił to Xiążę, jak twierdzą, dla tego, aby w razie wybuchnięcia niespokojności w Irlandyi, wie dzieć, których pułków na uśmierzenie rozruchu użyć będzie musiał. O tryumfalnym niejako wjeździe O'Connelła do miasta Neuagh w Hrabstwie Tipperary, donoszą gazety irlandskie następujące szczegóły: Cała okoliczna ludność począwszy od Thurles do N enagh, w przestrzeni 24 mil ang. (blisko 5 mil niem.), opuściła swoje chaty dla przyjęcia uwielbianego Agitatora głośnemi radości okrzykami i odprowadzenia go aż do ostatniego miasta. Kiedy 4 mile ang. od Nenagh przyjmowała go deputącya obywatelska, zgromadzone massy ludu wynosiły już 100,000. Przy wjeździe do miasta, o godz. 2. po południu, natłok było poruszać. Przyczem grało 6 orkiestr związku wstrzemięźliwości, tysiące głosów wołały vivat! wszystkie domy były zielono przybrane i ze wszystkich okien powiewały chustki i chorągwie. Właściwem miejscem zgromadzenia było wzgórze o 2 miłe ang. za miastem. Wielu z obecnych przybyło na to zgromadzenie aż o 15-20 mil. Co za ogromna radość, kiedy oswobodziciel, któremu ciągle towarzyszył Pan Steele, ukazał się na wielkiej dla mówiących urządzonej mównicy przed niezliczoną massa ludzi! »Co na to powie Bobby Peel?« zawołał O'Connell, gdy P, Scaulan, Proboszcz katolicki z Nenagh, przywitał go jako »oswobodziciela Irlandyi, godnego nie ograniczonego zaufania i nieograniczonej wdzięczności,« i zarazm złożył mu 65 f. szt. jako część składki repealskiej z parafii N enagh. «Żaden kraj (mówił dalej), tylko Irlandya może wystawić tak wielką siłę fIZYczną z tak zupełną spokojnością, tyle władzy z tak małą skłonnością do użycia jej ua złe; żaden inny kraj nie mógłby postaci ludzkieJ w tak olbrzymich okazać stosunkach, a jednak przytćin tyle objawić niechęci do nadużycia tej siły olbrzymiej. Powiem Panu Peel, że lepiej będzie dla niego, jeżeli nas samym sobie pozostawi, a Xieciu Wellington dam radę, aby się o nas nie troszczył; bo i tak ta ogromna massa nie popełni ani jednego gwałtu. Tak jest, Peel i Wellington niech tylko przyjdą i policzą nasze nosy, mój przed wszystkiemi, i zapytają się czego chcemy. Żądamy zerwania unii i irlandskiego Parlamentu i postanowiliśmy, aby Irlandya rządzili tylko Irlandczycy. John Buli (Anglicy) werbują swoich do wojska, dając im po szylingu; ja przeciwnie werbuje repealów, biorąc od nich po szylingu. Nic bardziej przeciwników naszych nie przeraża jak ten szyling i człowiek za nim, bo to dowodzi naszej determinacyi.« - »Są tu jacy teototaliści?« (którzy zobowiązali się nie pić żadnych trunków prócz herbaty), zawołał nakoniec. Las rąk podniósł się wśród ogromnego krzyku. »Tak jest, to poruszenie zapowiada saskiej (angielskiej) Izbie skarbowej stratę nie jednego miliona rocznych dochodów; nam zaś zwiastuje, że dopóki tak trzcźweini pozostaniemy, nie będziemy zagrożeni niebezpieczeństwem, abyśmy prawo przekroczyli. A. zatem tylko stale i wytrwale,

moi uczniowie, a w końcu musimy odnieść zwycięstwo.« Po tej mowie przemówił Biskup Kiłlałoe, Dr. Kennedy, zachęcając do połączenia się z repealami. Lady J ane Colville, wdowa po Generale Sir G. Colville, utraciła życie smutnym przypadkiem. Ta dama, chcąc zapieczętować lisi, postawiła świecę przy swoim taborecie i w tejże chwili suknie jej ogarnięte zostały ogniem. Mimo skory ratunek, dany przez córkę Lady i domowych, nie wprzód ogień zdołano ugasić, aż kiedy ta dama była już okropnie opalona. Umarła w straszliwych cierpieniach. Okolicznością prawdziwie godną zastanowienia jest, że zmarły jej małżonek, długo przed zgonem, miał ciągle przeczucie nieszczęścia, które się zdarzyło, i nigdy nie pozwalał, żeby zapalano Ogień na kominku sypialnego pokoju Lady.

Hiszpania.

Z M a d r i t u, d. 12. Czerwca.

Przedwczoraj wieczorem rozeszła się pogłoska, że mieszkańcy Saragossy powstali przeciw rządowi Espartery. Ponieważ sam Regent zdaje się podzielać to zdanie, że wypadek ten pokój całego zakłócić może państwa, wystawić sobie łatwo można, że strach opanował wielki większą część miasta. Lecz wczoraj ogłaszano po ulicach sprawozdanie Generała-Kapitana Aragonii, Seoane, które nieco uspokoiło umysły. Banda tylko bowiem mała rokoszan opanowała plac przed katedrą, Ayunlamieiito i deputarya była zgromadzona, lecz o 4 tej zrana łatwo ją rozpędzono. Generał donosi w końcu: Nie mam dość słów do opisania entezyaazmu i odwagi, jaką wojsko, milicya narodowa i mieszkańcy przy tej sposobności okazali.« - Łamano więc sobie nad tem głowę, kto byli ci rokoszanie, kiedy wojsko, milicya i obywatele byli razem przeciwko nim. Dzisiejsza poczta dokładniejsze nam z Saragossy przywiozła wiadomości. W nocy z 8go ex deputowany Quinto (poufały przyjaciel 010zagi i przed rokiem jeszcze szef jednej sekcyi w ministeryum spraw wewnętrznych) stanął na czele 50 ludzi, uzbrojonych w flinty, pistolety sztylety, mianujących się być stronnikami Infanta Don Francisco i sprowadził z domów ich gwałtem kilku alkaIdów do ratusza, gdzie ich I przymuszono do zwołania całej rady miejskiej, która chcąc nie chcąc musiała podpisać przędło wych opanował tymczasem 6 dział narodowej milicyi i ustawił się na placu katedralnym (plaża de Ja Seo) przed ratuszem. O godzinie 9. rano uderzono generalmarsz, zgromadzona milicya dowiedziawszy się, kto są ci spiskowi, żądała pozwolenia niezwłocznego na nich natarcia. Pan Quinto udał się wraz z członkami Ayuntamiento do szeregów milicyi z proklamacyą, lecz tu go szczęście opuściło, skoro się bowiem radzcy miasta widzieli uwolnieni z pod jego władzy, oświadczyli, że byli przymuszeni tylko do podpisania tej proklamacyi, lecz ją teraz głośno potępiają i chcą porządku i pokoju Generał Seaone kazał teraz ogłosić miasto w stanie oblężenia, złączyć się wojsku z milicją i wezwawszy buntowników dwa razy do poddania się postanowił na nich uderzyć. Milicye riarodowe rozpoczęły ogień i w krotce oczyściły ulicę miasta z niespokojnych gości, którzy w ucieczce szukali ocalenia. Lecz kawalerya poszła za niemi w pogoń i 37 zabrała w niewolą Reszta może w liczbie 10 lub 12 uszła. Spokojność zupełnie przywrócono. Z innych stron półwyspu zaś smutniejsze odebraliśmy wiadomości. W Granadzie cała ludność była 8go gotową do stawienia czoła wojsku nadchodzącemu pod dowództwem Generała Airarez. Porobiono barykady i uzbrojono wszystkich obywateli. 1)0wódzcę artyleryi, jednego Pułkownika i dwóch Kapitanów aresztowano jako podejrzanych i osadzono w Alhambra. Kilkunastu podoficerów z pułku Asturyi posunęła Junta na stopień poruczników. Rozgłoszono, że w Maladze oczekują fraucuzkiej fregaty, która ma pronuncyamiento wspierać. Liczba gotowych i chętnych do boju dobrze uzbrojonych żołnierzy i milicyi znaj duj ace J się w mieście wynosi do 3000 ludzi, około 5000 zaś czeka w olicach miasta na wojsko Generała Alvarez. Z B arc elo ny, dnia 13. Czerwca.

Ostatnie wypadki zaszłe w naszein mieście poprzedzane były burzeniem się umysłów przez kilka tygodni; massy ludu i robotników włóczyły się po całych nocach i dniach po ulicach i dziedzińcach publicznych naradzając się nad środkami przedsięwziąć się mającemi; to samo robili rzemieślnicy i rada miasta. Generał - Kapitan Cortinez nieprzyjaciel wszelkich środkówgwałtownych trzymał przez długi czas wojsko i oficerów w koszarach niepozwalając im wychodzić na miasto, a to dla uniknienia wszelkiego ścierania się z mieszkańcami. Miała więc partya rewolucyjna zupełną wolność działania. Podczas więc, gdy centralna Junta w Sabadell wszelkich używała środków do podburzenia tćm większego umysłów, utworzyła się w samem mieście Junta ludu, i ta objęła rządy Barcelony pod przewodnictwem brygadiera Castro męża mającego równie u ludu jak wojska wielkie wzięcie i miłość; przyjął on ten urząd zresztą tylko za, pozwoleniem Generał- Kapitana. Generał Cortinez, mając wszelkie stosunki z Juntą centralną przerwane, bez pieniędzy dla wojska i żywności, i nie mogąc po wypędzeniu Zurbano zresztą wiele na nie rachować, starał się wszelkie mi sposoby utrzymać się w stanowisku neutralne 'in. Ale i to stało się dla niego wkrótce niepodobnćm. Podburzani przez, emissaryuszów podoficerowie, namówili w krotce do powstania żołnierzy; dnia ligo pobratali się oni z ludem, przez co przymuszony został Cortinez, niechcąc, aby przyszło do krwi rozlewu pomiędzy częścią wojska pozostałego w wierności, a insurgentami przystąpić do pronunciamiento. W krotce rozgłosiło się to po całćm mieście. Dziś czytało pospólstwo już proklamacyą Generała Kapitana na ulicy, a stąd radość niesłychana, okrzyki, śpiewy i tańce. Barcelończycy pomścili się wreszcie na Esparterze , jego żołnierze są na ich stronie, miasto cytadella i załoga w ich są mocy. Żołnierze nie są już w koszajach więcej trzymani, na publicznych miejscach po bratersku podają obywatelom ręce, a ci ściskają swych braci, że połączyli się ze «prawą ludu, ludu, który ich w pocieczoła żywi i przyodziewa. Rada municypalna po odbytem solennem nabożeństwie na podziękowanie Bogu, że sprawa ludu odniosła zwycięstwo, wydała odezwę do mieszkańców kończącą się temi słowy: »Niech żyje Konstytucja, niech żyje Izabella II., niepodległość narodu i najwyższa Junta.« Centralna Junta, która się była do Manresa, miasta liczącego około 20,000 mieszkańca przeniosła, wróciła się do Barcelony napowrot. W cytadeli Monljuich oddano dowództwo nad wojskiem liniowe m Pułkownikowi Pujol, posiadającemu zaufanie ludu. następuje: Na wiadomość o powstaniu wReus i Barcelonie milicya narodowa porwała się jednozgodnie do broni. - Generał - Kapitan Za ala z swej strony zgromadził swe wojsko, lecz nieśmiał uderzyć na milicyą i stał tylko naprzeciw niej w szyku bojowym prawie przez dzień cały, bo wiedział, ze żołnierze nie myślą teraz tak jak przeszłego roku myśleli i spodziewał się, ze niebędą chcieli na współbraci, na milicyą narodową dawać ognia i krew rozlewać za sprawę Espartery. W krotce rokosz otrzymał górę i część wojska przeszła na jego stronę. Pospólstwo dopuściło się kilku dzikich występków, między inne'mi, politycznego szefa Walencyi Gamacho, jednego z głównych stronników Espartery, którego despotyczne rządy przeklinano wraz z kilku jego agentami zamordowano. Turcya.

Z Konstantynopola, d. 7. Czerwca.

C. K. Rossyjski Generał Baron Lieweu opuścił naszą stolicę udając się przez Belgrad i Wiedeń do Petersburga.

Choroba Reschida Baszy, którego paraliż ruszył, narobiła wiele niespokojuości, za pomocą wielu dopie'ro europejskich lekarzy, zdrowie polepszyło mu się nieco. Ponieważ stan zdrowia jego, nie pozwala mu się udać do Adryanopola, dokąd go przeznaczono, myślą tu już o jego następcy. Dla przekonania się o stanie armii, i o ile jest w stanie manewrować w większych massach, postanowiła Porta założyć trzy obozy, w Konstantypolu, w Scutari (w Azyi mniejszej) i w Adryanopolu. W dwóch pie'rwszych chce Sułtan sam się osobiście o postępie wojskowości przekonać. Stany Zjednoczone Ameryki północnej.

Z Montevideo, dn. 20. Kwietnia.

Angielski Kommodor Purvis, porozumiawszy się z zagraniczne mi Konsulami wezwał argentyńską eskadrę blokującą Montevideo, aby się oddaliła, gdyż postanowionej w dniu l.Kwiet. blokady miasta nie uznaje. Montevideo oświadczyło bowiem, że gdyby obce mocarstwa blokadę uznać miały, miasto zmuszonemby było wjdalie wszystkich cudzoziemców, którzy w obronie nie mają udziału. (Ich liczba wynosi około 30,000 ludzi.)

Rozmaite wiadomości.

Z Berlina. - Donoszą z Królewca, że roboty ziemne około budowy tamecznej twierdzy znacznie postępują. - Według wiadomości z Jerozobmy z dnia 2. Maja, Xiążę Pruski Albrecht przybył tam d.

30. Kwietnia przez Suez i Gazę.

Z Poznania. - Gazeta niemiecka tutejsza z dnia 28. Czerwca (N r. 148.) zawiera pięknie napisaną i treściwą rozprawę JP. Jakóba Krauthofra pod napisem: Jeżyk polski jako język Sądowy. - »Dziennika domowego« wyszedł Nr.

13. i zawiera: 1) Zdania nauczyciela wiejskiego o szkołach miejskich. 2) Co ją jeszcze wiązało. Powieść Luciana Siemieńskiego. 3) Z Osteologii. Pierś, 4) W korrespondencyi z Paryża. Wiadomości o Generale Rybińskim ijego sztabie i-o czynie pięknym jednego Francuza względem Polaków w departamencie de la Mayenue. 5) Rozmaitości. Mody i Objaśnienie ryciny. - Dołączony do tych znowu jest spis rzeczy i okładka Dzień. dom. za r. 1842. »Przewodnika rolniczo - przemysłowego« w Lesznie wychodzącego, NQ. 22. opuścił prassę i zawiera: Igrzyska Gostyńskie z dnia 7. Maja 1843. - Sprawozdanie z posiedzenia gospodarzy i weterynarzy d. 27. Stycznia r. b. odbytego w auli krolewskie'j weterynaryi w Berlinie, i t. d. - Kołki do drzewek owocowych. - Sposób na wytępienie szczurów i myszy. - Wytępienie myszy wpolu. - Ruchadło, zgłę · biacz i brona bruzdowa (z rysuukiem). - Obwieszczenie. Doniesienie o dziełku: kmiotku polskim. W W r o c ł a w i u wyszła n o w a e d y c y j a ważnego bardzo dzieła pod tytułem: Postylla katolicka mniejsza, to jest: Krótkie kazania, czyli wykłady śś. Ewanielij na niedziele i święta całego roku, napisana w r. 1579. przez ks. Jakóba Wujka z Wągrowca, teologa Towarzystwa Jezusowego, a teraz na nowo według wydania krakowskiego z 1617. roku przedrukowana. Z Warszawy dnia 24. Czerwca. - Sławny śpiewak Rubini przejeżdżał onegdaj przez Warszawę, jadąc z Petersburga do Medyolanu, dla zebrania artystów opery. ostatnich numerach sprawozdanie szczegółowe Dr. von Ma daj, byłego Professora prawa w D o r p a c i e, dotyczące smutnych na U niwersytecie wspomnianym w Listopadzie r. z. zaszłych wypadków i prześladowania) doznanego przez ProfessoI. Ul mann i Bunge.

S e r b i a . - Zadeu kraj nie SCIąga obecnie większej na siebie uwagi całej Europy, jak prowincye nad dolnym Dunajem, jako to t Serbia, Multany, Wołoszczyzna. Ziemia tych krajów płodna, może się pokryć naj obfitszym plonem, byleby tylko gorliwie była uprawianą, ale niestety mieszkańcy tamtejsi stawiają opór postępowi, barbarzyństwo nie ustępuje, kryje się tylko pod formy powierzchownej ogłady. Kraj ten może wyżywić milion ludności więcej, niż ma teraz. Zamiast puszczać się na osiedlenie do dalekiej Ameryki, byłoby daleko korzystniej osiadać w tych krajach, gdyby tylko znano tam miłość bliźniego i szanowano godność człowieka. Lecz na nieszczęście tak się nie dzieje! Z kmiotkiem obchodzą się jak z niewolnikiem, wszyscy ubiegają się pracę jego w pocie czoła podejmowaną zwracać na swoje korzyść. Nie masz tam bezpieczeństwa majątku, wszędzie sam tylko ucisk i zdzierstwó.

Religijne pojęcia w Chinach. Pewien augielski oficer, który odbywał kampaniję chiib ską, pisze, że widział w chińskiej świątyni kolosalną boginię z dzieckiem na ręku. Chińczycy równie jak Chrzęścijauie, mają matkę - dziewicę. Wyż spomniony oficer porównywa ten obraz z madonną pęzla San Sisto, rozumie się, że co do piękności w wykonaniu, pierwszy, ustępuje drugiemu.

OBWIESZCZENIE.

Dnia 3. Lipca r. b. sprzedawane będzie w wsi C h wał k o w i e, w interesie pozostałości Ł ukasza Wołłowicza, przez delegowanego naszego Ur. Gillischewskiego Sędziego, plusinventarium, t. j. owce i inne żywe i martwe inwentarze, które przy retradycyi dóbr Chwałkowa i Kołacina na rzecz pełnomocnika dziedziczki znajdować się będą, za gotową zaraz zapłatą, co się niniejszem upowszechnia. Szrem, dnia 19. Czerwca 1843.

Król. Pruski Sąd Ziemsko-miejski.

PROCLAMA.

Niewiadomi sukcessorowie i spadkobiercy 2) zmarłej na dniu 7. Lutego 1841. tu na saletrze Anny z Kellerów Balduin, której spadek 7 Tal. 11 fen. obejmuje, 2) wedle podania w roku 1784. w małej Kołudzie jako włodarz zmarłego Wojciecha Olenskiego, którego spadek 29 Tal. 4 sgr.

1 fen. obejmuje, 3) za zmarłej w dniu 23. Lipca 1841. ogłoszonej Korduli z Kilanowiczów Mozelewskiej, której spadek 38 Tal. 14 sgr. 10 fen. obejmUJe, 4) zmarłego około 1799. w tutejszym Franciszkańskim klasztorze proboszcza Macieja Stobinskiego z Góry, którego spadek 9 Tal.

27 sgr. 2 fen. obejmuje, wzywają się niniejszem, ażeby się przed, albo najpóźniej w terminie dnia 23. Grudnia 1843. w Padzie na piśmie albo osobiście zgłosili i ich prawo do spadku wykazali, albo spodziewali się, iż zgłaszającemu, lub w razie gdyby się nikt zgłosić niemiał, Królewskiemu fiskusowi spadek ten do wolnej dyspozycyi oddanym zostanie i ten, którenby się po nastąpionej prekluzyi dopiero zgłosić miał, bliższy albo równo bliski sukcessor wszelkie jego działania i dyspozycye zatwierdzić i przyjąć obowiązany, i od niego ani złożenie rachunków, ani zwrot czerpanych korzyści żądać niemoźe, ale raczej tylko tem kontentować się musi, co naówczas jeszcze z tegoż spadku zbędzie. Ihowracław, dn 15. Lutego 1843.

Król. Pruski Sąd Ziemsko-miejski.

Dnia 3. Lipca r. b. o godzinie 7mej wieczornej walne zebranie kasyna polskiego poznańskiego. Wieś szlachecka, 4 mile od Poznania a jedne milę od szosy leżąca, w dobrym gruncie i z dostatecznemi łąkami, jest z wolnej ręki do nabycia. Dalsze warunki udzieli poddisany na frankowane listy. Poznań, dnią.30. Maja 1843. r.

G. E. Roggen w hotelu Saskim.

;--«.=»«-<»«*«»«- -«*«»'

Ę Sfotoy malBoniowy forte- tg II pian w ksatałeie skrzydła, Ig n! o 7 oktawach, z prawdziwemi angielskie Ix mi stronami stalowemi, najpełniejszym ?JE I dźwiękiem dzwonnym, u nóg walce, gl bardzo trwale budowany, stoi razem x t £ I z pudłem w hotelu Saskim w Poznaniu K x* na przedaź za tanią cenę & -1fMJI rjJ@1. i lU

IX IlJ w dniach 28. i 29. Czerwca i 1. Lipca III U; 1843 przed południem od godz. 9. do 12., a IlJ U; z południa od 3. do 6. w wielkie') sali U; ; % hotelu Saskiego przy Wrocławskie) ulicy li{ ]I sprzedawać będzie podpisany znaczną U; III ilość prawdziwej porcelany z Król. Ber- IlJ U; lińskiej rękodzielni wyrobów porcelano- U; U; wych za gotową zaraz zapłatą najwięcej U; ab dającemu w grubej monecie Pruskiej. )I( Przed południem sprzedawane będą: )l( III białe naczynia do kawy, herbaty, stołowe III i rozmaite artykuły, tudzież złocone na- IlJ czynią do kawy i herbaty; po południu IlJ złocone i malowane naczynia do kawy l{K )]( i herbaty. Prócz tego przedawać się bę- * W dzie zawsze po południu n o w o - g ł a d k i 3)];? U; serwis stołowy formy angielskiej IlJ U; na 12 o s ó b ; również rozmaite białe U; 1 porcelany. I >:.. Porcelanę można codziennie zrana od )l( godziny 7. do 9. obaczyć. IlJ 1 J. J. Meyer.

Fortepian jest tanio do sprzedania pod Nr. 9.

ulica Wrocławska na lszem piętrze.

Na krótki tylko jeszcze czas <.

mojego wtem mieście pobytu z skła- II dem towarów modnych dla m ę ż c z y z n , polecam się szczegół - I nIeJ w czasIe kontraktów Św. Jań- ę skich obecnym tu z prowincji osobom. A Skład ten obejmuje m a t e r y e n a i : spodnie, kamizelki, szli psy, · szale, chustki na szyję, prawdziwę Wschodnio - indyjskie % · chustki do nosa, rękawiczki, f > jedwabne pończochy, szelki { I (szlej ki), szlafroki (ubiory 4, nocne), latowe surduty, me- I kintosze, kapelusze a la Res- @ sort I czapki, potrzeby n a I podróże srebrne i angielskie I P l a t y r o w a n e, jako też wiele in-II · nych do tego wydziału należących jt , artykułów. * W. j Levin thal, nadworny liwerant z Berlina, mieszka- " jacy w starym rynku Nr. 56. u handlu- « t jącego meblami P. Plok, podle kupca I Pana T r a g er.

ł>@<!>@<!>@<!>@/\<!>@1J>@<!><!>@<!>@<!>@<!>@<!>@<!>@<!>@4L t *

ł. * i t .

l

We czwartek dn. 29. Czerwca 1843 : Wielki koncert ogrodowy na Szelągu. Początek o godzinie 5 j . Magazyn mebli zjednoczonych stolarzy w starym rynku Nr. 81. (naprzeciw głównego odwachu na ukos) poleca swe zasobowe meble każdego rodzaju w wszelkich gatunkach, tudzież roboty zwierciadlane i wyściełane, w najrzetelniejszych i najumiarkowańszych cenach.

Świeżego Limburskiego sera śmietan kowego sztuka po 5 sgr., najlepszych soczystych Messeńskich cytryn, z najpiękniejszych sztuka po 8 ten , najlepszych soczystych ponsowych Messeńskich apelcyn nader tanio, najprzedniejszej oliwy Prowanckiej kwarta po 20 sgr., funt po l Osgr., zielonych pomarańczy sztuka po 1 sgr. 3 fen., bardzo dobrych sardelów funt po 6 sgr., naiprzedniejszego Brunświckiego salsesonu, świeżych Elblągskich minogów, marynowanego węgorza i jesiotra, świeżego tłustego wędzonego łososia funt po 11 sgr. i świeżych sardines a l'huile dostać można u Józefa Ephraim, Wodna ulica Nr. 1.

Kurs

JHerliiisbić - _

Dnia 26. Czerwca 1843.

8to- Na pr. kurant pa papie- gotowipfC. rami. zna.

Obligi długu skarbowego .

Pr. aug. obligacje 1830.

Obligi premiów bandin morsko Obligi Kurmarchii Berlińskie oblig. miejskie

3', -103!fc 4 103V 93V 102 103V 48 102V 106V 102V

103V

92V

3V, sv,

Zachodnio - Pr. listy zastawne Listy zast. W". X. Poznańskiego dito dito dito Wschodnio - Pr. listy zast.

3i, 4

J02U; - 106V 103V 102V

Kur- i Nowomarch. dito 102VlOlV 138V 103V

3' 3V,

Kolei difo Kolei dito Kolei dito Kolei dito

Akcje Berlińsko - Poczdamskiej dito akcje a prioris Magdebursko - Lipskiej dito akcje a prioris Berlińsko - Anhaltskićj dito akcje a prioris D1isseldorf. - Elbeifcld.

dito akcje a prioris

77V 4

139V 103V 104 138 103V 78V 94V 77 95% 125 104Vdito Kolei ditodito akcje a prioris Berlińsko - Frankfurt.

«lito akcje a prioris 4 9 4 5 4 5 4 4

114V 13v 12V 4

Inne monety złote po 5 tal.

Disconlo , ,.

13V 13 3 l