ODZNAKI WIADZY NADBURMISTRZA I PREZVDENTA POZNANIA. 171burmistrz Richard Witting. Urodził się on w Berlinie dokąd przeprowadzili się z Poznania jego rodzice. Był Żydem, ale po maturze przeszedł na wyznanie ewangelickie i przyjął używane później nazwisko. Po objęciu w 1891 r. stanowiska nadburmistrza Poznania dobrał sobie do pomocy ludzi nowych. Doszedł do porozumienia zarówno z władzami miasta jak i władzami centralnymi w Berlinie. Pod jego rządami przeprowadzono regulację Warty, założono kanalizację w lewobrzeżnym Poznaniu, ulepszono wodociągi, wzniesiono rzeźnię, założono targowicę zwierzęcą, zbudowano elektrownię. Duże znaczenie dla rozwoju miasta miało uzyskanie przez Wittinga zgody na likwidację fortecy na lewym brzegu Warty, co umożliwiło terytorialny rozwój miasta. Jednocześnie jednak zabiegał o utworzenie niemieckich placówek kulturalnych a za jego rządów zniszczono zabytkową wagę wznosząc na jej miejscu tzw. nowy ratusz. R.Witting nadał miastu rozmach gospodarczy, stworzył podstawy nowoczesnego rozwoju miasta, który umożliwiły przede wszystkim pożyczki. Naruszyły one jednak w poważnym stopniu równowagę budżetową miasta. Po opuszczeniu przezeń stanowiska burmistrza Rada Miejska nadała mu honorowe obywatelstwo Poznania (1903 r.) a jego nazwiskiem nazwano jedną z ulic (od 1919 r. ul. K.Libelta).5 Po pięciu latach pełnienia przezeń funkcji nadburmistrza Rada Miejska przedstawiła 12 sierpnia 1896 r. wniosek o nadanie R.Wittingowi prawa noszenia złotego łańcucha urzędowego. Cesarz Wilhelm II zgodnie z wnioskiem nadał Wittingowi takie prawo w dniu 31 sierpnia 1896 r. Informację o uhonorowaniu w ten sposób nadburmistrza Wittinga przekazał na posiedzeniu Rady Miejskiej w dniu 24 września 1896 r. jej przewodniczący Julius Orgler. Radni zgodnie oświadczyli, że łańcuch wykonany będzie na koszt miasta. 15 października 1896 r. Rada Miejska uchwaliła przyznanie 2 tys. marek z wydatków nadzwyczajnych w roku budżetowym 1896/1897 na wykonanie złotego łańcucha 6 . Projekt łańcucha przewidywał wykonanie dwóch okrągłych medali. Na pierwszym miał być umieszczony herb Poznania a wokół niego miał znajdować się napis: "Provinzialiiauptstadt Po sen" . N a rewersie postanowiono natomiast umieścić grawerowany napis: "Verliehen durch Ajllerchochste] Kjabinetts] O [rdre] vom 31.8.96. dem Oberburgemeister Witting" mówiący o nadaniu prawa noszenia złotego łańcucha urzędowego nadburmistrzowi Wittingowi bezpośrednim rozkazem królewskim (najwyższym rozkazem gabinetu). Na drugim medalu znaleźć się miały: pośrodku wizerunek Fryderyka Wilhelma III a wokół niego napis podkreślający jego zasługi w zakresie wprowadzenia w 1831 r. tzw. "zrewidowanego porządku miejskiego" na podstawie którego każde miasto, w tym Poznań, otrzymywało odrębny statut. Napis ten brzmiał "Friedrich Wilhelm III, Konig von Preussen, Grunder der Stadteordnung MDCCCXXXI". Rewers tego medalu pozostał gładki.

Kronika Miasta Poznania 1991 R.59 Nr1/2

Czas czytania: ok. 4 min.

Wykonanie łańcucha zlecono poznańskiemu złotnikowi A. Starkowi (Wilhelmstrasse 19). Wykonany przez niego łańcuch składał się z 42 ogniw. Do niego przyczepione były dwa łańcuszki (każdy składał się z 6 ogniw), na których zawieszone były medaliony. Medał z herbem Poznania ważył 67 g (złoto

A. Gulczyńskipróby 1000) a medal z podobizną Fryderyka Wilhelma III 105 g (złoto próby 979). Medal z herbem umieszczonybył najniżej i otoczony był koroną w kształcie murów miejskich. Korona oraz łańcuchy wykonane były ze złota próby 585 i ważyły łącznie 348 g. A. Stark wykonał także ozdobne etui pokryte aksamijem ze srebrnym, pozłacanym herbem Poznania. Za wykonanie łańcucha z własnego złota A. Stark otrzymał 2278 mk, zaś za wykonanie etui 105 mk. 7 Następca Wittinga, dr Ernst Wilms,nie otrzymał najprawdopodobniej prawa noszenia złotego łańcucha urzędowego. Używałjednak łańcucha swego poprzednika. Na przykład w czasie pobytu cesarza Wilhelma II w Poznaniu w 1911 r. Wilms występował właśnie w tym łańcuchu. 8 W 1910 r. firma "Awes- Munze" z Berlina zaproponowała wykonanie nowego łańcucha dla nadburmistrza Wilmsa, lecz z oferty tej nie skorzystano.

W lutym 1917 r. pruski Minister Spraw Wewnętrznych Friedrich Wilhelm von Loebel zwrócił się na polecenie cesarza do wszystkich miast o złożenie w ofierze na wojenny skarb Rzeszy złotych łańcuchów burmistrzowskich. W przypadku przekazania łańcucha burmistrzowie otrzymali prawo zastąpienia łańcucha żelazną kopią. Zaleceniu temu podporządkowały się poznańskie władze miejskie. 4 kwietnia 1917 r. magistrat przesłał firmie "Awes- Munze" A.Werner und S6hne w Berlinie (Alexandrinenstrasse 14) złoty łańcuch w celu wykonania kopii. Zloty łańcuch został oszacowany przez wspomnianą firmę na 900-1000 mk, podczas gdy magistrat wycenił go na 2 tys. mk. Samo wykonanie kopii miało natomiast kosztować 350-400 mk i trwać ok. 6-8 tygodni. Rozbieżność w wycenie wprawiła zapewne w zakłopotanie poznański magistrat, choć w końcu 25 kwietnia 1917 r. zlecono firmie "Awes- Munze" wykonanie żelaznej kopii łańcucha. Dopiero po zamow1eniu żelaznej kopii nadburmistrz Wilms zwrócił się (28 kwietnia 1917 r.) do Rady Miejskiej z propozycją sprzedania łańcucha na wojenny skarb Rzeszy z wyjątkiem medalionu z herbem miasta, na którym znajdowały się napisy dotyczące nadania prawa noszenia łańcucha. Sprawa rozpatrywana była na posiedzeniu Rady Miejskiej w dniu 2 maja 1917 r. Radny Busse wniósł zastrzeżenia do zbyt wygórowanych jego zdaniem kosztów wykonania kopii. Nadburmistrz Wilms wyjaśnił, że w łańcuchu jest wiele ornamentów (mówił o arabeskach, czyli ornamentach w stylu arabskim o motywach roślinnych, geometrycznych), które muszą być wykonane przez ślusarza-artystę. Podkreślał także konieczność dokładnego odwzorowania łańcucha oraz fakt, że wykonanie zlecono starej firmie, która wskazała, że prace muszą być wykonane przez artystów. Rada przyjęła wniosek magistratu oraz postanowiła, że po zakończeniu wojny łańcuch nadburmistrza zostanie ponownie wykonany ze złota. 9 W końcu czerwca 1917 r. żelazna kopia była już gotowa i została wraz ze złotym łańcuchem przesłana do Poznania. Koszt wykonania kopii wyniósł 378,50 marek, natomiast za sprzedany w sierpniu złoty łańcuch otrzymano 766,30 marek. W skarbcu miejskim pozostawiono jedynie medalion z herbem i otaczający go wieniec z murów miejskich. Kopia wykonana była zgodnie ze

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania 1991 R.59 Nr1/2 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry