1G34
Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1845.10.25 Nr250
Czas czytania: ok. 18 min.zeł wiary swojej z narodowością i ma słuszność, a wiara jego istotnie głębszą jest nad pozornie uczone i rozumne mniemanie mędrków! Długoby się przyszło rozwodzić nad pojedynczymi punktami, nad mylnością zdań powyżej przytoczonych; na to ani miejsca ani czasu tu nie ma. Przytoczymy tu tylko to" co do ich wywrócenia kardynalnie potrzebne.
(Dals:ry ciąg nastiipi.J
WIADOMOŚCI KRAJOWE.
P o z n a ń, 24. Paźdz. - Ministeryum spraw wewnętrznych uważa za 'swój obowiązek, następujące doniesienie podać do publicznej wiadomości: »Choroba ziemniaków pojawiająca się w roku bieżącym po rozmaitych okolicach, w jednych mniej, w drugich więcej, z wielu już stron wywołała życzenia, aby ziemniaki zacząć na nowo chodować z nasienia. Doświadczenia dotychczasowe nauczyły wszakże, że aby na tej drodze przyjść do zbierania plonu, potrzeba na to lat wielu, coby oczywiście z wielką było połączone szkodą dla rolnictwa. Do tego jeszcze dodać wypada niepewność pomyślnego skutku. Doświadczenie jednakże nie dawno zrobione, na największą zasługuje uwagę. Ogrodowemu w dobrach Boitzenburg należących do hrabiego Arnima, panu Zander, który, jako ogrodnik uczony wielkie sobie zjednał imię na wystawach kwiatów i owoców w Berlinie, udało się, w jednym roku z nasienia dochować się ziemniaków, których zbiór wyrównywał zbiorowi z ziemniaków zasadzonych; a ziemniaki w ten sposób zebrane w roku bieżącym, zupełnie są zdrowe i wolne od choroby, kiedy zwykłym sposobem sadzone zarażone są chorobą. Doniesienie ogrodowego Zander, które nas co tylko doszło, następujące w tym względzie przepisuje postępowanie: Zbiera się w jesieni jagody z ziemniaków przed mrozem"), i zachowuje się takowe do końca Stycznia w miejscu suchćm, gdzieby mróz nie dochodził. Jagody natenczas rozdusza się ręką, i wkłada do garnka lub innego naczynia, w którćm 6 - 8 dni zostają, aby gniły, przez co części szlamowate oddzielają się od nasienia. Następnie nalewa się na nie woda, a podobnie jak ziarna ogórkowe obmywają się, suszą 1 chowają w miejscu suchćm. W końcu Marca albo z początkiem Kwietnia sieje się nasienie to w inspekta, i obchodzi się z tćm podobnie jak z innymi roślinkami warzywnemi. Jeżeli kto ma miejsce ciepłe, nie wystawioue na wiatry: na przykład kawałek ziemi położony przy domu albo jakim murze na południc, (podług zdania pana Zander) nie potrzeba natenczas inspektów z oknami, ale można sic Z roślinkami temi obchodzić jak z roślinkami tabacznemi; starać się jednakże trzeba, ponieważ młode te roślinki bardzo są niewytrzymale na mróz, aby je w nocy, jeżeli się na mróz zanosi, przykryć słomą albo deskami, co bardzo łatwo da się uskutecznić, jeżeli inspakt otoczy się ze wszystkich stron deskami na podłóż poutykanemi w ziemię, na których rozpościera się przykrycie tak, że się roślin wcale nie porusza. Skoro rośliny te w Maju już podrosły, przesadza je się na grunt lekki W takiem od siebie oddaleniu, jak się zwykle ziemniaki sadzą» Pan Zander wziął w tym roku nasienie z ziemniaków saskich, tak zwanych wczesnych czyli Swięto-Jańskich, i zasiał je w inspekt 11. Kwietnia, przesadził zaś rośliny na pole na dniu 26. Maja. Dodajemyf przytćm, że wegetacya w Boitzenburg o 14 dni później następuje jak w Berlinie. Każdy *) Podług innych doświadczeń mały mrozek nie szkodzi, aby nasicuie nie minio puszczać kiełków.
całein, jakby, perły, rozsiaue zasady, co Ludowi jego przynależną godność, jego ważne znaczenie i jego wielkie i święte obowiązki w prawdziwem świetle poznać dają; a tak ominęła szan. autorka zgubną Charybdę, w którą zwykle jednostronni, a ztąd niesprawiedliwi lub chytrzy miłośnicy Ludu wpadają, co się dla Ludu samych tylko praw domagają, a o powinnościach jego, albo zupełnie przemilczają, albo je też tylko Za rzecz potoczną być cenią. Zdają się oni o lej'kardyualnej zasadzie społecznej nie wiedzieć, źe prawo i obowiązek zawsze w parze chodzić powinny, i źe prawo bez obowiązku istuem jest bezprawiem, C2\ li przywilejem. W końcu nie możemy jeszcze i o fej zalecie dziejów Polskich przepomnieć, źe do opowieści czysto dziejowych Barłtoinicja znajdują się często epizodycznie powtrącane ustępy, w których albo kmiocie sami jaką kwestyją, tycząca się życia publicznego, lub też domowego, wszechstronnie roztrząsują. albo leź Bartłomiej sam, zbaczając od rzeczy odleglejszych do najbliższych - bo bezpośrednio i rzeczywiście Lud dotykających - zastanawia się nad lem co dobre, a co złe, co rozumne, a co niedorzeczne. Podobne epizody, których i Lud nasz w swych opowieściach używać lubi, nie tylko urozmaicając przedmiot czytelnika do książki przynęcają, ale-i treścią swoją na umoralnienie i oświecenie Ludu nie mało wpłynąć mogą. Oto jest główny zarys jedynego w swym rodzaju dzieła, które patryolycznym obywatelom, duchownym i nauczycielom ku rozpowszechnieniu pomiędzy Ludem tym gorliwiej polecamy, im bardziej się przekonaliśmy, źc zacna autorka źadneini stronniczerni niepowodowana widokami, tak je pisała, jak jej potrzeba czasu, zdrowy rozum, szlachetne serce, a nadewszyelko miłość ojczyzny - pisać nakazywała, - a nic tak przewrotnie, jak to narzędzia arystokracyi i hierarchii dziś piszą. - Piotr Dahlmann.
krzak wydal przy zbiorze 1 do 11 garnca (Metzen) ziemniaków; jedna z roślin wydała ich nawet 280 sztuk. Prawda, źe było pomiędzy niemi wiele małych bardzo, zbiór jednakże z większych równćm był w ogóle zbiorowi z sadzonych ziemniaków. Ponieważ pan Zander przez 5 po sobie lat ciągle to samo robił doświadczenie, mógł tego spozimku udzielić nasienia i innym urzędnikom i. wyrobnikom w dobrach hrabiego. Ziemniaki te zebrane z nasienia wszystkie są zdrowe, kiedy w całej okolicy około Boitzenburg wszystkie są zarażone. Doświadczenie to tćm jest waźniejszem, źe wyrobnicy posadzili roślinki te razem z ziemniakami, a kiedy ziemniaki zwykłym sposobem sadzone, podpadają zarazie, z nasienia otrzymane wolne są od zarazy. Skutki doświadczeń tych zasługują na spieszne i ogólne naśladowanie, aby, gdzie jeszcze nie dotknięte mrozem znajdują się jagody kartoflane, takowe zbierano, i z niemi podług powyższego przepisu w roku przyszłym postąpiono. N a pół pręta kwadratowego można wysiać tyle nasienia, iż otrzymaneini z tąd roślinkami później całą morgę zasadzić można. Osobliwie korzystnem to będzie dla ludzi, którzy tylko na swą potrzebę sadzą ziemniaki. Życzyć dla tego wypada, aby doniesienie to jak najprędzej zamieszczonem było po wszystkich gazetach i dziennikach. 0) B e r l i n, d. 18. Października 1 845 .
B e r l i n, 14. Paźdz. - P. C a n i t z odjechał do Wiednia celem zabrania żony i przewiezienia sprzętów domowych. O następcy jegs na urząd poselski nic jeszcze pewnego nie słychać. Podobnćm jest bardzo do prawdy, iż zaproponowano p. Radowitz, i to tylko przeciw niemu do nadmienienia mamy iż jest katolikiem. Lepiej zawiadomieni wymieniają jenerała Gerlach, brata kaznodziei. Naszćm zdaniem osoba wojskowa w Wiedniu nicodpow ia<la wcale swemu przeznaczeniu, uszło by to w Rossyi, gdzie prócz munduru niernasz ani stopnia ani stanu żadnego. Ale w Austryi prędzej kardynał przejdzie do służby rządowej, jak jenerał, a żołnierz nigdy nie był dobrym politykiem w gabinecie. Bada stanu zajmuje się odprawami sejmowemi, których ogłoszenie z początkiem przyszłego miesiąca ma nastąpić. - Głoszą, iż przybycie królewsko-duńskiego posła, pan RowcntlowGriminil w miesiącu zeszłym przecież jakieś koncessye co do cła na Zundzic sprowadzić musi. Zupełnego jeduakże usunięcia trudności spodziewać się wcale nie można, albowiem Dania oświadczyła się wyraźnie, iż przed upływetn traktatów Londyńskiego i Ilclsingerskiego, więc przed r. 1852. ani o rozwiązaniu ani o innej jakiej umowie w przedmiocie zasady prawnej i systemu wcale wiedzieć nie chce. Lzieło Scherera o cle na Zundzic zostało jak najsurowićj zakazane w Kopenhadze, a pisma duńskie, które mówiły za lub przeciw temu, zostały zabrane.
Berlin, 15. Paźdz. - W towarzystwach dobrze zawiadomionych mówiono wczoraj powszechnie, iż pan Wedell obejmie nareszcie ministeryum spraw wewnętrznych, od którego, jak się zdaje, odłączonym zostanie wydział połicyi, mający stanowić osobną zupełnie i niezależną władzę pod przewodnictwem dotychczasowego prezesa połicyi p. Putkammer jako dyrektora generalnego wszystkich władz policyjnych. Takowe urządzenie odda znowu cały zarząd połicyi bezpośrednio w ręce rządu, gdy dotychczas w większej części monarchii zależy od gmin, - złe, które się czuć dało tyle w miastach większych. - Professor R6tscher przedłożył projekt do założenia szkoły dramatycznej. W tym celu żąda on 5 O O O talarów rocznie, *) Próby Ij'cb ziemniaków każdy obejrzeć sobie ranie w- bioYze tutejszej lanlralury P r zj p. Ile da K«y«
(Angielska marynarka). Nie mogę się wstrzymać, aby Panu nie donieść o przedmiocie, o którym w parlamencie, więcej jeszcze w tak nazwanych "p r o fe s s i oj ial Cirćles« a w nowszych czasach, osobliwie po powrocie wojska z ćwiczeń morskich i po gazetach szeroce się rozpisano. Przedmiotem tym jest stan Angielskiej Marynarki. Pokazało się na nowo, co już i dawniej utizymywano, źe chociaż prawda Anglicy pierwszem są mocarstwem morskiem, nie idzie stąd, aby i ich okręty były najlepsze. Pomiędzy okrętami, których używano do tegorocznych ćwiczeń morskich, najlepszym był Cauopus, okręt bardzo juź stary, zabrany Francuzom pod Abukir. Po nim drugie zajmował miejsce S1. Vincent, okręt Angielski, budowany na model doskonały okrętu Caledonii. Trzecim był Christiana IV., zabrany Duńczykom; nowe zaś okręty budowane przez Williams Symouds, teraźniejszego »Surveyor of 11» e N avy« okazały się bardzo lichemi, a stąd nawały zarzutów, klór" niu czyniono dawniej w «professional circles« licznie się ponowiły po dziennikach i powiększają się ciągle. Dziennik M. H e r a l d pierwszy wystąpił przeciw Williamowi S ymouds, i naliczył do 96 wielkich i małych, częścią skończonych, częścią na pół gotowych okrętów, przez Sir Williama budowanych, na które blisko półtora miliona funtów szlcrlingów wydano, a które spuszczone z warsztatu, takich zaraz potrzebowały napraw, źe takowe do pół miliona blisko kosztowały. Nie chcąc ciężkiej brać nasię odpowiedzialności, admiralieya będzie musiała im enić całkiem komissyą przełożoną nad budowlą okrętów, a nasamprzód usunąć Wil - liama Symouds, który zbyt wiele wydaje i experymentuje. Rzecz ta wielkiej jest wagi, ponieważ większa część nowych okrętów przez uiego zbudowana albo zaczęta, t. j. dziewięć okręiów liniowych całkiem skończonych, a piętnaście rozpoczętych, jedenaście fregat skończonych a dziesięć 'zaczętych. .Nie wiem z jakiego powodu, ale skargi, źe okręty Au gimnastyki, tańców i pływania opłacani, tudzież inne wydatki zaspokajane być mogą. W Kwietniu p. r. instytut ten ma być otworzonym. Z S z p a n da wy, 8. Paźdz. - I tu zawiązało się także towarzystwo mające na celu polepszenie losu klas pracujących. J ak wieść niesie, składać się ma ono z 9U członków ze wszech stanów tutejszej ludności. Od dawna słyszeliśmy o toczących się rozprawach nad sposobem w jakiby można przyjść w pomoc pracującym tak pod gospodarskim jak obyczajowym względem. Zgodzono się nakoniee, aby zająć się 1) kształceniem młodzieży, której wiek dorosły, niepozwala już do szkół uczęszczać; 2) wspieraniem rzemieślników, znajdujących się w chwilowym niedostatku zaliczeniami picnięźnemi bez procentu lub za procentem umiarkowanym, według okoliczności; 3) założeniem kassy oszczędności. Zawczoraj uczyniono pierwszy krok publiczny w tym względzie. Z pomiędzy zgromadzonych w jednej z sal szkoły miejskiej chłopców rzemieślniczych, zapisało się na ciągłą naukę rachunków 54, rysunków 56, kaligrafii i niemieckiego 57. Po stósownem przymowieniu się burmistrza Dra Zimmermann wykazującem cełe i skutki towarzystwa, Kektor PlisAkowski odbył pierwszą lekcyę.
WIADOMOŚCI ZAGRANICZNE.
Francya.
P a ryż, dn. 16. Października. - Raport urzędowy generała Lamoriciera z Oranu, potwierdza naszą wiadomość z d. 1. Października, iż 2 O O żołnierzy złożyło broń przed Arabami. Z Oranu dochodzą nas wiadomości do dnia 7. t. m. Generał Lamoriciere połączył siły swe z generałami Cavaignac i Korte. Walsin Esterhazy, szef jazdy arabskiej, który odbył w Październiku rekonesans, sam własną ręką zabił dwóch naczelników arabskich, opierających się atakować swych współwierców. Comcrce uważa, iż w obec ostatnich wypadków w Algieryi, trudno dostrzedz baczności generała, który nie wiedział co się dzieje na granicy. Zkąd to pochodzi, mówi to pismo, iż się dowiadujemy o nowej potędze Abd el Kadera ze smutnych wypadków? Czy mógł ten barbarzyniec zaopatrzyć się w broń, w żołnierzy i w obłogi wojenne, a rząd w Algierze o te» nie wiedzieć? Bugcaud tak mało o tern wiedział, iż kiedy Abd el Kader gotował się do napadu, marszałek sobie na urlop wyjechał. Marszałek jest o tę porę wielkim człowiekiem,' domniemanym spadkobiercą po marszałku Souleie, przyszłym ministrem regencyi, a więc śłodkiem wszystkich intryg. - Wszyscy mu się pochlebiają. Prawie to drugi Bonaparte, po powrocie z Egiptu. Pisma rządu i stronnictwa trzeciego stanu uważają go za nieuchronnego. Ale żołnierz, przyzwyczajony do pałasza, nlenawykly d« naszych konstytucyjnych praw, niepokoi nas względem przyszłości nie dalekiej . Chcą zaprowadzić dromedary do regularnej służby w wojsku afrykańskiein. Sądzą, że zwierze to. lubo podobne do wielbłądów, ma pewne "przymioty, bardzo dogodne do transportów żołnierzy i obłogów wojskowych, szczególniej w szybkich marszach, ponieważ wielkie robi kroki i bez wypoczynku odbywa znaczne i uciążliwe pochody. Konstytucyoiicl zaprzecza, aby Tbiers używał Bugeauda za narzędzie do wejścia do ministerstwa. Było dotąd wątpliwćm pytaniem, czyli na kolejach żelaznych transport towarów tak łatwy i tani będzie, jak na kanałach. Adininistracya kolei z Paryża do Rouen zmniejszyła taryfę przez rząd naznaczoną z własnego natchnienia na połowę. Celem tego zniżenia jest przewożenie towarów wodą przenieść na koleje żelazne. Dla tego podali prośbę szypry Sekwany,gielskie nie wiele są warle, dawno się już powtarzają i są uzasadnione. Zresztą przypomina sobie każdy z czasów ostatniej wojny, źe kapitanowie Angielscy uganiali się za komendą nad zabranym okrętem Francuskim, ponieważ przenosili je nad Angielskie Przy tegorocznych ćwiczeniach morskich ważne lakźe nasunęło się pytanie, co do niedostatecznej liczby majtków; byłyby one się niezawodnie prędzej rozpoczęły, gdyby nie było zbywało na majtkach, a i tak zapewnie nie były okręty opatrzone w dostateczną ich liczbę. Pomiędzy rozmaileini przyczynami, dla czego niedostaje majtków, najważniejsze pewno są następujące: okrutne obchodzenie się z nimi, które spowodowało więcej niż 40,000 majtków do udania się do Ameryki; brak dostatecznego utrzymania na <<»rość, albowiem w wspaniałym szpitalu w Grcenwich mala tylko cząnr J L" 1 ° Ż e «nieć; pomieszczenie, dalej przytiarnianie handlu nadbrzeżnego f ? b aro £ tn, ki > a teraz > haudlu W C le ID P rzcz t t k l . h , , . nvr, e . ranspor na o eJac ze1 " » » JI > , T a ) 1 K O" 1 a k obecnie jest wielki, ź e odmawiać zaczęto tycli i a« i i, Którzy sic już zgodzili na okręty kupieckie i wzięli zadatek, co stało się powodem do w i e 1 u u ż a I e n . Ale wszystkie te środki nie wystarczała: coraz bardziej domagać się należy, aby podobnie jak rząd łrancnzki i Angielski utworzył »enuipages a terre« i porozdzielał P omi ę dz y rozmaite P ort y . A b d . ,. okr ę tów liniow y ch i dziey awa ZleSCla sięć Ircgat każdego czasu można zaopatrzyć w dostateczną liczbę majtków, na to potrzeba 20 do 20,000 ludzi. N a to jednakże nie wystarcza bynajmniej dozwolone ua teraz pomnożenie liczby majtków. Zdaje się więc, źe przynajmniej o 15, do 18,000 liczbę ićh powiększyć będzie Irzcba, zwłaszcza, źe niezadługo blisko 30 okrętów liniowych będzie już tak daleko ukończonych, źe każdego czasu mogą wyjść pod żagle. Zmiana ta obejść się nie może bez usunięcia około 100 do służby niezdatnych wice- i kontrę- admirałów, i 200 do 300 równie niezdatnych
o naprawę koryta rzeki, by nie upaść przy wspolubieganiu sie administracyi kolei żelaznej. Paryż. - Wskutek niskich zanotowad nadeszlych z Anglii, sprzedawano znaczną ilość rent francuzkich, które także spadły. Równie i akcye na koleje żelazne taniej nabywano. Pogłoska rozeszła się o nowych nieporozumieniach między Anglią a Francyą z powodu Otahejti. Z Otahejti donoszą, iż gubernator Bruat ogłosił blokadę wyspy Raiatei, na której znajduje się królowa Pomareh. Marszałek Bugeaud powiada w drugim swym liście uniewinniającym, z powodu ogłoszenia drukiem listu pisanego do prefekta Dordogny, iź w pierwszćm pomieszaniu pisał pod wpływem nieszczęśliwych wiadomości z Algieru, dla tego nie przypomina sobie wyrażeń W liście zawartych, zaręcza jednak, że ten co go do druku oddał, tylko wyciąg uczynił niedokładny i przez to zmienił znaczenie nie jednej myśli. Nie było przecie jego zamiarem pisać o wypadkach afrykańskich w pismach publicznych. Utrzymuje więc, że to był łist z całą szczerością napisany do starego przyjaciela, nie mający przeznaczenia dla publiczności. N ie zna okoliczności, pod których wpły wem został ten list ogłoszony, ale żałuje tego z całych sił duszy i serca. Jest pewny że to się nie stało z wiedzą prefekta Dordogny, lecz za wpływem osoby niedyskretnej i źle mu życzącej. Po takiem tłumaczeniu się marszałka, wnosić można, że tu zachodzi jakowaś intryga zawiązana przez mnóstwo nieprzyjaciół marszałka, którzy chcą rząd z nim poróżnić i generałów dowodzących w Afryce. Z Oranu donoszą iź ksiądz Creusat udał się pod d. 7. z Maskary do Abd el Kadera. Duchowny ten pełen gorliwości religijnej, postanowił Emira nawrócić do religii katolickiej. Wprzód radził się w tćj mierze swego biskupa; a mimo roztropnych rad jego, jako też generał gubernatora, opuścił swą parafią w Maskarze, aby wyszukać Abd el Kadera i z nim pomówić. Pobożne to przedsięwzięcie może w tych czasach złe za sobą pociągnąć skutki. Abd el Kader zbyt jest mądry i zręczny, by z tego przybycia duchownego nie korzystać, ogłosi zapewne że ksiądz przybywa z warunkami pokoju. Tćm łatwiej uda się mu Arabów ciemnych podejść, kiedy już raz katolicki duchowny Suchet, generalny wikaryusz dyecezyi Algieru przybył do Emira dla ugody o wymianę jeńców. Podług naj nowszych v iadoiuości z Algieru z d. 10. t. m. wszyscy naczelnicy mianowani przez marszałka Bugeaud w dystrykcie Dellys odwiedzili komenderującego generała, zaręczając za siebie i swe pokolenia stałą wierność. Generał Marey trzymał w szachu szeryfa, który poburzył inne pokolenia Dahary i Uhennugi. Zapędziwszy go generał w góry, sam wrócił w dolinę by wytchnąć żołnierzom i koniom. Przy wybieraniu zapasów w Silos Uled U risów, pomagał/ mu szczerze w wiernos'ci pozostałe pokolenia. Tymczasem zbiegłe pokolenia spuściły się z gór w dolinę, na które z nienacka generał napadł i zabrał mnóstwo jeńców i bydła. Reszta pokolenia zbiegła znów w góry i to głębiej; kabylowie owych okolic wcale nie cieszą się z ich przybycia, bo są zatrudnieni teraz zbiorem fig. Anglia.
L o n d y n, d. 17. Paźdz. - Królowa angielska odwdzięczając się sułtanowi marokańskiemu za przysłane piękne konie, przeznaczyła na podarunek dla niego najpiękniejsze jedwabne i aksamitne tkaniny. L o n d v n. - W tym czasie w dwóch miejscach okoliczności połączyły razem floty angielskie i francuzkie; w obu tych miejscach liczba okrętów angielskich i siła mniejszą jest od francuzkich, a obie eskadry dla braku tej dostatecznej siły, nic mogą niczego stanowczego dokonać pomimo swej interwencyi. Ta niższość anglików w porównaniu z francuzami, i ten brak
kapitanów. Opinia publiczna bowiem coraz bardziej występuje przeciwko wielkiej liczbie oficerów wyższych, którzy częścią wpływom familijnym, częścią względom wyższym, zawdzięczają swe wyniesienia, a którzy jak rak toczą wojsko lądowe podobnie jak marynarkę. Times żąda wprost, aby wszystkich kapitanów wyżej 55 lat liczących pensyouowano. -
S P o s ó b r o b i e n i a o s t ry g. Żyjemy w wieku cudów, a słówko »niepodobieństwo« straciło wszelkie znaczenie. W krótkim czasie będą wszyscy u siebie w domu, podobnie jak ziole rybki, kanarki, trzymać także ostrygi, to jest inalc gniazdo ostryg w wanience z które, sobie co rana sami ostryg na śniadanie nałowić będą mogli. 1 nie ,est to czcza bajka. Wszakże w poważnej akademii umiejętności w 1 aryzu oswiadczył niedawno niejaki pan Carbonnel, iź odkry tajemnicę robienia ostryg. Bez żartu; pan Caibornie! robi ostrygi gdziekolwiek kiedykolwiek, równie jak kto inny robi wino szampańskie. Nie potrzebuj do tego niczego więcej jak tylko wanienki z wodą, którą natychmiast ostrygami napełnia. Oświadczył nawet gotowość utworzenia w obecności panów akademików kilkanaście par ostryg, na co tci uczeni panowie byliby chętnie przystali, gdyby ich ta myśl nieco strachem nie była zdjęła, iź, jak pierwsi te cudowne ostrygi ujrzą, tak leź pierwsi zjeść je będą musieli, a dla tego postanowili jeszcze trochę z wykonaniem zapowiedzianego cudu zaczekać, i pierwszą próbę w jednej z sadzawek tuileryjskich przedsięwziąć; co tes w łych dniach ma nastąpić, a skoro tylko pożądana wiadomość przybędzie, nie omieszkamy jej naszym czytelnikom natychmiast oznajmić. na Tamalawe, jest powodem nie małego sarkania. Zdaje się, ze llozas nie uczyni żadnych ważnych ani wielkich ofiar panom Gore i Ouseley, jak tylko przekona się, że żądań ich nie popiera silna flota, i że przez to są zmuszonemi do drobiazgowych działań zwlekających, za które dumny dyktator odpłaca się kupcom angielskim i francuzkim w.jego państwach mieszkającym. Montevideo bądzie uwolnionem od niebezpieczeństwa. Ostatnią zbrodnią Oribego było zamordowanie z zimną krwią 1160 jeńców wziętych do niewoli po porażce Rivcry i wszystkiego można się spodziewać po człowieku, który pomiędzy swe mi bagażami wozi krzyże, i na tych przybijać każe, jak to już nieraz uczynił, każdego jeńca Francuza lub Anglika. Tylko najeuergiezniejsze środki mogą do czegoś B takiemi ludźmi posłużyć, a umiarkowany ton mocarstw europejskich uważanym jest od południowo-amerykanów jako dowód, że nie myślemy szczerze zająć się tą sprawą» W Madagaskarze gorzej jeszcze poszło, a jednakże sprawa ta była przygotowaną. Może być. że królowa Madagaskaru jest równic okropnćm straszydłem jak Rozas, i bezwątpienia wydała postanowienia wielce samowolne, a kupcom europejskim nader szkodliwe. Wysłano francuzkic korwety "Berccau" i "Zelee" i angielski slop "Conway" do Tamatawe), by bronić tam osiadłych Francuzów i Anglików. Zdaje się przecież, że dowódca nie ocenił dostatecznie sił swoich-, ani trudności przedsięwzięcia-, bo w dniu 13. Czerwca wydał odezwę do królowej Ranawolo, bawiącej wewnątrz wyspy, który to dokument zapewne rąk jej nie doszedł nawet, a w którym oświad
OBWIESZCZENIE.
W nocy od 1. do 2. Lipca r. b. trafiło dwóch dozorców pogranicznych w obwodzie granicznym pomiędzy osadami Morawinem i Miel e s z ów K a w powiecie Oslrzeszowskim położouemi, na pewną ilość osób i 15 sztuk świń pośrednich, 1 maciorę i 1. prosięta, które, gdy nieznajomi zngnniacze na zawołanie olłicyalislmv zaraz opuścili i zbiegli, jako na domysł z Polski przemycone, przyareszlowali i następnie za 54 lal. 20 sgr. przez publiczną licylacyą spizedane zostały. Nieznajomi właściciele tychże świń wzywają się do udowodnienia prawa swego na zebraną kwolę licytacyjną, stosownie do . 60 prawa celnego karalnego z dnia 23. Stycznia 1838. r. z leni nadmienieniem, źe jeżeli się w przeciągu Ą. tygodni, od dnia tego rachując, v» którym niniejszo obwieszczenie ostatni raz umieszczonem zostanie w dzienniku regencyjnym,« Głównego Urzędu celnego w Podzamczu nikt nie zgłosi, summa wspomniona na rzecz skaibu obrac bowaną zostanie. Poznań, dnia LI. Sierpnia 1815 r.
I'rowinćyalu'y Dyrektor poborów.
w zastępstwie p o d p . lirorkmeyer. lATAiDAZ K O M E C Z N A . Folwark «iecżysto dzierżawny C hel mi czk i, w powiecie Iiiowrarjawskiin, w departamencie Rcgencyi Bydgoskiej położony, spadkobiercom A n d r z e j a Ar n d t należący, olaxowany na 11,052 Tal. 27 sgr. 6 fen. wedle laxy, mogącej być przejrzanej wraz z wykazem hipotecznym i warunkami w Begistraluize, ma być dnia 4. Kwietnia 1846. w miejscu zwykłem posiedzeń sadowem sprzedanyr. "Wszyscy niewiadomi pretendenci realni wzywają się, ażeby się pod niknicnicm prekluzyi zgłosili najpóźniej w terminie oznaczonym. Inowracław, dnia 26. Sierpnia 1815.
Król. Sąd Z i eins K o - miejski.
Wieś do sprzedania.
P o ł o ż o n a o p ół mili o d W i s ł y i W y s z o - gro d u, wylewowi nieulegająca wieś, 52 włók rozległości mająca, z których 20 włók ornego gruntu, 6 włók lasu, 26 włók gruntu z pod sprzedanego już boru, które się sianem, węglami i smolą z pniów na tćj przestrzeni się znajdujących, procentują, gdzie płodozmienne gospodarstwo jest zaprowadzone od kilku lat, i 22,000 zlot. pol. w listach zastawnych obciążona, jest do sprzedania. Wiadomość osobista lub listowna przez Płock wStarożebacb u właściciela tychże dóbr. Otworzenie sk ładu.
Mój handel towarów modnych dla ni ęźezy zn, tu przy ulicy Wilbelmowskiej obok hotelu bawarskiego założony, otworzyłem dnia dzisiejszego. Donosząc o tein najuniżeniej , zaręczam obok stałych i umiarkowanych cen skorą usługę i dostarczanie towarów najnowszym modom odpowiednich, których ceny stosowne do dobroci ich; przyczem polecam do łaskawego uwzględnienia nioj skład najprzedniejszych K a
III 6czył, że w przeciągu 48. godzin uderzy na twierdzę Tamatawe. Wiadomo, z jaką klęską atakujący odparteini zostali przez Malgaszów. Rząd fraucuzki może jest zadowolniony, że znalazł pozór do wykonana wyprawy na brzegi Madagaskaru. Ofiary może będą wielkie, a skutek żaden, albowiem zdobycie tego kraju byłoby narzuceniem krajowi nowego Algieru> powiększonego jeszcze zabójczym klimatem, ale publiczność paryzka mogłaby się tern zabawić, flota znalazłaby zajęcie, francuzkie posiadłości na wschodnim brzegu Afryki zostałyby powiększone, by można w razie potrzeby posłać siły wojenne do Egiptu. Dla tego Anglia podobnej polityce sprzeciwiać się powinna, a kapitan Kelly przyjmując podobną wyprawę zapomniał o swoim obowiązku i rząd zawikłał w trudną sprawę. - W dzisiejszym stanie rzeczy musi wyprawa nastąpić tera. bardziej, źe pozostali w Madagaskarze Europejczykowie są w największćm niebezpieczni stwie, odparcie napadu na Tamatawe opisują tam jako wielkie zwycięztwo. Chrześcian będą coraz bardziej prześladować, a dowóz bydła szlachtuz owego · i żywności do wysp Dourbou i Mauritius będzie przerwany przynajmniej na czas trwania kroków nieprzyjacielskich. Wojna jednakże zwróconą jest tylko przeciw pokoleniu Ho was, które jest wprawdzie najpotężniejszem, ale nie, jedynćm pokoleniem; z Łonem zaś pokoleniami możnaby wejść w stosunki przyjaźni. Położenie Anglii w tćj kwestyi jest dziwaczne i bardzo trudne, niechętnie ona daje się wciągać w podobną wojnę, ale nie może pozwolić działać Franryi samej, i to był powód zapewne, który zmusił kapitana Kelly do uderzenia na Tamatawe.
lnizelek 1 ugd uń skieb, we wszelkich materjacb, szalów, bind na szyję, szli psów, chustek do nosa i na szyję; ręk awiczek, k a p e l u s z y , tudziei wszelkich przedmiotów toalety inęzkiej, prawdziwych francuzkic h parfumów i t. p. Poznań, dnia 20. Października 1815.
Teodor Kweizer.
u_
Otworzenie handlu.
Mój ( utaj n a W r o c ł a w s k i e j u l i c y N r. 3 O .
w niegdy hotelu Warszawskim założony Handel win otworzę w niedzielę dnia 26. Października r. b. Donosząc o triu najuniżeniej i polecając siebie łaskawym względom, zapewniam, iż będzie mein usiłowaniem, dawać najlepsze wina poj ak najtańszych cenach, niemniej iż dołożyłem wszelkich starań względem dostarczenia delikatesów i «niadań. L u d w i k K li h n a s t. Świeży Astr. kawiar, %sardi'nes a 17żuile, sardelki, sery Szwajcarski, Limburski i z ziół poleca L u d w i k K li h n a s tmód dla mężczyzn w rynku JIr. 13., poleca z najnowszego walnego jar m ark u Lipskiego gotowe palcfoty i kamizelki francuzkiego i angielskiego kroju, najnowsze .Paryskie ka»eSiisxe i czapki, lIIłlerye na paletoly i spodnie, maleiye axamitue, kaźmirkowe i jedwabne na kamizelki, s t r O t . e itaszyjne, Jedwabne i llanelotve ka - taniRl zdrowia i koszule etc. M<. Meyer.
Prześwietnej Publiczności donoszę najuniżeniej , iż z Wrocławskiej ulicy dotychczasowego mieszkania mego, przeprowadziłem się do oberży Krakowskiej przy ulicy Wodnej. Jb \ Hiitznvr.
Wspólna kolacya w lokalu kasyuowym dana będzie dnia 26. Października r. b. o godzinie 7. z wieczora. Szanowni członkowie chcący mieć udział, raczą na liście u Ekonoma kasyna J a b 1kowskiego się znajdującej, zapisać się. Dyrekcya kasyna polskiego w Poznaniu. Niżej podpisany main honor zawiadomić Wysoką szlachtę jako i Szanowną pub l i c z n ość, iż o d dnia 12. b. m. moj a n o w o urządzona restauracya przy ulicy Wodnej Nr. 28. na pierwszćm piętrze w domu Pana P a w ł o ws ki e g o otworzoną została; niemniej donoszę uniżenie, iż objady po 10 sgr. na osobę dostać będzie można. Abonentów miesięcznych upraszam uprzejmie o zgłoszenie się, ponieważ postanowiłem objady miesięczne od 5 do 10 Tal. Wszelkie obstalunki objadowe przyjmowane będą, dziennie a zwłaszcza w niedziele będą; śniadania staro polskie urządzone. Poznań, dnia 18. Października 1845.
A» -PjtmtjJ!. były ekonom kasyna połsk.
N ajlepsze soczyste c y t r y n y , tuzin po 10 sgr., świeże Iliszp. winogrona, najlepszy t ł u s t Y A wędź. łosoś, św. Brunświcki salceson i świeże sar«lelki Anschovis? w ziołach u kła d a fi e, odebrał i poleca JT. IlIp/iraim, Wodna ulica Nr. 3 .
C e n y t a r g o w e Dnia 22. Paźdz.
. , . I «45. r.
w mleSCle od POXNANIV:
«1» Tal. ift. fi-n.IT»1. ser <»0
Pszenicy szefel Z} ta dt.
Jęczmienia dt Owsa . dt.
Tatarki dt Grochu. dt.
Ziemniaków dt.
Siana cetnar Słomy kopa .
Masła garnhc 1 21 1 1 7 10 - 29 1 1 U 5 mmm 11 1 25 8 15 - 120 - 123 l 10 1 1 1 16 27 9l 25
XV niedzielę dnia 26. Października 1845. r.
będą mieli kazanie
W ciągn tygodnia od d. 17.
do 23. Pazdz. r. b.
JVazwy kościół <<»<<<< -.
przedpołudniem.
W kościele katedralnym .... Dnia 1. Listopada - · · W kość. fani. S. Maryi Magu. .
W kościele S. Woj ciecha · .. Dnia 1. Listopada · · · W kościele S. Marcina . . . . .
Dnia 1. Listopada · . · Frauciszk. (gminauiem. - kalol.) .
W kościele dawno XX. Domin.
X. Kom. Piątkowski.
Tenże.
- Man. Amman.
- iłlau. Prokop.
Tenże.
. Dziel;. Kamieński.
Tenże.
- Pr. tirandke.
. Licenlial Wiek o godz. 8. po niemiec. - Pr. Tomaszewski.
- Lic.Wickog.8. po u.
Klervk Hubner.
Kandydat Kandydat Kandydat
Dnia ]. Listopada .,.
W fcośc. Sióstr imlnsiei'djia W kość. cu aniel. S. Krzyża, W kość. ewanicI. S. Piotra , .
W kościele garnizonowym , .
popołudniuurodź, się A fe 1 · "5
Vi wzięto parumarto
1,
X.Prob. Urbanowicz.
Tenże.
3 % 2 1 2 1 1 1 6 3
- Pr. (.'randkę.
Kandydat Kandydat 2 1 1 3 1 1 1
Ogółem
& 15 [[5"
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1845.10.25 Nr250 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.