GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1844.12.09 Nr289

VVielkiego

Xi stwap O Z N A N S K I E G O.

Nakładem Drukami Nadwornej W De/cera i Spółki. - Redaktor: A. Wanneteeki.

JW%H9»

W Poniedziałek dnia 9. Grudnia.

1844*

Wiadomości krajowe.

Z Poznania, dnia 7. Grudnia.

Bok dochodzi, jak projekt pospołem z ustawami Zgromadzenia prowmcyalnego i stusunek tegoż do centralnego towarzystwa niektórym z obywateli Xi<;stwa wręczonym został. Projekt ten, z strony rzędu przedstawiony, dla zasad objawionych w duchu postępu i widocznej chęci wzniesienia podupadłego rolnictwa w Poznańskiem, z udziałem przyjęty, wywołał zawięzywanie się, po powiatach w towarzystwa filialne razem poleczone, stanowić mające Zgromadzeuic prowincyonalne czyli raczej Towawarzystwo rolniczo-gospodarskie dla W. Xi<;stwa Poznańskiego. - Udział okazany, nadzieje i korzyści spłynąć mogące, na niczem jednak spełzną, jeżeli z obojętnością i uprzykrzeniem na dalsze rozwijanie sic towarzystwa spoglądać będziemy. Zamiast osiągnięcia zamierzonego celu przez nieczynuość, samolubstwo i niechęć do życia publicznego, sprowadzić możern Złe niczem nieusprawiedliwione. Nie na tein zależy moc, tęgość charakteru, aby myśl zbawienną silnie pochwycić, - dać jej jednorazowy popęd, - ale na te'm, aby ją mimo wszelkich zabiegów j przeciwności z sideł założonych wywikłać z godnością i korzyścią dla ogółu przeprowadzić. Przejęci takim duchem działajmy połączonemi siłami, starajmy się o ulepszenia do podźwiguieuia rolnictwa potrzebne, niepo

mijajmy sposobności udzielania sobie wzaJemnych spostrzeżeń, rad i doświadczeń, a pewni być możemy, że projektowane towarzystwo da się na dobrą drogę wprowadzić i dla dobrej sprawy może przynieść owoce. Czy jednak ważność tegoż towarzystwa jest przez większość pojętą, okaże bliski dzień już naznaczony przez Naczelnego Prezesa do zebrania się wszystkich członków towarzystw filialnych do Poznania na Zgromadzenie prowincyonalne. A. R. Z Berlina, dnia 6. Grudnia.

Gazeta powszechna pruska daty dzisiejszej wymienia spis urzędników Król. belgijskich, ozdobionych przez N. P a n a orderami. W liczbie tych znajdują się: Minister spraw zagranicznych, generał-porucznik hr. G o b l e t A lvi ell a; - minister spraw wewnętrznych, liN othomb; - i minister budowli publicznych, D e c b a m p s, którzy otrzymali order orła czerwonego I. klassy. (Z gazety kolo u ski ej). -Stosunki z Rossyą obudzają tu w wielu wyższych towarzystwach ciagłą uwagę; okazuje się to mianowicie przy rozmowach o wznowionym kartelu, którego skutki już się zaczynają objawiać. Odraza wzmaga się a ostatniemi czasy nowego przez to dodano jej żywiołu, ponieważ Prussy i pod wzlędem wewozu soli w porównaniu z Anglią i Szwecyą otzewiście żle wyszły. Życzeniem powszechne'm jest użycie ile możności surowych środków odwetu, ponieważ się drogą w układach i stosunkach z Rossyą. - Stosownie do pewnych wiadomości wypadek wyprawy rossyjskićj przeciw Czerkiesom ciągle najniepomyślniejszy. Straty w zabitych i rannych są ogromne. Prowincya Pomerania. Szczecin, dnia 4. Grudnia. - W fabryce rumu i destylacyi kupca J. E. Schmidt na wielkiej OderStrasse w mieście nasze'm, według wieści w skutek pęknięcia apparatu parowego wczoraj po południu o 4. godzinie wielki wybuchnął poaar. Kilka domów i tylnych zabudowań, oraz dwa wielkie spichrze pełne zboża stały się pastwą płomieni. Dopiero o 10. wieczorem wytężonym usiłowaniom gaszenia udało się położyć tamę zgubnemu żywiołowi. O ile dotychczas wiadomo, żaden człowiek życia przy lem nie postradał, ale kilku robotników ciężkie odniosło uszkodzenia. Straty poniesionej dotychczas podać nie możemy. - Właśnie dochodzi nas z ust pewnych wiadomość, źe niestety! trzech mularzy, zajętych zrywaniem muru,' przywalonych zostało; jeden został na miejscu za'bity, a drudzy dwaj tak są pokaleczeni, ze co chwila zgonu ich wyglądają.

Wiadomości zagranIczne.

PoisKa.

Z Warszawy, dnia 4. Grudnia.

Dnia onegdajszego, jako w najradośniejszą rocznicę wstąpienia na tron Najjaśniejszego, łaskawie uam panującego monarchy, odbyły się w godzinach rannych nabożeństwa dziękczynne, w tutejszych świątyniach wszystkich wyznań. O godzinie w pół do litej, JO. Książe Warszawski, Generał - Feldmarszałek Namiestnik Królestwa, raczył przyjmować powinszowania, na pokojach zamkowych, od urzędników władz · wszelkich, tak wojskowych jako i cywilnych; pocze'm z lemiż udał się na solenne nabożeństwo do kościoła katedralnego św. trójcy. N ajprzewielebniejszy Nikauor, Arcybiskup Warszawski i N owogiergiewski, członek naj świętszego synodu, celebrował Litnrgiją Św., i miał przemowę, a w czasie modłów dziękczynny cli z przyklękuieniem zagrzmiały działa cytadelli Alexan drowskie'j 101 wystrzałem. O godzinie 4. zpołudnia, dany był u J O. Księcia Warszawskiego świetny obiad, na który naj znakomitsze osoby pici obojej zostały zaproszone. Bezpłatne widowisko w teatrze wielkim, ze stosowną do u,rorZysiu»ci kantatą, oraz oświetlenie miasta, zakończyły obchód dnia tego.

(Ciąg d al s z y ogłoszenia Heroldyi o uznaneJ Szlachcie dziedzicznej.) Kalicki Kazimierz Paweł, 2ch imion, h, Dołęga. Karwowski Antoni, h. Rawicz. Kępiński Walenty Kazimierz, h. Niesobia, Kobyliński Adam Felix, 2ch imion, h. Łodzią. Kołaczkowski Józef, h. Habdauk. Koludzki Paweł, h. Pomian. Koludzki Józef, t. h. Konkowski Ludwik h.' Trąby. Konopka Ignacy, h. Nowina. Konopka Antoni t. h. Konopka J akob t. h. Kornaszewski J a« h. Kornic. Korycki Józef herbu Prnss lo. Korycki Walenty t. h. Kotarski Tomasz h. Pniejnia. Kownacki Józef Kajetan, 2ch imion, h. Suche Komnaty. Kożuchowski Benjamin h. Doliwa. Krajewski Piotr h. J asieńczyk. Krajewski Franciszek t. Ii. Kreiowicz Henryk Maurycy Józef 3 imion, herbu Dołęga. Krobanowski Łucyan, herbu Gryff.

Krobanowski Karol t. h. Kruszewski Mikotaj h. Habdauk. Kruger z Trohlandów Antonina, wraz z synami; Władysławem Józefem, 2ch imion, i A.lexandrem Ludomirem, 2ch imion, po niegdy Jakubie Kruger pozostałymi. Kulesza Leon li. Slepowron. Kulesza Wawrzyniec t. h. Kwaskowska z Radłowskich Antonina, wraz z dziećmi swemi; Kwirynem, Bronisławem, Czesławem, Alexandrem, Kazimierą i Nikodemą, po niegdy Nikodemie Kazimierzu Kwaskowskim pozostałymi, h. Bogorya. Laskowski Felix h. Korab'. Laskowski Bogumił Antoni, 2 imion, h. Dołęga. Lasocki Wiktor t. h. Lisicki Piotr Bogusław, 2rh imion, h. Prnss lo. Łapiński Tomasz, syn Macieja, li.

Lubicz. Łapiński Tadeusz 1, herbu. Łapiński Tomasz t. h. Łapiński Koman t. h. Łapiński Franciszek tegoż h. Łapińska Julianna t. h.

Łątki J uzef h. Pilawa, łiuiiiewbki Bartłomiej h. Łukoc7. Maleszewski Leon h. Godzicmba. Malinowski Hieronim h. Pob$& Mikułowski Konstanty h»r. Rawicz. Minasowicz Jan Klemens h. Przyjaciel. Minasowicz Tomasz I. h. Mioduszewski Alexander h. Ostoja, Morawski Józef h. Dąbrowa. Nestorowicz Dominik Michał, 'Uch ImIon, h. Dołyga. (dok. n.) Rossya.

Z Petersbnrga, dnia 26. Listopada.

Literatura rossvjska utraciła jedne z najpi<;kniejszyeJI swych ozdób: sławny bajkopisarz Kryloff umarł dnia 21. b. m. mając lat 77. Niedawno jeszcze temu wydał wyborne próby świetnego swego talentu. W ostatnich chwilach wynurzył jeszcze życzenie, aby wszystkim przyjaciołom, którzy go w pamięci mają, po e.\emplarzu bajek jego przysłać. Przesłane exemplarze maję białą okładkę z czarnym brzegiem, nie Audrejewiczu, na jego życzenie.« Francya.

Z p a ryż a, dnia 28. Listopada.

Jest to juz rzeczą nie podlegającą zadneJ wątpliwości, ze Izabella z Bourbonów Królowa hiszpańska pojmie za męża Hrabiego Trapani z Bourbonów neapolitańskich. Juz w r.

1 843, jeszcze przed tym czasem, w którym umiarkowani podnieśli swoje, jak mówią, wielkie powstanie narodowe przeciw regentowi Esparlero, projekt do lego małżeństwa, o ile się zdaje, powstał i przyjętym został. Książę Neinouls przez żonę swoją jest szwagrem męża Królowej portugalskiej tak jak Księżna Klementyna przez męża swego jest również spowinowaconą z Królową, Książę Joinville jest szwagrem Cesarza brazylijskiego. Książę Anmale przez związek swój z Maryą, Karoliną, Augustą córką Księcia Leopolda, Jana, Józefa z Salemu, bralunkicm Ferdynanda II. Króla obojga Sycylii, Takim sposobem Ludwik Filip jest podwójnie prawojem Izabelli i przyszłego jej męża, Hrabiego Trapani. Prócz tego jest bardzo doprawdy podobnem, że wkrótce Książę Montpensier pojmie za żonę Maryą, Ludwikę, Ferdynandę, siostrę Królowej Izabelli. Mamy więc nowy i silny związek familijny. W roku 1815. żądał Lord Castelreagh w tajnych ugodach mo carstw związkowych z Bourbonami linii starszej zerwania dawniejszego związku familijnego, który łączył domy panujące we Francyi i Hiszpanii, jako koniecznego warunku" w zamiarze zapewnienia Anglii panowania nad półwyspem iberyjskim, lecz wtenczas myślał tytko o linii starszej i nie przyszło mu na myśl, że kiedyś młodsza gałąź Bourbonów nastąpi na miejsce tnrntej i z polityki jego korzystać będzie.

- W Lugdunie czy mą przygotowania do przyjęcia Księstwa Anmale, którzy w podróży swej z Marsylii do Paryża dwa dni tam zabawić chcą. J eden dziennik religijny podaje następującą statystykę udzielanej w Francyi przez b r a c - two na uki chrze ściańskiej nauki- pierwszego rzędu: W roku 1838. bractwo rzeczone w Francyi opatrywało 313 zakładów; liczyło 2317 członków, którzy 143,738 uczniom nauki udzielali. Dnia 3 1. Grudnia 1 8 4 3. r. liczył ten instytut 356 zakładów, 6 O 7 szkół, 1874 klas, 2818 braciszków, 496 nowicyuszów, 158,151 wychowarków; oprócz tego zwiedzało 7 5 H dorosłych, 7115 terminatorów i 1380 więźniów lekrye braciszków. Sama więc Francya dostarcza dla uauki religii o 283

domów, 597 szkół, 1569 klas, 2290 braciszków, 358 nowifyuszów i 148,568 wychowańców więcej aniżeli Belgia, Sabaudya a nawet samo państwo kościelne, Z dnia 29, Listopada.

List z Tunisu donosi, że dnia 10. b. m. Grek nazwiskiem Dimitri, mający tamże kawiarnią odwiedzaną wiele przez kupców, gdy od Araba za wzięte artykuły zapłaty się domagał, tak mocno od niego raniony został, że w godzinę potem umarł- Przytomni Europejczycy ujęli zabójcę i laprowadzdi go do konsula'" francuzkiego, który go do Szeika Mediny, Naczelnika policyi odesłał, domagając się niezwłocznego ukarania. Gdy żądaniu temu w należyty sposób zadość nie uczyniono, udał się do samego Beja, który także wykręty czynił, mówiąc, że potrzebne są świadectwa od Muzułmanów, gdyż, zmarły przed śmiercią swoją żadnej formalnej deklaracyri przeciw zabójcy swemu nie złożył. Do aklu tego nie można było dwuch mauryjskich iNolaryuszów sprowadzić. Nie było tez przypadkiem przy zabójstwie tam żadnego Muzułmanina. P. Lagan, konsul, obstawał jednak przy swoje'm, żebrak protokułu zlej tylko woli szefa policyi przypisać należy, któryby był jeszcze mógt dwuch Notaryuszów sprowadzić. Dowodził także konsul, że świadectwo Euro» pejczyków dostalecznemjest, a wreszcie oświadczył, że jcźli zabójca natychmiast na śmierć skazanym nie będzie, banderę snoję zwinie i na okręt fraucuzki. się ucla- N a to dopiero ustąpił Bej, lubo' nie bez oporu, a zabójca został ścięty. Dziennik La F r a u c e sądzi, że kweslya względem klas pracujących na przyszlem posiedzeniu pod rozwagę Izb pójdzie. »Ale cóż ztąrt powstanie, dodaje tenże dziennik, jeźli się od Izb domaga przytłumienia niezmiernych nadużyć, które we wszystkich prawie fabrykach" we wszystkich warsztatach zachodzą, z których po większej części nędza robotników powstaje? Jest to trudne przedsięwzięcie wkładać na Izby takowe poszukiwanie, bo wielkiejby do tego potrzeba było wytrwałości, gdyby takowe skutecziiein być miało. Sądzimy wreszcie, że kweslyi lej ani usuwać, ani odrzucać nie należy; zle to bierze coraz bardziej górę, a nie chcąc żadnych przedsiębrać nadużyć, trzeba przy na jmniej ranę uznać, jaką robocie i przemysłowi przez rozpasauie ich zadano.« - Były Wiceprezes Warszawy Xawery Bronikowski wydaje lu dzieło w języku polskim: Pamiętniki polskie, które wszystkie gazety (także i niemieckie) wielkiemi zasz wy w istocie wybornie napisane. Z Londynu donoszę, że Pan Mitchell z Bond Street zawarł już kontrakt, w skutek którego uda się do Paryża z trupą aktorów angielskich, by tam w teatrze włoskim dawać przedstawienia sztuk dramatycznych angielskich; pomiędzy aktorami znajduje się sławny Macready; w tym miesiącu mają się już rozpocząć reprezentacje O tellem Szekspira, po tein wielkie'm dziele dadzą Bulwera The Lady ofLyous i Byrona W e r n e r a . Król Francuzów abouowallożę na wszystkie reprezentacye. Anglia.

Z Londyn u, dn. 28. Listopada.

O'Connella pierwsze wystąpienie na przedwczorajszem zgromadzeniu repealerów w Dublinie nie nastręcza nic ważnego. Po środkach naprzód już zapowiedzianych podał tylko ten wniosek, aby komitet repealowy zastanowił się nad stósownemi środkami, jakby parlamentowe poszukiwanie ostatniego procesu politycznego spowodować można, zresztą mowa jego trzymała się w zwyczajnych obrębach repealu, zniesienia niewoli irlandskićj, niesprawiedliwości i nieprźychyluości rządu teraźniejszego względem Irlandyi it. p. Widać także, że zapowiedziane swe środki jak naj dłużej odwlekać zamyśla. Posiedzenie ouegdajsze nie przyszło do żadnego rezultatu. Renta repealowa z uplynio* nego tygodnia wynosiła 350 funt. Doniesienia z Otaheili z końca Lipca potwierdzają wiadomość, że krajowcom ze strony kapitana angielskiego okrętu wyraźnie oświadczono, że żadnej pomocy od Anglii spodziewać się nie mogą. Dnia 17. Lipca przybyła była fregata angielska do Otahejti, a Kapitan jej Lord Paulet pierwsze zapewne Gubernatorowi Bruat uczynił doniesienie, że rząd Francuzki zwierzchnictwa nad wyspami lowarzyskieini nie przyjął. W skutek tego, chociaż nie urzędowego doniesienia uwiadomił Bruat Królową Poniareh o zmienionej rzeczy postaci, i wezwał ją do powrotu. Ale ona oświadczyła, że woli się udać do Barabary lub Bolaboli, gdzie pierwszy jej małżonek (który się z nią rozwiódł) ma przebywać. Major Jepp, inspektor generalny więzień w Anglii, wydał sprawozdanie o Wzorowe'm więzieniu w Pentouville, jedynem w swoje'ra rodzaju, tak ze względu na cel tego zakładu jako też na szczęśliwe skutki już otrzymaue. Zakład ten zwrócił już na siebie uwagę wielu krajów, jak to Prus, Anstryi, Hollandyi etc, które wysyłały tam komissarzy dla poznania jegourządzenia. W wIęzIeniu te'm osadzeni bywaj? przestępcy pierwszy raz za zbrodnie karani, mający od 18 do 35 lat. Przygotowuje ono przez ośmuaście miesięcy więżni tych do deportacyi, w celu pozuauia skłonności dążeń i charakteru dla dania im uksztalcenia i wychowania stosownego, ażeby później w kolonii mogli się stać pożytecznemi członkami społeczeństwa. Nauka religii i moralności stanowi główną podstawę tego nowiciatu. Po ośmnaslu miesiącach więźniowie dzielą się na trzy klasy, co służy za zasadę, jak się z niemi w koloniach obchodzić mąją. Z dnia 3 O. Listopada.

Wczoraj przed pierwszą godziną w południe, w Blackheath w 72. roku życia, J. K. W. księżna Zofia Matylda, jedyna córka Williama Henry, księcia Glocester (zmarłego r. 1805.), brata Jerzego III., i siostra zmarłego w roku 1834. Wilhelma Fryderyka, księcia Glocester, życie zakończyła. J. K. W. zachorowała onegdaj nagle po swej zwyczajnej przejażdżce i umarła widocznie z ubytku sił. Z nią gaśnie potomstwo jej ojca. Dziedzictwo przechodzi na najstarszą ciotkę zmarłej księżny, ponieważ ta jednak też już nie żyje, na jej wnuka, przebywającego teraz w Londynie księcia brunświckiego; okoliczność ta (zresztą uwagi godna) wśród obecnych okoliczności nie ma żadnego znaczenia. Times wyszła dzisiaj z powodu tej śmierci z czarną obwódką. N. Pani onegdaj w zamku windsorskim odbyła tajną Radę, na której dalsze odroczenie parlamentu od dnia 12. Grudnia aż do 4. Lutego uchwalono i wezwanie członków Izb na dzień ten wyd-ić postanowiono. .......... Sir H e n ry Pottinger mianowany tegoż dnia członkiem Rady tajnej królowej.

Czytamy Ne w- York Sun: Ostatnie wiadomości przywiezione tu z Mexy ku, ważniejsze, są dla bezpieczeństwa Te\as jak wszystko, cokolwiek dotąd dowiedzieliśmy się od czasu odroczenia kongresu. Oddalenie się Santa Any do swej willi pod Santa Cruz i mianowanie Generała Analizo prezydentem tymczasowym Rptej, uważać należy jako znak, że zamiar najścia Texas zupełnie został Zarzucony. Wprawdzie wiele osób było przekonanych, źe projektów tych nigdy nie myślauo do skutku doprowadzić, że groźby o podbiciu tej Rptej były tylko przechwałkami że strony rządu mcxykaiiskiego. My zaś mamy przekonanie w tym względzie i jesteśmy pewni, że Santa Ana postanowił podbić Texas tak dla zadośćuczynienia swej własnej ambicji, jako też, by odpowiedzieć na żądania mu celowi. Niezawodną jest rzeczą, że gabinet angielski mocuo pragną! przeszkodzić wcieleniu Texas, która lo Rpta miała służyć jako lania przeciw przyszłemu powiększaniu się Sianów Zjednoczonych. Z tego to powodu MexyK był nakłoniony do wojny, a ajenci Wici, Brytanii wszystkich sił używali, aby uzyskać wybór prezydenta temu środkowi przeciwny. Odrzucenie projektu wcielenia przez senat i to, że dziś kweslya ta stalą się kweslya stronniczą, około Której toczy się wybór prezydenta, zbyt dobrze posłużyły widokom W. Brytanii, dla tego postanowiła ona nic używać żadnych innych środków dla przeszkodzenia wcieleniu Texas, Z swej strony Santa Ana pragnął mocno, by uderzenie na Texas miało miejsce, ale uważa ł , że okoliczności dzisiejsze temu nie sprzyjają, dla tego na chwilę usunął się od rządu i mianował swym następca na prezydenta Generało Analizo, który miał dowodzić wyprawą. Z tego wnioskujemy, ze myśl uderzenia na Texas zupełnie jest porzuconą, i że wojska zgromadzone w St. Louis Potosi zostaną odwołatieini. Ponieważ bezpieczeństwo i los Texasu obchodzi nas, przeto cieszymy się szczerze, że wszelka myśl napadu porzuconą została, jakkolwiek przykro nam z drugiej strony, że usiłowania WieI. Brytanii, by nas pozbawić tak ważnego tentorium, odniosły tak pomyślny skutek. Ale więcej nas jeszcze boli to odkrycie, że w samym kongresie amerykańskim znajdowało się stronnictwo angielskie, które zamiast popierać interes Ameryki, broniło interesu Anglii. Te stany związku, które najbardziej sprzeciwiają się przyłączeniu Texas, stracą najwięcej na swym oporze. Traktat handlowy pomiędzy Texas i Anglią wkrótce zaleje Stany Zjednoczone wyrobami angiclskiemi ze szkodą fabryk amerykańskich. Administracja, poniżona przez odrzucenie traktatu przyłączenia, zostanie wyuadgtodzoną przyznaniem jej słuszności, kiedy większość kongresu pozna lepiej interes kraju. - W hrabstwie Norfolk od pewnego czasu liczne pożary mają tńirWe, które po większej części dotykały własności dzierżawców. Pomiędzy dzierżawcami lej prowincyi panuje wielka trwoga, albowiem większa ich część otrzymała listy z pogróżkami, które są skutkiem braku pracy lub też zmniejszenia płacy. Położenie robotników rolnych w tych stronach jest tak smutne, że obawiają się mocno, by za nadejściem zimy, gdy roboty gruntowe ustaną, dzierżawcy jeszcze większych strat uie ponieśli. - Dzierżawcy tein więcej jeszcze o siebie obawIaJą SIę, że teraz prawIe wszystkie roboty kiedyś rękami wykonywane, dziś za pomocą machin się ułatwiają, przez co nędza robotników wzrosła do najwyższego stopnia. Pojedyncze schwytanie kilku podpalaczy nie zdołało jeszcze tamy temu nieszczęściu położyć. Znana mis Martineau, po pięcioletniej chorobie została zupełnie uzdrowioną za pomocą magnetyzmu. Według urzędowych doniesień w roku zeszłym liczba listów wynosiła 230 milionów sztuk, kiedy w roku 1838. przed przyjęciem taryfy dzisiejszej wynosiła ona tylko sicdtndziesiąt pięć milionów sztuk. Hiszpania.

Z M a d ryt u, dnia 22. Listopada.

Posiadanie władzy w Hiszpanii dosyć do siebie przynęca. Chociaż skarb publiczny jest nader ubogi, łatwo jednakże zbogacają się ci, którzy są w jego pobliżu. Zdaje się, że i N arwacz umiał z tego krótkiego czasu korzystać. Wyobrażenie o majątku jego dać może uroczysty obiad, na który d. li), zaprosił 700 osób, a którego koszla obrachowano na 18,000 (?!) lincyi złota. Gdy wrócił do Hiszpanii (powiada korrespundent Nationale) całym jego majątkiem była pochwa jego szpady; tymczasem żadnego dziedzictwa nic dostał, losu na loteryi uie wygrał, jednakże niedawno kupił zamek za 600,000 fran. przeszło milion umieścił w jednym z domów paryskich i na jeden Wieczór trwoni 18,000 uncyi złota. Jednakże podobno nie zupełnie jest swego pewnym, dla tego też tyle sobie pracy zadaje, aby owego bogacza Salamankę wsadzić na miejsce Monsn. "Wyraził on się niedawno bardzo naiwnie: »muszę mego worka z ręku nie wypuszczać, gdyż nie chcę już żyć jak cygan, jeżli znów będę musiał iść na wygnanie.« Zresztą jak dawniej tak i teraz dość sobie s wy wolnie postępuje. Za samo podejizenie muszą generałowie Ramire z, Artizabnr , E "'pinoza, Chacon, Bafferi iść do Indyi zachodnich lub na wyspy kanaryjskie; Ferdynand VII. uiebyłby sobie inaczej postąpił. Z dnia 23. Listopada.

Najwyższy sąd wojenny i marynarki zatwierdził wyrok na Prima zapadły, a w skutek tego wywieziono dziś tegoż Generała pod strażą do Kadyxu, skąd do jednej z zamorskich posiadłości Hiszpańskich udać się ma. Wszystkie przypuszczenia krwawego końca tej sprawy pokazują się być płonnemi. Iżby francuzki poseł miał był otrzymać rozkaz wstawienia się za Primeu), to zdaje się być czczym domysłem. Idzi listy kompromitujące Prima była wydała" teraz wstawiać się miała za nim. To jest prawdą, ze listy te w ciągu indagacyi nie wyszły, i ze Generał N arvaez Hrabiemu Reus czas dał do zniszczenia wszystkich jego papierów, nim, aresztować go kazał. Sam Prim wie zaprzeczał wyraźnie, że spisek knował; lylko za zabójcę uchodzić nie chciał.. Miesiąc temu otrzymał oficer tutejszy Don Antonio Calleja list z Valladolidu, z którego osnowy wnosił, że nie do niego był pisany, bo zawierał obszerne szczegóły o spisku Espaiteroskim. Oddał więc list ten Pułkownikowi tegoż nazwiska. Aresztowano go i znaleziono wiele papierów esparterowskiego Generała Vogueras co dało. powód do nowych aresztowań. y Fiskał wniósł o karę śmierci na winowajców" ale wyrok, jeszcze nie zapadł. Austrya.

Z Try est u, dnia 20. Listopada.. Parostatek »Imperalore,« który tutaj dni» wczorajszego przybył, przyniósł nam mnóstwo listów ze Wschodu, z których tu kilka wyjątków zamieszczamy. Donoszą nam z Aten diu 10. t. T., że baszowie Larissy i Janiny wystraszeni nie zwykłem poruszeniem, kióre się objawia między greckimi Rajassaini w Macedonii i J as elli, kazali pewną liczbę znakorni - tych Greków wtrącić do więzienia; inni uniknęli podobnego losu tylko ucieczką na ziemię grecką lub do Korfu. Dawna nienawiść (Jluześcin i Muzułmanów znów w tych. piowiucyach. odżyła, donoszą przynajmniej z kilku miejsc O gwałtach popełnionych przez Mahoinetanów.

1 tak w jednej wsi w bliskości V olor rozprzężone żełdaelwo baszy Iarysyjskiego kilka domów spaliło, mężczyzn pozabijało" a na kobietach i dzieciach najokropniejszych dopuściło się zbrodni. - W Albanii spokojuość nie jest jeszcze przywrócona mimo ciągłej przytomności wojska tureckiego, a nawet w okręgu Tekowy Arnauci na nowo wzięli się do broni. Dowódzcy i żołnierze tureccy okazują się wszędzie bardzo powolnymi i guusoyini w rozbrajaniu swych wspólwierców, skarżą, się zaś osobliwie Chrześcianie na to, że nie tylko po większej części odmawiają im opieki przeciw uciemiężeniom Aruauiów, łecz,. że nawet sami zohuerze tureccy dopuszczają się różnych rozwiozłości. Szczególną także jest rzeczą, że Raszyd basza zostawił broń mieszkaikoni miasta Skutari, które przecież jest ogniskiem wszelkich rozruchów, i że prócz lego uwolnił ich od konskrypcyi. - W całej Syryi panuje zupełnybezrządł i nieporządek. Morderstwa i rabunki są nawet w większych miastach, jako to w Jerozolimie, Aleppie, Damaszku rzeczą zwyczajną, podczas, gdy po kraju koczujące Araby postrach i zniszczenie szerzą. Szwajcarya.

Kłótnie wywołane przez weto trwają wciąż l w ogóle większość głosujących okazuje się przeciwną Jezuitom. Z ambon wielebnych ojców chwalą i ganią, co się przeClez częSCle] me równie trafia tak, iż nawet gazeta rządowa mówi o «hurmie księży nieprzychylnych J ezuitom.« U sposobienie w niektórych kanionach wzbudza na przyszłość obawę, gdyż znów podług wszelkiego podobieństwa wniosą ulubiony przedmiot rozdziału wyznań. U stanowienie biskupstwa w S1. Gallen napotyka wciąż jeszcze na przeciwników, gdyż budżet przedstawiony niedawno wielkiej radzie okazuje wielki niestósunck dochodów w porównaniu z projektowanemi wydatkami. - W Freibnrgu obiegają, supliki, aby przeszkodzić wydaniu szkoły niemieckiego amin freiburskiego bractwu Panny Maryi,. nie ma jednakże żadnego widoku, żeby wielka rada miała się do tego przychylić. - Niepomyślne są wieści z kanionu Wallis" gdzie się okazuje wielkie nieokoiitentowanie z. nowej kooslylucyi. Podług wieści, która się dzisiaj rozeszła, obawiają się tam wtargnięcia wallijskicb wygnańców waallandu i w skutek tego kazała rada wymienionego kanionu most nad, Trientem wojskiem obsadzić.

Rozmaite wiadomości.

SOLU@ H @WY» ( Oall,mecehle.) Niema się więc czemu dziwić, iż wkrótce ujrzano hrabiego i pana Raiły w najzaeięlszyrh zapasach. Anglik w podobnyib obrotach wprawny, dał' się z początku pokonać. Jego przeciwnik, upojony tryjuinfem, stał się w śc Ułem znaczeniu słowa" cieniem swojego towarzysza; gdziekolwiek ten się obrócił: czy to na polowaniu, na balu, na spacerze, w teatrze, wszędzie był hrabia przy nim; nie opuszczał go ani na chwilę. Żaden dworak w Wersalu lub Saint James nie pilnował z taką dokładnością godziny porannego l e v e r swojego króla. Za grę obrano: faraona, który był bardzo upowszechniony w Moskwie. Hrabia bank trzymał; przegrane przez pana Raiły sumy, wynosiły już więcej niż pięćdziesiąt tysięcy rubli. Bóg sam wie tylko, jaką roskosz hrabia z wy

PAR fcKŻe kolej i na Anglika; i odtąd karla się odmieniła. Pewnego wieczora sprzyjało do tego stopnia szczęście Anglikowi, iź wygrał wszystko co tylko hrabia miał w gotówce, asy gnatach, ugrvorarh sztuki, a nawet świętych obrazach, które były oprawne dyjameulami a do których Rossyjanie niezmierną wartość! przykładają. - Raiłv wygrał to wszystko, a ze świtem leżał ten cały skarb jako zdobycz na tym samym stole, który im służył za pobojowisko. Hrabia chciał jeszcze grac dalej, ale nieiniał juz nic do stawienia prócz liczeb, które na zielonćm pokryciu-stolika kre'da napisane, nie miały żadnej ważności. Raiły zabierał się do wychudli i chciał właśnie zawołać swoich ludzi, aby te równie bogate jak mnogie łupy do powozu zanieśli. Postrzegłszy to hrabia, podwoił swe nalega nia aby pana R a i ł y do dalszej gry nakłonić. Błagał go tak usilnie, lak czułym głosem, iż pan Raiły osądził tę chwilę za najpomyślniejszą porę do wykonanra Fcdorowi danego przyrzeczenia, Położył znowu złolo, klejnoty, assygnaty ua siole. »Hrabio,« ozwal się do Rossyjanina - »jestem graczem bezinteresownym jak to wpau sam widzisz. Życzę sobie, chociażby tylko dla samej osobliwości, zostać posiadaczem dóbr w Rossyi. W p an jesteś właścicielem malej wioski nad Wołgą; jeźli przystajesz na to, stawiam to wszystko co lulaj leży, na tę wioskę.« Trzeba znać płomień tej namiętności który w łonie graczów piekielnie wichrzy, aby pojąć, dlaczego hrabia zezwoli! nalo bez najmniejszego wahania. W lej chwili, gdy już wszelka nadzieja powetowania poniesionych strat zniknęła, gdyby mu b\1 szatan nawet radził postawić duszę naprzeciw jednemu dukatowi, - OH byłby się wcale nalo przystać nie wahał! Nie mówiąc zalena ani słowa, pobiegł czempręrlzej do swego sekretarza, zażądał od niego zapisu na posiadłość lej wioski, i powrócił z pośpiechem, niosąc, w I ryj mufie wzięty dokument, aby go złożył jako sławkę naprzeciw zlotu, które cały stół okrywało. Ale i teraz szrzęście nic opuściło Anglika.

Po kilku minutach gry, siał się panem owego obiecanego kawałka ziemi i osiągnął cel upragniony. »Hrabio,« ozwal się, chowając kontrakt, klórv go właścicielem ićj wioski robił, jak również i owe pięćdziesiąt tysięcy rubli, które był samwprzódy przegrał »hrabio, q u i t t alb@ double o reszlę!« Hrabia wymienił kolor, i - wygrał.

»Weź sobie to wszystko,« rzekł uradowany Anglik. - »moja noc - jest mi sowicie - wynagro dzo na!« Poczem rozsiali się jako najlepsi przyjaciele, Rossyjauin był zachwycony lym lak niespodziewanym i tak spaniale ofiarowanym odwetem: Raiły zaś nie myślał o niczem innem, jak tylko o szczęściu, którem swojego młodego przyjaciela uraduje. Jeszcze tego samego dnia napisał szczęśliwy gracz do Feodora, odsyłając mu jego pięćdziesiąt tysięcy rubli i donosząc mu, iż dokument na posiadłość owe'j wioski nad Wołgą, czeka jego rozkazów. W kilka godzin wszedł Feodor do pokoju prowadząc jakąś damę za rękę. Tę piękną, świeżą, jasnowłose córę północy przedstawia mu jako Eudoxyj<;, swoj<; tak ukochaną i tyle kochającą narzeczone; oboje rzucają się do nóg pauu Raiły. »J esteś teraz,« mówią ze łzami, »naszym panem i ojcem: pobłogosław nas i dokonaj tak swojego szlachetnego dzieła!« Raiły podnosi ich i przyciska ce Izami w oczach do serca. »Pani, tobie niech Feodor będzie winien całe swe szczęście,« odzywa się nareszcie, zwracając sic. do Eiidoxyi i oddając jej dyplom własności. Niesprawiedliwe ustawy zabranIają wyzwolonemu niewolnikowi posiadać ziemski majątek; lecz pani jesteś wolną, a l e same ustawy pozwalają, aby to niesłuszne wyłączenie ustało, skoro pani swojego poddanego na stopień małżonka swego wyniesiesz. N a mocy tego dokumentu jesteś właścicielką jego rodzinnej wioski, przystąp więc z nim do ołtarza, i niech odtąd twoje tylko kajdany nosi.« W niewysłowionein uniesieniu radości skryła Eudoxyja swój rumieniec i swoje łzy roskoszy na łonie Feodora. »Ach panie,« ozwal się młody kupiec do Anglika - »przechodziłoby to nasze siły, gdybyśmy przez cale życie nasze lak wielki ciężar długu dźwigać mieli. Uważalibyśmy się jednak w tern nieszczęsCIU za szczęśliwych, gdybyś nie wzgardził tym słabym dowodem naszej wdzięczności- Tylko pod tym warunkiem byłaby nasza radość zupełną i niezmąconą! rJJa pochwalę gracza trzeba wyznać, iż długo ociągał się z przyjęciem nagrody za uczynek, kfóiego całą zasługą był pomyślny skulek. »Prosząc cię« - nastawa! uań Feodor - ści, nie myślimy bynajmniej uwalniać się pizeto od naszego zobowiązania. Nie odmawiaj nam przyjęcia tego pularesu, lub odbierz panie twe dobrodziejstwo!« dodał padając powtórnie do nóg Anglika. Pan Raiły nie opierał się dłużej.

Po kilku dniach opuścił Moskwę.

Pulares zawierał millijon rubli z napisem: »W olnemu - za uwolnienie nIewolnik. «

ZKościana. - Dnia 16. m. b. odbędzie się tutaj w miejscu, w hotelu Polskim, o godzinie Ulej zrana walne zebranie członków Towarzystwa naukowej pomocy w powiecie Kościańskim zamieszkałych. Z polecenia przewodniczącego w Komitecie zaprasza uprzejmie Szanownych członków, jakoteź obywateli nieczłon - ków z naszego i innych powiatów, którzy sprawie towarzystwa są przychylni, na toż zebranie. K o t e c ki, sekretarz Komitetu.

Doniesienie o baranach na przedaź.

W zamiarze, aby Szanownym właścicielom owczarń w Wielkiem Xiestwie Poznańskiem ułatwić nabywanie baranów z tutejszej Królewskiej owczarni zarodowe 'j, których plemię znacznie się już w niektórych tamecznych owczarniach ustaliło, znajdować się będzie każdego roku w miesiącu Listopadzie w L u b i n i u pod Kościanem pewna liczba baranów na przedaź przeznaczonych. Przedaźa ich trudnie się będzie dziedzic dóbr Pan S ch u Iz tamże. Każdemu transportowi baranów, naznaczonych wypalonemi numerami i głoskami Vi\ A dany będzie z podpisem i pieczęcią tutejszej administracji wykaz cen przeznaczonych na sprzedaż baranów i warunków przedaży, który każdemu kupującemu okazanym będzie. Frankenfelde, dnia 19. Listopada 1844.

Królewska Administracja owczarnI zarodowej.

Znaczny swój zapas dobrego p II V a IIIJlw fi r s k i e g e lak w butelkach jako i w beczkach polecają Satniński rP lambert w Poznaniu przy ulicy Wrocławskiej Nr. 9. Będąc niedawno w Berlinie nakupiłein najnowsze, najgustowniejsze, tak gotowe jakotez, rozpoczęte hafty i desenie do haftów, i zaopatrzyłem się we wszelkie do tego rodzaju robot należące artykuły. Wszystkie te najlepszego gatunku przedmioty, równie jak znaczny dobór wełny do robienia pończoch i bawełny ofiaruję w umiarkowanych cenachprzy placu Wilheimowskiin pod Nr. 15.

8000 Tal. pieniędzy kościelnych mają być wypożyczone na dobra ziemskie. O bliższych warunkach dowiedzieć się można na ulicy Strzeleckiei pod Nr. 22. w lewo od wch odu.

)I( Na nadchodzące święta zaopalrzyły- _ )1(> śmy naj obficie 'j skład nasz otrzymane- « 1&£ mi cotylko najmodniejszemi stroj ami · *£ S%2 Paryskieini dla Dam i przyrzekamy naj- IS iijl umiarkowańsze ceny. $% )K Sióstr/\ Herrmann, uf w starym rynku Nr. 53. w narożniku $IJ; Jezuickiej ulicy. )I(

A.

)l(LJ.LJ. « Trzy lub pięć dużych sypalni do zboża, przy same] rzece, stoją zaraz do wynajęcia u Fr. Seidemann na tylnem Chwaliszewie Nr. 5. Oddalonych przyjaciół, odległych krewnych i znajomych moich niniejszem zawiadamiam, iż po przeszło dwudziesto jedno miesięcznem uwięzieniu, i po zawarciu akt śledztwa przeciw mnie w dniu 16. resp. 23. Grudnia 1843. roku, przez tutejszy Król Inkwizytoryat dzisiaj, bez kaucyi i bez wyroku, ale z wydarłem mi zdrowiem, z fronfestu uwolniony zostałem. Poznań, dnia 5. Grudnia 1844.

Leopold Ogrodowicz.

Ilerlinskie. .

lSto- N a lir. kurant pa papie- gotoI prC. rami. wizną

Murs

Dnia 5 Grudnia 1844.

Obligi długu skarbowego . .

Obligi jJJemio» handlu ntorsk. l Obligi Marchii Elekt, i JNowćj 3\ *\

» (. 'ilaiiska w T.

Li sly zastawne Pruss. Zachód.

» xv: X Poznansk.

ilito Pniss. Wschód.

· · Pomorskie... March. Eiek.ilN*.

Nzlaskie ....

Inne moneto 5 tal. .

AK e] e Drol\i żel. Her].-Poczdamskiej Obligi upierw. Bcrl. - Poczdaius.

Drogi ze!. Maga_. -Lipskiej . .

Obligi upierw. Magd.-Lipskie .

Droa;i żel. Beri. -Anhallskićj .

Obligi upierw. Beri .-Anhall skie Drogi iej. Dyssel. Elbcrlcld.

Obligi upierw. Dyssel. - Elberf.

Obligi upierw. Kcuskic .... Drogi od rz.idii garautonane.

Drogi żel. U erlinsko- Fraiikfort.

Obligi upierw. Beri. - Frankfort.

» żel. Góriio-SzIaskiY-j . .

dito Ul. 11 . · Beri -Nzcz. Ul. A. i li.

Magdoh - Halbef»! Dr. żel. \ Vrocl.-Szwidn.-Freili.

Obligi upierw. A Vroc Nziv .-!. >.

Dr, żel. bonu Kulouikiej . . . , 94 99 100 48 99i 1m 98 [ 1m uw IfloJ 994 13, * -4 U,

3 A 93,', m 102; » ' !

3' , 3' , 3t .

»1 I{

CJ)-< 99? 99 1 3 /\ Ę 4 4 4 4 o 4 9 4 ; 4 4

Iffi 185 103} 103{

Sa ł m 16! 102 117 Hm 1m 1m 101 i mi

'--4 4 5