NOC 8 1 XA 2 STYCZNIA 1840ftroznlenie: nienawidzi ona wszystkiego, co niemieckie. ,.a w źle zrozumiane m przywiązaniu do narodowości" nienawidzi nawet wszystkiego, co cudzoziemskie. Nie tak było w Kongresówce przed r. 1830, ..Tam kształcił się język, unaradawiał się cudzoziemski postęp w oświacie, wykorzeniały się dawne staropolskie błędy: - tu język upada, postęp zagraniczny jako niszczący narodowość uważany, a dawne przesądy starannie pielęgnowane. 1, "A wszakże kraj tak ubogi we wszech względach za innemi postępować musi, nieledwie wszystko od innych przejmować; chęć odrzucania, zaś wszystkiego staje sit; w końcu tylko przyczyną złego wyboru. '"

Kronika Miasta Poznania: miesięcznik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1923.09.30 R.1 Nr9/10

Oto najdokładniejszy publicystyczny obraz Wielkopolski w czasach, które my oddawna za najświetniejsze w jej historji uważamy. Są w tym obrazie sprzeczności. Na początku autor zarzuca Wielkopolanom, że są duchowo zniemczeni, że przyswajają sobie zdobycze cywilizacyjne niemieckie, jak n. pi ulepszenie w rolnictwie, a w końcu zarzuca im ślepą nienawiść do Niemców, która im każe odrzucać bezwzględnie wszystko co niemieckie. Niejedna barwa w tym obrazie jest stanowczo przejaskrawiona; nesłusznem jest upatrywanie chaosu we wszystkich zbiorowych poczynaniach Wielkopolski. Gdyby naprawdę było tak źle. jak utrzymuje Bolesław Chrobry, wówczas należałoby się dziwić, że w tej dzielnicy wogóle mieszkają dziś jeszcze Polacy. Wiara Orła Białego w możliwość pogodzenia się z Orłem Czarnym, wyrażona w tej rozmowie, była oczywiście złudną. Jeżeli jednak mimo to tak obszernie omówiono tu ten pesymistyczny obraz Wielkopolski z pierwszej połowy wieku ubiegłego, to nie dlatego, że sianowi on kurjozuin historyczne, lecz dlatego, że zawiera wiele prawd bezwzględnie słusznych. Historyk powstania listo padowego nie może pominąć głębokich obserwacyj co do szwadronów poznańskich i udziału Wielkopolski w powstaniu r. 1830/31 wogóle. Utyskiwania, że Poznańskie nie dostarczyło wówczas głów do rady, lecz tylko kilka tysięcy rąk zbrojnych, przywodzi na pamięć zdziwienie innych dzielnic Polski, gdy w czerwcu roku 1919 w sejmie warszawskim zjawiła s'ę reprezentacja Wielkopolski i wbrew oczekiwaniom nie wywarła żadnego wpływu na kierunek i poziom obrad sejmowych, gdy tymczasem na froncie for macje wielkopolskie swemi czynami świetne mi zwracały na siebie oczy całej Polski.

KRONIKA MIASTA POZNANIA

Znakomite są charakterystyki trzech najwybitniejszych Wielkopolan pierwszej połowy wieku XIX. Charakterystyki te są tak trafne i tak dokładne, że i dziś nic z nich odjąć ani do nich dodatnio potrzeba. A jeżeli chodzi o stroni; pozytywną, o rady, jak robić należy, to uwagi o .. unaradawianiu postępu cudzoziemskiego III i dziś są słuszne. Wogóle "Rozmowa Orła Białego z Mieczysławem.i Bolesła we m" jest jednem z naj świetniej szych utworów publicystycznych wieku zeszłego, tak co do szerokości horyzontów myślowych, jak co do stylu i języka, odznaczającego się wielką mocą. jak wreszcie co do objektywności publicystycznej, której o rzecz chodzi, a nie o szarpaniel osób o odmiennych zapatrywaniach. Rzecz uwagi godna, że poza nazwiskami Dunina. Raczyńskiego 1 Marcinkowskiego niema w .,Rozmowie" żadnych nazwisk. Zważywszy to wszystko, możnaby pomyśleć, że rzecz tę napisał Trentowski, w ścisłych związkach zostający z ..Teraźniejszością i Przyszłością"', w której ogłosił dwie rozprawy 000 wyjarzmieniu Ojczyzny" i "Pozdrowienie do braci Wielkopolan"., i wierzący w możliwość pogodzenia się Polaków z Niemcami, gdyb/ nie polemika o gimnazjum poznańskie. Trentowski uważał je w swej "Chowannie" za jedno z najlepszych w Europie, a autor ...Rozmowy'- za najgorsze.

Tak więc sprawa autorstwa tego znakomitego utworu publicystycznego, który u współczesnych wywołał tylko słabe sprzeciwy. 1 to w Gazecie W. Ks. Poznańskiego i w bezimiennej broszurce, nadal pozostaje niewyjaśnioną. A n d r z ej Woj t k o w ski.

DZIAŁ BIEŻĄCY.

ROZBUDOWA WODOCIĄGÓW MIEJSKICH W POZNANIU.

Na posiedzeniu Rady Miejskiej odbytem 11. lipca tego roku został jednozgodnie przyjęty przedłożony przez Magistrat a wypracowany przez Zarząd Wodociągów Miejskich projekt rozbudowy tego zakładu użyteczności publicznej. Ze względu na to. że należyte zaopatrzenie miasta w wodę jest jedną z podstaw zdrowotności mieszkańców i każdy krok naprzód w rozwoju wodociągów jest równocześnie krokiem w kierunku dalszego rozwoju miasta, sprawie tej należy poświęcić nieco uwagI.