GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1844.10.04 Nr233

Wielkiego

Xi stwa POZWANSKIEGO.

Nakładem Drukami Nadwornej W. Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowsfti.

333.

W Piątek dnia 4. Października.

1844.

Wiadomości krajowe.

Z B e r l i n a, dnia 2. Października.

Przybył tu: Vicomte PalmerstonzDrczna.

Wiadomości zagraniczne.

Rossya i Polska.

Najnowszy cesarsko-rossyjski ukaz z Lipca 1844. tyczący się uwolnienia od poddaństwa sług dworskich. ( Dokończenie.) Ukaz ten toruje drogę do przemiany wszystkich stosunków rolniczych i społecznego stanowiska poddanych chłopów rossyjskich. Niniejszy ukaz, który wyszedł w Lipcu r. b. wypłynął z tychże samych zasad i teudencyi; zachęca on tylko, ułatwia drogę i formy, wzywa może i wskazuje zasady, ale bynajmniej wprost nie rozkazuje. Widzieliśmy wyżej, że pod względem powstania i pierwiastkowej zasady normalna była różnica między chłopami a niewolnikami domowymi. Najnowsze prawodawstwo oznacza znów tę zasadę: wydano obecnie dwa osobne prawa, każde względem jednej z tych kategoryi poddanych, gdy tymczasem w obecne') praktyce ( o d czasu j ak przez listy pierwszej i drugiej rewizyi wszelka różnica pomiędzy niewolnikami a chłopami znikła) prawdziwej różnicy prawne') już wcale nie masz. Wolno bowiem obecnie panu 2 poddanych chłopówrobić niewolników domowych a z niewolników robić chłopów. Dawniejszcm prawodawstwem zakazane było pojedynczych chłopów lub familie chłopskie bez ziemi i chłopów fabrykantów bez fabryk sprzedawać. Czyli ich uwolnić było można, może nawet przeciw ich woli, pozostało rzeczą wątpliwą: ukazy z r. 1745. i 1752. zakazują tylko uwalniać poddanych chłopów, którzy w służbie słabymi i chorowitymi się stali i nie są już w stanie wyżywić się. Czyli się też to samo do niewolników domowych odnosi, nie jasno było, Ale w tem był popęd do takowego postępowania. Do wypędzania chłopów chorowitych za pomocą usamowolnienia nie miał zapewne pan żadnego powodu, gdyż nie on ich żywił, tylko ich krewni i gmina; łatwiej zajść mógł przypadek pozbycia się starych sług domowych za pomocą usamowolnienia, i tylko zwyczaj nie dozwalał tego panu czynić. Ale zwyczaje ulegają w walce z samolubstwem, a takowe wypędzanie i wynikająca stąd nędza nie należą już teraz może do rzadkich przypadków. Ukaz niniejszy rozstrzygnął, jak się zdaje, ten wzgląd: pozostawia on panu uwolnienie sług domowych bez ziemi pod warunkiem wynagrodzenia, na jakieby się obydwie strony dobrowolnie zgodziły. Azatem tylko z przyzwoleniem domowych niewolników może ich pan usaoowołnić, i przyzwolenie to określić należy kontraktem na piśmie przed świadkami. Ugody te