G

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1844.10.23 Nr249

"a

VVlelkieeo g

,u>.

%.1 $ Iw a PO ZNAN SKI EGO.

__ t__. ,_

P&ktadcm Drukarni Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannoicshi.

-51_, .

jw%m. W Srodę dnia 23. Października.

1844«

Wiadomości krajowe.

Gazeta Powszechna pruska zawiera na« stępujące oświadczenie: »W artykule gazely Bremęńskiej, rozwodzącym "się nad stanem rossyjskich prowin - cji baltjckich, powiadają, ze na uniwersytecie Dorpackim obecnie juz większą częśd nauk w języku rossyjskim wykładają i że szczupła liczba niemieckich professorów, którzy tam dotychczas się znajdują, wkrótce dymissyę swoje otrzyma. Podpisany, który też był obecnym ua zgromadzeniu badaczów natury w Bremen, będąc professorem dorpackim czuje się spowodowanym do oświadczenia, że podane te fakta są fałszywe. Wszystkie nauki w wszystkich wydziałach, wyjąwszy tylko prawo rossyjskie, w języku niemieckim są wykładane a między wszystkie mi professorami dorpackimi jest tylko jeden Bossyanin; wszyscy inni są Niemcy, rodem albo z prowincyi bałtyckich, albo z Niemiec. M a dl er.

Gazeta Elberfeldska oświadczyła się była gotową do usprawiedliwienia dawniejszych swych doniesień o wyleczeniu Hrabiny Droste. - Tym końcem podaje następujący artykuł z Kreuznach pod dniem 5. Paźdz.: »Nie byłemja lekarzem młodej Hrabiny, tylko mój kolega Prieger; ale co donoszę, tom albo na własne widział oczy, albo też posłyszał z rozmów z młodą tą damą i jej babką, lub wreszcie odosób, które codziennie z nią przestają. Młoda Hrabina jest ujmująca panienka, z cierpiącymi wyrazem twarzy; jest zwykle cichą, milczącą i daleką od wszelkiej próżności. Babka jej godną i uprzejmą kobietą, a obydwie tak są czystego serca, że żadne podejrzenie złudzenia paść na nie nie może. Przed wyjazdem do Trewiru mogła tylko za pomocą krukwi i to jeszcze z trudnością wstąpić na wschody sali kuracyjnej. Po powrocie z Trewiju winszowałem jej, że się już bez krukwi obejść może, nie dotykając bynajmniej sposobu uleczenia; a ona opowiadała mi, jak jest szczęśliwą, że po trzech latach znowu ziemi nogą dotykać i przynajmniej bez prowadzania po pokoju chodzić może, że za domem opierać się musi, czując ból w kolanie i że kuracyi przepisanej dokonać zamyśla. Od dam, które z nią często przestawały, usłyszałem potem, że pod kolanem zaszła jej krew. Nie pogorszyła się jej noga, ani się leż na nowo nie skurczyła po powrocie z Trewiru, powstało tylko zapalenie w miejscu, gdzie żyły były zerwane, tak jednak iż było tylko chwilowem i skutków w Trewirze osiąguiętych zniweczyć nie mogło. Familia Drostów byłaby mogła uniknąć niejednej nieprzyjemności w gazetach, gdyby rzecz tę po prostu była kazała opisać, wraz ze sposobem uleczenia. Byłaby to mogła wystawić jako cudowny wpływ mocnej ufności religijnej na potęgę woli, ale wystawiać to uleczenie jako dzieło siły pochodzą czasów naszych. Rzecz się ma jak następuje; Panienka ta cierpiała już od lat trzech skro fu - liczną puchlinę w kolanie, dla czego już po trzykroć do Kreuznach jeździła. Jak zwykle, powstało i u niej skurczenie się żył w podkolanku. Miała to przekonanie, że w T r e w i r z e pomoc znajdzie. W uniesieniu religijnem, rzuciwszy się w gorących modłach przed wielki ołtarz, w przekonaniu o wpływie wyższej władzy, wytężyła chorą nogę; pękła żyła (w skutek czego zaszła noga krwią) a noga się wyciągnęła. Co w takim razie bez bólu czyni operacya rozcięcia żyły, to odbyło się w sposób gwałtowny; nim rozcięcie wynaleziono, czyniono to samo za pomocą machin. Bez krukwi wyszła panna ta z powozu i oparta tylko na służącym, podeszła pod wschody z wielkiem mieszkańców podziwieuiem. W godzinę potem nasłuchałem się z różnych strou pytań; «Słyszałeś już pau o tym cudzie?.,. ]I zatem Hrabina dostąpiła yp Trewirze tego, czego tu za pomocą kąpieli dostąpić nie mogła, t. j. wyciąguienia nogi. Gdyby do lekarza swego była miała ślepie zaufanie, a ten jej kazał nogę mocno wyciągnąć, byłby on tego cudu dokazał. Chciwa ona cią głem używaniem kąpieli uleczyć skrofuliczną puchlinę. W czasie pobytu w lutejszem miejscu nie pogorczyło jej wcale, ani leż nie nastąpiło nowe skurczeuie. Czyli to późuićj po jej wyjeździe dnia 14. Września w skutek zapalenia nastąpiło, tego niewiem. INN.«

Wiadolllości zagraniczne.

R o s s y a.

Jakie niedorzeczności i przesady prassa zagraniczna, a mianowicie francuzka, o Rossyi rozsiewać nie ustaje, nowym tego dowodem artykuł z dziennika Orlean nais z dn. 9. Października powtórzony także w D z i e n n i ku s p o rów: «Dochodzi nas dzisiaj dopiero wiadomość o czynie barbrzyństwa władz rossyjskich zmierzających do wytępienia katolicyzmu - o czynie, którego ofiarą stal się ksiądz polski, co przez długi czas w mieście naszem jako wychodźca przebywał. Ksiądz Dombrowski opuścił nas przed dwoma laty, aby się udać do Biskupa Poznańskiego, swego przyjaciela i protektora. Na początku roku bieżącego przyszedł na tę nieszczęsną myśl, przebrany wrócić do ojczyzny sw,ej, do Polski rosgyjskićj, dla załatwienia tam ważnych interesów familijnych, r'edwo co przez granicę przeszedł, pozuano go, ujęto i ua 150 kuutów skazano.

Sto czterdzieści i siedm knutów wytrzymał, ale potem te'ż ducha oddał jako męczennik swej politycznej i religijnej wiary. Ksiądz Dombrowski posiadający piękne wiadomości, charakteru łagodnego i uprzejmego, zjednał był sobie szacunek i miłość wszystkich tych obywateli naszych, co mieli szczęście poznać go. Ziomkowie jego, u których pełnił służbę duchowną, opłakują w nim brata i przyjaciela, Z Petersburga w Wrześniu, - Drukowane tego roku sprawozdanie miuisterstwa oświecenia, zawiera następujące podanie należące do statystyki uniwersytetów i gimnazyi w Rossyi.

Profesiorów i urzędniku»', uczniów.

1. W Petersburgu; , . 66;.

2. 'W Moskwie s . ... 87; 3. W Charkowie; . . . 75;.

4. W Kazanie; . . . . 98;.

5. W Dorpacie; . . . 66;.

6. W Kijowie (w uni weD> eytecie £1. Włodzimierza) . 63 ;

.557.

836.

.410.

.359.

.484.

. . 324.

Ogółem 2966.

Gymnazyów liczą w calem C e s a r s t w i e ; A. w naukowym okręgu petersburskim 9. (4 w stolicy; 1 w Pskowie; 1 w Nowogrodzie; 1 w Wołogdzie; 1 w Pelrosawodzku; 1 w Archangielsku) z 1 775 uczniami; - B. w okręgu naukowym moskiewskim 11 (3 w Moskwie; 1 w Włodzimierzu, 1 w Kostromie, 1 w Kałudze, 1 w Rezanie, 1 w Smoleńsku, 1 w Twerze 1 w Tuli i 1 w Jarosławiu) z 2465 ucznia, mi; - C. w okręgu naukowym charkowskim B. (2 w Charkowie, 1 w Kursku, 1 w Woroneszu, 1 w Oreln, 1 wTambowie, 1 w Nowoczerkasku, 1 w Stawi opolu) z 1694 uczniami; Kr D. w okręgu naukowym kazańskim 10 (2 w Kazanie, 1 w niższym Nowogrodzie, 1 w Simbirsku, 1 w Pensie, 1 w Saratowie, 1 v Wijatce, 1 w Perinie, 1 w Ufie i 1 w Astrachanie) z 1824 uczniami; - E. w okręgu naukowym dorpackim 4 (1 w Dorpacie, 1 w Rydze 1 w Mitawie i 1 w Rewalu) z 635 ucznia, mi; - F. w okręgu naukowym kijowskim 11 (2 w Kijowie, J wZylomierzyu, 1 w Równie, 1 w Kamieńcu podolskim, 1 w Czemiegowie, £ w Nowogrodzie siewierskiin, 1 y> Pułlawie, f w Niemirowie, 1 w Winnicy i 1 w Neschinie) Z 37 15 uczniami; - G. w okręgu naukowym białoruskim 10 (1 w Wilnie, 1 w Krosnach, 1 w Grodnie, 1 Swisłoczy, 1 w Białymstoku, 1 w Mińsku, 1 w Slucku, 1 wMohilewie, 1 w Witebsku i 1 w Dynaburgu) z 2999 uczniami; - H. w okręgu naukowym południowej Rusi 6 (1 w Odessie, 1 w Chersonie, 1 w Symferopolu, 1 w Jekaterynosła uczniami; - I. w Zakaukazyi 1 (w Tyflisie) z 397 uczniami; - K. w Syberyi 3 (w Irkutsku, Tobolsku i Tomsku) z 295 uczniami; - L. w Królestwie polskim 10 (2 w Warszawie, 1 w Radomiu, 1 w Piotrowie, 1 w Lubliuie, 1 w Płocku, 1 w Łukowie, Łomży, 1 w Suwałkach i 1 w Szczebczeciuie) z 4 O O 1 uczniami. Polska.

Z Warszawy, dnia 16. Października.

W Instytucie Alexandiyfiskiui wychowania Panien, kursą naukowe roczne kończyły się dawniej examinant! publiczuemi w Grudniu. Po przeniesieniu Instytutu do Puław, Rada tegoż Instytutu dla uchylenia niedogodności drogi zimowej, ulrndzać mogącej rodziców i krewnych Życzących być obecnemi na examinach publicznych, wyjednała, przez J O. Księcia N amiestnika, Najwyższe Ich Cesarskich Mości zezwolenie, aby nadal rok naukowy kończony był w ostatnich dniach Czerwca, po którym następuje miesiąc wakacyjny Lipiec, ze stopniowe m przeniesieniem examinow z Grudnia, przez skrócenie dwóch lat naukowych o trzy miesiące, tak ze w roku bieżącym rok naukowy ukończył się w ostatnich dniach Września, Akt uroczysty examinow publicznych Instytutu Alexandrynskiego zagaił stosowną mową peluiący obowiązki Inspektora klass Instytutu Bartoszewicz. Następnie, ogłoszono nazwiska wychowanie, które otrzymały promocje do klass wyższych, i nareszcie przyzwano wychodzące z Instytutu wyrhowanice, którym przełożona Instytutu wręczyła świadectwa od Rady Instytutu, i objawione zostały tak nagrody wyższe dla niektórych wychodzących z Instytutu, jako też iiadgrody w książkach dla uczennic, zasłu- gujących na uie z pięciu klass niższych.

Nadgrody wyższe otrzymały następne wychowanice, z Instytutu wychodzące: Cyfrę złotą Je] Cesarskiej Mości, do noszenia na lewem ramieniu, z kokardą na wstążce błękitnej z białemi prążkami: N atalia Sauvan i Amelia Kurzeniecka.- Medale złote: Florentyna Żukowska, Joanna Sierocińska i N atalia Czarnecka. - O godzinie 41ej z południa, dany był u przełożonej Instytutu obiad, na którym znajdował się Najprzewielebniejszy Arcybiskup z Duchowieństwem. W czasie obiadu wniesiono toasty za zdrowie: Najjaśniejszego Cesarza, Najjaśniejszej Cesarzowej, całej N ajjaśniejszej Rodziny, i Księcia Namiestnika Królestwa. Wieczorem, w czasie przechadzki po ogrodzie Instytutowym, w obec osób, do Zarządu Instytutu należących, wychowanie i krewnych,zasadzono drzewo, które, sto«own?e do wyje» dnanego zezwolenia N ajjaśniejszej Pani, nosić będzie imię pierwszej, teraz wychodzącej wychowanicy, Natalji Sauvan, która otrzymała cyfrę Jej Cesarskiej Mości_(W roku Zeszłym, podobnież nadgrodzoną została, wychodząca z Instytutu wychowanica Wanda Garlkiewicz.) Francya.

Z P a ryż a, dnia 14. Października.

J ego Królewiczowska Mość Xiążę Albrecht pruski, który pod nazwiskiem Hrabiego Berg objeżdża nadbrzeża morza Śródziemnego, udał się przed trzema dniami na paketbocie »Charlemagne« z Marsylii do Algieru. - Od 1. S tycznia założone zostaną dwie linie statków parowych z Marsylii do brzegów afrykańskich; jedna do Hory, druga do Oranu, Statki odchodzić będą dwa razy na miesiąc na miejsce swego przeznaczenia i wprost stamtąd powracać. Dzisiejszy K o n s t y t u c Y o n i s t a podaje następujące sprawozdanie o stosunkach moutevideaiiskich, podłng doniesień, które stamtąd otrzymał: »Generał Oribe nie odstąpił jeszcze od miasta, które oblega i blokuje, ale nie widać w całem oblężeniu żadnego postępu, nawet Oribe już od dawnego czasu z obozu swego nie wyszedł. Rivera trzyma się, od czasu do czasu odnosi małe korzyści, a oblężeni czynią wycieczki z rozmaiłem szczęściem. Mówiono niedawno o odejściu 36 Włochów, którzy opuścili szeregi obrońców montevideanskicli, aby przejść do żołnierzy Generała Rosas. Rzecz ta jest prawdziwą, ale legia włoska oburzona tern do żywego dzielnie się od tego czasu biła, aby honor swój uratować; nowe dobrowolne zaciągi powiększyły i prawie podwoiły ją teraz; przy wycieczce dnia 10. Lipca złożyli Włosi z Montevideo dowody męstwa, wierności i poświęcenia jak uajzaszczytniejsze. Tymczasem Rosas nowe podaje przyczyny, aby pamięć jego przeklinano. Santa Cruz dawniejszy prezydent Boliwii, teraz zaś wygnany kusił się niedawno o opanowanie powtórnie władzy, choćby i gwałtem i dostał się przy tern w ręce swych nieprzyjaciół. Teraźniejszy rząd w Boliwii, naradziwszy się względem losu więźnia, nakłaniał się ku łagodności, lecz chciał wprzódy usłyszeć zdanie sąsiednich małych państw, już to aby im dać dowód zaufania i politycznej przyjaźni, już to, aby zapewnić sobie ich pomoc na przyszłość przeciw podobnym pretendentom Dla tego więc wysłano poselstwo do Chili, do Peru, a potem do Buenos Ayres z takową do różnych rzeczypospolitych odezwą, aby każda przysłała delegowanego do Boliwii, aby tutaj utworzyć rozstrzygnął los prezydenta Santa Cruz. Rosas kazał w urzędowym swoim dzienniku zdać sprawę o tern poselstwie i dodać uwagę, w ktorej oświadcza, że współdziałania swego odmówił, gdyż naprzód już zna zamiary trzech innych państw i wie dobrze, iż prezydenta śmiercią nie ukarzą. W Montevideo wielki panował niedostatek; mamy przed oczyma kilka listów fraucuzkich kupców, którzy w owe'm mieście kwitnący handel wywołali i wystarali się dla towarów francuzkich o wyborny pokup; wszyscy utrzymują że blokada przywiodła do największego ubóstwa. Jeden z tych domów, który żadnego nie miał w wojnie udziału, utraci! przeszło 10,000 skór, w wartości blisko 100,000 fr., które mu Rosas zabrał w Corientes, przeciw wszelkiemu prawu narodów. Reklamacya, którą z tćj przyczyny przesłano do Paryża, będzie zapewne z tylu iimemi leżała sobie w kartonach ministerstwa spraw zagranicznych. Jednakże miasto broni się energicznie i ma jak najlepszą nadzieję w tej chwili. Generał Paz, który posiadał całkiem zaufanie Montevidean, oddalił się z miasta, lecz nie dla tego aby, jak sądzono, współziomków swoich opuścić, - przeciwnie, aby ich lepiej bronić. Wsiadł wraz z 50 oficerami na dwa statki brazylijskie będące pod rozkazami Admirała Grenville, chcąc się udać do Rio Janeiro, a stamtąd do państwa Corientes, które się przeciw Rosasowi zbuntowało, gdzie stanie na czele 7000 powstańców i ruszy z nimi na Ruenos Ayres. Jak stąd widać, to Rosas z Brazylią już zerwał zupełnie. Złe wrażenie, które uczyuilo na mieszkańcach Montevideaiiskich to fałszywie zrozumiane oddalenie się, zupełnie już teraz zatarte. .Biegała tam zresztą, przy odejściu ostatnich wiadomości, ogólnie pogłoska prawdziwa i nader ważna. Przypominamy sobie zapewne spór między dowódzcą stacyi francuzkiej, admirałem Laine a konsulem naszym, Panem Pischon. Od czasu ostatnich wzajemnych oświadczeń, nie widują się już z sobą, a Admirał czeka z niecierpliwością na instrukcje z Francyi. On podobno, ze swej strony rządowi swojemu następującą wyłożył i przesłał opinią. Pau Laine sądzi, że nie można zmiarkować końca tej pożałowania godnej wojuy, jeźli Francya i Anglia wmieszaniem swoje'm jej nie zakończy. Nawet wtenczas, gdyby Oribe wszedł do Montevideo, wszystko zostanie jak było. Rivera zawsze jednakże trzymałby się na równinach, a ci co przedtem oblegali, staliby się nawzajem oblężonymi. Interes fraucuzki tak długo będzie cierpiał, dopóki lIlIJ;kraj silnego nIe udzieli wsparCIa. Pan Laine' mniema, że niepotrzeba wysyłać na nowo siły zbiojne'j i że samemi zasobami swej eskadry jest w stanie wrócić uznanie i uszanowanie prawom Francyi, rodakom naszym bezpieczeństwo, i pokój brzegom La PIaty. Dodają jeszcze, że Pan Turner konsul angielski tegoż samego jest zdania i że się w tym względzie porozumiał z Panem Laine, aby toż samo donieść Lordowi Aberdeen.

Z dnia 15. Października.

W hotelach ministrów panowała dzisiaj rano jakaś obawa pod względem podróży króla, ponieważ przez całą noc burza gwallowna się srożyła a było zamiarem N. Pan-i, wczoraj wieczorem w Portsmouth do Francyi zaambarkować się. Ale w południe, drogą telegraficzną zaspokajającą odebrano nowinę, że król dla niepogody zaniechawszy swego zamiaru, wczoraj wieczorem koleją żelazną z Portsmouth do Dover się udał, gdzie o 3 godz. rano stanął aby tam wsiąść na okręt. Późniejsza depesza zwiastuje już przybycie N. Pana do Trepor', nastąpione po bardzo burzliwej przeprawie, podczas ktorej fregata parowa »Gomer« na wysokości między Cherbourgiein i Havre w wielkiem była niebezpieczeństwie. Minister sprawiedliwości, P. Martin du Nord, wczoraj do Eu pojechał, podobno aby królowi nowy projekt amnestyi do podpisu przedłożyć. - Podczas niebytności króla Paryż jak najściślej strzeżony. Posterun - ki wojskowe były podwojone i od 8 godz. wieczorem mocne patrule przeciągały ulice miasta. N atychmiast po ogłoszeniu złożonego przez kapitana Bruat raportu o utarczce pod Malmena, postanowiła rada ministrów wyrzec urzędową naganę z powodu pośpiechu, z jakim Gubernator Oceanii sprawozdanie dla rządu przeznaczone poprzednio ogłosił. Wszakże cofnięto to postanowienie, ponieważ się przypadkiem przekonano, że raport ów nie wyszedł w dzienniku Papejtijskim, l' Oceanie fran<;aise lecz że ktoś inny, a nie P. Bruat, kazał raport ten litografować i egzemplarz jeden przyłączył do numeru Oceanie, który Konstytycyonista otrzymał. Anglia.

Z L o n d y n u, d. 12. Października.

Sir Henryk Pottiuger, dotychczasowy generalny gubernator w Hong Kong, dał na adres dziękczynny kupców w Bombay, że handel opium, tak ważny dla kompanii wschoduio-indyjskićj, poparł swą opieką, odpowiedź następną ważną dosyć ze względu na ten handel. Dawno już mówiono, że rząd chiński na skutek przedstawień Anglii pozwoli otwarcie handel opium przez Sir H. Pottinger potwierdzoną, oświadcza on bowiem, że »2 pewnym skutkiem pracował nad tym, by pozwolono otwartego i prawnego prowadzenia handlu opium.« Odpowiedź Sir Henryka z tego względu jeszcze na uwagę zasługuje, że widzimy w niej dość ważne obja« śnienia względem handlu opium w Chinach, o którego rozszerzeniu tyle mówiono, jak również były gubernator objaśnia także wpływ, jaki użycie tego artykułu wywiera na moralność ludu. Odpowiedź tę w zupełności umieszczamy. »Korzystam z tej sposobności, rzekł sir Henryk by dotknąć ważnego przedmiotu względem którego dotąd zachowywałem uajzupełniejsze milczenie, uważając je za mój obowiązek; mówię tu o handlu opium i oświadczam teraz bez namysłu, publicznie, że po zupełnie wolnym od przesądów i pilnym rozbiorze, w czasie mego pobytu w Chinach przekonałem się, że owe złe skutki przeciwne moralności i ludzkiej naturze, jakie mają wynikać z używania opium, niezmiernie są przesadzone. Jak wszystkie podobne słabości tak i używanie opium jest ziem goduem nagany i szkodliwym, ale ja sam nie widziałem ani podobnych skutków, jakie mu przypisują, ani też nie mogłem autentycznych dowodów tego otrzymać. Najglówniejszy i jedyny zarzut, jaki można uczynić przeciw temu handlowi, uważanemu z moralnego i abstrakcyjnego punktu widzenia rzeczy, który odkryłem, albo o którym słyszałem jest to, że handel ten jest przemycarstwem i jest prawami chińskie mi zabrouiouy, dla tego należy go żałować i nie można go uniewinniać; ale dążyłem i jak spodziewam się, z pomyślnym skutkiem do tego, by uprawuienie go do skutku przyprowadzić, a jestem przekonany, że jak tylko to się uzyska, handel opium utraci swój najgorszy charakter. Nawet w dzisiejszym swym stanie, uie jest on według [mego zdania połączony jako przyczyna z setną częścią nędzy albo zepsucia, które postrzegać się dają nawet w naszej ojczyźnie, jako skutek nadużycia gorących napojów; a ci którzy handel opium tak bezwarunkowo z tego powodu potępiają, nie potrzebowali jak sądzę, opuszczać nawet brzegów Anglji, by widzieć daleko większe i głębiej wkorzeiiione zle. Co się zaś tycze uprawuionego i uznanego handlu z Chinami, a szczególniej głównych artykułów jego, jako to bawełny i wyrobów bawełnianych, to jestem przekonanym, że handel ten znajdzie swoje granice tylko w granicach środków, jakie Chiny posiadają, by artykuły te zakupić, albo też in

ne w zamian za nie oddać. Wiem o lem dobrze, że to jest kweslja bardzo ważna i zawiklana i że niektórzy dla tego na haudeI opium powstają, że on odejmuje tym głównym artykułom, o których dopiero wspominałem część zasobów jakie Chiny posiadają. Bezwątpienia mają om w pewnym względzie słuszność, ale można przewidywać, że w kraju tak wielkim i tak bogato od natury uposażonym, wraz z powiększeniem jjego handlowego ruchu i wynikających z tego powodu potrzeb nowych w ludzie, okażą się nowe źródła zasobów, nowe źródła bogactwa, nowe pole dla handlu. J ednakże nie mogę podzielać zdania przez niektórych rzuconego, że jeżeli handel opium zupełnie zostanie zniesionym, (czego wykonanie za niepodobne uważam) wówczas pieniądze, które z Chin handel ten wyciąga, włożone zostaną w towary bawełniane, sukno i inne przedmioty bandlu angielskiego.» Szwecya i Norwegia.

Z Sztokholmu, dnia 4. Października.

Generał rossyjski, Baron Anrep, Adjutant Cesarza Mikołaja, przybył tu wczoraj, aby powinszowania monarchy swego z powodu koronacyi NN. Państwa tu przewieść. Inne dwory tylko przez swych tu zawierzytelnionych posłów powinszowania swe złożyły. Hiszpania.

Z M a d r y t u, dnia 8. Października.

Dzienuik Castellano zawierał wczoraj wieczorem następujący list z Algesiras z dn. 2. t. m. »Wczoraj wieczorem o godzinie 6. lub nieco rychlej zatopiła baterya angielska nasz statek wojenny pod dowództwem Kapitana Don Sant Jago Opeo. Na szczęście zdążyli się dowódzcy i ludzie okrętowi ratować, gdyż okręt portugalski, który się w tyle znajdował i na znak ich przyspieszył, podał im prędką pomoc. Nasi ludzcy sprzymierzeńcy widzieli, że tamci bliscy byli zatonienia, nie wysiali jednak po nich ani nawet statku. Za przyczynę tego przypadku podają następue okoliczności. Statek nasz ścigał od wschodu okręt przemycarski, który obawiając się, aby nie był schwytany, starał się schronić do portu Gibraltarskiego. Kapitau okrętu ścigającego, który był zatknął banderę, hiszpańską, bojąc się, aby okręt ów nie uszedł, wtargnął pomiędzy bateryą angielską a okręt uciekający, chcąc tenże przez ło do wypłynienia na wysokie morze zmusić. Skoro to Anglicy spostrzegli, dali ognia do okrętu naszego, a ponieważ dowódzca jego mniemał, że go przez to do wywieszenia bandery wezwano, chociaż to już był uczynił, przeto ją zwinął i dopiero lewską, chcąc przez to pokazać, że okręt ten należy do floty królewskiej i pod dowództwem oficera tejże zostaje. Ale żadnego to nie miało skutku i balerya nie przestała ognia miotać na nasz okręt, który zwinąwszy banderę, ścigania zaniechał, czekając na mniejsze nasze statki. Gdy Kapitan spostrzegł, że ogień Anglików nie ustaje, slaral się dostać na wysokie morze, ale nieszczęście chciało, że jedna kula działowa w takie miejsce okrętu trafiła iż się natychmiast wodą napełniać zaczął i żadnemi środkami od zatonienia ocalić się nie dał. Ludzie okrętowi ledwo się na baty okrętu portugalskiego schronić zdążyli, i przybyli tu wczoraj wieczorem. Powiadają w tej chwili, że Anglicy spostrzegłszy 10nienie okrętu, kilka statków wysłali ku ocaleniu ludzi, ale Kapitan, pełen zgrozy, wzgardził lą pomocą z szlachetną dumą obrażonego Hiszpana, oświadczając, że po tak haniebnym i barbarzyńskim postępku woli z ludźmi swymi w morzu utonąć, aniżeli od nich najmniejszą przyjąć łaskę. « Tak pisze Castellano. Posdata, dziennik ministeryalny, opowiada prawie to samo, dodaje jednak, że okręt hiszpański, zbliżywszy się na wystrzał do bateryi angielskiej, żagle zwinął, ponieważ okręt kontrabandowy do Gibraltaru się uciekł. Pomimo to dali Anglicy kilka razy ognia, aż okręt zatonął. G lob e uważa przypadek ten za niepodobny do wiary, obstaje jednak za tem, aby w przeciwnym razie domagał się rząd najświetniejszego zadosyćuczynieuia za tak nieludzkie i wszelkie prawa narodów poniewierające postępowanie. - Wszakże władze angielskie często się już na to żaliły, że okręty hiszpańskie, ścigając kontrabandystów, granice angielskie przekraczały. Być może, że i tą rażą coś podobnego wywołało tak surową przestrogę. Xiestvva naddunajskie.

z nad granicy tureckiej, dn. 8. Paźdz. - Właśnie donoszą z Belgradu, że Wulsicz sam na czele oddziału wojska regularnego z 6 działami ku Szabaczowi wyruszył, aby zdybać powstańców, którzy tymczasem aż do okolic Waljewa się cofnęli, a tam siły swoje znacznie wzmocnić mieli. W Waljewie Senatora Prota N euadowicza, stryja mołżonki księcia Alexandra, buntownicy zamordowali. Pomimo tego spodziewamy się co moment nowiny o zupełnem przytłumieniu powstania, kiedy wśród obecnych okoliczności udanie się tego przedsięwzięcia do rzędu niepodobieństw należy. Ze Szabacz sam rządowi się poddał, potwierdza się.

Indye Wschodnie.

KaIku ta dnia 13 Sierpnia.

Pendszab dziś jest tak spokojnym jak jeszcze nigdy nie był od śmierci Szira Suiga, to jest do roku blisko, i wszystkie wiadomości zgadzają się w tym względzie, że położenie Hera - Singa coraz się polepsza. Gazeta z Delhi przypisuje to oświadczeniu uczynionemu przez tego młodego wezyra, że silą odeprze wszelkie usiłowania Anglików, dążące do ugruntowania ich wpływu na lewym brzegu rzeki Sulecz. Hera-Sing wie o tern dobrze, że wszystkie organa prasy anglo indyjskiej starają się nakłonić sir Henryka Hardinge, by względem Pendszabu trzymał się polityki wojowniczej lorda Elleuborough, i ażeby ten kraj koniecznie podbił a wojnę rozpoczął natychmiast na przyszłą wiosnę, dla tego też wezyr rozwija niezmierną czynność i energję, by ugruntować swe środki obrony. WLahorze, na ulicy, po domach wszędzie nic innegoj nie słychać, tylko młot puszkarzy, przygotowujących broń do przyszłego boju. W radzie stanu (Szurbar) zajmują się tylko przygotowaniem amunicji i żywności dla wojska, naprawą fortec, wprowadzaniem karności większej w woj«ku i t. d. Co do tego ostatniego wypadku, Hera-Sing prawie cudem go otrzymał; armja mu ślepo jest posłuszna, a gdyby nie jego wuj, Gulab Smg w Juinwur, i Sawuu Melt, gubernator Multan, którzy go cokolwiek niepokoją, byłby w lak dobrem położeniu jak stary Rundszyt, a gdyby mógł rachować na tych dwóch naczelników, jego opór byłby może straszliwszy. Wprawdzie nie ma oficerów europejskich w swej służbie; w początku Lipca b. r. dał dymisję ostatnim, którzy mu pozostawali, to jest panom Curtland, Korne i Steinbach, ale może być iż czuje, że to nie jest dla niego rzeczywistą stratą, albowiem ci oficerowie możeby nie chcieli pozostać w jpgo służbie w czasie napadu Anglików. Nakoniec uzyskał najzupełuiejsze powodzenie w swych układach z Dost Mohamedem, chanem Kabulu.

Rozmaite wiadomości.

Książę herbu hybel. -. W mowie Pana Arago na grobie Laffida znajduje się następująca anegdotka, która o rzadkiej skromności tego sławnego bankiera świadczy: Jego wnuczka, córka Księcia Moskwy, którą nadzwyczaj kochał, opowiadała mu raz, że )e) koleżanki nazywały ją Księżną i dziwiły się mocno, iż jej dziadek, będąc dziadkiem księżniczki, nie jest sam księciem. »Powiedz im;« odrzekł Lallitte, »iż a jeźli lego nie zrozumieją, tedy im powiedz, iż mój ojciec był - stolarzem.« Ludzka skóra_Obrachowano dokładnie podług mikroskopijnych dostrzeżeń, że ludzka skóra ua przestrzeni jednego kwadratowego cala, ma okrągłą liczbą 1000 porów, co - biorąc 60 stóp kwadratowych jako zwykle przyjętą przestrzeń całego ludzkiego ciała, wynosi razem uie mniej jak 2,300,000 porów na calem ciele.

(Sprostowanie.) - W numerze wczorajszjm (248) Gazet.T W. X. P. str. 1985. slup lewy, wiersz 3. zauiinst »bandaż.... niósł« miału \»ć: »zniósł, a polem cz.itaj : wielka, część dnia wczorajszego w łóżku nie leżał.»

OBWIESZCZENIE.

Zmarły w Zabiczynie w pow. Wągrowieckim na dniu )l( Października r. 1798. S t a n i - sław Dorpowski postanowił testamentem swym, że przypadła mu po babce jego Teressie z Przedzyńbkich, wprzód zamężnej Kucharskiej, później zaś zamężnej Dorpowskiej zapisana ua dobrach Redgoszczu summa zastawna wrócić się ma do sukcessorów Przędzy oskich Z potomstwa Katarzyny i Heleny pochodzących. Wzywają się więc takim sposobem obdaro

wani potomkowie Katarzyny i Heleny z Przedzyńskich sukcessorowie, spadkobiercy i najbliżsi krewui tychże, ażeby się przed, lub w terminie na dniu 15. Maja 1815. zrana o godzinie litej przed Wnyin Metzke Radzcą Sądu Głównego w lokalu naszym służbowym wyznaczonym piśmiennie albo osobiście zgłosili i prawa swe udowodnili, gdyż w razie przeciwnym zostaną z pretensyami swemi wykluczeni, i to, co zostało testamentem wspomnionym im przeznaczone, zgłoszającym się i prawo mającym, w braku zaś takowych fiskusowi przysądzonem zostanie. Bydgoszcz, dnia 14 Czerwca 1844.

Król. Główny Sąd Ziemiański. Wydz f.

Dla uczczenia świętej pamięci ziomka naszego Jana Kiszwaltra, który jako nauczyciel muzyki, jako utwórca wielu układów muzycznych, jako członek towarzystw mających na celu wspieranie i wznoszenie muzyki, wreszcie w upłynionych trzech latach jako współkierownik wykonań muzycznych w kościele tutejszym farnyin, wiele sobie zasług położył, odbędzie się w tymże kościele w piątek dnia 25. t. m. rano o 9tćj godzinie nabożeństwo żałobne, w czasie którego wykonane będzie jedno z arcydzieł muzyki polskiej, Kozłowskiego Requiem. M. B. "W Wydzierzewicach pod Kostrzynem jest 20 sztuk wołów rosłych do sprzedania.

PIT" - wielkiego» kład u Ę&$ sukna i gotowych rzeczy dla mężczyzn -Joachima, JMamroth b dotychezascnve o lokalu na ulicy S erokiej pod Nrem 20. nm E'f/neli poa )J(H*. &III. na pierwsze piętro, obok handlu tabaki Pana Trager.

· Powiększywszy w ostatnich czasach handel mój, mianowicie zaś v. a p a s y g o - b to wy Cli DKCC)Ky wszelkiego rodzaju d 1 a ID ę Ż C z y z fi 9 zmuszony zostałem w dla wygody zaszczycającej mię zaufaniem swojein Publiczności, pomyślić o obszerli{ niejszyra lokalu i za przykładem wielkich miast obok kramu urządzić stosowny p o - & koik do U li i era II i a się.

Skład mQj sukna i gotowych ubiorów dla mężczyzn zaopaIlJ trzonym jest w najdobrańsze artykuły mody g u s t o w fi i e i ID o c fi o robione.

to. Polecam zarazem na jesień i nadchodzącą zimę wybór wielki ubiorów na jesień !* i zimę, jako to: płaszcze, tak zwane miechy, twiny, paletoty, surduty, fraki, szlafIlJ roki, spodnie, westki i ubiory dla chłopców. Dalej szale, chustki, bindy, szlipsy i t,d.

fc Zamówienia wypełniam jak najakuratniej i usiłowaniem TO jem będzie, fi aj s i 1* mi niniejszą rzetelnością odpowiedzieć godue położonemu we III mnie zaufaniu.

Kniffka, se propose de prendre pour une modique pension de jeunes Demoiselles, qui se destinent a la vocation de gouvernante dans la seule ide'e quelles parlent correctement et facilement le fran<;ais. Dobra Otusz i INiepruszewo w powiecie Bukowskim leżące, pozostałe po ś. p. Józefie Hrab. S i e rak o w s k i m , są z wolne'j ręki do sprzedania razem, lub w połowie. Bliższą informacyą powziąść można na miejscu, u W go. K r u s z e w s k i e g o Rz ą d c y dóbr.

W lesie dóbr S ż o ł d r należącym do mnie, 3 mile od Poznania, mila od Kościana a i mili od Czempiua oddalonym, przedaję w każdej porze przez zarządcę mego w lesie mieszkającego budulce, sosnowe różnych -wielkości po cenie znacznie znizone'j; przy tern oświadczam, iż kupującym odemnie 50 sosień i więcej udzielam stosownego rabatu. Poznań w miesiącu Październiku 1844.

Leys er Jaffe ' , ulica Garbarska Nr. 19.

Nowe Łazienki pod liczbą 3. c na Grobli są, wraz z domem przyległym i ogrodem, do sprzedania lub częściowo do wydzierżawienia. P' źsza wiadomość u właściciela w domu rzeczonym lub na Garbarach pod liczbą 413. Otwarcie handlu.

Donoszę niniejszem najuniżeniej , iż w dniu dzisiejszym założyłem tu handel kommissowy cygaro w, tabak i towarów pod firmą Herrmanna Ludwiga.

Skład mój prawdziwych cygarów Hawariskich, Bremcnskicb i Hamburgskich, z których przedaję aż do - A kisty, nastręcza obfity dobór, połączony z umiarkowanemi cenami. Polecam go łaskawym Szanowne'j Pubiczności względom. Lokal przedaży tych towarów znajduje się przy placu WilhelmaNr. 1. w domu Pana Kraus e, na dole po prawej stronie, w drugiej sieni, l'ozuari, dnia 16. Października 1844. Herrmann Ludwig.

Znaczną ilość prawdziwego Petersburskiego Hasile Joucofl* (W a c h s t a fi), tudzież starych zleźałjch Hawaiiskicli cygarów sprowadził wprost Handel takak i cygarów braci PriedSanderów w rynku przy ratuszu i na nlicy Wrocławskiej JIr. ao. naprzeciwko ]ioteIn Rzymskieg o. Podpisanego fabryka dek i kobiercy poleca swój we wszystkie gatunki zaopatrzony skład « 1 er i d Y w a n Ó w po umiarkowanych cenach fabrycznych. S. Kantorowicz, Nr. 60. narożnika ulicy Wrocławskiej i rynku.

Przywiezione z teraźniejszego jarmarku Lipskiego najnowsze artykuły strojów wszelkiego rodzaju, jako też piękne hafly, francuzkie rękawiczki i kwiaty, świeżą nadsełkę wody Kolońskiej, francuzkie p a c h u i d ł a i Drezdeńską czokoladę parową poleca po naj umiarkowań - szych cenach Handel C. i E. Baumann w Rynku Nr. 94. na pierwszem piętrze, , Swieże Angielskie o strzygi cotylko odebrali Bracia Andersch.

Bardzo używaną przednią kawę z wysp Kuba i P o r t o r i c o, celującą pod względem dobroci i czystego smaku, także nader przedni cukier po 5 sgr., najprzedniejszy po 51 sgr., przedni dubeltowo rafinowany olej rzepakowy po 31 sgr. za funt, białe błysko-świece nader jare wydające światło, poleca I z y d o r A p p e l, młodszy, ulica Wodna Nr. 26. ukośnie naprzeciwko hotelu Krakowskiego. p r a w d z i w ą, najprzedniejszą, »lamaikską kawę czystego smaku fI t i n t p o 1« S gr.) poleca Am*- IB. Ib. PrCEger, przy Wodnej ulicy w domu szkoły imienia Ludwiki pod liczbą 3 () , Kurs giełdy Berlińskiej.

I Sto- J JN a lir. kurant.

Unia 19. Października 1844. pa papie- g toprC. rami. w1Zną 1001 93\ 99} 100 48 lffs 98} 1011 100 100

Obligi długu skarbowego . . i «f Obligi preiniów handlu rnorsk.

Obligi Marchii Elekt, i JXowej Obligi miasta Jierliua .3 1 2 » Gdańska w T. .

Listy zastawne Pruss. Zachód. \ » AV. X.Pozimnsk 21 » dito » Pruss. Wschód » Pomorskie.

MarcIi.lilek.iN.

» Szjąskie. . . .

Frydrychsdory.

Inne monety złote po 5 tal. .

Discouto.

Akcje Drogi żel. Beri. - Poczdamskiej 5 Obligi upierw. Berl.- Poczdams. 4 Drogi żel. Magd. -Lipskiej Obligi upierw. Magd. - Lipskie Drogi żel. Berl- Anhaltskiej Obligi upielW-. Berl.-Anhallski Drogi żel. Dyssel. Klbcrfeld.

Obligi upierw. Dyssel. - Elberf.

Drogi żel. Reńskiej Obligi upierw. Reńskie .... Drogi od rządu garantowane.

Drogi żel. Berlinsko- Frankfort. 5 Obligi upierw. BerI. - Frankf ort. 4 » żel. Górno-Szląskićj .. 4 dito Lit. B.. » Berl.-Szcz. Lit. A. i U, » Magdeb.- Halberst.

Dr. żel. Wroci. - Sznidn. - Freih.l Obligi upierw. Wroc. Szw.-Fr.l Dr, żel. Bonu - Kolońskićj. . . J DodateJc

3' 'ók 3i 3' , IJ

13 T ?T 12 IJ 186

143} 103} 93 5 4 5 4 41 971 m 1434, 113 lOą 98} 99} 100

13 T > " m Ir 174 102*

1m 1021 92 97 754

102} 1051 116} 1m

,4 1m Jl 1 102} 131} I 130,} nadzwyczajny.