JIj. 186. we Wtorek A

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1845.08.12 Nr186

N akładem Drukarni N adwornej W. Deckeru

Spółki.

WIADOMOŚCI KRAJOWE.

Z B e r l i n a, dnia 9. Sierpnia. - Asessor głównego sądu ziemskiego Pan Dassel w Poznaniu, został Radzcą przy tymże sądzie mianowany, a dotychczasowy assessor sądu głównego ziemskiego Leonhard w Międzychodzie, komissarzem sprawiedliwości przy tamecznym sądzie ziemsko miejskim i notaryuszem w departamencie sądu głównego w Poznaniu, z wyznaczeniem mu miejsca na mieszkanie w Międzychodzie.

Upłynęło już lat piętnaście, mówi Commerce, od czasu jak w trzech dniach dokonano we Francyi rewolucyi, obalono tron i wygnano dynastyę. Powitano rewolucyę tę powszechnym oklaskiem we Francyi. Był to czas silnej wiary, wielkich nadziei, serdecznej exaltaeyi. Sądzono, że tu nakoniec poczyna się nowa era marzonej przyszłości. J ak się wywiązał rząd z tej świętej rękojmi, którą w jego ręce złożono? jak się obszedł z tą śliczną, czystą, i losom swoim zawierzającą Francyą lipcową? coby powiedział owym poległym bohaterom, którzyby z grobów powstali i zapytali o rachunek z władzy, którą im oddali dla honoru i wolności kraju? N owa era, która miała być rozwojem zasad rzuconych w roku 1789. w prawodawstwie, naznaczona jest tylko prawami niewoli. Jedyny postęp, któren zyskaliśmy, jest ten, co go ręka zwycięzców w Karcie nakreśliła. Skoro tylko nowy rząd się ustalił, natychmiast rzucił się na tór wstecznych dążeń i na nim nie przestaje postępować. Każdy rok nacechowany jest wsteczną dążnością. Nie masz wolności, na którąby się w końcu tego czasu nie targniono . Reakcya rozpoczęła swe kroki od napaści na osoby, potem na rzecz samą. Stał na czele gwardyi narodowej mąż, otoczony miłością całego kraju. W pierwszych chwilach po lipcowej rewolucyi, popisywano się jego osobą, chełpiono jego przyjaźnią, jego towarzystwem. Był to Lafayettc. Jak tylko jego pomocy nie potrzebowano, odebrano mu dowództwo nad gwardyą. Kolej przyszła potem na Lafitta i Dupont de 1 'Eura; na Lafitta, który z sercem strapionćm się cofnął i którego słowa W izbie były głosem rozpaczy. Tak oddalono od władzy wszystkich, co pragnęli, aby karta nie była samą zmianą dynastyi. Po wojnie wydanej

RAPPORT O URZĄDZENIU SZKÓŁ GOSPODARSKICH W WIRTEMBERGII.

przez pana Kisler Mera miasta Cerney, Członka Towarzystica Gospodarskiego te Departamencie Wyższego Renuf Dokończenie.) Specjalny dozór szkoły w Hohenheim, powierzony jest uczonemu profes. Schlipf, znanemu z dzieła popularnego jakie O rolnictwie napisał, a skutki zadziwiające jakie szkoła ta przedstawia przypisać szczególniej mocna szczęściu w doborze takiego nauczyciela, pełnego gorliwości, wytworności i przezorności. Jest to głęboki filozof, który z gruntu poznał serce ludzkie i który umie dobrze władać skłonnościami swych . , uczruow. Dyrektorowie szkół gospodarskich w Ellwangen i Ochsenhauzen są zarazem dzierżawcami tych posiadłości. Organizacja podobna może mieć. swe korzyści ekonomiczne, jeżeli wybór osoby był szczęśliwy. J ej uczucie dobra ogółu i świętości obowiązków, powinno zdołać zniszczyć chęć korzyści osobistych, inaczej lękać się należy, ażeby cel takiego zakładu w części przynajmniej meuległ interesowi dzierżawcy, tćm bardziej, że gdzie wykształcenie uczniów jest celem głównym, korzyści dzierżawcy mniej więcej cierpieć muszą. W szkołach Wirtemberskich sam dyrektor szkoły 5 do 6 godzin dziennie trudni się nauczaniem, lecz to lylko w zimie, w lecie bowiem przestaje on dozorowania uczniów i starania, aby ich godziny wolne od pracy korzystnie użyte były. Nauczyciel dany mu do pomocy przewodniczy 12 godzinnej nauce w zimie a przez 6 godzin w lecie. Wieczory zimowe i w dnie dżdżystednia 12. Sierpnia 1845.

IS>

Redaktor odpowiedzialny: Dr. J. liymarkieiricz.

osobom, walka nastąpiła przeciw zasadom. N aprzód rzucono się na prawo przeciw stowarzyszeniu, przezco zniszczono jedne z naszych naj żywotniejszych i najpotrzebniejszych wolności. N astępują potem prawa wrześniowe, wymuszone pod wpływem zemsty i przestrachu, przez które osłabiono sądy przysięgłych i skrępowano prasę. Nie mówimy tu opojedynczych prawach, które były następstwem tych wojen krzyżowych przeciw wolnościom publicznym, rękojmiom i środkom obrony, jakiemi kraj chciał się przeciw złej wierze obwarować. Nakoniec, jak to przed kilku miesiącami powiedział Lamartine ukoronowano dzieło to zbrodniczej napaści na wolność Francyi, obwarowano i uzbrojono Paryż. Obwarowany i uzbrojony Paryż niczćm innem nie jest jak tylko nowćm urządzeniem państwa, urządzeniem okamicniałćm, niewzruszonćm, na około stolicy państwa i siedliska reprezentacyjnego rządu; jest to wielka zmiana konstytucyi państwa, posunięta przemoc na korzyść monarchii, ze szkodą wszystkich ludowych żywiołów. Owoż jest bilans ostatnich lat piętnastu. Widzieliśmy, jak każda z naszych wolności ginęła lub się zachwiała. Przekupstwem staliście się panami prawnego państwa, a uzbroiliście spiżem wały przeciw wszystkiemu, co nie jest teraz w dzierżeniu waszego prawnego państwa. Mówiliśmy dotąd o polityce wewnętrznej. Zewnętrzna polityka tym samym torem kroczyła. N owy rząd zaparł się tak wewnątrz jak zewnątrz swe o -o początku. Zamiast zająć silne stanowisko wobec zdziwionego świata, upodlił się, aby się tylko dostał w koło europejskiej rodziny. Odrzucony przez państwa stałego lądu, rzucił się ślepo w objęcia Anglii; poświęcił przymierzu temu wszystko, a za to otrzymał samo upokorzenie. Gwałtowny wewnątrz, tchórzliwy na zewnątrz, -to jest znamię postępowania rządu. I cóż jest naprzeciw zdeptanemu lipcowemu programatowi, naszym pogwałconym wolnościom i naszej sponiewieranej chlubie narodowej, dzisiejsza uroczystość na cześć rewolucyi z roku 1830., jeżeli nic dziełem obłudy? B e r l i n . - Koncert p. J. F. Dobrzyńskiego odbył się w środę dnia 6.J>( Sierpnia, tak jakeśmy donieśli w jednym z uprzednich numerów gazety. Powtarzamy zdanie referenta berlińskiego, co do samego koncertu. Sześć oddziałów, były zapełnione samemi kompozycyami z jego opery: Monbar czyliw których uczniowie niernogą wychodne, poświęcane są na powtarzanie nauk i rozwiązywanie dawnych Ich zagadnień rolniczych. Czas nauki rozłożony jest na trzy lata, i tak podzielony, że uczniowie tak teorją jak i piaktykę w przeciągu tyra ukończyć mogą. Obowiązani oni są w ciągu całej swej bytności w tej szkole podzielać wszystkie prace ręczne w gospodarstwie, i lo koniecznie przez 10 godzin dziennie w czasie wiosny, lata i jesieni, a tylko 8 godziu w zimie. W czasie zbiorów robola przedłużoną być może o 2 godziny dieunie, lecz wtenczas niemają wykładu nauk teoretycznych. Uczniowie do tych szkół przyjmowani są w 16 roku życia i powinni już mieć przysposobienie elementarne w tym stopniu, aby mogli zrozumieć i postępować w naukach im wykładanych, powinni nadto dosyć mieć sil fizycznych potrzebnych do zniesienia trudów ręcznej pracy rolniczej, i wreszcie nieco już z pracami temi być obeznaueini i umieć władać pługiem. Płatni oni są przez dyrektora folwarku za prace ręczne, które wykonywają od 37 i pół do 45 groszy dziennie, stosownie do ważności roboty ukończonej. · Starsi którzy jakeśmy wspomnieli tylko jako przychodnie pracują, nicpobierają żadnej za to zapłaty, przez wzgląd na to iź są tylko czasowi i bez żadnego zobowiązania się. U czniowie stali mieszkają i żywieni są w folwarku, za opłalą z ich strony za jadło po 32 i pół gr. dziennie temu, który się podobnej podjął dostawy.

. sprzęto (90 fr.) pobiera.

.

Koszta opalu oddzielnie mu sg płacone tej opery, i może nie jedno uczyniłoby na nas wrażenie, gdybyśmy pojedyncze części słyszeli w związku z całością. Uwertura do opery jest pełna pomysłów, w połączeniu myśli przypomina nam Cherubiniego. Stoi na każden przypadek wyższej aniżeli uwertury prawie wszystkich nowszych kompozy torów włoskich i francuzkich, i forma jej utrzymać się może, jeżeli pomysłowi odpowiada Całość; jednak my jesteśmy przeciw 1l(formie, gdyż przez całą uwerturę powinna jedna przechodzić myśl zasadowa. Takie przynajmniej przeprowadzenie jednej myśli znajdujemy u niemieckich mistrzów. Chór mężczyzn i bolero podobały się publiczności i żądała ich powtórzenia.

Oprócz wymienionych przedmiotów, słyszeliśmy romance, balladę (podług naszych wyobrażeń niewłaściwe nazwisko) i Rondo a la Krakowiak. Romanca podobała się, mniej ballada. Z resztą wyznać musimy, że muzyka p. Dobrzyńskiego świadczy o jego szlachetnćm dążeniu, które tern wydatniej występuje, że trudności techniczne swej sztuki zapomocą gruntownej nauki zupełnie owładnął. Z nad-reńskich prowincyi. - N.Pan towarzyszył odjeżdżającemu wielkiemu księciu badeńskiemu na statku parowym »Kró1» aż do Boppard. Tu obejrzeli dostojni goście kościół starożytny farny, poczćm N. Pan wrócił do Stolzenfels. D. 5. Sierpnia N. Państwo udali się w podróż do Niższego Renu. Dnia 4. w południe przybył arcyksiąże austryacki Fryderyk i kanclerz Metternich do Stolzenfels. K ról e w i e c, d. 4. Sierpnia. Dzisiejsza gazeta królewiecka umieściła następujące ogłoszenie: »Mimo trzechkrotnych zagrożeń znów miało kilka osób publiczne mowy na zgromadzeniach w B6ttchersh6fchen, i dla tego z polecenia kr. Regencyi donosimy, iż każdy działający przeciw zagrożeniu temu nie tylko ulegnie karze przepisanej, ale jeszcze zostanie natychmiast aresztowanym. Królewiec, 31. Lipca 1845. Król. prezydent policji Ab egg.

Z Królewca dowiadujemy się, że minister sprawiedliwości Uhdcn po długim namyśle rozkazał senatowi kryminalnemu tamże proces wytoczyć Dr. Jacobi za broszurę przez niego napisaną, pod tytułem »Prusy w roku 1845.,« W której gani prawa krajowe zuchwale i bez uszanowaniu.

Dr. Alexander J u n g pracuje nad dziełkiem o usposobieniu Królewca.

Będzie ono w 20 arkuszach, aby nie ulegało cenzurze.

WUDOMOŚC1 ZHIUMCZNE.

R O S S Y a.

G r o d e k , dnia 3 1. Lipca. List mój, z którego umieszczony był o pogorzeniu Łucka wyjątek, późniejsze klęski uczyniły wielce niedostatecznym. Wielki zapewne, straszny był pożar pierwszy d. 17. Maja, ale zostawały pogorzelcom choć ciasne schronienia na przedmieściach ocalonych. W czas rozerwany już gorejący most na Głuszcu, łączący wyspę Stare Miasto z Wulką i dalszemi przedmieściami, zrzucone dachy bliższych budowli, na ten raz wstrzymały rozszerzanie się pożaru; mieszkańcy sadowić się poczęli na przedmieściach i oswajać ze swćm położeniem jako tako. To trwało do 6. Czerwca. Tego dnia ukazał mi się znowu za lasami wieczorem słup dymu w kierunku Łucka. Pobiegłem, ale dla spóźnionej pory dojechać nie mogłem na mIeJsce. N azajutrz dopiero dowiedziałem się, że domy najbliższe taostu, w liczbie kilkudziesiąt, osobliwie zajezdne naprzeciw klasztoru i kościoła

Obowiązki jego rozciągają się nawet do utrzymywania chorych i opłacania ich usługi tudzież dostarczania lekarstw. Lecz wydatki te przez pierwsze tylko dni 15 choroby są dla niego ciężarem, koszta dłuższej słabości lub też epidemicznej już więcej nie obowiązują przedsiębiorcę. Ubiór pensjonarzy i pranie bielizny jest ich wydatkiem. Wrazie gdyby któren z nieb opuszczał szkołę przed ukończeniem trzech lat przepisanych, obowiązany jest wynagrodzić dyrektorowi koszta podlii" umowy wcześniej, to jest przy wejściu do zakładu z rodzicami spisanej Podczas rocznych examinow w czasie których rozdawane są uczniom nagrody zachęcające, zdaje dyrektor komitetowi administracyjnemu sprawę tak z postępu i zachowania się uczniów, jakoleź z czynionych doświadczeń uprawy Od niego zależy propozycja nagród jakie uczniowie odebrać mają. N au ki zaś teoretyczne jakie uczniom tym w ciągu trzylecia są wykładane, podzielone są jak następuje: 1) Rozpoznanie klimatu i gruntu, uprawa roślin, drzew owocowych, winnic, roślin zbożowych i łąk; 2) Nauka s o rasie bydła, owiec i koni, tudzież trzody chlewnej I chodowanie pszczół; 3) Nauka rzemiosł; 4) O sposobie urządzania małych posiadłości i ich rachunkowości; 5) Nauk eleineutarnych, ćwiczenia gramatyczne i stylu, arytmetyka, jeometrja, weterynaria i zasady nauk przyrodzonych. Wszystkie te kursą trwają lat 3 i podzielone są na 6 części wykładanych każda w ciągu 6 miesięcy. "Część praktyczna nauki obejmuje użycie pługa, sianie, przyrządzanie pognojów tak naturalnych jako i sztucznych, doprawa ziarna doxx. Trynitarzy wygorzały. W tych domach schronili się byli mieszkańcy Starego Miasta, z resztą ruchomości wyniesionych z płomienia. Nowy, z niewiadomej przyczyny ogień, drugi raz ich dotknął; pożar rozdęty wiatrem wstrzymał się na murowanym domu starozakonnego Sokalskiego. Zdawało się że dość już klęsk i szkód.

Ale to był dopiero początek.

Dnia 12. Czerwca wieczorem, niewiadomo zkąd zajęły się buskie drugiego pożaru, (wszakże oddzielone od niego kilką domostwy) budowle przedmieścia i znowu trzy domy spłonęły, znowu kilkanaście famili bez dachu i przytułku. Ulica poczęła być jedynćm mieszkaniem tych, co się nigdzie zmieścić nie mogli. N a rozesłanej słomie śród opalonych dylów, otoczeni posmalonemi szczątkami ruchomości, skrzyniami, stołki, rozbilcbitemi szafami, kobiety, dzieci, starce, leżą dnie całe i plączą. W sterczących kominach pogorzeliska widzisz skupione w nadpalonych sukniach żydówki, gotujące wyżebraną strawę, indziej szukają w popiele resztek miedzi, niedożarzonych zbóż i t. p. Trzeci ten pożar przeraził tak dalece mieszkańców, że liczne roiuly poczęly chodzić co noc po ulicach, wszyscy się popakowali i nikt usnąć nie śmiał na chwilę. Powszechna pogłoska przyczynę pożaru uznawała w ubóstwie exasperowanem swojem nieszczęściem i rzucającćm się na kradzież, zawsze w zamieszaniu łatwą. Dwudziestego Czerwca (czwarty pożar) w nocy, zapalił się dom zajezdny na przedmieściu od dachu, ale zbiegły zewsząd lud dach zerwał i dalszemu szerzeniu się klęski zapobiegł. We cztery dni później, w sam dzień S. Jana wieczorem, zagorzały znowu pozostałe domy zajezdne, mieszcząc każdy po kilkanaście familii, z powodu poprzednich pożarów ściśniętych w szczupłą przestrzeń. Niejedna izba po 20 i 30 dusz mieściła w sobie. N a ostatek, 26. Czerwca około trzeciej z południa, znowu dymy postrzcgliśmy. Był to szósty już pożar; ten zniszczył kilkanaście chałup w końcu miasta przeciwnym, na Jurowicy. Miarkuj Pan jaka teraz jest klęska, jakie zniszczenie, jaka nędza. W pierwszych dniach, z powodu niedowozu zboża od strony Wołynia, (gdyż most na Styrze wiosenne wody zerwały), mąka płaciła się niesłychaną ceną- teraz nikt już nawet się nie dziwi i niedoststkowi i cenom. N areszcie nadeszły pomocy, ale zawsze tak wielkiego zniszczenia żadna pomoc zupełnie nie zatrze, a rany nieprędko zagoić się mogą. Przyczyny tych pożarów są niewiadome - pierwszy wyniknął Z komina, następne z powodów niewyjaśnionych, może nieostrożności przy wiclkićm skupieniu ludzi, może z obłąkania występnego. Obrazu miasta i stanu umysłu mieszkańców odmalować niepodobna.

Popielisko ogromne, puste, straszne, ściskające za serce. Po nim się wloką cienie opalonych, jęczących, obłąkanych biednych ludzi. Co chwila, lada dym gęstszy z komina, wołają »ogień« i gdy jedna część ludności bieży szalona, druga z załamanemi rękoma płacze i rozpacza. Byłem świadkiem jednego takiego popłochu i sam wśród niego straciłem przytomność. Przestrach nie daje się opisać.

Vrancya.

P a ryż, dn. 4. Sierpnia. - Dwie komissyc, jedna z konserwatorium, druga z akademii sztuk pięknych udadzą się do Bonn, aby być przytomnemi poświęceniu pomnika Beethovena. Halevy i Onslow są członkami tych komissyi. Algerie donosi z Dellys o przybyciu tam dotąd gcncrał-gubcrnator a i jego sztabu generalnego. Po obejrzeniu budowli miasta, ruszył marszałeksiewu (chaulage, robola żniwiarska i koszenie, chodowanie bydła i drzew owocowych, sztuka roszenia czyli irrygacja, uprawa winnic i roślin handlowych, ogrodnictwo i wszelkie roboty ręczne z zatrudnieniom rolniczćm związek mające, a w ogólności całą nauką ze względem zawsze na gałęzie przemysłu rolniczego, które stosownie do położenia i potrze miejscowych największe przynieść mogą korzyści. Cały zarząd podobnego zakładu gospodarczego składa się z dyrektora, jednego z nauczycieli, z naczelnika robót ręcznych i ogrodnika. V\ eterynarz z sąsiedztwa daje jedne lub dwie lekcje na tydzień i uczy kucia bydła i koni, puszczania krwi i starania zachowania bydła przy zdrowiu (hygycna). W opisie powyższym było zamiarem okazać pożytek szkół rolniczych dobrze urządzonych i dowieść zarazem, że podobne zakłady, byłyby i dla naszego kraju (Francji) rolniczego bardzo waźneini Chcieliśmy przekonać ile dla pomyślności przemysłu rolniczego jakiego kraju jest waźnem, uks"'tałcenie młodzieży rolniczej, stosownie do jej przyszłego powołania i dostarczenie jej sposobności nabywania wiadomości specjalnych bez których nie ma nadziei postępu. Kgmuż jest tajnym widoczny brak jaki części rolniczej Franchi czuć się daje podobnych zakładów poświęconych tej ważnej gałęzi przemysłu, i ktoz nieźyczyłby przyśpieszenia organizacji takich szkół we wszystkich okolicach pięknej naszej ojczyzny? (Moniteur Induslriel No 904. d. 27. Fevrier 1845. z.). Czyli i kraj polski mniej ma powodów do podobnych życzeń i nadziei, każden z czytelników najlepiej osądzić potrafi zuje pod Ain el Arba. Powodem do tćj wyprawy nie są tak napaści pokoleń Ben-Salem i Bel- Kassem- Uagenun, jak wzbranianie się Amraua od opłat zekatu. Wieść sama o przybyiu marszałka, miała skłonić pokolenia do układów. Dotąd była Dellys małą wioszczyną kabylską na skale sterczącej nad morzem. Teraz powstają tam ulice, hotele i kawiarnie, a >\ieś zamieniła się w ożywione miasto. Algerie utrzymuje, źe Abd el Kader opuścił Algierską zicmig i ze 100 jeźdźcami przeniósł się na neutralne miejsce między Algierem a Maroko.

Prasse periodyczną we Francyi dotknie wielka rewolucya. Dawne podstawy dziennikarstwa zaczynają się chwiać, zaufanie publiczności od nich ucieka i kieruje się ku tym przedsięwzięciom, które zapowiadają tak co do treści jako też formy exccntryczne dążności. Nadęte prospekta zapowiadają nowe porody gazet, Semaine, Universcl, Esprit public, Gazette de Commerce i Progres. Szczególniej ostatnia zwraca na siebie uwagę publiczności; pan Lanurtinc ma jej przewodniczyć i być redaktorem, którego pełne dźwięku g b s y, tak w prasie jako też na trybunie, głośne echo po całej Francyi wywołały. P r e s s e spodziewa się po tym wypadku odświeżenia us'pionej, a przynajmniej monotonnej polemiki i wmawia w siebie odwagę, iż się nie obawia zagrażającego niebezpieczeństwa i że zyskać tylko może przez walkę starych dzienników z nowemi. Jak nierzetelne są jej słowa, okazuje się, źe przed urodzeniem zamierza podusić wszystkie te porody, a to zapomocą rzucania na nic podejrzeń, ostrzega akcyonaryuszów i żartuje sobie z podstaw, na których gruntują swe nadzieje nowe dzienniki, to jest na 4 O, O O O prenumeratorach i 11 O O O O O franków za ogłoszenia na końcu dzienników. Tymczasem Commerce przedany przed rokiem za 367, O O O fr. napróżno szuka kupca za 100, O O O fr. Lubo Guillemot, Lesscps i Scheller dobrymi są redaktorami, jednak gazeta właścicielom przynosiła rocznie J O O O O frank, straty. Podobnie rzecz się ma z Kuryerein francuzkim i N ationalem. N awet najwięcej czytane dzienniki muszą od czasu do czasu nadzwyczajnego dołożyć starania, aby utrzymać interes publiczności. W Toulonie wybuchnął pożar d. 1. Sierpnia w południe na warsztatach okrętowych Mourillon położonych przed miastem i podług M o n i t o r a zrządził szkodę przenoszącą 3 miliony franków. Domyślają się, że ogień podłożyli niewolnicy galerowi. Z R e n n es donoszą pod d. 3 O. Lipca. - Zaburzenia między pułkiem 59 piechoty a artyleryą ponowiły się dnia 28go. Droga do Nantes była napełniona stanii żołnierzy, którzy zamierzali napaść na przedmieścia, mimo patrolów strzegących dostgpu. Mieszkańcy pozamykali się w domach. N owa walka rospoczęla sig na ulicach, gdzie tylko artylerzyśei spotkali się z piechota. Wszystkie wojska konsignowano w koszarach i zostają pod dozorem oficerów. Alphons Karr otrzymał krzyż legii honorowej.

Książe Berghes oskarżony został o zbrodnią fałszowania podpisów' na biletach khibu żokejskiego i stawioy będzie przed sąd przysięgłych. Czeladź ciesielska odrzuciła projekt majstrów, aby ich nieporozumienia zostały załatwione przez prefekta Sekwany lub też policyi prefekta. P ary ż. - Zdaje się, że pp. Thiers i Dupin są to wielkie gwiazdy, około których krąży cały rój umysłowy dzisiejszej Francyi. Szkoda źe gwiazdy te tue mogą wejść w związek ze sobą jak słońce i księżyc. Kiedy p. Thiers zatopił się w wielkościach Bonapartyzmu i krętych głębinach myśli l'abbe'go Sieyes, w najwyźszun ubóstwianiu wszystkich sławnych matematyków, którzy byli ozdobą naukową Francyi za cesarstwa; Dupin wpada w zachwycenie poglądając na gloryę dawnych mówców parlamentówyrh

oenal miasta Hamburga utrzymuje dla własnej wygody i potrzeby tamecznej publiczności, konny pułk gwardyi, składający się z 16 j, Klzi!_Rycerze ci obowiązani znajdować się w paradnej formie podczas sesvi senatorów, przy wyborach burmistrza, nowych senatorów i syndyków, i konwojować deputatów miasta, gdy wyjeżdżają w okolice do ISergsdorfu, Kulenhuzen i Hitj.ebiillel w urzędowym charakterze. Konnej lej gwardyi mogą «o swojej usługi używać i prywatne osoby, rozumie się, za sowitą zapłatę Wezwani ciź kawalerzysci, stawią się na bogate pogrzeby w czarnym hiszpańskim stroju i w świetnych mundurach jako straż honorowa, również na wesela, chrzciny, bale i t. d.Kio się źcni w Hamburgu nie wezwawszy gwardyjaków, uiusi zapłacie do ich kasy 6 grzywien (marka) co slaroży mcmi ustawami jest obwarowano. Kaidy rekrut do gwardyi, musi hninburskiemu magistratowi płacić rożnie po 600 marek i oprócz tego przy wstąpieniu w służbę, znakomitą sumę. Nieina się zatem co dziwić, źe la straż pretoryjańska posiada prawo nakładać daninę na mieszkańców Hamburga, którzy się żenią lub dzieci chrzcić dalą bez jej udziału.

Posłuchanie u cesarza Józefa II. Pewna dama wyższego towarzystwa przyszła prosić cesarza o stopień oficerski dla swego syna. Cesarz'odpowiedział jej: »N>e pojmuję, I1bI obowiązek może mieć monarcha, aby jednemu ze swoich poddanych miał dawać stopień za to, źe icst szlachcicem z urodzenia. Mówisz pani, iz mąz je, był zasłużonym eenerałem i pochodził ze znakomitej rodziny - i dlatego spodz.ewasz się po mnie mianowania kapitanem młodszego syna pani, który wrócił właśnie z wojażu. Można być synem generała a me zdać się bynajmniej na oficera; można pochodzić z znakomitej rodziny, a nie mięec

I mędrców scholastycznych z czasów Rollin'a; jak dwulicowy Janus odwracają się od siebie obadwa. P. Thiers lubi wysokości bo do nich wzbił się orzeł jego, a gdzie orzeł unosi się, wszystkie kawki i gawrony wrzaskliwy chór wznoszą nad szczętami wspaniałej biesiady, które król ptaków po za sobą zostawił. Pan Dupin lubi stąpać po równinach. J estto filister starej daty, jak p. Thiers ma zręczność do łilisterstwa parwenijusza; pierwszy podobny do skrzętnego gospodarza co peryodycznie talarki swe gromadzi i przelicza w polityce i w życiu; drugi jest to Law Bonapartyzmu któryby wszystkie wielkości chciał puścić w obieg i panu Calonne zazdrościłby ukladności dawnej epoki, gdyby Thiers nie był dzieckiem ostatnich dni rewolucyi, zamiast pochodzić w prostej linii z dawnej epoki. Ze obudwu wziętość jest wielka, jednego w klasie zaściankowych ludzi, drugiego w kole awanturniczej spekulacyi, w których ludzie - czysty juste-milieu W państwie myśli - obydwóch wysoko wielbią, obydwóch stawiają wyżej od znakomitych doktrynerów i cutuzyasty Lamartina* to rzecz pewna; jeden tylko Odillon-Barrot mógłby stanąć obok nich, ale ten w frazesach grzęźnie bez ratunku. Thiers i Dupin w zakresach swoją d z i a ł aj ą, OdillonBarrot prawi. Czćmżc się dzieje, że ci dwaj tak pełni wpływu mężowie, nigdzie nie obudzają ufności gdy idzie o ministerską tekę; źe chętniej widzą ją w ręku niepopularnego p- Guizot jak popularnego p. Thiers; źe wreszcie Dupin jako Minister sprawiedliwości małoby znalazł stronników, on co przecież niejako kieruje ministeryum sprawiedliwości? Powodem do tego bardzo prosta okoliczność - większość deputowanych tak myśli jak Thiers albo Dupin, a raczej oszczędza sobie pracy myślenia wypuszczając naprzód pp. Dupin i Thierse jako przodowników myśli a sami zdążając za niemi jak niogą: jest to stosunek Prometeusza i Epimetcusza: jeden zapala pochodnię, drugi zasypia, pochodnia .oświeca jego marzenia. Ale chociaż większość wysoko szacuje myśl w obudwu tych mężach a swoją zostawia w błogićm uśpieniu* przecież naj okropniej łęka się wszelkich niesnasek. Z panem Dupin nie byłaby pewną czyby wkrótce wszystko się nie pomieszało i nie nastąpił zamęt, zatargi bez końca w sprawach duchowieństwa; przywykł on od dawna traktować z góry biskupów a prócz tego odebrał od nich cios, na który nie jest obojętny tak jak wielu innych. Nic chce on wcale ani być ani nazywać się autikatolikiem ale tylko smagańcem duchowieństwa w rzeczach jurysdykcyi i wychowania. Z panem Thiers zaś, taż większość popadłaby w niebezpieczeństwo zawiklania znowu systemu finansowego i wstąpienia w zawód politycznych awanturnictw. Ta to jest przyczyna, dla której właśnie większość hołdująca po większej części ich opiniom i uczuciom, po większej części zaciągnięta w umysłowe ich poddaństwo, ani chce słyszeć o nich cdy rzecz idzie o politykę; z p. Dupin lękają się wewnętrznych rozterek i legalnych gwałtów przeciw wyższemu duchowieństwu, p. Thiers, jak mniemają, prędzej lub później skompromitowałby ją względem Europy. A n g l I a I zb a n i ż s 2 a. P o s i e d z e n i e d. 1. Sierpnia. - Zażalenia wczorajsze w izbic wyższej na stan Grecyi, ponowione zostały przez lorda Palmcrstona w izbie niższej w cierpkich wyrazach. Jakkolwiek Anglia prowadzi zbyt szczupły handel z tirecyą, ale jako gwarantka pożyczki ma wyraźny interes ze względu na stan tego kraju. Skreślił potem stan admimstracyi tego państwa, wypadki ocenił i stąd wniosek wyprowadził, iż nierząd panujący przy pisać należy brakowi wolnej konstytucyi. . Skutki rewolucyi w Wrześniu 1843 roku dokonanej, nie zostały poparte, Maurokordatos poczciwy patryota zmuszony został podziękować za urząd, Kolletti zaś, mąż stanu ze szkoły Alcgo baszy objął po nim miejsce, nie mając żadnych zdolności do kierowania sprawami państwa konstytucyjnego. Chcąc tego do

pizylćm żadnej innej zasługi, jak tylko, iż się z woli przypadku szlachcicem na świat pnyszło. Znam syna pani, i wiem także, co do źol11Ii1krza należy; a zląd wnoszę iż syn jej nie ma najmniejszego powołania do Staub wojskowego; iż jest zanadto swoiem wysokiem urodzeniem zajęty, aby się można spodziewać po nim usług, któiemiby jego ojczyzna poszczycić się później mogła. N ajbardziej zaś żałuję panią, ii syn jej rne jest przydatnym ani na oficera, ani na urzędnika, ani na księdza - słowem iż nie jest nicze.n innem, jak tylko czczym szlachcicem - a to całą duszą. Dziękuj paiii jeszcze losowi, źe odmówiwszy ie' synowi wszelkich zdolności, dal mu przecież znaczny majątek, Moiy mu Drak talentów wynagradza, i przy którym, bez mojej łaski, łatwo obejsc się może. - Spodziewam się iż bezstronność pani uzna dus*ue powody, skłaniające mię do tego postanowienia, które, jakkolwiek dla pan. TO re jest nie przyjemne. 1., za niezbędnie potrzebnem być im się zdaje. Zegnam panią.« na deputowanych narodowego sejmu, o oddaleniu opozycyi z izby, o zrzucaniu z urzędów sędziowskich, o ograniczeniu prassy i ustanowieniu palikarów w miejsce porządnego wojska. Szczególniej oburzał się lord okrucieństwami, których dopuszczał się dowódzca palikarów Grivas za wiedzą rządu. Ten chcąc ukarać nieposłusznych wsi całych, kazał za nogi ich wieszać na drzewach, stemple przeciągać przez łytki lub kłaść ciężkie kamienic na piersi, kobietom w ich szerokie szarawary puszczać dzikie koty i tym podobne barbarzyństwa. Nie chce powodów odkrywać, które przypisują to stronnictwu rossyjskiemu, to francuzkiemu, gdyż stronnictw w niepodlclćm państwie nie masz, a jeżeli stronnictwo jakie znajduje się w Grecyi tak zwane angielskie, jest to tylko stronnictwo prawdziwie narodowe, które popiera krajowe interesa. Lord Palmerston zapytał nakoniec czyli rząd chce utrzymać układ zabezpieczający Grecyi niepodległość, kiedy ta żadnych procentów od długu swego nie opłaca. Sir 11. Peel odrzekł. że Anglia bierze wielki udział w pomyślności Grecyi, lecz nie może się do jej spraw mieszać, nie chcąc naruszać jej niepodległości i ściągnąć na siebie zarzutów, jakiemi inne kraje obarczają. Kownie przepisywać nie może tego ministrom, ani też część dochodów państwa zabierać za zalegle procenta od długu, gdyż tym sposobem zawiehrzyłaby Anglia jeszcze więcej sprawy Grecyi. Ograniczy się przeto na wpływie dobrą radą. Zęby zaś nie wpływała zapomocą tej drogi, nie masz na to dowodu. Times donosi, że odroczenie parlamentu najdalej 9. Sierpnia, a jeżeli z robotami pośpieszą się odroczenie już 7. nastąpi. We wieczór tego samego dnia uda się X. Pani na ląd stały. L o n d y n, 5. Sierpnia. Dziś z rana wezwano nad. 8. posiedzenie rady tajnej do pałacu Buckingham, dla narady względem mowy od tronu. Wyszedł także roskaz do aktu prorogacyjnego, któren królowa osobiście dopełni. Królowa, uda się w Sobotę d. 9. na pokład jachtu królewskiego »\ Viktorya i Albert,« aby zWoolwich puścić się morzem do Antwerpii. Dnia 24. Lipca położono kamień węgielny do szkoły dla cyganów, wobec 5 O O osób, między któremi także cygany się znajdowali. Spodziewają się, że za pomocą oświecenia cyg.ini spowodują się do porządku towarzyskiego i przejdą na wiarę chrześcijańską. Dublin Evenig Mail grozi rządowi połączeniem się oranżystów z repcalerami i pyta, co rząd powie na to, kiedy ujrzy 100,000 repealów z zielonemi chorągwiami i 100,000 oranżystów ze swe mi banderami, jako braterską unią narodową nad brzegami Boyny. Połączenie się Texas ze Stanami zjednoczoncim daje powód w pismacn angiełskieh do rospraw nad polityką angielskiego gabinetu w tej mierze. Ponieważ rzecz tę uważać należy za spełnioną i opór już jest zapożny, przeto nie odrzeczy będzie poznać sposób uważania tego wypadku podług różnych stronnictw: - Morning C h r o n i c i e, organ whigowski, upatruje w tern klęskę polityki torysów zagranicznej i cierpkie czyni w tej mierze spostrzeżenia. Kość rzucono, powiada to pismo, zmuszeni jesteśmy patrzeć na połączenie Texasu z jego skutkami; widzimy jak rywalka naszej potęgi morskiej rozmaga sig nad brzegami zatoki mexykanskiej, jak zbliża się do niezmiernych przestrzeni i do brzegów spokojnego oceanu. Podobnie jak Francya za pomocą opiekuńczej taryfy corok większe postępy czyni nad śródziemnćm morzem i zamyka nam port po porcie, tak Stany ziednoczone w nowym świecie szerzą naszego wynalazku systemat prohibicyjny celny na wszystkich brzegach, które dawniej otwarte najbardziej ulegały naszemu wpływowi. Gdyby szło tylko o czczy honor, równowagę lub inną korzyść, już teraz pod przewagą ducha czasu przestarzalemi, niebyśmy nic mówili, ale tracimy tu handel, zyski, wpływy, żeglugę, jednćm słowem dobra materialne, do których utrzymania zbywa nam na zręczności, a do obrony na duchu. - T i m e s zapatruje się spokojniej na ten wypadek i być może

ZAPOZEW EDYKTALNY.

N ad pozostałością zmarłego w Karin i u ie powiatu 1 'łeszewskiego W ita G o r z e ń s k i c g o dziedzica został na dniu 12. Marca r. 1845. proeess spadkowo likwidacyjny otworzonym. Termin do po,dą£iia wszystkich pretensyj wyznaczony zostałA na \ dzień 15. Września r. b. o godzinie IOtej przed południem w Izbie stron totejszego Sądu przed Ur. W oide, Refereudalyuszem Sądu lNadziemiańskfcgo. Kto się w terminie tyin nie zgłosi, zostanie za utrącając ego prawo pierwszeństwa, jakieby miał uznany, i z pretensyą swoją li do tego odesłany, coby się po zaspokojeniu zgłoszonych wierzycieli pozostało. 'Poznań, dnia 21. Kwietnia 1845.

Król. Główny Sąd Ziemiański Wydział lszy.

za wyraz rządu w tym względzie uważana. - Przyłączenie się Texas mvażają z wielu stron za tryinnf odniesiony nad polityką europejską mieszania się do spraw obcych. Ci co tak rozprawiają, nie upatrują w tern środka pojednawczego, który dostatecznie się wynagradza, godząc nieprzyjaciół i jednając walczących, zabezpieczając wolność wyboru tym, któr y Bpd przewagą wpływów ulegali i szarpanemi byli gwałtowne mi namiętnościami. Zaprawdę polityką było emopejską, udzielać rad słabym do niepodległości, a zapatrywania się okiem zazdrości na silniejszych sąsiadów. J eden lub dwa wieki utwierdzą zapewne to przeświadczenie, że Texas powinno było zostać państwem niepodiegłćm, że szczególniejszego rodzaju pomieszanie rządu i anarchii, odpowiedzialności z nieodpowiedzialnością, które błędnie federalizmem nazywają, nie jest środkiem politycznym, jednoczącym, że wewnętrzny rosterk między państwami zrodzić powinny ten ponrysł na korzyść wszystkich stronnictw, że powinno było być utworzone niepodległe i silne państwo między Stanami zjednoczonemi, Mexykiem i Indyami zachodniemu Będzie to dopiero odkryciem wieków następnych. Tyle sic teraz przynajmniej polityka europejska przysłużyła, że przyłączenie to Texasu jako akt dobrowolnej ugody nastąpiło. Poseł Stanów zjednoczonych pracował wczora w ministerstwie spraw zagranicznych. Dorozumiewają się, że pytanie Texanskie jest przedmiotem żwawych narad dyplomatycznych. Portugalia.

L o n d y n, 26. Lipca. - Według ostatnich wiadomości z Lizbony z d.

12. b. m., zdaje się, że rząd portugalski szczerze myśli o zajęciu się projektowaną koleją żelazną. Rada ministrów pod prezydencyą króla i królowej, którzy jedynie w tym celu tutaj z Cintra przybyli, naradzała sie nad rozmaitemi projektami kolei żelaznych. Z dwunastu projektów, przedstawianych po większej części przez towarzystwa angielskie, uznano ośm za zupełnie nie potrzebne, lub też za uciążliwe w warunkach, dość jeżeli tylko trzy z nich zatwierdzą. Rząd wprzód ogłosi warunki, pod któremi pozwoli koleje prowadzić. Korespondent dziennika T i m e s jest tego zdania, że tylko jedna linia z Lizbony przez Coimbrę, Santarem do Oporto może procent przynosić i wątpi bardzo o zyskach, zatwierdzonej już kolei przez Alemtejo, Elvas do Badajoz, której wykonania towarzystwo lizbońskie robót publicznych podjęło się.

Niemcy.

D e s s a u, d. 3 O. Lipca. - Zakazano tutaj protestanckim przyjaciołom «-n-iati«, wjMjpow«; publicznie i pod golem niebem z mowami. Na ostatnieiu ich zgromadzeniu znajdowało się do 2 O O O osób. T li r c y a.

S k u t a r i, d. 17. Lipca. - Jakowianie powstali w górach, zagrożeni ze wszystkich stron, poddali się na dniu Q. Seraskierowi na łaskę. Seraskier pozostanie w Jakowie dla wprowadzenia porządku i zabezpieczenia się na przyszłość przed nowe mi rozruchami. Niektórzy sądzą, że Seraskier ma zamiar udać się do Bośnii i do baszaliku Ipek, chcąc skarcić tamecznych mieszkańców za dostarczanie prochu zbuntowanym Jakowianom. Inni mówią, że uda się do środkowej Albanii lub Skutari.

Kurs giełdy Warszawskiej z da. 5. Sierpnia 1845. r.

Wexlc: Berlin 100 lal. (2M.) żądają 91 rs. 93 kop. - Gdańsk 100 (al. (2M.) żądają 91 rs. 80 k. - Hamburg 300 m. K. [2M,) żądają 139 rs.

5 k. - Londyn funt sterl. (3JVI.) żądają 6 rs. 37 k., dają b' rs 32 k. - Moskwa 100 rub. sr (I M) żądają - rs. - k., dają _ rB. _ Pary/, 300 uanków (2 M.) żądają 74 rs. 55 k. - Wiedeń 150 złr. (2 M.) żądają - rs - k. 2) Pap.ery: Lisly zastawne nowe żądają 11 rs. 0.3 jA daja.14rs.9lk. - Obligacje udziałowe na300z1p. ż. - rs. - k., d. - rs. fcu kupca P. Bindera i w księgarni P. Mittler«. Bliższych szczegółów udzielą alisze.

G e r I a c Ii.

W Szelągu we Środę, dnia 13. Sierpnia 1813. trseci wie t/ii MŁoncert

.j

W,r obiciu papierowe, UsxUvy 1= pozlacane i sslahi Ź odebrał w naj nowszych deseniach i prze- !l 1 daje w cenach fabrycznych S. Kronthal.

wto wm >m A Am ;m!>m *mbW #W * -m A< Awykouany przez Szwarchachską Aapelc z Berlina. Ka zakończenie:

C'eMY targowe w mieście POZNANIU.

Duia 8. Sierpnia.

IbI5. r.

od I do Tal. sgr. friLIT.1. sRr.On

VVlelki przegląd nocny» Mftoof »łiMcj/ccti/ / *Wó»efu (Jttttf/Jl.

Biletów po 5 sgr. dostać można u kupca Pana B i n d e r a , w księgarniach Panów H e i n e i S z er k a, jakoteź przy kasie. Zaczyna się o godzinie 5 A . Bliższe szczegóły o koncercie ozuajniią alisze. N. L a u .

Jutro we Środę dnia 13. Sierpnia: ósmy wielki kene.ert w guście koncertów traussa. Tuzin biletów wejścia po tal , dostać można

Pszenicy szefel Zyta dt.

Jęczmienia dt.

Owsa . dt.

Tatarki dt · Groch u . dt.

Ziemniaków d1.

Siana cetnar Słomy kopa .

lYiasła garniec

1 10 - 1 21 1 9 6 1 12 1 5 - 1 7 - 24 29 1 7 6- 1 10 1 5 - 1 7 - 22 25 1 5 - 1 7 7 IQ - 7 25 1 [10 1 1 20