KOŚCJOL ŚW. MARCINA W POZNANIU

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1929 R.7 Nr1

piwa, 18 grDszy na pieczeń, a gdy udają się na jarmarki gnieźnieńskie, pół złDtegD 61). W r. 1653 probDszcZ Mateusz Zieleziński występuje przeciwkO' MikDłajowi DDrpDwiczDWi, bakałarzowi przy kDściele św. Marji Magdaleny, że Ddmawia uczniów ze szkDły św. Marcina 62).

W r. 1670 DdnDwił szkDłę proboszcz Andrzej Wilczkiewicz 63). Rektorami szkDły byli zwykle kantDrDwie kościDła św. Marcina 4). W r. 1746 szkoła stała na cmentarzu za kościDłem, była Dd dDłu murDwana, w wyższej części drewniana, ale chyląca się ku upadkowi; zamieszkiwał ją zaś na górze wikary, a na, dDle arganista. W r. 1779 nie byłO' rektDra szkO'ły, skutkiem czegO' pDlecił wizytatDr Ragaliński, aby Drganista uczył chłDpców pisania, czytania, początków arytmetyki, ministrantury i śpiewu kDścielnega; dziewczęta zaś pDbierały naukę DSDbna Dd paważnej, adpowiedniD wykształcDnej matrony.

SPIS )PROBOSZCZóW.

Marek 8).

MikDłaj, podskarbi biskupa pDznańsldegD M).

Wacław KDbyłka, wikarjusz wieczysty katedralny 87). 1453-1459 Andrzej PolDnDwski S).

1467-1498 Mistrz Tomasz z WielDwsi 8").

1509 Jan z PDznania, który w tym rDku zrzekł się probDstwa 70). 1510-1516 Grzegorz z SanDka, bakałarza ś. teDIO'gji 71).

1516 Marcin Święcicki, który zrzekł się prabDstwa w 1518 r. 72), 1442 1450

81) L. 267.

63) L. 300.

83) K8iąka docbod6w i rozcbodów.

64) Wizyta Rogalińskicgo.

) L. 2.

06) L. 6.

67) L. 6.

68) L. 10, 11.

89) L. 14, 15, 17, 18, 19, 21, 23, 25, 28, 30, 33, 38, 77.

70) L. 106.

11) L. 84) 89, 100, 124, 125) 126, 133, 134, 135, 137.

fi) L. 152.

KRONIKA MIASTA POZNANIA

1518-1546 Andrzej Łukowski, kantOir katedralny poznański, który dla starości zrzekł się probostwa 1546 r., wymawiając sobie 26 grzywien emerytury 73). 1546 Bartłomiej Siekierzecki, pleban w Wilczynie i Ślesinie, później kanonik poznański i pleban kostrzyński 74). 1546 W ojciech z Osieczny, kanonik śreclzki 7).

1556-1559 Mistrz Wojciech z Grodziska, penitencjarz katedralny, który 1559 r. zrzekł się dla starości probostwa, wymawiając sobie do końca życia 10 grzywien i 8 miar owsa rocznie 76).

1559-1565 Paweł z Kąkolewa, mnarł 1565 r. 77).

1565-1568 Tomasz z Przedecza, precentor katedralny, instytuowany 23 maja 1565 r. przez biskupa Adama Konarskiego przez nałożenie rąk na głowę w obecności Stefana Micana, filozofji i medycyny doktora, Wojciecha Budnickiego, kanonika katedralnego, kanclerza biskupiego. Tomasza Łukowskiego i Jana Stawskiego dworzan biskupich 78). Umarł 1568 r. 1561599 Maciej Vinasitius (Winiarzewicz) z Ponieca, kustorz i kanonik Panny Marji in summo, kanonik kolegjaty św. Marji Magdaleny i kanonik średzki, wicedziekan katedralny, instytuowany 8 października 1568 r. p.rzez biskupa Adama Konarskiego na prezentę Hieronima Smoguleckiego, kanonika fundi św. Martini 79).

Umarł 1599 r.

1599-1617 Tomasz z Lwowa, prezentowany przez Gabryela Wysockiego, kanonika fundi ś. Martini, instytuowany 19 lutego 1599 r. 80 ).

73) L. 174.

74) L. 173, 207, 76) L. 195.

7ft) L. 196.

77) L. 200, 203.

78) L. 203.

79) L. 208. 253.

80) L. 263.

1619 Stanisław Wyborny 8t).

1628-1670 Mateusz Zieleziński, altarzysta ołtarza św. Anny, dziekan faralny poznański. Umarł 4 maja 1670 r. 82).

1670-1686 Andrzej Wilczkiewicz, kanonik kolegiaty Panny Marji in summo i altarzysta ołtarza Anoła Slró.źa, kaznodzieja św. Marcina, instytuowany 30 maja 1670 r. przez aficjała Wojciecha Dobrzelewskiego 83). 16861691 Je'rzy Lorenth, penitencjusz katedralny, kanonik kalegjaty Panny Marji in summO', altarzysta ałtarza Anioła Stróża i Zwiastowania Panny Marji 84). Umarł 1691 r.

1692-1721 Andrzej Chrościński, kapelan biskupi, sekretarz królewski, kananik kolegjaty P. Marji in summo, protektor i promotor Bractwa Literatów, altarzysta ołtarza Zwiastowania P. Marji i św. Krzyża, komendarz komornicki i wirski, dziekan foralny poznański instytuawany 25 marca 1692 r. przez sufragana Hieronima Wirzbawskiego. Umarł 4 października 1721 r. 85). 1722--1738 Aleksander Miaskowski, kantor katedralny po.

znański, instytuowany 11 lutego -1722 r. przez Franciszka Leszczyc Mirzewskiego, scholastyka gnieźnieńskiegO' i poznańskiego, archidjakona śremskiego. Zrzekł się probostwa 22 lutego 1738 r. 86).

1738 Antani Budziszewski, kleryk mniejszych święceń, prezentowany przez Wawrzyńca ŚwinarskiegO', kananika fundi ś. Martini, a instytuawany 10 marca 1'138 r. przez Piatra Rakassowskiego, kananika poznańskiegO' 87).

81) L. 217.

81) L. 320.

II) L. 323.

84) L. 323.

8) L. 331. 343, 345.

86) L. 343. 349.

87) L. 350.

KRONIKA MIASTA POZNANIA

1740-1746 Michał Antoni Medkowski, kanonik kolegjaty P. Marji in summo, pisarz konsystorza poznaliskiego.. Umarł 1746 r. 88). 1746-1756 Baltazar Augustyn Zaydlicz. kleryk mniejszych święceń. prezentowany przez Józefa Gorzeńskiego, kanonika katedralnego krakawskiego. i poznańskiego fUD'di ś. Martini kanclerza księstwa siewierskiego, instytuowany 13 maja 1746 roku przez Józefa hr. z Werbna Pawłowskiego kanonika katedralnego poznańskiego archidjakana, pniewskiego, wikarjusza in s'Piritu atibus i oficjała poznańskiego, wprowadzony przez Łukasza Dajewskiego, dziekana foralnego poznaliskiego, kanonika kolegjaty łęczyckiej, proboszcza ś. Marji Magdaleny w Poznaniu. Zrzekł się probostwa 26 lutego 1756 r. 89). 1756 Franciszek Kryger. altarzysta ołta['za Literatów. prezentowany i instytuowany 5 marca 1756 roku przez Józefa Garzeńskiego, kanonika krakowskiego i poznańskiego fundi ś. Martini. sędziego __ deputata na trybunał koronny 90). Umarł tegoż roku.

1756-1788 Michał Brauza, pisarz apastolski, kanonik kolegjaty P. Marji in summo. patron i kolatar ołtarzy Zwiastowania P. Marji, Anioła Stróża i ś. Anny, urodzony 1723, instytuowany 10 grudnia 1756 r. Zrzekł się dla starości probostwa 13 lutego 1788. wymawiając sobie do końca życia 85 złotych, 15 groszy rocznie 91). 1788-1832 Marcin Hontusz, kanonik kolegjaty św. Marji Magdaleny. Uma:rł 8 lutego 1832 r.

18321834 Jan Nepomucen Jabczyński. ur. 16 maja 1799 r.

w Dolsku. syn kuśnierza. W młodości pasał

88) L. 356.

"9) L. 361, 362.

PO) L. 362, 363.

91) L. 36\. 383. Bmt młodszy ks, Brauzy Jan BrRuza umarł 18 lutego 1769 r Lib, Mort. 1760-79bydło ojcowskie, potem kształcił się w szkołach pijarskich w Rydzynie. Opuściwszy 1812 r. szkołę pomagał ojcu w rzemiośle, został nawet czeladnikiem kuśnierskim, mając jednak pociąg do stanu duchownego, wstąpił do szkoły seminaryjnej w Poznaniu, a po trzech latach nauki do tamtejszego seminarjum duchownego. Od r. 1821 słuchał na uniwersytecie wrocławskim teologji, filozofii i filologji, a 1824 otrzymał święcenia kapłańskie. Będąc wikarjuszem w Pempowie, uzyskał stypendjum dla dalszego kształcenia się i udał się na uniwersytet w Bonn, później był wikarjuszem przy kościele św. Wojciecha w Poznaniu, od r. 1827 w Grodzisku. W r. 1832 został proboszczem św. Marcina. Probostwa zrzekł się 1834 r. Już 1832 r. mianował go arcybiskup Dunin kanonikiem katedralnym poznańskim, ale dopiero 1834 r. zatwierdził go rząd pruski. Od r. 1834-1866 był . także plebanem w Wirach a od r. 18491860 oficjałem poznańskim jako redaktor pierwszego czasopisma kościelnego (od r. 1836) p. t. Archiwum teologione, później Gazety kościelnej (od r. 1843), wreszcie Tygodnika katolickiego (cd r. 1850) wiellde położył zasługi. Wydał następujące dzieła: Wiadomość o synodach polskich i zbiorach ich statutów (1849), Rys historyczny miasta Dolska (1857), Kazania i mowy treści religijnej, miane przez znakomitych duchownych (1857), Wiadomości historyczne c mieczu przechowanym w archikatedrze poznańskiej, którym wedle podania miał ś. Piotr Apostoł uciąć ucho Malchusowi (R. I. Tow. Przyj. Nauk.) , Prawodawstwo i prawa kosdoła w Polsce (Tamże), o husytach w diecezji poznańskiej w XV wieku (Tyg. Kat. 1860), Życiorys Andrzeja Szymonowicza, biskupa poznańskiego (Tamże 1861). UmaTł, otoczony powszechnym szacunkiem, 9 lipca 1869 r.

:j:

KRONIKA MIASTA POZNANB.

1834-1870 Maksymilian Kamieński D2), dziekan foralny, urodzony 16 maja 1803 r. jeden z najznakomitszych i najzasłużeńszych proboszczy świętomarcmskich. Był synem Jana Nepomucyna, notarjusza publicznego i Ludwiki z Jeżewskich t-mo v. Kamieńskiej, 2-do v. Dobielińskiej, dziedziczki Białężyc w powiecie wrzesińskim (cÓrki Mateusza Jeżewskiego, dziedzica Nowejwsi pod Chełmnem i Marianny Zamojskiej). Matkę swą bardzo kochał. Gdy umarła 30 kwietnia 1854 r., taki wiersz napisał w Liber Mortuorum z tegoż roku: Szczęsna Ludwiko! Tyś z Bogiem już w nieie, Dusza Twa czysta jak dusza anioła.

Nam smutno, głucho... i brak wszędzie Ciebie.

Wydartaś z pośród rodzinnego koła, Jednak Cię widzim, bo cel Twoich chęci Wiecznie zostanie w kochanych pamięci.

Ks. Kamieński w latach cholery 1837, 1848 i 1852 r. wspierał osierociałe rodziny datkiem i radą, za co mu paraf janie w dzień 25 jubileuszu pasterstwa w wigilją św. Marcina 1852 r. publiczne złożyli dzięki. W r. 1858 zaś taki do niego ogłosili list w Gazecie W. Księstwa !Poznańskiego:

Wielmony Księe Proboszczu KamieńRki i drogi nam Pasterzu! Nie tylko w latach poprzednich, ale i w roku dopiero ubiegłym otrzymały od Ciebie na gwiazdkę przyodziewek sierotki już w naszej, juź też po innych parafjach, oraz Towarzystwo św. Wincentego, za które to dary złożyliśmy Tobie osobiste podzięki. Ale co więcej i kościół nasz, ta świątynia starożytna) bo sięgająca pierwszych wiekow ,chrześcijaństwa na ziemi naszej rodzinnej, udarowaną została w pierwszych dniach nowego roku organami czyli barmoniką kościelną, umyślnie z Parya sprowadzoną. Będąc obecnymi w czasie mszy św. graniu na takowej) zdawało nam się, e nie na ziemi, ale wśród chórów Aniołów w Niebie się znajdujemy, take wrażenie harmonia niebieska - jeeli ją z nią porównać moźemy - na nas spra-wiła. Wiele osób) mianowicie niewiasty. więcej czułe i tkliwe, z roz

92) Ks. Kamieitski wywodził ród swój od Jana Kamieńskiego ka",ztelana dobrzyńskiego) ur. 1520 r. Genealogję swą zamieścił w Liber Baptisatoruu! 1831-1843.