GAZ

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1844.08.07 Nr183

VVielkiego

)Ki ę 6 t. W np O ZNANSKIEG

Nakładem Drukarni Nadwornej IT'. Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wann owski.

A 188.

W Srodę dnia 7. Sierpnia.

1844«

Wiadomości kraj owe.

Z B e r l i n a, dnia 5. Sierpnia.

Przybył: Radzca legacyi i minisler-rezydent przy dworze rzymskim, von B u c h z Rzymu.

Z Berlina, d. 31. Lipca. - Wszyscy prawi obywatele w tera zdaniu zapewne się zgadzają, iż byłoby śmiesznością dowodzić nienawiści swej przeciw zbrodniarzowi Tscbech przez największe ile możności ukrywanie stosunków jego i tajenie ważności tego wypadku. Owszem zupełne wyjawienie wszelkich do wyświecenia pobudek tego czynu służyć mogących okoliczności jest niezbędnem tu obowiązkiem. Zwracamy już uwagę na następujące szczegóły.

Zbrodniarz w dniu przed zamachem swoje ostatnią własność, - t. j. utkany przez córkę jego dywan - sprzedał aby swoje długi spłacić. xxm zapieczętowanym po zamachu pokoju znaleuo paczkę zadressera : »Do mego iukwirenZawiera ona kopie wszystkich aktów w daejszej sprawie zbrodniarza wydanych z uwalę oryginały aktów tych już rozesłane, aby iblicznie ogłoszono. - Córka oświadcza, )brze jej wiadomo, ile ojciec jej od lat wycierpiał, nie przewidywała jednak teieby na uświęconą osobę Króla targnąć -iał. Przebywa ona tymczasowo w domu 'mieszczonej przy administracyi więzieodłączono ją od ojca; dla nie;

szczególny się objawia udział i pewien obywatel tutejszy ofiarował na korzyść jej 200 tal. jako depozytum w sądzie. Człowiek jedeu z Storkow opowiada, że Tschech urząd swój burmistrzowski dobrowolnie złożył i że ani złe urzędowanie ani życie naganne nie były do tego powodem; mianowicie podczas cholery wielkiem się odznaczał poświęceniem i podano go na ozdobienie orderem. Dopiero w Kwietniu r. przeszło powziął zamiar wykonania zabójstwa, kiedy w ouyui czasie odebrał tozknz rządowy, żeby odtąd żadnych więcej petycyi podawać się nie odważył; petycye bowiem jego niekiedy wyrażenia nieprzyzwoite i zbyt cierpkie zawierać miały. - Broszurka »Krótka charakterystyka byłego burmistrza Tschech« pisana w dniu popełnionej zbrodni i w tymże dniu cenzorowana, w nocy następnej w 50,000 egzemplarzach za pomocą pras parowych wydrukowaną została. W ciągu soboty, niedzieli i poniedziałku sprzedano w samym Berlinie 15,000 egzemplarzy a pocztą przeszło 20,000 porozselano. Z Lignicy , dnia 26. Lipca.

Dwa miasta już i tak rozmaitemi klęskami dotkniętego górzystego Szląska, Reinerz i Landshut, stały się po większej części pastwą płomieni. W Landshut wybuchnął ogień dn. 20. m. b. w nocy o 1. w bliskości rynku, spustoszył wschodnią część onego i całą między nim i dolną bramą położoną dolną dzielaicę miasta. żywiołu i 140 rodzin pozbawionych przytułku. Pomimo dzielnie i mądrze kierowanych usiłowań gaszenia nie można było ogniowi tamy położyć, ponieważ domy prawie wszystkie szkudłami kryte i z drewniane mi szopami stykające się postępowi ognia wolne dawały pole. Starzec 601etni, chcąc ratować rzeczy z palącego siej domu, śmierć tam znalazł. - Iw innych częściach tutejszego obwodu regencyjnego w 0statnichj czasach kilka, choć mniej znacznych, było pożarów ognia. Widoki pod względem żniwa obecnie pomyśluicjsze.

Wiadomości zagraniczne.

Wolne miasto Kraków.

Dokońc. artykułu: «Zdanie sprawy o stanie kraju od roku 1838 do końca r. 1843.: (Patrz Gazeta Poz. Nr. 181. sir. 1452.) Stan ludności.

Ludność Krakowa z okręgiem wynosiła: W roku 1818/19 . . 10 1 , 3 O 6 dusz, « « 18 3 6/3 7 . . 13 1 , 462 « « « 1 8 4 3 . . .. 145 , 7 8 7 « z tej ostatniej liczby przypada na samo miasto Kraków 42,9'JO mieszkańców, t. j. Chrześciau 29,910, a Żydów 13,080.

W Krakowie i okręgu było w r. 1843 w ogóle 16,746 Żydów. W przywiedzionej tu ludności w roku 1843 znajdowało się płci męzkiej 71,821, a żeńskiej 73,966, czyli na 100 uięszczyzn było 103 kobiet. - W Krakowie i okręgu w r. 1843 urodziło się 6557, a umarło 4749 osób. W r. 1843 było w całym kraju domów mieszkalnych 15,790, a między terni 1728 w Krakowie, a 14,062 w okręgu.

Handel, przemysł, gospodarstwo kraj owe. W r. 1844. otworzyła się nadzieja ożywienia handlu, przez zamierzoną na akcyje drogę żelazną dla połączenia Krakowa z koleją Górnego Slązka. Roboty przygotowawcze już się rozpoczęły, a kolej g o t o wab ę d z i e naj dalej w roku 1847. W r. 1843. było w całym kraju: 10,030 koni, 24,436 krów, 2504 wołów, 25,816 owiec, 11,264 sztuk trzody chlewuej. W porównaniu z dawniejszemi laty okazuje się coraz większy przybytek bydła rogatego (świadczący q coraz bardziej kwitnącym stanie rolnictwa);

ubytek zaś w owcach zastąpiony został znacznym przybytkiem trzody chlewnej. Gospodarstwo leśne zagrażało drożyzną i brakiem drzewa. Dla unikuienia tego, pomierzono i podzielono w roku 1840. wszystkie lasy w dobrach prywatnych i okazało się, że jest przeszło 30,000 morgów lasu, które na wręby podzielono, a dla prowadzenia należytej kontroli w wycinaniu wrębów, oddano nadzór oddzielnemu do tego celu urzędnikowi. Wskutek rozporządzenia Rządu, wysadzono w okręgu przez włościan w związki małżeńskie wstępujących, w przeciągu 3ch lat po rok 1843. drzewek różnego rodzaju 18, 8 O 8 sztuk. Adininistracyja kopalń i lasów zajmuje całą troskliwość rządu. Zakłady górnicze zostają w ciągłym ruchu, prócz alunowni, którą Rząd dla niskości cen ałunu przymuszonym był zamknąć. W kopalniach w Jaworznie i w INiedzieliskach wydobyło od 1. Czerwca r. 1837. do ostatniego Grudnia r. 1843: węgla grubego 1,040.188 korcy, kostkowego 58,502 korcy, miału 555,331 korcy. - W hutach w Jaworznie i w Niedzieliskach wytworzono w tymże samym czasie: 60,254 cetnarów berlińskich rynku. W Jaworznie zaś wytworzono także w tym 31etnim przeciągu czasu: 5776 celno ałunu.

Budowle publiczne wszelkiego rodzaju. W skutek postanowienia Senatu rządzącego, inspektorat dróg i mostów połączony został z dawniejszym urzędem budownictwa, i od i. S tycznia r. 1 841. zaczął slauowić z tym osMtniin jedne gał<ęż służby publicznej pod wspólnym dyrektorem. - Pod względem wszelkiego rodzaju budowy publicznej, zrobiono tak w samym Krakowie jak i w okręgu w sześciu ostatnich latach wi<;ce 'j. a niżeli kiedybądź w podobnym przeciągu czasu. I tak: W samym Krakowie szpital Sgo Ducha prawie z gruntu odrestaurowano. W zamku królewskim znaczne i kosztowne przedsięwzięto naprawy: w roku 1841. jedno skrzydło pałacu zamkowego oddano na koszary milicyi, drugie zaś niemniej i dół zajmują ubodzy i dzieci pod opieką towr rzystwa dobroczynności zostający; trzecie, czj wschodnie skrzydło postanowił Rząd uratow od zniszczenia i w obszernych salach jego d< pracy zamieścić. 1 samej rzeczy «ratowano ogromną budowę od dalszego zniszczenia, z korzyścią skarbu do ożylku przywiedzione Jednakże do ukończenia całego dzieła pozostaje jeszcze danie belek w niektórych salach i wyrestaurowanie drugiego piętra pawilonu «ku łacową; na o bszernyir dziedzińcu od strony południowej założono szkółkę plantacyjną, i nowy kanał w długości 174 sążni z potrze buemi śluzami dla wszystkich zabudowań zamkowych zrobiono. Pozostaje jeszcze do uskutecznienia: reparacyja i wzmocnienie murów ogrodowych od strony zachodnej, baszt pomiędzy niemi i restauracya dawnego semiuaryum. - Rotundę bramy Floryjańskiej, mianowicie co do wieżyczek zachowano od upadku i w r. 1840 i 1841 przywiedziono do takiego stanu, iż długi czas bez potrzeby nowych reparacyj pozostanie. - W ratuszu Kazimierskim urządzouo szkolę przemysłowo handlową dla starozakonnych. - Dom rządowy na Stradomiu, w którym jest teraz umieszczona poczta Król. Polskiego, wyrestaurowauo. - Dom pod liczbą 168. w ulicy Kanonnej, przerobiono zuacznym kosztem na biorą Dyrekcyj policyi. Dom rządowy przy tejże ulicy przerobiono na iukwizytoryjat sądu kryminalnego i areszta iukwizycyjue. - Senat rządzący zakupił dawniejszy gmach teatralny przy placu Szczepańskim wraz z przyległą kamienicą i przerobił go znacznym kosztem na nony teatr skarbowy. W roku bieżącym gmach ten będzie dokończony. Zawiera on wszelkie potrzebne lokale i salę redutową. - Dawne ruiny bursy Długosza rozebrano w r. 1843., a w roku bieżącym budowa z gruntu zostanie rozpoczętą i połączoną z gmachem przy kościele śgo Piolra, klórylo gmach mieści w sobie władze rządowe. - Kanałów publicznych wybudowano w Krakowie w ogólnej długości 3 O 2 sążni, a kanałów prywatnych 1460 sążni.

Fundusz na pierwsze wyznaczany bywa budżetem, drugie zaś budują się z poboru opłaty od rzezi bydła U{ Krakowie. - W gmachach skarbowych zrobiono 6, a po placach publicznych 7 nowych sludui. - Postawiono most na starej Wiśle, zreparowano most stradomski i postawiono na Wiśle nowy most pływający. Także rozpoczęto most stały na Wiśle, łączący Kraków z miastem Podgórzem. Most teu będzie wsparty na czterech filarach i dwóch izbicach murowanych z kamienia ciosowego, a pokład jego spoczywać będzie na pięciu łukach drewnianych. Całe to dzieło ma być w parę lat do skutku doprowadzone. - Nie mało też zrobiono pod względem uporządkowania placów, ulic i przedmieść. Znaczą część rynku głównego, rozmaite place i ulice wybrukowano kamieniem porfirowym, a niektóre wymakadeuiizowano i dano chodniki częścią porfirowe, częścią wapienne i z marmuru. Plantacye przy

«nowym sWlecie« urządzono, wyplantowano plac »na strzelnicy« zwany ild. itd. Place i kramy upiększają się, a w miejscu bud, powstają przy pomocy rządu szeregi ozdobuiejszych kramików. W Okręgu zaś prócz licznych budynków pa« rafialnych przy instytutach religijnych, wystawiono kosztem skarbu publiczuego wielką liczbę szkół nowych piątrowycb, - a inne powiększono. - W mieście Chrzanowie wymurowano szpital, założono studnię w środku rynku i wystawiono skład na rekwizyta ogniowe. W Jaworznie wymurowano prochownię, dom dla kontrolera lasów, mieszkania dla górników i dla straży; także przerobiono szpital i wyrestaurowano dom pracy, - Na gościńcach we wszelkim kierunku (tak w obrębie rogatek Krakowa, jako i w całym kraju) popostawiano i naprawiano wiele mostów, pozakładano kanały, zrujnowane części gościńców naprawiano i nowe gościńce zbudowano, powystawiano domy dla poborców myta i strażników, opatrzono gościńce znakami milowcmi i półmiłowemi z kamienia i t. d. - Budowy wodne pilniejsze na Pszeuiszy i Wiśle dla obrony brzegów uskuteczniono, koryto Rudawy i Białuchy sprostowano, i t. d.

Instytuty dobroczynne.

Szpitdle są dośJ hojnie w fundusze; uposażone. W. r. 1840. wprowadzono w wykonanie nowy statut, urządzający szpitale odpowiedniej niż dotąd, pod względem poi zadku, oszczędności i wygody chorych. - Zawiązane w roku 1816. «Towarzystwo Dobroczynności« dostało od Senatu rządzącego nowe dla siebie statuta z d. 3 l. Grudnia r. 1838. Pod opieką tego dobrze uposażonego towarzystwa zostaje »Dora ogólnego schronienia dla ubogich« i »Dom sierot;« ten ostatni jest na koszt skarbu publicznego. - »Anybraclwo Miłosierdzia i Banku pobożnego« przez księdza Piotra Skargę ufundowane, rozdaje jałmużnę i miesięczne wsparcie, wyposaża ubogie a cnotliwe dziewczęta, i wypożycza bez procentu pewne summy na taki cel przeznaczone. Przez wzorową administracyę fundusze tegoż Arrybraclwa wzrosły w przeciągu ostatnieb 6ciu lat bardzo znacznie.

Francya.

Z P a ryż a , dnia 28. Li p c a.

Pod względem polemiki pomiędzy dziennikami a duchowieństwem tak się wynurza G az e t t e de F r a n c e: »P. Thiers dał hasło dziennikom będącym za bastyIłami (forlyfikacyą Paryża): krzyk przeciw duchowieństwu wzmaga się coraz to silniej. Niechaj nam wolno będzie naslępu duchownej te same są dzisiaj pod rządem Księcia, którego przyjaciele jego ostatnim z W 01terzystów nazwali, jakiemi były pod Królem, którego na pięciofrankówkach w sukni J ezuickiej wystawiono. Cóż stąd wnosić można rOto że restauracyą całkiem uwolnić należy od zarzutu, jakby »parlyi duchowieństwa« potakiwała. Jesteśmy przecież w zupełnej rewołucyi, obchodzimy wigilią dni wiekopomnych, a widzimy jednak, jak Dziennik Sporów zgodnie z Nationale m i organami dynastycznej oppozycyi przeciw duchowieństwu tak groźnie i zapalczywie występują, jak przed rokiem 183 O. P 0nieważ się zatem rzeczy po rewołucyi podobnież ukartowały, jak były za restauracyi, pochodzić to musi z przyczyn spólnych i tychże samych; jest to materya godna zastanowienia i wrócimy do niej jeszcze.« - Stosownie do dziennika Górnica de G i b r a l t a r potwierdza się z listu pisanego z Marokko pod dniem 28. Czerwca doniesienie, że Cesarz Abd el Rahman postępek dowódzców swoich potępia, ponieważ trwały pokój z Chrześciaństwem przekroczeniem jego rozkazów na szwank wystawili. Niektórzy z tych ludzi poszli do więzienia, inni urzędy swoje postradali. Wszakże pomimo to wypadki w Afryce groźną postawę przybierać się zdają. Z dnia 2'J. Lipca.

Dnia 17. b. m. zawinął do przystani Kadyxkiej francuzki parostatek, a zaraz potem poszła eskadra Księcia J oinvilla z taką szybkością pod żagle, że niektórzy oficerowie, którzy za pozwoleniem swych zwierzchników na ląd byli wyszli końcem obejrzenia okolicy, tamże pozostali. J eden statek parowy został w porcie, zapewne aby ich zabrać. Eskadra udała się ku Lewaucie, i nie wątpiono o lem, że się ku brzegom afrykańskim obróci. Przyczyną tak nagiego wyjazdu była podobno wiadomość, że eskadra angielska z Malty do Tangeru przybiła. I) o tego niosła wieść, że w porcie langerskim nieprzyjemne wydarzyło się zajście pomiędzy francuzkim a angielskim okrętem. Stąd to zapewne poszła owa wiadomość podana przez dziennik Barceloński, że okręt Księcia J oinvilla zatopił okręt jakiś angielski. Eskadra angielska z Malty przybyła składała się podobno z liniowego okrętu «Formidable « i okrętu parowego «Eagle«; pod dowództwem Admirała Owena: ale w Tangerze lub Gibraltarze połączyć się z nim miała fregata »Warspite« i inna jeszcze fregata mniejszej siły, a okręty liniowe > Albion i Caledonia«, które na początku t. m.

z Anglii były wypłynęły, z 90 i 120 działami, toż samo miały przeznaczenie. Taka jest obecnie siła marynarki angielskiej w owych okolicach, do czego jeszcze fregatę »Fox«, tudzież kilka parostatków dodać należy. Co do powodu, dla którego flota francuzka przeciw Tangerowi wyruszyła, szukać go zapewne należy w wypadkach zaszłych na granicach marokkańskich od czasu jak Książę Joinville Oran opuścił. Słychać, że sam Marszałek Eugeaud wynurzył Księciu życzeuie, aby się z flotą do linii operacyjnej zbliżył. Anglia.

Z L o n d y n u, dn. 3 O. Lipca.

Królowa J. M. cieszy się wciąż jeszcze jak najlepszem zdrowiem. J. K. W. Księcia Pruskiego spodziewano się tu wczoraj i dzisiaj. Wysłano okręt parowy do Antwerpii na rozkazy wysokiego gościa, a P. Thile, Sekretarz przy poselstwie Pruskiem, wyjechał już od dni kilku do Niemiec, aby J. Kr. W. do Londynu towarzyszyć. Słychać, że Książę także Szkocyą zwiedzić zamierza.

Fregata »Vindictive« zawinęła d. 27. z Oceanu południowego do Portsmouth. Przywiozła ona z sobą Konsula Pritcbarda z Ofaheiti, gdzie tenże ze strony Francuzów różnycłi doznawał przykrości, przez czas niejaki nawet uwięziony być miał. Równocześnie nadeszły depesze z Otaheiti z początku Maja, z doniesieniem, że konsul angielski puzez władze francuzkie wygnany został, pod pozorem że zachęcał Królowę do zrzucenia protektoratu francuzkiego. Admirał fraucuzki był w Valparaiso, oczekując uwolnienia swego. S tandard jest tego zdania, że rząd francuzki wszystkie zajścia na Otaheiti natychmiast potępi. - Z Valparaiso nadeszła wiadomość z dnia 1. Maja, że rząd peruański port Arica znowu za będący w stanie oblężenia ogłosił, jako te'ż, że powstanie w Peru przeciw Prezesowi Yivanco coraz bardziej się wzmaga.

Wczoraj nadeszły tu wiadomości z New Yorku z dnia 15. b. m. We Filadelfii powtórzyły się gwałtowne zajścia pomiędzy partyą rodowitych Amerykanów a osiadłymi w Filadelfri Irlandczykami. Dopiero gdy się milicya w to wdała, gdy 13 osób zabito a około 50 raniono, spokojność przywróconą została.

Wylew rzeki Missouri i Missisippi ustąpił nieco: plantaże na brzegach tychże rzek, uległy zupełnemu zniszczeniu.

Hiszpania.

Z Madrytu, dnia 23. Lipca.

Otóż nastąpiło, co każdy nieuprzedzony przewidywał. Rozdwojenie od samego począ być zagładzonem podróżą 4 ministrów do Barcelony, owszem dziś wydaje się być tak wielkiera, iż prawie powiedzieć można, że Hiszpania obecnie wcale nie ma rządu. Dla lepszego pojęcia tego położenia rozpatrzmy się po krotce W najbliższej przeszłości. Upadek Olozagi wtrącił kraj w położenie tak przykre, iż nawet generał N arwaez i prezydent kongresu Pidal nie śmieli stanąć u steru. Młody stanowczy człowiek, Gonzalez Bravo wziął przewodnictwo, wczćm go popierali Narwaez warmii, Pidal w kortezach. Ministerstwo to rozwiązało naczelne zadanie każdego rządu, umiało wymódz posłuszeństwo dla siebie; zląd wysławianie go w pismach dzisiaj panującego stronnictwa. Kiedy pokój na wewnątrz zdawał się się być ustalonym, ci, co się przed niebezpieczeństwem usunęli, urośli w odwagę i wsparci obcym wpływem wyparli ministrów, co lak poważne stanowisko zdobyli. Pierwszym warunkiem istnienia gabinetu jest zgodność wszystkich członków co do zasad i zamiarów. Przypatrzmy się teraz gabiuetowi Narwaez. Sam generał, najżarliwszy dawniej wykonawca rozporządzeń ministerstwa Bravo, stanął na czele, przyzwał ministra sprawiedliwości M a y a n s , znanego z opinii ściśle mouarchicznych i wreszcie panom Mon i Pidal, uczniom Toreny, wielbicielom francuzkich urządzeń i polityki, dwa ważne powierzył wydziały. W całości złożonej z lak różnorodnych części niepodobną jest harmonia: na dobitkę podróż królowej do Barcelony wnosi jeszcze materyalny rozdział, rząd podwójny: jeden otoczony intrygami stronnictw, w Madrycie; drugi wsparty obecnością dworu i ciała dyplomatycznego w Barcelouie. Tu w Madrycie głoszą ministrowie powrót do ścisłej prawności, konieczność zachowywania form konstytucyjnych, hasłem ich: konstytucya i prawność! - lubo nie znoszą zarazem praw organicznych samowolnie przez poprzedników ustanowionych; - tam cała Arragouia, Almeria, i Logronno ogłoszone zostąją za będące wstanie oblężenia. Tutejsi ministrowie utrzymują, że kroki te bez ich wiedzy uczyniono, wyprawiają agentów do Barcelony dla podględywania N arwaeza, w swych dziennikach krzyczą na rządy wojskowe i wreszcie opierają się rozkazom wydanym przez niego w imieniu królowej. Gen. Narwaez :Qsłuchał wreszcie rozsądnych przedstawień, znosistan oblężenia Arragonii, ale wydaje zarazem do tutejszych ministrów odezwę tak dotkliwą, iż panowie Mon i Mayaus na nowo do Barcelony pospieszają, z postanowieniem, ze złożą swoje tekij albo wymogą na generale, że sam ustąpi. Narwaez życzył sobie, aby mar. Miraflores przyjął ministerstwo spraw zewnętrznych. Ten jednakże wzbrania się stauowczo dla różnicy w opinii między nim a panami Mon i Pidal panującej. - Mar. Villuma znajduje się tu, nie przyjmuje jednak, dla słabości, żadnych odwiedzin. Włochy.

K o n s t y l u c y o n i s t a pisze z M a r s y l i i pod d. 22. Lipca: »Komissya wojskowa w Cosenza zajęta obecnie wtargnięciem wychodźców do Kalabryi. Zdaje się, że przywódzców jeszcze nie ujęto, rząd bowiem w Kalabryi wydał ogłoszenie, ustanawiające na dostawienie komendanta Nicolo Riccioti, głównego naczelnika buntu, nagrodę 1000 dukatów, na ujęcie zaś obudwóch Bandierów po 800 fr. nagrody, nareszcie na ujęcie każdego innego członka rokoszu 500 duk. nagrody.« Z Rzymu, dnia 20. Lipca.

Mimo spełnionych wyroków karnych w Bonouii i Cosenza słychać ciągle o nowych podburzaniach ludu do powstania. Ciężka odpowiedzialność spada na uwodzicieli, co młodzież do tak nie rozmyślnego wichrzenia zagrzewają, w którem ludność żadnego dotychczas nie bierze udziału, które wszelako wiele rodzin w smutku i żałobie pogrąża. - Już wiele znakomilych familii wybrało się w podróż ku północy; tćini dniami opuścił nas też Xiążę Canino, syn Lucyana Bonapartego. Grecya Z Aten, dnia 21. Lipca.

Slraszuy upał dopiekający nam od 4 tygodni (termometr wskazuje w cieni 33° B.) trzyma we dnie wszystkich w domu i ledwie wieczorem można się odważyć wyjść. Na płaszczyznach Teb, Liwadyi i Argos wielu wieśniaków, którzy mimo niezmiernego skwaru we dnie pracowali, przepaliło sobie głowy i na miejscu śmierć ponieśli. Wybory zbliżają się do końca. Dzienniki ministeryalue uważają za niezawodne, za fait accompli, iż ministrowie będą mieli więbszość w izbie, ale i oppozycya równie pewną się być zdaje zwycięztwa dla stronnictwa narodowego. Wczoraj nadeszła tu urzędowa wiadomość o wyborze Griwasa na deputowanego Akarnanii. Wielki to cios dla ministerstwa.

Wypadek głosowania był następujący: Kandydaci oppozycyjni Griwas. . . .2 O 4 O głosów, Mauronkati .. .1961 Monostiriolis. .1240 głosów.

Triantaphyllos tylko. 37 Zwołano rady gabinetową dla naradzenia się nad tym wypadkiem. Skutkiem tego król przywołał Kolettisa w celu zrobienia mu propozycyi. Król życzył sobie, aby wszedł do obecnego składu ministerstwa. Kiedy na to nie przystał, oświadczył, iż każe przywołać pana Metaxas, na co Kolcttis odpowiedział: Najjaśniejszy Panie! jeżeli mi wolno podać jaką radę, to bym proponował, aby przed otworzeliiem izb żadnej zmiany nie zrobiono w ministerstwie; wtenczas rzecz się będzie musiała rozstrzygnąć i W. K. Mość będzie mogła stosowne nowe utworzyć ministerstwo. Wybory, stolicy znowu odłożone, gdyż ministrowie zdają się obawiać ich wypadku.

Turcya.

Z Konstantynopola, d. 17. Lipca.

Dotychczasowego grecko-ormiańskiego patryarchę złożono z urzędowania a następcą jego mianowano Biskupa Smyrneńskiego, Ma tteo.D. 14. ni. b. dawniejszy poseł rossyjski w G recyi, Pan K a t a k a z i, przybył tu aby rodziny swej, którą w Atenach zostawił, oczekiwać i lato z nią w tutejszej stolicy przepędzić. - Onegdaj w fabryce rac w Haskoy wybuchnął pożar, który znaczną liczbę robotników - powiadają że 40 - o śmierć przyprawił. - Stosownie do wiadomości z Bejrutu, znany Generał grecki Grivas na pokładzie fregaty francuzkiej »La Diligente« z Grecyi tam zawinął. Ponieważ jednak władza tameczna na pobyt jego · w mieście nie chciała zezwalać, postanowiono zawieźć go do Alexandryi. - Do Hospodara Wołoszczyzny, Xigcia Bibesco, Porta lermau wydała, nadając mu nieograniczone pełnomocnictwo, aby systematycznej oppozycyi części członków Zgromadzenia generalnego dzielnie opór stawiał.

Stany Zjednoczone Ameryki północnej.

Z New-Jorku, dn. 30. Czerwca.

Po odrzuceniu traktatu o przyłączenie Texas, następowały po sobie bile szczegółowe członków senatu i kongresu, tyczące się tegoż samego przedmiotu. Stan te'j kwestyi i jej zmiany pokazują najwidoczniej , ze głównie stronnictwa nienawistne prezydentowi Tyler nadały jej ten kierunek. Kiedy stronnictwa tryumfują z klęski prezydenta, i rzucają przekleństwa na niego za mniemane przestępstwo, jakiego OH się miał dopuścić, podają mu same uajlepsze usprawiedliwienie, bo organa tych samych ludzi, któ

rzy tak na niego powstają, nazywają przyłączenie Rzeczypospolitej Texas, do którego P. Tyler dał pierwszą myśl czjnem patryotycznym, narodowym i dziełem koniecznem. Przed nadejściem terminu kandydatury, plan wcielenia nazywano niegodnym, zgubnym, i całą odpowiedzialność z niego rzucono na Pana Tyler, dziś, kiedy potrzeba przy obiorze prezydenta zjednywać sobie względy ludu, nazywają go szczęśliwą i wielką myślą, której wszystko broni. Głównie jednakże popierają myśl tę Stany Południowe, zagrożone przewagą Stanów Północnych, których potęga w kongressie powiększy się wkrótce przez powiększenie ich liczby, pragną i one zyskać kraj obszerny i żyzny, który wkrótce zamieni się w stan jeden z najbogatszych, by zrównoważyć wpływ Stanów Północnych. Dla nich ta kwestya łączy się z kwe A slyą niewolnictwa, którego przeciwnikami są Stauy Północne; gdyby te raz stanowczą przewagę otrzymały w kongresie, wówczas prędzej lub później emancypacya powszechna w Stanach Zjednoczonych musiałaby przyjść do skutku. Te dwa względy a wigce'j jeszcze duch zajęcia, jaki objawia się w pełnej życia i siły demokracyi amerykańskie I ;, zajęcia powolnego za pomocą pionierów, którzy pomimo oporu meksykanów, wciskają się aż do Kalifornii, sprawia, że kwestya ta stalą się nierozdzielną od wyboru prezydenta. Vau Buren upadł w swej kandydaturze dla tego, że tej myśli nie popierał dość, a przykład jego może drugim posłużyć. Na jego miejsce stronnictwo demokratyczne obrało kandydatem Pana Polk przyjaciela Generała Jackson i jego ucznia w polityce, który stanowczo oświadczył się za przyłączeniem. Jeżeli rzucimy okiem na posiedzenia tegorocznego kongresu, poznamy, że one były prosto przeczące, i że charakterem ich jest bardziej to, co zrobić nie chciano jak to, co zrobiono. - Dotknięto tam dwóch głównych kwestyi, zmiany taryfy i przyłączenia Texas, obiedwie były w sposób odmowny rozwiązane. Wiele jeszcze innych kwestyi już to przez projekta szczegółowych deputowanych, już to priez pet ycy e poruszono, ale niektóre z nich nie uzyskały nawet honoru rozpraw. Pomiędzy innemi wspomnieć należy zajęcie ziemi Oregon, założenie banku narodowego, rozdział dochodu z ziem rządowych pomiędzy rozmaite Stany, dla pomożenia im w wypłacie długów, poparcie i przedsięwzięcie na uowo wielkich prac dla ich ulepszenia; zmiana prawa pocztowego; nakoniec zmiana prawa o naturalizacyi. Co do niektórych z tych kwestyi wszystkie stronnictwa kweslye stronnicze i nie będą grać żadnej roli przy obiorze prezydenta. - Ale inne znowu służą za podstawę do tej walki stronnictw, i w programacie każdego z nich inaczej są rozwiązywane. Wigowie i ich kandydat na prezydenta, Pan Henryk Clay, oświadczą się na korzyść istniejącej taryfy, za rozdziałem ziem rządowych, za poparciem prac wewnątrz kraju i za bankiem narodowym. Są to stare temata amerykańskiej polemiki, do której jeszcze inne uowe kweslye przychodzą. Itak, wigowie znakomitą większością, jeżeli nie jednomyślnie oświadczą się przeciw przyłączeniu Texas, przeciw obsadzeniu ziemi Oregon, jeżeli Anglia nie zechce stanowczo oświadczyć się względem załatwienia tego dawnego punktu spornego. Zaś demokraci i ich kandydat, James Polek, oświadczą się za przyłączeniem Texas, za zajęciem ziemi Oregon, przeciw tarylie istniejącej, i t. d. Która jednakże strona zwycięztwo odniesie, przewidzieć nie podobna. Stary i wiele popularności w kraju posiadający Generał Jackson, w liście publicznie ogłoszonym, oświadczył się w wyrazach dość dla Anglii nieprzyjaznych za przyłączeniem Texas, jako kwestyą żywotną dla Sianów Zjednoczonych. List ten zrobił w kraju silne wrażenie.

Rozmaite wiadomości.

Z Poznania,

Jllnm et parentis Crediderim sut Fregisse cervicem.. . II o rat.

Ledwo myśli pojętna, spełniona wśrododnia, Zgroza serca przejmuje niesłychana zbrodnia.' Oto władca narodu, Król dobry, wspaniały, Co w krwawych »alkach próżnej nie szukając chwały, Ani żywiąc w umyśle chęci do podboju, Darzy kraje błogiego korzyścią pokoju; Król. któremu codziennych ciężkie brzemię trudów, Słodzi miano czułego ojca swoich ludów, Co czyuem szczytnym znacząc wstęp niedawny na tron., Wrócił nam dwu ducliownyeh drogą głowę matron ?, Ten Król - ojciec (o zgrozo! i któżby uwierzył?) Jest celem, do którego cichobójca zmierzył.

Jakiż jeszcze obrata czas zbrodnia do czynu?! Oto gdy na wsiadaniu wśzód władz, dworzan, gminu, Czyniąc użytek z mocy, jaką berło dawa, Łagodzi Król, co sędzia wyrzekł z mocy prawa, Gdy na prośbę małżonki zbrodnia ułaskawia, Inny mu broń morderczą do piersi przystawia: I niczcin nie wściągniony odzież Króla wierci Dwoma strzały, jakoby dwie chcąc zadać śmierci.

Padły gromy, a sam B ó g tylko raczy! w dobę Odwrócić grot od ojca, od dzieci żałobę.

Synu Teutouski! nie wart uazwiska człowieka,

Ohydziłeś to imię, - Naród cię się zrzeka.

Naród, któremu (z chlubą to mówi o sobie,) Pierwszy raz Królobójcę poznać przyszło w tobie, Zrzeka się, a twe imię przeklinać naucza: Na przebrzmienie wskazuje i z pocztu wyklucza.

Wystąp N emezy pruska! i daj przykład światu, J ak ścigasz zgwałconego zbrodnię Majestatu.

Wy zaś, których z urzędu obowiązkiem bywa, Pisać kraju wypadki w rządowe archiwa: Piszcie! - ze miały Prusy Królobójcę, ziomka, Miały - ten przepadł prawu - nie będzie potomka.

J. L.

Dnia dzisiejszego zaraz po godzinie 6tej rannej rozstał się z tym światem ś. p kochany nasz ojciec i teść, Kousyliarz Sprawiedliwości Paweł WeissIeder, w 69. roku wieku swego. Donoszą o tern w najgłębszym smutku pozostałe dzieci. Poznań, dnia 6. Sierpnia 1844.

OBWIESZCZENIE.

Wywóz łayna do rzeki Warty i innych w tej mierze pozwolouych iniesc pod uniknieniem kary pieniężnej 1. Tal. lub stosownego więzienia li tylko w nocy, a to : od l. Kwietnia do 1. Października wieczorem od lIstej godziny do 3ciej zrana, a od 1. Października do 1. Kwietnia wieczorem od lUlej godziny do 4tej zrana, w zamkniętych i dobrze opatrzonych beczkach lub skrzyniach nastąpić ma. W razie znieczyszczenia ulic przez wywóz w naczyniach źle opatrzonych, oprócz kary powyższej jeszcze czyszczenie ulic na koszt kontraweoieuta uskutecznionem zostanie. Poznan, dnia 26. Lipca 1844.

Prezes Policji.

SPRZEDAŻ KONIECZNA.

Sąd Ziemsko-miejski w Poznaniu dnia 8. Czerwca r. 1844. - Nieruchomości na przedmieściu tutejszem Grobli pod Nr. 31. i 32. leżące, do byłego Rendante Dyrekcyi Ziemstwa J u l i u s z a Vet t e r należące, pierwsza na 8971 Tal. 26 sgr. 10ffen., ostatnia zaś na 13,649 Tal. 16 sgr. 3 fen., oszacowana wedle taxy, mogącej być przejrzanej wraz z wykazem hipotecznym i warunkami w Registraturze, mąją być dnia 29. Stycznia r. 1845. przed południem o godzinie 11. w miejscu zwykłem posiedzeń sadowe m sprzedane. Niewiadomy z pobytu wierzyciel TJr. Jan Nichter dzierżawca wieczysty zapozywca się niniejszem publicznie.

OBWIESZCZENIE.

W nocy od 4. do 5. Czerwca 1844. r. trafiło trzech dozorców pogranicznych w obwodzie granicznym pomiędzy osadami Tokarzewem i Królewskie w powiecie Ostrzeszowskim położonemi, na pewną ilość osób i 24. sztuk świń pośreduich, które gdy nieznajomi zagauiacze na zawołanie offieyalistów zaraz opuścili i zbiegli, jako na domysł z Polski przemycane przyaresz publiczną licytacją sprzedane zostały. Nieznajomi właściciele tychie świń wzywają się do udowodnienia prawa swego na zebraną kwotę licytacyjną stosownie do . 60. prawa celuego z d. 23. Stycznia 1838. r. z te'm nadmienieniem: źe jeżli się w przeciągu 4. tygodni od dnia tego rachując, w którym niniejsze obwieszczenie ostatni raz umieszczone zostanie w dzienniku regencyjnym, u Głównego U rzędu Celnego - wPodzamczu nikt nie zgłosi, summa wspomniona na rzecz skarbu obrachowaną zostanie. Podzamcze, dnia 9. Lipca 1844.

Prowincyalny Dyrektor poborów, (pod p.) Massenbach.

OBWIESZCZENIE.

Dnia 4. Czerwca o godzinie 10tej wieczorem zabranych zostało przez dozorców granicznych w obwodzie granicznym między folwarkiem Zagorze i Plugawice, powiatu Ostneszowskicgo, 11 sztuk jako na domysł, z Polski przemyconych świń średnich, od których zaganiacze do tego momentu nieznajomi, przy zbliżeniu się oneyalistów zbiegli. Nieznajomi właściciele tychże świń wzywają się stosownie do . 60. Prawa celnego karalnego z dnia 23. Stycznia 1838. r. niniejsze'oi, aby się najdalej w ciągu 4ch tygodni od dnia, w którym niniejsze obwieszczenie po raz ostatni w Dzienniku intelligencyjnym umieszczone będzie, na Komorze głównej celnej w Podzamczu zgłosili i swe pretensye udowodnili, w przeciwnym bowiem razie po upłynieniu tegoż terminu z sprzedaży 11. sztuk świń zebrane pieniędze na rzez skarbu obrachowane zostaną. Poznań, dnia 10. Lipca 1844.

Prowincyalny Dyrektor skarbu, (pod p.) Massenbach.

Une jeune homme de la Suisse desire se placer dans une bonne famille comme gouverneur. II enseignera la langue fran<;aise par principes, l'histoire, la ge'ographie, les mathematiques, le dessein general et aussi, si on desire, un cours de mecanique. S'adresser a M . . . a ... Ri Dresde.

Dla wsi i miasta! 1) Kilka dóbr szlacheckich i wieczysto-dzierzawnych, młynów i bardzo odpowiadających oberż, stosownie do teraźniejszych koujuuktur, są do nabycia. 2) Dobra dzierżawa blisko Poznania z powodu choroby dziedzica jest do wypuszczenia każdego czasu. 3) 5 do HllI'JIh Talarów po f t%dia najpiei'wszego miejsca hipoteki na tutejszą bardzo znaczną w najludniejszem miejscu miasta położoną posiadłość mogą zaraz być umieszczone. 4) Urzędnicy prywatni z najlepszćmi w wszelkim względzie świadectwami bywają zawsze u nas wskazani. Główna Agentura dóbr w Poznaniu przy ulicy Wrocławskiej pod liczbą 30.

Wyprzedawanie artykułów modnych w zniżonych stałych cenach, przy ulicy Wilhelmowskićj Nr. 8, parterre, trwać tylko będzie jeszcze dni ośm, o czćm Szanowną Publiczność i zaszczycających mniepokupem najuniźenićj zawiadoiniam. Skład artykułów najnowszej mody pozostaje, jak dotąd, niezmiennie w rynku Nr. 98. - Poznań w Sierpniu 1844.

Meyer Falk.

- Uczniowie będący w chęci odwiedzania szkół w Poznaniu, od Sw. Michała mogą być umieszczonymi na pensyi w obszernem mieszkaniu, gdzie doznają dobrego obejścia. Bliższa wiadomość u dentysty M o e n n i c h, przyWodnej ulicy Nr. 26. na lszempiętrze.

Dla gospodarstwa.

Świeży sok wiśniowy, bez spiritusu, codziennie nabyć można u Hartwiga Kantorowicz, przy WTronieckićj ulicy Nr. 4fi\

Nową nadsćłkę Paryskiego modrego otrzymał Gustaw Bielefeld. Kurs gieldij Berlińskiej. Sto- Ifa Dr. Łiirant.

pa papie- gotoDnia 3. Sierpnia 1844. prC. raini. I wizną

Obligi dlugn skarbowego .

Obligi premiów bandin monie.

Ohligii Marchii Elekt, i Kowćj Obligi miasta Berlina . . . .

» Gdańska wX. .

Listy zastawne Pruss. Zachód.

» » AV. X l ' oznańsk.

» » dito » Prnss. Wschód.

» » Pomorskie... March. Elek.i K » » Szląskie. . . .

Frydryclisdory. . . . . . . .

Inne monety złote po 5 tal. .

Disconto. . . . . . . . . . . . .

A 1* e j e Drogi żel. Beri. - Poczdamskiej Obligi upierw. BerI.-Poczdams.

Drogi żel. Magd.-Lipskiej . .

Obligi upierw. Magd.-Lipskie .

Drogi żel. BerI.-Anhaltskiej .

Obligi upierw. BerI. - Anhallskie Drogi żel. DysseI. Elberfeld.

Obligi upierw. DysseI.-Elberf.

Drogi zel. Reńskiej . . . . .

Obligi upierw. Reńskie .... » od rządu garantowane.

Drogi żel. Berlinsko- Frankfort.

Obligi upierw. BerI. - Frankfort.

Drogi żel. Górno-Szląskiej. .

di to Lit. B.. » »BerI. - Szcz. Lit. A. i B.

« » Magde b. - Halberst.

Dr. żel. Wrocł.-Szwidn.-Freib.

Ohligi upierw. Wroc. Szw.-Fr.

Dr, sei. Boim-Kolońskjćj . . . J

1013 IOH lIlJ b9i 101 48 1 OD} IOH 104 102 104+ -II

100L

IOH Mi IlJ Ul, 3 165 103* 191 1041 156* 103! 901£ .

lm 103 i lloi 109 11 * 4

96f 1144 108* 1031 131} 1071

130. }