GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1845.03.20 Nr67

VVielkiego

Xi stwa

POZNAŃSKIEGO

Nakładem Drukarni Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannotetki.

JM W.

W Czwartek dnia 20, Marca.

1845.

Jutro, w Wielki Piątek, nie wyjdzie Gazeta»

Wiadomości zagraniczne.

Polska.

Z nad granicy Polskiej, dnia 8. Marca.

Żałować pod każdym względem należy, gdy przyjaźń zobopilina pogranicznych narodów zmienić się musi na nienawiść. Ten jednakowoż stosunek coraz więcej zachodzi pomiędzy Prusami i Rossyą, w skutek przeszkód, jakie ta ustawicznie Prusom w osiągnieniu jakichkolwiek korzyści stawia. Oburzone rossyjską strażą granicy i posunięlem do najwyższego stopnia utrudzeniem komunikacyi widzą Prusy coraz jawniej i z coraz większą odrazą, że to dyplomacya Petersburska przeszkodziła negoeyacyom Prus z Danią o zniesienie cIa Suudowego i że to ona zniweczyła wszelkie nadzieje pruskiego handlu do otrząśnienia się z tych więzów uciążliwych. Jakie wrażenie ta wiadomość na ogół wywarła, łatwo się lego każdy domyśli. Masom narodu rossyjskiego jest i może być bardzo zarówno, jakich środków się zagraniczna dyplomacya chwyta przeciw Rossyi, one się tego naprzód nie dowiedzą wcale, a gdyby się dowiedziały, to tego nie pojmują. Ale w państwie, jakiem są Prusy, dowie się i zdoła ocenić większa część mieszkańców, który sąsiad należy do jego prawdziwych przyjaciół, a który nie. Niech się Rossya nie dziwi oburzeniu,

jakie przeciw niej w najniższej nawet klasie ludu pauuje, niech się nie dziwi, iż przyjaźń zawarta przymierzem r. 1813. tak dalece ostygła. ISiech nam przynajmniej d/a tego nie wyrzuca niewdzięczności. Jeżelibyśmy bez Moskali truduo w owych okolicznościach byli odzyskali dawniejszą potęgę, to Z drugiej strony nie mniej pewna, że bez Yorka wiekopomnego przedsięwzięcia i bez powstania Prusaków, kozacy nie byliby stali na granicy Szląskiej, ale jak wtedy nie byliby przeszli Wisły, takby dzisiaj granicę Rtfssyi trzeba było znaczyć gdzieś za Litwą. Pomimo to jest oburzającą rzeczą, że Moskwa staje i tam na zawadzie naszemu dobru, gdzie przez to jej korzyści nie cierpią żadnej ujmy. Bo cóż jej może szkodzić to, iż przez zniesienie cIa Suudowego handel morski na morzu ballyckie'm się wzniesie? Czyż przez to aby tylko jeden okręt mniej przybije do ponów rossyjskieb? Ale środki te mąią tak handel wschodui jak zachodni przez Sund na oku. Uwaga ta z pewnością wywrze wpływ należyty Ha naród, który się poznał na swych korzyściach,

Francya.

Z Paryża, d. 11. Marca, Minister finansów każdego z osobna członka większości zaprosił piśmiennie, by był przytomny wetowaniu prawa o pensye; w istocie było 389 głosujących. Ale część niejaka konserwatywnych złączyła się przy głosowaniu z oppozycya, tak iż ta uzyskała relatywną większość 13 głosów, a prawo zostało wywróroue. Ten cios zadany gabinetowi jest wprawdzie bez dalszych politycznych skutków, ale także nie dodaje oczywiście temuż mocy, i jest tern boleśniejszym, że naglące wezwania ogłaszane przez dwa dni w minisleryalnych żurnalach jawnie pokazywały, jak wiele gabinetowi na tern zależało, by zostać przy większości. Ze ministerium się nie oparło dyskussyi projektu Pana Remusat, jest także jasnym dowodem, iż czuje swą słabość. System odroczenia wreszcie i tak na długo skutecznym się nie okaże. Prawda, że minister spraw zewnętrznych ogłosił swój zamiar, iż gdy propozycya przez komissyą dostatecznie rozważona przyjdzie w izbie do dyskussyi, on ją jako złą i niebezpieczną najgorliwiej będzie zbijał. To ogłoszenie wyrzekł w skutek formalnej decyzyi Rady ministrów. Guizot powiedział w tejże, iż się trzeba juz dyskussyi nawet sprzeCIWIC; ale większość ministrów ogłosiła się za dziś przyjętym i przez ministra spraw wewnętrzuych publikowanym systemem. To odrzucenie ma także zajść przy propozycyi Pana Muret de Bort. Godna wszelako uwagi, iż także w izbie Parów waźue głosy mówią za niezwłoczną ablucyą rent. Tak Markiz Au diffre t w swe'm sprawozdaniu do izby o stałem ustanowieniu budżelu z r. 1842. gorliwie ją popierał.

Propozycya radykalnego deputowanego Ledru- Rollin o zupelnem zniesieniu pra«ta wymagającego majątku przy wyborze na deputowanego wprowadziłaby do Fraucyi system belgijski w izbie reprezentantów. Ale bardzo jasno, dokądby to prowadzić mogło, gdyby sobie każdy mógł jaKimkolwiek środkiem zjednać przez uzyskaną popularność głos w izbie nie dając jakiejś gwarancyi, iż jest w skutek swych posiadłości w stanie utrzymać swą niezawisłość i oddać się zupełnie sprawie i porządkowi kraju; tak iż dziś można temu projektowi przepowiedzieć upadek. W tym razie całe lewe centrum i umiarkowana część lewej strony będzie głosowała z konserwatywną partyą. Robotnicy arsenału w Toulon jeszcze 6. b.

ni. nie chwycili się roboty, głos dzwonu o wschodzie słońca i godzinie lej zwykły znak rozpoczęcia roboty, został bez skutku. Cały garnizon jest w koszarach na swe'm miejscu konsygtiowany. Deputacya robotników była w imieniu wszystkich u prefekta maryuarki z petycyąo znaczne powiększenie zarobku i inne jeszcze rzeczy z oświadczeniem, iż w razie odmówienia są zdecydowani znieść wszystkie okropności najwyższej nędzy. Wchodzą przy tern w najmniejsze szczegóły. Prefekt marynarki, Admirał Baudin odpowiedział: iż gdyby przed czterema dniami, nim sprzysiężeni opuścili prace, ten krok byli uczynili, byłby się skłonił do ich proźby i to chętnie przy znajomej ich do bru życzliwości. Ale teraz, gdy poszli za zwodniczerni poduszczcniauii, porzucili prace a nawet przeciw tym z pośród siebie którzy chcieli pracować dozwolili sobie prześladowania, groźby i razów, wysłuchać ich nie może. Ci którzy stoją na listach marynarki będą uważani po uplynieniu czasu prawnego za dezerterów, a inni będą pozwani przed sądy o sprzysiężenie. Ani on ani Minister nie ustąpi groźbom, i tylko gdy wrócą do pracy ich proźby zasłużą na wzgląd jakiś. Na dniu 5. Marca Maire Tulonu Baron Beurmann także do nich w podobnym celu ogłosił odezwę.

Z dnia 11. Marca.

Gazety dzisiejsze zajmują się prawie wyłącznie pytaniem konwersyi rent. D z i e n n i k s p o rów powtarza swoje wywody, G lob e drugi miuisteryalny dziennik, ograniczając się na sprawozdaniu z czynności izby w tej kwestyi, sądzi końcowo, że objaśnienia ministra skarbu pana M uret de Bort przekonać musiały, iż postanowienie ministrów w tej sprawie mądre i korzysme. Gazety oppozyryjne nie zawierają nic nowego; niektóre z nich obwiniają p. Muret de Bort, że się dal tylko użyć za narzędzie w ręku ministrów, aby tokowi obrad i przeprowadzeniu środka zawadzać. Izba parów większością 64 głosów przeciw 55 przyzwoliła na pochowanie zwłok Bertranda i Duroca obok zwłok Napoleona. Prokurator królewski nakazał śledztwo okoliczności, które do zabicia pana Dujarier powodem się stały, tudzież badanie ciała. A Vydano także rozkazy aresztu przeciw panu Beauvalon i jego sekundantom, hrabiemu Flers i rotmistrzowi jakiemuś w służbie hiszpańskiej. W kieszeni zabitego znaleziono krwią zbryzgany bi1et, do exekutora testamentu jego wydany, a zaczynający się od słów następujących: »Chcąc się pojedynkować z najbłachszego i najniedorzeczniejszego powodu, powierzamPanu Dobrod. ostatnią wolę moje.« N astępuje potem szereg zapisów, między (ćmi zapis 18 akcyi na teatr w Palais royal dla aktorki jakiejś przy teatrze Port St Martin. Stosownie do Gazette des Tri była powodem pojedynku. Anglia.

Środki finansowe Sir Roberta Peel tak odstępują od zwyczajnego systematu fiuansów europejskich, tak zbliżają się do teoryi przez ekonomię polityczną podawanych, że wszystkie dzienniki europejskie są zapełnione uwagami o nich. Oto kilka ustępów wyjętych z jednego z dzienników niemieckich: »Jakkolwiek spodziewano się, że cła dotąd istniejące zostaną zmniejszonemi, jednakże budżet Sir R. Peel przeszedł wszelkie oczekiwania; główną zasługę jego stanowi śmiałość zasad, na których ugruntowane są jego reformy finansowe. W rzeczy samej jest to najważniejsza reforma, jaką kiedykolwiek zaprowadzono w finansach angielskich; jest ona daleko rozleglejszą jak reforma Pilta w jego traktacie handlowym w 1787 roku zaprowadzona, a nawet więcej przyniesie pożytku praktycznego jak reformy przez samego Sir Roberta Peel z 1842 r. Teraz już nikt nie będzie mógł powiedzieć, że rząd angielski nic nie robi dla zasad wolności handlu, które zaleca innym narodom. Dzisiaj rząd angielski tak daleko postąpił na wielkiej zasadzie wolności handlu, że żaden rząd europejski od roku 1815. dalej jak on nie zaszedł. Podaje on projekt zniesienia ceł wynoszących 3,500,000 fun. szt. (14 O miliony złp.), a zarazem przedmioty, do których się to zniesienie stosuje, są tak wybrane, że rozwinąć muszą i rozszerzyć handel innych narodów z wielką Brytanią. Zniesienie cła od bawełny niewyrobione'} uietylko powiększy pomyślność głównych fabryk angielskich, ale jeszcze nie mało się przyczyui do powiększenia przywozu tego artykułu z Brazylii i Stanów zjednoczonych. Przypuszczenie wolne 430 artykułów używanych w fabrykach, a składających się głównie z materyi nie obrobionych, jako konopi, lnu, jedwabiu, metali, minerałów, materyałów medycznych itp., wiele korzyści przyniesie handlowi i licznym gałęziom przemysłu; rozszerzy handel morza Bałtyckiego i poprze rozmaite fabryki. Można także przewidzieć, ze fabryki Niemiec i Francyiskorzystają na zniesieniu cła przywozowego od węgli kamiennych, a tak fabrykanci jak i konsumenci zyskają na zmniejszeniu wydatku na paliwo. Zniesienie opłat od sprzedaży publicznych podwyższy wartość posiadłości gruntowych i innych nieruchomości, przez zmniejszenie kosztów sprzedaży, a zniesienie cła od szkła pozwoli teraz Anglii współubiegać się z szkłem innych krajów! jako to Czech itp. Tutaj Sir

Robert Peel dowiódł bardzo roztropnie, ze niżgze klassy towarzystwa daleko więcej skorzystają na zmniejszeniu ceny szyb do okien, jak na zniesieniu podatku od okieu, który sianowi część podatków stałych. Przez zniesienie cła od cukru konsument zyskuje na nim przeszło 1 pens (6 groszy) na funcie. Jest to bardzo wielkie ułatwienie dla massy ludu, która wiele tego artykułu potrzebuje. Nie myślemy się tu zastauawiać o ile zręcznem jest zaprowadzenie różnicy pomiędzy cukrem wyrobionym pracą wolną a wydanym przez kraje niewolnicze; uczucie religijne ludu angielskiego zbyt jest mocne i zbyt siluie pragnie zniesienia niewolnictwa, by gabinet nie postąpił stanowczo dla zniesienia tego niegodziwego handlu, Z resztą musimy (u zwrócić uwagę, że zasada służąca do ustanowienia tej różuicy, dopiero w roku zeszłym została zatwierdzoną przez, parlament, gabiuet przeto nie mógł jej znosić tak spiesznie. Zwróćmy raczej uwagę na korzyści, jakie lud powinien osiągnąć z zmiejszenia cła dzisiejszego od cukru, które to zmniejszenie dziś wynosi około 1,300,000 funt. szt. Znakomita większość, z jaką odrzucono poprawkę pana Roebuck, mającą na celu zniesienie podatku dochodowego, dowodzi, że większość kraju i parlamentu jest za utrzymaniem tego podatku, który w swojej całości oparty na zasadach rozległych, posłi.żyf tylko do polepszenia stanu fiuansów i zapewnienia przewyżki, które za poprzednie) admiuislracyi Anglia nie posiadała. Dziś nikt się już nie żali na uciążliwość podatku majątkowego; może być, że pobór byl powodem niejakich zażaleń, lecz zażalenia te były tylko szczegółowe, a cały podatek w zasadzie był uznany za słuszny. Przeciwnikami fiuansowemi Sir R, Peel byli głównie kontry« buenci, którzy żądali zniżenia innych podatków, indywidualnie ich obchodzących. T a t handlujący herbatą, mydłem i papierem, głównie się żalą na dzisiejsze plany; interesowani w spekulacyach rolniczych boleją nad fe'm, że nie zrobiono żadnych ustąpień w gruntowych podatkach. Ale na podobne przeciwności każdy minister winien być przygotowany jak tylko zaprowadza reformy fiuansowe. Niepodobna wszystkich zadowolnić, a jego obowiązek nakazuje mu wybrać dla zmniejszenia ciężarów te podatki, które według jego wewnętrznego przekonania są ważniejszemi dla dobra ogólnego i pomyślności kraju. Budżet Sir Roberta Peel przedstawia się jeszcze pod innym ważnym punktem. Dowodzi postępuje na drodze wolności handlowej, i zaprowadza taryfę liberalną, nie zważając na surowe taryfy zakazane, dotąd u innych mocarstw moc prawa posiadające. Dla tego rząd angielski nie czekał z zniesieniem cła od bawełny amerykańskiej, az Amerykanie zmniejszą taryfę swą od angielskich towarów; nie zważał także jaki skutek mieć będą układy rozpoczęte 'z Prusami i Rossyą o zniesienie cła od węgli kamiennych, jak również przywóz z rozmaitych materyi nic wyrobionych z tych samych krajów. Rząd angielski postępował według tego przekonania, że każdy rodzaj handlu winiet) być wspólnym, że przywóz w każdym kraju powinien być pokryty równą liczbą wywozu, i że w ten sposób ulaiwiajac przywóz do Anglii towarów zagranicznych, ułatwia tern samem wywóz swych towarów za granicę, i że w ten sposób nietylko powiększy wywóz angielski, ale jeszcze uczyni przysługę handlową narodowi, z którym chce zostawać w stosunkach handlowych. Bez wątpienia rząd angielski golów jest zawsze wchodzić w układy z obcemi narodami, szczególniej, gdy te układy są oparte na zasadzie wzajemności; a traktaly handlowe, w których Anglia jest jedną ze slron traktujących, dowodzą najlepiej jej chęci wchodzenia w układy z inneiui mocarstwami. Ale ponieważ doświadczenie dowiodło, że uiepodo bna zawierać traktatów handlowych, które z powodu swej rozmaitości są pełne trudności, dla tego nikt się dziwić nie może, że rząd angielski od razu przeszedł do przedsięwzięcia środków, które uważał za konieczne w interesie handlowym i przemysłowym kraju. I tak, Anglia wie dobrze, że Amerykanie za zniesienie cła od bawełny nie uczynią żadnego ustąpienia. W każdym razie, gdyby prowadzono z tego powodu układy, te dygnęłyby się długo, a kupcy augielscy ucierpieliby wiele z powodu niepewności ich skutku. Dla lego Sir Robert Peel postąpił najmądrzej działając spiesznie i według własnego przekonania, dając przykład, który może później korzystnie być naśladowanym przez rządy cudzoziemskie. Czas już nadszedł, w którym mężowie sianu powinni przestać działać według fałszywych systematów, zasadzających się jedynie na osiąganiu korzyści wyłącznych i różnicowych.

Z L o n d y n u, dnia 1 O. Marca.

O O'Conuellu i Irlaudyi milczą teraz dzienniki angielskie. Zgromadzenia repealowe odbywają się bez przerwy, a że udział w tychże jeszcze nie ostygł, tego dowodzą składki tygodniowe. Ostatnia wynosiła 586 funt. szt. - W Anglii pojawił się znowu młody ów człowiek, który się naturalnym synem O'Connella być mieni. Przed kilku laty, kiedy O'Connell tak skutecznie w Anglii mowawi swemi działał, przerywał on często jego mowy polityczne, przestrzegając po synowsku, zapewne jako płatny agent partyi Torysowskiej. Teraz chodzi znów ten Pseudo- O'Counell po miastach prowincyalnych i czyta popularne rozprawy o astronomii, nie omieszkując nazywać się synem O'Connella. Królowa i Xżę Albrecht byli w Chris Hospital wieczorem na nabożeństwie i wieczerzy dzieci. Dziennik dworu donosi z pewnością, iż Królowa chce być u wszystkich Lord-Lieutenantów Anglii. Także i podróż do Irlaudyi ma być pewną, przyczem i w Paryżu mają się. z pewnością spodziewać w tern lecie wizyty Królowej.

Niemcy.

Z Lipska donoszą, że nowa gmina co niedzielę zbiera się na wielkiej sali szkoły miejskiej. Podpisano już dla niej około 10,000 Tal.; kilka większych domów zobowiązało się do rocznych składek, lubo i ludzie klass niższych czynią także składki według możności. Na zebraniu dnia 1. Marca uchwalouo, aby wszystkie niemiecko katolickie gminy (w liczbie około 14 lub 15) wezwać do wyprawienia deputowanych do Lipska na zbliżającą się Wielkanoc, końcem wspólnego porozumienia się względem tych punktów nabożeństwa, w których dotychczas jakieś różnice zachodzą. W liście pisanym z Offenbach z dnia 6.

Marca czytamy: «Wczoraj odbyło się tu zebranie tych katolików, którzy do reformy kościoła rzymsko-katolickiego przystąpili. Około 300 osób było na lem zebraniu. Prezydujący, Pirazzi, zdał raport z wysiania deputacyi do Biskupa Kaisera w Moguncyi, poczćm odczylauo wyznanie wiary. Co do treści zgodzono się na Wrocławskie, co do formy na Drezdeńskie. Tymczasowo przyjęło nazwę gminy kalolicko-chrześciańskićj. Obrano dyrekcyą, a dnia 9. Marca ustali się formalnie cala gmina, przyjmie i podpisze wyznanie wiary. - Z Wrocławia piszą dzienniki Heskie: "Gmina chrześciansko-katolicka liczy około 600 członków. Oddany jej będzie kościół Bernardyński do odbywania nabożeństwa. Dnia 25. Lutego przeszedł ksiądz Wrocławski (Wikaryusz przy kościele St. Doroty) z kościoła rzymsko katolickiego do chrześciansko- katolickiego.« - N alomiast donoszą Auszburskiej Gazecie Pocztowej z Wrocławia, że założyciele nowej sekty, fabrykant M i l d e , Professor Regenbrecht stoi teraz z Rongern na czele. - W Brunświku i Chemnitz uczyniono także kroki do utworzenia podobnej gminy. - W El ber fe Idzi c ogłosiła nowa gmina bardzo obszerne pozytywne i negatywne wyznanie wiary, W W i e s b a d e n ukonstytuowała się dnia S.Marca niemiecko-katolicka gmina, ktore'j wyznanie wiary tylko z 5. artykułów się składa. Z B e r l i n a nie donoszę nic nowego. List jedtiego bezinteresownego Berlińczyka tak pisze o Czerskim: w O reformatorze Pilskim nie wiele tu w ogóle sądzą; do jego reformacyi przyczyniło się wiele pobudek ludzkich. Przeciwuie ruch Wrocławski więcej za sobą pociąga; jeśli jednak na czele tegoż nie sianie jaki uczony teolog, uiemający żadnego względu na dążności polityczne, to pewnie sam zapał Rougego nie wystarczy do utrzymania takiego dzieła.« - Nie jest naszem powołaniem toczyć spór o tę sprawę. Ile przecież do założenia nowego kościoła potrzeba, tego dowodem jest historya angielskich innowierców i Puseizmu, które to sekty pomimo niezmiernych sił w uczoności i namiętności dotąd pożądanego celu osięgnąć nie zdołały. Dla tego niefylko G6rresowi, ale także -wielu innym bardzo dobrym protestantom zdawało się być krzywdą sprawiedliwości historycznej, że Ronge po pierwszych 24. godzinach swego wystąpienia Lutrem 199o wieku nazwany został. Z Monachium, dnia 8. Marca.

Wieści o nadaniu konstytucyi Prussom, które sią z Wrocławia i Berlina po calem państwie Pruskie m iv mgnieniu oka rozbiegły, doszły do nas były już pierwej na drodze korrespondencyi, uimcśmy się tego z dzienników Pruskich doczytali. Powiadają nawet, że już we Wrześniu roku zeszłego była tu o lem mowa. Nie wąchaliśmy się bynajmniej dać temu wiary, bo główna przeszkoda, jakiej w tym względzie upalrywano, faktem usunięta została. Za przeszkodę tę uważano skład Państwa Pruskiego z żywiołów nader różnorodnych. Gdyby przeszkoda la rzetelną zawierała prawdę, toby ją równie przeciw każdej formie rządu, jak przeciw formie konstytucyjnej zastosować możua. Różne prowiucye i narody nie mąią przecież być zwalone na jedne warszlwę, tylko isluieć mąią obok siebie, jak dotąd, a węzeł rządowy ma do ogólnych i szczególnych dążyć celów, tylko po części w innej formie. Także i wePrancyisą wielkie różnice począwszy odPyreueów aż do Renu; w Wielkiej Brytanii jeszcze one jaśniej wystę

pują między Walią, Anglią, Szkocyą i f.d., aniżeli między prowiucyami państwa Pruskiego; a że w Niemczech takowe różnice w uslawie bardzo dobrze skojarzyć się dadzą, dowodem tego Bawarya. Różnice w klimacie, obyczajach, zwyczajach, przemyśle, prawodawstwie i religii zachodzą równie wtem królestwie jak w Prussach. Mamy tam okolice, które skazane są na rolnictwo i chodowanie bydła, inne na uprawę wina i roślin handlowych, inne znów na przemysł i handel, - całkiem jak w Prussach. - Jeśli w Prussach większość należy do kościoła protestanckiego, a mniejszość do katolickiego, to u nas przeciwnie większość jest katolicka, a mniejszość (przeszło "') protcslancka. W wielkiej części królestwa panuje prawodawstwo zasadzające się na historyi niemieckiej, w prowiucyi nadrenskie'j jest prawo francuskie. Tak wyraźnych różnic, jaka zachodzi między Polakami a Niemcami, my na szczęście nie mamy; atoli już to mieszkańcy Wielkiego Xiestwa Poznańskiego tylko może dwudziestą część ludności Pruskiej stanowią, już to spodziewane zlanie przeciwnych narodowości równieby było trudne bez konstytucyi jak z konstytucya, a konstytucya nie może stanowić przeszkody do uwzględnienia osobnych i właściwych stosunków prowincyi Poznańskiej. Ktoby chciał twierdzić, że rząd nasz przez konstytucya słabszym się stał, len się naocznie o błędzie swoim przekonać może. Tak powszechny byt dobry, tak olbrzymie przedsięwzięcia, jakie w Bawaryi widzimy, pochodzić tylko mogą od mocnego rządu, i rzadko znajdzie się panstw'o w Niemczech, gdzieby wola monarchy tak była szanowaną i stanowczą, jak w naszem. Działanie Stanów oskrzydliło często rząd, zaprowadziło więcej jawności do zarządu, organy rządowe uczyniło ostróżniejszćmi, -ale nigdy rządowi rąk nie związało. Z B a d e ń s k i e g o , dnia 9. Marca. - N a uczcie danej niedawno temu przez mężów wolnomyślnych w M a n n h e i m i e na cześć czcigo; duych i niezawisłych deputowanych wynurzono tymże najszczersze podziękowanie za narodowe ich dążności, które, jakkolwiek pożądanego skutku nie odniosły, niemniej ua szacunek zasługują. Adwokat Sądu Najwyższego ElIer nadmienił, że są tacy, którzy zaszczytne nazwisko partyi, ludowej obelżywem zrobić usiłują. Partya ludowa nie ma nic innego znaczyć, jak lud za lud w prawnej walce za swe zdobyte i starożytne prawa; Siary dzielmy Adam Itzstein odpowiedział temuż mówcy, oświadczając, że własne przekonanie o dopełnieniu powinności najpiękniejszą jest ua aby w przyszłych wyborach mężami się pokazali, którym dobro narodu na sercu leży, i takich mężów do Izby wys-ła1i,. którzy gorliwie i skutecznie zasad narodowych bronić potrafią.. P. Weiler, jeden z deputowanych Maunheimskich tak przeirtówiłr »Jakkolwiek w ostatnich latach niejedno gorzkie objawiło się złudzenie" niedostatek niejednej rękojmi ustawy uczuć się dal, nie zapominamy jednak r że właśnie taz «stawa mieści w sobie środki do jej udoskona - lenia. Ustawa, wykształcenie jej za pomocą; prawdziwej odpowiedzialności ministrów wol, ność druku, Sądy przysięgłych i rozszerzenie obojga po całych Niemczech!« P. Bas s ermann żałował, że czynności Izby nie doszły wcałości do wiadomości obywateli, co cenzurze przypisać należy. »Ktoby owoce S ej mUr powiada, tylko według praw, które do skutku przyszły, osądzić chciał, teuby mały tylko stopień biegłości polityczne'j objawił. Tylko pytając się: coby się stać mogło" coby się stało" jakby pieniędzmi skarbowemi gospodarowano, jakby wyglądało- zastosowanie praw wogóle, gdyby nie było Izby Badeilskiej, żadnego Sejmu; tylko tak się pytając, zmierzyć, i obliczyć można prawdziwe owoce Sejmu, prawdziwą, wartość Izby reprezentacyjnej. Zapobiegać złemu, tyle niekiedy w złych czasach znaczy, co dobre stwarzać", - i dla tego to im śmielej Izba wykonywa służącą jej krytykę władzy rządowej i urzędniczej, tym jest użyteczniejszą, O Sejmie cotylko zamknięlym powiedzieć można, że dobroczynnej tej krytyki w zupełnej mierze dokonał. Już samo słowo parlamentarne stało się wolniejsze, a co u nas i w całych Niemczech najgorszem jest złem, t. j. ze za wiele się zakazuje, za wiele rządzi, za wiele się miesza w sprawy obywateli" któreby oni sami najlepiej załatwić mogli, to Sejm potysiąckroć wyrzekł i udowodnił. P. Welcker, którego na tę obywatelską ucztę zaproszono" oddał należną cześć temu wolnomysInemu duchowi miasta Mannheimu; przypomniał czas, kiedy w temże mieście polityczny miał proces i tak powszechny znalazł był udział, i nadmienił w końcu o odwadze obywatelskiej. Powszechny oklask zjednało sobie zdrowie wzniesione przez Pana Mathy na cześć ojczyzny Niemieckiej: »Ojczyzno! - Tyś jest językiem wiążącym nas jak podanie ręki; jesteś historyą, jesteś rządem i ludem, nauką i sztuką, handlem i przemysłem; tyś jest naturą i dziełem ludzkiem, duchem i maleryą w wyższej jedności,. jesteś dziedzictwem tysiąc ów lat" które powię

kszone r zbogaeone dobytkiem naszym WICkszem,. wspanialszem, wolniejszem, aniżeliśmy je po ojcach objęli, przyszłemu pokoleuiu zostawić mamy i t. d. Z S t u d t g a r d u, dnia 8. Marca.

Professor Hass 1er z Ulm wczoraj na obiedzie wielkim w hotelu Marquardt, na którym też wszyscy ministrowie obecni byli, wzniósł gorliwością patryolyzmu uniesiony szczególny toast: »Niech żyie czerstwy oblubieniec i jego 26 lat mająca oblubienica, niemniej kuplerka (kupplerin) małżeństwa; t. j. oblubieńcem jest Król, oblubienicą kotistytucya a kuplerka - Stany k<> -

E. K i p t.

Gazecie Times donoszą z Alexandryir W Kairo żądanie młodej damy angielskiej, aby ją przyjęto na łono Izlamu, by tym sposobem wnijść w związki małżeńskie z pewnym Egipcyaninem r w którym się niezmiernie rozkochała, wielkie wrażenie sprawiło. Pułkownik Barrett, konsul angielski, przez krewnych lej damy O' wmieszanie się do sprawy tej wezwany został, a szczęściem można było jeszcze prawny powód do tego wynaleźć, ponieważ dama owa jeszcze jest małoletnią. Ma być więc natychmiat do Anglii odwiezioną. Stany Zjednoczone Ameryki północnej.

Z Londynu, dnia 28. Lutego.

Wiadomości przywiezione tu z New-Yorkur przez okręt Paket Henry, dochodzą do 9. Lutego i mówią obszernie o przyjęciu przez izbę deputowanych w Washingtonie bilu przyłączenia ziemi Oregon, która to kweslja, jak mówi H e r a l d o, jest najważniejszą jaką od lat 30 w kongresie przedstawiono.

Wojownicze usposobienie, jakie objawiło się po zatwierdzeniu kwestii przyłączenia Texas r na pozór zwolnialo cokolwiek -,. stronnictwo pokoju wzięło górę nad stronnictwem wojny i jego wpływ objawił się w wielu poprawkach przedstawianych przez pana Brown ar mających na celu zmniejszenie choć w części charakteru wojowniczego, jaki nosił na sobie ten środek natychmiastowego zbrojnego zajęcia ziemi Oregon. W tych poprawkach oświadczono; 1) że ustąpienia kolonistom w rozdziale ziem uczynione, ulegną niektórym zmianom, stosownym do układów" jakie w tym względzie pomiędzy Angliją i Stanami zajść mogą; 2) że żadna zatoka, która dotąd otwartą jest dla okrętów angielskich, nie ma być w przyszłości zamkniętą dla poddanych angielskich; 'a) że każdy angielski poddany, tak osiadły na gruncie, jak przybywający" schwytany przy popełnianiu' jakiego występku przekonany, oddanym będzie pod wyrok najbliższemu sędziemu angielskiemu. Te i tym podobne poprawki zostały pizyjętemi po żywych rozprawach, a między niemi także poprawka zniesienia niewolnictwa w okręgu ziemi Oregon. Z dnia 10. Marca.

N ajświeższe wiadomości z INowego Yorku do d. 14. Lutego dochodzące dotyczą się sprawozdauia komitetu senatu w Washingtonie pod względem rezolucyi izby reprezentantów o wcieleniu Texasu. Komitet zaleca przyjęcie następujących uchwał: »i) ażeby rezolacyi izby reprezentantów względom wcielenia Texasu n i e p r z y jęt o; 2) ażeby rozmaite bile i rezolucye w senacie, postanowienia rozmaitych legislatur państw pojedynczych, oraz petycye i memory - aly wielu obywateli państw zjednoczonych za i przeciw przyłączeniu T exasu, które komitetowi przedstawiono, pozostały się na stole izby t. j. wcale nie zesłały uwzględnione.« - Z pomiędzy 5 członków komitetu jedynie tylko pan Buchauau do sprawozdania tego nie przychylił się. Dyskussye miały się niebawem rozpocząć i nie podpada wątpliwości, że sprawozdanie komitetu będzie przyjete'm. Gazety półuocuo-amerykańskie donoszą z B a l t i m o re: Wmieście rzeczoue'm uwięziono człowieka przekonanego o to, że trzy białe żony pojął jedne po drugiej, Które wszystkie jeszcze żyją. Zaszła jednak okoliczność utrudzająca nader tok czynności sądowych; jest bowiem udowodnioną i uiezawodną, że ten trzy białe żony mający człowiek jest synem kolorowej niewolnicy z Anapolis, więc prawnie sam też jest niewolnikiem. Stosownie do ustaw Marylańskich trzeba więc jego potrójne małżeństwo z bialemi kobietami za nie ważne uznać, nie ma tedy powodu ukarania go. Skoro Sąd przysięgłych na wypadek ten z tego samego stanowiska zapatrywać się będzie, wyniknie stąd, że niewolnik bezkarnie występku dopuścić się może, za który wolni ludzie surowo karani bywają.

Rozmaite wiadomości.

(Nadesłano. ) Z Krakowskiego ouręgu dnia 3. Marca 1845.

- Na artykuł z Krakowa umieszczony w Nr.

44. Gazety W. X. Poznańskiego udowodniający nasze podanie w Nr. 22. tejże Gazety zamieszczone, iż w wyszczególnionych przez nas parafiach po części propiuacye należą do du

chowieństwa, a nieprzekonywający iż pijańetwo ustało - na artynuł ubarwiony ulicznika wyrazami, wyjaśniający że jakie czucie laki czyn, nic nie odpowiadamy, bo ani artykuł ani autor wart tego, - do wyrażenia się zaś zacnego W. . . . .«że ludzie są wszędzie ludźmi« dodaj emy - a szczególniej w tych parafiach gdzie naczelnicy tychże lego zdania są - 1) .»ja nie waryat abym towarzystwo trzeźwości w ten sposób zaprowadzał jak inni, - ale w len - pijcie ale się nie upijajcie - zaś z dzierżawą propinacyi ułożyłem się by mnie obgadał - obszczekał - ob szkalował i t. d. iż przezemnie gorliwego zwolennika towarzystwa lizeżwości wszystko stracił. - 2) Czy wierzycie w trwałość towarzystwa trzeźwości? wszak chłop codzienuie dziesięcioro Bożego przykazania odmawia a dotrzymujesz aby jednego? - 3) przyrzekałem na wierność i zawsze z miarą pije-« O! takiepojawy -zły przykład - pewnie ludu naszego do moralności nie doprowadzą--J eżelibyśmy do napisania artykułu w Nr. 22. uwzględnionego musieli zmaczać pióro w gorzkiej prawdzie i z rzetelnością błędy wytknąć, zrobiliśmy to jako przyjaciele postępu - przyjaciele ludzkości - żyjący w ogóle - kochający lud.... Niechże Szanowni rodacy W. X. Poznańskiego wraz z Tobą Panie Redaktorze ocenią, kto posłuszeństwo kłamstwu poświęca. K......

OBWIESZCZENIE.

W miesiącu Grudnia r. bież. zawakuje urząd Radzcy miejskiego, pobierającego pensyą roczną Talarów 600. Kandydaci biegli w rachunkach i procedurze kassowej i obydwóch języków krajowych świadomi zechcą się aż do 1. Marca r. b. zgłosić. Poznań, dnia 20. Lutego 1845. r. R a d a R e p r e z e n t a n t ów miaust a.

SPRZEDAŻ KONIECZNA.

Sąd NadziemiańsKi w Poznaniu.

Dobra ziemskie Magnuszewice z przyległościami w powiecie Pleszewskim, oszacowane na 3-1,530 Tal. 13 sgr. 4 fen., wyłącznie boru na 3067 Tal. 25 sgr. ocenionego, wedle wartości substancyi takie wywłaszczyć się mającego, mają być dnia 23 Czerwca 1845. przed południem o godzinie 10. w miejscu zwykłych posiedzeń sądowych sprzedane. Taxa wraz z wykazem hipotecznym i warunkami przejrzane być mogą w właściwćin biurze Sądu naszego.

Wierzyciele oraz interesenci z po bytu niewiadomi, mianowicie familia Rembowskich, Anna z Rembowskich Moskorzewska, Albert Kryger dzierżawca, Serafina z Białkowskich Lipska i sukcessorowie małżonka jej, Dominik Białkowski, Marcelli Przepałkowski, Małgorzata o wda