J£. 146. w Piątekdnia 26. CzelWca 1846.
Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1846.06.26 Nr146
Czas czytania: ok. 21 min.Drukiem i nakładem Drukarni Nadwornej Deckera i Spółki. - Redaktor odpowiedzialny: Dr. J. Rytnarjciewict.
WIADOMOŚCI ZAGRANICZNE.
F r a n t e y a.
p a ryż, dn. 17. Czerwca. Dzienniki francuskie podają wykaz dochodów, płynących z podatków, dziesięcin i innych składek, które trzy · wielkie prowincye afrykańskie opłacają. Prowincya Algier opłaca 618, 766 fI., prowincya Oran 710, 167 fI., a prowincya Konstantyna 1,908,769 fr. , azatem ona z wszystkich trzech najwięcej. Prowincya algierska opłaca tylko trzecią część tego, co daje Konstantyna, a nawet raniej aniżeli prowincya orańska, chociaż ta najbardziej przez wojnę cierpi. Na posiedzeniu izby deputowanych dn. 6. b. m. zapytał się p. SL Marę Girardin ministra spraw zagranicznych, jak się rzecz ma z protokułem, który dnia 15. Kwietnia trzy mocarstwa opiekuńcze w Krakowie podpisały. Powiada, źe ile on o protokule tym słyszał, obala on całą dotychczasową wolność Krakowa, ponieważ znosi tak polityczny rząd rzeczypospolitej, jako teź religijny przez złożenie biskupa, a uniwersytet, szczątek dawnej wolności polskiej, rozwiczuje; oddając całą władzę w ręce generała austryackiego. P. G u i z o t odpowiedział, że ani o ppotokule ani o zmianach tych nic nie, wie. Dodał, ze kiedy ostatnie wypadki w Krakowie zaszły, zastrzegł rząd francuski, podobnie jak w I. 1836. wśród podobnych okoliczności, zachowanie stosunków politycznych, jakie kongres wiedeński zagwarantował, Odpowiedziano na to, że środki których się chwycono, są li militarnego rodzaju. Dziennik Sporów czyni uwagi nad obecnym stanem gabinetu angielskiego W następujący sposób: »Skutek, jaki będzie miało głosowanie izby niższej w sprawie irlandskiej, jest niewątpliwy. Ministerstwo Sir R. Peela będzie w mniejszości. Będzie miało przeciw sobie całą partyą Irlandczyków, całą partyą Wkigów, Radykalistów i nieprzychylnych gabinetowi . Torysów. Zatrzyma tylko może 112 lub 120 głosów, które mu w sprawie zbożowej były pomocne Dla tego też zwycięstwo oppozycyi koalicyjnej wątpliwem być nie może. Część partyi Liberalistów, która sobie życzy, aby wniosek do prawa względem nowych ceł zbożowych do końca doprowadzić, udała się wpra
II ijbór JPapie&a,
CUokotictenieJ Każdy kardynał dopełnia tę formalność. Głosujący bierze następnie kartkę swoją między dwa pierwsze palce, podnosi ją w górę tak aby wszyscy widzieli i podstępuje ku ołtarzowi klęka i wymawia przysięgę wypisaną dużemi literami na stole przed ołtarzem. Przysięga owa brzmi jak następuje: Testor Dominum qui mejudicaturus est, me eligere quem, sectindum Deum, judico eligi debere et qttod idem in accessu praestabo. (Wzywam na świadka Boga, który mnie sądzić będzie, że wybieram tego, którego wedle Boga uznaję, źe wybrać należy, i źc tak samo w przyjęciu postąpię). Na ołtarzu słoi wielki kielich srebrny, wewnątrz wyzłacany, przykryty szeroką patyną, na której wyryty jest wizerunek Swiętego Ducha. Głosujący składa kartkę swoją na patynę r spuszcza w kielich po tern wraca na swoje miejsce. Kardynałowie głosują porządkiem starszeństwa i hierarchii: uajprzrtd biskupi, potem księża i diakoni. Jeżeli który r obecnych w sali kardynałów nie może wstać z miejsca i pójść do ołtarza, jeden z skrula torów odnosi jego kartkę do kielicha. Kardynałom w celach pozostałym, iuiirmierowie niosą skarbonkę, od której klucz zostawiają na ołtarzu i wazę, w której tyle się znajduje kartek ilu jest chorych. Jeżeli chory pisać nie może, %vyręczą go trzecia osoba, przysięgą do zachowania tajemnicy zobowiązana. Skrzynka przyniesiona napowrót do kaplicy, otwieraną bywa przez jednego z skrutatorów, który sprawdza czy zgadza się liczba chorych głosujących z liczbą kartek, a następnie kartki wkłada do kielichawdzie do Sir R. Peela, wzywając go, aby przymusowego bila dla Irian* dyi zaniechał; ale rzeczą jest oczywistą, że Peel do wniosku tego się nie przychyli. Nie mówiąc już o interesach, sprzeciwia się temu sama godność ministerstwa, na którego czele stoi Sir R. Peel. Wielu, nawet w Anglii, jest tego zdania, że chociażby Peel wbiła irlandskiru klęskę odniósł, pozostanie wszelako przy sterze, aby wielką ekonomiczną rewolucyą, z którą imię swoje związał, do skutku doprowadzić. Zdaniem naszem, jest to mylne przypuszczenie. Sir R. Peel wybrał to pole do swojej klęski, albo je przynajmniej przyjął. Upadnie on dobrowolnie. Mógłby się teraz utrzymać tylko z pomocą Whigów, zatem z pomocą naturalnych swych przeciwników. Atoli w ostatnich latach ministerstwa whigowskiego tyle razy temui zarzucał, ze się tylko za pomocą swych przeciwników i przez ich tolerancyą trzyma, iż teraz bez niekonsekwencyi i zrzeczenia się wszelkiej godności politycznej w podobnem położenia zostaćby nie mógł. Sądzimy przeto, źe nie minie przyszły tydzień, a w Anglii nowe ujrzymy ministeryum. W przyszły poniedziałek lub piątek przyjdzie zapewne do głosowania; Sir R. Peel poda się wtedy bez wątpienia da dymissyi, a gabinet whigowski wstąpi na miejsce Torysów. Paryż, dn. 18. Czerwca. - Nuncyusz papieski, Monsignore Fornari, wręczył królowi na audyencyi prywatnej pismo, w którem Conclave zebranych kardynałów J. Kr. Mości o śmierci Papieża Grzegorza XVI donosu Pan Tocqneville wniósł na posiedzeniu izby deputowanych zażalenie względem sposobu, w jaki sobie rząd z wychodźcami włoskimi postępuje. P. Duchatel, minister spraw wewnętrznych odpowiedział, źe ich całkiem tak uważa i tak sobie z nimi postępuje, jak 2 wszystkie mi w ogóle. Na zapytanie, jak się rzecz ma z wydaniem pana Renzi, który powróciwszy do Florencji rządowi papieskiemu wydanym został, odpowiedział p. Guizot, źe pan Renzi miał zapowiedziane, źe gdyby do Florencyi powrócił, narazi się na niebezpieczeństwo wydania. Zaręczył zresztą p. Guizot, źe poseł francuski żadnego w fem nie miał udziału. - Z B a r c e lon y donoszą pod dniem 12. bież. m., źe pewna liczba wychodźców hiszpańskich wieczorem dnia 8. t. z F r a n c y i do prowineyi Girony wpadła, usiłując Katalonią zbuntować. Ale władze barceloński e
Skoro wszystkie kartki złożono, pierwszy skrutator miesza je, ostalui liczy, wyjmując pojedynczo z jednego kielicha i przekładając do drugiego. Jeże"liby ich więcej było jak obecnych kardynałów, wszystko palą i robią na nowo. Jeżeli równo, trzej skrutatorowie obróceni plecami do ołtarza tak postępują: Pierwszy bierze kartkę, otwiera w środku i odczytuje tylko imię wybranego, milczy i podaje kartkę drugiemu skrutatorowi, który toż samo robi; dopiero trzeci skrutator głośno imię wymawia. Wtedy wszyscy kardynałowie, mając przed sobą drukowaną listę imion, znaczą wymówione nazwisko. Tak postępują z każdą kartką. Na końcu, trzeci skrutator bierze wszystkie kartki po jednej, przeszywa je igłą na wyrazie e ligo, na sznurek ledwabtiy nawleka, związuje oba końce i wszystko składa na stole. Jeżeli na tern pierwszera kreskowaniu, który z* kardynałów otrzymał dostateczną liczbę głosów do elekcyi, natychmiast ogłoszony zostaje Papieżem. Trzeba zyskać dwie trzecie głosów aby zostać obranym. Przyjęcie, czyli accesso jest tylko uzupełnieniem kreskowania. - Kiedy kreskowanie nie wydało wypadku, biorą z wazy drugie kartki, na których w miejsce wyrazów: Eligo in summum pontificem, piszą: Accedo reverendissimo domino mea cardinali N- Głosujący nie może przyjęcia dać temu, któremu już dał pierwszą kreskę swoją, ani żadnemu, kto nie miał przynajmniej jeduej kreski w pierwszem kreskowaniu. Jeżeli zaś chce utrzymać pierwszą kreskę swoją, lub niedać głosu żadnemu inuemu kandydatowi, pisze: Accedo nemini; nikogo nie przyjmuję. Jeżeli kreski połączone z głosami przyjęcia, wyrównają, dla którego z kandydatów dwom trzecim, naówczas sprawdzają ważność kartek przyjęcia. Jeżeli warunki wszystkie dopełniono, nowy Papież kanonicznie jest obranym. Jeżeli nikt dwóch trzecich łiczby głosów nie uzy ludzi, widzieli się zmuszeni znów we Francyi szukać ucieczki, gdzie ich natychmiast rozbrojono. W skutek świeżych wiadomości z Algeryi nadeszłych rozkazano podobno dwom okrętom wojennym krążyć nad brzegani marokkańskiemi. Kuryer francuski twierdzi, że rząd odebrał nader ważne wiadomości z O t a h e i t i . Przyszło podobno do żwawych potyczek, między żołnierzami francuzkiemi a krajowcami, których p. Bruat podbić rozkazał. »Ale wypadkiem ważnym i nieprzyjemnym, dodaje tenże dziennik, jest porozumienie srę missyonarzy angielskich z krajowcami, którym prochu i araunicyi dostarczali. Zabrano kilka kist z nabojami, które z wierzchu przykryte były bibliami i książkami religijnemi. Znaleziono także na polu bitwy strzelby po krajowcach z znakami fabryk angielskich.« Przybył do Paryża pan Romulus Sander mianowany posłem Stanów Zjednoczonych w Madrycie.
G r a s s a donosi, że z Ameryki zamówiono znaczny zapas amunicyi z powodu wojny inexykaiiskiej, ale zamówienia te już znowu odwołano. W Valencienes, gdzie się także odbywały uroczystości przy otworzeniu tamecznej kolei żelaznej, wniesiono pamiędzy innemi toast na zdrowie króla Francuzów, na co przytomny książę Nemours tak odpowiedział: »Panowie! Toast z takim entuzyazmem na cześć króla wzniesiony zniewala nas do najżywszej wdzięczności; atoli w tein mieście i przy tej uroczystości ma on jeszcze osobny charakter, który nam ten toast jeszcze droższym i prawdziwie familijnym czyni. Kojarzy on nas w istocie tak w naj dawniejszej i najświetniejszej przeszłości, jak w najszczęśliwszej i najsławniejszej obecności. Przypomina on nam z jednej strony młodzieńczą i świetną waleczność, z drugiej dobrodziejstwa żywej i ukoronowanej mądrości. Tak jest, miasto Valenciennes ma prawo powitania, jako swego młodego pułkownika Ludwika Filipa Orleańskiego, który w jego murach bohaterskich w czasach wojny narodowej dowodził, i króla Ludwika Filipa I., który przez synów swoich w tern samem miejscu wielką kolej żelazną inauguruje, jeden z najzyzniejszych darów jego spokojnego i poważnego rządu. W roku 1 792. bronił on tu z ojcami waszymi świętej ziemi oj czystej, i spoinie z wami okrył sławą losy kraju, który tyle doświadczył. W I. 1846. okrywa znów z Wami tę samą ziemię owocami pokoju, i niezaprzeczoną potęgę Francyi zdobi trzema kolorami. Oto są, Panowie wspólne względy, w których się wszystkie nam współuczucia kojarzą, które mi toast przez was wzniesiony przypomina. Mój toast niech będzie nań odpowiedzią; wznoszę go z całego serca, tak mego jak i ojcowskiego, na cześć miasta Valenciennes, jego sławy patryotycznej, na jego szczęście 1« Izba deputowanych uchwaliła wczoraj '292550 frauk. na koszta edycyi dzieła panów Botta i Flaodin opisującego ruiny Niniwy. Dzisiaj rozpoczęły się obrady względem budżetu przychodów na rok 1847.; wniesiouo podobno dwanaście poprawek do tego projektu. Utworzyło się niedawno temu towarzystwo mające na celu wykupowanie niewolników po osadach francuzkich. Towarzystwo to uchwaliło właśnie, że zadaniem jego będzie tylko właśnie wykupowanie wszystkich dzieci i emancypowanie tychże tak, iż w przeciągu może lat 30 niewolnictwo w tych osadach całkiem ustanie. Koloniści algierscy podali dnia 3 O . Mąja petycyą do izby, która jest ponowieniem prośby z dnia 10. Marca I. 1845. o prawo połączenia Algiery! z Francyą i podział osady tej na departamenta. Petycya ta ma przeszło 2,000 podpisów. Pożary w departamencie Cote d'Or nie tylko, że nieustały, ale owszemskal, wtedy wszystkie kartki palą w piecu za ołtarzem, a dym odchodzi na zewnątrz kominem, który widać zplacu Kwirynalu. Na tym to placu stoją Rzymianie, z oczami na komin zwróconemi, czekając" nafiimula. Jeżeli dym się pokaże znak to, że kreskowanie odbywać sie będzie na nowo. Jeżeli się nie pojawi, konklawe skończone, a Rzymiauie mają nareszcie Papieża. Skoro tylko Papież obranym zasianie, ,kardynał dziekan dzwoni, przywołuje mistrzów ceremonii i sekretarza Swiętego Kolegium. Naczelnicy ciał duchownych stają przed nowo wybranym, a dziekan zapytuje: Acceptasne elecłionemde te canomeefactum im Ulmmum pontificem ? (przyjmujesz, że elekcję kanonicznie odbytą na najwyższego kapłana?) Otrzymawszy jego przyzwolenie, pyta jakie imię obiera sobie.
Skoro nowy Papież godność tę przyjął, wszystkie male baldaehiny umieszczone nad siedzeniami kardynałów spadają za pociągnięciem sznurka;' zostaje tylko baldachin wybranego, a dwaj siedzący obok kardynałowie oddalają się przez uszanowanie. Po sporządzeniu aktu mianowania, dwaj pierwsi kardynałowie dyakoni prowadzą wybranego za , ołtarz, i odziewają w . suknie, które odtąd ma nosić. Papież wraca do ołtarza w nowym ubiorze, a siadając w bogalem krześle na wzniesieniu slojącćm, odbiera pierwszą a d o r a c j ę od Świętego Kolegium, którego członkowie, klęcząc całują go w nogi i ręce, a powstawszy następnie, odbierają od niego pocałowanie pokoju. Kardynał Kamerling kładzie mu na palec pierścień rybacki, który Papież oddaje potem mistrzowi ceremonii, aby na nim imię jego wyryto. Pierwszy kardynał diakon, poprzedzony od mistrza ceremonii krzyż niosącego, udaje się do loży czyli na wielki gauek Kwirynalnego Pałacu, bkoro zwalą przepierzenie, które z zewnątrz wyjście zamykało,eoraz bardziej się wzmagają. Wysłano teraz oddziały wojskowe po 15, 20 do 50 ludzi na wszystkie znaczniejsze punkta, gdzie naprze mian z mieszkańcami straż odbywają. Przybył tu poseł mexykański w celu przywrócenia dyplomatycznych związków z Francyą. Podczas urlopu generała Lamoriciere zastępować będzie jego miejsce jako generał-koraendat prowincyi Orańskićj, książę Aumale. C o u r r i e r F r a n c a i s donosi, że bryg francuzki »Boulonnaise,« który w roku zeszłym odbył podróż naukową do północnej Ameryki, w roku bieżącym wraz z jednym z francuzkich parostatków ma popłynąć rzeką Amazonek i uzupełnić kartę tćj rzeki. Rząd brazylijski już udzielił swe pozwolenie, ale p. Guizot w skutek oporu Anglii, od tego przedsięwzięcia odstąpił. Według iistu wikaryusza apostolskiego z Tong-Kong mąją Chrześcianie w tćm mieście otwarcie pełnić swe obrządki religijne. Missyyonarze otworzyli szkoły i odczytują publicznie msze, co dotąd w Kochinchinie miejsca nie miało, dotąd bowiem francuzcy duchowni wystawionymi byli na mocne prześladowania. Twierdzą, że izby handlowe z polecenia gabinetu zajmą się projektem założenia w kantonie kantoru francuzkiego z agentami w Makao, Mauilii i Jawie. Anglia.
Londyn, d. 17. Czerwca. - Ludwik Napoleon bawi jeszcze w Londynie, czekając na odpowiedź ze strony mocarstw, do których wniósł o pozwolenie udania się do Florencyi. W Manchester odbyło się d. 15. b. m. liczne zebranie ku naradzeniu się nad bilem względem dzicsięciogodzinnćj pracy dziennej. Zjechali się deputowani z wielu miast fabrycznych. Paweł Ilergravet przewodniczył temu zebraniu. Czynności te trwały przez 6 godzin, i wszyscy prawie deputowani oświadczyli. że robotnicy po wszystkich fabrykach całego kraju postanowili przy zabiegach około przeprowadzenia tego bilu mocno obstawać. Jedomyślne te uchwały nłoźouo w sposób bardzo energiczny, a przypominając, że w roku 1844. rząd miał jeszcze większość 138 głosów przeciw lordowi AsWey, a w roku 1846. już tylko 10 głosów, dobrze sobie tuszą o przyszłym losie bilu. Wynurzono zarazem czułą wdzięczność tyra członkom parlamentu, którzy się około tego bilu szczególnie zasłużyli, a robotników po fabrykach mocno zagrzano do silnego popierania agitacyi na korzyść tego bilu aż do przyszłego parlamentu; poczćm, jak się spodziewają, przejście tego bilu już niewątpliwem będzie. Sun ogłasza list kapitana Warner do lorda Ellenborough, w którym wynalazca straszliwego środka zniszczenia żali się, że jego wynalazek nie był rozebranym przez komissyę bezstronną. Sądzę, mówi on w tym liście, że J łatwością mógłbym zniszczyć flotę wysłaną na morze, że bezskutecznemi uczynię wszystkie nowo założone fortyfikacje, że wszystkie porty i rzeki staną się nieprzystępnemi. Dla tego proszę raz jeszcze o mianowanie komissyi bezstronnej. Jeżeli Wasza Wysokość odmówisz mej proźbie, będę musiał zwrócić się do narodu, a jakkolwiek zgubne mogą być skutki ogłoszenia tćj tajemnicy, jakkolwiek tego unikałem. Wasza Wysokość skutki złe ztąd wynikłe przypiszesz tym, którzy mnie do podobnego krok« zmusili.« Belgia.
Bruxella, d. 16. Czerwca. - Kongres liberalny wczoraj został otworzony i zamknięty. Dzienniki liberalne ogłoszą wypadek, jako też program, który ułożono.
ogłasza niecierpliwemu ludowi wybór nowego Papieża, mOWląc: AnnunUo vobis gaudium magnum: papom habemus eminentissimum ac reveretidissimvm Dominum NN qui sibi imposuit nomen N
Harta
Mim afoioffiesn auya2HXa'lRY.
Znajomość ziemi w ogólności, a tein bardziej ziemi rodzinnej, której wiuui jesteśmy życie i to wszystko, co nam jest w życiu najdroższego, trzyma bez wątpienia pierwszeństwo przed wszystkie mi inne mi znajomościami i rodzajami ogólnej naszej wiedzy. A sEoro lak jest, więc i środki, które nam ułatwiają nabycie, pod jakimkolwiek względem tejże znajomości, , muszą mieć dla nas właściwą i odpowiednią swojemu celowi wartość. Srodki te są bardzo rozliczne i na pozór nieskończenie różnorodne; ale skoro ku jednej prowadzą nas rzeczy, to jest ku poziiauiu tego, co nam jest w życiu najdroższem, i co stanowi miejsce, na klórem się mamy dokupywać przyszłej zasług naszych nagrody i błogich wspomnień w potomności: przeto w gruncie swoiin, środki te jednakowo nas obchodzić powinny. Do środków tych ułatwiających nam wszechstronne poznanie ziemi należą nietylko wszelkie badania i prace podejmowane na drodze historycznej, archeologicznej , obyczaiowej, uczuciowej i t. p., ale i na drodze ścisłych dociekań fizycznych, mających na celu poznanie dokładne stanu przyrodzonego tej "ziemi. Prace podejmowane na tćj drodze nie zapewniają nam wprawdzie korzyści estetycznych i moralnych, czyli tyczących się ukształcenia naszego czucia i uzacnieuia duszy, ale obchodzą nas pod względem fizycznym i iutelleklualuym, czyli pod względem pozyskania zdrowia i udoskonalenia umysłu; lecz gdy beztych Abyocb liberalnych z Liittich. Unia i assocyacya zapomocą swych zastępców pogodziły się, a pocałunek braterski stwierdził to nowe przymierze. Ale czyż długo ono potrwa? Wątpimy. Na wszelki przypadek nie można się dziwić, jeżeli bój pomiędzy młodym a starym liberalizmem wkrótce na nowo się rozpocznie. Właściwie nie zasady, lecz osobiste współzawody dzielą oba stronnictwa, a wiemy dobrze, jak one są wiśne i trwałe i jak trudno ustępują chwili uniesienia. - Pomimo tego weselą się dzienniki liberalne z tego rozejmu. Słuchając icb, zdaje się nam, ze naj ściślej sza jedność łączy wszystkich członków tego stronnictwa. Zapominamy, źe i partya demokratyczna tu się znajduje, która się także liberalną zowie i daleką jest od zrzeczenia się swych zasad. Przyszłość nauczy, na co się przydadzą te pieśni zwycięzkie. Hiszpania.
Madryt, 11. Czerwca. Gazeta ogłasza rozkaz Królewski, aby powszechne modły odprawiano po wszystkich kościołach krajowych za nowy obór papieża. Clanior publ. chcąc zbić zapewne uwagi pana Thiersa o nienawiści Krystyny przeciw siostrze, ogłasza list, który dnia 23. Stycznia 1836 z Paryża pisała do swej siostry do Madrytu, w którym oświadczyła się za połączeniem swej córki z jednym ze synów Don Francesca Jeżeli to pisanie jest prawdziwcm, nie dowodzi jeszcze, źe Krystyna od lat dziesięciu nie zmieniła swego usposobienia. . Załoga okrętu hiszpańskiego została wyciętą pod Tres Furcas. Zdaje się, że Hiszpania nie ma ochoty wystąpić przeciw Marokanom energicznie. Pod Gironą rozproszono bandę Esparterystów. - Z Lizbony dowiadujemy się, że nawet junta w Coimbrze poddała się, a więc pokój w Portugalii powrócił. - Handel krajowy znacznie podupadł. Wioch y.
Rzym, 8. Czerwca. - Chociaż papieża zwłoki w miejsce poprzednika jego w Basilice S1. Piotra już przedwczorajszego wieczora tymczasowo złożono, płaczliwe jęki wielu set dzwonów dobywają się przecież z wież i kopuł od rana do wieczora, dzisiaj jak przed tygodniem. W środku łodzi wznosi się od wczoraj kolosalny katafalk pośród bijącego blasku niezliczonych świec jarzęcych, na których utrzymywanie aż do piątej absolucyi papieża codzień tysiąc funtów wosku przeznaczono. Kardynał Ostini celebrował wczoraj uroczystą mszą za duszę zgasłego. dzisiaj kardynał Castracane, jutro odśpiewa ją kardynał Mattei. Do rozpoczęcia conclave zgromadzą się kardynałowie jeszcze w siedmiu kongregacyach. Ile uważam z programu, obiorą na nich osoby w conclave służbę pełniące (lekarzy, chirurgów, aptekarzy, balbierzy, piekarzy, kamerdynerów et c ), zamianują deputacyą składającą się z 3 emineneyów, w celu strzeżenia ścisłego klauzury komieyów, a w niedzielę zobowiążą się przysięgą do wiernego zachowania postano wień konklawu. W testamencie własnoręcznym, znalezionym na biórku, rozrządził papież Grzegorz XVI. swą pozostałością w trojaki sposób. Własność jego prywatna w gotówce (przeszło 200,000 flor.) ma się pomnożyć sprzedażą wielu kosztownych podarunków, odebranych podczas długiego panowania od osób książęcych i z tćj massy mąją wykonać się legaty, zapisane przedewszystkicni pobożnym zakładom. Z summy pozostałej mąją potem urzeczywistnić się zapisy uczynione kilku osobom prywatnym. Ostateczną resztę dostaną krewni papieża, jednakże pod tym warunkiem, że nie będą później protestowali przeciw testamentowi Jego Świątobliwości i do Rzymurodzajów doskonałości, nabywających się właśnie przez ukrzepiającc prace i rozsądne dociekania łizyczne, nie możemy posiadać dwóch pierwszych; przeto wszystko, cokolwiek nam może być pomocne, czy to w pośrednim czy bezpośrednim sposobie, do pozyskania tego czworakiego dobra, albo posłużyć za pobudkę do starania sie o nie, jest dla , . . , ." nas rowneJ praWIe wartoscl. Temi i t- p. powodowani myślami, ośmielamy się przedstawić światłej powszechności owoc kilkudziesięcioletniej pracy, podjętej około poznania ziemi naszej pod względem jej fizycznym, a mianowicie pod względem stanu jej klimatu. - Praca ta mało komu dotąd znana, rozpoczęta jeszcze roku 1779. przez Karola Bystrzyckiego, astronoma ś. p. Króla Stanisława, potem od roku 1803. prowadzona dalej przez ś. p.
Antoniego Magiera, członka b. towarzystwa Król. Warsz. Przyjaciół N auk, a wciągu ostatnich lat dopełniona, uporządkowana i przywiedziona do jak największej treściwości, oraz do takiego stanu, źe przez każdego może być z łatwością poznana, oceniona i do właściwych celów zastosowana; ogłasza się teraz w języku polskim i francuskim, pod imieniem Karty klimatologicznej Warszawy, jako środkowego punktu Europy (Carte rlimatologique deVarsovic. comme point central de l'Europe), aby nielylko światji rodacy, ale i uczeni zagraniczni mogli z niej powziąć wyobrażenie o statnie klimatu, tego rzeczywiście środkowego a zatem najinteresowniejszego stanowiska na przestrzeni Europy, i wyciągnąć ztąd właściwe, naukowe i praktyczne korzyści, jakie się z podobnego rodzaju prac, i z porównania ich z inne mi takiemiż pracami wyciągnąć i osiągnąć mogą. Karta (a uważana co do szczegółów, które obejmuje, przedstawiać będzie sposobem geograficznym, numerycznym i deskrypcyjnym, czyli rysunkowym.., liczebnym i opfsowym: 1) Stan normalny naszego klimatunie przybędą. Rozporządził także papież, aby ciało jego złożono w kościele San Grcgorio na górze Celijskiej, skoro mausoleum tym końcem mające sig budować, zostanie ukończone. Obawia się tu wielu, aby zbiegły ze swego więzienia Napoleon Bonaparte nie stanął wnet w Romanii na czele zniechęconych. (?) Z Florencyi przybył tu wczoraj wieczorem nowy dyplomatyczny reprezentant u Watykanu, tajny radca legacyjny Usedom. Ponieważ jego pisma uwierzytelniające są wystosowane do zmarłego papieża Grzegorza XVI., trzeba je będzie z Berlina zastosować do konklawu, nim p. Usedom będzie mógł wystąpić urzędownie. Austrya.
W i e d e ń , dn. 2 O . Czerwca. - Przeszłego tygodnia ujęto znów kilka Polaków na galicyjskiej kolei żelaznej i oddano ich natychmiast do więzienia kryminalnego. Śledztwo przeciwko aresztowanym bambardierom trwa jeszcze ciągle, ale słychać, źe przez wzgląd na młody ich wiek pod sąd cywilny oddani być mają. Pokazało się z indagacyi, źe żyjący tu, w wieku już podeszły hrabia A., pochodzący z jednej z najznakomitszych familii galicyjskich, z bombardierami tymi aż do chwili ich dezercyi przestawał. Pociągnięto go z tego powodu do indagacyi, lubo jeszcze jest wolny. Z Sanoka, 14. Czerwca. - Rok teraźniejszy zdaje się, że nam wynagrodzi przeszłoroczne nieurodzaje, albowiem zboże tak w górach jak i w równinach wszędzie bardzo pięknie wygląda i obfite obiecuje.zbiory. Bo też i czas, abyśmy się raz pocieszyć mogli, gdyż od I. 1842. urodzaje po największej części chybiały, a niedostatek u kmiotka posunął się do najwyższego stopnia. - Chociaż potrzebowanie zboża przez powiększenie załogi wojskowej znacznie się wzmogło, i spichrze prawie wszędzie są próżne, mimo tego zboże spada z ceny i wiele za tern zdaje się mówić, źe bardziej jeszcze potanieje. Za korzec pszenicy płacą teraz 7 zr., żyta 5 zr. 30 kI., jęczmienia 4 zr. 24 kI., owsa 2 zr. 24 kI. ra. k. - Odbyt-wódki do Węgier, a innych surowych produktów do niemieckich prowincyi, zmniejszył się bardzo od dwóch miesięcy. Innemi laty, przed wiosną wywożono z naszego obwodu znaczne ilości nasienia koniczyny, w tym zaś roku nie było wcale odbytu. - Cienka wełnę płacą tu o i O procentu wyźćj cen przeszłorocznych, chociaż artykuł ten spadł o 14 do 18 procentu na tegorocznym jarmarku wrocławskim: co w tern postąpieniu cen mają nasi żydowscy spekulanci, trndno się domyślić. - Woły są poszukiwane, ale cóż kiedy osta* tnie stajnie wyprzedano już w Zielone Świątki; te zaś woły, które teraz idą z obwodu sanockiego, są po największej części nie z naszych stajen, lecz tylko w przechodzie zatrzymują się tu przez niejaki czas na paszy. Niemcy.
Karlsruhe, d. 15. Czerwca. - Na przedwczorajszem publicznćra posiedzeniu izby pierwszej uzasadniał baron Andlaw swój wniosak względem zniesienia publicznych kartowni. - Dopóki glos mój, rzekł, wobec kraju będę mógł podnosić, powstawać będę przeciw bankom karciarskim w Niemczech, aż upadną, a upadną z pewnością. »Niechaj Niemcy chełpiące M> lak chętnie z swej moralności nie pielęgnują nadal w swćm łonie tej trucizny, własnej i obcej.« Tak mówiłem przed trzema laty, i dzisiaj znowu tak mówię. Otóż przedstawiam dostojnej izbic: »aby upraszała najuniżenićj J. K. W. W. Księcia, iżby zechciał najłaskawićj polecić poselstwu swemu związkowemu, aby przyczyniło się do zniweczenia publicznych banków karciarskich w obrębie niemieckich państw związkowych. Kar l s r u h e, dn. 16. Czerwca. - Na posiedzeniu dzisiejszem izby druglej uzasadniał deputowany Bretano swój wniostk względem wydania prawa, któreby wyrzekło niezawisłość sędziów. Uznaje, źe dla urzędnikówpod względem długości dnia, temperatury, parowania wody, ilości pary wodnej zawartej w powietrzu, wilgoci, pogody, słoty, ilości spadającej wody na ziemię, wielkości powodzi, kierunku wiatru i ciśnienia atmosfery; 2) odmiany roczne i dzienne, tych wszystkich klimatologicznych pojawów (fenomenów); 3) podział przyrodzony roku na dwa półrocza, zimowe i letnie, na cztery pory roku łizyczne, i na ośm pór gospodarskich, czyli ludowych (popularnych), jakiemi są: roztopy, siewy jare, przednówek, żniwa, siewy ozime, późna jesień, gody i zapusty; a to wszystko porównawczo z dotychczasowym podziałem roku astronomiczne kalendarzowym Przedpłata na tę kartę, wynosząca złp. 6. bez opłaty pocztowej", składać się może: w mieszkaniu jej autora i wydawcy, profesora Jastrzębowskiego w Marymoncie, w księgarni Spicssa w Warszawie przy ulicy Senetorskiej Nr. 460. tudzież we wszystkich głównych urzędach pocztor wych i księgarniach krajowych oraz zagranicznych, które się zwykle trudnią zbieraniem prenumeraty na prace naukowe.
)/(Bo Ilj« »j Zosin zdrowa, Dąj liuxi na drogę Jndę do Krakowa Kupić wstążek mogę.
Oj miasto to śliczne A tyś w niein nie była Trzy dni byś błądziła Tak domostwa liczne. -
Krakowa: Gdy biją zegary, Trąbią tam nad wieżą A gdzie zamek stary Polskie Króle lezą.
Dziewcząt nie mało, A wszystko rumiane Bądź mi Zosiu stalą Bo przy nich zostanę.
wymaga dla sędziów i rzeczników niezawisłości i samodzielności. Ponieważ mówca w biegu swego wywodu, sięgając po przykłady, wszedł na stosunki sądowe zagraniczne, przerwał mu minister sprawiedliwości Jolly, oświadczając, iż należy ograniczyć się na W. Ks. Badeńskim a zagranicy nie mieszać do wykładu. Prezes Mittermeier zauważył, że takich szczegółów nie można sobie w istocie życzyć dla rzeczy samej i że względy delikatności poniekąd zachować trzeba, że uprasza jednakże, aby w podobnych przypadkach do niego się udawano, ponieważjest odpowiedzialnym za wszystko, cokolwiek tu zachodzi. Mówca prowadził rzecz dalej, ale przerwał mu znowu minister sprawiedliwości, dodając, że jeżeli tego nie poprzestanie, on (komisarz regencyjny) ze sali się oddali. Minister sprawiedliwości oświadczył, że nie wątpił wcale o poparciu wniosku, że jednakże, otwarcie mówiąc, i o tćm nie wątpi, źe rząd, mianowicie w obecnych stosunkach na to nie przystanie. Jeżeli się chce nowe prawa stanowić a nawet prawa zasadnicze - bo tu jest mowa o naszym edykcie służbowym - zmieniać, musi się wykazać nagląca tego potrzeba, a osobliwie to, źe stan obecny miał złe skutki; że takowych złych skutków on nie dostrzega; źe sam pan deputowany, który wniosek uczynił, nic podobnego nie wspomniał; źe go wzywa, aby publicznie oświadczył, czy rząd kiedykolwiek, bądź w procosie cywilnym, bądź w sprawie karnej, starał się jakimkolwiekbądź spo« sobem wpływać. Rząd wszędzie pozwala sprawiedliwości iść torem konstytucyjnym wolnym, a nikt nie będzie śmiał twierdzić coś przeciwnego. Do szczegółów wywodu przechodząc, mówi pan komisarz regencyjny, że się zanadto daleko rzecz posuwa, jeżeli się w myśl wnioskodawcy chce ogłosić i rzeczników za nietykalnych; i w Francyi nikogo to niezastauawia, fe rzecz ma się przeciwnie. Co zaś wnioskodawca powiedział o czasie Napoleona, wymaga wielu sprostowań; nie chcą wszakże dokładniej tego rozbierać, poleca (komisarz reg,) panu wnioskodawcy, aby przedewszystkietn w historyi owego czasu rozpatrzył się lepiej. Rozwodził się dalej mówca rządowy, źe u nas w Badenie nie niasz żadnego powodu do obawy o niezawisłość stanu sędziowskiego, i źe projekta wnioskodawcy właśuie mogą Ogół wielu niekorzyści nabawić. Trefurt zgadzadza się na to, źe do wniosku nie dało powodu żadne nadużycie w sądach ani żaden wpływ na nie ze strony władz rządowych, uważa wszelako wniosek za słuszny w obecnychstosunkach ze względu na mającą niedługo nastąpić organizacyą sądów. Toż i Knapp popiera wniosek, wątpi atoli, czy zyskalibyśmy co na nietykalności sędziów, ponieważ wie przykład, źe cały sąd tak się pielęgnował, że poniekąd wcale nie pracowano. Jedna część radzców składała się chorobą, a druga prace poruczala innym, tak źc rząd krajowy widział się zniewolonym do pensyonowania połowy sądu. Gdyby zaś ci panowie więcej jeszcze mieli swobody, jak podziśdzień, do czegoby to przyszło? Mer, Peter, Junghanns 1., Soiron, Hecker i Rindeschwender popierają wniosek. Lipsk, d. 15. Czerwca. - Adres tu ułożony do 32 mężów, którzy glosowali za zdaniem mniejszości względem lipskich wypadków sierpniowych, brzmi jak następuje: »Przezacni mężowie! Stałem, niewzruszo-nem popieraniem zdania mniejszości w tak ważnćm pytaniu wypadków sierpniowych nabyliście prawa niezaprzeczonego do uznania tego z naszej strony. Większość izby wprawdzie przeciw panom rzecz rozstrzygła, a to rozstrzy guieuie należy szanować, - chociaźbyśmy o wewnętrznej jego wartości i zewnętrznych powodach cokolwiekbądź myśleli - bo podług ustawy przedstawia w tej chwili prawną wolę ludu. Wszakże to nie może stanąć na przeszkodzie, iżby sympatye nasze nie miały się zwrócić ku Wam, Panowie, ku mniejszości, ponieważ w zdaniu przez Nas, przedstawianem znajdujemy wyraz prawdziwej opinii powszechnej, a w Waszćm stałem wytrwaniu zaszczytne świadectwo działania sumiennego, poświęcającego się szczerze dla połączonego dobra króla i ojczyzny. - Może wnet nadejdzie czas, gdzie głos ludu, wyborców, zdaniu Waszemu i usposobieniu i prawnie zada tę powagę, której obecnie jeszcze nie mogły w izbie nabyć. Tymczasowo niechaj przynajmniej nam będzie dozwolono, przesłać Wara, przezacni mężowie, w dowód naszego wdzięcznego uznania działania Waszego męzkiego i rzetelnego, adres ten wraz z dołączeniem prawdziwego i serdecznego szacunku. - Lipsk d. 24. Maja 1846. T U r e y a.
Belgrad, dn. 26. Maja. - W tej chwili otrzymujemy z Ruszczuku wiadomość, że książę Kara Gieorgiewicz, który udał się do Ruszczuku dla powitania sułtana, otrzymał od Niego zaproszenie przybycia aż do Kasanlik za Bałkan, gdzie go sułtan ma zamiar przyjąć. W skutek tego w dniu 17. Maja książę z swym orszakiem opuścił Ruszczuk a w dniu 22. lub 23.
do Kasanlik przybędzie.
Wina Reńskie, Bordeaux. Burgundskie, Szampańskie, .przedaję w handlu moim w Bazarze po cenach takich, po jakich zagraniczni podróiuący ziomkom moim przedaju. Poznań, dnia 20. Czerwca 1846.
Felix Gliszczyński.
RJRJ8BRJ8BK388C Aby mieszkańcom siolicy prowincyi naszej przyniuoźyć wszelkich ozdób, któremi się stolica Państwa szczyci, otwieram na dniu dzisiejszym doskonale dobrany Skład towarów modnych dla mężczyzn, na ulicj N owej pod Nrein. 5. \> szyslko co tylko rozmaite fabryki krajowe i zagraniczne w dokładnych, pięknych materyacb, a stolice Państw w gustownych modach produkują, posiadać będę zawsze w zapasie i na wybór . Na por letnią polecani: Iraki do konnej jazdy" »aletoty, »autulony, kamizelki, kapelusze, ezapkl i t. d. Upraszam Szanowną Publiczność, aby mię zaszczycać raczyła w nowym tym składzie, jak mię w dawnym mo'im lokalu łaskawie zaszczycała. Ja 2 mej strony pilneui wykonywaniem po leceń, zwłaszcza co do gotowych ubiorów, będę się starał tak jak dawniej na względy Szanownej Publiczności zasługiwać. , #. MJ. Meyer* "lica N owa N I. 5
Wiclmoiuy Józef Lubieński z Budzisze w a niszczony prrez lat kilka ciężka chorobą, umarł w Poznaniu dnia 199o Czerwca o godzinie 6tej zrnna. Zostawił żonę i troje dzieci już wychowane, zostawił i majątek wiele znojów i zabiegów Jego kosztujący; - służył ojczyźnie w szeregach współbraci, zuany był w calem Xiestwie i w całym prawie kraju w wszystkich stanach, różne piastował urzędy. 0l1uszcza się pochwały dla niego w niniejsŁCm za wiadóuiieniu publiczności, bo wszędzie opinii powszechnej przekonywał każdego, że z całą godnością szanował pochodzenie swoje, albowiem niczem nieskazal imienia Lubieńskich.
Dom Ochrony.
Loterya na korzyść" Domów Ochrony odbędzie się dnia 4. Li p c a w sali handlowej, po obiedzie od godziny 2giej. Nabożeństwo solenne dla wszystkich tegoż Zakładu uczestników odbędzie sie*w kościele katedralnym dnia 12. Lipca zraua; poczem uda się publiczność do Ochrony w Psałteryi na Walne zgromadzenie i na przegląd Zakładu.
Udzieloną mi pod dn. 18. Grudnia I. z. pod Nr. 4. pag. 240. Nr. 3. rekognicyą przez Dyrekcyą Jeueralną Ziemstwa w Pozuauiu wygotowaną na wylosowany w terminie Bożego N arodzenia 1845. list zastawny IJ pCt. Nr. 7/1522. Goniembice powiat Wschowski na 200 Tal.
zagubiłem, o cze'.ra doniosłem już wspouiniouej władzy. Publiczność handlującą przestrzegam zaś, ażeby takowy jako mojej własności od nikogo nienabywała. Zimuowoda pod Borkiem d. 18. Czerwca 1846.
H ie ro nim Ryc h ł o w s ki, dziedzic.
Odebrałem w komis zegarki złote cylindrowe z rękodzielm Patka i Spółki w Genewie, Przyjmuję także wszelkie polecenia na wyroby tejże rękodzielm. Poznań, dn. 20. Czerwca 1846.
Felix Gliszczyński. kupie c w Bazarze.
Nr. 67. w starym Rynku jest kram z sklepami ao wina i staneya od 1. Października r. b. do wynajęcia. Prusiewicz.
@ lUmurjJ mam %» illYCMEAillMMM MMHM <I> A I p Il.I; p --- 6 o d H e u wag i d o n i e s i e n i e-1IlJl1 llf (l Przez poczynione wprost zakupy najgl kompletniej znowu zaopatrzony jest mój ¥ )J; skład znacznym doborem nowości !J; IIi wszelkiego rodzaju dla obecnej pory, jaI..I, koteż ulubionemi manty Iłami wizytowemi i renIowerni, płaszczykami, I W i c t o r y n a m i w najnowszym kroju. III Meyer Falk jj )I( handel towarów ręko dzielnych i ino- III dnych w rynku Nr. 98. IIi
BerUńfikieJ.
St( - Ma nr. kun int pa papie- *0 to. prC rami. <<lilią
HU2lfgi e lttjf
Dnia '11 C i e m c» 1846.
o Migi długu skarbowego Obligi preniiów handlu luorsk.
Ohligi Marchii Klęki, i Nowej
Lisi) zastawne 1 'russo Zachód.
· - W . X Pozuaiisk.
> dito · · 1 'russo Wschód, · · Pomorskie.
· · March.Klek.iX.
· Szląskie. . . .
dito ud rxądu garautowaue
Inne monety rlote po 5 tal.
Akcj e Obliici POIM!..Magdeburskiej .
Drogi żel. Magd. - Lipskiej Obligi upierw. Magd. - Lipskie Drogi iel. Berl-Anhaltskiej Oblicri upierw. Iterl -Anliolbkie Droici żel. Dyssel. Klherfeld.
Obligi upierw. uj ssel - Klberf.
Drogi iel. Reńskiej Obligi upierw. Reiiskiv .... Drogim] rządu garantowaiie.
»rogi iel. Goruo-Sxlaskiej. · Obligi npierw. Górno-SxlqSkdito £»'. 0_ . · · BeH -Sse*. III Jl , #.
· Magdeb -Halheisl Dr. żel. Wre«T.-S*wMn.-Frei1», Obligi upier». W ro e Siw. - Fr.
Dr lej. Moim-Kolnńekiej. · Drogi iel. Doluu- Szląs Uiej. i Obligi upierw. Dolno Sałackiej Drogi iel Wilhelma (Cl.-O.)
*'euy I»r(o««
POZNANIU.
Pszenicy szefel Zyta dt.
Masła garniec.
-.
4 4 3 J l 4
116} 99 HU 961 95 961 1 -
3\j 88} ?J 951 103} 931 IIi
-." 1025 93f 97 9t>{ i ił IIi 13JI 12} l{
, 99496
115}
1174 116Ą
Dnia 24. Czerwca.
1816. r.
od 1 do Til. i!!t fen.IT»l. .fi l«r.
2 id 4 2 15 - 2 - - 2 2 3 I lL1 5 l 18 11 l 3 6 l 7 9 l 7 6 l 10 - 1,25 . - -2 l 3 - 1 5 7 - 18 8 - 2(J - - 22 b 9!2f 1 - 10 10 - l lJ ti l 17 6 3'4' 9k IIi j .. U
13JI 12* 3i , i 4 l 4 964,
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1846.06.26 Nr146 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.