· )K 37. w Piątek

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1846.02.13 Nr37

1\

5&

13. lntego 1846.

Nakładem Drukarni Nadwornej W. Ueckera i Spółki. - Redaktor odpowiedzialny: Dr. J, RymurAieicicz.

WIADOIOSCURAJOWŁ

Berlin, 3. Lutego. - Udzielony architektowi C. A. Bley pod dniem 30. Kwietnia 1844. patent na dwie maszyny do tłoczenia kamiennych w-ęg1i i torfu został na powrót odebranym, ponieważ dowiedziono, źe wynalazek ten nie da się w użycie wprowadzić. Najwyższy rozkaz gabinetowy, stawiający młodych oficerów pod pewien rodzaj dozoru policyjnego we względzie ich prowadzenia się, wielu z nich bardzo się nie podoba, jako niezgadzający się z ich wojskowym honorem. W tym celu odbyło się wiele zgromadzeń tutejszych oficerów, gdzie radzono nad podaniem petycyi do szefa gwardyi, księcia Pruskiego o wyrobienie odwołania wspomnionego rozkazu królewskiego, i mówią, że książę sam z własnego natchnienia już oto się wstawiał. Stanowisko honoru wojskowego, z którego te reklamacye wypływają, nie zdaje się być szczęśliwie wybranem, gdyż właśnie zakaz ów z tego samego wypłynął źródła i zwolennicy jego na tej samej bronią go zasadzie. Opinia publiczna tutejszego towarzystwa jest wyraźnie na stronic reklamujących. Stan wojskowy w Prusach nie jest już wyłączną kastą; w swym obowiązku do powszechnej obrony jako też w ustanowieniu landwcry stał on się ogólnym stanem honorowym pruskiego obywatela, i utrzymać go przy tym zaszczycie jest powinnością i życzeniem wszystkich. Nasi oficerowie, trzeba to wyznać na ich pochwałę, zdają się coraz więcej przejęci godnością swego powołania i potrzebami czasu i wolne chwile poświęcają naukom, co doprowadzi do zniszczenia pomiędzy niemi ducha kast, a zaprowadzenia ducha równości i prawdziwego wykształcenia. B e r l i n, d. 3. Lutego. Tutejsze towarzystwo rzemieślników, będące pod przewodnictwem .syndyka miejskiego Hcdcmanna, wywierało dobry wpływ na towarzyskie i obyczajowe życie rzemieślników, mimo tego zbliża się ku swemu schyłkowi, gdyż ciąży na dielt) podejrzenie, rozszerzania zabiegów destrukcyjnych. Dawniejsze wyrazy liberalizm, opozycya, demagogia i t. d. poszły w zapomnienie, a tak zwane stronnicto konserwatywne wynalazło natomiast inny wyraz: »destrukcyjnych dążności,«o dramacie p. t. Urszula Mejerin.

.rijb4> rr «"".«-B'''' .. . . . .-:------0- ...... rakter jaki b.jdź, a stawiając i wyprowadzając ua scenę po im gadać i ruszać się, jak wypadnie, wydrukowawszy poprzednio ostrzeżenie, źe rzecz dzieje się w tym, a w tym wieku. O utrzymanie charakteru osób historycznych, o prawdziwość, a przynajmniej prawdopodobieństwo faktów, o uchwycenie idei wieku i napojenie się leni życiem owoczesuein, myślą i sercem przedwiekowych bohaterów, to taui już ani pytaj, bo któż przychodzi do teatru z folianIową kroniką i porównywa dały i czyny, któż tnk szpieguje autora, chcąc go na gorącym złapać uczynku. - Takielo jeszcze między nami gdzie niegdzie szerzą się wyobrażenia, których, źe usłuchał autor wspomnianej sztuki, poniekąd słuszne mamy do sądzenia powody; atoli przedcwszyslkiem ostrzegamy, że nic o (vui dramacie pod względem estetycznej jego wartości rozprawiać nic będziemy, ograniczając się jedynie na wykazaniu, o ile autor oddalił się od prawjy historycznej, znane i pewne fakla pofatszowal i osobom historycznym, o których rzetelne inamy wiadomości, nowe i nieznane pouada atł 1ChOrak1tej A naprzód co się tyczy węzła całą sztukę wiążącego, zdaje się, iż _ jestjźądza wyniesienia się p, Urszuli, która wszelkie rywalki od Władv t a b a. oddala ri W b tein l!llniemaniu, , że przyrzlv król k P l olski kiedyś . i,ą pDS UlI tym sl-'0so em Koroną uWlenczy. J e sITo JUz 1.kaKroc pC5W-rorzona bajka, jakoby Urszula o koronie myśleć i Władysława sługą swego serca zrobić chciała, bo Urszula Mejerin, rodem Niemka, przybyłaa samo swe nazwisko teraźniejsze przybrało w miejsce dawnego »reakcyi;« lista konduity zaprowadzona w towarzystwie mówi bez ogródki, iż towarzystwo rzemieślników ugania się za destrukcyjnemi dążnościami. Lista konduity tajemnic jest prowadzoną, osoba, o której mowa, nie wie nawet, jakie jest o niej zdanie opisane. A chociaż łatwiej wydawać zdanie o jednej osobie, daleko jednak trudniej sądzić o całćm towarzystwie. Osoba wydająca sąd nawet jest zdolności ograniczonych, a jednak jej zdanie służy za podstawę ważnych rozporządzeń. Nie masz żadnej obrony dla obwinionego i takie postępowanie może wpłynąć bardzo szkodliwie na moralność ludu. - Często dzieje się z pobudek egoizmu oczernienie drugich i z tego powodu życzylibyśmy sobie innego postępowania. Królewiec, d.'29. Stycznia. - Major Dcchen, członek komitetu do obchodzenia rocznych pamiątek byłych ochotników, napisał list do komitetu tegoż, w którym donosi o swym wystąpieniu, podając za przyczynę, źe komenderujący, p. Dohna, zakazał wszystkim wojskowym brać udział we wszystkich uroczystościach ochotników. Razem z panem Dechen był bowiem wybranym do komitetu także i znany kupiec Heinrich, od którego żądano, ażeby piśmiennie oświadczył, iż przez swoją propozycyą niewpuszczania żadnego wojskowego do ogrodu Giełdy, nie chciał obrazić ani korpusu oficerów w ogólności, ani żadnego pojedynczo. Pan Heinrich był gotowym do podobnego oświadczenia, ale nic tak specialnie, jak od niego żądano.

WIADOMOŚCI ZAGBAMM

Rossya i Polska.

War s z a w a, d. 7. Lutego. - Przy wykonaniu najwyżej zatwierdzonej na dniu 24. Października 1844. r. decyzyi komitetu pp. ministrów, zabraniającej cudzoziemcom sprzedaży na tamecznym jarmarku kontraktowym, podciągnął p«d kategoryę cudzoziemców, pod względem przyjazdu na rzeczony jarmark, kupców i fabrykantów Królestwa polskiego, i w skutku tego uprzedził ich, podczas jarmarku zeszłorocznego, aby nadał'na jarmark

,lo Polski roku 1592" jako służebna Anny, żony Zygmunta, a matki Władysława, wychwalanej z świętobliwego życia i szczególnej poboźuościC) już więc wtedy około 20 lat mieć musiała. Po śmierci Anny, pozostawszy w usługach Konstancyi, sprawowała obowiązki ochmistrzyni, czyli przełożonej nad pannami dworskiemi (a), a zatem w chwili śmierci Zygmunta III. roku 1632. dn. 30. Kwietnia zaszłej, musiała mieć około 60 lal; jakoż wkrótce, bo roku 1635. 9. Kwietnia zaniemógłszy, 15. umarła, pogrzebiona u Jezuitów 11. Maja (3). Tym sposobem cała intryga sztuki "pada, a słuchacz mimo tego przez całe pięć aktów przypatrywać się musi Urszuli, pretendentce tronu, której wszyscy bohaterowie jeden po drugim Iną verbu veritatis. Nie była leź i nie mogła być jej władza, tak potężną, jaką autor wystawił, aby za życia Zygmunta roskazać mogła uwięzić pazia Hetmańskiego, a w czasie bezkrólewia dom Kazanowskiego wojewody Podolskiego otoczyć, bo jak w jednym, tak w drugim razie jedynie Marszałek W. koronny mógł roskazywać, o czem autor może się przekonać we wszystkich kompeudyach prawa pospolitego polskiego; począwszy od Laskiego C), aż do Skrzeluskiego i Trębickiego (b). Również śiniesznein jest wystąpienie Władysława zaraz po zgonie Zygmunta, w osobie króla Polskiego, kiedy ten dopiero 8. Listopada, a za tern w pól roku blisko obranym został (?); podobnież wiadomo jest po

(') Pamiętali" Albrycbta RadziwiMa Posmaii 1039, I 253. Skarga kazania prr.\goclno Kraków fol. p. 259. - (3) Magistra curiae luatrotia gynaecco moderani. Kromer De Biu Polomac 1627. p. 167. Pamięt. Hadz. I. 252. - (') Paniiętaiki Radzi«. I. 259. - (4) Łaski Statuta p. CXII. - (5) Januszewski statula l prj.łwileje 1600. p. 293. Kromer l. c. p. 144: Hartkuoch 1697. Dc Republ. p 515. Cbwalkowski jus publ. in 4» p. 140. Zalanowski Jus publ. Varsaviae 1741 l. 503. Łengnich 1835. II. 273. Skrzctiiski prawo pospolita l 172. Trcbicki prawo polityczue I. 509. i bardzo wiele iuujch - (6) Piasecki Chro wziąwszy wiadomość o takićm rozporządzeniu rządu gubernialnego kijowbkiego, oraz zwazając, że mieszkańcy Królestwa polskiego, jako podlegli jednemu co i poddani Cesarstwa berłu, nie powinuiby być i w obecnym razie uważani za cudzoziemców, wstawiała się za pośrednictwew J O. księcia namiestnika królewskiego do władz cesarstwa, o usunięcie wspomnionćj przeszkody; i chociaż przedmiot ten, według zawiadoraieuia J\ V. niintstra spraw wewnętrznych, jeszcze w miesiącu Lipcu r. z. odstąpioniy został rządzącemu senatowi, z tein wszystkićm J. Książęca Mość pod d. 2 O. Lipca t. r., nr. 6 8 29, raczył zawiadomić komissyą rządową spraw wewnętrznych i duchownych, że kwestya, czy mieszkańców królestwa należy podciągnąć pod przepis powołanej na początku dccyzyi komitetu pp. ministrów, niczostała dotąd ostatecznie rozstrzygniętą, jak niemniej, iż z powodu, że rządzący senat niezgodził się z opinią w tej mierze rzeczywistego radcy tajnego Perowskiego, i wnioskami JW. ministra finansów, rzecz ta musi uled z rozpoznaniu ogólnego zebrania senatu. Zapobiegając przeto, aby przedsiębiercy Królestwa polskiego, jeżeli którzyf, z powodu zbliżającego się jarmarku, zamierzają odbyć podróż do Kijowa, nie byli narażeni na stratę czasu i niepotrzebne wydatki, rządy gubernialnc uprzedziły o powyźszćm położeniu rzcezy wszystkich fabrykantów oraz kupców, którzy na pomieniony jarmark zwykli się udać. War s z a w a, d. 8. Lutego. - Już jedno z pism namieniło o wychodzić mającym u nas w r. b. romaesic pod tytułem: Rodin, czyli duch na dr o dz e p o ku t y, który J S. Bogucki wygotował. Pomysł ten utworzenia romausu z romansu, wiele już przedwczesnych wydawał sądów i OpInII. Wiemy z pewnością, że ciekawość publiczności wkrótce, a najdalej w połowie miesiąca Lutego zaspokojoną zostanie; dotąd przecie należy podziwiać śmiały pomysł i pracowitość autora, który w krótkim czasie 16 już tomów pism swoich wykończył. Po K l e m e n t y n i e, jako romansie wyższego rzędu, najwięcej o Kodiuie spodziewać się należy. - Obszerność dzieła 8 tomów wynoszącego: wybór przedmiotu z tyle głośnego Żyda tułacza; nowość: bo wiemy pewno, ze Rodin nie jest ani naśladowaniem dzieła Eugeniusza S ue, ani jego parodyą, obiecują głośne przyjęcie. Osobny prospekt objawi bliższe szczegóły treści dzieła i o warunkach prenumeraty doniesie. Z nad granicy polskiej, d. 24. Stycznia. - Religijne prześladowania mimo cesarskich odwiedzin w Rzymie nic tylko wciąż trwają, ale jeszcze rossyjskie popy podwajają swą żarliwość w nawracaniu ludu. W izyta rzymska nie podobała sio im wcale, chociaż żadnych dotąd nie wywarła skutków. N awet w iiadbaltykich prowincjach nawracanie nie ustało, mimo wyraźnego ukazu cesarskiego. Wniosek niektórych nienieckich obywateli wKurlandyi, aby rząd odkupił ich dobra, a sami się mogli przenieść do Niemiec, bardzo źle został przyjęty i odmowną odebrali odpowiedź. P e t e r s b u r g, d. 2. Lutego. - Zdanie sprawy o czynnościach ministerstwa spraw wewnętrzuych w r. 1844. (Wyciąg ze zdania sprawy złożonego N. Cesarzowi.) (Ciąg dalszy.) B. Co do praw różnym stanom właściwych. ") 1) Ula biednej szlachty gubernii Symbirskićj, Smoleńskiej i Riazańskićj, oprócz wyznaczonych dawniej gruntów w Symbirskićj guberni dla 380 familii, po 60 dziesięcin na *) Zmiany zaszłe co do stanów w państwie bjly w 1811 roku następujące: a) w czterech guberniach, przeszło do sianu uolnyck rolników, 12,500 dusz płci III.; 1» poczcslne obywatelstwo dziedziczne otrzymało 70 osób pici m. i 10 pici ż.; osobiste, 27 osób pici ni ; c) z mieszkających w Cesarstw ie cudzoziem - ców, 76 wykonało przysięgi- u» poddaństwo; od poddaństwa uwolniono 18wszechnic, że pogrzeb królewski dopiero po koronacji nowo obranego następował, jakoż Zjguuiht dopiero 4. Lutego 1633 pogrzebanym zo stal (7) w Krakowie. Brudna i obrażającą jcsl scena, wystawiająca Władysława, chcącego zbezcześci młodą .dziewice. Czyliź z tylu przymiotów chwalebnych tego króla tę tylko odwrotną stronę charakteru znał autor, czy bluzuiąc iinicuiowi wielkiego monarchy, miał zamiar ochydzić i shańbić najświetniejsze imiona naszej przeszłości, i wszetecznyni obrazem zadać obelgę narodowi i jego hisloryi? - na te pytania dostatecznej odpowiedzi żądamy od autora, (którym, jak słyszeliśmy, ma być p. M. . . . . .-ski. rela ta refero ). Zaiste zabawną jest rzeczą widzieć w chwili śmierci Zygmunta III.

kręcącego się po scenie Andrzeja Bobolę, zmarłego roku 1616., a zatem 16toma lały wprzódy, o klórym mówi Piasecki (S). »Suh finem nutem ejuidem mini (1616,), decesserat quoque Culriculi RegisPraejectus, Andreas B-obola, ocluagena ?-iiis, homo rudis, morosus, promotus ad tjlud officium pałrocinio Sacerdotum S.J.« również śmieszną byiuość i mowa Arciszewskiego w czasie rozdawania wakausów, który nic będąc Senatorem nie mógł się znajdować na radzie. Przytomny temu wypadkowi Radziwiłł obszernie tę rzecz opisuje T. I. p 9. Radzibyśmy sic, także nauczyli, co to za jeden Arciszewski, dworzanin i dozorca Władysława, bo o ile wiemy z ISiesicckiego i Okolskiego (e) dwóch było za Władysława IV. w Polsce Arciszewskich; Bogusław i Albrecht, ale żaden nad młodością Władysława IV nie czuwał. Podobnież, kiedy to Kazanowski obronił Władysława pod Snioletiskiem (' ": nie w iemy, bo ani Władysław się nie potykał, ani Adam Kaniem» 1648. p. 535. Pamiętniki Uadz. L 97.- (') Piasecki Chroń. p. 515. Kadziwil Pam L 135. - [») Cliion, 1648. p. 358. - (») Okolski Orbis Polonus 1640. II. 628. Kicsiccki L - (l li; Patrz oblęż. Siuołciis. n dziełu Kobierzyfamilią, rozkazano oddzielić jeszcze po 80 dziesięcin na familią w Kurhań - skiin powiecie Tobolskiej gubernii. Przesiedlenie szlachty Riazaiiskiej Smoleńskiej zostało wstrzymane z powodu, iż wyznaczone dla nićj grunta nic są jeszcze rozgraniczone. Uczynione takoż kroki do opatrzenia biednej szlachty Tulskiej gubernii i zbierają się wiadomości o wszystkiej szlachcie mającej po 25 lub mniej włościan. 2) Po zezwoleniu N. Cesarza na oświadczony przez radzcę kollegialnego księcia Witgensteina zamiar uwolnienia 622 włościan dla przejścia na włościan obowiązkowych, upoważniono go do zawarcia o tćm umowy. Podobne oświadczenin uczynili także niektórzy inni obywatele, lecz podane projekta z powodu niezgodności warunków z wydanemi co do tego prawidłami, nie mogły wziąść skutku. 3) Projekt artykułów dodatkowych do ustawy 1819 r. o włościanach inllantskich, był rozpatrzony na zgromadzeniu szlachty inllantskiej, a potem decyzya osobnego na to wyznaczonego komitetu otrzymała mouarsze potwierdzenie. Ula zapewnienia dobrego bytu włościan w guberniach bałtyckich, szlachta Estońska zawiązała towarzystwo, mające kupić majątek ziemski i w nim wykonać próbę wzorowego urządzenia stosunków między włościanami i dziedzicami. Towarzystwo posiada już na ten cel 21,5 O O r. sr. i nadto pozwolono mu zaciągnąć pożyczkę 5 O, O O O rubli srebrnych w kassie państwa. 4) Wniesiony do rady państwa projekt urządzenia stosunków między właścicielami miast i miasteczek, a mieszkańcami w Beśsarabskim obwodzie został potwierdzony. O des a, d.26. Stycznia. - Kupcy i producenci z natężeniem wielkiem wyglądają postanowienia parł imentu angielskiego względem praw zbożowych. Niech ekonomiści polityczni rozumują jak chcą, to usunięcie dla cIa zbożowego w Anglii wywrze na nasz port pomyślny wpływ. Niech tylko zboże nasze ma wolny przystęp do Anglii, a produkeya jego pomnoży się w naszych prowiiicyach o drugie tyle i taniej go dostawiać będziemy mogli niż ktokolwiek, - Z samej Odesy wyszło przeszłego roku 1, 777 , 087 czetwerti pszenicy i 18 0,910 pudów (1 4 O funt. pol.) mąki. Od istnienia portu odeskiego nie było tak ogromnego wywozu, a pomimo tego z dniem 14. Stycznia pozostało jeszcze na naszych składach: pierwszego gatunku 380, O O O czetwerti do dyspozycyi; zamówionej pod warunkiem 378, O O O czetwerti, twardej pszenicy do dyspozycyi 35, O O O czetwerty, zamówionej pod warunkiem 25, O O O czetwerti, razem więc 818, O O O czetwerti. Dowozy trwają ciągle i za otworzeniem się w miesiącu Lutym żeglugi, będzie do miliona czetwerti pszenicy gotowej do wywozu. Ceny na teraz są nominalne: (od 21 do 23 A rubli assyg. za czetwert), bo kupcy i producenci wahają się wchodzić w stanowcze układy: za pierwszą atoli pomyślną wiadomością z Anglii tyin żwawszy rozpocznie się ruch. Zimę mamy nadzwyczaj łagodną: termometr spadł był przed kilkoma dniami na kilka stopni niżej O, ale śniegu dotąd nie mieliśmy. Przystęp w porcie zupełnie od lodu wolny, ale dowiadujemy się, że za Dnieprem jeżdżą saniami. - W Tiflis w połowie Grudnia dochodziło ciepło koło południa do 14 stopni.

F r Jl M C Y a.

Izba deputowanych. Posiedzenie 2. Lutego. - W dyskussyi nad poprawką Remusata, zawierającą naganę uboczną, iż Fraucya w swoich stosunkach do Anglii nic zachowała Zupełnej niezawisłości w działaniu politycziićm, rozwiązała się polemika nadzwyczajnie zacięta między Guizotcin a Thiersem. Guizot odpowiadając na mowę Remusata wskazywał na wszystkie strony świata, aby pokazać, że Fraucya nigdzie nie skłania się do woli Auglii. Spojrzyć tylko potrzeba na brzegi Śródziemnego morza i na mnóstwo innych punktów, aby przekonać się że polityka francuzka

zanowski, syn Marcina Hetmana Polu. Woj. 1 'odols. podówczas dla małoletniego wieku nie mógł go obronić. - Cała powiastka o małżeństwie Kazanowskicgo z jakąś Wolncrómią jest fałszywą: bo Adam Oboźny koronny, Starosta Tłumacki Czerkaski miał za sobą Potocką, Mikołaja Kasztelana Krak. i Helmaua Wielkiego córkę, - a brat jego Dominik Aleksander Woj. Braci, miał za żonę Annę Potocką W ojcwodz. Braci (, l) . Trzeci zaś Kazanowski, stolnik koronny, ulubieniec królewski, ożenił się z Sluszczanką WAojew. Mińs. (l i) . Nic rozumiemy zupełnie całej gadaniny o Brożku, gdzież autor coś podobnego o tym uczonym medyku i piotessorze, dzielnym zapaśniku Jezuitów, filarze i obiońcy Akademii wyczytał? godziż się tak na wiatr lżyć osoby historyczne, czci i wdzięczuości wszelakiej godne? Skąd znowu Zbarazkich autor zrobił stronnikami Jezuitów, i dał im protektorkę w Pannie Urszuli, kiedy wiadomą jest nienawiść lvch dzielnych książąt ku Towarzystwu Jezusowemu, a list w Bibliotece Jagiellońskiej C 3) Jerzego dochowatry, naj dowodniej o sposobie myślenia i postępowaniu lego księcia każdego przekona. Któryż to Hetman W. umarł roku 1632? szkoda" że autor jego nazwiska nie wymienił. Buława W. koronna od śmierci Żółkiewskiego osieroconą byłą I dopiero 1632. roku 5. Kwietnia, na sejmie, kiedy król był zdrowym jeszcze, oddaną została Kouiecpolskieniu (,4).

Oto są ważniejsze błędy i uchybienia, rażące te sztukę, które miekiego 1655. Historia Vladislai p. 83. - (") Okolski L 274. KicsiecUi II. 497 . - ('2) Pomietli. Uadz. L 214. - eS) HAkopisiu Broscyusza pod XII. A. A.

XIII. 20. - 0*) Badz. Pamięta. L 5.

ustąpił mu pierwszeństwa, przeto Thiers wszedł ua mównicę i tak mówił: jestem zmuszony przemówić. (Głos od środka: Paneś sam tego żądał.) Nie chciałem przeto powiedzieć, że to czynię niechętnie. (Śmiech.) Ale nie miałem zamiaru w tćj mierze się rozwodzić. Słysząc teraz ministra rozwodzącego się nad rzeczami, które znajdują się w zupełnćm przeciwieństwie z najjaśniejszemi faktami, przetom się nie mógł dalej wstrzymać i przerwałem mowę ministrowi. Minister powiada, że w obec innych narodów jesteśmy niepodległymi, ja zaś posiadam, że chwycono się takiej polityki, która odejmuje nam charakter bezstronności, którą powinniśmy byli zachować. Pytam się ciebie panie ministrze, jaki mieliśmy interes z powodu Texas? Wiemy wszyscy, iż stronnictwa są zaślepione na pytania niektóre, ale pytam się, jaki powód, jaki interes masz ze względu na sprawę Texas w oczach rozsądnych';' Co cię spowodowało do chwycenia się stronnictwa angielskiego naprzeciw długoletniemu sprzymierzeniu się z Unią? Zapewne były powody bardzo ważne, które skłoniły cię do tak wielkiej ofiary. Dobrze więc, powiadam wręcz, że powody te były przeważne. Mówiłeś nain o interesach handlowych, o utrzymaniu równowagi amerykańskiej. Myśmy przeto mieli handlowe interesa w Texas? Pokaż nam jakie. Chciałeś utrzymać równowagę amerykańską? A co nam do niej? Dowiedź nam tego wszystkiego, alboś przegrał z nami bitwę. (Chałas. ) J a z mojej strony nie widzę żadnych interesów w tćj sprawie i dla tego szukam innych powodów, a niemi są, żcFrancyi nie postawiłeś tak niepodległej, jak utrzymujesz. Gdzież jest twoja niepodległość na morzu Sródziemnćm, w Grecyi i Syryi? Dla czego podżega Anglia niespokojności w Grecyi, które podsyca angielski poseł? Dla czego tyle krwi popłynęło w Syryi? Nic byłoż potrzeba interwencyi z naszej strony? Z tego powodu wszystko ukończono ze szkodą naszych iuteressów. My zaś iutcrwcniujeuiy wszędzie, gdzie tego sprawa angielska wymaga. Tak postąpiłeś w sprawie Texas. Polityka francuzka zawdzięcza teraz upadek swej niezawisłości w Ameryce, jest to polityka Grzeczności ku Anglii. Minister gadał o neutralności, lecz neutralność nic zna stronnictwa.

Guizot na to odpowiedział między innerni: nie zatrudniam panów sprawą Texas od samych początków, powtórzę to, co dawniej powiedziałem, iż zdawało mi się rzeczą potrzebną ogłosić politykę francuzka, polityką niezawisłości i neutralności w przypadku starcia się między dwoma wielkie mi narodami. Jestem przekonany, że gdyby przyszło do starcia się, a Francya naprzód się nic oświadczyła, zachowanie natenczas polityki wielkim by trudnościom uległo i zasłużyłoby na większą naganę w tćm miejscu. To właśnie był mój zamiar i dla tegom się tu oświadczył. Jeżeliśmy Texasu niepodległość uznali, stało się to w skutek wniosku posła tej rzeczypoSpolitćj. Anglia dopiero później z nami się o tćm porozumiała. W interesie ogólnym i Francyi, radziliśmy Texasowi, aby zachował swą niepodległość, lecz kiedy się inaczej stało, przetośmy się nie sprzeciwiali. Niceśmy też nie zdziałali, coby mogło zaszkodzić naszej niepodległości i neutralności. Ale zarzucają nam także, że polityka nasza nie była niepodległą na morzu Środzieinnćm. W Grecyi działaliśmy zupełnie inaczej, jak Anglia, ona ma inne widoki i sympatyc z powodu tamecznej adniinistracyi. Anglia wprawdzie życzy siły królestwu greckiemu i w tym względzie z nami się zgadza, lecz co do środków w zastosowaniu różnimy się zupełnie i myśmy zwyciężyli. Mężowie, którzy Grecyą rządzą, podzielają nasze zasady. To nazywam więc naszą niepodległością, i w Tunisie mamy naszą właściwą politykę, życzymy utrzymania tam statu quo, zachowania niepodległości Bejaw pamięci utkwiły, błędy nie do darowania, leni bardzie'), że ich lalwo uniknąć było można, przejrzawszy kilka dzieł, ostatnie lata Zygmunta III. opisujących. Kraków, dnia 6. Lutego 1846. roku. - vv. K.

Przygotowanie jednorocznych szczepów do przesadzenia. W późnej jesieni potrzeba korzonki każdego szczepu dobrze opatrzyć, i le które są nadpsute odciąć, a potem do rowków w odległości 2 stóp od siebie odległych zasadzić, nogą ziemię przydeptać i do kola każdego szczepu kupkę ziemi nagromadzić. Na wiosnę kupki te potrzeba znowu rozrzucić. N astępnego roku gdy śniegi zejdą i wegetacya już się rozpocznie, lialcźy odroślą, klóreby po bokach wyrosły poobcinać, a później także i wierzch na 4 do b' oczek, ale latorośle ua 6 cali niżej wierzchu rosnące zostawić. Szczepki można także i na wiosnę przesadzać, najlepiej z końcem marca jeżeli mrozy ustały: obcina się je z wierzchu jak się wyżej powiedziało, to samo takie należy uczynić z cienszemi korzonkami i wcale się nielizeba obawiać, aby im to miało szkodzić, gdyż znowu odrosną. Czereszniowe szczepy nic trzeba z wierzchu ścinać, gdyż drzewa Ic są wysokopienne; aby zaś pięknie rosły, zawczasu, to jest: w trzecim roku już podpory dać im potrzeba. W pierwszych kilku latach potrzeba do koła drzewek chwasty ścinać i ziemię spulchniać, a gdy już zbliża się do pory, że owoce wydawać mają, podlewać je wodą, w klórćj glina jest rozrobiona. Wszystkie odroślą w pierwszym roku pod miejscem szczepionem trzeba wcześnie odciąć; gdy zaś ze szczepionych oczek wypuszczać za

Porta miała inne zamiary, chciała Tunis zamienić w baszostwo proste. Temu planowi sprzeciwiliśmy się w naszym własnym interesie. Życzymy sobie silnego Tunisu. I w tćm innego byliśmy zdania, jak Anglia i dokazaliśmy swego. Czyli wiesz, dla czego mimo różnicy zdań w niektórych pytaniach sprzymierzę nie osłabło nasze z Anglią? Rząd angielski stawia swą ogólną politykę wyżej, aniżeli detaliczne pytania, ponieważ drobną poświęca wielkiej polityce, i z tego powodu daleko wyższą jest, aniżeli polecona nam przez poprzedzającego mówcę. Wnoszę przeto o odrzucenie poprawki Remusata, którą też większością 68 głosów odrzucono. Anglia.

Londyn, d. 4. Lutego. - Globe powiada w swojem giełdowem sprawozdaniu, że najnowsze wiadomości brzmią bardzo pomyślnie, a to z tego mianowicie powodu, iż zapowiedziane reformy przez R. Pecla przeważnie i korzystnie wpłyną na płody północnej Ameryki, a następnie na utrzymanie pokoju. Naprzedwczorajszćm zgromadzeniu dublińskich repealerów wnieśli członkowie izby niższej S. O'Brieu i Grattan, aby głosowano przeciw planom zbożowym l'eela i połączono się z ludem naprzeciw prawom zbożowym. Liverpool Times donosi, iż zaprojektowane reformy żadnego nie wywierają wpływu na targi zbożowe w kraju. Zamiast spaść, jak monopoliści zapowiadali, pozostały ceny pszenicy te same co dawniej, a w niektórych okolicach nawet się podniosły. Z tego powodu wnosić wypada, Że kupcy zboża nie obawiają się zniżenia cen przez zaprowadzenie planu ministeryaluego. Lord Aberdeeu przyrzekł przedłożyć instrukeye izbie wyższej, które otrzymał poseł angielski w Buenos Ayres, pan Ouscley, co do działań wspólnych połączonych flot francuzko-angielskich naprzeciw dyktatorowi Rozas. Ponieważ dotąd nie wiedziano właściwie o co idzie nad La Plata i co nastąpiło po dokonanem zwycięztwie przez Francuzów i Anglików pod Obligado, przeto wszyscy oczekują z wielką ciekawością przedłożenia tych papierów. Times daje już naprzód objaśnienia w tćj mierze: można było przewiedzieć, powiada Times, że poseł angielski Ouseley stanie weześniej w Buenos Ayres pized swym towarzyszem francuzkim i będzie miał sposobność ofiarować pośrednictwo mocai'stw, argentyńskiej rzeczpospolitej. Miał oświadczyć, iż Anglia nie ma nieprzyjacielskich zamiarów przeciw rzeczpospolitej, ale widząc że Buenos Ayres wypowiada wojnę przeciw krajowi, którego niezawisłość uznała Anglia, przeto nie może dopuścić, aby rząd tego kraju w inne przeszedł ręce. Rozas w tćj wojnie nie działa jako główna partya, lecz jako sprzymierzeniec. Wojska jego prowadzą wojnę nie w celu zdobycia orientalnej rzeczpospolitej, jak powiada, lecz w celu przywrócenia Uribego, a kiedy tak uboczny interes jest Rozasa w tćj wojnie, może się z nićj usunąć, bez nadwerężenia swego honoru. Gdyby tych warunków podanych nie przyjął Rozas, natenczas miał oświadczyć poseł angielski postanowienie mocarstw, iż koniec położą wojnie i okrucieństwom w tćj walce popełnianym, tudzież zabezpieczą Europejczyków przed stratami. Po przybyciu francuzkiego posła mieli wspólnie działać ci posłowie, i albo trwały pokój zawrzeć łub chwycić się środków przemocy. W razie pokoju mieli posłowie między walcząeeaii stronnictwami zachować ścisłą bezstronność. Dla uznania niepodległości Montevideo, powinni Rivera i Rozas opuścić to teritoriuin. Lecz stanowisko, które odtąd zajął dyktator Rozas, nie pozostawiło Innej alternatywy, jak użycia siły. Gdyby posiłki armii argeutyńskićj nie cofnęły się od oblężenia Montevideo, natenczas łlota BIIcj.ynaj;), tych ruszać uie należy. W pierwszym roku nic wymagają szczepy innć) pracy, jak tylko, żeby pod niemi chwasty zczyszczać, gąsienice zbierać i jeżeli widka posucha, czasem wieczorem je podlać. W następnym czyli drugim roku na wiosnę, ucinają się wątłe gałązki, przywiązują się patyczkami do zakrzywionych, aby prosto rosły itp.; zostawia się wszystkie na gałązkach wyrosłe odroślą przez całe lato, j tak się z niemi jak upłynionego roku obchodzi, tylko podlewać ich już nie trzeba. W trzecim roku ściua się znowu wierzch, krzywe gałązki przywiązuje się do wierzchnich, daje się podpory, i przesadza się na miejsce, gdzie już slale pozostawać mają: aloli w nie nazbyt otwartych miejscach, gdzieby od ostrych wiatrów ucierpieć mogły

Z War s z a w y . Biblijoteka Warszawska na mIeSIąc styczeń zawlera: I) Od redakcyi. 2) Spis izeczy zawartych w 20 tomach Bib!. Wai>z od 1811-1815. 3) O dochodach z dróg żelaznych, przez W.

Kolberga. 4) Pamiętniki szlachcica z czasów Jana Sobieskiego; przez A. JI. Kosińskiej. 5) O taksach dóbr ziemskich w W. X. Poznańskiem, przez A. Michalskiego. 6; Zgon Chlory ndy, 2 Tassa Jerozolimy wyzwolonej. przez L. Kamińskiego. 7) O nowym systemie drewnianych bruków, przez Stanisława Wysockiego. 8) O romansie nowoczesnym, przez JI. Cieszkowskiego. 9) Kronika literacka - zagraniczna- biblijogralijua. - Rozmaitości. Doniesienia. Dostrzeżenia meteorologiczne za listopad 1845. _ _«» A skiemi i ogłosić blokadę portu Buenos Ayres. Szwajcerya.

Z li r i c h , d. 4. Lutego. - N a wschodniej stronie Szwajcaryi zwraca na siebie znowu uwagę związek komunistów, a rząd sam nie wie, jak ma sobie z niin poradzić. - Treichler pracuje niezmordowanie dla swej zasady: którą za środek do podniesienia klas s ludu uważa; jego pismo "i)iou) Młb Aiilfeblatt" liczy już 600 abonentów, a na zgromadzenia przybywa po 200 ludzi. CÓŹ tedy ma począć rząd Ziirichu, jeżeli nie chce obrażać wolności druku i prawa zgromadzenia się? A na to znowu zezwolić nie może bez ubliżenia swemu liberalnemu charakterowi. Partya konserwatywna cieszy się z tych postępów, spodziewa się bowiem, że to spowoduje liberalistów do połączenia się z nią lub komunistami. Rząd ma w tej mierze bardzo trudne stanowisko, Ponieważ Treichler strzeże się popełnić coś nieprawnego , przeto nie można przeciw niemu nic przedsigwziąść, jeżeli zaś rząd żadnych środków nie użyje, konserwatyści nic zaniedbają go czernić przed klas są średnią. Ustanowiono przeto osobną komissyą, której sprawozdaniawszyscy ciekawie oczekują; mówią, że ta wniesie o wydanie nowego prawa przeciw komunistom. Stany La-Piata.

L o n d y n, d. 98. Stycznia. - Parostatkiem »Cyc1ops« nadeszły tutaj wiadomości z La Fiata, donoszące o zupełnćm zniesieniu bateryi wzniesionych przez dyktatora llozas przy Parana przez połączoną flotę angie1skofraneuzką. «Cyc1ops« opuścił Rio Janeiro w dniu 23. Grudnia, bitwa zaś przy Obligado miała miejsce w duiu 20. Listopada. Siły atakujących składały się ze strony angielskiej z parostatków »Gorgon« i »Firebrand,« z korwety »Comus«, brygów »Phi1ornc1« i «De1phin« i z brygantyny »Fanny<<: dowodził niemi kapitan Hotham na parostatku «Gorgon<<: z francuzkiej strony stały parostatek «Fulton«, korweta «Expcditive«, brygi »Pandour« i «St. Martin« i brygantyna »Procida«; wszystkiemi okrętami dowodził kapitan Trehouart na »St. Martin.« W dniu 18. Listopada połączona flota żeglowała w górę rzeki około trzech angielskich mil od przylądku Obligado, gdzie na prawym brzegu rzeki Parana Rozas urządził 4 baterye opatrzone w 24 dział ciężkiego kalibru i wiele dział polowych. Pomiędzy trzecią i czwartą bateryą przez całą szerokość rzeki stało 24 statków powiązanych z sobą trzema łańcuchami żelaznemi, z prawej zaś strony stało 10 statków palnych, a lewej bronił bryg wojenny »Rcpub1icano« opatrzony w ciężką artylleryę. Nakoniec stało jeszcze ze 4000 piechoty ijazdy, by brzeg za słonic i przeszkodzić wylądowaniu. Fortylikacye były bardzo silne i widocznie pod kierunkiem europejskich inżynierów wykonane. Rano 2 O. Li

Wyszła u Pb. Reclam jun. w Lipsku zajJ11ująca powieść pani Palzzow: l.mneK Ngo H o c h», i jest do nabycia w księgarni fc.

M*utiatyckieyo W P I e s z e W i e i Ostr owie.

ZAPOZEW EDYKTALNY.

Gdy nad majątkiem Moryca Markcnsteiu kupca tutejszego wyrokiem z dnia J l. Października r. b. koukurs otworzonym został, wyznacza się termin celem podania wszystkich pretensyj do massy na dzień" 16. Marca r. 1816. zrana o godzinie lutej w naszej sali iustrukcyjnej przed Ur. Herzberg Referendaryuszein. Wzywają się wszystkie nieznajomi wierzy ciele, aby się w takowym osobiście, lub przez dozwolonych pełnomocników, i'a których im się Kommissarze Sprawiedliwości: Douglas, Brachvogel, Weimanu, Giersch i Moritz przedstawiają, zgłosili i preteusye swe podali, oraz rzetelność takowych udowodniali. Niezgłaszajacy się I.ostaua z preteusyami swemi do massy wyłączeni, i wieczne im milczenie przeciwko drugim wierzycielom nakazauem będzie. Poznań, dnia 17 Listopada 1845. K ról. Sąd N a d z i e i » i a i i s k i. Wy dz. I.

Z przyczyny rozwiązania kasyna polskiego, którego miałem zaszczyt być administratorem, pozostał mi znaczny zapas" win Węgierskich i innych trunków, o dobroci tych najlepiej człoukowie kasyna zaopiniować mogą. Obecnie mając odjęty sposób prowadzeuia nadal handlu, umyśliłem rzeczone trunki razem lub częściowo w cenach ile można najumiarkowańszych sprzedać. Wino Węgierskie prawic wszys'tko od lat Ich stoi na butelkach i Gąsiorkach.

A J a b ł k o w sk i.

------ - Jak najuprzejmiej wzywam wszystkichPanów , którzy mi w ciągu trzech-letniego prowadzenia handlu pozostali winni, aby jeśli nie z obowiązku to przez wzgląd na odjętą mi (ymczasowie exyutencyą ile można najspiesznićj a naj dalej do ostatniego t. m, się ujściu; w przeciwnym bo

stopada połączona flota rozdzieliła się na trzy oddziały; pierwszy pod kapitanem Sullivan, składał się z okrętów »Phi1ome1«, »Expeditive;. i szonerów »Fanny« i »Procida« i stanął ku południowi z lewego brzegu cokolwiek w górę wprost przeciw bateryom i natychmiast ogień rozpoczął. Drugi pod kapitanem Trehouart z okrętami »St. Martin«, »Comus«, »Pandour« i »De1phin«, stanął wprost bateryi, wzdłuż statków zamykających rzekę. - Trzeci pod kapitanem Hotham z »Georgoną« i »Firebrand« stanowił tylną straż i z daleka rzucał ciężkie pociski na wszystkie strony. Bitwa była bardzo żywą i trwała do wieczora. Kapitan Hope z okrętu »Firebrand« popłynął wśród największego ognia ku statkom Rozasa, przerwał łańcuchy; kapitan Hotham szczęśliwie na ląd wysadził 325 angielskich żołnierzy, kiedy kapitan Trehouard na prawie zniszczonym okręcie »St. Martin« utrzymywał ciągły ogień działowy. Puszczone statki palne popłynęły za biegiem rzeki, nic złego nie zrządziwszy: bryg Rozasa »Rcpub1icano« spalił się. Gdy kapitan Trehouard swych ludzi wysadził, wzięto baterye, działa w części zagwożdżono, w części zatopiono. - W dniu 2 l. Listopada zdobycie bateryi było zupełnem. Francuzi mieli 18 zabitych, pomiędzy tymi jednego oficera, i 70 ranionych, Anglicy 10 zabitych i 28 ranionych, pomiędzy pierwszemi dwóch oficerów. Trudno było poznać stratę nieprzyjaciela, musiała jednakże' być wielka, bo w dwóch bateryach znaleziono 4 O O trupów. - Angielski dowódzca naczelny jeszcze w czasie bitwy napisał te wyrazy do kapitana Trehouard: »Jeże1i kiedykolwiek zasłużono na tytuł walecznych, pan go zyskałeś i osada pańskich okrętów.« (Si 1e titre de brave a jamais etc meritć, cest par vous et vos equipages.) Spodziewają się ważnych skutków z tego zwycięztwa.

KOZJLUTENUDOMOSCl.

Z Warszawy, d. 5. Lutego. - Poszyt drugi zbiorowego pisma pod napisem D z won l i t e r a c ki, wyszedł z druku i zawiera: August Cieszs kowski i jego prace, przez Henryka Lcwestama. O lichwie i lichwiarzach, przez Królińskiego, do tegoż artykułu dodatek przez Au. Wi. Rzut oka na budowę geologiczną Tatro w i wzniesienie równoodległych, tudzież porównanie ich skał warstwowych z alpejskiemu (ciąg dalszy) przez Ludwika Zeiszncra. - Władysław, do prawdy niepodobne a jednak prawdziwe zdarzenie: opisał J. B. Dzickoiiski. - Druk 3go poszytu już rozpoczęty został. Przedpłata częściowa zip. 12 lub całkowita złp. 48, przyjmowaną jest we wszystkich znakomitszyeh księgarniach w kraju i zagranicą, na wszystkich urzędach pocztowych i w Redakcyi pod Nr. 467. lit, B. przy ulicy Senatorskiej w Warszawie.

wiem razie zmuszony będę drogą prawa własności mojej poszukiwać. J a b ł k o w s k i 1lI wumJICllI wmmllIllIllI Uprzejme zapytanie, «1; ugg Czemu dotąd ani gazeta kościelna ani I IlJ gazeta Poznańska nic udzieliły czytelni - IlJ :Q* Kom swym odezwy wydanej teraz przez **& IlJ JW. X. Arcybiskupa naszego?-Oglo'śjjg szenie tej odezwy, w której sposób my- p2,' Ul; ś1enia Arcypasterza naszego jasno się $1& :g * okazuje, która godnie obok odezwy *pf .Wa łV III 1831. przez Ojca święt. do ducho- 4p$ 11* w, L, 11 s h v a polskiego wydanej; niemniej 1fI I..I,£ i odezwy godnego poprzednika terażniej A A szego, Arcypasterza śp. X Arcybiskupa tgg.

mĘ Dunina z dnia 7 Grudnia r. 1830 , miej- tw& >IlJ sce zająć może; tak z politycznych iak * IlJ ;g£ i z teologicznych względów bardzo jest III;, A do życzenia. A. W. 3E

Świeże Holsztyńskie ostrzvgi cotvlko otrzymał' G 1JBielcfeld w rynku Nr. 87. Świeże Holsztyńskie ostrzygi odebrał Handel N. K o S 2 K o W S K i e g o.

· VV celu jak najprędszego wyprzą tnienia składu sQrzedawane będą od dnia dzisiejszego wszelkie gatunki 141liiii. araku <ie 6oa« koniaku, frauciizkicli i szczecińskich lik i e rów w zużonycb cenach li Jana Ign. Meyera, Nr 70. w narożniku ulicy Nowej i Sierót.

pmmmm W sobotę dnia 14.-Luteco ostatnia reduta w sali hotelu Saskiego. m f». JE. Royyen. a4"*i )[( mb IOKSI

Co tylko odebrałem świeżą nadsełkę najlepszego Astrachańskiego kawiaru w rynku Nr. 59. i polecam dla prędszego wyprzedania Berliński funt po talarze; otrzymałem także transport Bossy jskiej herbaty, funt po 3 lal., bulionu po 25 sgr. i jesiotra po 7 sgr.

Poznań, dnia 12. Lutego 1846.

Dcmctri Zubow.

tiuis gielAy Hejiińtihiej. 8to- Kapr, kurant Unia 10. Łulrgo 1816. pa papie- gotopr U. rami. wizną

Obligi długu skarbowego Obligi iiremiii« handlu uiorsk.

Obligi Marchii Flekt. i N o n ej Obligi miasta Berlina . . . .

(idunska n 'l'. .

List}' zastawne I'russ. Zachód.

· · W. X Poznańsko » dito · · l'i'uss. Wschód.

· Pomorskie... Marcli. Elek.iN.

Szląskic .... dito od rządu garaulonniie Frjdrjchsdor.v. . . . . . .

Imic monety zlotc lio 5 tato .

Disconto. . . . . . . . . . . . .

AU*Je Uroifi iel. UerI.-Focxdaniskiej Obligi upieiw. Beil.. p"czdaius.

Drogi zet. Magii.-Lipskiej . .

Obligi pierw. Magd.-Lips'kic .

Drogi zeI. licrI. -Aiihallskiej .

Obligi lijnVrw. Bcil-Anbaltskie Drogi iel. OvsscI. Flbcrleld.

Obligi upiei«. iijsseI. -lilbeif.

Drogi iel. Heiiskicj . . . . .

Ubligi u pierw. Keiibkie . . .

Drogi od rziulii garnntouaiir.

Drogi iel. Góriio-Szla.skiej. .

Obligi npieriv. Górno Szlask.

di to Lit. B. . - BerI. - Szcz. Lit. A. i o.

Magdch. - Halbersi Dr. iel. WrocI.-Sznidii.-Frcib, Obligi npiir». Wroc. Sz« -Fr.

Dr. iel. lionn-Kolońskiej. . .

Drogi iel, Dolno-Szln.t>kiej. .

Obligi upiertv. Dolno Szląskiej

97? 971 m 95ł 98 96j I 1m 3' 95 K 97? 981 97i 98] 96J 97 \ 31 13 T ' , 13JI u' , 11 54

116Ji IOOi 5 91 4 91 i 1 98J I KI« 117! 971 86

Hol 99i

99', 9bl 981