GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1845.01.30 Nr25

Wielkiego X i «; s t w a POZIVANSK GO.

Nakładem Drukami Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannoittki.

JS$%&.

W Czwartek dnia 30, Stycznia.

1845.

OBWIESZCZENIE.

Rozeszła się tułaj pogłoska, jakoby w powiecie Inowrocławskim zaraza na bydło wybuchnąć miała. Dla uspokojenia dotyczących to gospodarzy, upewniam niniejszem, iż pogłoska la zupełnie jest płonną. Również wiadomość: jakoby rzeczona choroba w Królestwie Folskiem, taż na granicy powiatu Brodnickiego panowała, jest mylną. Zresztą na przypadek, gdyby zaraza na bydło w bliskości pojawić się miała, zarządzone &\; środki względem zamknięcia granicy.

Poznań dnia lfa. Stycznia 1845.

Naczelny Prezes Wielkiego Księstwa Poznańskiego, Beurmann,

Wiadomości krajowe.

Z Berlina, dnia 25. Sfycbnia.

Słychać, że redakcya monachijskich historisch-politischen Blatter do rządu naszego z petycyą się udała, aby pismu temu przystępu do monarchii pruskiej dozwolono. Wiadomo bowiem, że w skutek nieprzyjaznego ducha, jaki się w tern piśmie podczas nie* snasek kołońskich objawiał, ono w państwie pruskiem przytłumiono. Wszakże równocześnie z tą peiycyą oświadczają się rzeczone »Blatter« stanowczo p r z e c i w wyborowi X.

D i e p e n b rok na księcia biskupa wrocławskiego , co zapewne nie koniecznie je w oczach rządu pruskiego Zaleci. Z Hali, dnia 17. Stycznia.

»Gazety nadreńskie obejmują w korrespondencyi z Berlina dnia 8. b. m. niby to autentyczną wiadomość, że ja dla mojej politycznej W o c h e n s t u b e o zbrodnię stanu i obrazę majestatu oskarżony zostałem. Publiczności równie jak i honorowi władz pruskich winienem to oświadczenie, że o lakowe m oskarżeniu dolyrhczas nic zgolą nie wiem. Jest jui dośt rzeczywistych męczeństw; nie potrzeba wcale na moje nazwisko nowych wymyślać. Dr. P ru t z.«

Wiadomości zagraniczne.

Polska, Z Warszawy, dnia 26. Stycznia.

Wypis z protokułu posiedzenia Rady Administracyjnej Królestwa z dnia 22. Grudnia (3. Stycznia 1844-5 r. Nr. 20,063, przy reskrypcie JW. War. Woj. Gubernatora z dnia 9. (21.) b. m. i r" Nr. 75, Ober-Policmajstrowi M. Warszawy dla zastosowania się nadesłany - stosownie do przyjętej w Królestwie Polskiem zasady, cudzoziemcy obowiązani są po upływie terminu otrzymanych paszportów, składać na dalszy pobyt w królestwie nowe paszporta przez ich właściwe rządy wydane. Poddani Ausfrijary, Angielsccy, Francuscy i Pruscy, mogą, udają się do przebywających w Warszawie konsulów wyżej rzeczonych państw, i albo od nich samych albo też za ich pośrednictwem uzyskują nowe paszporta lub przedłużenia pa* szporlów dawniej otrzymanych; lecz poddani innych państw odleglejszych jakoto , Szwajcarji, S ardynj i i innych nie utrzymujących w królestwie swoich konsulów, doznają w wyjednaniu sobie takowych paszportów licznych trudności, a mianowicie ci, którzy w kraju rodzinnym żadnych nie pozostawili krewnych; albo też familja uboga obciążona jest zabiegami nad własnem swojcm utrzymaniem; dla takich nadto osób przesyłanie paszportów pocztą do ich ojczyzny, celem zamiany takowych na nowe, jest po większej części bezpozyleczne, gdyż wiadze miejskie, do których w tym względzie udawać im się należy, ścieśnione będąc opłatą portorji i stempli, pozostawiają ich prośby bez odpowiedzi; częstokroć nawet przesyłane tamże paszporta zupełnie giną a cudzoziemiec pozostały tym sposobem bez żadnego dowodu, w razie potrzeby kraju tutejszego opuścić nie może. Wziąwszy przeto na uwagę wydany w roku zeszłym Najwyższy rozkaz Najjaśniejszego Pana, względem cudzoziemców przebywających w Cesarstwie za czasowemi paszportami, Namiestnik Królestwa w przedstawieniu swojem z dnia 19. (31.) Grudnia 1844 roku Nr. 6846, wniósł, iż możnaby takowy rozciągnąć i do cudzoziemców przebywających w Królestwie Polskićm a będących poddanymi tych państw, które tu swoich konsulów nie utrzymują; to jest, ażeby cudzoziemcom przybywającym za czasowemi paszportami do królestwa, pozostawić nieograniczoną woluość zamieszkiwania w tutejszym kraju, a to bez względu nalermina przez ich rządy w paszportach zakreślone, jeżeli do wydalenia się z króles. innych ważnych nie będzie powodów. Przedstawiając to Kadzie Administracyjnej Namiestnika Królestwa, wzywał Ją o wydanie stosownego w tym celu rozporządzenia,. Rada, zgodnie z przełożeniem Jego Książęcej Mości wyrzekła, iż rozkaz Najjaśniejszego Pana, objawiony ukazem Rządzącego Senatu z dnia 19. Stycznia 1844 roku, względem cudzoziemców w Cesarstwie przebywających, rozciągnięty być ma i do Królestwa Polskiego, a zarazem co do sposobu, w jaki cudzoziemcy za legalne mi paszportami do Królestwa przybyli, z krajów nie mających w ternie Królestwie swoich Konsulów, po eispiracji tychże paszportów, pozwolenie na przebywanie w Królestwie otrzymywać mają, wyrzekła: 1) że pozwolenia pomienione udzielane być mąją cudzoziemcom w Warszawie przez Warszawskiego Ober-Policuiajstra, a w gub. przez właściwych Gubernatorów cywilnyeh, 2) że też pozwolenia w miarę uznania dających takowe, udzielane być mają najwięcej na przeciąg roku jednego, po upływie którego odnowione być winuy.

Często spostrzegać się daje, że powożący dorożkami i inne mi powozami, w czasie exportaeji pogrzebowych, nietylko że nie ustępują się z drogi lecz poważają się wjeżdżać między orszaki pogrzebowe i przestróg udzielanych przez służbę policyjną słuchać nie chcą. Dla zapobieżenia czemu, wzywam osoby utrzymujące powozy i właścicieli dorożek, iżby ostrzegli swych służących, że przy spotkaniu się z konduktem pogrzebowym, obowiązani są zjeżdżać z drogi i zastanowić się dotąd, póki takowy nie przejdzie; tudzież że stosownie do postanowienia J O. Księcia N amiest. Król. gruntującego się na ukazie N ajjaśniejszego Pana, przez reskrypt Kom. Rząd. Spr. Wew. i Duch., z dnia 24.

Października (5 . Listopada) 1839 r . Nr. 1 73 1 .

objawiouego, stangreci za nieposłuszeństwo przeciwko żandarmom lub innym urzędnikom policji, do utrzymania porządku przeznaczonym, oddawani będą bez zaliczenia do zaciągu wojskowego. Warszawski Ober- Policmajster. F r a fi c y a.

Z P a ryż a, duo 2 1 . Stycznia.

Na posiedzeniu wczorajszem Izby Deput ow anyc h mówił P. T o c q u e viII e przeciw przymierzu z Anglią w jego dotychczasowym duchu i sposobie i wyrzekł w ogóle zdanie, że Francya z żadnem mocarstwem w ścisłe związki wchodzić nie powinna; przy końcu mowy jego Izba już nieco znużona z nader przerywaną uwagą go słuchała. Przeciw niemu wystąpił P. G as p ar in a pote'm P. M arie, który to ostatni oklepaue powtarzał frazesa o upodleniu Francyi w stosunkach z Anglią, o podkopywaniu w Francyi samej żywiołów demokratycznych i sprzyjaniu dążnościom arystokracyi. Minister marynarki przełożył właśnie Izbom dwa nowe doktimenta. J eden z nich tyczy się wysp Gambijskicb, drugi objaśnia niektóre stosunki między naczelnikami wysp Waliskirh. Tamten opiewa na samym wstępie, że kiedy missyonarze katoliccy, którzy od lat 10 na wyspach Gambijskicb osiedli, dzieło swoje pomyślnym skutkiem uwieńczone widzieli, Kapitan B i _:, 51JIE.IŁ ruat otrzymał rozkaz, aby wyspy te pod ścisłą wziął baczność jako miejsce, na któreinby się protektorat francuzki łatwo dał zaprowadzić. ) instrukcyi znajdował się Kapitan fregaty «Charte« dnia 16. Lutego na zgromadzeniu naczelników, na którem oni sami wynurzyli życzenie poddania się pod opiekę Fraucyi. Przychylono się do tego życzenia, a P. Liausse, missy on a rz francuzki, uznany został za repre -j.enfanta Francyi; nie przyszło wszelako do militarnej okupacyi i nie mianowano żadnego agenta rządowego. Nimby stanowczy krok uczyniono, chciano pierwej oczekiwać uregulowania innych trudności na Oceanii zaszłych. Zresztą missyonarze metodyslyczui nie czynili nic takiego, coby wpływ missyonarzy francuzkich na owych wyspach paraliżowało. Dokument tyczący się wysp Walliskich opiewa, że Król i pierwsi naczelnicy tychże, przyjąwszy religią katolicką, również objawili życzenie poddania się pod opiekę Francyi. Pod wpływem tychże missyonarzy zaszła podobno wielka poprawa w obyczajach mieszkańców, których liczba do 3000 dochodzi, a wielożeństwo ustało zupełnie, z wyjątkiem dwuch tylko naczelników. Wszakże opieki francuzkiej udzielono tym mieszkańcom tylko w części. Kapitan Manet zawarł ugodę z Królem i jego naczelnikami względem uregulowania portu i przychylnego przyjmowania obcych. Stało się to za przyzwoleniem angielskit'n i amerykańskich Kapitanów kupieckich. Nie zatknięto bandery francuzkiej; poprzestał Kapitan Manet na przyjęciu bandery mieszanej. 'W iustrukcyach danych Panu Bruat przez Admirała Roussiu czytamy: »Objaśnienia przesłane przez Kapitana Manet nie mieszczą w sobie zrzeczenia się najwyższej władzy ze slrony krajowych naczeluików. Jakoż nie należy dać się skłonić do tego, iżbyśmy na archipelagu tym osadę założyli albo przyjęli obowiązek ustawienia tamże stałego okrętu rządowego.« Admirał Mackau dodaje do tegoż dokumentu: »W nowych iustrukcyach przesłanych Kontradmirałowi Hamelin przez Admirała Mackau poleca mu minister, aby w stosunkach z wyspami Waliskiemi poprzestać tylko na zobopólnej przyjaźni, lak iżby raz po raz okręty francuzkie tamże przybywały ku popieraniu missyonarzy, bez wdawania się wprost w stosunki rządowe.« Owoż te dokumenta narobiły znów wiele hałasu po dziennikach przeciwnych serdecznemu porozumieniu z Anglią. C o n s t i - t u tio ne!, N ational i Presse widzą w tych dokumentach nowy dowód niegodnego ustępowania na korzyść Anglii, a w mianowaniu Pana Pritcharda konsulem na wyspach Żeglarskich, jako też w zaszczytne'm wyprawieniu go na ten urząd widzą dowód, że rząd angielski, daleki od wszelkiej koncessyi, z pierwsze'; lepszej korzysta sposobności, aby agentowi swemu, który Francyi tak mocno dotknął, dać poznać swoje zadowolnienie. Pomiędzy dyplomatycznemi depeszami przełożonemi Izbom przez Ministerstwo względem Marokku i Otahejty ważne są trzy listy Hrabiego J arnac. Wszyscy naczeluicy różnych oppozycyi zamierzają wystąpić z mowami przy obradach adressowych. Wszakże pomiędzy nowo przybyłymi deputowanymi liczy podobno ministerstwo wielu gorliwych zwolenników, a do tego używa wszelkich środków ku zjednaniu sobie wszystkich wątpliwych. Liczba deputowanych, którzy względem adresu głosować będą, dochodzi podobno 420 - 430. Z tych stoi podobno 2 O O po stronie ministerstwa o 19 O należy do oppozycyi. Resz la jest wątpliwa, a tak ich głosy stanowić będą o losie ministerstwa. P. S t. Marc Girardin zamyśla podobno podać poprawkę z nagyną gabinetu o postępowanie jego w sprawach Marokańskiej i Olahejtyjskie-j. Guizot chce się, jak słychać, pojednać z Panem Montalivet; jakoż dziennik ministra spraw zagranicznych, G lob e, broni już politycznych zasad Generalnego intendenta listy cywilnej i winszuje mu głosu na korzyść ministerstwa. Teka wychowania publiczuego czeka podobno wciąż na Pana Salvandego, na przypadek, gdyby tenże po obradach względem adressu za ministerstwem glosował. Miche let w swoje'm nstatnie'm dziele gwałtownie powstaje na instytucyą celibatu księży i spowiedzi zausznćj; Siecle potakuje jemu a wiadomo, że się Eugeniusz Sue w podobnym duchu, szczególniej co do spowiedzi, tIómaczył. Gaz. de F r a n c e upatruje w tern połączonego z dynastycznym interesem zamiaru, aby zaprowadzić w Francyi protestantyzm i wykrzykuje: »Całość nasza na szwank narażona! Dłużej na to obojętnie palrzeć nie można.« Jest tu obecnie około 30 katolickich prałatów obecnych, którzy codziennie się zgromadzają, aby nad sprawami kościelnemi obradować. Ostatnie wiadomości z Marakko niekoniecznie pomyślne; owszem w jedne'j części państwa tego panuje jawna anarchia a Kabylowie z gór niszczą i burzą wsie i grody. Zdaje się, ze zawarty z Francyą pokój do moralnego poniżenie Cesarza Abdel Rhamau w oczach Arabów wielce się przyłożył, i że go fanatycy w skutek poniesionych klęsk za niezdatnego poczytują, aby na polu bitwy sprawę Islamu i niepodległość ich ojczyzny wywalczyć. - zniechęcenie lo podnieca. Kuryer fraucuzki podaje z listu z Pon dichery następujące doniesienie: »Rząd fraucuzki mianował był PP. Bon... i Br... pierwszego sędzią, drugiego zastępcą sędziego w Pondichery. Obadwaj mieli się na stalku «Oise« udać na miejsce swego przeznaczenia. Ale jeszcze nie byli polowy drogi odbyli, kiedy między obydwoma gwałtowna wybuchła nieprzyjaźń, tak iż Kapitan okrętu zmuszonym się być widział rozdzielić ich, przesadzając Pana Bon., na statek »Atalante.« Pan Br... wyjaśnił tymczasem Kapitanowi okrętu przyczynę owej nieprzyjaźni; ten przyznał mu słuszność i przyjechawszy do Pondichery reflektował przeciwnika, P. Bon... wpadł w taką zapalczywość, ze nieszczęśliwemu Kapitanowi sztyletem kilka niebezpiecznych ran zadał. Ludzie okrętowi przytrzymali zabójcę, którego uwięziono. Lecz nazajutrz znaleziono dezygnowanego sędziego nieżywym, bo się na dwuch chustkach powiesił.« Piszący dziwi się, jak mógł rząd tak dziwne charaktery na sędziów wybrać. P. Pritchard udaje się na wyspy Żeglarskie.

Będzie tam sprawował urząd naczelnika niissyi w Polynezyi australskiej. Mianowany jest nadto konsulem w Pola, gdzie mieszkać będzie, ale tylko w obrębie wysp rzeczonych, tak iż władza jego do Olahejti rozciągać się nie może. Dzienniki fraucuzkie biorą to za złe rządowi angielskiemu, aleć sprawa Pana Pritcharda nie całkiem jeszcze wyjaśniona. Z dnia 22. Stycznia.

Z Algieru nadeszły tu następujące nowiny: «Słychać, że komissarz cesarski z Marokko, mający z generałem Delarue, oczekiwanym tam co chwila, porozumieć się względem wetknięcia granicy, już do U szdy przybył i że cesarz sam przyjazną ożywiony chęcią, że wszelako nierząd w państwie jego coraz bardziej się wzmaga, tak dalece, że kilka prowincyi za całkiem zrokoszowane poczytać można. Dodać jeszcze trzeba, że 1 w innych okolicach powaga Abd-el-Rliamaua tylko pozorną i że jego naj starszy syn, na którego właśnie najbardziej rachowano, że ją przywróci, po klęsce doznanej nad lsly w oczach ludności wszystko stracił. T ak teraz nim powszechnie gardzą, iż wielkićm jeszcze pytaniem, czy po ojcu swoim na tron wstąpi. Abd-el Kader, któremu daru obrachowania odmawiać nie możua, uzbraja się na wszystkie przypadki. Pomimo wszelkich przez władzę francuzką użytych środków zaradczych, udało IIIM się kilka uad granicąmieszkających pokoleń CZęSCIOWO dla siebie pozyskać lak, iż podobno znowu 1000 jeźdźców ma pod rozkazami swemi. General Gavajgnac zbliżył się ku granicom z oddziałem wojska z Tlemsen, aby tam uważać poruszenia ludności a w Oranie utworzono ruchomą kolumnę, by na wszelkie pizypadki być w pogotowiu Znany generał K o m a r i n o, którego rząd hiszpański z kraju wydalić kazał, dnia 17, do Bajoune przybył.

Liczba podrzutków w Paryżu od kilku lat ostatnich wzrosła w zatrważającym stosunku; przekonano się Że U liczba składa się w wielkiej części z dzieci p r a we g o ł o ż a, których matki musząc pracować przez całe dni na swoje wyżywienie nie mają gdzie zostawiać swoich niemowląt, ani zarabiają dość pieniędzy żeby najmować piastunki dla dozoru nad niemi w godziuach pracy; w celu zapobieżenia temu stanowi rzeczy ustanowiona została w najuboższym kwartale Paryża %. Okręgu sala schronienia, gdzie za 20 centimów na dzień ubogie matki mogą zostawiać pod należytym dozorem swoje dzieci i przychodzić je karmić. Spodziewają się że ten środek posłuży do znacznego zmniejszenia liczby podrzutków. La P r e s s e a za nią inne gazety Paryskie powtórzyły wiadomość, że wieża sławnej katedry Strasburskiej pochyliła się i grozi upadkiem. Gazety Slrasburskie natrząsają się z tego doniesienia które jest czystym gazeciarskiin wymysłem. Z Strazburga, dn. 20. Stycznia.

Polacy w mieście lutejszem i okolicy przebywający zgromadzili się onegdaj w tutejszym kościele katedralnym, gdzie się za duszę ś. p. generała Małachowskiego nabożeństwo żałobne odb\ło.

Anglia, Z Londyn u, dnia 20. Stycznia.

Z O t a h e j t i odebrano onegdaj w Liverpoolu wiadomości pocztą zachodnio-indyjską, dochodzące do d. 21. Sierpnia r. z. Leeds Merc u r y ogłasza pismo tamecznego Anglika tejże daty, w którem wyraża: Angielska fregata »Thalia« sprowadziła tu przed tygodniem konsula generalnego oczekiwanego tu od dawniejszego czasu aby zbadać zażalenia Anglików przeciw Francuzom. W chwili zawijania »Thalii« zaproponowali Francuzi krajowcom zawieszenie broni aż do nadejścia uowych wiadomości z E uropy, które aczkolwiek przez Otahejtyjczyków przyjcie jednak, jak się zdaje, długo trwać nie będzie. Dzisiaj zabrali Francuzi statek Otahejtyjski płynący z Morca. Naczelnicy przysłali za uplynione poczytają, skoro statek ów natychmiast zwrócony im nie będzie. Zdaniem mojern deklaracj ę tę spełnią, ponieważ żaden z wyspiarzy dzisiaj wieczorem nad brzegiem morskim nie postał, co u nich zwykle znakiem wojny. W walkach stoczonych z wyspiarzami, Francuzi w zabitych i rauuych, co później poumierali, około 200 ludzi stracili; strata Otahejtyjczyków podług mego zdania nie tak wielka. Jest to wojna na zabój, z żadnej strony uie dają pardonu. Kto raniony upada, tego zabijają. Kilku z missyonarzy temi dniami do Valparaiso się udaje w celu powrócenia do Anglii.

Mianowanie P. Pritcharda na miejsce konsula wysp żeglarzy, co miało być wynagrodzeniem za krzywdy, których doznał na Oiaheiti, nie pogodziło jeszcze opinii publicznej z postępowaniem Lorda Aberdeen w sporach, które z tej przyczyny między Francyą i Anglią zaszły. J eźli Pan Pritchard zasługuje · teraz na powszechne zaufanie, mówi G lob e i S p e k t a lor, toby już zaraz z początku powinien był doznać" wsparcia i opieki rządu. Zresztą w tej jego nominacyi widać znów niekonsekwencyą, gdyż P. Pritchard, mówi S p ec t a t o r, albo był niewinnym, powinien byl zatem powrócić do Otahejti, lub też był winnym, a przeto nie powinien był w tym przypadku żadnego już konsularnego miejsca piastować, na którem, podług wszelkiego podobieństwa, znów z Francuzami wuijdzie w kolizyą. Dzienniki nie przestają przy tej sposobności powstawać przeciw postępowaniu Francuzów na morzu Południowem, dowodzić, iż Pritchard miał słuszność po sobie w owym sporze, i zalecać Francji przykład Anglii do naśladowania. Anglia, utrzymują one, IIIa w owych morzach szczytne stanowisko moralne, podobne do owego, które zajmuje w swoich bezinteresownych zachodach o zniesieniu handlu niewolników. Jej missyonarze byli tamże bezinteresownymi apostołami czystej wiary i moralności. Mieli oni prawo do p a n o w a n i a, gdyż musieli owymi ludźmi k i e r o wać. Bo to toż samo prawo, które uznaliśmy niedawno na wyspach Saudwichskich, gdzie je Amerykanie wykonywali. Nie uznaliśmy zajęcia owych wysp przez Lorda Pauleta, chociaż słuszną do tego przyczyną było postępowanie względem nas missyonarzy amerykańskich, którzy kierowali radą Króla Kamehameha. Anglicy na wyspie Otahejti zarządzali także radą Królowej Pomare b, tern samem prawem panowania, uie innem,to jest wpływem moralnym, którego nabyli przez swoje starania względem moralnego ulepszenia ludu. Przed tym wpływem, przed bezsilną niezależnością biednych wyspiarzy zwinięto banderę angielską na wyspach Saudwichskich, chociaż ją prawo pierwszego odkrycia i pierwszego zajęcia zatknęło. Cośmy na tych wyspach uczynili, lego także na innych słusznie domagać się możemy, koncessyi dla naszych własnych poddanych, których spokojny pobyt na miejscu ich zatrudnienia, od tego właśnie zależał. »Oświadczamy tutaj głośno,« pisze G l o b e, »że Królowa Pomareh miała całkiem prawo wydalenia missyonarzy rzymskokatolickich. To było pierwiastkowym casus belli, lub raczej pozorem dla tyranii fraucuzkiej. Oprócz tego utrzymujemy, że gdyby missyonarze katoliccy byli pierwszymi nauczycielami Królowej i jej ludu, toby zapewne byli także żądali podobnego wydalenia wciskających się protestanckich nauczycieli. Oświadczamy nakoniec, że obadwaj doradzcy mieli słuszuość po sobie, gdyż dzikich Judzi nie można dwucb religii razem uczyć.«

Z dnia 2 1. Stycznia.

Stronnictwo oppozycyjne przeciw Puseistom na uniwersytecie Oxfoidzkiui doznało nieprzyjemnej porażki. W niosek bowiem Christchurchkollegiuui, abynakonwokacyi do 13. Lut. autora pisma puzeistowskiego »t h e I d e a l C h u r c h , « Pana W a r d, do odwołania zniewolić, przez komitet nie został przyjęty. Chciano tym sposobem Puzeistów do jawnego wytłumaczenia zasad ich spowodować, zalecając kouwokacyi uchwalę dotyczącą ściślejszego układu artykułów wiary i żądając, żeby ua te artykuły każdy z obecnych przysięgę wykonał; gdyby więc Puzeisci przysięgę tę wykonać się wzbraniali, możuaby ich było jako dyssydcntów od kościoła panującego wykluczyć. Wszakże ten projekt ścisłego układu artykułów wjary nie podobał się w publiczności i powszechnie go potępiano, jako wymysł zrzędnćj hierarchii, dla tego też cały wniosek przepadł a konwokacya dnia 13. Lutego tylko te dwa pytania będzie miafa do rozstrzygnięcia, czy pismo Pana Ward zgadza się z przysięgą, którą na 3Y. artykułów wiary wykonał, a jeżeli się z nią pogodzić nie daje, czy urząd swój duchowny stracić IIIa. - Wszakże i w tej mierze trudności powstały a adwokat Pana Ward podjął się dowieść nieprawuości kroku przez konwokacyją zamierzanego. Spodziewać się więc można, że cały plan przeciw Puzeistom w niwecz obrócony zostanie. krętów marynarki kr61ewskie'j. Liczba ogólna statków wszelkiego rodzaju, w komissyi, w portach, budujących się i mających być wybudowanemi, wynosi 62 8 , licząc w to już statki parowe. Na koinisyach liczą 233 okrętów rozmaitych: w tej liczbie znajduje się okrętów liniowych 9, fregat 3 1, 7 z nich o 5 O działach; 2 korwety, 35 slopów, 17 brygów, 36 małych brygów, 13 okrętów strażniczych, 4 okręty do przewożenia wojska, 2 yachty żaglowe, 84 statków parowych, 1 yacht królewski, 4 fregaty i 79 slopów etc. Oto rozmaite stacye morskie: na morzu Sródziemnćm 20, Indye wschodnie 2 1, Brazylia i Ocean Spokojny 24, Ameryka północna, Indye zachodnie, jeziora17, brzegi afrykańskie i Kap 36, Irlandya 16, strażniczych'A 3 , statków dla wojska 4; wewnętrzne stacye, w naprawie 89, w ogóle 233. W roku zeszłym 12 statków zniesiono. Nowych okrętów wybudowano 27, pomiędzy klóremi znaczniejsze «Malborough« o 110 działach, »Winodsor- Cast1e« o 110, «S1. Jean d'Acre« o 90, «Brunswic« o 80 itd.

W roku 1844. spuszczno z warsztatów 14 okrętów, z których uajznaczniejszy «Centarion « o 86 działach.

Jej Kr. Wysokość księżna dziedziczna Meklemburg Strelitz, wydała onegdaj na świat syna, który jednakże żył tylko kilka godzin po urodzeniu. Wysoka położnic jest zdrową. Szwajcarya.

Merkuryusz szwabski zawiera następujący artykuł tyczący się sprawy Jezuitów w Szwajcaryi: «W kwestyi jezuickiej reakcya polityczuo- kościelna stanęła na najwyższemswojera stanowisku. Przyszłość kraju zależy najprzód od tego jak kwestya ta będzie rozwiązaną. Ludzie, którzy mają największy wpływ i którzy są szczerze tego przekonania, że czynność towarzystwa Jezusowego nie może żaduą miarą zgodzić się z ustawami paritctycznemi i demokratyczuemi, starają się całą sprawę rozstrzygnąć na drodze prawej. W tym zamiarze ma się odbyć sejm nadzwyczajny, powołanie jego, o ile się zdaje, zwlóczą naumyślnie, dopóki lud cały nie objawi swych życzeń na zgromadzeniach, w związkach i petycyach. Chcą także dać czas kantonowi S1. ganskiemu, aby wprzódy stanowczy krok uczynił w kwestyi o arcybiskupstwo, aby wiedziano czego się można spodziewać od tego kantonu, który już raz w sprawie klasztorów argowijskich rzecz całą rozstrzygnął. Jawnym tego dowodem, że ua politykę Szwajcarów większy wpływ fakta

niż zasady wywierają, jest obecna kwestya jezuicka. Dnia 20. Sierpnia 1844. otrzymał na sejmie ogóluym wniosek argowijskiego kantonu względem wypędzenia tego zakonu tylko I - głosu, to jest glos wnioskującego i głos kraju bazylejskiego. Przy następującym zaś sejmie sądzą, że w skutek zaburzeń w Wallis i Lucernie złączy się znaczna liczba głosów przeciw zakonowi jezuickiemu. Tylko siedm kantonów uftramontańskich wraz z Appenzel Inuer- Rhoden oświadczyło, że wniosek argowijski zupełnie jest nie zgodnym z przymierzem związku, dla tego też jeszcze inne kantony mąją wolne ręce. Ludzie roztropni starają się uniknąć kazde'j sposobności wmięszauia się cudzoziemców. Lecz nie tak obawiają się tego w kwestyi Jezuitów, jak dawniej w sprawie klasztorów argowijskich, gdyż niektóre państwa ościenne widzą w le'm korzyść swoją, że się zapobieże szerzeniu się Jezuitów. Ponieważ zakon Jezuitów w niektórych krajach najprzód na konfesjonał dworski oczy swoje zwrócił, wypada ztąd oczywiście, że umie stanowisko tych krajów odróżnić od stanowiska Belgii, Austryi i Francyi, gdyż w nich, równie jak i w Szwajcaryi całkiem się zajął wychowaniem młodzieży. W kantonie lucernskim znajdzie pod tym względem najdzielniejszą podporę w zakonach Urszulanek i Boskiej opatrzności. Obadwa te zakony jeszcze przed powołaniem Jezuitów, jak wiadomo już roku 1843. i roku 1844. cichuteńko zostały tamże wprowadzone. Zakon Urszulanek objął wychowanie pici żeńskie'j w stoleczne'm mieście, a siostry opatrzności boskie'j trudnią się tern samem po wsiach. Pla - ny Jezuitów wykrywają się jawniej jeszcze przez niektóre inne rzeczy, gdyż np. zeszłego roku zakon Urszulanek wprowadzony został od części katolickiej kantonu berneńskiego, a to jeszcze bez zezwolenia zwierzchności miejscowej, w Wallis zaś wystarano się o urządzenie seminaryum nauczycielskiego, które ma zostać pod zarządem braciszków szkolnych chrześciańskich. Równocześnie wyjednali Jezuici siostrom opatrzności, które w Rapperswyl utrzymać się nie mogły, umieszczenie w kantonie S t. ganskim. W ostatnich latach osadził się zakon U rszulek także w kantonie szwyckim, a zakon chrześciańskich braciszków szkolnych Boskie'j opatrzności i «N aj świętszego serca J e - zus« obok klasztoru U rszulanek w kantonie freiburskim. W Brieg w kantonie waniskim zakon Urszulanek istnieje także dopiero od wprowadzenia Jezuitów.

Bale dziecinne. Temi czasy wyszła w Wiedniu książeczka podtytułem: Deux lettres sur le s bals d' en fan ts - Dwa listy o balach dziecinnych - poświęcona »chrześcijańskim matkom« , i wskazująca już tern samem stanowisko, z jakiego te modue bale są tutaj uważane. Czcigodny je'j autor powstaje surowo przeciw upowszechniającemu się w naszych czasach zwyczajowi balów dziecinnych, uważając jeża jedne z głównych przyczyn moralnej stępialości, na jaką teraźniejsza młodzież choruje. Wypadałoby życzyć aby wyrzeczone przez niego zdania i przestrogi zwróciły uwagę wszystkich mafek i wychowańców. Niemasz zapewne rodziców, którymby na szczęściu ich dzieci nie zależało; ale najczęściej używają oni zupełnie przeciwnych środków do tego i zupełnie też przeciwne skutki ztąd wywołują; myślą sprawić dzieciom przyjemność teuń balami, nie zważając bynajmniej jakim szkodliwym wpływem przyjemność ta się opłaca; sądzą nadać dzieciom w len sposób ową swobodną niewymuszoność, która ma im ułatwić ich później · sze znalezienie się w towarzystwie, lecz nie zastanowią się nad lem, jak afektowane i przesadne stają się przeto ich maniery, jak wielkie m niebezpieczeństwem te szumne, odurzające rozrywki równie ich umysłowemu jak też i fizycznemu rozwijaniu się grozą. Wszelki, jakkolwiek troskliwy nadzór jest w tym względzie bardzo pozornym środkiem zaradzającym, gdyż zgubność łych rozrywek polega w samejże rozrywce, w zbyt gwaltowne'm wzruszeniu, w przedwczesnem przedraźnieniu młodocianej natury, - co wszystko robi dzieci niezdolnemi do uczuwania przyjemności w prościej szych i berdzie'j niewinnemu ich wiekowi odpowiadających uciechach i zabawach, a nareszcie przytępia zupełnie ich umysłowe władze, odbiera im wszelką bystrość i świeżość.

Teatr w Rio de Janeiro. Pewien podróżny opowiada w swoim opisie lej stolicy cesarstwa Brazylijskiego: Miasto Rio de J aneiro ma dwa teatry. J eden z nich jest bardzo wielki i odznacza się osobliwszą budową, która wszakże tutejszemu klimatowi zupełnie odpowiada. We wszystkich jej murach znajduje się tak nadzwyczajna ilość dużych otworów, iż każda prawie ściana jakgdyby rzeszoto wygląda. Te otwory ciągną się długierai rzędami, i wychodzą na galery je, otwarte przystępowi powietrza. Siedzący tedy wewnątrz widzpwie bywają zupełnie w ten sam sposób orzeźwianipowietrzem, jak ptaki zamknięte w klatce. Złąd też dzieje się, iż pomimo niezliczoną moc gorejących tam świateł, nieustanny przyjemny chłód przewiewa cafą budowę. Prócz tego jednak jest wszystko reszta, jakoto gra, śpiew i t. d. niesłychanie liche; j eden tylko główny świecznik zasługuje na pochwałę, gdyż jest uiezaprzeczenie najpiękniejszym i najkosztowniejszym lampionem, jaki rzadko w którym teatrze widzieć można. - W tym nadzwyczajnie obszernym i zupełnie napełnionym gmachu - opowiada dalej nasz autor - nie widziałem więcej jak trzy ładue kobiety, i to Włoszki, śpiewaczki. Brazylijanki mąją powszechnie czarne oczy, cienkie usta, podobnąż niższą część twarzy, rzadki czarny włos i osobliwszą zielonkowato-białawą cerę, która uader przykre wrażenie na cudzoziemcach sprawia. W ich rysach widać udaną, wymuszoną oziębłość i odrażającą pychę. Po półrocznym jednak pobycie dostaje każdy cudzoziemiec iakiejże samej zielonkowalej cery.

I-I-IMIDMM---e------a SPRZEDAŻ KONIECZNA.

Sąd Ziemsko-miejski w Poznaniu dnia 16. Stycznia 1845. Nieruchomość Celestyny Anny, Stanisława, Józefa Walentego, Kazimierza i Anny Ludwiki rodzeństwa Sokoluickich Hrabiów, tu w Poznaniu na przedmieściu Święto Marcińskiem pod liczbą 229/230. Jeżąca, i w r. 1836. na 10,979 Talarów 11 sgr. 11 fen. wedle taxy, która wraz z wykazem hipotecznym i warunkami przedaży w Registraturze przejrzaną być może, otaxowaua, będzie dnia 29. Sierpnia 1845. przed południem o godzinie lisiej w miejscu zwykłem posiedzeń Sądu sprzedaną. OBWIESZCZENIE Dyrekccyi Generalnej Ziemstwa w Poznaniu. Posiadaczy wywołanych przez nas w roku 1840. w celu wymazania z hipoteki następujących 4- °Yo. listów zastawnych doląd niezłożonych.

]Sr. 59/32. Bojanowo pow. Kościan na 100 Tal.

112/273. dito dito 500 129/161. dito dito 250 - 145/276. dito dito 100 - 43/10,907. Kluczewo dito 100 - 45/10,909. dito' dito 100 - 72/10,333. dito dito 25 - 88/10,349. dilo dito ox 89/10,350 dito dito 25 -$OU 93/10,354. dito dito . . 25. <<r-£ci 15/5,495 Szmigel dito . . 5 0 0 V i7! 25/3,103. dito dito .. 250 - 38/9.576. dito dito 100 - 39/9,577. dito dito 100 - 49/9,587. dito dito 100 - 56/4,645. dito dito 50 - 58/4,647. dito dito 5 O - « 71/9,157. dito dito 25 « 76/9,162. dito dito 25 « 78/9,164. dito dito 25 « 102/6,035. Radlin pow. Pleszew na 100 wzywamy niniejszem, aby te listy zastawne z należącemi do nich kuponami w najbliższym terminie prowizyjnym, to jest w czasie od 4. do 16. Lipca r. b. do kassy naszej złożyli i natomiast inne listy zastawne z kuponami odebrali, w przeciwnym bowiem razie spodziewać się mogą, że po upłynieniu tego terminu niezłożone listy zastawne na koszt posiadacza publicznie · wywołane zostaną.

Poznań, dnia 17 Stycznia 1845.

Generalna Dyrekcja Ziemstwa.

Walny jarmark środopostny zwany, na konie, bydło, powozy, bryczki i wozy bardzo liczny wmieście fabrycznćm Z d o ń s k i ej w o l i, w okręgu Szadkowskim położonym, na dzień 27. L u t e g o i następne dnir. b. przypada, gdzie z powodu bliskiej grauicy Szląskai W. Xiestwa Poznańskiego nastręcza się łatwość i możność kupna pryneypalniej dobrych koni. O czeim publiczność handlującą mam honor zawiadomić. Zdońskawola, duia 28. Stycznia 1845.

Brzozowski.

$eSP'-., Wielka reduta w T e a t r z e.

Ponieważ w ciągu postu niewolno dawać redut, przeto reduta mająca być daną dnia 8. Lutego, nastąpi w s o b o tę, «1. l. l i 11 t e g O r. b.. Ubiorów maskowych dostać można w domu moim za Teatrem pod Nr. 13, Bliższe szczegóły zawierać będą afisze. E. V ogt. ł e e e e « e e e e e e e t « e e e e e e e e * e e + S Uwiadouiiam niniejszem Szanowną Pu- jl bliczność, iż syn mój L e o p o l d wyszedł odtąd z handlu mego winnego w zamiarze założenia na własną rękę llttS USili w i n-I f l i e g u w P o z i i a i l i 11 . Polecam go zaszczycających mię s wem i względami w tern mieście i okolicy i proszę, aby Sza 1 - nowna Publiczność zaufanie we mnie po- (I kładane , na niego przelać raczyła. (# Józef Goldenring % z Raszkowa. <-1<

Odwołując się- do' powyższego uwiado- 1 mienia donoszę najuniżeniej ,. źe od dnia dzisiejszego tu w miejscu na starym rynku ' pod liczbą 62. otworzyłem handel «Wina W ęgierskiego« I ryczałtesn i cząstkowo. I Zakupienia na miejscu w Węgrzech zna1 cznych ilości win W ę g i e r s k i c h, stawiają j 1 mię w możności przedawać takowe tanio i 1 I) w dobrych gatunkach. Zapewniając skorą f i rzetelną u=higę zwracam uwagę Publi1 czności szczególniej na moj e tłuste i lekkie 1 wina z r. 1841.. w jasnym, kolorze. ę

Poznań, dnia 29. Stycznia 1845.

JLeopold Goldenring, I

Powszechnie znany olejek zwany JfMaCftS.S/tł fabryki PP. A. Rowland i syna Nr.

20. Hatton-Garden w Londynie, jedyny zdolny wywołać wzrost włosów i one utrzymać, jest do nabycia w prawdzwićj nienaśladowanćj dobroci tylko u podpisanego. J. Mendelsohn w Poznaniu, przy Wrocławskiej ulicy pod liczbą 4.

N ader pięknych Berlińskich błysko - świec, palących się jasno, przedajemy rzetelny funt po 5 sgr. 2 fen., białego suchego Szczecińskiego mydła funt po 3 A i 4 sgr., prawdziwe jarzęce i sztuczne świece woskowe ile można tanio; najlepszego Karolińskiego ryżu w dużych ziarnkach funt po 3 sgr., perłowej kaszy funt po 3 sgr., karuku łót po 4 A sgr., najlepszej niefaibowanej kawy z wyspy Kuba, cerującej pod względem czystego smaku funt po 9 sgr., jakoteź wszelkie inne artykuły po cenach najuraiarkowańszych. a,n;r- A * Pahschet* rP C0111p, p r a s y W r o n i e e k i i j u l i c y JIrr. 1 9 .

Odebrałem drugą' nadsełkę ulubionego p r awdziwego Warszawskiego i Krakowskiego' brunatnego i białego miodu do picia i przedaję butelki }X» 1\ sgr. Hartwig Kantorowicz w Poznaniu, Wroniecka ulica Nr. 4.

SSeiIMSkiej.. Sto- JNa lir. Kul aiit.

pa papie- goto!>r('. rami. wizną

IŁurs giełdy

Dnia 27 Stycznia 1845io Migi długu skarbowego' . . j O Migi preiniów handlu iuersk. I Obligi Marchii Elekt, i JVewej 3V, Obligi miasta Berlina .$: » » Gdańska wT. .Listy zastawne Pruss. Zachód. 3A AV. X Poznansk. 4 dito Ą - · Prnss. Wschód. 34, » »Pomorskie. 3 1 March. Elek. iN. 3'.

» « Szląskie- . . . . $ż Frydryclisdory.

Inne monety złote' po 5 tal.

Disconto . . . . . . . . . . . .

A k c j e Drogi zel. Beri. - Poczdamskiej Obligi upierw. BerI. - Poczdams Drogi żel. Magd. - Lipskiej .. @Migi upierw. Magd 1 .-Lipskie' .

Drogi żel. Bcrl.-Anbaltskiej OMigi wpierw. Berl.-Anhalfskie 4 Drogi żel. Dyssel, Klberfeld 1 . 5 OMigi upierw. Dyssel.-Elberf. 4 Drogi żeL Reńskiej. 5 Obligi upierw. Kenskie 4 Drogi od rządh garantowane.

Drogi żel. Berlinsko- Frankfort. 5 Obligi upierw. BerI. - Frankfort. 4 » żel. Górno- Szlaekiej .. 4 dito LU. B. . - BerI. - Szcz.'Li'j. A jA.

« _ - Magdeb. - Halberst Dr. żel. Wrocl. - Szwidn. - Freih, Obligi npierw. JIYroc. Szw.- Fr.

Dr, żel. Boun - Kolońskiej . . . J'

100' 93'i 100' 48 98i 99*loa*

HĘ 100$ 99*fff 114 184*

13if' , HI

10.34 150J

99i 93 991fi 981 159 1291