GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1844.06.07 Nr131

VVielkiegolis-ł"",a

POZNANSKIEGO.

Nakładem Drukarni Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowski.

JIP131.

W Piątek dnia 7. Czerwca.

1844.

o wystawie płodów przemysłu w Berlinie.

TĆomissya podpisana ma sobie zdany sfyr postanowionej wedle ogłoszenia Jego Excellencji Ministra finansów z dnia 10. Lutego r. b. wystawy płodów przemysłu. Przedsięwzięcie to, zrazu tylko kraje związku cłowego na celu mające, wydane m do reszty państw ojczyzny naszej wezwaniem, wzięło postać sprawy niemieckie 'j. Zapraszając raz jeszcze naszych ziomków niemieckich sianu przemysłowo-rzemieślniczego do uczestnictwa w wystawie tej, która w Berlinie d. 1 5. S ie rpnia początek weźmie, niepotrzebnjem ani rozwodzić się nad oczekiwanemi z niej dla każdego korzyściami, ani przypominać, jakie zląd skutki dla naszej wspólnej ojczyzny wynikną. Lecz na to winniśmy ich uczynić uważnymi, iż oczy stanu przemysłowego i handlowego, równie jak rządów wszystkich państw o b c y c h zwrócone są na to dzieło Niemieckie; iż najwyższy w niem udział jest kwestyą honoru dla przemysłu niemieckiego; gdy tymczasem pozostawanie wstecz ważnych odnóg przemysłu, lub oziębłość poszczególnych części Niemiec podawałaby tysiączną zręczność do pocisków na przemysł ojczyzny naszej. Na umieszczenie wystawy płodów przemysłu ofiarował N. Pan królewski arsenał, jeden III najpiękniejszych gmachów Berlina, ozdobnyw przypomnienia wielkie') przeszłości. Jest to czworogran z 290 stóp długich boków z wewnętrznym dziedzińcem z 118 stóp w przecięciu i zlożon z dwóch piętr do użycia dozwolonych. Każdy bok tego bezpiecznego od ognia, wysokiego, widnego i suchego przestworu ma dziewiętnaście szerokich okien, i nie znalazłaby się pono budowla korzystniejsza dla będącego w mowie celu. - Odwołując się do rychlejszych obwieszczeń zauważamy nadto, iż Pruski i niektóre inne rządy związkowe oświadczyły już gotowość podjęcia wszystkich kosztów przywozu i odwozu. Co do wynagrodzenia za połamanie, podarcie i inne uszkodzenia zewnętrzne, któreby ipimo tro skI i - wego dozoru na przedmiot wydarzyć się mogły, jest zamiarem, takowe w przypadkach, w których ważne powody słuszności za wynagrodzeniem przemawiają, wynagradzać podobnie jak na dawniejszych w Berlinie wystawach płodów przemysłu. Przy zdawanej następnie sp ra w i e o wypadkach rozpatrzenia płodów unikać się będzie pilnie wszystkiego, coby wystawcom uszczerbek przynieść mogło, jak zgoła rozumie się samo z siebie, iż z powierzonych nam udzieleń uajprzezorniejszy robić będziem użytek. Tuszymy natomiast, iż stan przemysłowy niemiecki udarzy nas zupełnem zaufaniem w dołączaniu do przesćlauych przedmiotów wszelkich wiadomości (cena fabryczna, pierwiastek surowego materjału i t. d.), niezb ę dnych kn czeniom n i e o g ł a s z a n i a takowych wiadomości czynić się będzie zadosyć; n i e u d z i e l aj ący potrzebnych do ocenienia dat zrzeka się tern samem ocenienia swoich płodów. Dozwolona jest przedaż wystawionych przedmiotów, które po ukończeniu wystawy wydane zostaną. Przezuaczone na wystawę przedmioty powinny tu najpóźniej do 22. Lipca I. b. być nadsełane. Niepotrzeba zaiste polecać usilnie to powszechnie użyteczne przedsięwzięcie i władzom rządowym i gminnym, równie jak wszystkim przyjaciołom niemieckiej sprawy przemysłowej. Powszechny udział stanu przemysłowego zależeć będzie zuacznie od poświęcenia przez władze i przyjaciół tej sprawy przedsięwzięciu temu swej znajomoSCI, swego wpływu. Pisma publiczne nieproszone wyraźnie przez omyłkę o umieszczeuie tego obwieszczenia zechcą to uczynić w swoim zakresie.

Mniemamy rozpocząć poruczone nam dzieło z tern mocnćm zaufaniem, iż niemiecki stan przemysłowy niernoże odmówić swojego silnego spółdziałania przedsięwzięciu, które dla pozy* tku ojczyzny zaczęte, zaszczytnie dla przemysłu dokonane być winno. Berlin, dnia 15. Maja 1844.

Koinissja wystawy płodów przemysłu w Berlinie.

Wiadoll1ości zagraniczne.

Polska.

Z Warszawy, dnia 2. Czerwca.

Najjaśniejszy Pan, udzielić raczył następujące pensy e emerytalne i dodatki do pensy i, roczne i dożywotne: P. Mateuszowi Lubowidzkiemu, Radzcy Tajnemu i Senatorowi, I. sr. 3750. P. Janowi Zielińskiemu, N aczelnikowi Sekretarzowi Kommissyi Przygotowawczej przy Ogólućm Zebraniu Warsz. Departamentów Rządzącego Senatu i Kom Emerytalnej, oprócz peusyi emerytalnej, w ilości I. sI. 13 05, dodatek w ilości I. SI. 495. P. Wincentemu Daiiielewiczowi, Archiwiście Herołdyi, I. SI.

720. P. Hiacentowi Idzińskiernu, b. Radzcy Prokuratoryi, I. SI. 997 kop. 50. P. Marcelemu Sułkowskiemu, b. Sędziemu Sądu Kryminalnego Gub. Płockiej i Augustowskiej, rub. SI. 3 7 5. i t. d.

F r a n c y a.

Izba deputowanych. Posiedzenie dnia 2 8. Maja. - Przerwaliśmy wczoraj nasze sprawozdanie w chwili, kiedy P. Guizotzabierał się odeprzeć interpelacya. P. Thiersa co do okkupacyi N owej Zelandyi. P. Guizot zbija zrobione mu zarzuty oświadczeniem, iż angielska siła usadowiła się właśnie w miejscu, gdzie wylądowały okręty francuskie; że te nie miały prawa wypierać jej, lecz że on żadnych w tym względzie nie zrobił koncessyi, żadnych nie przyjął zobowiązań, i przechodzi na kwestyą otaheitską, którą tak wyłuszcza: »Prancya chciała nad Otahejti protektoratu, ale nic więcej, 'ho to leży w jej interesie. Admirał bez rozkazu, bez instrukcyi posunął się dalej, i zaprowadził zamiast protektoratu stan rzeczy, który nie jest w zamiarach rządu, i dla tego tenże zaparł się admirała i zapiera go się jeszcze. Więcej nie powiem w tej rzeczy, zwracam tylko jeszcze uwagę na cel, jaki sobie położono w ciagłe'm odświeżaniu kwestyi dawnych, które żadnej nie uległy zmianie. Otóż starają się niemi zwieść opinią publiczną, onę w błąd wprowadzić, rzecz z siebie prostą utrudnić, podrażnić ducha narodowego. (Bardzo dobrze!) Utrzymywano, że wpływ Praucyi na brzegach la Plata słabnie, że jej interesa tamże zaniedbywane. Odpowiadam na to: niespokojna mniejszość tych krajów stara się zamieszkałych tam Prancuzów wplątać w stronnicze wichrzenia, a przez nich i samą Prancyą w swych uwikłać niezgodach. Odwieczna to taktyka owej dawnej partyi, zawsze taż sama polityka, od ktorej Prancyą Pan Mackau przed kilku laty uwolnił przez zawarcie układu. Na dotrzymanie tego układu obróci rząd swe staranie, bo jemu dosyć na tern, że Prancuzi posłuszni instrukeyom swego konsula, są szanowani i bezpieczni. Teraz będę mówił o Chinach. Pytają się, czy francuskie poselstwo uzyska pozwolenie udania się do Pekinu. Odpowiadam, że nie, a to głównie dla tego, że poselstwo nie ma wcale takiego zlecenia. (Śmiech.) Celem tej missyi jest zawiązanie porozumienia i takie są jej instrukeye. Pan Berryer słusznie sądzi, że gabinet nie ma w swem postępowaniu i polityce żadnej dominującej myśli. Polityką gabinetu jest dążenie do regularnego rozwoju korzyści kraju ua wewnątrz i zewnątrz. Ono nie raz potrzebne'm czyni zatrzymanie się w miejscu, równie jak postępowanie naprzód, a gabinet czyniąc jedno lub drugie, ma zawsze tylko dobro kraju na celu, ono mu jest przewodnią, gwiazdą polarną. Nikt nie zaprzeczy, że wpływ Prancyi się rozszerzył pod sterem obecnego gabinetu. (Wołanie po lewej: Nie ma sensu!) A wojna, którą prowadzimy w Afryce? (Sarkanie po lewej.) Czy zapominacie o osadach nie tylko bez przerwy pokoju powszechnego, ale nawet bez zakłócenia stosunków przyjaznych? (Głosy środka: prawda! prawda!) Czy może byłoby lepiej, gdyby każdy krok Praucyi burzą był nacechowany? Co do mnie, nie znam piękniejszego widowiska, jak dwa wielkie narody, razem naprzód postępujące, a które nigdy sobie drogi nie zachodzą. Ale to jest widowisko, które ci lylko ocenić umieją, których umysł przywykł zapatrywać się na rzeczy z uczuciem wzniosłem i szlachetnem. (Słuchajcie!) Rząd ma tę pociechę iż kraj go zawsze sprawiedliwie osądzał, bezstronnćm okiem zapatrywał się na nasze usiłowania i pochwalał je. Będzie ou nas ciągle wspierał na raz obranej drodze, sprawiedliwości zaś oppozycyi będziem czekali cierpliwie. (Głośne ukontenlowanie.) - Pan Billault zabiera głos i po powtórzeniu zarzutów co do Nowej Zelandyi wyraża się w dalszym ciągu: »Tak wszędzie postępował gabinet, gdzie tylko na jakibądi sposób przysłużyć się mógł Anglii, a ze temu państwu powiększenie marynarki francuskiej nieprzyjemne, więc przestał ją wzmacniać i całą swą uwagę zwrócił na podniesienie siły lądowej.« - Pau Guizot: »Ministerstwo bynajmniej nie zaniedbywało potęgi morskiej. Budżet tego wydziału z każdym rokiem wzrastał. I tak w r. 1839. wynosił budżet marynarki 66 milionów; w r. 1840. 70 milionów; w I. 1 841 ., 74 mil, w I. 1842., 125 milion. ; w r. 1843., 106 mil.; a w r. 1844. wynosi 111 milionów. Liczba do służby gotowych żaglowych okrętów za tego ministerstwa zawsze była wyższą jak w latach od 1820.-1838. - Mówili jeszcze w tym przedmiocie Pan Lanjuinais i minister marynarki; - o nowej Zelandyi Panowie Berryer i Guizot; poczem na wniosek Pana Thiersa Izba zezwoliła na nowe odroczenie debaty do jutra. Z Paryża. - Dziennik Sporów obejmuje obszerny artykuł o nowem stanowisku, jakie Rossya po ostatnich wypadkach swojej polityki wAzyi naprzeciw potędze angielskiej w Indyach Wschodnich zająć miała; chorągiew Perska powiewa na wałach Heratu; wspierany przez dwór Teheranski uzurpator J ar Mohammed ogłasza się przyjacielem Szacha ; Chiwa stała się podwładną Chanowi Bokchary, sprzymierzeńcowi i ślepemu stronnikowi Rossyi: cała Azyja środkowa od morza Kaspijskiego aż do morza Indyjskiego zawięzuje się w jedną wielką ligę, której duszą i podstawą Rossya; dość mocarstwo to dzierży teraz klucze

Hindostana. Środki, ta pomocą których Rossya celu tego dopięła, tylko cząstkowo są znaj orne, ale w y p a d k i nie ulegają wątpliwości. Poseł Jar Mohammeda z Heratu dnia 23. Grudnia 1843. stanął w Kabulu z rozmaite mi podarunkami dla Dost Mohammeda i syua jego Akbar Chana; doniósł, że władcza jego zwierzchnictwo Szacha Persyi uznał; dogadzając życzeniom Rossyi i Persyi część wojska swego wyprawił, aby Chanowi Bokchary przy zdobyciu Chiwy pomocy udzielić. Emirowie Kandaharu przystąpili do tego związku, który cały Mghanistan i Azyję środkową przeciw potędze anglo-indyjskiej zjednoczy. Poseł władzcy Heratu, aby większą sobie zjednać wiarę, zaproponował, by Akbar Chan córkę J ar Mohammeda za żonę pojął. Obrzędy przedwstępne tego ślubu w ostatnich dniach roku zeszło się odprawiły. Dost Mohammed wysłał następuie też posłańca do Heratu, który młodą księżniczkę do Kabulu sprowadzić ma. Do tego wyliczenia ostatnich wypadków w Azyi środkowej, przypominającego nam deklaracyją Lorda Aucklanda z d. 1. Paźdz. 1838. r. i bojazii przed Rossyją, jaką prassa angielska ciągle objawia, marząca o okropnych planach gabinetu Petersburskiego, dołącza Dziennik Sporów następujące uwagi: »Nigdy jeszcze w całym biegu swej historyi Rossya tak olbrzymiego kroku w Indyjach nie zrobiła; nigdy tak mocną nie stanęła nogą nad śliskie mi skałami i na stepach oddzielających ją od dalekiej zdobyczy. Postępy tego mocarstwa trwogą jakąś przejmują, zbliża się i nadchodzi, chociaż się zdaje, że się z miejsca nie rusza; jakkolwiek żadnej dla niego nie czujemy sympatyi, nie możem mu jednak odmówić poszanowania wynikającego zawsze z rozwiązania wielkiego i zawikłanego problematu. Cóż teraz Anglia w obliczu niebezpieczeństwa uczyni? Czy wojsko jej raz jeszcze przez Indus przejdzie, aby zająć wąwozy kyberskie? Bynajmniej. Anglia w Indyach Wschodnich długo spokojnie siedzieć będzie, ponieważ zadauie, aby związek Rossyjsko- Persko -Mghanistański znieść i zniszczyć, dzisiaj siły jej przewyższa. ( T i m e s szydzi i drwi z całego tego artykułu o wielkim związku władzców Azyi środkowej. ) Z Paryża, dnia 29. Maja.

Na dzisieiszem posiedzeniu Izby deputowanych poprowadzono dalej dyskussyą wczoraj przerwaną, która się projektu prawa kredytowego dotyczy. Oczekiwanie odezwania się Pana ThiersaJ, zwaliło na galeryą i ławy publiczne większą jak zazwyczaj liczbę słuchaczów. nie kommissyi tyczące się poprowadzenia kolei żelaznej z Orleanu do Bordeaux, pan de Liadieres zaś sprawozdanie uwzględniające proj ekt pauów Viviers i iunycfa, dotyczący się wdów pisarzy dramatycznych. Gdy polem do dziennych spraw przystąpiono, miał rzecz pan de Labaume względem artykułu o missyach nadzwyczajnych, będącego właśnie przedmiotem dyskussyi. Mówił »iż kraj już od kilku lat w nadzwyczajnej jest obawie o ster spraw zagranicznych; on dzieli tę obawę i rozumie przeto, iż mu się wytłumaczyć trzeba względem poprzednich swych głosowań. Francya postanowiła być pierwszym narodem pod względem handlowym; wtem zawadziła na swej drodze o Anglią; stąd wypadło, iż skutki powszechnemu oczekiwaniu nie odpowiedziały. Rząd starał się utrzymać kraj na drodze zgody i pokoju, lecz kraj nie widział w tein żadnego wynagrodzenia za straty poniesione i nie mógł zapomnieć świetuych czasów i sławy cesarstwa; zdecydował się do pokoju, ale nie mógł zapomnieć o wojnie: w tein przyczyna wszelkiego złego. Przechodząc zaś do kwestyi zewnętrznej, mówca ma (o przekonanie, iż strata w nowej Zelandyi poniesiona pochodzi z opóźnionego wysłania okrętu marynarki królewskiej. Rozumie, iż pomimo serdecznej zgody zachodzi małe jakieś pomiędzy Francy? i Anglią nieporozumienie; stąd wynika potrzeba oględności i baczności. Chwali zachowanie się gabinetu w sprawie Otahejckiej. Okkupacya admirała Dupelit- Thouars była względem Anglii wyzwaniem do boju. Nie było mu wolno Francyą bez potrzeby wplątać w wojnę; tylko od rządu centralnego takie postanowienia wychodzić mogą. Admiral, chociażby najwyższej rangi, nie powinien swoim okrętem politykę i losy Francyi IIa oczywiste narażać niebezpieczeństwa.« - Po nim odezwał się pan Thiers, mówiąc »iż zachował sobie właściwie tylko głębsze rozważenie kwestyi Montevidejskiej; tymczasowo jednak powie kilka słów i o wyspie Otaheiti. - "Według jego zdania skompromitowanie admirała jest wielkim błędem, który Francyi potęgę morską zniechęci, lądową poniży. Popełniono tu niezliczoną moc błędów. (Glos; precz z żartami. Pan Thiers milczy. Głęboka cisza. Głos zdawał się pochodzić z tribuny.) Pan Thiers mówi dalej: W Montevideo popełniono tyleż i to nie mniejszych błędów. Wystawiono Francuzów, którzy się tam osiedlili, jako awanturników. To fałsz. Są to po większe') części poczciwi kupcy, godni rządu opieki; jeżeli

Izba wyznaczy kommissyą do wybadania fćj sprawy, wtedy podejmuje się dowieść, co mówi. Tameczni Francuzi, w liczbie 20,000, ulegają tyrannii Rozasa. Widziano głowy francuskie wystawione w jatkach rzeżuiczych. Inni oszaleli, albo w nędzy pomarli. Ażeby takim okrucieństwom zapobiedź, wydał wojnę rząd francuski rządowi Buenos-Ayresu. Zawarcie pokoju miało tym barbarzyństwom koniec położyć. Lecz tak się nie stało. Rzeczy pozostały się in statu quo, owszem pogorszyły się. Dla tego Francuzi schronili się z Buenos- Ayres do Montevideo. Najświetniejszą przyszłość zapewnia temu miastu korzystne jego położenie przy rzece Rio de la Plata; handel znajduje się tam w stanie kwitnącym. Rozasa to jeszcze bardziej rozsrożyło; Francuzi pozostali w BuenosAyres zostali pozbawieni swej własności i zmuszeni do wstąpienia w szeregi Rozasa. Powtarza przeto, iż Francuzi w MonIevideo osiedleni są ludźmi uajpoczciwszymi; ganią ich wtrącenie się do spraw krajowych, lecz musieli przecież stanąć w obronie swej własności i swego życia, bo gdyby Rozas był wkroczył do Montevideo, byłby ich złupił i w pień wyrżnął. Musieli przeto uczynić to co uczynili. Rząd francuski nie potrzebuje się w tę wojnę mieszać; ale obowiązkiem jego jest ująć się za rodakami, zwłaszcza że pokój zawarły uznał niezawisłość rzeczy pospolitej wschodniej. Jednakowoż niedługo potem ogłoszono blokadę. Rzeź 'się znowu rozpoczęła, nawet przed domem Rosasa. (Posiedzenie trwa.)

Anglia.

Z Londynu, duia 26. Maja.

Część stronnictwa Torysów znana pod nazwiskiem młoda Anglia, objawiła swoje zasady i plany reformy w niedawno wyszlem piśmie pod tytułem: »Conniugsby, albo młode plemię.« Jest to romans, którego autorem jest znany członek parlamentu, pan Izraeli. Pan Izraeli wystawia siebie w osobie bohatera romansu i w rozmowie z bogatym, mądrym i zupełnie namiętności pozbawionym żydem. Sidonia, daje następny obraz Anglii, który przy tern i stronnictwo rzeczone dostatecznie określa. - »Cóż nam pomódz może? mówi Conniugsby, cóż jest silniejszego jak prawa i ustawy, i bez czego najlepsze prawa i naj doskonalsze ustawy staną się tylko martwą literą, albo nawet środkiem ucisku, oto charakter narodowy. Niebezpieczeństwo Auglii widzę ja nie w powiększającej się bezkarności administracyi, ale w upadku jej charakteru jako towarzystwa obywatelskiego.. «A jednakże czasu naszego nie mosfoo nazwać zepsutym.« - »T ak, politycznie zepsutym nazwać go nie można, ale czasem rozprzężenia towarzyskiego, które jest zgubuiejsze w swych skutkach, daleko bardziej Zgubuiejsze, bo dalej się rozciąga. Można mieć rząd zepsuty, a czyste obywatelskie towarzystwo, można mieć zepsute towarzystwo obywatelskie, a rząd czysty i sprawiedliwy. Cóż byś wolał?... - Zaduego z łych dwóch wypadków, »ja pragnę do wiary swej przywiązanego ludu, a swym obowiązkom wiernego rząd u« . .. Anglia więcej dbać powinna o swe towarzystwo jak o rząd swój.... Człowiek, stworzonym jest, aby szanował i był posłusznym. - Jeżeli zaś nic nie ma coby czcić mógł, kiedy mu nikt rozkazywać nie chce lub nie śmie, w ówczas wyrabia sobie sam bogów i znajduje przewodników w własnych namiętnościach.« Korrespondencya prywatna z Liverpool obejmuje następne ciekawe szczegóły o handlu angielskim: »Liverpool 2 3. Maja. Jestem tu w środkowym punkcie handlu całego świata. Przez ten to port Anglia wysyła na wszystkie punkta świata wyroby swoich fabryk, i dla tego wszystkie w zamian odbierane towary tam są składane. Wszystko tam na niezmierną skalę, kapitały, handel, przemysł, a nawet natura sama, która przez Mersey utworzyła port olbrzymi. Szybkość i znaczna liczba kommunikacyi zupełnie zniosła odległości, i nikt tu na nic nie uważa. Nikt nie pyta się jak długo trzeba jechać do Chin, ale wiele trzeba płacić za transport, i uważają, że ten jest tańszy jak do Hawru, bo z Hawru nic z powrotem się nie przywozi: 30 szylingów za ton kosztuje transport do Chin, a do Hawru za tęi samą ilość żądają 25 szyi. Tak rozwinięty handel działa z energią, śmia« łośeią posuniętą aż do nierozwagi. Wypadki odpowiednie są do środków, są one nagle, wielkie nieprzewidziane w swoich korzyściach równie jak i stratach. Niekiedy handel angielski, obejmujący fabrykacyę i zamianę produktów, zatrzymuje się; rzeka przepełniła swoje targi a ponieważ ciągle płynie, zdaje się, że zniszczenie i ruiny nastąpią po pomyślności. Ale ponieważ ten handel obejmuje świat cały, a świat posiada dotąd zasoby niewyczerpane dla ducha ludzkiego, nowy więc kanał odbytu się otwiera, rzeka wyrabia sobie nową gałęź, która zbyteczuy napływ oddali, uzyzni nowe okolice, i równowaga zostanie przywrócona. Rok temu sprzedawano statki za bezcen w Liverpoolu. Kilka statków wyprawia się do wyspna brzegach Peru po guano, rodzaj nawozu sformowanego przez odwieczne pokłady odchodu ptaków morskich ; przybywają tu, by je sprzedać i dziś 250 okrętów z Liverpoolu ładują się tym przedmiotem, Manchester ginął pod ciężarem, coraz powiększającej się produkcyi. Chiny otwierają się, i co sześć miesięcy posyłają temu krajowi tyle towarów, ile przez sześć lat nie posłano kupcom Hong. Spodziewają się, że targi będą zapchane, że cena będzie uiska, lecz cóż to szkodzi, towary zostały wywiezione. Odebrano rachunki sprzedaży przynoszące 35 do 50 za sto zysku i piszą, by posłano wszystko, co tylko jest w magazynach, i że to co jest w drodze, zyska pewnie 25 do 30 na sto. Lękają się tylko o trudności powrotu. Jest wprawdzie herbata, ale trudno pić jej więcej jak dotąd w Anglii, można będzie przywieźć cokolwiek cukru, ale szczególuiej rachują na jedwab. - Niektórzy kupcy spodziewają się, że dostaną jedwabiu taki transport, jak odbierają bawełnę z Ameryki.«

Niderlandy.

Z Hagi, dnia 31. Maja.

(Depesza telegraficzna.) - N. Cesarz Wszech Rossyi dzisiaj rano o godz. 7. ztąd odjechał. N. Król Niderlandów towarzyszy N, Cesarzowi aż do Helvoetfluys.

S z W aj c a r y a.

B e rn, dnia 27. Maja.

Zdaje się, iż wydarzenia wWallis nie przeminęły bez wpływu na katolicką część mieszkańców Argowii; rząd Argowski bowiem osądził potrzebną wysłać tu w osobie Landammana Prei Herosc deputowanego, ażeby tenże z tutejszym rządem względem środków się umówił, jakichby się chwycić należało w celu zapobieżenia rozruchom strony katolickiej w wolnych amtach. Bern oświadczył się natychmiast z gotowością popierania rządu argowskiego całą mocą i całym swoim wpływem i niezwłocznego posłania wojska do niespokojnych kantonów, w razie gdyby nicspokojuości takowe istotnie ukazać się miały. Spodziewać się należy, ii ogłoszenie tego oświadczenia zdoła wybuch takich niespokojności przytłumić. W kantonie dolnego WalIisu, którego wszystkie prawie główniejsze punkta az do St. Gingolfa obsadzone, i gdzie pod dowództwem Kalbermattena stoi załoga 2000 wojska, dobrze uzbrojona, lecz w ubiorze cywilnym, wszyscy nadzwyczajnie są zadowoleni z zachowania się wojska okkupacyjuego. Przyniosło ze sobą swe żywności. Zwolna zaczynają znosić swą własność i majątek z sąsiedzkiego Waadllandu. się z tamtej strony mostu Ś. Maurycego, nie śmie albo może i nie praguie wrócić do swych domów. 24. rozpoczęły się aresztowania członków stowarzyszenia Młodej Szwajcaryi; wieczorem tegoż dnia odprowadzono około 10 m. nich do zamku, gdzie 38 innych, których zwycięzki Jost z Tryeutu przyprowadził, pod strażą siedzi. Tegoż samego dnia ogłoszono w St. Moritz proklamacyą rady państwa, polecającą nadewszystko porządek i zaufanie. Z S i t t e n, duia 28. Maja.

W. Rada wydała następujący dekret: »Zważywszy, że klęski, których widownią był nasz kanton, osobliwie istnieniu zbrojnych towarzyst »młodej Szwajcaryi« przypisać trzeba, 'W. Rada stanowi: 1) Towarzystwo »młodej Szwajcaryi« zostaje zniesione. 2) We wszystkich gminach, gdzie są członkowie tego towarzystwa, ma być niezwłocznie ustanowiona Kommissya, której polecono przyjąć od każdego członka tego towarzystwa przyrzeczenie, że odtąd do niego należeć nie będzie, podanie stopnia, jakie w o wem towarzystwie zajmował, i broń, którą posiada. 3) Kto się wzbraniać będzie rozkazowi temu zadość uczynić, za buntownika poczytany i surowo podług praw ukarany będzie.

Z Warszawy.- »Przegląd naukowy« Nr.

5. i 6.: Zwycięztwo pod Grunwaldem i Tauneubergiem, przez G. - O wpływie wiary na narody; wyjątek z niewylłoczonego dzieła dokt. Edwarda Galii. - Poezyja: Pociecha we łzach, z Goetego przez B. Olszewskiego. - Kilka uwag zamykających rzecz nad wpływem filozofii współczesnej na literaturę w ogólności, przez L. T. - O czynszowaniu włościan, przez K. - Poezyja: J enijaluość, przez N a p . . . - Główne postępy mocarstwa, przez prof. Jezierskiego.-Kilka zdań urywkowych; różnica pomiędzy kochać-a kochać się - przez Pauline z L. W.-Kronika piśmiennicza polska. - Nowości.

OJI ReiinHcfgi.

W numerze onegdajszym Gazety W. Ks. P.

w artykule o (ealrze polskim z Krakowa JPanu Pfeifrowi nadano przydomek przedsiębiercy krakowskiego teatru. Przedsiębiorcą zaś owego teatru jest Wny Hilary Meciszewski a Pan Pfeifer zastępcą jego w Poznaniu i Reżyserem towarzystwa artystów dramatycznych. Sprostowanie lo umieszczamy na wyraźne żądan i e samego Pana Pfeifra.

Dziś w piątek dn. 7. Czerwca 1844. Towarzy, stwo artystów z Krakowa przedstawi: Zaręczyny przed frontem, komedyo-operę w 3. aktach z francuzkiego tłumaczone przez J. Aśnikowskiego art. dram.; z muzyką P. Titt.

W piątek dnia 7. Czerwca koncert na fortepianie Jfu Ui Brzozowskiej w Bazarze.

Nakładem wyszły: poezye shiego»księgarni Z l i p a ń s k i e g O

- Mmcyana Siemień * Cena 6 Złpol

OBWIESZCZENIE.

Tutejszy destylator i właściciel Pink u s zamyśla na drugiem piętrze swego w przeszłym roku na ulicy Prydrychowskiej pod Nr. 37. wybudowanego domu cylinder parowy do rozgrzewania wody, potrzebnej do łazienek, wystawić. Stosownie rozkazu najwyższego gabinetowego z dnia 1. Stycznia 1831. podaj e się wystawa kotła parowego do publicznej wiadomości, i wszyscy, którzy wprawach swoich myślą być naruszeni, lub obawiają się jakiej szkody, wzywają się niuiejsze'm, swoje protestacye w czasie prekluzyjnym 4ch tygodni u niżej podpisanego złożyć. Poznań, dnia 22. Maja 1844.

Prezes Policyi.

Planów o instytucie wychowania dla chlorów w Gnadenfeld w Górnym Szląsku, tóre już były rozdane, dostać znów można w księgarni E. S. M i t t l e r a w Poznaniu. Daguerotypia.

P o r t r e t y d a g u e r o t y P o w a n e, czarne i k o lor o w a n e, pojedynczych osób i kształtozbiorów, wielkości kamyka sygoetowego aź do IlJ cala wynoszącej, robię porządnie i tanio.

Bernard Pilehne, w rynku Nr. 71.

Rejestra gospodarskie, kontrakty służby, wszelkie gatunki.paP.ierp i m (cryafew plSmlelloycll poleca po iiajumiarkowańszych cenach JLouis Merzbach) przj Nowej ulicj Nr. 14 Grunt młyński, na którymby właściciel dozwolił wystawienia kilku machin do fabrykatów, poszukiwany jest do zadzierzawienia na niejaki lat przeciąg. Tylko sami właściciele proszeni są, ażeby jak najrychlej adres swój z bliższcini szczegółami opieczętowany pod głoskami W. S. wExpedycyi tej gazety oddać raczyli.

Prawdziwy Umburski ser JX)leca G. Bielefeld.

w sobotę dn. 8. Czerwca zrana o godzinie 11" na tutejszym placu działowym, 4ry dobrze do jazdy włożone konie, anglizowane, 8 - 10 lat mające, gniade, wzrostu 1 - 3. cali, trzy klacze a 1. wałach, pójdą na publiczną przedaż sposobem licytacji in plus i za gotową zaraz zapłatę w pruskiej grubej monecie. Anschiitz, Kapitan i Król. Aukcyonator.

OBWIESZCZENIE.

Polwark probostwa w Dolsku około 1000 mórg Magdeb. roli i łąk mający, z rąk podpisanego Proboszcza jest do puszczenia w dzierżawę od Sw. Jana I. b. na lat sześć. Warunki dzierżawne każdego czasu Szanownym konkurrentoinprzedłożone będą. Dolsk, dnia 1. Czerwca 1844. I.

X. J. Koperski, Proboszcz.

OBWIESZCZENIE.

Dla zmiany pomieszkania wyprzedaję sprzęty gospodarcze, konie, woły, bydło, owce, powozy etc. na dniu 4. Lipca I. b. o godzinie 8mej rano we wsi J e l i t o wie pod Gnieznem; a to najwyżej dającemu z wolnej ręki za gotową zapłatę. Jelitowo, dnia 30. Maja 1844. Karol Zaborowski, possessor.

Przedaż baranów.

Dominium Podlesie Wysokie ma na podwórzu tutejszego Hotelu Saskiego barany do przedauia.

Przedaż baranów.

Z owczarni zarodowej w Tuchorzu sprzedawane będą w dniach od 5. Czerwca w tylnych zabudowaniach Hotelu Saskiego Merino barany. Zaręcza Dominium, iż barany te są od wszelkich zaraźliwych chorób wolne. Ważne dla posiedzicieli dóbr doniesienie. W dniu 26. Września 1842. zasiałem na polu mojem w Ki c i nie na 1 * morgi roli 4 macki zamorskiego żyta olbrzymiego, z którego w roku 1843. miałem 1 81 mendeli w słomie, a 25 szefli Berlińskich w ziarnie. Z tych wysiałem znowu w roku 1813. 221 szefli Berlińskich. Po tegorocznich żniwach zamierzam zamorskie to żyto sprzedawać w ziarnie; wszakże Panowie posiedziciele dóbr przekonać się mogli naocznie już w obecnej chwili o okazałości i bujności tego zboża, pozwalam im niniejszem obejrzeć je w każdym czasie w dobrach moich Kicinie. Handlujący nasionami Panowie Szulc w Bazarze, i Bracia Auerbach przy Wrocławskiej ulicy w Poznaniu posiadają juź próby tego zboża. Kicin pod Poznaniem d. 5. Czerwca 1844.

Adolf Baron Lutzów.

D l a w i a d o 11 O ś c i.

Proceder po ś. p. Michale Z up a ii s kim kupcu będzie i nadal kontynuowany przez U I. A. Kosidowskiego Administratora sądowego. Poznań, dnia 6, Czerwca 1844.

Sukcessorowie.

Sprzedaż publiczna.

W poniedziałek dnia 10. b. m. o godzinie 12.

sprzedawać się będą w Król. Gimnazyum Stej Maryi Magdaleny przez licytacyą za gotowe pieniądze, niektóre dublety fizykalnego Muzeum, między innemi wielka machina elektryczna, wiatrówka, mikroskop, barometr it. d. Dyrektor.

* «X*X«X*X«X« «X« »X- W»X" MC@X-$-X«( - {*X« - * N .wo łzało ona wapierni a, <45 x i mili od Poznania za Głownem przy rze- !? & ce Warcie leżąca. Droga do niej spoczy- & A na się od drogi wielkiej bydgoskiej z lewej · strony lasów królewskich. Podpisany poleca Szanownej Publicznści I> i£ iWielm. Posiedzicie10m dóbr, wapno z Ka- /\ * mieni wapiennych nowo Riidersdorwskich '. * ™ W swojej nowo założonej wapierni palone, * /\ i pozwala sobie nadmienić, że takowe, w & B wielkiej i małej ilości, nie tylko w wapier- 3 · * ni samej, lecz też i w Poznaniu u podjJisa - .

fj nego, POO warunkami rzetelne - i£ m l * dostać można. H. o. Becker, przy ulicy Mało Garbary pod liczbą 11. * £ w domu Jafego.

· «x» X «X» X «X» X«X4- X «BX*X «X-» X» x*x» X» X «»>

Przedaż porcelany 2 królewskiej fabryki porcelany w Berlinie. Mam honor donieść niniejszem najuniźeniej: że skład mój porcelany nadsełkami nowe mi z wyż wspomnionej fabryki uzupełnionym został w jak najdobrańszy sposób. Ponieważ znajdowanie się na aukcji dla wielu osób jest nieprzyjemnem i zmudnem, urządziłem rzeczy tak, iż w lokalu handlowym moim w czasie jarmarku wełniauego i St. .fańskiego po tych samych niskich cenach, jak w roku zeszłym na aukcyi w Hotelu Saskim, porcelana przedawauą będzie. J an Ig. M e y er, N I. 70. N owej i Sierót ulicy narożnik.

1« Na nadchodzący jarmark wełny IlJ li, polecam mój handel wexlowy U{ * do wszelkich tej gałęzi dotyczą- ig X cyc h czynności, ofiarując przy 5 III najrzetelniejszej usłudze najsłu- IlJ :Q szniejsze kursy. Ę * Benoiii Kaskel, )J'r. « « e ni. - zerokiei" j lUOilUlU lU11l11l.JY 8 AO Dwa nowe fort ep i ana w formie skrzydłowej "%A$ znajdują się u mnie na przedaż. Wstrzymując się od wszelkich pochwał dla instrumentów mojej własnej roboty zdaję się na sąJ znawców, upraszając mających chęć kupienia, ażeby je liiezaniedbali obejrzeć, tern bardziej, iż przy dobrej, jak uznano, robocie, jaknajuuńarkowańszepodawać mogę ceny.

C Ecke, budowca instrumentów. m m mmm mmm = KlIka tYSIęCY cetnarowweł-llI poleca nowo założony handel towarów ** ny znaleść może pomieszczenie-!"<<' strojnych i modnych 1lI W tutejszym Hotelu Saskim zajjAj Sióstr Herrmann Aopłatą poiniernego składowe-** w starym r:yn u.Nr: 53. (na ożnik ulicy 8 ( . G E R JezuIckIeJ pIerwsze pIętro) PJgO. .. O g g e n , llł; x świeżo z Paryża sprowadzone najmodniej- x.

x sze kapelusiki Damskie, ubrania na głowę, x g czepki, manlelety, których modele rzadkiej j* * piękności jak najstaranniej są kopiowane, g g peleryny, kołnierze, krawaty i 1.d. po naj- g S słuszniejszych cenach. $< · -Me * Drugi transport świeżyehiHT«Cje* śledzi otrzymałem i przedaję takowe po 2sgr., świeże o p i e k a n e Ś t r a l z u fi d s k i e ś l e - d z i e, Messeńskie cytryny tuzin 6 i 8 sgr., naj - lepsze Messens, apelcyny tuzin 118 i 15 S gr. 9 tłusty liimb. ser śmietankowy w małych sztukach po 4 sgr., ser z ziół funt 6 sgr. i ser Parmazański funt 15 sgr., najprzedniejszą Oliwę P r o w a ń c k ą kwarta 2» sgr., najlepsze rodzenki w g r o fi a c h funt7 sgr, świeże Alex, daktyle funt 6 sgr., świeże figi w krążkach funtisgr., świeże, prawdziwe A A loski@ ID a kar o fi y funt 61 sgr., świeże sardines ił l'huile, świeże I * e r i g o r d tm> tle w szkle i najprzedniejszy Brunśw. s a l S CSOlI poleca .fózef Ephraim, Wodna ulica Nr. 1.

" - .

- M - * " -

Wszelkie blawatne Uedwabne) i wełniane wy roby, jak zgoła materje modne, en gros i en detail, znajdują się znowu w licznym doborze po zniżonych stałych cenach fabrycznych w handlu Arnolda Witkowskiego, rynek Nr. 79. pierwsze pietro. Handel tytuuiu i cygarów Braci h rydlauderów na starym Rynku pod Ratuszem Nr. 4. i na Wrocławskiej ulicy Nr. 30 zaleca Prześwietnej Publiczności swój nowy wybór cygarów prawdziwycli Hamburskich, liremciiskich, łlawańs k i d l i M a fi i l s k i c h , starego robaczy"'t1P Varinas i Portorico, lytuniu Tureckiego i Węgierskiego, tudzież Basile «JOtfCO A Petersburskiego (cerata ki tajkowa).

ftkład towarów i wyrobów tureckich wprost z Konstantynop o l u i Az y l Pa w.ła ( eOr lewiczą !I ZY rynku starym l UlICY Wodnej . l. w domu niegdyś JPana «Ta ina, poleca wyb ó r prawdziwych szalów każmierskich, chustek, materyj jedwabnych na suknie, prawdziwy olejek róźanny, pachnidła, tytuń turecki w liściach jako krajany, prawdziwe fajki tureckie gładkie i pozłacane, cybuchy tureckie, janczary muzyki tureckiej, oraz wiele innych rzeczy. Skład 11CEZ prawdziwych Hawańskich, Hauiqurskich i iSremeńs k i c II C y g a r O W polecamy łaskawym względom Prześwietnej Publiczności, nadmieniając jednak, że tylko w \, -J i T' 7 pudełkach takowe zbywamy. Poznań dnia 5. Czerwca 1844.

Bieczyński & Schmidt, przy Wrocławskiej ulicy pod liczba 12.

III I Handel tabaki, tytoniu i lU i cygarów Aleacana. Mo- JE lUp raiińshiego, róg Now ulicy II pijjjjK poleca swój skład prawdziwych h a - mI.U? # wańskich cygarów , które I1HĄ wprost z A ID e ryk i w komis 0- w # trzymał; cygary inne w średnich i AII;a miernych cenach ; prawdziwy t y t Ó fi Ę*II p turecki, i antypki. )J(

Nową nadselk<; ulubionych Sylwa-cygarów otrzymał G. Bielefeld.

Kurs gieldy Berlińskiej.

Dnia 4. Czerwca 1844.

Sto- Ma pL kurant.

pa papie-l gotop r C raini. I wizną

Obligi długu skarbowego .. l IlJ Prusko-ang. obligi z f. 18)l( 1 4 Obligi premiów handlu niorsk. - Obligi Marchii Elekt, i N owej 3k » » Gdańska wT.. IlJ Listy zastawne Pruss. Zachód. «j » »W. X Poznańsko 4 · » dito 3i » »Pruss. Wschód. 3' , » »Pomorskie. .. s< » »March. Elek.ijy. &, · »Szląskie .... A Inne monety złote po 5 tal. .

A H ej e Drogi zeI. BerI. - Poczdamskićj Obligi upierw. BerI.- Poczdams.

Drogi zeI. Magd. - Lipskiej . .

Obligi upierw. Magd.- Lipskie. 4 Drogi żel. BerI.-i\nhaltskićj .

OblIgi upierw. BerI. - AnhaHskie 4 Drogi zeI. DysseI. Elberleld. 5 Obligi upierw. DysseI. - EIberf. 4 5 4 f 4 4

Obligi upierw. Reńskie .... » od rządu garantowane.

Drogi żel. Bcrlinsko- Frankfort.

Obligi upierw. BerI.- Frankfort.

Drogi żel. Górno- Szląskiej . .

- - dito LU. B.. · » BerI.-Szcz. LU. A. i B.

« » Magdeh. - Halberst.

Dr. źeI. WrocI.-Szwidu - Freib.

Obligi upierw. Wroc, S»w.-Fr.

-4 4 * 4

101 100* - - 88* - 100' 991 MOJ 100' 48 lOOf 99J 103* M31 - 98 M2ł 10 l» lOOł lOOf lOli luoi Ę - 131 Ę Ę IIJ 3 170/\ - - 103.

192 19l J - 1631 - 169 104$ - fi - , - 891 98» - 9»ł - 151 150 104J 1294, - 122£ - 137 1251 - 1034 m