GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1844.04.22 Nr94

1\0

VVielkiego

.lKięstwa POZNANSKIEGO.

Nakładem Drukarni Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannow&ki.

?94.

W Poniedziałek dnia 22. Kwietnia.

1844»

Główny Etat skarbowy za rok 1844.

Podany Mi dnia 23. III. b. ogólny Etat dochodów i wydatków państwa za r. 1844. podpisałem i odsctam go WPanu, abyś go w Zbiorze praw do publicznej podat wiadomości. B er lin, dnia 9 . Kwietnia 1844. F r y d e ryk W i l h e l m .

Do ministra stanu i skarbu von Bodelschwingh.

Ogólny Etat dochodów 1 wydatków państwa za r. 1844.

Dochody: 1) Z administracyi królewszczyzny i borów. . . . . . . . . . . .9,924,541 tal.

Stad odchodzi: o. w kosztach zawiadowania, ciężarów i podatków 3,261,279 tal. b. zastrzeżona koronnemu fideikommiss część dochodów, włącznie 73,099 tal. Agio od 548,240 tal. w złocie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2 , 573 , 099 · , 5.834,378ogół Tab

PrzewAzka

.4,090,163.

2) Z abluicyi krolewszczvzny i sprzedaży, krajowych ... ". . . . . 3) Z aduiinistracyj kopalni i salin . . . .

koszta administracyjne wynosząw celu prędszego umorzenia długów

.1 ,000,000.

. . . . . .Przewyżka .

do tego przewyżki z fabryki porcelany w Berlinie.

. . .1,607,838 - .507,838 - . . . . 1,100,000., 1 7 , 24 1 -

. JlJl n A JlJl

4) Z administracyi poczt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5) Z administracyi loteryi . . . . . . . . . . . . . . . . .

6) Z administracyi poborów i podatków: a. z podatków od gruntów. . . . . . . . koszta administracyjne wynoszą Przewyżka

.1 ,400,000.

. .863,200.

.1 O ,427 ,944 tal.

.585,647

. . . .9 .842.307 Latus.

.8,470,604.

b. klassycznego. . . . . koszta administracyi

Transport . . . . . .7 , 18 8 . 1 O 7 tal.

297,761

8,470,604.

.,.

Przewyżka . . . . 2,435,460 .98,491 Przewyżka . . . . . .--- 2 . 3 3 6 . 9 6 9 Ogół poborów stałych rT' 19,069,622 - d. podatków od dowozów, wywozów, przewozów, drogowego, poborów od płodów krajowych, podatku od żeglugi i użytkowania z portów, kanałów, śluz, mostów i innych zakładów kommunikacyjnych, oraz podatku stemplowego 29, O 81 ,434 tal. koszta administracyjne wynoszą ....... 3,606,356Przewyżka. .... 25,475,078 tal.

e. dochodów z przedaży soli . . . . . .6,981,720 koszta kupna i administracyi wynoszą . . .. 2,666,420. ,. """

.6, 899, 346 tal.

c. podatku od procederów. koszta administracyi wynoszą

* '<nb aw , 48)860000i 7) Z rozmaitych, powyższemi rubrykami nie objętych dochodów. .346,590.

Ogól dochodów . . . 57,677,194.

opędzenie ko.4,961,885 tal, 2,251,115 - 7,'z 13,000 - c. na prowizye i umorzenie później przyjętych długów prowinc. 40,9202) Na pensye i place, t. }.: a- ua etatowe fundusze dla pensyi emerytowanych urzędników i pozostałych po nich wdów i sierot, oraz na inne wsparcia łaski . . .. 985,527 tal. b. na dożywotnie kompetencye i pensye człouków zniesionych duchownych korporacyi; na pensye, polegające na różnych układach państwa i ua inne na przyszłość ustać mające płace, jakoto : dożywocia, pensye tymczasowe (WartegeIder) , polegające na dawniejszych układach i koncessyach .... 1,232,121 3) Na stałe renty: a, wynagrodzenie za zniesione prawa i użytkowania b. prowizyję od kaucyi urzędników. . . . . . . . C. na opłacanie prowizyi od zabranych kapitałów fundacyi, oraz pa opłacanie prowizyi od chwilowych forszusów innych" kass królewskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . .". . . d. dodatek dla kassy wdów cywilnej z gwarancyi z r. 1 77 5

Wydatki: 1) N a administracyję długów państwa, t. j.

a- ua prowizyję od ogólnych i prowincyjalnych długów i na sztów administracyi . b. na umorzenie długów. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

» A , q2"

O<21"C A5l ,

254,110 211,845

358,840 - 310.193 -

. .,,« """

4) Dla rozmaitych władz, jako to:f. g. h. l. k.

O. dla Tajnego gabinetu cywilnego.

b. dla biura ministeryum stanu . . . . . . .. p. dla buchhalteryi państwa . . . . d. dla administracyi skarbu państwa i mennic. e. dla archiwum państwa i gabinetu . dla archiwów prowincyaluych .... t . . . . . * dla Sekretariatu państwa . . . . . dla Najwyższej Izby obrachunkowe'j. dla Kommissyi generalnej orderów. dla biura statystycznego . . . . . . . .

20,203 .64,434 28,219 .15,968 .10,435 11,422 23,911-.123,781-20,946 -11.209-> 330518.

Latus . . I 1 O , 9 3 7 , O 7 4 .

11 ) 12)

13)

14) 15) 16) 17) 18)

19)

20) 21 )

22) 23)

Dla ministeryum skarbu i generalnej kassy państwa . . . . . . . . .

Dla generalnej administracyi królewszczyzny i borów.

Dla ministeryum skarbu, administracyi handlu i procederów, oraz dla zwyczajnych budów lądowych i wodnych, z wyłączeniem dróg żwirowych . . Dla tegoż ministeryum na utrzymanie i budowanie dróg żwirowych, włącznie na opłacanie prowizyi i umorzenie kapitałów zaciągniętych dla budowy dróg żwirowych . . . . . . . . . . .. .... . . . . Dla Naczelnych prezesów i regencyi . . . . . . . .

Dla stadnin głównych i krajowych . . . .

Na abluicyę małych rent biernych . . . . . . . . . . . . . . . . .

Na pokrycie szkody przy przetapianiu zużytych starych pieniędzy.

Na cele dobroczynne i na administracyę spadków w braku prawnych sukcessorów na rząd przechodzących . . . . . . . . . . . . . . . . . . Na nadzwyczajne potrzeby, np. na budowy dróg żwirowych, portów i tym podobne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Fundusz dyspozycyjny na akta łaski . . . . . . . . . . . . . . . .

Na pokrycie niedoboru w dochodaeh, mianowicie niedoboru który wyniknie z oczekiwanego zniżenia portowego od listów w dochodach pocztowych . . N a nieprzewidziane wydatki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Na uzbieranie funduszu pokrycia w celu opędzenia zobowiązań jakich rząd dla budowy kolei żelaznych się podejmie, oraz dla powiększenia głównego rezerwowego kapitału. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1,462,000. Ogół wydatków 57,677,194.

(L. S.) F r y d e rYK W i l h e l m .

von Bodelschwingh.

hamburskie'j, studentowi, do ogłoszenia poddali. Słuchano juz niektórych studentów. Poseł nasz w Lizbonie, HI. Raczyński, na wiosnę r. b. na czas niejaki tu przybędzie, Podczas jego obecności może położony będzie kamień węgielny pod budowę gmachu królewskiego, który na placu mustry przed bramą brandenburską dla umieszczenia tam galeryi 0brązów darowanej przez hrabiego rządowi pruskiemu, wystawić mają. Galerya nosić będzie nazwę dawcy daru.

Transport .

5) Dla ministeryum spraw duchownych naukowych i lekarskich 6) Dla ministeryuu> spraw wewnętrznych i dla kommissyi generalnych 7) Dla ministeryum spraw zagranicznych ...,. . . . . . . . . .

8) Dla ministeryum wojny i wielkiego wojskowego domu sierot w Poczdamie . .

9) Dla ministeryum sprawiedliwości i rewizyi praw. .5,985,193 tal.

Z tej summy przez szportły, dochody jurysdykcyjne, Ud.

p o krywa się. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .,. 3 .70 7 .255 -

Berlin, duia 9. Kwietnia 1844.

A.ViadoUloSci krajowe.

Z Berlina. - Wielka zachodzi ciekawość, jaki łez koniec weźmie śledztwo rozpoczęte przeciw filozoficznemu wydziałowi z powodu nadwerężenia urzędowej tajemnicy w sprawie Nauwerka. Ogłoszenie dotyczących aktów sprzeciwia się w rzeczy samej przepisom. Ustawy nasze są jeszcze tego rodzaju, że tajemnica kouiecznym ich jest żywiołem. Ten, który o tajemnicy wie, nie może jej wydać, a kto jej nie wie, nie powinien chcieć się o niej dowiedzieć. To jest prawidłem; kto czyni inaczej, wykracza przeciw niemu i stanowi wyjątek. Ztąd to tak trudne położenie dziennikarzy, bo o tein, czego niewiedzą a przynajmniej wiedzieć nie powinni, publiczności donosić mają. Tu deszcz a tu rynna! Powiadają, ze niektórzy liberalni człoukowie fakultetu dokument ten stałemu korrespondentowi nowej gazety

10,937,074.

.3,119,940.

2,752,656.

. .729,304.

24,604,208.

A AA A 9 3 g

.158,653.

.99,909.

2,008,917.

2,782,800.

.1,704,489.

.173,306.

.100,000.

.400,000.

. .16,000.

2,500,000.

.350,000.

1,000,000.

. .500,000.

Wiadomości zagranIczne.

Polska, Z War s z a w y, dnia 8 . Kwietnia, N adaremnie przechodził najwyższy zarząd szkół w Królestwie polskim do rąk kilku znakomifych mężów; zmiany, które oni czynili, nie miały tego skutku, który sobie zamierzo* U1ąZ w każdym względzie światły i jako taktyczny autor nawet poza granicą swego kraju sławny, objął najwyższy zarząd tutejszego wychowania publicznego. Z niemiecką oświatą dokładnie obzuajmiony, w czasie długiego pobytu w Niemczech głęboko się wpatrzywszy w tameczne stosunki szkolne, wziął się z zapałem do dzieła. Nie mając bynajmniej większych zasobów pieniężnych, aniżeli poprzednicy jego, założył nietylko kilka nowych gimnazyów i instytutów naukowych wszelkiego rodzaju, ale nadto polepszył lakże położenie professorów i umieścił wszędzie zdatnych i stosownych ludzi. Od roku do roku rozszerza się miara - wiadomości, które uczniowie posiadać muszą, a to tak dalece, że dziś, dopiero w lat kilka, uczeń ówczesny klassy najwyższej ledwoby za kursem klassy trzeciej od dołu zdążyć mógł. Języki starożytne, które całkiem były zaniedbane, zostały znów uwzględnione, lubo bez nadwerężenia nauki języków nowszych, mianowicie zaś znajomość języka ojczystego, polskiego, głównym się stalą przedmiotem. Jakoż nie długo pokazały się owoce. Klassy, niegdyś mało co i tylko przez dzieci uboższego stanu średniego odwiedzaue (ponieważ w każdym Jomu trzymano guwernerów) zapełn ły się zwolna; z czasem wysłał także bogatszy obywatel i szlachcic synów swoich do szkół, nabrawszy do nich nieco lepszego zaufania. Liczba zatem uczniów jest teraz trzy razy większa, i iyczyćby sobie wszyscy powinni, aby kurator teraźniejszy długo jeszcze przy urzędzie pozostał, na którym, wspierany od Księcia Paszkiewicza, nieodinawiającego pomocy swej żadnemu użytecznemu projektowi, tak się zasłużył około sprawy wychowania. Wszakże słychać na nieszczęście, że tenże do wyższego urzędu powołany został; gdyby się wieść ta potwierdzić miała, latwoby już było następcy iść śladem swego przewodnika. Z dnia 17. Kwietnia.

Najjaśniejszy Pan chcąc przynieść ulgę mieszkańcom Królestwa Polskiego, w uiszczaniu się z przypadających od nich dla skarbu należności, oraz przyśpieszyć spłacenie uznanych do byłego Rządu Xi<;stwa Warszawskiego pretensyi, w dalszym ciągu Ukazu Swego z dnia 21. Maja (2. Czerwca) 1840. roku, rozkazać raczył: iż dozwolone dłużnikom skarbu Królestwa spłacenie zaległości, należących po koniec roku 1837., dowodami Komissyi Centralnej Jikwidacyi i assekuracyami skarbowemi wystawionemi na pretensye do rządu byłego Xi<;Atwa

Warszawskiego, rozciągnąć raczył do wszystkich, bez wyłączenia, zaległości skarbowych, za całą przeszłość, po koniec roku 1840.; iż wszelkie wpływy na rachunek powyższych zaległości, przed lub po ogłoszeniu niniejszego Ukazu, do jakichkolwiek kass skarbowych, lub pod opieką rządu zostających, w gotowiźuie wniesione i w depozycie zatrzymane, nie mają być kontrybuentom w zamian za pomie. .

n10ne papIery zwracane. R O S S Y a.

Z P e t e r s b u r g a, dnia 4 . Kwietnia.

Następni urzędnicy, którzy obok gorliwego i nienagannego pełnienia obowiązków, wysłużyli prawem ustanowione zakresy, zostają podniesieni do rang: Radzcy Stanu, Radzcy Kollegialni: (w liczbie innych), Professor zwyczajny Charkowskiego Uniwersytetu, Alexander Mickiewicz; byli Profesorowie zwyczajni skasowanej Wileńskiej medyczno chirurgicznej akademii, Józef Korzeniewski i Adam Adamowicz. - Radzcy Kollegialnego, P«adzcy Dworu: Kassyerizby skarbowej Wołyńskiej, Jan Wołków; Doktorowie medycyny: Starszy lekarz zakładów Mohylewskiego U rzędu Powszechnej opieki, Andrzej Wysokiński; doktor powiatowy Bielecki, Wincenty Juchniewicz; Starszy nauczyciel 2. Kijowskiego gimnazyum, Hieronim Kryłowski, i Sprawujący obowiązki Witebskiego Gubernialnego Pocztmistrza, Kozmas Korycki.

F r a ii c y a.

Z Paryża, dnia 12. Kwietnia.

W Rive de Gier spokojność przywróconą została, robotnicy wszakże dotąd prac swych nie rozpoczęli na nowo, chociaż towarzystwa ofiarowały się przywrócić im tęż samą płacę jaką pobierali przed zajściem ostatnich dni. Robotnicy nie żądają wprawdzie podwyższenia płacy, wnieśli wszakże, aby płaca ta postanowioną była taryfą podpisaną przez właścicieli. U skarżali się oni przedewszyslkiem na złą administracyę kass oszczędności i żądają utworzenia Jury z osób znających się na rzeczy, któreby wzięło pod rozwagę wszelkie wnioski tyczące się płacy robotników. Domagają się zarazem, by im płacono nie co miesiąc ale co dwa tygodnie, ażeby olej, który wypolrzebują przy swych robotach przez właścicieli kopalni dostarczanym bywał, co czyni dziennie 20 do 25 centymów, nareszcie ażeby praca ich, jak się to po niektórych kopalniach dzieje nie bywała przedłużona z 10 godzin do 12 a czasem i 14 bez podwyższenia płacy. Od czasu jak Koustytucyouista cetię dawniejszych abonentów dostał 2500 nowych, tak iż całkowita ich liczba wynosi 55 O O. Oprócz tego codziennie liczba ta się zwiększa. Miał on jak wiadomo dawniej 22,000 abonentów, którzy wszakże o tyle się zmniejszyli od czasu jak nastały dzienniki 40 frankowe. Zdaje się, iż teraz znów wielu do niego się wraca. Nie wiadomo wprawdzie dotąd, które dzienniki strać;) przez to, Siecle wszakże przedewszyslkiem zagrożonym się być zdaje, którego najwięcej utrzymuje feuilleton jego, redakeya polityczna bowiem całkiem jest bez wartości, i może tylko redakeya Patrie idzie po niej. N owa administracja Konstytucyouis ty rachuje bardzo na współdziałauie pozyskanych autorów pierwszego rzędu dla swego feuilletonu. Między nimi znajdują się Alfred Mussat, Jerzy Sand, Eugeniusz Sue i wielu innych. J ak jednak trudną jest rzeczą, zyskać coś przy niskiej 40 frankowej cenie, pokazuje najlepiej S i e c l e, który bynajmniej żadnych świetnych nie robi interesów, chociaż liczy 36- 37000 abonentów. Musi on codziennie dwa razy być układanym, co ogromne sprawia koszta, a oprócz tego stempel nadzwyczajne pochłania summy. Dzisiejsze dzienniki potwierdzają wczoraj już chodzącą pogłoskę, iż przybyły przed kilku dniami Adjutant Admirała Dupelit- Thouars od przybycia swego doląd jeszcze trzymanym jest w ininisieryuin marynarki, i że przyjaciołom jego i krewnym nie wolno go odwiedzać. Kilku Deputowanych oppozycyi zgromadziło dzisiaj swych przyjaciół politycznych w celu naradzania się, jakiinby sposobem można spowodować ministeryum do dania objaśnienia w sprawie sekweslracyjnej Porucznika Reine i depeszów przywiezionych przez niego. Udzielona na wczorajszem posiedzeniu Izby Parów odpowiedz Ministra marynarki na pytanie Księcia Moskwy liiezadowolniła naiurahiie nikogo, i podwyższyła tylko ciekawość ogólną. Uderzającą zdaje się być rzeczą, iż Admirał Dupetit- Thouars 5 dni po pierwszein zawiadomieniu o złożenin Królowej Poinareh, wysłał do Paryża Adjutants li tylko aby powtórzyć i potwierdzić Uak zapewnia! Admirał Mackau) treść pierwszego swego pisma. Jeśli rząd przez ostatnią depeszę Admirała Dupetit- Thouars nic nowego się nie dowiedział, trudno pojąć następnie, dla czego gabinet długo się nad tein naradza, czyli depesze te mają być ogłoszone lub nie. Wzbronienie nareszcie porucznikowi Reine wszelkich związków, również nie zgadza się z myślą, jakoby wiadomości z Otalieili przywiezione przez niego nie miały nic ważnego zawierać. Kząd zapewne ma swoje przyczyny dla czego zagadki tej sam nie rozwięzuje, ale raczej żąda wyjaśnienia jej od Izb, albo przynajmniej czeka, dopóki rzecz ta nie na drodze urzędowej, ale na innej, np. przez gazety angielskie wyświecona nie będzie. Ogłoszono tu wyjście nowego dzieła; L e s Mysteres de la Russie, nakładem księgarza Paulin. Agenci rossyjscy mieli Panu Paulin 10,000 fr. ofiarować, gdyby im chciał manuskryptu ustąpić; ale księgarz za to podziękował, - Kommissya której polecono wygotowanie projektu do prawa względem stosunków ludności izraelickiej w Algierze, podała projekt, że wszystkie tej ludności dotyczące szczegółowe prawa i zwyczaje wprawo zamienione, które dotąd za zasadę poslępowania służyły, mają być zniesione a izraelici poddani być mąią zwyczajnym prawom, pod któremi zostają inni mieszkańcy kraju. Kommissya żąda oprócz tego, aby rozciągnięto uwagę na wychowanie, założono szkoły dla dorastających młodych izraelitów i domy przytułku dla biednych. Oprócz tego, aby wyznanie izraelitów uzyskało zarząd miejscowy i centralny, jak to ma miejsce we Francyi, i ażeby założono konsystorz główny w Algierze i dwa podkonsystorze w Konstantynie i Oranie. Kousystarz w Algierze ma być pod nadzorem centralnego konsystorza w Paryżu. Pod dniem 15. z. m. piszą z Oranu: Generał porucznik Lamoriciere wrócił z swej wyprawy przeciw pokoleniom Gelfas i Samatas. Handlowe Karawany krążą bez przeszkody po drogach do Tlemcen i Maskary. Jednakże niebezpieczną byłoby rzeczą samemu w te strony się udać. Niedawno otrzymano wiadomości, że pokolenie Hangads przeszło znowu do Abd el Kadera. W skutek tego wypadku wszystkie wojska dywizyi Oranu otrzymały rozKaz być gotowemi do wymarszu. Mówią, że Generał Lamoriciere będzie dowodził tą wyprawą przeciw odpadłemu pokoleniu.

Anglia.

Z L o n d y n u, dnia 12 . Kwietnia.

J. K. W. Książę Albrecht wczoraj po południu powracając z podróży do Niemiec przedsięwziętej, w Dover wylądował i niezwłocznie koleją żelazną do Windsoru się udał. W Leeds i Brandford d. 8. i 9. wielkie odbyto zgromadzenia, aby bil Lorda AsWey dotyczący 10 godzin pracy wziąść pod rozwagę i popierać. Na tych zgromadzeniach znajdo oczekujących po tym bilu polepszenia swego losu, chociaż bil ten, jeżeli istotnie w wykonanie pójdzie, położenie ich tylko pogorszy. T i m e s ciągle się cieszy nadzieją, że przeciwnicy wniosku Ashley'skiego zwycięztwo odniosą. Zgromadzenia ludu bardzo się mnożą. I węglarze szkotcy, irlaudscy i angielscy w Glasgowie na początku zeszłego tygodnia kilkudniowe odbywali zgromadzenie, aby zażalenia swoje pod względem pracy dokładniej rozbierać. Uchwały zaproponowane, gdyby zostały przyjęte, mogłyby były zgubę wydać skutki. Między inuemi wniesiono pytanie, azali robotnikom służy prawo domagania się podwyższeuia płacy przez ogólne zaprzestanie pracy, tak nazwany Strike - jak to już w kilku dystryktach miejsce miało. Szczęściem tylko 23,357 robotników za te'in głosowało a 28,042 przeciw temu, tak, że wniosek ten większością 4685 głosów przepadł. Wszakże drugie w tym przedmiocie zapowiedziano zgromadzenie w N orth Staffordshire na d. 29. Lipca.

Piszą z Portsmouth pod datą 27. Marca.

Trzy okręty admiralskie stojące w Portshmoulb, Plymouth i Sherness otrzymały rozkaz wyjść pod żagle i wypłyną wkrótce na pełne morze, w celu ćwiczenia swoich osad. Oprócz tego uczniowie szkoły morskiej królewskiej będą rezesłani po okrętach składających eskadrę polową letnią. Przepis ten jest nader korzystny dla tych młodych ludzi, którzy przez to nabiorą daleko więcej wprawy i w krótkim czasie pod okiem uzdolnionych kapitanów staną się dobremi marynarzami. Ten ważny fakt dowodzi, że Wielka Brytania myśli zawsze o utrzymaniu swej marynarki wojennej w stanie poszanowanie nakazującym, ażeby zawsze być przygotowaną na każdy wypadek w przyszłości. N a poparcie tego zdania wymienimy liczbę i siłę okrętów wojennych, które admiralicya właśnie budować kazała w rozmaitych portach królestwa. Oto ten spis: w warsztatach okrętowych w Portsmouth: okręt »Royal Sovereign« o 110 działach, »Malborough« również o 110, »Shaunon« fregata o 5 O, i »Drunlless« parostatek wojenny pierwszej klassy; w Devonport : »St. Jean d'Acre« o 90 i »Lilfey« o 5 działach; w Pembroke: »Windsor Cast1e« o 110: »Brunswich« o 8 O, »Arelusa« fregata o 50 działach, równie jak i »Caussiet« i »Desparate« parostatki wojenne pierwszej klasy; w Woolwich: "Niger« i "Oden« parostatki wojenne pierwszej klasy; w Chatam: »Cressey« o 80, i »Severn« fregata o 50 działach; w Depford: »Avenger«parostatek wojenny lsze'j klasy. - Parostatek » Prometeus« zamienionym zostanie na sloop wojenny parowy i otrzymawszy wzmocuienie swej osady o siu kilku-dziesięciu ludzi, uda się ku brzegom Afryki, gdzie należeć będzie do eskadry strażniczej. Okręt »Colliugwood« niedawno wybudowany ma przyjąć na swój pokład admirała, który ma dowodzić naczelnie stacyą na Oceanie spokojnym, i wkrótce się uda na miejsce swego przeznaczenia. Pięć nowych brygów o 12 działach zostanie dokończonych w pierwszych dniach Maja. Służyć one mają do prób, jakie korzyści osiągnąć można z tego rodzaju statków. Każden z tych brygów otrzyma 132 ludzi osady i będzie uzbrojony działami 32 funtowemi. Wiele innych statków parowych zostanie do służby użytych około brzegów Afryki i wysp Azorskich. Dania.

Głównym dochodem Danii, której dług w skutek wojny norwegskie'j wzrósł do 12? mi« lionów talarów jest opłata pobierana od okrętów handlowych przez Sund przepływających. Stany Zjednoczone Ameryki północnej oświadczyły, iż statki amerykańskie opłaty tej składać nie będą i w skutek tego wysłały silną eskadrę dla protegowania tychże. Dania kiedyś posiadała znakomitą siłę morską, ale w roku 1 8 O 7 . Anglia zajęła jej wszystkie okręty wojenne, tak, że dziś posiada tylko sześć okrętów większych, dla tego truduoby było jej oprzeć się żądaniom amerykańskim. Ażeby uniknąć wszelkiego starcia, wezwała pośrednictwa Anglii i Rossyi, i cała ta sprawa zapewne spokojnie rozstrzygniętą zostanie.

Niemcy.

Z S z l e s w i g - H o l s z t y n u , dnia 2 . Kwietnia.

Piszą z Kopenhagi, że pomiędzy osobami dobrze rzeczy świadomymi krąży pogłoska, iż Rossya z okazyi zaślubienia Księcia Fryderyka heskiego z córką cesarza gwarantowała Danii posiadłość Księstwa szleswigskiego, i zarazem obiecała wpływem swoim także inne wielkie mocarstwa do takowej gwarancyi spowodować, Podobnież jest w Kopenhadze wiadomość, ze dwór duński w Londynie i Paryżu stosownepoczynił kroki końcem odnowienia gwarancyi ze strony tychże mocarstw w roku 1720. z powodu pokoju fridrichsburgskiego. Z gwarancyami temi rzecz się ma następnie: Dawniej * sze ciągłe spory pomiędzy domem duńskim a holsztyńsko-gottorpskim skończyły się w roku 1 713. wygnaniem ostatniego. Król duński Fryderyk IV. obsadził *v wojnie ze Szwedami szleswigski dział swego holsztyńsko-gottorp stępnym pokoju fridrichsburskim 1820 roku do przyrzeczenia, ze się dawnym swym sprzymierzeńcem, księciem holsztyńsko-gottorpskim już opiekować nie będzie. Anglia i Francya wyrobiły pokój pomiędzy Danią a Szwecyą, a Fryderyk IV. kazał sobie przez te mocarstwa zagwarantować posiadłość gottorpskiej ziemi w Szleswigu, poczem część tę z własną swą częścią Szleswigu połączył. Lubo gwarancye te tylko przeciw księciu holsztyńsko- gottorpskieinu i przeciw Szwecyi wymierzone były, która niemi obowiązaną być miała nie pomagać dawnemu swemu sprzymierzeńcy; to jednakowoż utrzymuje Dania obecnie, ze na mocy owych gwarancyi Szleswig na zawsze z Danią połączony został. Truduo prawda pojąć, na jakich to zasadach praw narodów dwa obce mocarstwa prawo mieć mają ąwarancyą takową obalać zasadniczą ustawę księstw, i wątpićby należało, czy też Anglia i Francya gwarancye owe tak rozumieją. Pomimo to zapewniają, że się o to układy toczą, nawet wiadomość o częstem przyjmowaniu posła duńskiego na dworze króla Francuzów wciągają w te kombinacye. Gdyby się wiadomość ta potwierdzić miała, mogłaby Rossya, Francya, Anglia i Dania urwać część Niemiec, nimby się ktoś w .Niemczech spostrzegł. Austrya.

Z Wiednia, dnia 9. Kwietnia.

I tutaj w wysokim stopniu panująca IIIaiiia pojedynków, świeżo nową wywołała ofiarę. Z powodu błahego z początku jakiegoś zajścia wyzwali się na pistolety Hr Franciszek Schóuborn- Wiesentheid, i cesarski dymissyonowany Kapitan, Baron Arnslein. Pojedynek odbył się wczoraj w okolicy Preszburga. Po kdku wystrzałach z obuch stron, trzecia kula Amsteina ugodziwszy HI. Schonborn w biodro, położyła go trupem w 31 roku wieku jego. Odbył on już dawniej kilka pojedynków, częścią jako świadek częścią pojedynkując się sam.

Rozmaite wiadomości.

Z Lipska. - Księgarnia zagraniczna stojąca pod zarządem J. N. Bobrowicza, wydaje w 6 tomach: Dzieła dramatyczne Fryderyka SzylIera, przekładu Michała Budzyńskiego. Tom I. ozdobiony portretem Szyllera, obejmuje: Życie SzylIera, oraz dramata; Oblubienica zMessyny, i Intryga i Miłość.Prócz tego wyszły tamże: Lechia w IX. wieku, powieść historyczna przez Wincentego Budzyń

skiego, tomów II. w 12ce (stanowiące pierwszy oddział Biblioteki powieści historycznych, wydawanej przez J. N. Bobrowicza.) - Święte niewiasty; obrazki pobożne kobietom żyjącym w świecie ofiarowane przez Klementynę z Tańskich Hofmanową. Tomów II. z 2 pięknemi stalorytami (nakład księgarni zagranicznej.)Kazania na niedziele i święta całego roku W.

Ks. Piotra Skargi. N owe wydanie. Tomów 6.

Z popiersiem Skargi. - Tamże wyjdą Twory Józefa Dyonizego Minasowicza w 4 tomach, z 4 rycinami na stali i dwoma dodatkami muzycznemi. Dzieło to zawierać będzie: Pieśni nabożne; Wrażenia i dźwięki; Uwagi o wierszu do muzyki, a w szczególności o tłumaczeniu oper; Przekłady wierszem dla teatru warszawskiego: Zagadka, Precioza, Otello, Niema z Porlici i t. d. W tomie czwartym mieścić się będą poezye Fr. SzylIera w przekładzie polskim. -

SŁOWO O "TAJEMNICACH PARYŻA" (Dokończenie.) »Nie będziein zajmować się dalszym rozbiorem charakterów w szczególności. Sue nie zna żadnych odcieni w malowaniu charakterów, kreśli tyło same extremy. Lecz towarzystwo samych aniołów albo diabłów jest niedorzecznością na ziemi. »Najpiękniejszym ustępem, chociaż zawsze zbyt jaskrawo koloryzowanym, jest historya famili Morel; czera bardziej wszakże nas zajmuje i wzrusza, czćm bardzie'] obchodzi nas los wyrobnika i ubogiego, tera mocniej odraża nas sama książka, która kompromituje sprawę, chcąc jej bronić, która, jeżli można zaszkodzić filantropii, najboleśniejszy cios jej zadaje, podnosząc jej chorągiew. »Sue posiada nadzwyczajny talent obrazowania, i to jest właściwą jego zaletą, ale za to staje się styl jego coraz niedbalszy i biedniejszy T o zadziwiające skoropisanie dzisiejszych literatów przywodzi mi niekiedy na myśl Jana Jakuba R o u s s e a u , który ze swoich długich przechadzek przynosił często zaledwie dwa albo trzy okresy, które jeszcze ze sto razy w głowie przerabiał, a ktoryin często dopiero w natchnionych bezsennych nocach ostatnie dawał uświęcenie; albo przypomina mi owe marmurową płytę, na której Bo s su et zwykle nogę opierał, kiedy dumał lub pisał, aż nareszcie w niej dołek wyżłobił. »Główna myśl łych Mysteres de Paris odpowiada doskouałe swojemu wykonaniu: jest tropijne sofizma. Jakiż tedy skutek te'j książki - ? - O lo , zepsute umysły znajdą w niej pożądaną strawę, antisocyjaliiym marzycielom nastręczy ona broń przeciwko społeczeństwu, dla prostych zaś i niewinnych serc jest ona netą, która mistyfikując je, zgubą im grozi. A jeżeliż rzecz tak się ma w istocie, nie byłoż dla was powinnością wyrażenie zdania naszego otwarcie? »Ale nie ma złego coby na dobre nie wyszło.

Tajemnice Paryża mają przynajmniej tę zasługę, iż zadały śmiertelny cios romansowi feuilletonoweinu; naglą choroba wyrugowała słabość chroniczną. Ale nie idzie zatem aby: co się jednemu powiodło, poszło i drugiemu w pożytek; dla tego te'ż przekopijowane i naśladowane przez Balzaka iSouliego »Mysteres de la Province« przeszły bez najmniejszego śladu. Owszem całe nawet pseudofilantropijue roinansopisarstwo kres swój osiąglo; a tak bezczelnie uwodzona publiczność musi przecie raz oczy przetrzeć, literatura może na nową drogę wsią pić, może na drogę smaku i moralności powrócić. Kto się czuje na siłach, temu nowy zawód otwarły i czas ma po temu, prawdziwą sławę pozyskać.« -

Trze'j skrzypkowie, w Nowym Jorku zbierają obfite żniwo. - Gazetta P r e s s e mówi, że N o w y Jor k oszalał z muzyki. Najprzód wystąpił jenialny Vi euxteiii ps, drugiego dnia Artot, a wkrótce pote'tn dał Ole Bul świetny koncert wobec 3 O O O uniesionych słuchaczy (cena miejsca po jednym szeIingti). Patriotyczni Francuzi przeszli na stronę ziomków swoich z ubliżeniem Olebulowi, gdy przeciwnie Niemcy unosili się nad miarę nad Norwegskim artystą. Z te'm wszystkit m wszyscy trzej opuszczą Nowy Jork z wdzięcznem sercem i z pełnym workiem.

POZNAN "Wieś rycerską w Wągrowieckim, drugą w Gnieźnieńskim, trzecią w Kościańskim, folwark wieczysto-dzierzawny y Sołectwo w Poznańskim powiecie, do nabycia wskazać może Jak ó b Kra u l h o f er, Rzecznik.

OBWIESZCZENIE.

WW n i Akcyonaryusze Zarodowej Owczarni powiatu Szamotuiskiego zechcą zjechać się w d. 29. Kwietnia r. b. do Łukowa pod Obornikami, celem odbyć się mającej tam licytacyi baranów i owiec, oraz i Walnego Zebrania Towarzystwa. - Baranów około 80, macior braków kilkadziesiąt na sprzedaż wystawione będą. Poznań, dnia 1.9. Kwietnia 1844.

Dyrekcya Zarodowej Owczarni.

Wielki dobór haftówna kanwie, w najnowszych i najgustowniejszych wzorach, podobnież desyuie do haftowania na ekramy, obrazy i t. d., nadlo: D r e z d e ń s k i e o l t i e i a w najmodniej - szych desyniach po 71 sgr. aż do 4.'- Tal. za 15 łokci, otrzymał dziś Eugeniusz Werner pod Nr. 8. ulicy Wilhelmoskićj, a od dnia Ł Maja pod Nr. 24. tejże ulicy.

1ID W T kamienicy pod Nr. 94. w rynku jest 3ś sk wielki kram i przytykający doń pokój l« gs z piecen ogrzewającym, także pomieszka- III II nie, od S.Michała do wynajęcia. Bliższej V si wiadomości udzieli nr II l&iidolf Baumami. E

Stan Termometru i Barometru, oraz kierunek wiatru w Poznaniu Od 14. do 20. Kwietnia.

Dzieii. Stan termometru Stan I Wiatr.

nainiższv nainvź. barometru . 14. K<det. + 4 2 3 - 10,5° 27° 10,0- Zachodni , 15. » + 6 2° + 11,3° 27" 11,5 . Północ, z, , 16. » + 3,7° + 6 2° 28 " 3,0 * dito , 17. - + 3,0° + 10,5° 28 ' 3,9 - dito 18. - + 4,0° + 13.2° 28 ' 3,0 = Poludii. w.

19. « + 7,2° -f 14,5° 28 " 2,0 . dito 20. - + 6 0° -f-12,2° 28= 2,5- dito ,

RSerfińskieJ.

Sło- Na p I. kura 111 na napie-l KotoprC. l-anil. \ \817. WĄ.

Murs giełdy

Dnia 18. Kwietnia 1844.

Obligi długu skarbowego Prusko - ang. obligi z I. 1830.

Obligi premiów handlu morsko Obligi Marchii .Elekt, i N owej ublig'i miasta Berlina » » Gdańska wT. .

Listy zastawne Pruss. Zachód.

i W X Poznausk. » dito > Pruss. Wschód » Pomorskie... March. Elek.i IV Szląskie Frydrychsdory.

Inne monety złote po 5 tal. .

Disconto.

A K «- j e Drogi żel. Beri - Poczdamskiej Obligi upierw. BerI. - Poczdams Drogi żel. Magd. - Lipskiej Obligi upierw. Magd. - Lipskie Drogi żel. Bcri.-Aiihaltskiej Obligi npier«. 11 erl.-Anhalts.kie Drogi żel. Dyssel. Elberleld.

Obligi upierw. Dyssel. - Elberf.

Drogi żel. Końskiej Obligi upierw. Reńskie .... » od rządu garantowane.

Drogi żel. Bcrlinsko- Frankfort.

Obligi upierw. Beri. - Frankfort.

Drogi żel. Goriio-Szlagkiej .

dito LU. B.. « .. BerI. - Szcz. Lit. lI. i B, « Magdeb. - Halberst.

Dr. żel, WrocI. - Szwidu. - Frcib,

S'* 1101* 4 88f 9k 1001 hl 100' M, 4 84 99i 3' , 3' , 3'., 1 O 3' ,

ISA 14 3 5 \m 4 4 5 4 o 4 Si a 4 4l58! 94i 99f 90 WI 1524 1041 125» 117 114 4

100*

104' 1011 IOtlf IOtif 100nr 4 159 1 , 103} 193 114 l57} MB4

151 " K14 116