G

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1843.08.14 Nr188

VVielkiegoz ; , .

TA

)K i ę »1 W ap O Z N A N S K I E G O.

Nakładem Drukami Nadworuej W Dekera i Spot ki. - Redaktor: A. Wannowgki.

JWim.

W Poniedziałek dnia 14. Sierpnia

1843.

Wiadomości kraj owe.

Z B e r I i n a, dnia 9. Sierpnia.

J. JiscelJeucya Rzeczywisty Minister Stanu i gabinetu, Baron B li I o w, powrócił Z Schlangenbadu.

Miasto nasze nowego spodziewa się upiększenia. Plac pomiędzy biblioteką a Operą zamieniony będzie w gustowny ogród. Plan do tego zakładu jest juz podobno zatwierdzony,

Z Poznania, dnia 12. Sierpnia.

N. Pan pod dniem 28. Czerwca r. b. następującą Ustawę, względem półtrzecio-groszówek srebrny cI, (pół-złotków) monety zdawkowej, wydać raczył: (wyjątek z Dz. Urzęd.) My Fryderyk Wilhelm, z Bożej laski, Król Pruski i t. d. Gdy wedle obmowy , 6.

ustawy o urządzeniu menuiczne'm z dnia 30. Września 1821. r. dawne dwunastki Talara (półzłotki) tak dalece w postępie czasu z kursu wyprowadzone zostały, iż niezaspokajają więcej potrzeby drobnej monety, niemniej wybita dotąd tylko w ilości 3,325,000 Talarów cało i pólgroszówkami srebrnemi zdawkowa moneta niewystarcza ku potrzebie handlowej, tej zaś potrzebie naj dogodniej wydaniem monety zdawkowej półtrzeciogroszówkami srebrnemi zaradzonćni będzie, stanowimy przeto na wniosek Naszego MinisteIji Stanu, co następuje:

1) Dla ułatwienia zdawek w drobiazgowych obrotach handlowych ma być moneta zdawkowa półtrzecio-groszówkami srebrnemi bitą i w obieg puszczoną. Do tych pół-r trzecio - groszówek srebrnych stosują się postanowienia, w . 7. ustawy o urządzeniu mennicziiem z dn. 30. Wrześ. 1821. r. względem przyjmowania opłaty srebrnikami przepisane. 2) Wydane w obieg w ilości 15 milionów Talarów, dawne dwunastki Talara (półzłotki) mają być ciągle wyprowadzane t, kursu, a ściągnioue w potrzebnej ilości na nową zdawkową monetę w półtrzeciogroszówkach srebrnych, reszta zaś na grubą monetę przebijane. 3) Siedmdziesiąt dwa nowe półtrzecio - groszówki srebrne mąją ważyć jedne grzywnę kolońską i obejmować sto ośm granów, czyli trzy ósme swej wagi czystego srebra. A zatem grzywna czystego srebra wybijać się będzie półtrzecio-groszówkami srebrnemi, podobnie jak cało- i półsrebrnikami ( . 8. ustawy z dnia 30. Wrześ. 1821. r.), po szesnaście Talarów, tak, iż sto dziewięćdziesiąt półtrzecia-groszówek (czyli pół-złotków) z jednej grzywny czystego srebra składać się będzie. 4) Zboczenie na wiecej lub mniej nie ma przy półtrzecio-groszówkach srebrnych przechodzić w czyste'm srebrze jednego granu, jedno i drugie nie w pojedynczych sztukach, lecz w grzywnach). 5) Pół-złotówki będą podobnie srebrnikom i pół-srebrnikom bite, w okręgu bez ozdoby brzeżnej, zawierając na naczelnej stronie wizerunek Nasz z okólnym napisem: Friedrich 'Wilhelm IV. K6nig von Preussen (Fryderyk Wilhelm IV. Król Pruski), na zwrotnej stronie napis: 21 Silbergroschen (2* srebrnych groszy), z liczbą roku i znakiem mennicznym, tudzież napis okóln y: 12 einen Thaler Scheidemunze (1 2 na jeden Talar zdawkowej monety). 6) Wydawanie nowych pól złotków zacznie się 1. dnia Lipca r. b. Na dowód Nasz własnoręczny podpis i Król.

pieczęć wyciśniona. Dan w Sanssouci, dn. 28. Czerwca 1843, (L. S.) Fryderyk Wilhelm.

Xiążę Pruss.

Boyen. Miihler. Nagler. Rother. Hr. Alven sieben.

Eichhorn. Thile. Savigny. Bar. Bil/ow. Bodelschwingh. Hr. Stolberg. Hr. Arnim.

N a mocy powyższego rozkazu gabinetowego podaje się do wiadomości, iż tutejsza Regencyjna Główna Kassa przesłała specialnym kassom naszego obwodu zarządowego potrzebną kwotę nowych póltrzecio groszówek srebrnych. Poznań, dnia 19. Lipca 1843.

Król. Pruska Regencja. III.

Z nad Odry, dnia 26. Lipca.

Powszechua Gazeta Niemiecka zawiera w jednym z ostatnich numerów artykuł z n a d Odry, z którego następujące wyjmujemy uwagi: Nie podpada żadnej wątpliwości, ze Sejm Reński na dniu 20. Lipca zamknięty, tą rażą wielkiej jest wagi dla całej Monarchii Pruskiej, mianowanie dla poczynionych radykalkalnych zmian w prawie karnem. Przyznaje to każdy i tu w Śląsku. Byli reprezentanci Sejmu Śląskiego radzą często pomiędzy sobą o stosunku Sejmów wszystkich innych siedmiu prowincyi do Sejmu reńskiego. Przedewszystkiem · się na to, że przy równej umysłowej zdolności Stanów, przy równej gorliwości o dobro powszechne, ten Sejm wszelako najskuteczniej działać może, który w tym samym roku na ostatku jest zwołany. Podobnież w kollegiach sądowych i administracyjnych starsi członkowie w najlepszem są położeniu: głosują oni na ostatku, kiedy młodsi przedmioty wspólnej obrady z różnych juz stron rozważyli i opinią swoje na niepewne rzucili ryzyko. Zyczyćby

przeto należało, aby rząd Pruski pod tym względem wszystkie ośm prowincyi całkiem zrównał, aby sam przez to nie dopuszczał przewagi jednej prowincyi w opinii powszechnej, aby zatem tak za dwa lata, jako też zawsze w przyszłości, wszystkie Sejmy razem zwoływane były. Stany siedmiu innych prowincyi zwołane być mogą nieco później, aniżeli w tym roku, a Stany Reńskie nieco prędzej.

Wiadomości zagraniczne.

Polska.

z War s z a wy , dnia 8. Sierpnia. Rada administracyjna zatwierdziła zapis r.

sr. 1 O 5 O , na sprawienie organów dla kościoła w Łękińsku, przez Annę 2 Walewskich Tarnowską uczyniony. Wolne miasto Kraków.

Z Krakowa, dnia 4. Sierpnia. - Na dniu 1. b. m. odebrał rządzący Senat od Pana Engelhardta listy zawierzytelniające go jako Rezydenta J. M. Króla Pruskiego w rzeczypospoiitej Krokowskiej.

Rossya.

Gazeta Śląska donosiła z nad granicy polskiej pod dniem 14. Lipca, że od polskich władz pogranicznych wyszedł Ukaz cesarski, podług którego wszyscy poddani pruscy, którzy przekroczą granicę, nie będąc zaopatrzeni w przynależne paszporty, jeśli należą do stanu wojskowego, odesłani będą do twierdz wgłębi Rossyi, a jeśli do cywilnego należą stanu, tedy na Sybir pójdą. W pomienionym Ukazie wyrażono, że to jest odwet Rossyi za rozporządzenia od pruskiego rządu wydane. Rozporządzenie to Niemiecka Gazeta Powszechna w następujący prostuje sposób: 1) Wszyscy pruscy poddani, ukrywający się w Królestwie Polskiem bez paszportów, bądź, że uniknąć chcą kar za występki jakieś przez Sądy pruskie przeciw nim zawyrokowanych, bądź, że do zwyczajnych należą tułaczy, odesłani być mąją do Sybiryi na zaludnienie. 2) Wszyscy pruscy dezerterzy wojskowi, stosownie do podobnego postępowania rządu pruskiego, do kompanii karnych oddani być roają. Francya Z P ary ż a, dnia 4. Sierpnia.

Lord Cowley od dwóch dni juź kilka razy naradzał się z P. Guizolem; przedmiotem tytli narad niebyły, jak mówią, sprawy hiszpańskie lecz tunesyjskie. Pan Guizot oświadczył podobno, że gabinet tuiłeryjski postanowił utrzymać Achrneta Beya w jego Beyliku, i dopomóda ciw niemu wysłanej. Generał Bugeaud opuścił Algier d. 30. Lipca i zabawi przez 3 lub 4 mieciące we Francyi. Nie przyjedzie wszakże do Paryża, lecz czas urlopu swego w Excideuil przepędzi. Powiadają, źe Książę Nemours znaczną liczbę legilytnistów zachodnich departamentów zaprosić kazał na festyny, które będzie dawał w obozie pod Thelin wczasie manewrów. Spodziewa się, iż takim sposobem pozyska te stare, w zamkach swoich w Bretanii mieszkające rodziny dla dynastyi lipcowej. Królowa Marya Krystyna, która mało kogo u siebie widywała przed ostatniemi wypadkami w Hiszpanii, utworzyła teraz zupełny dwór, na którym nietylko Hiszpanie w Paryżu zamieszkali bywają, ale i znaczna ilość wysokich urzędników francuskich. Pan Hernandez niepokazał się jeszcze w pałacu Krystyny, chociaż mu rząd teraźniejszy godność jego tymczasowo zostawił. Pana Salvandy przyjmowano wczoraj w Neu» illy, poczem się natychmiast udał do pałacu Exregieutki. Myślą wszyscy, iż niezadługo wyjedzie; częste miewał narady z Panem Guizotem i otrzymał już od niego jak najdokładniejsze inslrukcye. Giełda. Renty trzymały się dzisiaj mocno, ale mało się interesów odbyło. Z Sewilli nie było żadnych nowych wiadomości, zdaje się jednak, że Espartero jeszcze 26. nie wkroczył do tego miasta. Wypłata likwidacyi przypadająca na dzisiejszy dzień szła bardzo dobrze. Anglia.

Z Londynu, dnia 26. Lipca.

Przedmiot wychowania publicznego, na początku tegorocznego zgromadzenia Parlamentu w skutek wniosku Lorda AsWey wielokrotnie roztrząsany, przez rząd przyjęty, ale ze względu na gwałtowną oppozycyą w samym parlamencie i za parlamentem znowu zaniechany, wznowiony został wczoraj w Izbie Niższej przez p. Hume, członka radykalnego. Podał on wniosek: »aby mu pozwolono wnieść bil, któryby miał na celu urządzenie szkół kosztem rządu, dla nadania zdrowego kierunku wychowaniu wzrastającej geueracyi połączonego królestwa; uczucia lub prawa jakiebądź sekty religijnej nie byłyby przeto obrażone lub nadwerężone, ale powołanie nauczycieli ograniczouemby zostało jedyuie na światowem i moralnein wychowaniu dzieci, naukę zaś religii, odłączoną od szkół, pozostawionoby nauczycielom religii. Powszechna oświata i duch chrześciańskiej miłości bliźniego i wzajemnej życzliwości, rozszerzyłyby się przezto pomiędzy wszystkie mi klassami. « Mówca uznawał trudności, jakie napotka zaprowadzenie wychowania, jego celowi odpowiedniego; ale mniemał, że się to da uskutecznić, skoro tylko zaniechane będzie dotychczasowe usiłowanie, aby religijne wychowanie łączyć zawsze z nauką przedmiotów czystoświatowej wiedzy, i skoro nie będzie miany wzgląd na żadne rozdwojenie religijne, ale każdy przyłączy się do jednego wyłącznego systemu wychowania i nad ukształceniem tegoż systemu pracować będzie. Pan Hume zbijał potrzebę, aby nauczyciel z nauczaniem moralności i światowych umiejętności łączyć musiał koniecznie naukę religii jakiegobądź wyznania; przeciwko temu twierdzeniu powstanie naturalnie kościół z całą energią i rozstrzygnie los jego bilu. Jednakże p. Hume odważa się na tę walkę z kościołem, i w panu Boebuck silną znajdzie podporę. Potrzebę zaprowadzenia swego systemu wychowania uzasadniał głównie na tej okoliczności, że w Anglii, gdzie przeszło 20 różnych sekt religijnych istnieje obok siebie, przeciwne ich dogmata właśnie niepodobnem czynią zgodzenie się na jeden powszechny system wychowania; dla czego, jeżeli w tym względzie ma coś nastąpić, a nastąpić powinno, należy naukę religii uważać za rzecz odrębną i do wychowania ludu to tylko pociągać, co się tyczy stosunków ludzi pomiędzy sobą. Dokładue światowe wychowanie działa także bardzo dobroczynnie na pojmowanie wyższych nauk religijnych. Z liczby petycyi, podanych przeciw paragrafom bilu fabrycznego, mówiącym o wychowaniu ludzi zatrudnionych w fabrykach, wnosił p. Hume, źe większość narodu jest za jego planem, gdyż owe 25,000 podanych petycyi z 4 A milionami podpisów wymierzone są wyłącznie przeciwko poddaniu wychowania pod opiekę kościoła. N astępnie przeszedł mówca do dowodzenia potrzeby większego ukształcenia niższych klass ludności angielskiej, powtórzyć znane już statystyczne wiadomości o braku oświaty i powiększaniu się zbrodni w skutek tego braku, okazał liczbami, że summy wydane na zakłady karne i poprawcze, mogłyby być raczej użyte na zakłady naukowe, któreby usunęły potrzebę urządzania pieiwszych, i przechodząc systemata szkolne w innych krajach, mianowicie chwaląc system wychowania wr Holandyi, zakończył długą swoje z niecierpliwością słuchaną mowę, wyżej «3pOllIllIOBYllI wnioskiem. z M a d ryt u, dnia 27. Lipca. Minister wojny, Generał Serrano posłał do Espartery i Van Halena depesze w imieniu Królowej i rządu narodowego, wzywając ich aby, skoro tylko przesyłkę odbiorą, natychmiast od wszelkich nieprzyjacielskich kroków odstąpili, gdyż w przeciwnym razie ogłoszeni będą za zdrajców ojczyzny. Prezes sądu najwyższego w Madrycie namówił kilku członków tegoż sądu do podpisania oświadczenia, że prawności nowego rządu uznać niernogą, lecz pomimo to sessye swoje dalej odbywać i sprawy rozstrzygać będą. Wszystkich, którzy to podpisali, natychmiast Z urzędów złożono.

HeraIdo mówi, że Pan Lopez odda ministerstwo sprawiedliwości Panu Ayllon, a za to obejmie ministerstwo spraw zagranicznych; Pan Madoz otrzyma w miejsce Pana Ayllon ministerstwo finansów. Pokazało się teraz, że osoby otaczające Królową, w poiły w nią tę myśl, że Narvaez i Aspiroz przychodzą z wojskiem, aby ją strącić z tronu i życie jej odebrać, (idy dnia 23. Aspiroz wkroczył z wojskiem swojem na dziedziniec zamkowy, Królowa trzęsła się gwałtownie, a Pan Arguelles i Pani Mina namawiali ją, ile mogli, aby się na balkonie nie pokazała, gdyż z pewnością do niej strzelać będą. Dopiero, gdy Królowa usłyszała, że wojsko jednogłośnie .viva la Re ina! krzyczy, ośmieliła się wyjść, i powoli rozjaśniła się jej twarz przestraszona. Opiekun i ochmistrzyni poczęli jej nanowo czynić wyrzuty, i umocnili ją powtórnie w lej myśli, że jej życiu grozi niebezpieczeństwo. Gdy jej wczoraj przedstawiono Generała Narvaez i jego oficerów, ani słówka do nichnieprzemuwiła, aż Narvaez przypadkiem wspomniał, że przed miesiącem wyjechał z Paryża. (Ze przywiózł z sobą list od Królowej Kiystyny, to się wcale nie potwierdza). Zapytała go się natychmiast, czy widział jej matkę, a zapewniwszy się o tern, zapuściła się w mnóstwo szczegółów i pożegnała Narvaeza nader mile. Potem udało się szanownemu Księciu Bailen wyłożyć Królowej jej położenie w prawdziwem świetle, a Panowie Arguelles, jako opiekun, Heros, jako intencłant królewskiego domu, Hrabina Mina, jako ochmistrzyni, dowiedziawszy się o tern, natychmiast zażądali swej dymissyi. Rada Ministrów zebrała się dzisiaj, aby w tym względzie coś postanowić. Sądzą, iż Książę Bailen obejmie upiekę, a Książę Saragossy (Palafox) dowództwo nad halabardnikami gwardyi.

Wczoraj przechodziła tu tędy dywizya złożona z 7 batalionów, z 3 szwadronów i 9 dział, idąca pod kommendą Generała Bayona z Burgosu do Pardo. Z tern wojskiem przybył także Pan Collantes, jako pełnomocnik od Junty burgoskiej, aby wstąpić do Junty centralnej, o której była mowa. Zdaje się jednak, że zamiaru tego już zaniechano, i że natomiast Ministeryum postanowiło powołać Kortezy na dzień 1. Października i przedstawić im pytanie o doletniości Królowej i inne prócz tego. Junty prowincyalne, które jednogłośnie Ministerstwa Lopeza żądały, mąją tak długo pozostać, aż się stan rzeczy ustali. Z przejętych depeszo w Espartery widać, że listy proskrybowanych już były ułożone, i że najgwałtowniejszych miano użyć środków przeciw tutejszym umiarkowanym. Tymczasem Van Haien rozpoczął d. 20. bombardowanie Sewilli, a w tej chwili już może najpiękniejsza katedra Hiszpanii, Lo nj a i nieoszacowane archiwum indyjskie stały się pastwą ognia. Łatwo sobie wystawić, jakie wrażenie tu robią podobne środki. Espartero był 20. w Carrnonie. Dnia 19. ukazały się przed portem Kadyxu fregata »Cortes«, goełetta »Izabella II. A i okręt nadbrzeżny, klóre się za powstaniem oświadczyły, a w nocy połączyły się z niemi bryg »Jeson« i dwa wojenne parowe statki, które w porcie stały. Dzisiaj wieczorem obawiają się powszechnie i słusznie powstania ze strony rozwiązanej gwardyi narodowej połączonej z naczelnikami Ayakuczów. Jednakże przedsięwzięto wszelkie zabezpieczające środki, i mocne oddziały wojska patrolują po mieście. Z dnia 3 O. Lipca.

Członkowie ciała dyplomatycznego oświadczyli, z wyjątkiem wszelako posłów mexykanskiego i Stanów zjednoczonych amerykańskich, że nowych dopiero instrukcyi od dworów swych czekać muszą, nim z rządem tymczasowym wnijdą w olficialne stosunki. Generał O'Donnel nie przyjął, jak mówią, urzędu Genes ała- Kapitana wyspy Cuby; miejsce to ma się dostać Baronowi Meer. Tutejsze dzienniki mają następujące wiadomości z Sewilli aż do dnia 23., trzeciego dnia bombardowania: »Dnia 2 O. rzucono do miasta 230 kul, bomb i granatów. Dnia 21. i 22.

oblegające wojsko pomnożyło znacznie swoje artyleryą, które się składała z dwóch bateryi moździerzy, jednej haubiców i jednej 24-funtowych dział. Oblężeni wystawili także z swej strony baterye nader wielkiego kalibru, aby strony mają armat i kul poddostatkieui, gdyż oblężeni mają Arsenał na swoje rozkazy, wojsko zaś opanowało ludwisiarnią za miastem leżącą. Espartero kazał usypać na brzegach Guadalquiwiru nową bateryę 24. funtową, aby wstrzymać żeglugę na rzece. Konsulowie zagraniczni, łUórzy się w Sewilli znajdują, wysłali do Espartery deputacyą, aby zwrócić jego uwagę na to, że bombardowanie zniszczy także towary i własności ich współrodaków; prosili go więc dla tego o kilkodniowa zwłokę, aby cudzoziemcy z tern co mają, miasto opuścić mogli. Espartero odrzucił ich proźbę, dla tego też Konsulowie protestowali przeciw temu zgwałceniu prawa narodów.

Brygadyer Figueras, który dowodził w Sewilli jako tymczasowy Generał-Kapitan, jest człowiekiem energicznym, gotowym do wszystkiego, i wszelkie środki obronne z największą przedsięwziął zręcznością. Espartero myślał, że mu się uda wywołać tajemnemi intrygami w mieście reakcyą, a osobliwie rachował na wojsko liniowe znajdujące się w Sewilli. W ysłał wiec w tym celu emissaryuszów do Sewilli i kazał rozsiać po mieście mnóstwo pisemek ulotnych z fałszywemi nowinami Lecz spisek ten wydał się wcześnie, a w skutek tego już cztery osoby przed Kommissyę wojenną stawiono, kilku innych wtrącono do więzienia, i dymissyonowano kilku oficerów. T en spisek i bombardowanie posunęły zapał ludu do najwyższego stopnia, przysięgano sobie na ołtarzach, niepoddać się pod żadnym warunkiem; na intencyą tej przysięgi odprawiono nabożeństwa po wszystkich kościołach i noszono w processyi po ulicach relikwie Świętych wraz z chorągwią Ferdynanda Świętego (III). Takim sposobem stała się obrona Sewilli niejako krucyatą j została poświęconą wszelkiemi obrządKami religii. Od lej chwili księża ciągle i wszędzie zachęcają mieszkańców do męstwa i wytrwałości w oporze. łz P ary ż a, dnia 5. Sierpnia. Telegraficzne doniesienia z Hiszpanii.

Z B a y o n n y, dn. 1. Sierpnia. - Oblężenie Sewilli ustało w nocy z 25. na 26. Lipca. Kegient udał sję do Kadyxu.

Z dnia 4. Sierpnia. - Dekretem z 30.

Lipca zwołano Kortezy na 15. Października.

Senat będzie zupełnie zmieniony. Obory 0budwóch Izb odbędą się dn. 15. Września. Deputacyą prowineyalną madrycką rozwiązano, natomiast mianowano tymczasowych zastępców.

Cło od wchodzących artykułów do użycia znowu po miastach ustanowiono, równie jak wszystkie podatki prowineyalne. Załoga, którą Van Haien w Kordowie zostawił, oświadczyła się za powstaniem. Z Perpignanu, dnia 4. Sierpnia. - Załoga twierdzy Seu d'Urgel złączyła się z powstaniem. Serbia.

Z B elgrad u, dnia 27. Lipca.

Ledwo co żądania Bossyi i przyczyna nadspodziewanego powrotu Barona Lievena rozeszły się w publiczności, a już opinia powszechna, którą sobie tenże Generał podczas ostatniego pobytu w tak wysokim zjednał był stopniu, całkiem prawie znikła. Rozmaite wieści są w obiegu, które, jakkolwiek bezzasadne być mogą, to przecież nieukonteutowanie i nienawiść ku Rossyi tylko powiększają. I tak powiadają, że Rossya zabezpieczyła się przeciw wszelkiej protestacyi ze strony Fraiicyi, w razie, gdyby kroki jakieś przeciw Księstwom południowo słowiańskim przedsięwziąść miała, obiecując za to Francyi równe pobłażanie w projektach tejże względem Hiszpanii. Są tacy, co temu wierzą i do energicznego wzywają oporu. Nie zapuszczając się w kwestye, czyli też może obadwa te mocarstwa obecnych slósrnków E uropy na swoje korzyść użyć nie myślą, a tak wzajemne sobie czynią koncessye, zwrócimy się tylko do właściwych Serbii stosunków i do tego, co tu od czterecli dni zaszło. Wiadomo, że Garaszanin odebrał był polecenie udania się do Wucicza i Petroniewieza, aby ich uwiadomić o skutkach, jakieby z niespodziewanego ich oporu przeciw rozporządzeniu Rossyi wyniknąć musiały. Pan Garaszanin zastał Wucicza w Kragujew aczu, a Petroniewicza poszukać musiał w Jagodynie, i to zwlekło pobyt Garaszanina do trzech dni, tak, iż pośrednik ten dopiero wczoraj ze stanowczą powrócił odpowiedzią. Odpowiedź ta brzmi jak następuje; Wucicz i Petroniewicz na wezwanie to z kraju nie wyjdą, 1) dla tego, że naród wstawił się u Porty za nimi i ich pobytem w Serbii, azatem za postanowieniem tejże Porty czekać muszą; 2) dla tego, że oddalenie ich byłoby hasłem do nowych zabiegów dla partyi Obrenowiczów, których zwolennicy, w znacznej liczbie na granicy zebrani, istnieniu rządu Serbskiego zagrażają, azafćm miłość ich ojczyzny w Serbii pozostać im nakazuje, 3) nareszcie Ola tego, że żadnego rozkazu, skądkolwiek takowy pochodzi, za obowiązujący i prawny nie uwazaJą, jeśli tenże przez rząd tymczasowy akceptowanym i po wo sam organiczny statut, bez zachowania którego żadne rozporządzenie mocy prawa mieć nie może. Baron Lieven odbył z Haf1Zem Baszą i dwoma Senatorami konfereneyą, w skutek której Wucicza i Petroniewicza powtórnie wezwać postanowił, ale ta rażą już na piśmie, nie ustnie jak to pierwszą rażą uczynił. Wysłano nowego koinissarza z depeszami do Kragujewaczu: czekać więc teraz należy, azali piśmienne to wezwanie od ustnego skuleczniejszem będzie.

Rozmaite wiadomości.

WICEADMIRAŁ BARON MACKAU,francuski Minister marynarki. « -x

Mąż, który pierwszy raz zostaje Ministrem, obudzą zawsze mnóstwo nadziei i oczekiwania, szczególniej zaś we Francyi, gdzie osobisty wpływ członków gabinetu tak silnie działa na Iz by. D la tego pospieszamy udzielić czytelnikom naszym krótki życiopis tego nowego ministra marynarki. Baron Mackau urodził się r. 1788. w Paryżu z dawnej szlacheckiej familii. Dziad jego i ojciec z zaszczytem przebyli zawód dyplomatyczny; młodego też Mackau kazali przysposabiać do dyplomacyi. Ale szczególna okoliczność rozstrzygnęła jego przyszłe powołanie. W tym samym instytucie naukowym znajdował się z nim razem Hieronim Bonaparte, później Król Westfalski, który z młodym Mackau w ścisłe wszedł stosunki. Gdy później obadwaj ukończyli swoje wychowanie, i Hieronim Bonaparte mianowany został przez Cesarza Napoleona dowódzcą okrętu liniowego »Ie Veteran«, namówił swego przyjaciela Mackau, aby z nim popłynął. Okręt ten należał do eskadry, która w r. 18 05. pod dowództwem Admirała Willaumez, posłana była do Antyllów przeciw Anglikom. Po powrocie z tej podróży, Baron Mackau, w nagrodę swej gorliwej służby, mia-.

nowany został Aspirantem w marynarce. Na stępnego roku w stopniu Podadjutanta dodany był Wiceadmirałowi Baudin. Mając wtedy dopiero lat 19 wieku, dowodził już oddziałem eskadry, która dla strzeżenia brzegów stała w Rochefur1. W r. 1810. posłany byl z ważną missyą do wyspy Korsyki, i w tym celu otrzymał dowództwo brygu wojennego »IjAbeille.« W powrocie do Francyi spotyka na drodze angielski okręt wojenny, »Alacrity«, uderza nań, zabija 15 a raui 20 majtków angielskich, i napokładzie okrętu angiel. zawija z tryumfem do Bastii. Ówczesny Minister wojny Decres przedstawił go Cesarzowi na dowódzcę zdobytego angielskiego okrętu wojennego. Napoleon potwierdził przedstawienie swego ministra, i własną ręką dopisał na raporcie: »Quand on debute dans la carriere d'une manierę aussi brillante, on nc doit pas rester long temps dans les rangs inferieurs: le nommer Lieutenant de vaisseau et Chevalier de la Legion d'honueur.« Baron Mackau otrzymał więc, mając lat 22, krzyż legii honorowej i stopień Porucznika okrętu liniowego, zaszczyty, które szczególniej w owych czasach wiele znaczyły. We 2 lata później awansował za zabranie kilku korsarskich okrętów, na Kapitana fregaty. Za restauracyi otrzymał z początku dowództwo gabarry «le Golo, na której przedsięwziął podróż naukową do wyspy Bourbon i Madagaskaru. Raport jego, zdany Ministrowi marynarki względem hydrografii i stosunków handlowych tych osad, zjednał mu posunięcie na Kapitana okrętu liniowego (stopień Pułkownika), chociaż liczył dopiero 29 lat wieku. Około tego czasu osady francuzkic nad Senegalem i tameczny handel niewolników stanowiły główny przedmiot pocisków oppozycyi przeciwko rządowi. Baron Mackau otrzymał od Ministra marynarki Portal polecenie przedsięwzięcia na miejscu dokładnego śledztwa. Z poselstwa tego przywiózł Baron Mackau to przekonanie, że Francya powinna zaniechać projekt utworzenia z kraju nad Senegalem osady rolniczej, i ograniczyć się na założeniu tani prostego kantoru handlowego. Rada Ministrów zgodziła się na zdanie Barona Mackau, i przeto oszczędziła Francya kilkanaście milionów, które inaczej zginęłyby były w piasku Senegalskun. W roku 1821. otrzymał Baron Mackau do* wódzIwo nad fregatą »Clorinde« o 58 działach, która wysłana była na ocean Spokojuy dla rozpoznania prawAiwego położenia nowo utworzonych Stanów południowej Ameryki, i zawiązania z niemi stosunków handlowych na przypadek uznania ich niepodległości. Łatwo pojąć, jak trudne było to zlecenie. Baron Mackaa dopełnił go jak naj pomyślniej ; wysokie bowiem cła wchodowe, równające się prawie zakazowi wprowadzania towarów francuskich, zostały zniżone i bandera francuska doznała sprzyjania. Dyplomatyczna obrotność, jaką przy tern okazał Baron Mackau, skłoniła rząd francuski do wysłania go do Haiti, aby tę rzeczpospolitą nakłonić do przyjęcia znanego postanowienia o wol Kontradmirała, (odpowiadający stopniowi Marszalka polnego warmii), wynagrodził szczęśliwy skutek tej delikatnej missyi. Wyniesiony na Dyrektora bióra marynarki i na członka Rady administracyjnej, przyczynił się wiele do zdobycia Algieru, gdzie tak bardzo odznaczyła się marynarka francuska. Zagrażające niebezpieczeństwo wybuchnięciem wojny między Hollaudyą i Belgią w roku 1831. , wymagało równie doświadczonego jak mądrego marynarza na dowódzcę eskadry francuskiej na tamecznych wodach. Baron Mackau został do tego wybrany, i w swojem przykrem stanowisku umiał sobie zjednać" tyle poważania, że gdy eskadra, którą dowodził, przewiozła załogę autwerpską z Dunkierki do Vliessingi, Hollendrzy wydali 3 krotny na uczczenie go okrzyk, gdy opuszczać mieli okręty francuzkie.

Zaledwie Kontradmirał Mackau powrócił do Cherbourga, otrzymał zaraz dowództwo stacyi w AntylIach. W tym samym czasie gabinet tuileryjski powziął był wiadomość, ie Konsul francuski Adolf Barrot o mało co nie stał się ofiarą rządu w Nowej Granadzie. Baron Mackau otrzymał polecenie, zarządzenia tam śledztwa i działania według wypadku jego. Stanął z eskadrą swoją pod Kartageną, właśnie w chwili gdy największe wzburzenie i rozjątrzenie przeciwko Francuzom wybuchnąć miało. Baron Mackau kazał Sprawującemu iuteressa francuskie w Bogota żądać zadosyć uczynienia za wyrządzoną Konsulowi francuzkiemu obrazę. Po odmownej odpowiedzi od rzeczypospolitej, pospieszył Mackau do AntylI ów , dla poczynienia przygotowań, aby z bronią w ręku bronić godności narodu swego. Rzeczpospolita pragnęła wejść w układy, ale Baron Mackau wiedząc dobrze, ze te do niczegoby nie doprowadziły, stanął pod Kartageną z 5 wojennemi okrętami. Z fregatą »1 'Atalante«, którą dowodził, przeciska się przez ciaśninę Boca-Chica i udaje, jakobv chciał bombardować miasto. Ta energiczna demonstracya przeraziła rząd nowej Granady; poddaje się on pod wszystkie warunki, jakie mu Baron Mackau zadyktował, to jest: Gubernator Karłageny ma przyjść na pokład kontradmiralskicgo okrętu 1 'raueuskiego i przeprosić uroczyście za wyrządzoną Konsulowi zniewagę; Konsul ma być do posady swej przywrócony i wszelką poniesioną stratę wynagrodzony.

szcze stacye ryboiowskie w Sainl- Pierre, Miquelon i N eufundland. Nagle wybucha niebezpieczeństwo wojny pomiędzy Francyą i północną Ameryką. Francya w obawie o swoje Antylle, mianuje natychmiast Kontradmirała Mackau Gluym Gubernatorem tych posiadłości. Mądry i dobroczynny zarząd Barona Mackau, dał się zaraz uczuć na AntylIach. Za przybyciem jego do Martyniki, osada ta doznawała przesilenia finansowego, które codziennie stawało się groźniejszem. W niespełna dwóch latach zrównoważył Baron Mackau wydatki z dochodami. Gdy zdrowie jego nadwerężone przez klimat tameczny, zmusiło go powrócić do Europy, rada kolonialna w Martynice uchwaliła dla niego adres dziękczynny. Spory między Francyą i Montevideo nie pozwoliły Baronowi Mackau długo spoczywać. Dla zagodzenia tego sporu wysłany został do Rio de la Plata. Pan Guizot dostatecznie pochwalił skutek tej missyi, kiedy przed dwoma laty oświadczy! w Izbie Deput.: Ze Baron Mackau daleko więcej otrzymał od rządu rzeczypospolitej Buenos- Ayreskiej, aniżeli żądał Pan Thiers, ówczesny Minister spraw zagranicznych.

Po tak długich i tak licznych usługach potrzebował Admirał Mackau dłuższe g o WY120czynku. Wytchnął sobie przez dwa lata w Paryżu z wysileń swego utrudzającego zawodu', i niedawno dopiero zażądał powrócić do czynnej służby. Zaledwie mianowany został dowódzcą eskadry na morzu Sródziemnem, kiedy zaufanie Króla powołało go do gabinetu, do którego to zaszczytu najsłuszniejsze miał prawo, jak powyższy życiopis okazuje.

OBWIESZCZENIE.

W celu sprzedania przez licytacyą publiczną starych już niepotrzebnych papierów wyznacza się termin na d z i e ń 18. S i e r p n i a r. b. przed Panem Dlitschke Referendaryuszem Sądu Nadzieiniańskiego w lokalu tegoż Sądu, o czem chęć kupna mających zawiadomią się. Poznań, dnia 10. Sierpnia 1843.

Król. Sąd Nad ziemiański.

UWIADOMIENIE PUBLICZNE.

Niewiadomi wierzyciele zmarłego w Szkudle dnia 3. Czerwca 1825. r. Ludwika Biskupskiego, i tamże dnia 12. Sierpnia 1811. zmarłej T e r e s s y B i s k u p s k i ej, uwiadoraiają się uinie'iszem o nadchodzącym podziale pozostaaaterye Kartageny powitać musiały banderę łości z. te'm wezwan e , aby pr t nsye woje rancuską 21 t ł . d . l . Z . w Rrzeclągu trzech mIeSIęcy podalI, InaczeJz talJ wys rza aml Zla owem1. anlm - 1/1 r A ,. M) v v e fi i w s k li t e k W,! \ T Y { l? c% J Baron Mackau wrócił do Europy, zwiedził A * Prawa powszechnego krajowego, do każdego

ZTvspółsukcessorów oddzielnie w miarę schedy jego odesłanemi będą. Poznań, dnia 21. Czerwca 1843.

Król. Sąd Nadziemiański. Wydziału II.

OBWIESZCZENIE.

Dnia 7. Lutego r. b. we wsi Follsztynie, obwodu tutejszego, znaleziono przy wyrzucaniu mierzwy z stajni 28 Dukatów, 2 Luidory i Dukat jeden Salzburski. Ponieważ właściciel tych pieniędzy jest nieznajomy, zatem tegoż końcem zameldowania praw swych własności i udowodnienia takowych niniejszem publicznie z tern wezwaniem zapozywamy, aby najpóźniej w terminie dnia 4. Września r. b. przed Wym Ackermann; Radzcą Ziemsko-miejskiego w domu posiedzeń naszych wyznaczonym zgłosił i wykazał się, gdyż w razie przeciwnym utraci prawa swe i pieniądze temu zostaną przysądzone, któremu podług przepisów prawa, pretęnsye do takowych służą. Wieleń, dnia 20. Kwietnia 1843. r.

Król. Pruski Sąd Ziemsko-miejski.

OBWIESZCZENIE.

Dostawa mateIjałów budowlowych na wykonać się mające przyszłej wiosny rozprzestrzenienie tutejszego powszechnego lazaretu garnizonowego potrzebnych, jako tor 60,01)0 cegieł brzęcznych, 185,000 cegieł Nr. 1., 185,000 cegieł Nr. 2., 500czero szeilowych beczek wapna Kiidersdorfskiego, 125 prętów szachtowych piasku, 126 bieżących stóp calowego, 140 bieżących stóp y calowego, 6200 bież. stóp A calowego, 430 bież. stóp 3% calowego, 317 bież. stóp calowego, 2370 bież. stóp calowego drzewa w kłodach: 3740 bież. stóp -calowego, 1120 bież stóp I calowego, 1400 bież. stóp £ calowego drzewa krzyżowego, 665 bież. stóp 3 calowych blochów, 32,000 bież. stóp 1 A calowych desek, 12,500 bież. stóp calowe deski, 15,800 bież. stóp ćwiart i 19,600 bież. stóp IJ do 2-1 calowych Jatów, ma być w drodze subniissyi najmniej żądającemu wypuszczona. Usposobieni przedsiębiercy mają tym końcem swe offerty aź do 18. dnia Sierpnia r. b. godziny 9tej przedobiedniej, z wyrażeniem osnowy, zapieczętowane i frankowane nadesłać, o którym to czasie otwarcie offert w obec przytomnych osobiście submittentów w biurze wyż wzmiankowanego lazaretu nastąpi, pocze'm z najmniej żądającym, jeżeli tylko padania ich będą mogły być przyjęte, przy wyrazne'm zastrzeżeniu zatwierdzenia Krół. Intendentury 5go korpusu armii, formalne kontrakty pozawierane zostaną. "Warunki, będące zasadą dostawek, są od dzisiednia w rzeczonem biurze do przejrzenia. Zarazem niech submittenci wyrażą, jakie inne różne drzewa i po jakiej cenie mieć będą w za* pasie w ciągu przyszłego roku na swych składach, aby potrzebną ilość, która się na teraz przewidzieć nie da, od najmniej żądających . można.

Podania w nieoznaczonych liczbach i poczasowe offerfy bądź na pismle, bądź ustnie, nIe będą po upłynieniu terminu przyięte. Poznań, dnia 28. Lipca 1843.

Kommissja Powszechnego Lazaretu Garnizonowego.

< _ « _ .A _ _ .A _ LII \ mmmm-----II--mm Tak bardzo ulubione zupełnie lekie, i tylko W moim składzie znajdujące się c y g J f t l T Y P i e r s i o w e polecam każdemu lubownikowi z tą uwagą, iż, oczyszczone starannie ze wszelkich szkodliwych cząstek, cierpiącemu nawet dolegliwości piersiowe uszczerbku na zdrowiu zadać nie mogą. Obstalunki skąd inąd będą niezwłocznie i rzetelnie uskutecznione. E. R. Rohrmann, przy Wrocławskiej ulicy pod liczbą 27.

Kurs giełdy Berlińskiej.

Dnia 10. Sierpnia. 1843.

Obligi długu skarbowego .

Pr. angj. obligacje 1830. , Obligi premio» handlu niorsk.

Obligi Kiirinarcliii Berlińskie obi ig. miejskie

Zachodnio · Pr. listy zastawne Listy zast. W. X. Poznańskiego dito dito dito Wschodnio - Pr. listy zast.

Kur- i JN owoiiiarch. i!ih> Szląskie dito.

Inne monety złote po 5 tal.

Disconlo Akcje Kolei Berlińsko- Poczdamskiej dito dito akcje a prioris Kolei Magdebursko - Lipskiej dito dito akcje a prioris Kolei Berlińsko - Aiihallskiej dito dito akcje a prioris Kolei Dusseldorf. - Elberfeld.

dito dito akcje a prioris Kolei nadreńskiei dito dito akcje a prioris Kolei Berlińsko - Franklurt.

dito «lito akcje a prioris

Kolei Beri.-Szcz.E. Lit. A.

dito dito Lit. B. dito dito odstępI. . J 111

Ceny targowe w mieście POZNANIU.

Pszenicy szelel Zyta dt.

Jęczmienia dt. .

Owsa . dt.

Tatarki dt.

Grochu . d1.

Ziemiaków dt.

Siana cetnar .

Słomy kopa .

Masła garniec .

, ,

Sto- JNapr, kurant pa papie- gotowiprC. rami. zna.

IIl, 104 4 103lIIl, lIIl, 90}b \ 102 - Ą 103.' 48 V 102; 4 .4 Mli -Ą Ą£ f!{A 4

-.

1 OLĘ 106« 101 > lIIl, lIIl, łMf1l

13,V li 3

13, ij U! 4 4

156.V m%

157V

W< 5 4 5 4 5 4 4 IIl, fff UH

IIl,

115.; 1m; 1Ę 114,}

118,}

Dnia 9. Sierpnia.

1843. r.

od do al. sgr. fen. I Tal. sgr. fen

1 26 - 1 27 1 12 6 1 13 1 1 - 1 1 1 10 - 1 11 1 14 - 1 15 1 21 - 1 22 - 14 - - 14 I 2 6 1 5 6 - - 6 10 li 15 1 16,