ŻYCIE AKADEMICKIE
Kronika Miasta Poznania 1996 R.64 Nr4; Lata dwudzieste, lata trzydzieste
Czas czytania: ok. 2 min.Życie i pośmiertna kariera Emsta Kantorowicza z Poznania
Dopiero w setną rocznicę urodzin Ernsta Kantorowicza uświadomiono sobie, iż jeden z największych, dwudziestowiecznych historyków średniowiecza był poznaniakiem. W rocznicę jego urodzin zorganizowano międzynarodowe seminaria we Frankfurcie nad Menem, w amerykańskim Princeton, e Frankfurcie nad Odrą i w Poznaniu. Niedawno wydano też dwie książki traktujące o życiu i dorobku twórczym tego wybitnego uczonego. W opracowaniach syntetycznych historiografii XX wieku zaliczany jest pośmiertnie do wąskiego grona najbardziej wpływowych światowych mediewistów. Syn zamożnej, poznańskiej rodziny żydowskiej z tradycjami urodził się 3 maja 1895 roku w Poznaniu. Nauki pobierał w niemieckim Gimnazjum Augusty Wiktorii, w gmachu dzisiejszego Liceum im. Karola Marcinkowskiego. Jako ochotnik zgłosił się do wojska niemieckiego w czasie I wojny światowej, służył na froncie, potem z niemieckimi kamratami z wojska chciał walczyć przeciwko powstańcom wielkopolskim, jeszcze później na ulicach Berlina tłumił komunistyczne powstanie Spartakusowców. Jako frontowiec odbył skrócone studia historyczne i debiutował książką o cesarzu Fryderyku II (zm. 1250). Ta gruba książka - z potężnymi przypisami - była czterokrotnie wznawiana w okresie międzywojennym. Po dojściu nazistów do władzy 39-1etni Kantorowicz podał się do dymisji, rezygnując z walki o uniwersytecką karierę. Cztery lata poświęcił na badania w sławnym berlińskim Instytucie Monumenta Germaniae Historica i w ostatnim momencie, w 1938 roku, udało mu się wyjechać do Anglii, a potem osiąść w Stanach Zjednoczonych jako profesor w jeszcze sławniejszym uniwersytecie w Berkeley w Kalifornii. Pracował tam do wybuchu antykomunistycznej histerii w czasach działania komisji McCarthego. Uznał, że swój antykomunizm zadeklarował przed laty na ulicach Berlina i nie chciał już deklarować go słownie. Przeniósł się do równie sławnego Institut for Advanced Studies w Princeton i poświęcił się badaniom. Ich plonem była książka o intrygującym tytule "Dwa ciała króla" (The Kings Two Bodies) wydana w 1957 roku, a traktująca o podwójnej naturze królewskiej - jednej ziemskiej i przejściowej, drugiej mistycznej i niezniszczalnej. Zaraz po opublikowaniu książka spotkała się dużym uznaniem ze strony czołowych autorytetów
mediewistycznych, ponieważ proponowała zupełnie nowe spojrzenie na teologię władzy średniowiecznej. Poza tym napisał parę dziesiątków artykułów. Zmarł 9 września 1963 w Princeton. Po jego śmierci uczniowie wydali tom jego studiów wybranych (1965). W kilkanaście lat po śmierci nieoczekiwanie rozpoczęła się wielka kariera Emsta Kantorowicza. "Dwa ciała króla" doczekały się hiszpańskiego (1985), francuskiego (1989), włoskiego (1989) i niemieckiego (1990) tłumaczenia. Wznowiono też w Niemczech w masowym nakładzie "Cesarza Fryderyka II". Teorie władzy Kantorowicza doczekały się osobnych cykli wykładów, później publikowanych w książkach i czasopismach. Wreszcie wspomniane sesje naukowe utrwaliły jego pozycję naukową, prowadząc do kolejnych wznowień jego książek. Tylko polski czytelnik nie doczekał sie jeszcze tłumaczeń prac tego poznaniaka, którego w ostatnich dziesięciu latach wylansowano na wielkiego, światowego klasyka nauki historycznej. W 1995 roku dzięki staraniu Instytutu Historii UAM odbyła się w Poznaniu sesja naukowa poświęcona Kantorowiczowi. Plonem tej sesji jest opublikowana w języku niemieckim pod redakcją prof. Jerzego Strzelczyka księga referatów "Emst Kantorowicz 1895-1963. Soziales milieu und wissenschaftliche Relevanz" (Poznań 1996). W porozumieniu z Instytutem Historii UAM "Kronika Miasta Poznania" korzysta z okazji, aby przybliżyć postać tego wybitnego poznaniaka, o którym nic dotąd nie wiedzieliśmy, tak jak po dziś dzień wielbiciele myśli Emsta Kantorowicza z Niemiec, Francji czy Stanów nic nie wiedzą o jego poznańskich korzeniach. [Red.]
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania 1996 R.64 Nr4; Lata dwudzieste, lata trzydzieste dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.