.. GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1845.05.16 Nr111

V\lielkiego

Xi itW"a p O ZNAN SKI EGO.

N akładem Drukarni Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannotttki.

.

J1; ni.

W Piątek dnia 16. Maja.

Wiadomości kraj owe.

o środkach przeciw nieumiarkowane mu piciu gorzałki. (Dalszy ciąg. Zobacz No. )];03. gazety).

Innym, wielokrotnie proponowanym i wielokrotnie zastosowanym środkiem do zapobieżenia nietimiarkowanemu piciu gorzałki, są środki policyjne ku ograniczeniu wyszynku. Lecz te po większej części, gdzie zostały nakazane, bywają mimo puszczane i w niepamięci pogrążane, okazawszy się albo niepraktycznemi lub bezsku'ecznemi. Tak mianowicie bardzo szacowne osoby szczególną wartość zakładały w tein, aby szynkarzom zakazano całkiem przedawać wódkę osobom pijanym i znanym pijakom. J ak dalece jednak jedno i drugie zależeć będzie od uznania szynkarzy samych - co wreszcie zawsze będzie musiało mieć miejsce - niemożua się po tym zakazie żadnego spodziewać skutku, gdy właśnie tego rodzaju osoby najlepszymi bywają gośćmi, korzyść zatem osobista szynkarzy za nadto interesowaną jest wnieścisłem wykonywaniu zakazu. Nadto, gdyby policja miała z tego powodu brać regres do szyukarza, zawsze da się zaprzeć, iż opilość zewnętrznie niebyła do poznania, -a niewydawanie wódki w ogólności pewnym osobom tak długo niebędzie mogło być wymagane in od szynkarzy, aż im władza wskaże takowe jako pijaków, coby jeduakże nieinogło żadną miarą

nastąpić bez uprzedniego obszernego dochodzenia, do rozpoczęcia którego i tak najcz<;sciej zbywa na dowodach. Zmniejszenie liczby szynków dla zapobieżenia pijaństwu da się rzeczywiście z wielorakich powodów usprawiedliwić i tak islną już w Prusiech wedle ustawy procederowo-policyjnej z d. 7. Września 1811. przepisy, które zakładanie nowych szyuków i dalsze istnienie już exystujących czynią zakżnemi od zezwolenia policyjnego. Nic dokładniejszego naturalnie w tej mierze ustanowić niernożna, gdy ta potrzeba zawsze tylko da się osądzić wedle stosunków miejscowych i towarzyskich. Nadto, gdy wydawanie i wyszynk trunków gorących z tylu innemi procederami zwykł być łączony, ustawa rzeczona dla tego tak trudną jest do wykonania, iż ze zmniejszenia liczby właściwych szynków niewypływa jeszcze bezpośrednio zmniejszenie wyszynku gorących trunków. Wi<;cej wartości, jak środkom policyjnym powyź oznaczonego rodzaju, przypisujemy baczeniu policji na ścisłe dotrzymywanie czasu, aż do którego szynki otwierać wolno, albowiem właśnie przeciw osobom, które nad ten czas jako stali goście w takich lokalach zwykli się zatrzymywać, zdają się najpotrzebniejszemi śrocki, stanowiące przedmiot obecuej rozprawy. Prócz tego zdaniem jest naszćm, iż nigdy nieda się usprawiedliwić, aby występki i zbrodnie, jak tsraz się dziej e, przez policją i sądy łagodniej nione. Nigdy nałóg niemoźe uniewinnić występków z niego wypływających. Przechodzimy teraz do zwrócenia uwagi na zwyczaj, który niezawodnie wiele się przyczy - nił do powiększenia kousumcji wódki, przeciw któremu jednak, dla tego iż zwyczajem jest, szczegółowe środki przedsięwziąść się niedadzą. Pomimo to korzystne'm będzie wykazanie jego szkodliwości, gdy tylko rozpoznanie tejże prowadzić może do zaniechania zwyczaju rzeczonego. Rozumiemy tu zwyczaj dawania wódki · wyrobnikom i robotnikom wszelkiego rodzaju w miejsce stosownej gratyfikacji lub dodatku · w pieniędzach; tudzież częstowania czeladzi wódką podczas wszystkich uroczystych o bchodów; nakoniec także regularnego rozdawania wódki na śniadanie lub podwieczorek. Dalekie'm od nas jest zdanie, iżby małe porcje, rozdawane przy takich sposobnościach, same przez się osobliwie szkodliwy skutek wywierały. Owszem szkodliwy wpływ zwyczaju lego upatrujemy w wywoływaniu na tej drodze i ustalaniu w tej klasie ludu potrzeby picia wódki w ogólności, albowiem raz do niej przyzwyczajeni, obejść się bez niej niernogą i doświadczyć w tenczas muszą wszystkich szkodliwych, z częstego picia wódki wynikających skutków. Wykazaliśmy juz, jak nadzwyczajnie się pomnożyła po wsiach liczba gorzelni w mniemaniu o korzystnym ich wpływie na ulepszenie kultury ziemi, i jak naturalnym tego było wypływem, iż posiedzicicle dóbr starali się na wszelki dozwolony sposób o powiększenie kousumcji wódki, i oczywiście tylko w skutek tych stosunków powstał zwyczaj w mowie będący. Zwróciliśmy jednak zarazem na to uwagę, iż coraz bardzie'j upada obłędne mniemanie o tak wielkim pożytku gorzelni dla gospodarstw wiejskich. Tak samo rozumiemy, iż posiedziciele dó br za nadto uznają wartość trzeźwych poddanych i slug, iżby niemieli się starać o stopuiowe zniesienie tego zwyczaju poznawszy jego szkodliwość i brak pożytku gorzelni.

Dotąd namieniliśmy wszystkie powierzchowne środki, jakie - ile nam wiadomo - dotychczas były proponowane dla zapobieżenia konsumcji wódki, zarażającej dobro duchowe jak cielesne. Do gruntownego uleczenia złego tylko jedna jest droga, zasadzająca się na upowszechnieniu przekonania picia wódki w ogóle a nieumiarkowanego w szczególności, na co rząd niezawodnie w rozmaitym sposobie wpływać może. Nasamprzód nadmienić tu jeszcze raz wypada, o czćm juz .wyżej wspomnieliśmy,

t. j. iż moralne usposobienie w naj niższych stanach, mianowicie także ze względem na zdania panujące o poniżeniu przez pijaństwo, daleko jest lepszem w porównaniu z niezbyt jeszcze odległą przeszłością. Jeżeli wierzyć możemy podaniom wiarogodnych pisarzy ubiegłego stulecia o uroczystościach i biesiadach, gdzie prawie było rzeczą honorową, aby nikt trzeźwo niewyszedł , i porównamy z tein pogardę, jaką dzisiaj zawsze skłonność do picia ściąga, zważmy też, iż nawet Stany prowinejalne uprząfnienie wszelkich powodów do takich wyuzdanych biesiad i pijatyk zrobiły przedmiotem swych obrad - przypominamy tylko rozmaite petycje o zniesienie wesół, które Sejm przeszły*) złożył u Ironu -, przyznać musimy, iż już znaczny do dobrego postęp jest uczyniony, i zarazem oddać się możemy nadziei, iż obyczajowe uszlachetnienie tego rodzaju dalej się rozwiuie. W każdym razie spodziewać się można, iż rząd wszelkich użyje środków, aby wznieść umysłowe i obyczajowe wykształcenie każdego, choćby naj lichszego ze swych poddanych. Również spodziewać się można, iz duchowni i nauczyciele ze względu na przedmiot nasz coraz dokładniej pojmować będą swe stanowisko i obowiązki. Przekonanie o szkodliwości picia wódki jest, jak powiedzieliśmy, jcdnem z głównych środków do zapobieżenia jej używaniu, i przekonanie to przedewszyslkiem tylko przez obie wymienione klassy rozkrzewianćm być może. Tylko o ile towarzystwa powściągliwości ku tej szczególniej stronie zwrócą, swą czynność, oczekujemy z nich zbawiennych owoców. Nie wkładanemu na członków onychże ślubowaniu powściągliwości przypisujemy jaką znaczniejszą wartość, albowiem nikt, niebędąc przpjęty ważnością ślubu, nie będzie się uważał przezeń związanym. Nie mowy, niestety za nadto często taktu i treści niemające, jakie przy takich sposobnościach słyszymy, działają korzystnie, lecz sama czynność umysłowa, jaką takie towarzystwa zdołają rozwinąć. R. R.

Wiadomości zagraniczlle.

Francya.

Z P a ryż a, dnia 7. Maja.

Na posiedzeniu Izby Deputowanych d. 6. ra.

b. przełożył Minister marynarki dwa projekta prawa, 1) o kredyt 10 milionów na roboty około przystani Tulońskićj, 2) o kredyt 2 mil. na naprawę portu Port Vendres.

*) Przypis. Arlykiil ten wyjętyjpisma: »B6rsenNachrichten« wychodzącego «S z C z e c i n i e .

25, O O O osób podpisane przeciw uchwaleniu żądanego funduszu na uzbrojenie warowni Paryża. Z ogólnej rozprawy dnia 5go wypada jeszcze nadmienić, iź Pan A r a g o, rozbierając krytycznie projekt prawa, niemógł powstrzymać swojego zadziwienia, jak można powiedzieć, iż pięć lat potrzeba na dostawienie 2 O O dział, kiedy na początku wojny rewolucyjnej w ciągu jednego roku 20,000 armat odlano. (Niesłychane w Izbie Deputowanych głowy do pozłoty, które tak dziecinnie o dotykalnych rzeczach sądzić mogą!) Oświadczył zarazem, iż jedna działejnia w Paryżu jest w stanie dostarczyć 45 O O armat w ciągu jednego miesiąca. Niepotrzeba się tak bardzo kwapić z obmyślaniem materjału wojennego, kiedy i umiejętności ciągle postępują, a rosiropność każe korzystać z każdego pożytecznego wynalazku i odkrycia. - Ministerjałua prassa wytyka, iż deputowani po większej części - marząc zapewne o przeszłych i przyszłych zwycięstwach - drzymali i spali podczas rozprawo uzbrojeniu Paryża. »Zabawnie było mówi G l o b e - słuchać, jak byle zbyć D aru i S c h a u e n b u r g bronili projektu, i jak ospale mówili przeciw uzbrojeniu panowie Leydet, (-orne, Lat-teyrie; wiedziano naprzód, co powiedzą, a co powiedzieli niewarte na targ wywozić; niewarte było odpowiadać na ich zarzuty; zdrowy rozsądek ludzki już dawno rzecz rozstrzygnął. 1 prawowita G a z e t a F r a n c j i nicuje także onążałość Izby Deputowanych w poświęceniu uwagi rozprawom o uzbrojeniu Paryża. Gazeta ta walczy w tej sprawie pod chorągwią głównej opozycji. Dzisiejsze posiedzenie Iiby Deputowanych rozpoczęło się rozbieraniem artykułu Igo, żądającego uchwalenia 14,130,000 fr. na uzbrojeuie warowni Paryskich. - General S u b e rv i c mówił przeciw niemu i niechciał się zgodzić na żadną poprawkę. - Pan A Hard, sprawozdawca, dziwił się, iż to wielkie dzieło, podziwiane przez cudzoziemców, znajduje przeciwników między swojakami. Godefroy Cavaignac, jeden z osądzonych kwietniowych, umarł d. 5. m. b. po długiej chorobie. Dziś był pogrzeb, a dzienniki N at i o n a l i Re fo r m e dziwią się, iż publiczność tak nieliczną była, nawet gwardystów narodowych ledwie 40 naliczyły. Między trzymającymi cyple całunu uważano Deputowanych Gamier Pages, Joly, Arago i LedruRollin. Tak to świat, po śmierci ludzi zasłużonych, nieuczci ich nawet życzeniem, R e q u i e - s c a t in p a c e !

Anglia.

z L o n d y n u, dnia 7. Maja. Spectator stawia pod tytułem »gdzie jes t e ś m y« kwesty i irlandzko - kościelnej następujący prognostyk, zwracając uwagę na jej rozwijauie się w ostatnich latach szesnastu: »W r. 1829. przypuszczono katolików rzymskich do parlamentu i do piastowania wysokich urzędów koronnych. W r. 1831. bil reformacyjny dał zastępcom rzymsko-katolickich wyborców większość między irlandzkimi członkami parlamentu, a w r. 1834. potęga episkopaluo protestancka znacznie ukróconą została. W r. 1844. przyjęto katolików rzymskich jako członków urzędu kierującego administracyą dobroczynnych zakładów w Irlandyi, a rząd zachęcił przez to irlandzkich właścicieli do stałych dotacyi i dobrowolnych składek na budowanie rzymsko katolickich kaplic i opłacanie rzymskokatolickich księży; trzech prałatów kościoła irlandzko- katolickiego wybrano na kommissarzy z ich tytułem diecezalnyin. W r. 1845. nakonicc podwyższają i ustalają coroczną zapouióżkę pieniężuą dla seminaryum maynootskiego. Otóż jest- dzieło lat szesnastu, W krótkim tylko czasie postanowiono katolików rzymskich wlilandyi na stopniu zupełnej równości politycznej zieh protestanckimi współobywatelami, a w skutek tego starać się naturalnie musieli, aby ich kościół stanął na równym stopniu z kościołem protestanckim. Do osiągnięcia tego- ostatecznego celu uczyniono już krok stanowczy; kościół rzymsko katolicki w Irlandyi utrzymuje się jako kościół częściowo uposażony z uniwersytetem teologicznym i z prałatami uznanymi w ich randze duchownej. To były właśnie początki dotacyi kościoła katolickiego w każdym kraju europejskim. N apróżuo staralibyśmy się zamknąć na to nasze oczy; rzecz ta sama narzuca nam się niejako mimowolnie, że są w Irlandyi dwa kościoły, nierówne co do dochodów swoich, ale równe co do przywilejów politycznych; - obadwom rząd przyznał możność zasługiwania na stałe dotacye i przyjmowania tychże. Ta zmiana w stanowisku kościoła rzymsko - katolickiego nie jest skutkiem pokątnych podstępów, lecz wywołaną została przez prawne wykonywanie władzy politycznej za pomocą przepisanych przez ustawy organów rządowych. Jest ona konieczną wyuikłością wzrostu bogactw i oświaty katolickiej gminy w Irlandyi. Przyjęto rzymskich katolików zarówno do składu państwa, albowiem wyrobiło się już przekonanie, że istotna potęga (a takową byli bezwątpienia) wtenczas tylko działać moie bezpiecznie, jeźli wystawiony na jej nieprzyjazne działanie. Skoro ich raz przyjęto, zaczęli naturalnie wywierać wpływ odpowiedni ich władzy; spodziewać się nie można, żeby większość ludu irlaudskiego pozwoliła na mniejszy szacunek koścjoła swego, jak kościoła większości ludu angielskiego i szkockiego. Ta zmiaua postępująca Z każdym dniem nieomal, powinna w całej swej objętości zasługiwać na uwagę, gdyż czy późni czy prędz dokonaną całkiem zostanie. - fieligja jednego człowieka jest systemem wiary, który po dostateczuem zastanowieniu się sumiennie się przyjmuje, ale stosunki duchowne państwa zależą od równowagi władz politycznych. Nie dość jest pokazać, że ta lub owa oderwana forma rządu świeckiego lub duchownego jest najlepszą i naj mędrszą, gdyż owszem te władze polityczne, które swym prawnym formom nadają ruch i życie, muszą je pierw naznaczyć. Trzeba mieć wzgląd na ludzi, którymi się rządzić będzieKościół uprzywilejowany tam być może, gdzie tak mała się znajduje liczba dyssydentów, że wpływu żadnego politycznego mieć nie mogą; ale gdzie dyssydenci, chociaż co do liczby nierówni, jednakże dość siły mają, aby opierać się uciskowi, wtedy pojednauie i układy są rzeczą nieodzowną. W takim przypadku rząd dwie tylko drogi obrać może, albo opiekowania się w ogóle religią, starając się o utrzyma« nie wszystkich kościołów (przynajmuiej tych, których członkowie mają wpływ polityczny)łub pozostawić każdy kościół sobie samemu i niemięszać się do nich wcale. Jest ta wielka praktyczna kwestya, która teraz wszystkie prawie umysły zatrudnia. Jeśli ujętą zostanie w tej ogólności swojej, rozdzieli bezwąlpieuia sądy i przekonania na dwa wielkie stronnictwa, lecz do owego czasu niejedno jeszcze zawrą przymierze ludzie najróżniejszych nawet opinii. - Wzmocnienie fortyfIkacji w wielu francuskich portach na kanale la Manche wywołało także podobne uzbrojenia ze strony rządu angielskiego. - Z wielką szybkością pracują od pewnego czasu nad ulepszeniem fortyfIkacji broniących portu Portsmouth. Southsea-Cast1e został naprawiony, wybudowano większe koszary i opatrzono go w 30 sztuk dział wielkiego kalibru, które mogą sięgać na wszystkie strony. Również naprawiono wiele innych fortyfIkacji, a pomiędzy niemi panującą nad wejściem do portu fortyfIkację Blockhauzu, którą także opatrzono w znaczną liczbę dział ciężkiego kalibru. Z O'Taheiti przyszły tu wiadomości do 23,

Kwietnia. W porcie stało łam pięć francuskich statków wojennych i kilka statków strażniczych. Najściślejsze prawo wojenne zaprowadzono; Francuzi stawiali forlyiikacije i zajęli wszystkie domy, tak należące do krajowców jak i do cudzoziemców na szpitale. Wszelki dowóz amunicji Jub żywności naj surowie) był zakazany, a brzegów pilnie strzeżono. Krajowcy po większej części uzbrojeni, stali na górach. Mówiono, że znowu stoczono bitwę, w której Francuzi mieli 60 zabitych, a krajowcy 100. Według wieści w Walparaiso gubernator Bruat miał w wściekłym gniewie pchnąć nożem jednego z swych służących i to go zmusiło do opuszczenia O'Taheiti.

A U S t r y ,lJ;.

Z W i e d n i a , dnia 6. Maja.

Już znowu Panu donieść muszę o nieszczęściu, któremu onegdaj parostatek «St. Szechćnyi» w żegludze 2 Preszburga do Pesztu uległ. Gdy bowiem tenże w południe do (iónyó zawijał, z przyczyny dotąd niewiadomej pękł nowy zupełnie kocioł machiny, w skutek czego kilku ludzi (służących) niebezpiecznie zostało skaleczonych a jeden już umarł. Z podróżnych, którzy szczęściem właśnie obiadowali, kilku tylko znajdowało się na pokładzie i dla lego też nikt nie poniósł szwanku, Turcya.

Z C a r o g r o d u, dnia 2 . Kwietnia.

Wypadki, które teraz codziennie nieomal wTurcyi oglądamy są mocno podobne do tych, które poprzedziły rewolucję grecką. Błędy teraźniejszych doradzców sultana są tylko powtórzeniem błędów, które pod zarządem ich poprzedników oderwały od Turryi kraj, nad którym teraz król Otto panuje. Ministrem ówczesnym, który dla prywatnych swoich widoków Turcyą zdradzał niejako, był Haled Effendi, którego sułtan Mahmud, odkrywszy jego sprzedajność, ściąć kazał. Ludźmi zaś prowadzącymi teraz kraj do zguby są Riza i Saf"feti basza. Przed 20 laty tak jak i teraz opinia publiczna niepomyślnie się dla Turków objawiła: wtedy tak jak i teraz dzienniki angielskie, francuskie i niemieckie pełne były wycieczek przeciw porcie i niezmieniły się w tym względzie, dopóki Halet Effendi nie upadł. Lecz wtenczas już było zapóźno, Niezawisłość Grecyi została uchwaloną na konfereneyarh londyńskich, a Anglia i Francya parte na zewnąlrz usłuchały rady Rossyi i podpisały traktat z 6. Lipca - traktat, z którego to ostatnie tylko mocarstwo korzystać mogło, ciągnąc pozy królestwie powstały. Teżsaine przyczyny objawiają się teraz także. Turcya błądzi w ten sam sposób; Rossya zdaje się nieczynną, lecz wilczkiem sposobi sobie innych do wykonania zamiarów swoich. Podburza ludność rayasów w Carogrodzie, patrzy się bystrem okiem na bieg okoliczności i wypadków. Całą jej uwagę teraz zajmuje obecne ministerstwo, które niechce jej żadnego widocznego wpływu dozwolić i nieraz dość sobie z nią bezwzględnie postępuje. Roesya wie, że polityka innych mocarstw jej sprzyja, zna ona jak najdokładniej położenie tego państwa, które nareszcie niezmierne wydatki i podatkowanie rosnące co rok w sposób niesłychany, do zguby przywieść muszą. Ministerstwo w Carogrodzie tak jak i w Atenach jest na stronie Rossyi; Koletlis jest tylko lalką odgrywającą rolę Fraucyi, istotna władza znajduje się w ręku Metaxasa. Te gabinety, które istotnie sprzyjają Turcyi, życzą, żeby się stalą krajem rolniczym, lecz to szkodziłoby nadzwyczaj południowym prowineyom rossyjskim, dla lego też Rossya przez cztery Jata bez przestanku nad tern pracowała, aby wszystkie takowe dążności zniweczyć. Porta sló-ując się na pozór do rady Anglii i Francyi, wydaje przepisy ku podniesieniu produkcyi w panSIWle, lecz z przeznaczenia, które papiery te mieć będą, przekonamy się, że ministerstwo iureckie potajemnie działa w interesie Rossyi. Polityka porty zmierza, jak się zdaj e, do tego celu, aby rozmaitych posłów zagranicznych trzymać niejako w oddaleniu i zawieszeniu, wzniecając ciągle między nimi oppozycyą.

Syfya.

Z Damaszku, dnia 7. Kwietnia.

Ostatniemi czasy mówiono o niespokojnościach, na które się na Libanie między Druzaini i TMaronitami zanosi. Wszakże do czynu jeszczenie przyszło i chociaż ogień tli pod popiołem, jawnego wybuchu na teraz jednak się nie spodziewamy. Cala Syrya jest w stanie prawie' zupełnego rozprzężenia, a ponieważ rząd bezsilny niczego dokazać nie może, każdy robi, co mu się podoba .- chociaż tylko w drobnostkach, bo w krajach tych zaiste ani j e d ne g o teraz męża nie ma, któryby szranki powszedniego życia przekroczyć się odważył. Indye Wschodnie.

z L o n d y n u, dnia 7. Maja. Poczta zamorska przynosi niektóre wiadomości z Bombaju z dnia l. Kwietnia, z Kalkutly z d. 22. Marca i z Chin z d. 10. Lutego.

Wiadomości te są ważne osobliwie ze względu na stosunki Pendszabu, gdzie znów zupełny nierząd panuje. Gulab Siug stryj zamordowanego wezyra Hira Singa, zbuntował się przeeiw Maharadszy Dullip- Singowi, który pod opieką swego wuja i swej matki panuje w Lachorze; posłano tedy oddział z 10,000 wojska Chalsa (regularnych żołnierzy) przeciw twierdzy Dszumbu, w kt6re'j Gulab-Sing zamieszkuje; lecz oddział ów musiał, straciwszy 2000 ludzi odstąpić. Tymczasem jednakże zdaje się, ze Gulab- Sing osądził to za rzecz potrzebną sowicie obdarować owych Chalsa-żołnierzy, którzy w Lat horze są panami, aby się przeciw powtórnej ich napaści zabezpieczyć. Zawarł także równocześnie niejako przymierze z Akbar-Chanem, synem Dost Mohammuda, który się już oddawna gotuje do napaści na Peszauer i zamysł swój zapewne teraz wykona, zwłaszcza, że, jak mówią, dostał od ojca swego pieniędzy na zapłacenie swego wojska i obietnicę dalszej zapoinóżki. Gubernator generalny Indyi wschodnich pomnaża siłę zbrojną angielską nad brzegami Sudledsza, chociaż jest rzeczą niewątpliwą, że tylko odpornie działać będzie. Sama dywizya z Srihindu ma wkrótce dojść do 3 O , O O O ludzi różnej broni. Wiadomość o powodzeniu oręża Sir Karola N a p i e r w Siudzie przeciw rozbójniczym góralom potwierdza się. Wojsko angielskie już od dawna tropiło nieprzyjaciela napróżno, nareszcie zdybało go na górze stromej przeszło 1000 stóp wysokiej pod naczelnictwem Bidszy Chana. W ąska ścieżka prowadziła na szczyt góry" skąd Beludszowie rzęsistym sypali ogniem, na który wszelako Sir Charles N apier kulami z bomb odpowiadał, (idy Beludszowie zewsząd byli otoczeni, Murchystwie, pokolenie z Anglikami sprzymierzone, podjęli się pośrednictwa i doprowadzili rzecz do tego, że się górale poddali. Część ich przesiedlą nad Indus, większą część kraju Murchysowie odzyskują, a korpus armii angielskiej - dnia 10. Marca jeszcze w puszczy obozujący, powróci bez wąlpienia wkrótce do Sukkur. Delhi Gazette, z dn. 22. Marca wspomina o pogłosce niby to z dobrego źródła pochodzącej, stosownie do której Generał Gubernator Jndyi, aby północno-zachodnie prowiticye od najazdów Sihków zabezpieczyć, rządowi Lahory traktat bardzo surowej treści, jak tego okoliczności wymagają, zaproponować postanowił; aby układ ten dzielnie poprzeć, wojsko na 5 dywizye podzielone ku granicom posunąć zamyśla. z Londynu, doia 29. Kwietnia. Liverpool-Times donosi z Buenos-Ayres diiia 8. Lutego o poróżnieniu się Rosasa z francuzkim posłem: Już od niejakiego czasu Generał Rosas i poseł francuzki byli ze sobą bardzo oziemble, a teraz poróżnili się na dobre, ponieważ admirał francuzki niechciał uznać ściślejszej blokady miasta Montevideo; w skutek lego poróżnienia poseł odebrał swoje paszporta. T o jest niczem innem jak wypowiedzeuiem wojny, a Francya spowoduje natychmiast admirała Laine do użycia wszelkich środków potrzebnych do obrony honoru, i interesu kraju swojego. Ma on dość znaczne siły pod swem dowództwem, tak iż łatwo może caią eskadrę argentyńską przed Montevideo zabrać w pół godziny i Generała Oribe z całą jego armią zmusić do poddania się lub do odwrotu. Oribe cały swój dowóz dostaje tylko przez ową eskadrę, dla tego też bez niej najdłużej tylko kilka tygodni utrzymać się może. Tak więc Rasas samochcąc wplątał się w wojnę z Francyą, a tymczasem z drugiej strony obraził Aug1ią przez zamknięcie wszystkich protestanckich szkół w BuenosAyres, tak iż nowy poseł będzie go musiał surowo napomnieć.« Nowsze wiadomości z dnia 18. Lutego z Buenos Ayres przez No wy-York donoszą, że sprzeczka, która międzY Generałem Rosas a pełnomocnikiem francuzkim wybuchła, dla tego, że tenże nie chciał uznać wraz z dowodzącym pod Montevideo admirałem francuzkim, ścisłej blokady owego miasta, - skończyła się tymczasowem pojednaniem, doszła jednak była już tak daleko, źe pełnomocnikowi fraucuzkiemu paszporta jego przysłano. - Powiadano, że Generał Paz zbliża się ze znaczną siłą do Corrientes i że Rosas wojsko swoje w Entre- Rios wzmacnia i powiększa, aby mu się mógł opierać.

Rozmaite wiadomości.

NEsaoboa.

w Grąblewie pod Grodziskiem w dniu 25. Kwietnia r. b. zakończył dni w 80. roku życia T e o fi l B i e c z y ń s ki, który zasługuje z tego powodu na wspomnienie, że w młodym wieku braI udział w niejednym wypadku który stanowi karlę dziejów. Urodzony we wsi Strzelcach pod Grodziskiem, pierwsze naukowe wychowanie odebrał w konwikcie Jezuickim w Poznaniu a skończywszy lat 18 wszedł do regimentu szefostwa Alexandra MycieIskiego ; a po dwuletniej słuotfbżbie otrzymał patent chorążego. Za przejściem tego regimentu pod szefostwo Dzhłyńskicgo posunął się na stopień porucznika a dwa lata później był już majorem. W chwili kiedySzczęsny Potocki jako naczelnik koufederacyi targowickiej bawił w Jassach i przez swych stronników i siepaczy nawet «Najjaśniejszym« był tytułowany, dobrze myślący naczeluicy stronnictwa konstytucyjnego, wysyłali raz po raz do Potockiego napomnienie, aby się upamiętał a zarazem i pozew do stawienia się i odpowiedzenia przed sądem za zdradę kraju. Do missyi tego rodzaju używano zawsze oficerów o których sądzono że z pewną śmiałością potrafią się wywiązać z otrzymanego polecenia, jednakże zabiegi Targowiczanów potrafiły uietylko przeszkodzić że żaden dokument wręczenia pozwu, niewrócił , ale że nawet wysłani oficerowie otrzymawszy obietnicę wysokich stopni pozostali na stronie Potockiego. Teofil Bieczyński nietylko śmiał oddać pozew Potockiemu ale mu objawił" ze w razie nie stawienia się przed sądem zaocznie za winnego uznany w portrecie obieszonym będzie. Potocki nakazał mu milczenie, polecił swoim urzędnikom odpowiedź na skargę i protestacyą przeciw sądowi wygotować i Bieczyńskiemu oddał. Ponieważ Bieczyński miał swą posiadłość na Pradze przeto w r. 1794., gdy Warszawa była zagrożona oblężeniem a z obywateli formowano oddziały zbrojne do bronienia wałów, Bieczyński odebrawszy w stopniu Pułkownika siódmy cyrkuł Warszawy został zarazem komendaiitem Pragi. W krwawej rzezi kiedy z dotrzymujących placu uikt się zdrowo nieosIał , Pułkownik Bieczyński kilkakrotnie ciężko ranny, z pośród trupów wyciągnięty został stawiony przed Suwarowem. Generał ten nie wzdrygał się pluć rannemu w oczy, kazał jego ubioru pomiędzy żołnierzami odszukać i jako przewodnika dla oficerów swego sztabu zaraz do W 7 arszawy przeprawić, aby ci oficerowie Króla i radę najwyższą zawiadomili, że los co spotkał Pragę i Warszawie zagraża.

Odtąd mieszkał Bieczyński na Podlasiu które przypadło pod panowanie austryackie a w r. 18 09. by l naczelnikiem powstania powiatu S tanisławowskiego i Siennickiego i dowodził w potyczce pod Okuuiewem w której zabrał kompanią Austryaków z jednym sztabsoficerem. W ciągu swego gospodarowania na wsi sprawował rozmaite urzędy, Radzcy departamentowego i sędziego pokoju. Listopad w roku 1830. zastał go znowu mieszkańcem Warszawy a złamanym już przez sam wiek i dawne jeszcze sprawie ogolnej i powierzono mu straż bezpieczeństwa jednego cyrkułu. Od tej epoki powrócił w rodzinną okolicę i w niej żywota dokonał. * * *.

Z Poznania. - Gazety tutejszej kościelnej wyszedł Nr. 18. i zawiera: Co sądzić o dzisiejszych zamachach na religią i kościół katolicki. - Arcybiskup Leon Przyłuski konsekrowany. - Doniesienia z archidyecezyi poznańskiej.- Reforma żydów. -z Bawaryi. Poświęcenie i otwarcie gimnazyum w Ostrowie. - Leszno. »Przewodnika Rolniczo przemysłowego« wyszły NN. 14., la., 16. i zawierają: Nr. 14.: Poprawienie gruntu mechanicznym i chemicznym sposobem. - O zużyciu paliwa i pary, tudzież o potrzebnych aparatach warzelnych, w celu uzyskania jak uajwiekszej ilości cukru w fabryce na zasadzie maceracyi urządzonej. - Homeopatyczne leczenie zawrotu u owiec.- Przepisy przy lato wem paszeniu stajennem. - Zabijanie zwierząt domowych na mięso. - Sposób wytępienia gąsienic w kapuście. - Sposób wytępienia osiu. - Statystyka przędzalni bawełnianych. - Uwiadomienie. - KI. 15.: O założeniu sali handlowej. - Poprawienie gruntu chemicznym sposobem, za pomocą mierzwiących materyj ( dal. ciąg), - Instrukcya, podług której tryki do rozpłodu nabyte utrzymywać należy. - O zużyciu paliwa i pary, tudzież o potrzebnych aparatach warzelnych, w celu uzyskania i t. d. (c. dal.) -. Sposób gotowania jaj. - Nr. 16.: Poprawienie gruntu chemicznym sposobem i t. d. (c. dal.) - Pług podskibowy (z rysunkiem). - Wylub. - Schweiz. - O zużyciu paliwa i t. d. (dokoń. ) - Poprawienie rasy bydła.

W wyższych towarzystwach w Berlinie utrzymują, iż Pan Guizot niepowróci do swego urzędowania, jako Minister spraw zagranicznych państwa francuzkiego. Malarz Horanng z Genewy da na najbliższą wystawę w Paryżu obraz, wystawiający Jezuitę spadającego z mula w przepaść. Poświęci! on ten obraz autorowi dzieła: »Wieczny żyd« Eugeniuszowi Su et i dał mu tytuł: »Jeden mniej.« - Osobliwszy koncept! J eden z Wiedeńskich kompozytorów galopad, lendrów, radawaczek i t. d. skonponował <na dzieci walcer, który nazwał: «KolibriWalcer i przypisał go Wiedeńskiemu domowj podrzatków.

- W Królestwie Polskie'm jest teraz prócz Warszawy, ośm towarzystw scenicznych, mia.

nowicie: w Gombinie, w Koninie, w Krasnymstawie, w Kutnie, w Lublinie, w Ostrołęce, w Płocku i w Sieradzu. Kiedy postępować to postępować! Niedawno jeden z żydoskich tandeciarzy w Berlinie polecał publiczności swe usługi do kupowania starzyzny - wj ę zykuł a c in ski m . Paryski adwokał de F a y e t wyda wkrótce pisemko: »0 pojedynkach, ze względem na prawodawstwo i moralność.« Czerpał on materjały do tego dzieła z najdawniejszego i najnowszego prawodawstwa. Dziennik »Revue de Paris« udziela wiadomości o państwie amazonek na wyspie Jawa. Jest to kraj Bantom położony między Batawią i Samarami, rządzony przez sułtana. Sprawami państwa trudnią się kobiety, podobnież władze publiczne, wojsko i gwardja przyboczna (ostatnia 200 głów wynosi), składają się z kobiet, kiedy mężczyźni zajmują się tylko rolnictwem, handlem i rzemiosłami. Rzecz dość osobliwsza: rządzcą jest mężczyzna, a tron prawem picrworodztwa tylko w linji męskiej dziedzicznym. - Dixit »Revue d e P a r i s . « Powiedział ktoś: »Anglicy podróżują, aby się bawić, żyć oszczędnie, Francuz i aby porównywać świat z Francją; Niemcy, aby zwierzęta wypychać, rośliny zbierać i książki pisać.« - A o innych podróżnych co? - Przemysł szewski rośnie. -J edna z największych w Paryżu fabryk obuwia, która ciągle 1000 do 1200 robotników zatrudnia, odebrała polecenie dostawienia millions par trzewików i pantofli, które będą do niebieskiego państwa (Chin) posłane.

Poznań. - Stan wody na Warcie dn.

14. Maja w południe ol.godz.: 10 stóp 2 cale.

SPKZEDAZ KONIECZNA.

Sąd N adziemiański w Poznaniu.

Dobra ziemskie Zielencino wpowiecieKościańskim, przez Dyrekcyą Ziemstwa oszacowane na 26,901 Tal. 8. sgr. mają być dnia 7. Października 1845. r. przed południem o godzinie lOtcj w miejscu zwykłych posiedzeń sądowych sprzedane. Taxa wraz z wykazem hipotecznym i warunkami przejrzane być mogą w właściwćm biórze Sądu naszego. Wierzyciele realni z pobytu niewiadomi: 1) Anna i Ursula rodzeństwo Kraszkowscy, 2) sukcessorowie Piotra Sibilskiego i Helena owdowiała Sibilska, teraz zamężna Sternal, 4) Antonina i Maryanna rodzeństwo Banaszka, 5) Wiktorya, Karolina, Józef, rodzeństwo Beroszyńscy, resp. opiekun tychże, zapozywają się na takowy publicznie, Poznań, dnia 12. Lutego 1815.

Król. Sąd Nadziemiański, Wydziału I.

OBWIESZCZENIE.

Następujące dobra w powiecie Szamotulskim położone: 1) Sędziny z Sędzinkiem i Zalesiem, prócz S arb i, 2) Zaj ączkowo prócz, folwarku P o d b 0rowa, będą przez publiczną licytacyą wydzierżawione najwięcej dającemu na trzy po sobie idące lata, od Sgo Jana 1845. do tegoż w r. 1848., a to Sędziny w terminie dnia 13. Czerwca r. b. po południu o godzinie 4tej, Żajączkowo zaś w terminie 14. Czerwca r. b. po południu o godzinie 4tej w domu Towarzystwa kredytowego. Każdy licytant na zabezpieczenie podanej summy dzierżawnej złożyć winien 500 Tal. kaucyi na każde dobra i w razie potrzeby udowodnić, iż warunkom dzierżawnym zadosyć uczynić może, które na żądanie Registratura nasza do przejrzenia przedłoży. Poznań, dnia 15. Kwietnia 1845.

Dyrek cya Prowincyalna Ziemstwa.

OBWIESZCZENIE.

W dniu 27. m. b. przed południem o godzinie 9. w Gostyniu, a w dniu 30 m. b, przed południem o godzinie 9. W Grodzisku na tegorocznego ćwiczenia jazdy landwery obmyślone natnralia (materyał na chleb i obroki) przedawane będą przez publiczną licytacyą najwięcej dającemu za gotową zaraz zapłatą albo ryczałtem lub w mniejszych ilościach, do czego chęć kupna mający z tein nadmienieniem zapraszają się, iż Deputowany nasz upoważnionem będzie do niewłocznego udzielania przybicia. Poznań, dnia 11. Maja 1845.

Król. Intendentura V. korpusu armIl.

Dwóch urzędników, z których jeden jako gospodarz agronomiczny, drugi zaś w wiadomościach prawniczych i w rachunkowości biegły, urząd zatem Plenipotenta albo Rendanta objąć zdolny, oboje język polski i niemiecki posiadający, wreście kaucyą złożyć gotowi, wskazane mi być mogą przez Kommissarza ekonomicznego Wagnera w Poznaniu na ChwaJiszewie pod Nr. 1.

Dominium Góra między Jaraczewem i Jaraczynem ma zamiar przez publiczną licytacyą sprzedać corocznie pewną liczbę jałowic i młodych krów rozmaitych ras i mieszania krwi 2 oldenburskiemi stadnikami i zaczynając tego rokii z około 30stu sztukami wyznacza termin na dzień 19. Maja r. b. zrana o godzinie lOlej, na który niniejszem chęć kupna mających zaprasza. Góra dnia 29. Kwietnia 1845.

Prawdziwe francuzkie obicia, których tylko u mnie samego dostać nożna, i których prawdziwości dowieść mogę świadectwami tutejszego Głównego Urzędu celnego, jako sam jedynie w Poznaniu opłacający cło od francuskich obić, otrzymałem znowu w najnowszych wzorach przyszłorocznej wystawy przemysło wej w Paryżu, i takowe polecam Szanownej Publiczności w najumiarkowańszych cenach, równie jak i wybór naj sławniej szych fabrykatów niemieckich. Poznań, dnia 28. Kwietnia 1845.

Kaźmierz Szymański

Kurs giełdy Berlińskiej.

ObKgi długu skarbowego . .

Obligi premiów handlu morsko Obligi Marchii Elekt, i N owej Obligi miasta Berlina » » Gdańska wT .

Listy zastawne Pruss. Zachód.

» » Y\\ X Poznansk.

Ul» dito » »Pruss. Wschód.

» »Pomorskie.

March. Elek.iN.

» » · Szląskie. . . .

Frydrychsdory.

Inne monety ztote po 5 tal.

Disconto.

Akcje Drogi żel. Berl.-Pocjrdamskićj 5 Obligi upierw. BerI. - Poczdams. 4 Drogi żel. Magd. -Lipskiej _ Obligi upierw. Magd. - Lipskie. 4 Drogi żel. Bcrl.-Aiiha1tskit.

j _ Obligi upierw. Berl.-Anlialbkie 4 Drogi żel. Dyssel. Elberfeld. 5 Obligi upierw. Dyssel. - Elbcrf. 4 Drogi żel. Bciiskićj _ Obligi upierw. Końskie .... 4 Drogi od rządu garaHlnn ane. II.

Drogi żel. Berlinsko- Frankfort. ' 5 Obligi npierw. Berl.-Frankfort. '4 » żel. Górno- Szląskiej. 4 dito III. B.. - Beri -Szcz. Lit. A. i B. _ « > Magdeb.-Halbersl 4 Dr. żel. Wrocl.-Szwidn -Frrih. 4 Obligi npierw. Wroc. Szw.-Fr. 4 Dr. żel. Bnnn-Kolnńskiej. . . 5

Dnia 13. Maja 1845.

Ceny targowe w mieście POZNANIU.

Pszenicy szeiel Zyta dt.

Jęczmienia d1.

Owsa dt Tatarki dt.

Grochu. dt.

Ziemiaków dL Siana cetnar.

Słomy kopa Masła garnIec

Sto- N a pr. kuraii pa papie- gotopfC. rami. wizna..

[ 3A lOOTV S3» 3\ 98*' IlJ 100 4« %, 98*.

4 1041 3', 97 J · Ą 99 i 7 \ 99 i P 99* ,

99n

00>

98.' 9b( 99*

13 ; .

12 J 4

" ł 200*

20n;

15II.

1024.

I04i 100 CJN 100' 97i 163 1524.

';3 109 129}

134,i

Dnia 14. Maja.

1845. r.

od do Tal. sgt fen.jTil. ser t>"

1 IJl- 1 14 6' 1 IlJ6 1 5 G - 241 6 - 2fi » - 2 1 - - 23 1 5 - 1 10 1 1 O - 1 10 G 9 - - 10 - 25 - - 27 6 7 5; - 7 10 1 12 6 1 22 6