GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1844.09.03 Nr206

VVielkiego

Xi stwa POZNANSKIEGO

Nakładem Drukami Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowski.

yy « O e .

We Wtorek dnia 3. Września,

1844.

Wiadomości krajowe.

Z Berlina. - Ogłoszenie: Zimowe półrocze tutejszego uniwersytetu rozpoczyna się z dniem 15. Października. Wyższa władza włożyła na professorów obowiązek, aby się lego prawnie oznaczonego rozpoczęcia ściśle trzymali. Azatem dnia 15. Października, po uroczystości urodzin J. K. M., nastąpi oddanie rektoratu, a lekcye rozpoczną się dnia 16. niezwłocznie. Berlin, dnia 28. Sierpnia 1844.

Rektor uniwersytetu Lachman.

Wiadomości zagraniczne.

Rossya i Polska.

Z n a d g r a n i c y p o l s k i ej, dn. 17. Sierpnia.

Cotjlko dowiedzieliśmy się o wypadku, który jeżeli się potwierdzi, nie bez ważnych skutków pozostanie: Mó*vią, że Ojciec ś. nie dał swej konlirmacyi obranemu przez Kapitułę a zatwierdzonemu przez Cesarza Mikołaja biskupowi katolickiemu Mazowsza - że owszem stosowne brewe odebrał pewien sąsiedni prałat do promulgowania, i w moc rozkazów Ojca świętego zakazał mu odbywać fun K cv i biskupich. - Czy \yV4Ę to, jako i list pasterski biskupa Chełmińskiego, zamiast być z korzyścią dla kościoła katolickiego, nie przyczyni się do rozszerzenia w Polsce greckiego.

- Wiadomości od armii południowej opiewają, iż kawalerya, dla manewru, odbyła poruszenie odwrotne, ale że piechota słoi nierachomie na granicy. Może być, iż się lu spodziewają wojny między Anglią a Francyą z powodu spraw afrykańskich - wtenczas ostatnia wybiłaby godzina dla Porty. Z War s z a w y, dnia 28. Sierpnia.

(Dokończenie ogłoszenia Heroldyi o uznanej szlachcie dziedzicznej.) - Kraszewski Piotr h. Jastrzębiec. Kretowicz Michał h. Dołęga. Krzeczowski Rafał h. KorczaK. Krzeczowski Józef t. h. Kulikowski Stanislaw Adam, 2ch imion, h. Drogomir . Leszczyński Hipolit h. Belina. Łaski Franciszek Karol Serafin Paweł, 4ch imiou, h. Korab. Ławski Alexy Mikołaj, 2ch imion, h. Pomian. Makowski Stanisław h. Ogończyk. Malczewski Kajetan Antoni, 2ch imion, h. Tar-«t' nawa. Mańkowski Józef b. Jastrzębiec. Mańkowski Antoni t. h. Miernicki Franciszek h. Jastrzębiec. Miłobędzki Albin h. Ślepowron. Miłobędzki Marian t. h. Miłobędzki Julian li h. Miłobędzki Adam t. h. Miłobędzka Maryanna t. h. Miłobędzka Józefa t. h. Morawski Stan. h. Dąbrowa, Moszczeński Alexander h. Łodzią. Ostrowski Anzelm h. Ślepowron. Piechowski (z Kosbut Skoczek) Michał h. Mondstern czyli Celiwa z odmianą. Piechowski (z Kosbut Skoczek) Stan. t. h. Piechowski (z Kosbut Skoczek) Teofil t. h. P ilitowski Rajmund h. Brodzie.

Piotrowski Stan. h. Ślepowron. Pokłoński Mi strzębiec. Przedpełski Benedykt t. h. Raczyński Bartłomiej h. Nałęcz. Radzimiński Franci * szek h. Lubicz. Radzimiński Jacenty i. h. Rembiszewski Franciszek h. Jastrzębiec. R.ogowski Jakób h. Jastrzębiec. Rogowski Stan. t. li. Sierakowski Sylwester b. Kietlicz Imo. Sierakowski Piotr t. h. Smoczyński Jan, Smoleński Dyonizy h. Zagłoba. Sokolnicki Jan Sylwery, 2ch imion, h. Jastrzębiec. Stypułkowski Stan., po Jakubie, h. Rola. Szarewicz Wojciech h. Bończa. Taczanowski Tadeusz b. Jastrzębieu. Taszycka Z Osolińskich Klara, wraz z synem Arturem i Paulina córką, po niegdy Felixie Taszyckim pozostalemi, h. Strzemię. Tyborowski J ózef h. Lubicz. Uzdowski Jan h. Bończa. Uz? dowski Antoni t. b. Wendorff Ignacy h. Wierzba. Wojak6wski Alexander h. Brochwicz. Woysław Grzegorz b. Junosza. Woysław Baltazar t. h. Woysław Paweł t. b. Woysław Tomasz t. b. Woysław Wawszyniec t. h. Zaleski Józef h. Lubicz. Zaleski Romuald t. h. Zaleski Benedykt t. h. Zawadzki Czesław h. Samson.

Zawadzki Władysław t. h. Zawadzka Konstancja t. Ii. Zurkowski Jan h. Ostroga. w Warszawie, d. 8.20. Sierpnia 1844. roku. w zastępstwie; A Aessor heroldyi Konrad Hr. Walewski.

N aczelnik wydziału Kontrolli Roman Do rath.

Francya.

Z Paryża, dnia 24. Sierpnia.

Obawa, którą miano o korpus marszałka Bugeaud, bynajmniej nie została usuniętą przez telegraficzną depeszę, która wczoraj wieczorem ułamkowo tylko ogłoszoną była. Nadzwyczaj przewyższająca siła Marokkańezyków w kawaleryi tak, iż według własnego marszałka, mogli go otoczyć w 20,000 koni, potwierdziła tern bardziej przekonania, że całkowite depeszą ogłoszone zwycięzłwo na te'm się skończyło, że marszałek znaczną wyrządził szkodę jeździe nieprzyjacielskiej tak w ludziach jak i w koniach. Marokkańczycy oddalili się wkrótce na lekkich swych koniach, a nikt nie byl wstanie ich doścignąć aui też przeszkodzić, by się znów w pewnej odległości połączyli i nanowo armią francuzką napadli. Stanowczego rezultatu marszałek przy słabych swych siłach, żadną miarą osięguąć nie jest w stanie, i dla tego też konieczność wzmocnienia go w takim okoliczności zbiegu lem jawniejszą się być okazuje. Korrespondeneye z Tulonu z dnia 2 1. mówią już o rozkazach, które przybyły do Tulonu telegrafem, ażeby wysłano doAlgeru 18-20,000 ludzi, którzy by zastąpili miejsce tamże znajdujących się wojsk, a mających się połączyć z korpusem marszałka Bugeaud. - Wiadomościom tym wierzyć można. W radzie też admiralicji największa panuje czynność, by ile możności Hutę na najlepszej postawić stopie. W radzie tej wszyscy są lego zdania, iż teraz wszystko polega na prędkości w działaniu, obawiają się bowiem złego powieirza, które na morzu śródzieuinem rozpoczyna się w końcu Września, a wtenczas wielkim okrętom niepodobnem by było utrzymać się na morzu. Hislorya zresztą dowodzi, iż to było zawsze polityką państw afrykańskie!), by podobne działania wstrzymywać aż do czasu wspomnionego. Należy więc operacye morskie ile możności najprędzej zakończyć, ażeby flota następnie do Tulonu do bezpiecznego portu powrócić mogła. Kwestya marokkańskajest dla rządu cierniem w oku, i zaiste wiele ou wytrwałości i męzlwa rozwinąć musi, by rozwiązać zachodzące w sprawie tej trudności. Liczba w prawdzie przewyższająca Marokkańezyków wojsk francuzkich strachem nie nabawia, ale chociaż i one przewagę swoją okażą świetnemi zwycięztwy, właśnie może przez to koniec walki i zawarcie pokoju utrudnionćm będzie. A jeźli energia, z jaką książę J oiuville działa na wybrzeżach marokkańskich, moralne stanowisko Fraucyi wzmacnia, położenie wszakże gabinetu naprzeciw Anglii, zawsze będzie krytycznem. Z ciekawością oczekujemy wiadomości o operacyach księcia J oiuville przeciw Mogador. Mówią, iż zamiarem jego jest opanować miejsce to, i tamże zostawić garnizon. Wątpliwą wszakże jest rzeczą, czyliby Anglia na to zezwoliła. Zawarte w Times korrespoudeneye, mające pochodzić od angielskich oficerów marynarki, a rozwodzące się nad bombardowaniem Tangeru, które oprócz miotanych obelg na księcia J oinville, marynarce francuzkiej i całemu narodowi tchórzostwo zarzucają, bynajmniej tu celu swego nie dopięły, jeźli nim być usiało tylko poburzenie i podżeganie umysłów, owszem znalazły one tutaj tę samą wzgardę, którą już w tym względzie objawił angielski dziennik ministeryalny, Standard. Ze artykuł Standardu nader dobrze przyjętym był, rozumie się. samo A przez SIę. Domysły, jakoby Mehmed Ali poniechał A - miaru swego udania się do Mekki, potwierdzone zostały nadeszła jeszcze przedwczoraj depeszę telegraficzną. Zarazem nadeszły też i inne Mehmed Ali nic tylko, ze zrobił traktat handlowy z Sir Henrykiem Hardinge, ale także, ze miał przyjąć dla siebie i swe) familii protektorat Anglii. Oczekiwać wszakże należy potwierdzenia wiadomości tych. Porozumienie sic gabinetu angielskiego i francuzkiego względem zajścia z p. Pritchardem przez to ułatwionem być ma, że już kapitan Bruat zganił postępowanie porucznika Aubigny, i jego z urzędu na Otaheiti złożył. Według dzisiejszej R e v u e de P a r i s, rozwiązanie zupełne kwestyi otaheityjskiej nie zadlugo nastąpi. Gabinet (uileryjski stosownie do podanych tamże wiadomości, jest gotowym zrzec się zupełnie protektoratu nad Otaheiti, która Franeyą lyle kosztowała pieniędzy, a z której zyski dotąd jeszcze nader są problematyczne. W skutek tego więc miano rządowi angielskiemu następną zrobić propozycyą: Wyspy towarzyskie mają odzyskać swą niepodległość; królowa Pomareh wrócić do swych praw, a wojska francuzkie będą odwołane. Obadwa państwa mieć będą swych konsulów na Olaheiti, Anglia jednakże zobowięzuje się nie przywracać konsulatu panu Pritchardowi, nie będzie mu wszakże zakazaoem wrócić na wyspę jako prywatnej osobie. Jeżeli p. Guizot zrobił istotnie wniosek ten gabinetowi w S1. James, nie masz najmniejszej przyczyny do powątpiewania o przyjęciu onego. Jakkolwiek pewną zda się być rzeczą, ze marszałek Bugeaud przed wiosną nie wkroczy w głąb Marokku, wydano wszakże już teraz rozkazy do najprędszego wysłania 2 O, O O O nowego wojska, które wojsko zarządcy Algeryi powiększy do 125, O O O ludzi. Spodziewają się tu wkrótce odwiedzin króla Belgijskiego.

Z dnia 25. Sierpnia, Ponieważ onegdajszego wieczora powietrze wyjaśniać się zaczęło, przeto zakończenie przerwanej owej depeszy z nad granicy marokkańskićj do Paryża doszło. Brzmi ono jak następuje: »Najzupełniejsze zwycięzlwo stało się naszym udziałem. Piechota nasza, która nadzwyczajną celuje wytrwałością, a później nieco i kawalerya, dokazywały cudów waleczności. Zabraliśmy wszystke obozy jeden po drugim, które się w przestrzeni przeszło milowej rozciągały. Jedenaście dział, piętnaście chorągwi, tysiąc de- tysiąc dwieście namiotów, pomiędzy któremi także należący do syna cesarza, jego parasol, znak dowództwa, wszystkie jego bagaże" wielkie- mnóstwo zbroi i auuinieyi i nie

zmierna zdobycz, wszystko to dostało się w nasze ręce. Nieprzyjaciel zostawił około 8 O O zabitych na polu bitwy. N asza strata, jakkolwiek dotkliwa, maią jest jednak na tak walną bitwę, klórą bitwą nad rzeką Isly nazwijmy.« Dnia 28. rozpoczną się pod Metzeui wielkie ćwiczenia wojskowe, na które się udadzą Książęta N emours i Montpensier. Słychać, że angielscy, pruscy, holandzcy i hiszpańscy oficerowie rewii tej przytomnymi będą. I w P a ryż u takie, równie jak w całej północnej Fraucyi ulewy ostatniemi czasy tak były gwałtowne, że wielkich szkód w żniwie i innych nieszczęść obawiać się należy. Podobnie brzmią doniesienia z B elgii. Wylew rzek Onrthe i Yesdre wielkie już spustoszenia wyrządził.

Stosownie do wiadomości z K a d y x u otrzymanych płynie Książę Joinville wzdłuż brzega Marokkańskiego i bombarduje wszystkie miasta i wsie leżące w obrębie dział jego. Słyszano huk tychże dział w Hiszpanii dn. 12., 13. i 14. - O przybyciu floty francuskiej do twierdzy el Araiseh, mającej dzielić los Tangiem, nie masz jeszcze doniesień. W Tangierze samym pracują pilnie nad wypełnieniem wy i o mów w murach. Z Revue de Paris wyjmujemniektóre zajmujące szczegóły o obecnym stanie rodziny Cesarza Napoleona. Śmierć Józefa Bonaparte przerzedziła szeregi rodziny Bonapartych. Użytecznem może będzie dać poznać dokładny stan tej rodziny tak licznej jeszcze przed kilku la ty T kiedy liczyła: Panią Lelycyę, Królowę Karolinę, wdowę poMuracie, Kardynała Fesch i Księcia Luciana.

Teraz z członków w prostej linii wielkiej rodziny został się tylko Książę Ludwik, były Król Holandyi i Książę Hieronim, były KróŁ Westfolii, mieszkający obydwa we Florencyi, pierwszy pod imieniem Hrabiego Saint Leo, drugi pod imieniem Księcia Monlfor1. Hr. SaintLeu od dawnego czasu znajduje się w staniezupełnego prawie sparaliżowania, co mu jedoak nie przeszkadza zatrudniać się literaturą a mianowicie poezyą. Wiadomo że liczne wydal dzielą. Romans jego IM ary a czyli Hollen-j d e r k a, odznacza się dokfadnem odmalowaniem obyczajów i zwyczajów kraju którym rządził, ale zdanie sprawy przez niego samego o własnym zarządzie w dziele jego H i s t o ry c z n e d o k u m en ta o H o 11 a n d y i, zyskało inu sławę dobrego Króla i uczciwego człowieka. Książę Hierouim de Montfort, młodszy brat Hrabiego Saint-Leu zachował jakąś cechę młodości. Ze wszystkich członków rodziny którzy stawność i formy władzy królewskiej. Między synarai Lucjana, Księcia Canino, mieszkającemi w Rzymie, naj starszy, Karol, odznaczy! się pracami nader ważnemi w hisloryi naturalnej: ou to uzupełnił Florę włoską i ogłosił O r n i t o log i ę S t a n ó w Z j e d n o c z o - n y c h; bracia jego mieli przykre zatargi z tameczną policyą. J eden z nich, Książę Piotr, przebywa w Belgii. Książę Józef, Hr. Survilliers, który umarł teraz we Florencyi, był najbogatszym z całej rodziny; posiadłości jego w Ameryce są niezmierne. Miał tylko dwoje dzieci, dwie córki; jedna za kuzynem, Księ ciem Karolem Canino; druga także za kuzynem swoim synem naj starszym Hrabiego de SaintLeu. Ta ostatnia, znana pod nazwą Księżnej Charloty od artystów, których szczodrą była opiekunką i od ubogich, którzy nigdy na próżno nie odwołali się do jej miłosierdzia, umarła okropną śmiercią, przed trzyma laty zamordowana w malej wiosce Toskańskiej przez jakiegoś wychodźcę. Żywo jej żałowano. Sama będąc artystką zostawiła po sobie litografie i sztychy nie bez pewnej wartości. Ponieważ Księżna Charlota nie miała dzieci, zapewne więc ogromny majątek Księcia Józefa przejdzie całkowicie na Księżnę Canino. Z dwuch synów Króla Ludwika, starszy umarł w Forlio, w 1831. w objęciach matki, Królowej Hortensyi, która przybiegła pielęgnować go w ostatniej chorobie, mimo wszelkich przeszkód auslryackićj policyi. Książę Ludwik, którego wszyscy znajomi uważają zgodnie za młodzieńca naj piękniejszych nadziei, wmiesza! się do poruszenia, które w skutek wypadków 183 O. roku wybuchło w państwie papiezkiem.

Brat jego obecnie zamknięty jest w warowni Ham, we Francyi.

Książę Hieronim Monlfort ma troje dzieci! jeden z synów jego służy u Króla Wiirtenibergskiego swego wuja, drugi klóry ma fizyczne podobieństwo z Napoleonem istotnie zadziwiające, wymieniony był niedawno w dziennikach za pojedynek z P. Laroche - Pouchin. Piękna Księżniczka Matylda poszła vr l 841. za Hrabiego Demidowa, Synowie Króla Murata i Księżnej Karoliny są w Ameryce, gdzie umieli sobie zyskać zaszczytne położenie osobislemi zasługami. Jeden z nich Pułkownik Murat, przybył do Europy w czasie lipcowe'j rewolucyi, i zabawiwszy jakiś czas w Bruxelli powrócił do Sianów Zjeduoczonych. Ich siostry, Hrabina Popoli, mie

szka w Bolonii, a druga, Hrabina Raspoui, obecnie bawi w Rawennie. Księżna Eliza, naj starsza z sióstr Napoleona, wydana za Księcia Bacciocchi z Bolonii, przed dwoma laty zmarłego, unala dwoje dzieci: syna który zabił się w Rzymie, 1837. r. spadłszy z konia, i córkę dziś będącą za Hrabią Camerata z Ankony. Hrabina Cainerata odznacza się energią i inęzkością charakteru, i często się użala że jest tylko kobietą, pochodząc z krwi Napoleona. Mówiono w 1830., po wypadkach Lipcowych, wyjechała szybko do Wiednia, gdzie miała omylić nadzór policyi, o jej przybyciu uprzedzonej. Urządziwszy po wszystkich drogach środki szybkiej ucieczki, dostała się do Księcia Reichstadt z zamiarem porwania go i uwięzienia do Francyi. Bohaterka siłą odprowadzoną została do Włoch, w rozpaczy że kręjwny jej stracił sposobność jedyną już bezpowrotnie i przeklinała niedolęzlwo ludzi którzy jej nie dopomogli. Anglia.

Z L o n d y n u, dnia 24. Sierpnia.

Kapitan Warner przystał na nową i to stanowczą próbę swej ma.-zyny niszczącej, i dice okręt liniowy, przez rząd na (o wyznaczony, a stający na kotwicy po za zwyczajni m trakiem okrętów, zniweczyć za pomocą pocii-ku rzuconego z innego na 5 mil odległego okiętu: zabiera czterech oficeiów, klon eh sam wybierze, na pokład «Jasnego, aby się postępowaniu jego z bliska przypatrzyć mogli, i zezwala nabytność 5 innych, nieprzychylnych wynalazkowi oficerów na okręcie bliskim działania. Za to żąda, aby mu w razie udania się próby rząd zaręczył za kwotę 3 O O, O O O funt. szl. jako summe kupna tajemnicy. W Portsmouth mówią, iż minister stwo skłoniło się do propozycyi Kapitana Warnera i wyznaczyło jeden z starych, do żeglugi już niezdolnyi h okrętów liniowych, by przy "Go od win Lands,« stojąc na kotwicy, Mógł być' w odległości 5 mil zniweczonym tajemnym ciosem Warnera. Stosowne środki przedsięwzięto, aby tenże żadnej nie mógł mieć styczności z <okręlem na zniszczenie przeznaczonym. Na osłalniem zebraniu Uubliiiskiego stowarzyszenia repealskiego, najmłodszy syn O'Counella zdając cotygodniową sprawę o zdrowiu ojca w wiezieniu, uwiadomił zarazem, iż lenie nad nowe mi przemyśli wa środkami, któremiby repealowi stronników i opiekunów zyskać można. I tak proponuje między inneini, aby ile możności największą liczbę ludzi starać się skłonić do złożenia ślubu wstrzemięźliwości na czas ograniczony, to jest aż do zniesienia Unii. - ojca Matthew, co jednak nie bardzo jest prawdopodobnem, gdyż ostatni unikat zawsze wszelkiej politycznej dążności, przynajmniej o ile się jako taka otwarcie wyrażała. Inne prócz tego piopozyrye były n. p. aby się repealiści zobowiązali, że aż do repealu Unii nie będą konsumować tabaki, brytlyjskich towarów rękodzielniczych, i od 3 O. Maja 1845., rocznicy jego uwięzienia, żadnych innych prócz irlaudskich nie będą używać wyrobów - wszystko to na podobieństwo znanych Reoków osad amerykańskich wponętkach rewo l ucyi. J ak skoro tymczasowy przywódca stowarzyszenia repealskiego, P. Smith O'Brien z podróży swej powróci, plany te mają być wprowadzone w wykonanie na wielkiem zgromadzeniu ludu w Clontarf. Nie masz w prawdzie dotąd nic pewnego o zamiarze rządu powiększenia iioty czynnej, niektóre wszakże zajścia wiadomość tę potwierdzać się zdają. T aK naprzykład donoszą z różnych portów o zwiększeniu liczby majtków, którzyby nie zupełnie jeszcze wygotowane statki w kiólkiin czasie pod żagle wyprawić mogli. Z Portsmouth donoszą także, iż znaczna liczba brigów wojennych, które od niejakiego czasu zupełnie są uzbrojone, dotąd jeszcze nie odebrała rozkazów odpłynienia, ponieważ rząd chce ludzi ze statków zachować do uzbrojenia większych «krętów, jeźli tego będzie potrzeba. Także o statku «Collingwoo d,« który jest przeznaczony na ocean południowy, mówią, że ma być wysłanym na morze śródziemna. Właściwa tego przyczyna leży Zapewne w nieukończonych dotąd uegocyacyach w sprawie otaheityjskićj, po ukończeniu których, rząd będze mógł dopiero dać admirałowi Seyuuor pewene instrukeye.

Morn. Herald donosi także, że nieporozumienia pomiędzy Anglią a Francyą pod względem sprawy otahejlyjskiej wnet uprzątnione będą. lio kapitan Brual, któremu admirał Dupelit Thoars władzę swoje zdał, zawiesił podobno pana d'Aubigny w urzędzie jego za uwięcienie konsula Priłcharda, dopóki decyzya rządu francuzkiego nie nadejdzie. O zupelnem zrzeczeniu się protektoratu dziennik ten nic nie nadmienia. Grecya Z A t e n , dnia 10. Sierpnia.

Ministerstwo na schyłku, dni jego policzone.

Na czas wyborów w stolicy obawiono się wprawdzie z początku niespokojności, ale że i tu «sposobienie całkiem przeciw ministeryalne, tak że w tym duchu wcale prawie nie masz oppo*zycyi, odbędą się więc całkiem spokojnie. - Dzienniki polecają oso by, jakich sobie życzą na deputowanych. O Kalergisie niema mowy; od czasu, kiedy osobiście na lud z wojskiem natarł, stracił na popularności. Makryannis poleca się spółobywatelom w liście publicznym. - W kaplicy domowej nowego pałacu, mającej na przyszłość służyć na nabożeństwo odprawiane w obu wyznaniach Ich Król. Mości, odprawi jutro pierwsze nabożeństwo protestancki kapelan królowej, - Do odprawienia nabożeństwa katolickiego dopiero za kilka tygodni dla niektórych przeszkód przystąpić będzie można. EsiPt.

Z D o s t r z e g a c z a A u s t r y a c k i e g o wyczyi ujemy: »Do Triestu przywiósł parostatek wiadomości z Alexandryi sięgające 6. Sierpnia, według których Mehemed Ali przedsięwzięcie odmienił i pielgrzymki do Mekki zaniechał. T ak się o tein wyraża jeden z listów z Alexandryi z dnia 6. Sierpnia: Jego Wys. Mehemed Ali Basza oświadczył przed wyjazdem z Alexandryi, iż zamierzył odprawić pielprzymkę do M e kki, i zaledwie stanął w Kairze, kazał sobie przedstawić tureckiego lekarza na towarzysza, gdyż Chrześcianom nie wolno wstąpić krokiem na święte miejsca, i poczynił wszelkie przysposobieniu do tej pobożnej podróży. Ze jednakże stan zdrowia J ego Wysokości nie mocny, odradzili mu lo lekarze europejscy. Najświeższe też listy z Kairu donoszą, iż Wicekról ów zamiar zupełnie poniechał, i zatrzyma jak dawniej zarząd prowincyi.

Rozmaite wiadomości.

Z Poznania. - Wtych dniach przejeżdżał tu znakomity wiolonisla, P. Mieczysław Star z e w s ki, dwunastoletni Gnlicyanin, człouek towarzystwa muzykalnego Galicyjskiego, o którego wielkim talencie i biegłości pisma Galicyjskie jak najpochlebniejsze zdały relacye. Szkoda, że dla wielu niepomyślnych okoliczności młody ten wirtuoza słysząc nani się nie dal. - U dał się wprost do Warszawy, gdzie kilka koncertów dać zamyśla. J

(Nadesłano. ) W końcu Gazety Poznańskiej znajduję umieszczone w rozmaitościach powieści naukowe lub historyczne. -- Tegoczesne wypadki zapewne znajdą w niej miejsce, gdy przynoszą chlubę współczesnym, i spodziewam się iż użyjesz następnego doniesienia. «Lirzne się zawięzują Stowarzyszenia w celu Pomysł Księdza Franciszka Rutkowskiego Ple- owszem zaniechać już wszelkich doświadcza» bana Biezdrowskiego nadając temu przedsię- tym balonem, którego kouslrukcya, jak widziwzięciu dążność religijną zasługuje na szczegół- my, na fałszywych polega zasadach. Gdyprzene wspomnienie. - W niedzielę duia 25. Sier- ciwnie materyał, z którego pan Kirsz machinę pnia r. b. ogłosił z ambony, otwarcie w parafii swoje sporządził, odpowiada wszelkim wartinBractwa wstrzemięźliwości. - Żałować należy kom długiej i pewnej żeglugi. Kauczuk przy iż do niego nie zapraszał siostry, nie jest to tej machinie jest obciągnięty po obu stronach w Jego zdaniu, gdyż ich wypuścił z duchownego płótnem i staje się przeto tęgim i nieprzenikalBractwa Krzyża Świętego, zatwierdzonego bu- nym. Ponieważ zresztą szwy obu kawałków ]ą Ojca Świętego. - Chcąc dać większą powa- płótna nie ciągną się równolegle, a do tego jegę Bractwu wstrzemięźliwości swym staraniem szcze znajdującym się w pośrodku kauczukiem i po części wielkiej kosztem kazał wyrestauro- są przedzielone, tedy nic ma się czego obawiać, wać od dawna spustoszały dla bractwa kościo- aby gaz mógł ulecieć. Użycie tego materyalu ek w N eubryku, która to ofiara tem większy jest istotnym postępem napowietrznej żeglugi, mu przynosi zaszczyt, iż znaczne dochody swej która już daleko nad swoje dawne papierowe plebanii użył w roku przeszłym na odnowienie montgolfiery się wzniosła. kościoła parafialnego, i chociaż on jest już trze- Podobnie jak te dotychczasowe napowietrzne cim plebanem który taką reparacyą podejmuje, statki, nie zadawalniają też techniki i dzisiejsze poprzednika swego przewyższył w tym, iż to lokomotywy, jak one teraz na kolejach są w użyz dochodów plebanii jemu przynależnych do- waniu, lubo my je zupełnie za doskonałe makonał. - Oby ten przykład więcej znalazł na- my. Zdaje się owszem, jakoby prędzej czy śladowców!« C z ł o n e kParafii. później musiała para ustąpić z swojego teraźniejszego tronu, i zaprzestać już dłużej kierować samowładnie wszelkie mi ruchami przemysłu ikomunikacyi. Wiadomo jest powszechnie, iż próbowano zastąpić parę na żelaznych kolejach atmosferytznem powietrzem. Na ten koniec radzono aby wzdłuż całej kolei pomiędzy obudwoma szynami umieścić cylinder, i w nim za pomocą machin, w pewnej odległości poustawianych, próżną przestrzeń utworzyć. Nacisk atmosferycznego powietrza poruszałby z łatwością stempel cylindra, a t e n wzajemnie udzielałby tego poruszenia ciągowi wozów. W l r - landyi mają już jeździć obecnie na kolei, która podług tej metody jest zbudowana, a w Francyi była już nawet mowa, aby jedne z projektowanych kolei w podobny urządzić sposób, Wspominamy o tym nowym pomyśle, ponieważ on wywołał inny pomysł, który znacznie jest poprawniejszy, a mianowicie przeto zasługuje na pochwałę, iż unika owych cylindrów, jakie wynalazcy atmosferycznych kolei wzdłuż całej rozlegzłości szyn umieszają. Podług tego poprawnego sposobu nie potrzeba żadnej wcale próżne'j przestrzeni, a jedyną poruszającą siłą jest sam nacisk powietrza, W jednym dużym cylindrze, który część samego lokomotywu stanowi, zgęszcza się powietrze na trzech atmosferach, tak, iż dwie do nadania ruchu całej machinie słcżyć mogą. Nad tym cylindrem, będącym najniższą częścią całego aparatu, znajduje M'e drugi, tejże samej prawie wielkości. T en drugi cylinder przyjmuje zgę

NOWE WYNALAZKI.

Uwaga publiczności zwróciła się na nowo ku napowietrznej żegludze. Niejaki pan Kirsz odbyl w Paryżu, po kilku daremnych próbach, świetną nareszcie podróż balonem z kauczuku czyli gummi elasticum. Uleciał trzydzieści inil w trzech godzinach i spuścił się na ziemię w pewne'm miasteczku Szampanii. Tamtejszy burmistrz z swoim adjuuktem, którzy napowietrznego żeglarza uprzejmie powitali, byli najpierwsi którzy jego zasługę ocenili. Właściwie zapowiedziane było wzleccnie balonu z blachy miedzianćj; ale ten znajduje się jeszcze na warsztacie, i nie wytrzyma zapewne współzawoduktwa z balonem Pana Kirsz. Gdy bowiem zupelnie już był skończony, okazało się, iż w miejscu spojenia płyt metalowych, powstały całe rzędy mikroskopijnych dziurek, któreby przy wznoszeniu się balonu, mogły były gaz zeń wypuszczać. Sądzą wprawdzie, ii odrobinka złota byłaby dostateczną do zagojenia tych ran, lecz taki balsam jest w naszych czasach niestety bardzo rzadki, i może się przeto zdarzyć, iż balon metalowy będzie musiał balonowi z gummi elasticum, ustąpić jedynowładztwa w dziedzinie napowietrznej. Jakoż w samej istocie, nie byłoby to wielką szkodą. Bo w balonie miedzianym zdołałaby najlżejsza przeszkoda rozwolnić spój płyt blaszanych, a powietrzny podróźuik mógłby, jak drugi Ikar, ści machiny, które kołom ruch wirowy nadają. Nader przemyślne urządzenie wentylów służy do połączenia jednego cyliudru z drugim. W ogólności jest całe dzieło z taką oględnością i tak dokładnie dokonane, iz na przykład, tylko tyle powietrza z jednego cylindra do drugiego napływa ile właśnie machina spożyć może. Ale Z każdym calem odbytej przez lokomotyw drogi zmniejsza się masa powietrza a z nią i jego nacisk. Z tej przyczyny musi zasób powietrza od czasu do czasu świeżo być podsycony. To możuaby przywieść do skutku za pomocą machin, któreby tu i owdzie wzdłuż kolei poustawiano, albo, gdyby to zbyt wiele kosztować miało, udanoby się do gotowych już rezerwoarów, któreby się musiały znajdować w pobliskości. Ta nowa poprawa lokomocyi jest równie pojedyncza jak łatwa do wykonania. Zdaje się iż żadna ważniejsza przeszkoda nie może się oprzeć jej urzeczywistnieniu. Cały bowiem mechanizm jest tak mało skomplikowanym, iż nie ma się czego obawiać aby go jaki nieprzewidziany wypadek nie zatamował. A to nie wszystko jeszcze. Pomyślny skutek każdego technicznego przedsiębierstwa zawisła przedewszystkićin od jednego stosunkowych kosztów, a nie jeden szczęśliwy pomysł nie wyszedł po za obręb teoryi, ponieważ o len szkopuł się rozbił. Poczyniono więc wyrachowania, ułożono porównawcze tabele i przekonano się wreszcie, iż zbudowanie i utrzymanie atmosferycznych lokomotywów, trzy razy mniej kosztuje niżli wozów parowych. Wynalazca nowych lokomotywów zowie się Pecqueur. Ustawił w swoim domu model swojej machiny, która bieży na szynach i żadnej wątpliwości o zasiudze tegoż wynalazku nie pozostawia. Współcześnie z powyższym wynalazkiem ogłosiła akademia francuzka oraz inny, który może z większą jeszcze radością przyjęty będzie, to jest wynalazek możności dowolnego odjęcia albo nadania palnej siły prochowi. Akademia widziała sama stosowne doświadczenia, i żadnego więc już podejrzenia tu mieć nie można. Odtąd już będą się prochowe magazyny mogły zajmować od ognia, a my będziemy przy tem tak spokojnymi jak przy każdym innym pożarze; robotnicy w prochowych fabrykach będą mogli odtąd popełniać nieostrożność a nie będą ich musieli życiem przepłacać. A przecież jest ten zapobieżny środek tak pojedynczy, iż się dziwić wypada, dla czego ten, który sam proch wynalazł, nie wynalazł oraz i lego zaradczego środka. Wynalazcą jest jego bardzo zasłużony członek akademii, porucznik przy artyleryi Piober1. Postępuje się przy tern w następujący sposób: Do zwykłego prochu palnego dodaje się tylko saletry łub pyłu węglanego, a nic go już niezdoła przywieść do wystrzelenia. Zajmie się wprawdzie od ognia, lecz już nie spłonie, tylko się stopi z sykiem, jak wapno które *ię gasi. Dla przywrócenia mu siły explozyi, trzeba tylko użyć sita, przez które owe różnorodne części łatwo odłączone być mogą. Mając zaś do czynienia nie z ziarnkowatym ale miałkim prochem, trzeba użyć nieco grubiej utłuczonego węgla, w którymto razie proch się przez sito przesiewa, podczas, gdy węgiel w nim się zostaje. Podobnież i użyeietłuczonćj ołowianej rudy ten sam pomyślny skutek przyniosło. Przy jednej z ostatnich prób w tym względzie, ustanowiono dwie baryłki podobnie preparowanego prochu jedne na drugiej, i podpalono spodnią baryłkę, - a oto, proch w niższej baryłce przetlał, a wyższa ani się uie zajęła. Wynikłe ztąd gorąco było tak wcale nieznacznie, iż same dna baryłek, przedzielające masę prochu, mogły były szerzanie się ognia wstrzymać. Ta ostatnia próba była dokonana nie przez samego wynalazcę, ale w Rossyi w obecności W. księcia Michała. P. Piobert uczynił już dość dawno ten wynalazek, lecz o nim zapomniano, a wreszcie i sam autor nic już o tem nie mówił. Obaczył bez wątpienia, iż nie był godnie ocenionym i zdał swoje zadośćuczynienie na przyszłe czasy. Jakże się francuzki akademik zdziwić musiał, ujrzawszy, iż daleka P»ossya najpierwej się na jego wynalazku poznała!

T o le r anc ya w P o rtug ali i . - Angielskie dzienniki donosiły niedawno, iż w Funchal na wyspie Madeira, została pewna Portugalka z powodu swego przestąpienia z katoli - ckiego na anglikańskie wyznanie, na śmierć skazana. Lord-major edymburski «dał się w tym względzie do anglikańskiego posła w Lisbonie, a pan Howard de Waiden, przedstawił tę rzecz królowej portugalskiej. Ta jednak zapewniła posła natychmiast, iż wyrok zupełnego ułaskawienia już podpisany i w drodze do Funchal się znajduje. »Bądź wpan przekonany«, dodała donna Marya, iż nigdy nie pozwolę, iżby kto za swoje religijne zdania był w jakikolwiek sposób prześladowanym. Wolność wyznania jest i będzie zawsze w państwie portugalskiem nie ograniczoną. «