xc 140. w Piątekdnia 19. CzelWca 1846.
Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1846.06.19 Nr140
Czas czytania: ok. 22 min.Drukiem i nakładem Drakami Nadwornej W Beckera i Spółki. - Kedaklor odpowiedzialny: Dr. J. Rymarkieu:ic%
WIADOMOŚCI KRAJOWE.
ZeSzląska na początku CzelWca. - Można powiedzieć, że całe obywatelstwo Lignickie popadło w poszukiwanie policyjne, a to z następnego powodu: Na publicznym koncercie, na którym słuchacze bardzo licznie .ię zgromadzili, zawołał jeden głos podczas pauzy: »Marseillaise!« co wszyscy powtórzyli i orkiestrę zmusili do powolności. Rozumie się, źe wojskowi, urzędnicy itd. salę opuścili i pozostał tylko ten i ów, w celu zapisania nazwisk obecnych, których potem badano, ponieważ dyrektor orkiestry oświadczył: iż z powodu, ze żadne prawo nie zakazuje grania marseillaisy, widział się zniewolonym usłuchać tak powszechnego żądania publiczności.« Na rozkaz regencyi, który w takich okolicznościach pochwalić trzeba, cała rzecz wzięto ad acta. Wszakże podług nowszych wiadomości poszukiwanie na rozkaz ministerstwa na nowo miało sie rozpocząć, i wszyscy pcjiają się formalnie nawzajem, aby iść na policyą i zdać oświadczeme, ie się także było pomiędzy żądającymi.
WIADOMOŚCI 7 A ID M ID E .
Polska.
War s z a w a , d 15. CzelWca. - J O. książę namiestnik Królestwa, w reskrypcie do prezesa Towarzystwa warszawskiego dobroczynności, generała jazdy senatora hrabi Adama Ożarowskiego, z dnia 28. Maja r. b., objawić raczył co następuje: »Po przedstawieniu N. Panu krótkiego rysu działań utworzonego z grona Towarzystwa komitetu wsparcia mieszkańców miasta Warszawy, klęską powodzi w roku 1844. dotkniętych, i rozdzielenia pomiędzy nich funduszu z dobroczynnych składek na ten przedmiot zebranych, oraz summy rs. 3,000 z szczodrobliwości monarszej na ten cel przeznaczonej, J. C Mość polecić raczył ministrowi sekretarzowi stanu w Królestwie polskiem objawić mi. że okazana przez prezydująccgo i członków komitetu tego. goriiwoość i poniesione trudy, przy udzielaniu pomocy nieszczęśliwym mieszkańcom, zwróciły najwyższą J. C Mości uwagę, i źe z tego powodu N. Fan upoważnić mnie raczył do oświadczenia tymże
Obraz Xieś»niertelno *ct.
W kościele XX. Missionarzy w Krakowie przez z. . . . . . . .D. . . . .
(Dokończenie. ) Po prawej stronie łoża stoi Zbawiciel Pan, - co do samej figury nie jest on oryginalnym, widać lu wiele szkoły Włoskiej, - ale spojrzyj znowu w twarz lego Zbawiciela, zwróconą ku swemu opiekunowi. - Jakaż lam Boskość!- S ląd zdaje się wypłynęło owo światło na cały obraz-owa myśl,- która jest niejako genetycznym jego wątkiem. Zdaje si<>, źe słyszysz jak mówi Ten Pan niebios*i ziemi; - a wyobraź sobie, jaka lo musiała być śmierć owego Świętego, kiedy Ten, o klórym ou wie dobrze, źe jest. - Najwyższą prawdą - drogą - i żywotem śle lnu do 6erca słowa pociechy - słowa nieomylnej nauki, o przyszłym żywocie -! - co lo musiało być za konanie, kiedy Ten, do którego on*w calem życiu podążał wiarą - nadzieją i miłością - pełni sam przy nim wielki urząd rozwięzującegu kapłana, i pi zeprowadzą jego ducha do onego żywota, w który ni nie ma ani ciemnoty, ani żądz, a tern samem ani boleści, ani bojaźni śmierci, w którym ua wieki zapewnione, wielkie dziedzictwo niebieskie! - Wyobraź sobie (o wszystko, o ile .y1ko możesz najwyżej i pójdź przed w mowie będący obraz, a len nieopisany wyraz łwarzy u konającego, jeieli nie przewyższy - 10 pewnie nie zawiedzie twego oczekiwania! - W nogach, po lewej stronie oblubieńca, z schyloną głową - z za'amanemi rękoma siedzi N. P. Marja Nie jest to już wcale - owa Madoma Rafaela, - już słodki uśmiech nie zdobi jej twarzy dziewiczej: * lej chwili osiadł lam smutek i boleść, - ale len smutek, ta boleść, lak hlmonarszego zadowolenie. W spomnieniu najwyższej tej woli, poruczam J W. Panu oświadczyć tak prezydującemu, jako i członkom wyź wspomnionego komitetu monarsze zadowolenie.« W wykonaniu takowego zlecenia Jego książęcej Mości, prezes towarzystwa przez odezwy imienne pospieszył z oznajmieniem monarszego zadowolenia członkom towarzystwa warszawszkiego dobroczynności, którzy należąc do składu ówczasowego komitetu, szczególniej odznaczyli się. «Gazeta warszawska« wraz z »Korespondentem handlowym, przemysłowym i rolniczym« wychodzić będzie w 3cim kwartale r. b. w tym samym kształeie, objętości. Stosownie do przyrzeczenia, od dnia dzisiejszego pismo to drukowane jest nowe mi. wyraźnemi czcionkami. Warszaw-a. - Do klasztoru Eremu Bielańskiego pod Warszawą w d.
24. Maja b. r. wprowadzony został obraz Sgo Józefa Opiekuna, nad którym w skutek upoważnienia wyższej władzy duchownej, dopełnił poświęceni« w asystencyi zgromadzenia całego w, ks. kanonik Kondracki, proboszcz W awrzyszcwski, a w. ks. Nowicki, proboszcz Kiełpiński, wobec licznie zgromadzonych pobożnych z Warszawy i okolic przybyłych, miał kazanie stosowne do okoliczności. Obraz ten naturalnej wielkości, wzorowo i trafni * wypracowany został przez znanego już publiczności z wystawy zeszłorocznej sztuk pięknych, pana Józefa Polkowskiego, ucznia znakomitego w kraju naszym artysty, ś. p. Alexandra Kwkular. Ofiarował zaś rzeczony obraz; w. Józef Różański i przyozdobił go w piękne ramy złote, który będzie pamiątką i ozdobą przybytku pańskiego. Zgromadzenie przeto Eremu Biełańskiogo 00. Kamedułłów. składa publiczne podziękowanie i wznosi kornt modły do pana zastępów, by błogosławił tym, którzy w czćrakolwiek do daru tego łaskawie się przyłożyli. - W dniu 25. odbyła się solenna Wotywa na intencyą tychże dobrodziejów. Francya.
Paryż, H.Czewca. - Dziennik Echo d'Oran donosi pod dniem 29.
Maja, źe Deir.i Abd el Kadera, składająca się tylko jeszcze zHaszemów, po wymordowaniu jeńców francuskich udała się o jeden dzień marszu na południe-zachód od Muluji do Ain - Zory. Owe 5 O O ludzi regularnej piechotyktórych Ona godną była uczestniczką, - źe wprawnego trzeba oka aby je dostrzedz. I lu więc panuje nad ziemską troską duchowość; nie ma 1» wenie nieładu w układzie twarzy, nic ma rozpaczy, ani gorzkiej Izy, - inocuy cień rzucony przez schylenie na twarz - uzupełnia jej wyraz.
Tak więc la sama myśl, - która się poczęła w Chrystusie, rozwinęła do najwyższego szczylu w Józefie, kończy się w Maryi. - Przezroczy anioł w otwarłem niebie, tworzącem zresztą obrazu przecudną - pełną harmonii jedność - i lilia przy głowie umierającego, - godło jego czystości i wybrania, dopełniają całości, - a każdy już pojmie zapewne, fe w lej całości nic było zamiarem mistrza, skreślenie pospolitego konania, źe inna, wyższa myśl, myśl czysto religijna, wypełniła jego wyobraźnia. i wprawną ręką przelała się na płótno, - że tą myślą - była nie w abstrakcj i - ale naj silniej w rzeczywistości pojęta - n i e ś m i e r t e l n ość! O! przeczytaj wszystkie traktaty starożytnych · nowych filozofów, - a nie znajdziesz lam iście owej pewności, owego przekonania, jakiem ci* przejmie widok tego dzieła; bo też lej myśli - tej prawdy - mistrz jego nie czerpał w tych wielkich foliałach - on ją znalazł w Ewangelii - uprzylomnił wiarą- on jej treść pojął w natchnieniu przez modlitwę! Takicm to piętnem, mniej więcej nacechowane są dzieła sztuki religijnej, ich twórcy bogaci wyższym duchem, nie do wzbudzania namiętności, nie dla same' igraszki uczuć stworzeni. Wysoki ich cel i powołanie, już to samo wskazuje, źe są arcykapłanami w przybytku ogólnej lwórczości ducha, pod względem piękna, - ich dzieła zdobiąc świątynie pańskie, i będąc niejako hołdowniczą daniną - s królestwa natchnienia, w którem im Bóg tak wysoki pozwolił mieć udział, są zarazem wielką księgą, w której lud czerpie przeświadczenie o najwyższych prawdach religii. Któż się np. nie przejmie wielkością Boga, nie rozrzewni jego do siebie; według naj nowszych doniesień znajduje się tenże w Dźebel-Delaa, o 10 godzin od Stetten. E s p r i t P u b l i c nie widzi dla Algiery i ratunku, dopóki marszałek Bugeaud sprawami tej osady kierować będzie. Pod jego sterem nie można się ani spokojności ani bezpieczeństwa spodziewać. Owoż zamiary rządu względem tej prowincyi okażą się dopiero ze sposobu, w jaki sobie gabiaet względem marszałka postąpi. Szabla musi przestać panować w Algieryi, mówi tenże dziennik, i byłoby już dawno do tego przyszło, gdyby się rząd tak niezręcznie nie był brał. Izba deputowanych zakończyła ogólne dyskussye nad kredytami algierskierai na rok 1846. i przystąpiła do narad względem pojedynczych artykułów tegoż wniosku do prawa. M i n i s t e r woj n y tak skreślił stan rzeczy w Algieryi: »Muszę nasamprzód uczynić niektóre uwagi nad sposobem prowadzenia wojny w Algieryi, który tak często ganią osoby nieznające ani miejscowości ani narodu. Obejrzawszy się na rok 1840, znajdziemy, że wtedy Abd el Kader zagony swoje aż pod bramy Algieryi zapuścił i tamże żołnierzy francuskich mordować mógł, co mu w r. 1845. niepodobieństwem było. Żaden osadnik nie doznał przeszkody w swych pracach ani uszczerbku · w własności. Wojsko nasze dopełniło swojej powinności i zręcznemu jego wodzowi wdzięczność się należy. Ścigany przez niego Abd el Kader nie mógł się nigdzie ostać i musi z miejsca na miejsce koczować; czego skutkiem jest, że Arabowie wszędzie się znów poddawać muszą. Niedalekiem już jest czas, kieky Emir do zupełnej bezsilności doprowadzonym będzie. Toź i kolonizacya postępuje, bo założono właśnie dwa miasta i 34 wsie; liczba ludności europejskiej urosła w przeciągu lat 4 o 5 O, O O O dusz. Pozakładano trakty, uchwalono rozdział gruntów, popierano wniesienie kapitałów; w ogóle stan osady jest taki, źb Prancya swych ofiar żałować nie potrzebuje; cóż dopiero, zważywszy przyszłe zyski z kopalni i lasów. Podobnież i nowa organizacya tamecznej administracyi cywilnej okaże się wszystkim potrzebom chwilowym całkiem odpowiednią. urzędnicy cywilni, którzy zaufanie w nich położone zawiedli, odpowiadają za to w sądych, a wglądając w te sprawy można się przekonać, jak dalece rządowi na tein należy, aby urzędnicy cywilni w tym kraju dzielnością i wiernością stanowisku swemu odpowiadali. Roboty około portów Algieryi szybkim postępują krokiem; kredytu na ten cel przeznaczonego używa sie korzystnie, lubo niektóre konieczne zmiany W pierwiastkowym plauie poczynić musiano. Jeśli więc z mćj strony, kończy minister wojny, wprost zaręczyć nie mogę, że na przyszłość powstania Arabów już się obawiać nie potrzebujemy, Jul) że wojsko broń swoje spokojnie złożyć może, to przynajmniej tyle jest rzeczą pewną, że Prancya ostatniemi laty do celu swego znacznie się zbliżyła.« Arcybiskup Lugduński, kardynał, uda się także do Rzymu na obiór nowego papieża. Czy i dwaj inni kardynałowie francuscy tamże pojadą, jeszcze niepewna: jeden z nich jest chory, drugi bardzo już stary. Umarł w tych dniach p. Ochoa, orientalista sławny z swych podróży po lndyi i Persyi. Ostatnie życia chwile poświęcił tłumaczeniu »Doliny róż« przez Saadego. Lecomta głowę oddano pod rozbiór frenologiczny; znaleziono podobno w organizmie jćj usposobienie do zabójstwa (a posteriori!) Wielką sensacyą sprawiła tu wiadomość, że posłowi francuskiemu przy dworze papieskim, panu Rossi, depesze w drodze zginęły. Odtąd będzie p. Rossi tylko w ł a s n y e h gońców wysyłał. P a ryż, d. 12. Czerwca. - Stosownie do listu apostolskiego wikarvusza w Tong- King wfolno jest teraz Chrześcianom wyznawać tamże swoje I skiego, łub wzniosły hym "Woronicza? Któż nie uczuje tej spaniałej dtćszczy, tego zbawiennego wrażenia stanąwszy przed ołtarzem Wita Stossa, lub przed pełnym miłości posągiem, stworzonym myślą i dłutem wielkiego Torwaldsena? Komuź łza nie stanęła w' oku, a wiara z nadzieją i miłością nie zatętniała w sercu, gdy się zbliżył 'przed Ukrzyżowanego Zbawiciela Dolabelli, lub przed któren z obrazów Lexyckiegof-a przed ovyq potęgą jedynego w Trójcy Boga, któż nie zadrżał i nie schyliłby najdumniejszego czoła, gdy jego wzrok olśniło olbrzymie SmuglewiczJi dzieło? Cóż dopiero, kiedy wspomniemy o owej muzyce prawdziwie Chrześcijańskiej, której tony, niby śpiew cherubów płyną w najskrytsze zakątki ducha, a zapalając uśpione iskry najwznioślejszych uczuć - wynoszą jak wonne kadzidła z łona ludzkości modlitwę- i jakby na skrzydłach Boskiej swej melodyi, składaią przed miejscem niepojętych tajemnic! Cóż mówić o architekturze, o tej w niebiosa strzelającej budowie, która wedle słów wielkiego Estetyka Prancyi »porywa z sobą myśl do Boga, do wysokości jego majestatu, - w której człowiek ma uczuć - jak jest małym i niedojrzanym w tym ogromie świątyni, i ukorzyć się pył - przed panem, - stworzenie - przed Stwórcą?
Wspomnienie
Sfarea.
Ty biegniesz sobie swobodna dziecino, Maisz kwiateczkieni - młodociane skronie; Chwytasz molylylki gdzie ci się nawiną: Rajem dla ciebie - to zielone błonie!
Kiedyś - nh kiedyśpomnę ja to chwile
religią. Missyouarze francuzcy pozakładali tam kolegia i odbywają publiczne msze, nie tak jak w Conchinchinie, gdzie księża francuzcy na prześladowania są wystawieni i tylko potajemnie kapłańskie swe obowiązki wykonywają. Anglia.
Londyn, d. 10. Czerwca. - Morning-Herald wystawia politykę Stanów Zjednoczonych jako chciwą zaboru krajów, i utrzymuje, że Anglia w własnym swym interessie obowiązana jest popierać Mexykaiiczykow w teraźniejszej ich walce przeciw Ameryce północćj tak pieniędzmi jak okrętami, aby Unii wcześnie jeszcze przeszkodzić w zaborze Mexyku i bogactwa jego w drogich kruszcach. Powiada dalej, że Ameryka północna w ostatnim czasie tak nieprzyjaźnie sobie względem Anglii postępowała, że ta byłaby nierozsądną, gdyby obrony Mexyku zaniechać miała z niewczesnego względu na angielskie towary bawełniane. Eskadry ewolucyjnej pod dowództwem Sir Prancis Colliera oczekują na przyszły tydzień w Portsmouth. Eskadra ta wykonała bardzo ciekawe ewolucye, których rezultaty daleko są ważniejsze, aniżeli przeszłoroczne doświadczenia. Główny cel wprawdzie, t. j. zbadanie sił wielkich okrętów parowych pod żaglami, tudzież nowe kombinacye taktyczne przez połączenie wojennych parostatków pierwszej klassy z eskadrą okrętów liniowych, nic udał się, gdyż sihy wiatr na kanale zaraz po wyjściu z portu największą część parostatków rozproszył; ale tern korzystniejsze były doświadczenia co do porównania parowych i żaglowych okrętów wojennych. Okazało się, że okręty parowe w ogóle były tylko ciężarem floty. Dwa z nich musiały zaraz powrócić i być naprawione; jeden tylko okręt parowy »Gladiator« utrzymał się przy tlocie, ale musiał odjąć koła szuflowe. Z tego powodu czyni T im e s tę uwagę, że okręty parowe według teraźniejszego systemu wybudowane na morzu są nieużyteczne. Gdyby, powiada, flota była miała przedsięwziąć, wyprawę do Ameryki, albo też wycieczkę przeciw jakiemu okrętowi nieprzyjacielskiemu, gdzie całą energią marynarzy naszych rozwinąć trzeba, natenczas użycie okrętów parowych byłoby całe przedsięwzięcie zniweczyło. Doświadczenie wiec to zbiło poczęści teoryą księcia Joinvilla, który utrzymywał, że okręty parowe zastąpią kiedyś całkiem dotychczasowe okręty wojenne. L o n d y n, d. 11. Czerwca. - Parowie broniący systemu prohibicyjnego zebrali sic bardzo licznie na naradę, gdzie się jednomyślnie pocieszali, że system ten bynajmniej jeszcze nie upadł. Pomiędzy kupcami w Liverpool panuje opinia, ze co do zniżenia cia od cukru rząd daleko liberalniej szych chwyci się środków, aniżeli się spodziewano. Wstrzymano wyjazd poczty brazylijskiej, a to zapewne dla tego, aby ta zabrała zaraz wiadomość o Ważnej zmianie. Dowóz cukru zmniejszy się pewno w tym roku o jakie 20 - 3 O, O O O beczek z powodu wielkiej suszy w Indyach zachodnich; średnia cena cukru wschodnio- i zachodnioindyjskiego wynosiła więc w Maju tego roku 3 61 szylinga, gdy tymczasem w Maju r. 1845. nie całkiem 30 szylingów dochodziła. Oczekiwania Pecla co do cukru przez wolną pracę wyrabianego nie ziściły się. Przeszłego roku wyprowadzono go tylko 8 O O O beczek, a tego roku spodziewać go się można do 15, O O O. Panuje więc teraz wielki niedostatek tego towaru, któregoby daleko więcej potrzebowano, gdyby cło zniżone było. Opinia publiczna nie dozwoli interessowi kolonialnemu zatrzymać monopol, kiedy sam wielki interes krajowy do ustąpienia zmuszony został. Sir Rob. Peel podniósłby jeszcze bardziej swą sławę, gdyby porty nasze dowozowi cukru zkądkolwiekbądź otworzył. T owarzystwo Nowozelandzkie postanowiło położyć koniec swej długiej
Rwałem fiolki z pod zielonej trawy, I wzrok mój pasłem widokiem muraw j O! takie chwile, kiedy sobie baczę.
Gdy wspomnę to rajskie życie, J ak gdyby za matką dziecię Tęschnoty łezką zapłaczę!
Dzisiaj dla starca - obco j ni w tjm świecie; Chory motylek - i świezuchne kwiecie Urąga tylko bolesnym sposobem - · A piękna ziemia - jest mu tylko grobem! Grobem? Lecz dalej za tyra grobem świata,' > hśl starca w inne gdzieś światy ulata, W których ma spocząć - swą duszą nie starą, Wiedzion nadzieją - miłością i wiarą! - Kraków, dnia 10. Czerwca 1846. roku. Z. . . . . .G. . . . .
Nowe światło dla lekarzy. Pewien belgijski badacz przyrody miał odkryć, iż światło elektryczne, sprowadzone na ciało ludzkie, tak dalece przezroczystym je czyni, że przy tćm świetle wszelkie ruchy arleryjów, wen i nerwów dokładnie widzieć i onych działanie rozpoznawać możnawalce z rządem przez rozwiązanie sig. Postanowienie to zatwurdzon n, i «pólnem zgromadzeniu akcyonaryuszów, gdzie wykazano, ze tozostało na ogoln ,,, zgroma J A ukończeniem posiedzeń Was t S u nie ZŁ a Vzedsi,wziętemi środki, któreby zmieniły zupełnie parlamentu A A d V l. Chodzi o to, by prawo własności kolon.sto« r l t S l iSnictwem kompanii nabytych, zapewnić i przez zapros z e n i swobodne, administracyi gminnej zabezpieczyć prawa osobiste , oby; . IZ każde-o kolonisty. -łVh skutek projektu dyrektorów towarzystwo « A « J i g A f j y Z, jeżeli środki podobnego rodzaju ni, zostaną P ostanowdo rozważ e. ę A l Ponieważ P rzecież detoro veh. Przeds,cwz,ęteu - i ą P AJ. A blo l' , " zape.
putowan, tow > - o P g u b e r n a t o r o w i panu Grey przesłane, wyT KJSSL celów zamierzonych przez towarzystwo i że gabine * f 2 Ł sie d o parlamentu a ż p o otrzymaniu raportów o d me może wprzód C r- d n e ewentualne rozwiązan.etowarzystwa. 1 i fi e . \ lor d a Stanley, zmusił do rozwiązania ie O p ór ostatu.e g o .um.stra kotom , f davvszJ towarzystwoow«, kAgo P A dluJu 3491000 'la' szterl. "le W »otówce 300, UOu miii. >j-. -» · i · HO nno funt szt w e Ul, . ., nrawnvm ani ledn eo morea, i 53,OUU nint. szu posiada f h r A l .. )\ S H jednak ze terfz rząd cały ten system w aktywa c . lmes spuu . J "a własną rękę * * » * * A W i z b i e A wzięto znów bil zboL o n d y n, a. i- ]l naradzenia sie j " , " ". Wnioskowi ministrów, ab} izna u u uaia v *of{ p , f 3 a wybór członków, oparł się w imieniu protekcyoiu"ad tym bilem zrobiła wy> Q A A A bIllI na A., t Y g o d n i f stów lor d S tanhope, , «mos« P P A J * A A r o 7 p r a w y. w i e 1 u fi Ó . t. 1. O o d rzuceme gO. WSZO v , że dwóch »A c h " " iw fi111isterstwu glosowali. Dziennik wsp Fitzruy, lor d H J j r j , a ' o b 1 f I * ó c h tych panów do szczurów, którym instynkt " T A , wvnosic sie z domu, któremu zawalenie grozi.
" " I Ot h U donoszą dzienniki angielskie, że na sąsiedniej wyspie l uaI j, ", mieszkańcy w liczbie około 2 O O O , odparli atak 5 O O A & Anglicy i Amerykanie p r z y woź
W),StraOzTrapezuntu do dziennika Times: Ostatnie wypadki w PendżaP.szą z l r a P« u n Pielgrzymi z Buchaj, Chiwy i spieszący bie zaanemi juz są całej Azy . o J tutejszej kwarando Mekki i kupcy z tamtych stron * A * f A gg Dan a ludach srettn1 \ j A A fa1nem wejściu Ang europejczyków 1 z o W Kabulu, gdzie uważano » Sielskiej, wiadomość o zwyc.ęst*, y albowiem muzułmańska b * * * * " * * Sików, daleko * A J A A £ dokonać shinowcz o m h u r z a Chan opuścił Kabul i j z d z g A A A zebrać wojsko a «dnosc mu
AAf tbI Ynwnawldz%spoglądają na ich rozszerzanie się i potęgę, A bardzo prawdopobna wejście armii anA AA . . t b ł r a ( bI c , a p r z yJ e ą Y a, nienawidzi z fanatyzmem ? A f da .. . "r , ] a k s i e Z e Zaffile£ Z * J ego syn Akbar
* " »
A A
A A
A A
popularność jak ojiedo "T o 7, W r s t słaby -spokojny, co się niezgadza z nawykni.eniami . C jego , któ ry J J ( P. 7 . O 1 dO . lbO lem Cle.. o ezno c fiuszaJa g Aeraz WAOJI,J-..Y>Aa W , WOjOWnIczego m a . a g t y' u p o fi e s 1 o .
jezel, dzis me będz.e K Y A A A A A,. A nem. nad Indusem, WO]l i e 5 t w a c h A g D k Ó w nad Sut1ecz przyszły SajpielWsze wiado - c, o A J A fi A dO Teheranu przez Luropę, al zostala przez karawanę ł T ł ż: p r W S r W S , A - kazał ptzyWołać kilku p,eU Zr y e a Ó' v lkY6r Y dOd-\91ra MW Sle pmvłą zy i iA pyt-ał się o szczegóły tych g "z wycięztw.
Otrz
III o 6 II o t e r a i w y p a d kar a i) obdarzył boal
P 6 /
Hiszpania , - · 5 Czerwca. W chwili, gdy wszyscy zatrudniają się dn. . które powszechnie przy: .. "on" Parheco eeo politycznym przyjaci&łll co nastE(puje l'ISUJj! ie glf eni zfmeścia królowej jest wa nem pytaniem dzi nnem "yta zgLę d w l e r z e c z y t r z e 1 ) a fi l e c n a Wyrzeczono z e - } zy? A
II r Ż t Punk a a wtedy bę.dzie obowiązkiem ministerstwa przenropojedna oba te punku, j \ . . A obawiać SIę żaanej wadzić tę kombinacyą p nA przychylność . energią, . me e 7\ j przeszkody. Naród i jego reprezentanci dadzą mu pomoc. Aw naszych własnych oczach albo niepokoją inne państwa.« Ten manifest kończy wyrażeniem życzenia, aby jak najdokładniej roztrząśniono artykut dotyczący budżetu, a mianowicie uposażenia kościoła. .Mówią o tern, że rząd posłał instrukeye do Paryża i Ljmdynu w cela przytłumienia zabiegów Espartera. Miano się bowiem dowiedzieć ze źródła pewnego, że swej roli regenta jeszcze się nie zrzekł i. większe plany z wychodźcami hiszpańskimi knowa. Jest rzeczą naturalną, że rząd nasz niepokoi się w skutek wypadków portugalskich. Cóźby było dziwnego, gdyby w prowineyach pogranicznych powstanie wybuchło? Chwila obecna sprzyjałaby bardzo zamiarom Espartera. Portugalia.
Tiempo w Madrycie twierdzi pod dniem 5. CzelWca, ie w Coimbrze utworzyła się naczelna junta powstańcza, która mianowała ministerstwo i zażądała zwołania kortezów prawodawczych. Włochy.
Rzym, dn. "2. CzelWca. Rzymianie żałują szezerze papieża Grzegorza XVI., co się tyczy jego osobistości. Przy jego zgonie, który nastąpił o godzinie 9. przed południem, byli przytomni prócz jego służących prałaci służbę pełniący, kardynał Larabruschini jako biskup Sabiński, zamiast nieobecnego właśnie wielkiego peniteneyarza kardynał Castracane degli Antelminelli, i kardynał wikaryusz Patrizi, który w gorących modłach duszę najwyższego pasterza panu zastępów poruczał. Papież aż do ostatniego tchu zachował przytomność i poznawał otaczających łoże jego śmiertelne. Gdy już mówić nie mógł, pouczał jeszcze ustami, łącząc swe modły z modłami kardynała wikaryusza. Ten udzielił mu także ostatnie olejem świętem namaszczenie. Skoro wczoraj kardynałowi Cainerlengo Riario Sforza doniesionio, jak i innym kardynałom, o śmierci papieża, udał się tenże razem z Vice Camerlengiem. governatore inous. Marini i notaryuszem trybunału apostolskiego, panem Appoloni, do Watykanu, gdzie odprawiwszy modły przedsięwziął rekognicyą ciała; notarvusz spisał akt sądowy; poczera wzięto pierścień rybacki i pieczęć bullową; oba te przedmioty na pielWszej kongregacyi zostaną zniweczone. Następie odebrał przysięgę od urzędników dworskich i gwardyi szwajcarskiej i udał się ze swym pocztem do swego pałacu: po drodze oddawało mu wojsko wszelkie honory należna panującemu, ponieważ podczas osierocenia stolicy papiezkiej zarząd kraju je.mii je*t powierzony. Praed zachodem słońca dał na żądanie kardynała wikaryusza wielki dzwon wieży kapitolskiej znak żałoby, poczćm wszystkie dzwony kościelne przez godzinę oznajmiały zgon ojca świętego. Publiczne przedstawiania i zabawy ustają w całym kraju aż do nowego oboru; sądy podczas dziewięciodniowej żałoby są zamknięte, nawet młodzież ma czas wolny od nauki przez dni kilka. Obaj sekretarze stanu, jako też sekretarz memoriałów; kardynał Allceri, złożyli podług przepisu swój urząd, a sekretarz konsystorza, Mons. Corboli urzęduje w ich miejscu. Zebranie w conclara odbywa się dnia dziesiątego po śmierci papieża; w obecnym stanie kraju byłoby bardzo do życzenia, aby z wyborem pospieszono się, bo inaczej obawiać się trzeba złych wiadomości z prowincyi. Z pewnego źródła pochodzi poniższa wiadomość: Poseł francuski, pan Kossi, posłał w nocy z piątku na sobotę depesze do Paryża przeznaczone, jako też do Hiszpanii wygotowane, ztąd do Civitarechia. Osobliwszyra przypadkiem pakiet zginął w drodze. Wezwano natychmiast żandarmeryą, przeszukano okolice, nie znaleziono atoli nic, tylko kilka korrespondencyt prywatnych, częścią do Algieru, częścią do Francy i przeznaczonych; papiery ministeryalne znikły. Pewną jest rzeczą, źe pomienione depesze ściągały się do śmierci przewidzianej; nasuwa się więc podejrzenie, że stronnictwo przeciwne Francji w Rzymie starało się zasięgnąć wiadomos'ci o treści depeszo w. Gazeta du Midi donosi pod dniem 7. CzelWca: W skutek zgody koliegiura świętego względem wszystkich spraw ważnych należy się spodziewać, źe śmierć ojca świętego nie będzie miała żadnych smutnych następstw pod względem zachowania porządku. Wszakże ze źródła urzędowego ma pochodzić następującą wiadomość. W nocy, która poprzedziła śmierć papieża, doniosła sztafeta o wykryciu spisku w Ankonie. Niemcy.
Nagold 8. CzelW. - Miasto naszejuz od kilku dni w największym jest niepokoju. Dość znaczna liczba obywateli zgodziła się od niejakiego czasu na to, aby wspólnych chwycić się środków ku ulżeniu wielkiej nędzy panującej w mieście; a to przez zakup zboża po zniżonej cenie od spichlerzy dobrze w zboże zaopatrzonych. Do władz, rządowych uczyniono piśmienne podania, lecz władze rządowe nie chciały ze spicWerzy wydać zboża dla tego, ponieważ rada miejska wzbrania się dać. rękojmią za tych, którzy wsparcia potrzebowali. Skoro ta wiadomość się rozeszła, ogarnął obywateli ubogich duch niechęci. Obywateele jeszcze raz udali się do rady miejskiej, ale próśb ich nie wysłuchano. Nikt ztąd nic dobrego nie przeczuwał; wkrótce okazało się, źe obawy nie były bez przyczyny. W poniedziałek dnia 1. CzelWca podłożono ogień w domu leżącym bardzo blisko spichlerza rządowego. We wtorek 2. CzelWca w nocy podłożono dwa listy, jeden w pobliżu poczty, drugi niedaleko domu sołtysa miejskiego. W środę 3. C lW€a bardzo rano znaleziono je i około 6 godziny oddano władzom. J e
- , sama groźba w obu listach stała, ze jeżeli w przeciągu 3. dni nie rozdzieli się zboże albo nie da się pomocy, miasto na czterech rogach zapalone zostanie. »Jest nas pięciu, stoi w jednym z listów, ktorzys'my się w tym celu połączyli.« Można sobie wystawić wzburzenie umysłów, jakie nastało pomiędzy wszystkimi obywatelami, gdy się dowiedzieli o pogróżce. W środę 3. Czerwca po południu odbyła rada miejska posiedzenie, a wieczorem tegoż samego dnia obwołano, że każdy obywatel ma się nazajutrz o godzinie 6 zrana sYawić na ratusz pod karą 1 fi., skoro znak wielkim dzwonem będzie dany. vVv nocy zaś czuwał nad bezpieczeństwem miasta oddział gwardyi miejskiej i stróżowie nocni. W czwartek rano o godzinie 6 odezwał się wielki dzwon, Całe obywatelstwo zgromadziło się na ratuszu, rada miejska zebrała się in pleno, a oberamtmann przemosvii do obecnych, ze ręka zbrodnicza poważyła się szerzyć postrach po mieście, aby tylko znaglić do wydania zboża. Lecz nie są to sposoby, aby dobrodeiejstwo wymusić etc. Listy odgrażające pokazywano na około, chcąc się dowiedzieć, czy kto czasem nie zna chararakteru i zapewniono zarazem nagrodę 15 O fl. dla tego, ktoby sprawcę wynalazł. Tutejszy obywatel, aptekarz, podał projekt, czyby rada miejska nie zechciała tych 15 O fi., gdyby nie wykryto sprawców, nagoldskiemu towarzystwu dobroczynności przekazać: aby przynajmniej na chwilę zdołało zapobiedz największej nędzy. Inny obywatel, kupiec, wystawił nędzę ludzi zapomocą której czyn wytłumaczyć należy. Oberaratman odpowiedział na to, że dotąd nie myślał, iż nędza jest tak wielka; atoli, jeżeli rzecz tak się ma'" zada sobie wielką pracę, aby obywatelom jak najspiesznićj dano odpowiedź stanowczą i pomyślną. Po tem przyrzeczeniu rozeszło się obywatelstwo spokojnie do domu, a wszyscy dobrze myślący tuszą sobie w interesie bezpieczeństwa naszego miasta, ze bez zwłoki przedsięwzięte zostaną środki, które jedynie zdołają uspokoić zupełnie ludność niedostatek cierpią. - W skutek podania królewskiego oberamtu i władzy miejskiej, królewskie ministerstwo finanów przeznaczyło dla tutejszych mieszkańców 2 O O szefli orkiszu, 50 szefli żyta i 50 szefli jęczmienienia po zniżonych cenach z tutejszych spichlerzy. Termin zapłaty jest na St. Marcin r. b. i na ŚI. Grzegorz r. p.; każdy żądający musiał stawić za siebie ręczyciela.
T li r C y a.
B e l g r a d, dn. 26. Maja. W Bosnii niechęć ludności chrześciańskićj doszła do najwyższego stopnia. W re w owym kraju ciągle, a wypadki zbliżające sig pewno prędzej czy później dyplomacyą europejską niespodzianie zaskoczą! Bo ile owa ludność chrześciańska w wypełnianiu wiary doznaje przeciwieństw, jak jest podatkami uciskaną - o tem i o wielu jeszcze innych rzeczach często donoszono, ale potężne rządy i władze europejskie rzadko, albo częściowo tylko temu wierzyły iledwo na to zwracały swą uwagę. Coź dziwnego, że skutki nawałem idące spotkają je nieprzysposobione !
ROZMAITE WIADOMOŚCI,
Dnia 16. Maja dany był znowu u dworu w Madrycie familijny koncert.
Królowa matka wykonała śpiew kompozytora Benedykta; królowa Izabella wykonała aryę z L u n a t y c z ki; infantka Ludwika miała udział w tercecie z S e m i r a m i d y ; infantka Józefa w duecie z C h i a r a di R o s e m b e r g : w końcu królowa i jej siostra odegrały fantazję na fortepianie. Zmarły hr. S z t o l b e r g był wCzechach Naczelnikiem lasów i górnictwa; jeden z finansowych urzędników podał mu projekt, ażeby ludziom, którzy taczkami zwożą rudę z lasu, zmniejszyć płacę, bo są za wiele płatni. Hrabia chciał sam naocznie przekonać się i pojechał z owym urzędnikiem do wskazanego lasu; gdy już byli w lesie, właśnie spotkali 2eh ludzi ciągną
Udzieloną mi pod dn. 18. Grudnia r. z. pod Nr. 4. pag. 240. Nr. 3. rckognicyą przez Dyrekcyą Jeneralną Ziemstwa w Poznaniu wygotowaną na wylosowany w terminie Bożego N arodzenia 1845. list zastawny 3'" pCt. Nr. 7/1522. Goniembice powiat Wschowski na 200 Tal.
zagubiłem, o czem doniosłem już wspomnionej władzy. Publiczność nandlującą przestrzegam zaś-, ażeby takowy jako mojej własności od nikogo nieuabywała. Zimnowoda pod Borkiem d. 18. Czerwca 1846.
H i e r o n i m R y c h - ł o w s ki, dziedzic.
Folwark, składający się z 600 morgów roli, 180 morgów łąki i 1100 morgów boru, w powiecie Krobskim, nad granicą Szląską pod Rawiczem położony, jest do sprzedania. Bliższe wiadomości udziela J a c o b i Konsyliarz spraw i edliw ości w Rawiczu.
Probostwo w S t ę s z e w i e jest od dnia Igo Lipca r. b. na rok j e d e n do wydzierżawienia.
Chęć dzierżawić mających zaprasza się na dzień 1- Lipca r. b. do Stęszewa. W'arunki codziennie widzieć można u Proboszcza w Ł o d z icych taczki z ciężarem. Hrabia kazał zatrzymać się, wysiadł z powozu wraz z urzędnikiem, kazał ludziom wyprządz się a sam włożył szle a urzędnikowi kazał drugą włożyć; hrabia był silny, więc pociągnął taczkę kilkanaście kroków, ale urzędnik ani rusz. Teraz zapytał ludzi, dla czego tak wiele ładują. Ha! Jaśnie Fanie! żebyśmy tyle. nieładowali, to byśmy i na życie niezarobili. - Widzisz wpan, rzecze do urzędnika, i kazał im nie zmniejszyć ale podwyższyć płacę, z warunkiem, aby nieładowali tak wiele, żeby pan uzrędnik jak tu znów przyjedzie, mógł przecie uciągnąć. Mamy następującą wiadomość z Drezna: »Dnia 16. z. m. młody nasz utalentowany fortepianista pan Kazimierz We r n i k z Warszawy, wystąpił na publicznym koncercie w Dreźnie. Lubo tylko w przejeździe do Paryża dotknął się tutejszrgo miasta, dawszy się jednak słyszeć w niektórych domach prywatnych, gdzie znawców grą swoją zajął, ośmielił się do publicznego wystąpienia. Tćjto okoliczności winien zapewne, że publiczność zgromadziła się licznie na koncert, lubo pan Wernik nie był poprzedzony sławą swego talentu. Koncert składał się z 8iu numerów, z których znaczniejsze były. Allegro z kwintetu P. Nowakowskiego na pianoforte, skrzypce, alto, wiolonczelle, kontrabas, wykonane przez członków nadwornej kapeli. Fantazya z Łucyi z Lammermoru, pana Prudenta, scherzo Szopena. Adażio i scherzo z kwintetu Nowakowskiego, Wykonane przez Wernika, z towarzyszeniem 4ch artystów grających w pierwszym kwintecie. Mazurek Nowa>kowskiego i fantazya na polskie temata skomponowana przez Szopena, grana w towarzystwie kwintetu. We wszystkich tych ustępach pan Wernik przeszedł oczekiwanie publiczności, która po każdej grze rzęsistemi oklaskami wyrurzała swe ukontentowanie; oklaski te zasługują tembardzićj na uwagę, że pochodziły od naj znakomitszych tutejszych artystów muzycznych. W samej rzeczy gra pan Wernika jest pełną czucia, mocy i tej mechanicznej biegłości, do którćj dziś tak wiele przywięzują, a której po 16stoletnim młodzieńcu zaledwieby się spodziewać można. Wszystko to świadczy o dokładnem przewodnictwie pana Nowakowskiego, pod dyrekcyą którego kształci się nasz młody artysta. Zostawiamy wreszcie bezstronnym cudzoziemcom ogłoszenie swego zdania, sami życzymy mu wytrwałości, spodziewając się, że pod tak światłą dyrekcyą wykształci się na znakomitego wirtuoza i zaszczyt krajowi swemu przyniesie. Po zakończeniu koncertu, publiczność zaszczyciła przywołaniem p. Wernika. W Bruxelli sto kroków od ratusza stoi na studni spiżowy posąg Kupido przez obywateli tamecznych nazwany, który pomimo starości swojej zatrzymał własność dziecinną (jest bowiem nagi). Dawny zwyczaj nakazuje, ażeby przy wielkich uroczystościach ubierać tego nagusa. Kiedy Ludwik XV. W r. 1 747 to miasto zajął, nosił ten Kupidyn ogromną białą kokardę przy kapeluszu; w r. 1781 * Bruxelczycy go ubrali w kolory rewolucyi brabanckiej; pod panowaniem Francuzów ubranym był w wielką trójkolorową wstęgę; później ustrojono go w kolory Oranii, a teraz od r. 183 O. przy każdej uroczystości ubierają go w bluzę. Profesor Doubre w Strasburgu, dowiódł akademii nauk w Paryżu jak naj dokładniej, że w Renie między Bazyleą i Manheymem znajduje się 100,000 funtów złota. Tylko jedna zachodzi przeszkoda w jego wydobyciu, iż ta massa złota rozdzieloną jest na najdrobniejsze blaszki i tak zmieszana z piaskiem, że pilny robotnik tylko 2 franki wydobywaniem go zarobi; taki więc robotnik żeby najpilniej przez święta i niedziele pracował, potrzebuje do wydobycia tej massy złota 292, 128 lat i 198 dni licząc w to lata przestępne. Z powodu żeglugi napowietrznej panny Lehman, pisze wiedeńska gazeta jak następuje: Gdyby nasze piękne Wiedenki chciały naśladować pannę Lehman, byłaby to wielka bieda dla mężczyzn, bo i tak panny przy pójściu za mąż, górno patrzą, a gdyby jeszcze w powietrze wznosić się chciały, niejeden biedny mąż, musiałby za niemi ze skóry wyskoczyć.
Zawiadywany przeżeranie od śmierci mego męża handel towarów żelaznych, Komissyjny i spedycyjny, tudzież czynności odb i e r a n i a g o t o w i z n y (in casso) , odstąpiłam przyszłemu zięciowi mojemu, Panu Jerzemu Treppmacher.
Poznań, dnia 15. Czerwca 1846.Wilheluiina z Lubenauów Herold.
Około 2000 stóp bieżących płotu z desek, mającego wysokości 7 stóp, tanio jest do sprzo, dania. Słupy są zdrowe, deski szerokie i tak do bre, iż nawet do budowli użyteroi być mogą, jak np. do robieuia pułapów itd. Bliższych wiadomości udzieli Fr. Bielefeld, na Grobli Nr. 38. lub w narożniku Butclskiej ulicy i rynku N r.44.
Z powołaniem się do powyższego obwieszczenia, będę odstąpiony mi przez moją przyszłą teście i handel towarów żelaznych, komissyjny i spedycyjny, tudzież czynności o d b i e r a n i a g o t o w i z u y (incasso) dalej prowadził na mój wyłączny rachunek nieuszczuplonemi funduszami i w całej objętości pod starą firmą D.L. Lubeuau wdowa i syn. Poznań, dnia 15. Czerwca 1846.
Jerzy Treppmacher.
Główny skład wód mineralnych tegorocznych poleca handel Braci Mes zyńs ki c h; Szeroka ulica Nr. 20.
CeMY tarjowe w mieście P O 2 N A N I L.
Dnia 17. Czerw C5I.
1816. r.
od do Til »gl. f«l.IT» \. :(i (»'«
Pszenicy szefel Zyla dl.
Jęczmienia dt.
Owsa dl.
Tatarki d( Grochu dt.
Ziemniaków dt.
Siana cetnar Słomy kopą Masła garniec
2 10 - 2 15 M5! 1 25 - 1 27 6 1 10 - 1 12 6 1 3 6 1 7 6 l F* 6 1 10 ,. 1 2S 2 1 3 - 15 7 17 9 - 25 - 26 - 9 20 - 10 - - 112 6 120 -
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1846.06.19 Nr140 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.