OKUPANCI

Kronika Miasta Poznania 2009 Nr2; Okupacja 1

TERESA SZYCHÓWNA

G dy Niemcy wkroczyli w tak bezczelny sposób do naszego ukochanego polskiego kraju, wtedy miałam 8 lat. Ale utkwiło mi w pamięci i pamiętam jak dziś, gdy byłam z mamą w mieście, jechali Germanie, na rowerach, samochodach i pluli na naród polski. Gdy przyszłam do domu, byłam niespokojna, pytałam się co chwilę: "Mamo, kto to był? Mamo, dlaczego oni pluli? Jak rozmawiali? Skąd oni przyjechali?". Mama tłumaczyła mi, że to są nasi wrogowie, pluli dlatego, że nas nienawidzili, mówiła mama. "A my także ich nienawidzimy". Upływały ciężkie chwile, nie mogłam się uczyć/ a taką miałam chęć i zamiłowanie. . .

***

Powyższy tekst jest wypowiedzią młodej, 14-letniej dziewczyny, Teresy Szychówny, która spisała ją prawdopodobnie zaraz po wojnie, w 1945 rokuJ w ramach akcji zbierania wspomnień młodzieży zorganizowanej przez poznańskie kuratorium. W następnym roku została ona opublikowana w zbiorze Wspomnienia młodzieży wielkopolskiej z lat okupacji niemieckiej1. Ta kilkuzdaniowa wypowiedź jest dla historyka w jakiś sposób fascynująca. Z jednej strony bowiem trudno na jej podstawie powiedzieć, czego dotyczy: wprawdzie mówi o jakimś fakcie, ale do końca nie wiadomo, o jakim. Co to znaczy "naród polski" / na który pluli "Germanie": czy były to konkretne osoby, a może chodzi o znieważenie polskich symboli? A może to jakieś uogólnienie wielu wrażeń? Z drugiej jednak strony bije z niej niewątpliwie emocjonalna prawda, która także i dziś silnie nas porusza. Wyraża ona w prosty sposób doświadczenie niesionej przez okupanta pogardy i nienawiści łączące się z dojmującym poczuciem bezsilności i klęski. To chyba

najbardziej powszechne doświadczenie, jakie było udziałem Polaków w Poznaniu w latach 1939-45.

PRZYPISY:

1 Wspomnienia młodzieży wielkopolskiej z lat okupacji niemieckiej 1939-1945, opracował Z. H. Grot i W Ostrowski, "Documenta Occupationis", I III, Poznań 1947, s. 41. Szerzej o tym patrz: wprowadzenie do tekstów zamieszczonych w niniejszej "Kronice Miasta Poznania". O Szychównie notka w tecie mówiła: "Ur. 11. 1. 1931 r. w Poznaniu. Przed wojną mieszkała w Poznaniu, ul. Zródlana 19 m. 32. Obecnie: Poznań, ul. SzamotuIska 21a m. 1. Uczennica XVI Szkoły Powsz. w Poznaniu. Kl. VI".