PROBOSZCZ GORCZYŃSKI KS. JÓZEF JASIŃSKI (1907-1985)

Kronika Miasta Poznania 2002 Nr1 ; Górczyn

LESZEK WILCZYŃSKI

K siądz Józef Jasiński pochodził z Lubelskiego. Urodził się 24 października 1907 r.

w Aleksandrowie w powiecie łukowskim, w rodzinie rolnika Franciszka i Amelii z Czerniewiczów. N aukę rozpoczął w szkole powszechnej i gimnazjum w Łukowie, a kontynuował ją w gimnazjum klasycznym w Brodnicy na Pomorzu, dokąd przenieśli się rodzice. W 1928 roku wstąpił do Seminarium Duchownego w Gnieźnie, gdzie studiował nauki filozoficzne. Wiedzę teologiczną zdobywał już w seminarium poznańskim. Święceń kapłańskich udzielił mu kardynał prymas August Hlond 12 czerwca 1932 r. Pierwszą posadę duszpasterską objął w Szamotułach, tam od l lipca 1932 r. był jednym z trzech mansjonarzy w parafIi św. Stanisława Biskupa. Dwuletnia praktyka u boku proboszcza szamotuIskiego Bolesława Kaźmierskiego, znanego społecznika i opiekuna młodzieży katolickiej, z pewnością ukształtowała jego postawę duchową. Właśnie z inspiracji proboszcza młody ks. Jasiński założył w Szamotułach "Caritas" parafialny, werbując chętnych do pracy dobroczynnej. W Szamotułach był też kapelanem sióstr służebniczek w tamtejszym szpitalu l. Od 1934 roku związał się z Poznaniem. Został tu przeniesiony l listopada na wikariat w parafii Matki Boskiej Bolesnej. Pracował wśród bezrobotnych zamieszkujących prowizoryczne lepianki w tzw. Wesołym Miasteczku na terenach potargowych u zbiegu ulic Wyspiańskiego i Reymonta. "Osiedle" to powstało w latach kryzysu, a żyjącym tam w skrajnie prymitywnych warunkach ludziom towarzyszyła nędza, często powodująca demoralizację. Ks. Jasiński, wraz z kilkoma osobami świeckimi, założył w pobliżu punkt pomocy "Caritasu", gdzie prowadził świetlice, osobne dla mężczyzn i kobiet, oraz przygotował kapli cę 2. Od końca czerwca 1937 roku, zwolniony z obowiązków kapłańskich w parafii, pracował wyłącznie w "Caritasie", w którym od 26 maja 1936 r. pełnił funkcję członka zarządu, a od lipca 1937 roku kierował Oddziałem Okręgowym miasta

Leszek Wilczyński

Poznania 3 . Działał równlez w innych instytucjach charytatywnych, m.in. w Miejskim Komitecie Pomocy Bezrobotnym, w patronacie nad więźniami i w Towarzystwie "Przystań". Odwiedzał więzienia, wygłaszał nauki duszpasterskie, pracował z młodymi dziewczętami, które źle się prowadził y 4. Tuż przed napaścią Niemiec na Polskę został powołany na kapelana w 57. pułku piechoty w Poznaniu. Wraz z pułkiem odbył kampanię wrześniową, był też uczestnikiem bitwy nad Bzurą. W czasie odwrotu znalazł się w Puszczy Kampinoskiej, gdzie dostał się do niewoli. Po zwolnieniu pracował jako kapelan wśród rannych żołnierzy polskich w szpitalach polowych w Sochaczewie i w Chodakowie, by w końcu października przez Płock, Brodnicę i Grudziądz powrócić do Poznania. Już 9 listopada 1939 r.

został aresztowany z grupą księży i wywieziony do obozu przejściowego w Kazimierzu Biskupim w powiecie konińskim, skąd 22 maja 1940 r. przetransportowano go do obozu koncentracyjnego w Dachau. Nosił numer obozowy 22 056 5 . Wespół z innymi prowadził dożywianie więźniów. Trzej księża więźniowie - Prelichowski i Bernard Czapliński z diecezji chełmińskiej oraz ks. Walkowiak - zwrócili się do ks. Jasińskiego, jako kierującego "zawodowo" akcją dobroczynną przed wojną w archidiecezji poznańskiej, o zorganizowanie obozowego "Caritas". Nie utworzono formalnej organizacji, było to zbyt niebezpieczne. Czwórka księży zbierała się jednak, uzgadniając sposoby zdobywania żywności i przekazywania jej głodującym. Tajna organizacja "czterech" szczególnie zajęła się blokami 16 i 18, w których przebywali Polacy, a także szpitalem obozowym, gdzie najsłabsi więźniowie różnych narodowości czekali na śmierć. Z tej pomocy korzystali też rosyjscy jeńcy wojenni 6 .

Ryc. 1. Ksiądz proboszcz Józef Jasiński, fot. z połowy lat 50.

Po wyzwoleniu Dachau przez wojska amerykańskie 29 kwietnia 1945 r. ks. Jasiński pozostał w obozie i pracował jako pielęgniarz w blokach chorych byłychwięźniów, po czym udał się do Benscheim i Heppenheim, gdzie wspomagał więźniów w obozach dla Polaków i przez pewien czas był kapelanem w polskim szpitalu. Do Polski wrócił 19 marca 1946 r" a od l maja tegoż roku rozpoczął pracę w "Caritasie". Najpierw został dyrektorem Okręgu Poznańskiego, a od października mianowano go dyrektorem Instytutu "Caritas" na archidiecezję poznańską. Jednocześnie pełnił obowiązki delegata arcybiskupiego w Radzie Centralnej Konferencji Męskiej Św. Wincentego a Paulo. W 1948 roku otrzymał nominację na kanonika gremialnego Kapituły Kolegiackiej w Poznaniu, potem na kanonika teologa tejże kapituły. Po likwidacji" Caritasu" w 1950 roku ks. Jasiński pełnił obowiązki wikariusza parafii farnej w Poznaniu, a z dniem l lipca 1951 r. został administratorem parafIi sw. Krzyża na Górczynie, rezygnując jednocześnie ze stanowiska kanonika gremialnego Kapituły Kolegiackiej. W 1958 roku za zasługi w pracy dobroczynnej i duszpasterskiej abp Antoni Baraniak nadał mu tytuł honorowego kanonika tejże Kapituły. Nadal zajmował się działalnością charytatywną. W 1957 roku, po tzw. przesileniu październikowym, należał do Komisji Krajowej przyjmującej pierwsze dary zagraniczne. Do końca życia był członkiem Archidiecezjalnej Rady Charytatywnej i od 1958 roku organizował w swoim probostwie kwartalne posiedzenia Rady i sióstr zakonnych z parafii prowadzących prace dobroczynne. We wrześniu 1960 roku został mianowany krajowym duszpasterzem mężczyzn, w sierpniu 1963 roku natomiast - krajowym duszpaste

Ryc. 2. Imieniny ks. Jasińskiego w 1955 roku, obok księdza proboszcza siedzi Łukasz Jesse członek Rady Parafialnej. Ze zb. parafIi Sw. Krzyża.

Leszek Wilczyński

Ryc. 3. Pierwsza Komunia św. w kościele św. Krzyża w 1956 r., w środku siedzi ks. Jasiński.

Ze zb. parafii św. Krzyża.

rzem mężów. W grudniu 1973 roku otrzymał nominację na dziekana Dekanatu Poznań-Łazarz pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych obejmującego dziewięć parafii na Górczynie, Wildzie i Grunwaldzie. We wrześniu 1981 roku został kapelanem Koła Kombatantów NSZZ "Solidarność" w Poznaniu. Jako przewodniczący Sekcji Duszpasterstwa Stanowego brał czynny udział w pracach przygotowawczych do Synodu Diecezjalnego Kościoła Poznańskiego. W parafii św. Krzyża wiele uwagi poświęcał zwłaszcza duszpasterstwu charytatywnemu. Urządzał kwesty na biednych, udzielał pomocy rodzinom wielodzietnym, odwiedzał potrzebujących. Otaczał opieką duszpasterską dzieci i młodzież szkolną. Oprócz szkolnych lekcji religii urządzał w parafii dodatkowe pogadanki, a w czasie ferii przygotowywał specjalną katechezę wakacyjną. Był niezwykle pracowity - obsługiwał petentów w biurze parafialnym, zorganizował grupę neokatechumenatu, w okresach świątecznych urządzał spotkania dla zespołów parafialnych, prowadził kronikę parafialną i pozostawił bogatą dokumentację ze zdjęciami z rozmaitych wydarzeń parafialnych. Dbały o stan substancji kościelnej, dokonywał wielu remontów, ozdobił świątynię polichromiami i nowymi figurami, założył też centralne ogrzewanie. Sprowadził nowe dzwony, otynkował budynek plebanii, tworząc w nim dwie salki katechetyczne. Wraz ze wzrostem liczby wiernych dostrzegał potrzebę powiększenia kościoła parafialnego. Po wieloletnich zabiegach, w latach 1977-78 prze

budował kościół Św. Krzyża; nową świątynię konsekrowano w grudniu 1978 roku. Po trzech latach ks. Jasiński rozpoczął prace przy budowie nowego kościoła na os. Kopernika, należącym wtedy do jego parafii (w 1984 roku powstała tam nowa parafia św. Rodziny). Dzieła dokończył tamtejszy proboszcz ks. Czesław Ksoń.

Po przejściu na emeryturę 24 października 1984 r. zamieszkał w pobliżu kościoła, w domu ofiarowanym parafii przy ul. Kordeckiego. Utrzymywał przyjacielskie kontakty z parafią Recke w Niemczech, którą odwiedził w czerwcu 1985 roku (w czasie tego pobytu złamał bark). Zmarł 27 sierpnia 1985 r. Pochowano go na cmentarzu górczyńskim 7 .

PRZYPISY:l AAP, KA 26373 (personalia); Rocznik Archidiecezji Gnieźnieńskiej i Poznańskiej na rok 1934; inicjał Pawłowski, Ks. Józef Jasiński 1907-1985, "Miesięcznik Kościelny Archidiecei Poznańskiej", 1986, nr 11, s. 330. 2 AAP, KA 26373, własnoręcznie spisany życiorys ks. Jasińskiego; Z. Zakrzewski, Przechadzki po Poznaniu lat międzYwojennych, Warszawa- Poznań 1983, s. 290. 3 AAP, KA 14994, Poznański Okręg "Caritas"; KA 14995, Instytut Archidiecezjalny "Caritas"; Rocznik Archidiecezji Gnieźnieńskiej i Poznańskiej na 1938. 4 Z. Dworecki, Poznań i poznaniacy w latach Drugiej Rzeczypospolitej 1918-1939, Poznań 1994, s. 167-168; Pawłowski, op. cit., s. 330.

5 W. Jackiewicz, J. Woś, Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacjq hitlerowskq w latach 1939-1945, Z. N, Warszawa 1978, s. 85; AAP 26373; Kapelani wrześniowi. Służba duszPasterska w Wojsku Polskim w 1939r. Dokumenty, relacje, opracowania, pod red. W. J. Wysockiego, Warszawa 2001. 6 F. Korszyński, Jasnepromieniew Dachau, Poznań 1957, s. 91 (autorbyłwspółwięźniem ks. Jasińskiego w Dachau). 7 Pawłowski, op. cit., s. 329-331; AAP, KA 26373 (homilia pogrzebowa wygłoszona przez ks. B. Czajkę 31 sierpnia 1985 r.).