GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1845.04.17 Nr88

VVielkiego

Xi stwap O ZNAŃSKIE G O.

Nakładem Drukarni Nadwornej W. Defcera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowshi.

)J(&

W Czwartek dnia 17. Kwietnia.

1845.

Wiadomości krajowe.

Prowincya Pruska. - WNogacielody od tak nazwanej Montauer Spitze aż do Judenberg posunęły się i stanęły tam w przestrzeni pół mili zatory kry po ezęści wysoko napiętrzoIDe. Z drugiej strony dn. 7. Kwietnia wieczorem też przy Montauer Spitze Wisla zatorami całkiem była zasłana. Skutkiem tego oparcia się lodów woda z góry przybywająca groblę Ruduerweide po części przerwała i niziny kwidzyńskie zacząwszy od Montauer Spitze aż powyżej Kurzebrah całkiem zalała i lodem pokryła. Poniżej Kwidzyna ai do hafu d. 8. Kwietn. lod jeszcze leżał na miejscu. W okolicy Rolhen - krug woda przez groble się przedarła, wszakże niebezpieczeństwa przez niezwłocznie ustawione skrzynie z mierzwą zaradzono. Prąd wody nadzwyczaj był gwałtowny a Wisła tworzyła miejscami wysokie fale, jakby na wzburzone'm morzu. Port Kłajpedski do. 7. Kwietnia ogromne massy lodu zamykały i obawiano się, ze przed końcem miesiąca bieżącego nie znikną. Z Kwidzyna, dn. 7. Kwietuia. - Lód na Wiśle dn. 5. i 6. m. b. puścił niedaleko Kwidzyna pod wsią Kurzebrah, ruszywszy się już dniem przed tern powyżej rzeki, a dzisiaj przy mocnym wietrze zachodnim tak gęsta pędzi kra, 5e kommunikacye z lewym brzegiem Wisły całkiem przerwane. Stan wody dnia dzisiejszego we wsi Kurze

brah dochodzi do 20. stóp i część drogi żwirowej wiodącej z Kwidzyna do Wisły stoi pod wodą. - Stosownie do niepotwierdzonej jeszcze pogłoski nie daleko wsi Palkenau i M6selaud rzeka tamy przerwała i kilka domostw z sobą uniosła. Kra uprowadzała tez pod Kurzebrah szczątki domów. Pewne wiadomości o spustoszeniach zrządzonych przez rzekę w wyższych nizinach Wisły nie nadeszły dotychczas. - Z dnia 8. Kwietnia. Pogłoska wczorajsza o przerwaniu grobli pod wsiami Palkenau i M6seland nie potwierdziła się. Owszem puszczanie kry skończyło się i tam bez uszkodzeuia globli i niebezpieczeństwo grozi lylko z powodu wysokiego stanu wody. - Pod Kurzebrak stau wody dzisiaj 20 stóp 5 cali.

Wiadomości zagraniczne.

Polska.

Z Warszawy, dnia 12. Kwietnia.

Najjaśniejszy Cesarz Juić, Najmiłościwie; mianować raczył Członka Komitetu drogi żelaznej Warszawsko- Wiedeńskiej, Starszego* Radzcę Najwyższej Izby Obrachunkowej, Wiorogórskiego, kawalerem orderu śgo Stanisława I. klassy, a Assessora lejźe Izby, Józefa Dekucińskiego, kawalerem tegoż orderu II. klassyNajjaśniejszy Pan, Ukazem Swym, na dniu 7. (19). Marca r. b. wydanym, nadać raczył Generał - Adjutauio wi, Generał - Lejlnautowi bra KrakopoI, w Gubernji Augustowskiej, powiecie Kalwaryjskim położone, w obszerności odpowiadającej wysokości czystego rocznego dochodu rub. sr. 2,850. Douoszą z Kozienic: W nocy z 3 1. z. III.

na 1. Kwietnia, nieprzewidziane przez nikogo lody na Wiśle pękły między Puławami a Modrzycami; uformowany zator od Modrzyc aż pod Gniewoszów, spowodował nadzwyczajne wezbranie w tej okolicy. Wszystko drzewo na windugach będące rozproszonem zostało, a we wsi Regowie, dotkniętej i tak już zeszłoroczną powodzią, z 35 pozostałych chat, 3 tylko w całości, reszta lub zupełnie zniszczone, lub rozniesionem z wiudug drzewem, podziurawione i do zamieszkania nie zdatne zostały. W tejże wsi, postradał życie jeden człowiek i 79 sztuk bydła.

Francya.

Z Paryża, d. 6. Kwietnia.

Przedwczoraj odbyły się w przytomności hr.

Paryża, księźuy Orleańskiej i kilku innych członków familii królewskiej, rozmaite ćwiczenia na poligonie przy Vincennes. Ochmistrz młodego następcy tronu zaprowadził go pośród wojska, które się w strzelaniu do tarczy ćwiczyło. - Oficerowie i żołnierze, mówi Dziennik sporów, poczytywali sobie za szczęście widzieć z bliska hrabiego Paryża, którego ojciec tak zaszczytne sobie zjednał warmii stanowisko, podziwiali żywy i pełen duszy wyraz twarzy młodego księcia, któremu nadzwyczajnie ćwiczenia przypadły do smaku. Księżna Orleańska mogła się przekonać jak wysoko i naród i wojsko ceni jej syna i jak wyraźne i powszechne wzbudził współczucie. Gdy się księżna oddaliła, okazała ze zwykłą sobie dobrocią zadowolnienie, jakie jej odwiedziny te sprawiły.« - Przy bramie fortecy defilował batalion Orleańskich strzelców pod komendą generała leutnanta Sebastianiego, przed księciem i przed księżną. Admirał Cecile, który dnia 15. Grudnia na fregacie »Cleopatra« przybył do przystani manilskiej, pożeglował ztamtąd, aby żądać satyafakcyi za zamordowanie pana de Menars, jednego z oficerów korwety fraucuzkiej »Sabine,« który zabitym został w bliskości Filipinów przez krajowców. Dnia 1. Listopada korweta »Sabine« znajdowała się w zatoce M a l u C; o .

Pan Gerin dowódzca okrętu i pan Mallat, który wypełnia naukową uiissyę w Oceanii mieli mieć posłuchanie u Radszy tego miejsca. Pan

Menars chciał im towarzyszyć. O godzinie 11.

przybyli do brzegów wyspy Bavilan, na której znajduje się Maluc;o, na wielkim bacie korwety; ponieważ się nieco opóźnili, przeto przez czas niejaki czekać musieli. Tłomacz pana Mallat i pan Menars wyszedł na ląd, aby przynieść wody z pobliskiej rzeki. Ledwo teuże wszedł w gęste zarośla, wznoszące się nad brzegiem, natychmiast Malajczyk jakiś rzucił się na niego i chciał go rzucić w wodę. Lecz, pan Menars utrzymał się na nogach i znalazł jeszcze sposobność do wydobycia pałasza, którym Malajczyka w plecy ranił; w tej samej chwili strzały i pociski gruchnęły z zarośla trafiając igo w piersi i plecy; padł na ziemię, a mnóstwo Malejczyków rzuciwszy się nań, dobiło go.

Jeden z majtków, który mu w pomoc przybiegł został także zabitym, tłumacza zaś i dwóch innych majtków wzięli Malajczycy w niewolę. Ponieważ w calej tej walce nieużyto palnej broni, przeto na łodzi będące osoby nic o tem wszystkie m niewiedziały. Jednakże zaczęto się wkrótce niepokoić nadto długiem oddaleniem tych, co byli wylądowali, i domyślono się wreszcie, że ich Malajczycy zabrali. Lecz korweta nadto marą miała załogę, aby cośkolwiek przeciw wyspie przedsięwziąść; postanowiono więc wnijśc w Samboauga w układy względem wykupu pojmanych; zostawiono pismo na wyspie, w któreui zagrożono Malejczykom najsroższą karą!, jeśliby pojmanym Francuzom najmniejszą przykrość uczynili i widziano odpływając, jak gromada Malejczyków, pismo to podniosła. Wykup otrzymano za pośrednictwem gubernatora Samboangi, pana Figueroa i dowiedziano się oraz o nieszczęśliwym losie, który spotkał pana Menars. Samboauga jest forteczka hiszpańska na brzegu Mindanao naprzeciwko wyspy Basilan, któia od niej tylko wazką cieśniną jest rozłączona. Celem korwety «Sabiny« w tej podróży były badania pod względem nauk przyrodzonych, osobliwie w archipelagu wysp Suki. Admirał Cecile kazał przed swoją wyprawą do wyspy Basilan wybudować w Manili 12 płaskich statków, ponieważ na uich tylko można przybić do bagnistych jej brzegów. Ta okoliczność opóźniła całą wyprawę aż do 5. Stycznia. Fregata «Cleopatra« i parostatek »Archimedes« złączą się z korwetami «Sabine« i »Victorieuse« przed Basilan. Wyspa ta jest długą na 5 - 6 godzin, szeroką na 2 - 3 godzin i ma mieć 6 do 7000 mieszkańców, którzy są powiększej części dzikiemi rozbójnikami na morzu i z którymi już Anglicy i Holendrzy na zachodniej toczyli wojnę. DzieJaX. Ravignan pod tytułem: »de l'exis t e n c e e t d e l ' i n s t i t u t d e s J ć s u i s t e s , « po rozkupieniu w ciągu roku '25,000 exemplarzy, wyszło piąte wydanie, którego przedmowa jest razem odpowiedzią na najnowsze zaczepki nieprzyjaciół, mianowicie Pana CuiviII i e r - F l e ury. Autor porównywa większość nieprzyjaciół swojego zakonu z obywatelem ateńskim, klóry był spółsędzią A rys tyci es a, a który zapytany o przyczynę odpowiedział, iż przykro jest, słyszeć ciągle o jednym człowieku mówiących, z uniesieniem z strony jednych, z lekceważeniem z strony drugich. - Autor rozprawiając obszernie nad zarzutami czyuionemi zakonowi, nad obelgami nań miotane mi, nad ruchami przezeń wywołane mi i t. d., mniema, iż nadejdzie kiedyś dzień, w którym histoIja wszystko to na jaśnie wyprowadzi, - co naturalnie zależy od kierunku, jaki rzeczy wezmą, - nareszcie przechodząc do siebie samego i do swojego sumienia powiada, że jako zakonnik towarzystwa jezusowego, niemoże się sam już pojąć i staje się jakąś tajemnicą. -» Nadaremnie - prawi - zapytuję siebie; niemogę sobie mojego jestestwa wytłumaczyć. Niejesteui ja przybylceni, co przestępuje granicę i siada przy ognisku familii, aby jej nadskakiwać niewoluiczo i onęż gnębić; jestem synem ziemi, na której mieszkam i którą miłuję. Wierzyłem w religijną wolność mojego kraju. Jako Francuz wierzyłem, iż we Francji, moje'} ojczyźnie, mogę być katolikiem, jakbym nim mógł być jako Anglik w Anglii, jako Amerykanin w Stanach Zjednoczonych, jako Hollenderczyk w Hollaudyi. Zostałem jezuitą. Bracia moi w Stanach Zjednoczonych, w Angljj i Hollaudji są wolnymi i spokojnymi, a czemuż i ja niejestem wolnym i spokojnym jak oni? Jakaż tego przyczyna? Ich kraj jest wolnym, nasz nim niejest. I dla czegóż? Zuowu tajemnica. Rozwołują: Wszystko jest wolnem we Francji. Ateusz jest wolnym. Ja nim nie jestem. Same więc sprzeczności w mojem jestestwie. Niewymieniałem mojego nazwiska, byłem winowajcą, byłem obłudnikiem. Wymieniam moje nazwisko, jesieni wino wat. Jestem jezuitą. To wyjaśnia wszystko. - Znają nas po większej części w stu miejscach. Mówiliśmy publicznie, prywatnie, tysiące szły za nami, słuchały głosu naszego. Nic p r z e c i w k o nam mieć nie można. Jesteśmy Jezuitami i dosyć na tem. Świat nas zna, szanuje nas, kocha nas. Świat nas niezna,nienawidzi nas, potępia nas.« - Przejdźmy teraz na inne pole. Professor Geniu należący zapewiui do świata, który niezna, nienawidzi, potępia jezuitów, maluje czynność Jezuitów we Fraucji takim pęzlem: »Wznosicie pomnik, który nie jest dogodnym dla jezuitów; otwarcie, z motyką w ręku, nikt się nań nietargnie; lecz zdaleka od niego jaki mały jezuita, używając przechadzki, zrobi scyzorykiem dole czek w ziemi, następnego dnia drugi go rozszerzy, trzeciego dnia znowu trzeci jeszcze bardziej powiększy; z otworu, w którymby nikt sobie nogi niewy winą!, zrobi się, nim to w oczy wpadnie, jama, a pote'm chodnik podziemuy, który pod wasz pomuik poprowadzi. Niepostrzeżnie wydobędzie się w nocy ręka z ziemi, i cichuteńko ściągnie n. p. jedne cegłę, potem dwie, potem trzy, cztery cegły. Mistrzowie będą się cichutko i układnie brać do dzieła, chwytać wszystko przez rękawiczki i nikogo przy tem niepotrącą łokciem, aż tu jednego rana przechodzień z zadziwieniem zawoła: przebóg, cóż ja widzę? a przecież tu stal pomnik? gdzież, on się podział? Ależ ludzie niedługo się pytają; i prędko zapominają rzeczy. Pomnik zniknął. Jezuita linieje ciągle jak wąż, a ktoby go złowił, miałby tylko wyłuszczoną skórę; Jezuita nieda się tak łatwo zażyć z mańki; umie ou się ułożyć jak owe żuki, które, gdy je dotkniesz, udają nie żywych ; Jezuita umie wszystko nastroić; umie się o wszystkie m dowiedzieć; zna tysiączne ścieszki do jednego celu, który się do niego połyskiem koronnego złota mili, a tym celem jest jego sumienie · - innego celu on niema; jest on machiną, używającą na to swej władzy myślenia, aby wnajcbylrzejszyin i najdoskonalszym sposobie pozostać tylko machiną. Nie spoczną Jezuici - tak kończy jedno z pism publicznych Berlińskich - dopóki tiara nie osiądzie na głowie Generała jezuickiego i on jako nie ograniczony pan niczawladnie światem i sumieniami; on pożyje lub polrze jaśniejące głowy, zrobi mocarzy swoimi drabantami, a ludzkość swoją niewolnicą. - B i a d a ł b i a d a ł biada!

Z dnia 8. Kwietnia.

Na posiedzeniu wrzorajszćin Izby deputotowanych rozwijał pan Cre mieux wniosek, swój zmierzający do przyjęcia tak nazwanych zdolności do list obiorczych. Wniosek ten po żywych rozprawach 179 głosami przeciw 151, więc większością 28 głosów odrzucony został. J eden z dzienników mówi o fortyfIkacjach Paryża: Mur opasujący ma 94 fronty a twier 187 frontów, każdy z nich do sweJ obrony potrzebuje 20 dział przynajmniej; a zatem do 187 frontów potrzeba będzie 374 O dział. Ponieważ każde działo musi być opatrzone amunicją na 600 wystrzałów, potrzeba więc będzie 2,244,000 działowych pocisków i przeszło 25 miljouów kilogramów prochu. Widzimy · więc, ze owe żądane 17 miljonów obejmują tylko część wydatku koniecznego do zupełnego uzbrojenia.

Anglia.

Z Londynu, dnia 5. Kwietnia.

Z Newcastle-ou-Tyne znowu o slrasznein nieszczęściu donoszą, sprawionem onegdaj wieczorem przez explozya gazu w kopalniach węgla w Kelleyworth. Przeszło 40 osób zginąć miało a teraz zajmują się wydobywaniem trupów. Przed kilku dniami wystąpił Sir James Graham wparłamenciez twierdzeniem, że Mazzini niegdyś był naczelnikiem politycznego tajemnego związku skrytobójców, który dwuch Włochów zgładził. W skutek tego twierdzenia ministra, wychodźca ten piorunujące oświadczenie w Morning-Chronicle ogłosił. Powiada, że minister, który się nie wstydzi być szpiegiem, także i roli potwarcy podjąć się może. Gubernator domu obłąkanych w Crighton wpadł na tę myśl założyć gazetę, mającą być wyłącznie przez obłąkanych na umyśle pisaną, redagowaną i drukowaną. Chce doświadczyć, »żali tein zatrudnieniem disjecta membra sity myślenia tych nieszczęśliwych skupić się nie dadzą, aby tak wyleczenie ich uskutecznić. Dziennik ten otrzyma pełną znaczenia nazwę «The new moon« (nów xic;zyca). «To (powiada Sun) będzie pierwszy dziennik, którego wydawcy do lunatyczności jawnie sami się przyznawają. Dzienniki tających Swe obłąkanie od dawna już posiadamy.« Przedaż z licytacyi biblioteki po P. Blights szczególną zwróciła uwagę ciekawych jedynym zbiorem rzadkości. Jest to kollekcya rozmaitych buli papieskich i innych aktów z udzieleniem odpustów z rozmaitych okoliczności. Są to zabytki nadzwyczaj ważne nietylko we względzie typograficznym, ale i historycznym. Wymieniąją między niemi list od Paulina Chappe, Prokuratora Króla Cypru, Jana, z upoważnienia Papieża Mikołaja V., udzielający odpustu wszystkim którzy wspierać będą tego Króla przeciw Turkom. List ten nosi datę MCCCLV. -

Jako próba sztuki drukarskiej za pomocą ruchomych czcionek i mający datę, rzadkość to jest nieoceniona. Są tam nadto: 1) Bulla odpustowa Papieża Syxtusa IV. pod tytułem: »Liltera Apostolica ad civitatem Francofortensem z roku MCCCCLXXVH.; 2) Listy rozgrzeszenia dla wszystkich, którzy będą mieli udział w obrouie wyspy Rhodus przeciw Turkom ogłoszone w MCCCCXXX., z rozkazu Stolicy Apostolskiej, przez brata Jana z Korduby, W. Sędzię zakonu «w. Jana Jerozolimskiego; 3) List apostolski Alexandra VI. do Dziekana Paderbornu, w MCCCCXCIlI.; 4) List okólny Legata Apostolskiego w Niemczech do monarchów Państwa św. z okoliczności odjazdu jego do Włoch po zgonie Papieża w r. 15 03. Dalsze i późniejsze bulle tyczą się wyłącznie Anglii. Szczególuą też uwagę bibliofilów zwrócił exemplarz komentarzu w J u l i u s z a Cezara, tłumaczonych i ogłoszonych w 1530. pI. Lorda Johna Tiptoft, hrabi WorchesteI. Exemplarz ten sprzedany został za 36 funt. szterl, (12 O O zł. pol,)

Hiszpania.

Z M a d r y t u, dn. 1. Kwietnia.

Przyczyny, które wywołały tak liczne aresztowania w stolicy i j ej okolicach, nie są jeszcze wiadome, chociaż ze znanego już politycznego usposobienia przytrzymanych łatwo wnioskować można, że myślano o esparlerystowskim ruchu. W Fuencarral, pierwszej stacyi pocztowej na gościńcu do Bajonny znaleziono w jednym domu 680 mundurów takich zupełnie, jakie tutejsi żołnierze policyjnin oszą. Podług wszelkiego podobieństwa miały być użyte przez powstańców jako maski do ich zamiaru. Prędki wyjazd jednego Pólkownika, naczelnika wysokiej policyi tu ztąd do Sewilli jest podobno w związku z lem odkryciem. Z dnia 2. Kwietnia.

Na dzisiejszćm posiedzeniu kougressu odczytano wniosek kommissyi dotyczący budżetu wydatków. Powszechne sprawiła zadziwienie mocya kommissyi: »aby KroIowej matce, która powtórnie się zaślubiła, wyznaczoną jej pensyę 3,000,000 reałów w dowód wdzięczności narodu za wyświadczone przez nią krajowi dobrodziejstwa, i nadal płacono. Niemcy.

Z Holsztyna, d. 4. Kwietnia. - Wznoszą się zewsząd głosy napominające, ażeby nakouiec pomyślano szczerze o nadaniu Niemcom obrony morskiej. Dziennik» Herold« w artykule! O panowauiu Bossji na morzu nuje nad morzem Baltyckie'm od zwycięztw Piotra I. nad Karolem XII. Wiemy o tem.

Wiemy i to, iż marynarka Danji od wielkiej klęski w Wrześniu 1807. poniesiouej jeszcze do siebienieprzyszła, że potęga morska Szwecji dawno juz przebyła południk swojego znaczenia, ze mówię obydwie floty raze'm wziąwszy nie są w stanie mierzyć się z trzecią częścią Rossyjskiej siły morskiej. Dla Niemiec wypływa stąd ten smutny wniosek: iź na baltyckie'm morzu w razie wybuchmenia wojny z Rossja niemogą pokładać nadziei w żadnym sprzyinierzeńcu, któryby długie wybrzeże od Kiel do Kłajpedy zasłaniał, i że ta 100 mil z okładem wynosząca dłużyna z strony lądu nawet przeciw możliwym napadom Rossyjskiej potęgi morskiej zasłonioną być musi - trudna zaiste do rozwiązania zagadka, a daleko trudniejsza pod względem przyszłości, gdzie ruchliwość flot przez liczne parokręty tak bardzo pomnożoną będzie, kiedy wybrzeże morskie z powodu łatwiejszego i tańszego przewozu morskiego mało co potrzebuje gościńców i kolei żelaznych, tak iż zasłaniającym zastępom właśnie tutaj, gdzie chodzić będzie o szybkie pochody, na łatwych gdzieindziej kommunikacjach w wysokim stopniu zbywać będzie. Przedewszystkie'm, więc powinny Niemcy szczególniej mieć czujne oko na prędkie wzrastanie Rossyjskiej floty parowej na morzu Baltyckiem, aby później, fałszywie lekce ważona, ale w cichości znacznie pomnożona straszna broń nagle nie dała się we znaki. Ta parowa flota liczy już 17 statków na morzu baltyckiem, a przez połączenie 19 okrętów wojennych wznieść się może do 36 żagli, między któremi znajdują się fregaty pierwszego rzędu jak np. fregata parowa »K a mc za tka.« Flota ta powiększa się corocznie i nie długim czasem będzie mogła pomieścić na swym burcie znaczny zastęp wojska, zwłaszcza gdy przy powiewnym wiatrze przydane będą wyprawie liczne statki przewozowe. - Wojsko, chociażby tylko 30 lub 40tysiączue, a mogłoby być i 60tysiączne, wysiadłszy na ląd między Wolgastem i Gdańskiem zdołałoby w przypadku wojny z Rossją, wojsku naszemu, dajmy to nad Wisłą zebranemu i przeciw wschodowi działać mającemu, ogromnego napędzić strachu. Nierównie większem byłoby niebezpieczeństwo mianowicie dla stolicy Berlina, gdyby wojsko na wybrzeżu ftleklenburskićm, może pod Wismarem lub od strony przystani Warnemiiude na ląd wysieść miało. Nie lękamy się jednak bynajmniej o Berlin, wtem mocnćraprzekonaniu, iż rząd, w razie napada, łatwo, mając siły p& temu, potrafi nieprzyjacielowi zagrodzić drogę do Berlina, - idzie nam raczej o zabezpieczenie wybrzeża innych miast niemieckich, a ten cel może tylko być dopiętym przez wystawieoie floty parowej i arf yleIji pobrzeżnej, jaką dziś między państwami nicmieckićmi tylko AustIja posiada. Oby Niemcy jak najprędzej banderę wojenną rozwinęły! Szwajcarya.

Z kantonu genewskiego. - Dnia 3go Kwietnia zgromadziło się przeszło 300 radykalistów w karczmie przed miastem i radzili względem zamachu na ratusz i ustanowienia rządu tymczasowego. Skoro wieść o tem rozeszła się po mieście, przybiegły natychmiast tłumy ochotników do obrony ratusza, a 2 kompanie milicyi pociągnęły do koszar. Wzburzenie powszechne powiększyło się jeszcze na doniesienie, że kilku waatlandzkich emisaryuszów było przytomnych na tem radykalne m zebraniu; lecz gdy się spytano, ktoby natychmiat chciał uderzyć na ratusz, znalazło się tylko 3 O , tak iż się zgromadzenie natychmiast rozeszło, członkowie zaś poszli sobie pojedynczo do domu. - N oc była zupełnie spokojna.

Do Merkuryusza szwabskiego piszą ze Szwaj caryi dnia 5. Kwietnia: «Niepodpada już teraz żadnej wątpliwości, że na czas niejaki przynajmniej wstrzymały się wszystkie wojenne poruszenia i że żadnych dalszych kłopotów ze sprawy lucernskiej niebędzie. Prawda, że Abyberg z 1400 ludźmi kantonu Szwytz i z Zugskim koulyngensem obsadził granicę lucernską od Aargowii, ale w postępowaniu tem niema żadnej chęci napastowania, uczyniono to jedynie dla tego, aby wstrzymać powtórny napad na Lucernę. Stauowisko, które teraz rząd berneński zabiera przeciw tak nazwanej partyi ludowej, któreby było bez wątpienia zapobiegło rzezi lucernskie 'j, gdyby prędzej objawiouem było, - jest teraz niejako rękojmią spokojności. Rząd ten oświadcza w proklamacyi wczoraj do kantonu swego ogłoszonej, iż zupełnie jest przeciwnym wszelkiemu nieprawnemu uzbrajaniu się i zaręcza, że wszelkich swoich sił użyje, aby każde takowe przedsięwzięcie w jakikolwiek bądź sposób zniweczyć. -» Najwięcej znaczyć musi środek, którego rządząca rada berneńska użyła przeciw dziennikarstwu. Z kantonu aargowijskiego i solothurnskiego ciągle tak zaspakajające dochodzą nas wieści, iź na teraz zupełnie przeminęła wszelka obawa powstania. Z Rzymu donoszą pod d, 25. Marc» »Dziennikowi Bruxelskiemu,« iż Jego Świątobliwość wyniósł X. Biskupa Leodyjskiego na podwójną dostojność: assystującego tronowi papieskiemu Biskupa i Pralala domu. Papież, aby tein bardziej uświetnić ten dowód wysokiej swoje') życzliwości, postanowił nadać ten tytuł prałatowi w obecności ś. kollegium i całego dworu papieskiego. W drugie święto wielkanocue tedy, w czasie mszy uroczystej, lnianej dla tegoż zgromadzenia, odebrawszy P r a e fe c t u s ceremoniarum rozkazy Papieża, oznajmił je Xiedzu van Bommel i zaprowadził go blisko tronu na miejsce dlań przeznaczone. Stany Zjednoczone północnej Ameryki.

Z L o n d y n u, dnia 27. Marca.

Podajemy dzisiaj dokończenie wczoraj rozpoczętej mowy nowego prezydenta Stanów Zjednoczonych w czasie instalacji. Pan Polk powtórzywszy dawne swe zdanie w kwestji taryfy, że «sprawiedliwość i zdrowa polityka nie pozwalają bronić jednej gałęzi przemysłu kosztem drugiej« i »że umiarkowane opłaty celne zapewniają stosowną i sprawiedliwą opiekę wszystkim wielkim interesom U nji, a zarazem w celu zapewnienia dochodów rządu utrzymane być winny« przechodzi do dwóch najważ* iiiejszycli kwestji Texas i Oregon. »Bzecz. pospolita Texas objawiła swoje życzenie, by została przyjętą do naszego związku, stanowiła część naszej federacji i wraz z nami cieszyła się błogosławieństwem swobody przez konstytucją nam zapewnionej i zabezpieczonej. Texas kiedyś było częścią naszego kraju, nierozważnie odstąpiono ją innemu mocarstwu, posiada więc prawo niezaprzeczone rozporządzenia częścią swego territoIjum i swoje wszechwładztwo jako państwo niezależne i samo przez się istniejące na nas przelać może. Winszuję memu krajowi, że aktem ostatniego kongresu Stanów Zjednoczonych zatwierdzono przychylenie się tutej-zego rządu do tego przyłączenia. Teraz obu krajom pozostaje tylko porozumienie się o warunki dla ukończenia sprawy tak ważne') dla obydwóch krajów. Uważam sprawę przyłączenia za wyłącznie dotyczącą się tylko Texas i Stanów Zjednoczonych; kraje te są niezależnemi mocarstwami i mąją prawo układać się pomiędzy sobą, obce iflocarstwa nie mąją żadnego prawa mieszać się tutaj i żądać jakichkolwiek wyjątków w tej sprawie. Nasz związek jest konfederacją niezależnych państw, których politykę stanowi pokój pomiędzy sobą i pokój ze światem. - Rozszerzeniegranic związku, znaczy rozszerzenie panowania pokoju na obszerniejsze kraje, na liczniejsze uiiljony ludii! Świat nie potrzebuje się lękać wojennej dumy w naszym rządzie. - Dla tego mocarstwa zagraniczne nie powinny uważać przyłączenia Texas jako podboju kraju, starającego li{ o rozszerzenie swef'władzy za pomocą miecza, ale za spokojne zyskanie territorjum, które kiedyś do nas należało, albowiem za przychyleniem się jego członek nowy dodano do naszej konfederacji i przez to zmniejszono widoki wojny. Ponieważ nie mogę uznać żadnego stosownego dowodu przeciw temu środkowf, a właśnie wiele przyczyn obchodzących pokój, bezpieczeństwo i pomyślność obu krajów przemawiają za nim, dla tego według wielkiej zasady, z której także nasza konstytu - cja wyszła, nie w drobiazgowym i małym duchu polityki stronniczej, starać się będę wszystkiemi konstytucyjnemi, prawnemi i slósownemi środkami o wykonanie oświeconej woli ludu i rządu Stanów Zjednoczonych, przyprowadzając jak można najrychlej do skutku przyłączenie Texas do Sianów Zjednoczonych. Obowiązkiem niemniejszyui moim będzie także wszelkiemi konslylucyjneini środkami utrzymać prawo nasze do tej części naszego territoIjum, która leży z lej strony BockyMouutains. Nasze prawa do ziemi Oregon są »widoczne i nieodparte« a nasz lud właśnie się stara prawa te umocnić jeszcze przez obsadzenie tej ziemi. Pomimo tego jednakże wielkie zobowiązania nałożone na nas jakiemikolwiek warunkami traktatów lub konwencji świę« cie będą poważauemi.« Pan Polk zakończył swój adres oświadczeniem, że będzie szanował prawo wszystkich narodów, i że przedewszyslkiem starać się będzie o utrzymanie przyjaznych stosunków z wszystkieini krajami na ziemi. - Według New-York Herald ułożenie nowego gabinetu wzbudziło wielkie niezadowoluienie w niektórych towarzystwach stronnictwa demokratycznego. - Panowie Benton, Allen i Tappan ganią mianowanie paua Wiliama Mercy, konserwatysty z 1840. roku, a stronnictwo południowe pana Calhoun, widzi w polityce nowego prezesa skłonność do stronnictwa opiekuńczego panu Calhoun przeciwnego. Konserwatyści z Nowego Yorku jednakże są zupełnie zadowolniouemi z zdań nowego prezydenta, który jak mówią, nie myśli czynić ustąpień ani staremu stronnictwu Yau - Bureua,. ani też przyjaciołom pana Calhoun.

Lepsze plewy jak nic. - Dziwują się niejedni, że ten i ów lIla n. p. dwie sąsiednie głoski: aa- bb - U-II i t. d. w s wojem nazwisku, a przecież są ludzie, ale pewnie nie Polacy, w których nazwisku sąsiadują sobie Irzy równobrzmiące głoski, j akn. p. H e r los s s o h n, · wktórćm tkwi znaczenie niby coś od p a n a, od skąd, coś od losu i od syna. Najmilej pono brzmią nasze jak gdyby świeżuleńko z korabia Noego wyleciałe miana: Sikora, Skowronek, Sroka, Wróbel i t. d., z których późniejsza w sianie nie chłopskim wykwiulność .wylęgła Sikorskich, Skowrońskich, Sroczyńskich, W ró b l e w ski c h! Ale, ale, ad vocem N o c, czyliby tez ojciec N o e, zjawiwszy się dziś w krainie żyjących, zechciał przystąpić do towarzystwa wstrzemięźliwości? - Oho! wolałby on zapewne być prawodawcą, aniżeli, przy skłonności słabej natury ludzkiej do kontrawencji, zobowiązać się być ścisłym prawa wykonawcą. - Słuchajcie! Wpływ niektórych lekarstw na umysł ludzki. - Pewien lekarz duński ogłosił wyniklości swoich długoletnich doświadczeń nad wpływem, jaki wewnętrzne używanie niektórych lekarstw na moralne i umysłowe władze ludzkie wywiera, I tak utrzymuje on iż ammoniak i wszelkie spokrewnione z nim preparaty, jako le'£ piżmo, winna essencya i eter, siłę wyobraźni podnoszą i wyższy jeJ polot nadają. Pirogeuiczne oleje pobudzają do melancholii, złego humoru i czynienia sobie różnych illuzyi. - Odwary konopiane wywołują nadzwyczajną wesołość, z klóregoto powodu Indyanie z upajającemi trunkami mieszać je zwykli. - Protoxyd z azotu wznieca śmiech nieustanny. Używanie arszeuiku w miernych porciach skłania do ponurego smutku; tak zwany złoty proszek podnieca dobry humor; zaś żywe srebro sprawia ociężałość i lenistwo. Wreszcie cWornitrat Morfijuszama wymowę wzmagać. Wiek ziemi. Sławny francuski geolog Elie de Beaumont dowodził przed nie dawnym czasem w akademii umiejętności w Paryżu, przez obliczenie, które wprawdzie na niektórych problematycznych przypuszczeniach polega: iż ziemia już od trzydziestu ośmiu tysięcy trzystu piędziesięciu dziewięciu la t, w etanie ciągłego slygnienia pozostaje. Odczyt swój zakończył on słowy następującemu Wiadome jest zdanie Buffona, iż wszystkie zjawiska geologii dadzą się w przeciągu siedmdziesięciu sześciu lysiięcy lat umieścić; lecz wiadomo jest

także, o ile umiejętność geologii od czasu, kiedy Buffon swoje "Epoki natury« pisał, rozszerzoną została. Filizof Anaxagoras obudził powszechne zadziwienie, owszem niedowierzanie w Grecii, wyrzekłszy: iż księżyc jest tak wielkim jak Pelopones; od tego czasu przekonano się dokładnie iż powyższe oszacowanie wielkości wcale przesadzouem nie było.

"OTWIESZCZENIE7" Dostawa koni pod 1. szwadron 18. pułku obrony krajowej na manewra tegoroczne z strony miasta tutejszego przez licytacyą najmniej żądającemu oddaną być ma. Tym końcem wyznaczony został termin na dzień 24. m. b. przed południem o 11. godzinie na Ratuszu, na który mających chęć dostawy koni z tern wzywamy nadmienieniem, iż warunki w Registraturze przejrzane być mogą. Poznań, dnia 2. Kwietnia 1845.

Magistrat.

SPRZEDAŻ PUBLICZNA celem rozporządzenia się. Sąd N a d z i e III i a ń K i w Poznaniu.

Dobra zietnskieKrzesiuy wraz z folwarkiem Pokrzywno w powiecie Poznańskim, przez Dyrekcyą Ziemstwa oszacowane na 25646 Tal.

3 sgr" mąią być dnia 3. Lipca r. 1845. przedpołudniem o godzinie IQtej wmiejscu zwykłych posiedzeń sądowych sprzedane. Taxa wraz z wykazem hipotecznym i warunkami przejrzane być mogą w właściwem biórze Sądu naszego.

Poznań, dnia 23. Listopada 1844.

Król. Sąd Nadziem iariski; Wydziału I.

SPRZEDAŻ KONIECZNA.

Sąd Nadziemiański w Poznaniu.

Dobra ziemskie Miko rzyn części pod literą A. w powiecie Ostrzeszowskim, oszacowane na 9529 Tal. 12 sgr., mąją być dnia 4. Listopada r. 1845. przed południem o godzinie 10. w miejscu zwykłych posiedzeń sądowych sprzedane. Taxa wraz z wykazem hipotecznym i warunkami przejrzane być mogą w właściwem biórze Sądu naszego.

Wierzyciele z pobytu niewiadomi, jako to: Antonia z Karsznickich Kobylańska, teraz sukcessorowie tejże, małoletni Ignacego Niemojewskiego, małoletni Felixa Niemojewskiego i dzieci Walentego Morawskiego, zapozywają się na takowy publicznie. Poznań, dnia 29. Marca 1845.

OBWIESZCZENIE.

Dystrybucya massy nad majątkiem w Trzemesznie zmarłej wdowy Magdaleny Strubińskiej w otworzonem skróconćtn postępowaniu konkursowe'm w przeciągu 4ch tygodni w lokalu tutejszym sądowym nastąpi. Trzemeszno, dnia 4 Marca 1845.

Król. Sąd Ziemsko-miejski.

są na przedaź w Racocie pod Kościanem. Król. Niderlandski urząd gospodarczy.

Anna z Dzierż gowskich owdowiała Zych lińska lub spadkobiercy jej zechcą się zgłosić w ciągu sześciu tygodni w biórze Gregora, Kommissarza Sprawiedliwości w Poznani u, z pretensyami jakie roszczą z protestacyi na dobrach N iewierzu w powiecie SzamotuIskim Rubr. III. Nr. 2. dla wspomnionej Anny z D z i e r z g o w s ki c h Z y c hl i ń s ki ej względem udziału do ceny kupna tychże dóbr z kontraktu z dnia 31. Stycznia I. 1780. w skutku rozrządzenia z dnia 10. Sierpnia I. 1801. do księgi hipotecznej wciągniętej. Jeżeli się nikt nie zgłosi lub zgłaszający się nie dostawi legitymacyi, .wywołanie publiczne wspomnionej protestacyi · w celu uzyskania wyroku prekluzyjnego nastąpi.

Osoba, starająca się mniej o wysoką zapłatę jak raczej o ciągłe zatrudnienie, pragnie podjąć się wykonywania prac jeometrycznych. Bliższą .wiadomość powziąść można na ulicy Królewskiej pod N rem. 3. Posadzki w różnych deseniach i w różnych gatunkach drzewa, są do sprzedania za umiarkowane ceny, w składzie stolarza Xa wer eg o Cholewińskiego przy ulicy Wilbelmowskiej iSo. 2. w Po znaniu. Dwa zdrowe konie i lekki kryty powóz na rysorar.h są niebawnie do sprzedania. Bliższa wiadomość przy ul. Młyńskiej Nr. 12. w sklepie. .Najnowsze Paryzkiemody dła Dam, składające się zkapeluszy, czepków, kwiatów, (wstążek, mantyllów i wielu innych przedmiotów, przywiózł w najgustowniejszym i do ceny zastosowanym dob o r z e z teraźniejszego walnego jarmarku Lipskiego C J a h n w Poznaniu, przy Wrocławskiej ulicy pod Nr. 9. Magazyn strojów i modnych towarów Alexandra Mozłmcahiego w Rynku i przy Nowej ulicy Nr. 70. nia> honor zawiadomić Szanowną Publiczność I miasta i Wielkiego Xiestwa Poznańskiego, iź skład j:ego> został zaopatrzony w dobór najświeższych mód, mantyl, echarp, szali, rękawiczek, sukien lekkich, jako też w najpiękniejsze gatunki z fabryk francuzkich, wstążek i kwiatów. Poleca się przeto z całą ufnością łaskawym względom Szanownej Publiczności W. X. Poznańskiego, w nadziei, iź raczy zaszczycić skład jego dalszem swe'm zaufaniem i łaską, na które najgorliwiej i z wdzięcznością będzie się starał zawsze odpowiedzić. ' Najnowsze P a r y z kle ll1antyle otrzymał IŁ. JLisshowshi w rynku Nr. 48.

Grabowski & Sobecki w Bazarze, mają zaszczyt Szanowną publiczność zawiadomić, i£ skład swój nowem kupnem towarów na jarmarku walnym Lipskim, zaopatrzyli, i polecają nietylko wszelkie gatunki sukna, materye na letnie surduty, bukskiny , ale oraz i Francuskie kamizelki, chustki czarne i kolorowe na szyję i do nosa, szaliki, rękawiczki damskie i męzkie, kapelusze Paryskie najnowszej mody. - Zupełnie czystego mydła z olejku z orzechów kokosowych, paczkę zawierającą 6 sztuk, po 6 sgr. , siarczane mydło przeciw ostrościom i wyrzutom na twarzy, 12 sztuk pachnącego mydła do gotowalni po 7-1 sgr., przedaje K l a w i r pod Nr, 14. Wrocławskiej ulicy. Poleca «prawdziwe płótna w najlepszym gatunku w wielkim doborze w najniższych cenach T e o d o r Schiff, w rynku wpodle kupca Rosego. Uwiadamiając Szanowną Publiczność, iź na dniu 17. t. m. z wieczora o godzinie 6steJ na ulicy Piekarskiej Nr. 13. nowy nasz lokal głównego składu piwa Bawarskiego otwieramy, zapraszamy uprzejmie wszystkich amatorów tegoż-piwa. Poznań, duia 15. Kwietnia 1845.

Sa w iński Kurs giełdyrP Lambert, Berlińskiej» Sto- \ Ya D r. kurant pa I papie- I gotoprC. I rami. 1 wizną 3\ lOOi Ul; ff 1W 48 Jt 981 l" 104i 98-1 991 · Ą 991 31 iggi 13A m 'ł 5 205 4

Dnia 14. Kwietnia 1845.

Obfigi długu skarbowego . .

Obligi premiów handlu morsko Obligi Marchii Elekt, i N owej Obligi miasta Berlina » » Gdańska wT. .

Listy zastawne Pruss. Zachód.

» » W. X.Poznansk » » dito » »Pruss. Wschód » »Pomorskie. . .

» - March. Elek.i 2V » > Szląskie. . . .

Frydrychsdory.

Inne monety złote po 5 tal.

Disconto. , Akcje Drogi żel. Beri.- Poczdamskiej Obligi npierw. BerI. - Poczdams Drogi żel. Magd.-Lipskiej . .

Obligi upierw. Magd. - Lipskie .

Drogi zel. BerI.-Anhaltskiej Obligi upierw. BerI. -Anhaltski Drogi zel. DysseI. Elberfeld.

Obligi upierw. Dyssel. - Elberf.

Drogi zel. Reńskiej Obligi upierw. Reńskie .... Drogi od rządu garantowane.

Drogi żeI.Berlinsko- Frankfort.

Obligi upierw. BerI. - Frankfort.

» żel. Górao- Szląskiej. .

» dito Lit. B.. » » BerI. - Szc». Lit. A. \B, .« » 3Iagdeb.-Halberst Dr. zel. WrocI.-Szwidn.-Freib.

Obligi upierw. Wroc. Sew.-Fr.

Dr. żel. Bonn-Kolońskiej. . .

Ul, Ul,

99}l»A 14mi 1561 5 III( 4 991 5 101 4 6 4 4 121 115"991 96i 1604 4 4 5no

Dodatek 27. , zawierajqcy dzialania sejmowe.