J60

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1986.04/06 R.54 Nr2

Wydarzenia w Poznaniu (4-6.12.)

spotkali się z sekretarzami i członkarni egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego. Obradom przewodniczył I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Łukasik. Przemówienie poprzedzające dyskusję wygłosił sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Mielcarek. W Sali Malinowej Pałacu Działyńskich odbył się recital skrzypcowy japońskiej artystki Yu Yasuraoka. Akompaniowała Elwira Hodinarova (fortepian).

W Muzeum Archeologicznym otwarto wystawę zatytułowaną Kultura Łużycka na Sląsku, zorganizowaną przez Muzeum Archeologiczne we Wrocławiu. Wystawa prezentowała rozwój społeczeństw epoki brąz).l i żelaza (1300- 300 r. p.n.e.) na Sląsku. W nowym pawilonie na 30 łóżek, wzniesionym przy Szpitalu Klinicznym Akademii Medycznej przy ul. Przybyszewskiego, otwarto Klinikę Neurologii Rozwojowej Katedry Pielęgniarstwa Klinicznego i Rehabilitacji Wydziału Pielęgniarskiego. Kierownictwo Kliniki powierzono doc. dr hab. Bożenie Zgorzalewicz.

W wieku sześćdziesięciu dwóch lat zmarł dr Tomasz Karwowski, adiunkt Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego, oficer Wojska Polskiego. Udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 5.12. Rozpoczęła się ogólnopolska narada poświęcona węzłowym problemom wychowawczym w szkołach i organizacjach młodzieżowych. W pierwszym dniu obrad wicewojewoda poznański Romuald Zysnarski zapoznał zebranych z sytuacją

w oswlacie d kulturze w województwie poznańskim. Referat programowy wygłosił Tadeusz Morawski z Ministerstwa Oświaty i Wychowania.

Na zaproszenie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, przybyła grupa radnych z Brna (Czechosłowacja), z Franciszkiem Nawratilem na czele. Goście spotkali się z członkami Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej i przedstawicielami Urzędu Wojewódzkiego. Wieczorem przybył do Poznania pierwszy zastępca ministra oświaty Niemieckiej Republiki Demokratycznej Werner Engst, w towarzystwie dyrektora Departamentu Wychowania i Sportu Bornda Donnera oraz kuratora okręgu HaUe Siegfrieda Kamufa.

W siedzibie Towarzystwa Muzycznego im. Henryka Wieniawskiego odbył się koncept kameralny pianisty Jacka Kostrzewskiego i tenora Tomasza Zagórskiego, któremu akompaniowała Zdzisława Waliszewska.

Powróciła do kraju po koncertach w Holandii Wielkopolska Orkiestra Symfoniczna im. Karola Kurpińskiego, pod kierownictwem Krzysztofa Dziewięckaego. W Oss towarzyszyła ona artystom holenderskim w wykonaniu opery komicznej Alberta Lortzinga Car i Cieśla. Solistką była Wanda Jakubowska (sopran). 6.12. "Czwartek Literacki' 'zgromadził w w gmachu Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Edwarda Raczyńskiego miłośników twórczości Andrzeja Przypkowskiego. Zorganizowano wystawę jego dorobku literackiego. Przebywająca w Poznaniu grupa radnych z Brna (Czechosłowacja) przyjęta została przez I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Łukasika. Goszczący w Poznaniu zastępca ministra oświaty Niemieckiej Republiki Demokratycznej Werner Engst, dyrektor Departamentu Wychowania i Sportu Bornd Donner oraz kurator okręgu Halle Siegfried Kamuf przyjęci zostali przez I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Łukasika, w towarzystwie sekretarza Jana Maćkowiaka. Delegacja spotkała się

także z kierownictwem Kuratorium. 35 lat działalności Polskiej Izby Handlu Zagranicznego. Z tej okazji odbyło się posiedzenie Rady Oddziału. Przewodniczył prezes Rady Zdzisław Miedziarek. Dyrektor Oddziału Mieczysław J achna omówił aktualną sytuację w polskim handlu zagranicznym. Prezydent Poznania Andrzej Wituski wręczył załodze poznańskiego Oddziału zbiorową Odznakę Honorową Miasta Poznania. Z udziałem I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Łukasika, w obecności członków egzekutywy oraz Sekretariatu, odbyło się drugie z dziewięciu zaplanowanych spotkań I sekretarzy oddziałowych organizacji partyjnych, podstawowych organizacji partyjnych i komitetów zakładowych. Dyskusję poprzedziło wystąpienie sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Jana Mielcarka. Ro!a pisarzy w kształtowaniu moralności społecznej była tematem ich spotkania z przewodniczącym Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia N arodowego Janem Dobraczyńskim, które odbyło się w Sali Kominkowej Pałacu Kultury. W siedzibie Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację wręczono nagrody laureatom konkursu pamiętnikarskiego pt. Ruch oporu: Wielkopolska 1939-1945. Przewodniczący jury, doc. dr Marian Olszewski podkreślił, że konkurs wzbogaca kartę dziejów Wielkopolski o zapis wspomnień bezpośrednich świadków polskich działań niepodległościowych w okresie okupacji. W Auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert symfoniczny orkiestry Filharmonii Poznańskiej, pod dyrekcją Renarda Czajkowskiego. Solistą był amerykański pianista Boris Bloch, który wykonał 7 Koncert jis-moll i Rapsodią na temat Paganiniego Sergiusza Rachmaninowa, a po przerwie - II Koncert c-moll tegoż kompozytora. "Niewielu jest jpa świecie pianistów - napisał Romuald Połczyński w »Expressie Poznańskim« - którzy mimo panującej mody potrafią zdobyć się na taki wyczyn. Boris Bloch jed

nak, zachęcony aplauzem słuchaczy, postanowił udowodnić, że możliwości jego, choćby już tylko kondycyjne, są znacznie większe i namówił dyr. Czajkowskiego, by powtórzyli prawie połowę Rapsodii. Można by rzec: w ten sposób wykonał już nie trzy, lecz cztery koncerty w ciągu jednego wieczora. Ale i na tym nie skończył! Brawa rozgrzanej publiczności sprawiły, że jeszcze »dorzucił« Mazurka Chopina, po czym - roześmiany i jakby jeszcze do końca nie nasycony graniem - pożegnał się z salą. To niecodzienne wydarzenie transmitowało Polskie Radio i rejestrowała Telewizja". W wieku osiemdziesięciu dziewięciu lat zmarł nestor poznańskej socjologii prof. dr Tadeusz Szczurkiewicz, który całe swoje naukowe życie związał z Poznaniem. Od 1919 r. studiował na Uniwersytecie Poznańskim filozofię,

polonistykę, etnografię. Był świadkiem tworzenia przez Floriana Znanieckiego Katedry Socjologii.

W latach okupacji hitlerowskiej wykładał na Tajnym U niwersytecie Ziem Zachodnich w Warszawie. W maju 1945 r. włączył się w nurt odbudowy życia naukowego i dydaktycznego Uniwersytetu Poznańskiego. Przez 20 lat dzielił swój czas i wiedzę między Poznaniem i Toruniem. Mimo przejścia na emeryturę (1966), nie zaprzestał naukowej, dydaktycznej i popularyzatorskiej działalności. U dekorowany Orderem Sztandaru Pracy II klasy i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

11 Kronika m. Poznania 2/86

Wydarzenia w Poznaniu (6 - 7.12.)

W wieku sześćdziesięciu trzech lat zmarł prof. dr hab. Witold Mucha, wybitny gleboznawca, kierownik Katedry Gleboznawstwa Leśnego i Nawożenia Lasu Akademii Rolniczej, były prorektor oraz dziekan Wydziału Leśnego, ceniony organizator procesu dydaktycznego i wychowawca wielu pokoleń specjalistów leśnictwa, były dyrektor Instytutu Przyrodniczych Podstaw Leśnictwa, członek Rady Naukowej, Instytutu Inżynierii i Ochrony Srodowiska Polskiej Akademii Nauk. U dekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 7.12 Delegacja Południowomorawskiej Rady Narodowej z Brna (Czechosłowacja) była podejmowana przez Prezydium Miejskiej Rady N arodowej oraz prezydenta Poznania Andrzeja Wituskiego, a następnie przez Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Nowe Miasto oraz działaczy samorządu spółdzielczego Spółdzielni Mieszkaniowej "Osiedle Młodych" Dwadzieścia lat temu hotel "Merkury" otwarł swe podwoje. Z tej okazji odbyło się spotkanie z pracownikami, na które przybył pierwszy dyrektor, obecnie wiceprzewodniczący Głównego Komitetu Turystyki Edgar Kaczmarek. Zasłużonym pracownikom wręczono odznaczenia państwowe, odznaki resortowe i regionalne. Trzydzieści pięć lat Klubu Techniki i Racjonalizacji w Zakładach Przemysłu Metalowego "H. Cegielski". O jego roli i znaczeniu oraz rozwoju ruchu wynalazczego mówiono podczas konferencji naukowo-technicznej. W spotkaniu uczestniczyli: członek Biura Politycz

nego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stanisław Kałkus, przedstawiciele władz wojewódzkich» oraz kierownictwo Zakładów. W salonie Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego otwarto wystawę XIII Biennale Fotografii Przyrodniczej Państw Socjalistycznych. Zmiany na wsi i w rolnictwie w czterdziestoleciu Polski Ludowej były tematem sesji teoretycznej. Otwarcia sesji dokonał rektor Akademii Rolniczej prof. dr hab.

Kazimierz Szebiotko. Wysłuchano kilku referatów. M. in. prof. dr hab. Klemens Ratajczak mówił o polityce państwa wobec rolnictwa w czterdziestoleciu Polski Ludowej, prof. dr hab. Tadeusz Czwojdrak - o zmianach w formach własności w rolnictwie polskim w latach 1945 -1980, a prof. dr hab. Andrzej Dubas -. o produkcji roślinnej w Polsce i jej zmianach. Załoga Kombinatu Państwowych Gospodarstw Ogrodniczych w N aramowicach obchodziła podwójny jubileusz: sześćdziesięciolecia uspołecznienia majątku N aramowice i dwudziestoAcia istnienia Kombinatu. Z tej okazji dokonano odsłonięcia tablic pamiątkowych na budynku dyrekcji oraz w miejscowym parku. W jubileuszowej akademii wzięli udział, witani przez dyrektora Kombinatu Mariana Mikołajczyka, przedstawiciele władz centralnych, z ministrem rolnictwa i gospodarki żywnościowej Staniwem Ziębą, oraz województwa i Poznania, z sekretarzem Komitetu Wodjewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Zygmuntem Kycem. IV Konferencja Sprawozdawczo- Wyborcza Zarządu Dzielnicowego Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej Stare Miasto obradować w sali sesyjnej Wojewódzkiej Rady Narodowej. Obecny był I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Andrzej Rakowski. Przewodniczącym nowego Zarządu wybrany został ponownie Wojciech Kuberski.

W siedzibie Urzędu Wojewódzkiego odbyło się spotkanie wojewody poznańskiego Mariana Króla z metropolitą poznańskim ks. arcybiskupem Jerzym Strobą. W auli Uniwersytetu im. Adama

Mickiewicza koncert symfoniczny orkiestry Filharmonii Poznańskiej, pod dyrekcją Renarda Czajkowskiego. Solistą był amerykański pianista Boris Bloch, który wykonał osiem etiud z opusu 23 Sergiusza Rachmaninowa, a po przerwie - III Koncert d-moll. "I znowu była owacja na stojąco - napisał w »Expresie Poznańskim« Romuald Połczyński - tak żegnali poznańscy melomani w piątkowy wieczór Borisa Blocha po dwudniowym festiwalu muzyki Sergiusza Rachmaninowa " . . "Express Poznański" pożegnał SIę z drukarnią Poznańskich Zakładów Graficznych im. Marcina Kasprzaka przy ul. Zwierzynieckiej i jako pierwszy dziennik Wielkopolskiego Wydawnictwa Prasowego drukowany jest odtąd w nowych Zakładach Graficznych przy ul.

Ziębickiej.

6.12. Tradycje muzyki kościelnej w Wielkopolsce i postać ks. Józefa Surzyńskiego były głównymi tematami sesja naukowej w Archiwum Archidiecezjalnym, zorganizowanej z okazji stulecia Poznańskiego Chóru Katedralnego. W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbyły się centralne uroczystości z okazji Dnia Górnika-Naftowca i Gazownika.

Przybyli przedstawiciele załóg polskiego górnictwa naftowego i gazownictwa oraz członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stanisław Kałkus, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Łukasik, wiceminister górnictwa i energetyki Ryszard Bukowiecki, wicewojewoda poznański Bronisław Stęplowski. W uznaniu wielkiego dorobku naftowców i gazowników, czterdzieści dziewięć osób udekorowano Orderami Sztandaru Pracy II klasy. Podziękowania za trud pracy i gratulacje odznaczonym złożyli m. in. Stanisław Kałkus i Ryszard Bukowiecki. W Teatrze Muzycznym premiera komedio-opery Karola Kurpińskiego Zamek na Czorsztynie czyli szczęśliwy powrót pod husarskim znakiem, w reżyserii Andrzeja Wizy, scenografii Ireny Skoczeń i choreografii Zofii Kuleszanki. Kierownictwo muzyczne Ludwika Roka. W premierowej obsadzie wystąpili: gościnnie Jan Rowiński

Od lewej: Bogdan Kamiński (Mateusz) i Marek Czajka (Barabasz)

(Dobrosław), Anna Bajerska- Witczak (Anna), Jerzy Dzianysz (Gniewosz), Stanisław Meus (Przemysław), Marek Czajka (Barabasz), J n Adamczak (Bojomir), Jacek SIkorski (Kurdesz), Michał Kuleczka (Pijawka), Antoni Urban (Pożoga), Bogdan Kamiński (Mateusz) Maria Pawłowska (Blanka), Alek sandra Rybacka (Zuzia), Rajmund Wolff (Kuglarz), Czesiawa Urban (Skoczka), Maria Tomaszewska (Dama I), Teresa Bogdanowicz (Dama II), Sylwester Pucek (Oberżysta), Marian Wojciechowski (Grzela), Wojciech Zyffert (Florek), Błażej Liczmański (Szlachcic I), Jan sz Peda (Szlachcic II), Jerzy Kublak (Szlachcic III), Andrzej Nowicki (Szlachcic IV).

Podczas uroczystej zbiórki z okazji siedemdziesięcioleci 2. Drużyny Harcerskiej im. Kazimierza Wielkiego (Chwalisz ewo, Sródka, Zagórze, Główna, Zegrze i Rataje) odsłonięto tablicę pamiątkową przy ul. Bydgoskiej 4.

W Sali Malinowej Pałacu Kultury, z okazji ćwierćwiecza Chóru Akademii Medycznej, odbył się koncert Zespołu Madrygalistów im. Wacława z Szamotuł, pod kierownictwem Jerzego Fiszbacha.

Wydarzenia w Poznaniu (8 - 11.12.)

W sali widowiskowo-sportowej "Arena" zorganizowano wdelki bal barbórkowy. 9.12. Uroczystości jubileuszowe sześćdziesięciopięciolecia Poznańskiej Spółdzielni Spożywców "Społem".

Przybyło wielu gości, m. In. z Centralnego Związku Spółdzielni spożywców "Społem": przewodniczący Rady N adzorczej Bogdan Kołodziejczak oraz prezes Bogdan Augustyn. Obecni byli sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Mielcarek oraz wicewojewoda poznański Romuald Zysnarski. W Teatrze Wielkim im. Stanisława Moniuszki odbyła się akademia.

Dokonano dekoracji zasłużonych pracowników odznaczeniami państwowymi, resortowymi oraz regionalnymi. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski przyznano działaczowi Rady Nadzorczej Czesławowi Ratajczakowi. Spółdzielnia otrzymała sztandar, który Odznaką Honorową Miasta Poznania udekorował przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej Stanisław Antczak.

, .

10.12. Z okazji osiemdziesiątej rocznicy urodzin wybitnego teoretyka wychowania prof. dra Stanisława Kowalskiego, odbyło się uroczyste posiedzenie Rady Wydziału Nauk Społecznych U niwersytetu im.

Adama Mickiewicza. Jubilatowi złożyli życzenia i gratulacje przedstawiciele władz rektorskich. I sekretarz Komitetu Uczelnianego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Antoni Szczuciński przekazał mu posłanie od I sekretarza

Komitetu Wojewódzkiego Edwarda Łukasika. Wicewojewoda poznański Romuald Zysnarski udekorował Stanisława Kowalskiego'Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W drugiej części spotkania prof. dr Bohdan Suchodolski wygłosił wykład pt. Wychowanie - oczekiwania - zagrożenia. Czwarte z serii grudniowych spotkań sekretarzy oddziałowych i podstawowych organizacji partyjnych oraz komitetów zakładowych Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej . Na spotkanie z członkarni Sekretariatu i egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego, z I sekretarzem Edwardem Łukasikiem, zaproszono sekretarzy z dzielnicy Grunwald oraz rejonu pracy partyjnej z ośrodkiem w Szamotułach. Obecny był członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Stanisław Kałkus. Wprowadzenia do dyskusji dokonał sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Mielcarek. Dorobek wielkopolskiego przemysłu elektromaszynowego w czterdziestoleciu Polski Ludowej oraz zadania inżynierów i techników w rozwoju i unowocześnianiu jego wyrobów były głównymi tematami sesji w "Domu Technika". Zasłużonych działaczy Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników Polskich uhonorowano odznaczeniami państwowymi, resortowymi i regionalnymi. Zastępca przewodniczącego Rady Państwa Tadeusz W. Młyńczak wręczył m. in. Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Witoldowi Kaweckiemu.

W auli Akademii Wychowania Fizycznego zorganizowano uroczystą akademię z okazji sześćdziesięciopięciolecia Akademickiego Związku Sportowego.

W wieku stu dwóch lat zmarła Leonarda Wolska z domu Karpińska. Chór kameralny "Motet et Madrigal" Akademii Muzycznej, pod batutą doc. Leszka Bajona, udał się w podróż artystyczną do Moskwy. Wraz z nim wyjechała oficjalna delegacja Akademii: Janusz Dzięcioł (prorektor) i prof. Stanisław Kulczyński. 11.12. Plenarne posiedzenie Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Nowe Miasto, które prowadził sekretarz Ko

mitetu Lech Kucharski, poświęcone było polityce kadrowej. Referat wygłosił sekretarz Komitetu Grzegorz Ziółkowski Plenarne zebranie Wielkopolskiego Oddziału S towarzyszenia Dziennikarzy PRL w "Domu Prasy". Prezes Oddziału Leonard WąchaIski poinformował o zabiegach na rzecz poprawy warunków pracy dziennikarskiej . Uczestniczył w zebraniu I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Łukasik. W klubie "Argumenty" przy ul.

Woźnej 12 rozpoczęto rok akademicki w Studium Myśli Filozoficznej przy J'owarzystwie Krzewienia Kultury Swieckiej.

12.12. Narada aktywu wojewódzkiego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Rolę i zadania aktywu omówił prezes Komitetu Tadeusz Zając. Rola i zadania podstawowych ogniw partii, problemy efektywności ich działania oraz zadania na rok przyszły były tematem szóstego z serii spotkań sekretarzy oddziałowych organizacji partyjnych i komitetó)¥ zakładowych, tym razem - ze Sremu i Obornik. W spotkaniu, któremu przewodniczył sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Mielcarek, uczestniczył członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Stanislaw Kałkus. Spotkanie zagaił sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Maćkowiak. Plenarne posiedzenie Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej. W obradach uczestniczył sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Mielcarek. Referat wprowadzający do dyskusji przedstawił przewodniczący Wojewódzkiej Komisji Marian Olszewski. W sali sesyjnej Urzędu Wojewódzkiego odbył się zjazd założycielski oddziału woiewódzkiego Wielkopolskiego Związku Inwalidów Narządu Ruchu. Przewodniczącym zarządu oddziału wojewódzkiego został Tadeusz Zabrzeski l . Przodownicy kół młodzieży rolniczej i przewodniczący komisji .młodzieży rolniczej przy wojewódzkich związkach rolników, kółek i organizacji rolniczych z województw: bydgoskiego, gdańskiego,

Vó

kaliskiego, konińskiego, legnickiego, leszczyńskiego i poznańskiego spotkali się na naradzie organizacyjnej. $.12. W Muzeum Martyrologicznym Fortu VII wręczono nagrody laureatom konkursu na pamiątki i dokumenty z czasów wojny i okupacji, ukazujące losy Wielkopolan w latach 1939 - 1945. Na konkurs nadesłano 224 dokumenty i pamiątki. Wszystkie przekazane zostały Muzeum Fortu VII jako dary. Jury, pod przewodnictwem prof. dra Stanisława Nawrockiego, przyznało osiem nagród i dwanaście wyróżnień. Komitet Dzielnicowy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Wilda uhonorował dziewiętnastu zasłużonych działaczy ruchu robotniczego Medalami Czterdziestolecia i odznaczeniami regionalnymi. Uroczyste spotkanie odbyło się w salach Muzeum Historii Ruchu Robotniczego im. Marcina Kasprzaka. W Pałacu Działyńskich odbyła się uroczystość z okazji dwudziestopięciolecia działalności Towarzystwa Polsko - Austriackiego. Przemawiał prezes zarządu oddziału prof. dr Józef Boroń. W części artystycznej, wypełnionej muzyką kompozytorów austriackich wystąpili: Krzysztof Szaniecki (baryton), pianistka Jadwiga R Aszelska i skrzypaczka Asa Konishi-Jankowska. W Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza uroczyście pożegnano prof. dra Tadeusza Szczurkiewicza. Profesor spoczął w Alei Zasłużonych na cmentarzu w Junikowie. .12. O podejmowanych przez wielkopolską prasę, radio i telewizję krokach związanych z realizacją uchwał XVIII Plenum Komitetu Centra'nego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej dyskutowali na naradzie sekretarze podstawowych organizacji partyjnych środków masowego przekazu pięciu województw. U czestniczvł w niej członek R:"ra Poi'tvc7nego Komitetu Centralnego Stanisław Kałkus.

Z udzla'em prezesa Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusza Zająca oraz wiceprezydenta Poznan' a Zbigniewa Habela, odbyło się spotkanie aktywu Miejskiego i dzielnicowych komitetów Stronnictwa dla uczczenia 35 rocznicy zjednoczenia ruchu ludowego. Re

Wydarzenia w Poznaniu (14 - 15.12.)

ferat wygłosił sekretarz Miejskiego Komitetu Marek Ługowski. Posiedzenie plenarne Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, z udziałem sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jana Mielcarka oraz przedstawiciela Rady N aczelnej Borysa Abramowicza. Grupie kombatantów wręczono Medale Czterdziestolecia PRL oraz Sre brne i Brązowe Medale "Za zasługi dla obronności kraju". W Pałacu Działyńskich odbyło się inauguracyjne posiedzenie Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce · - Instytutu Pamięci Narodowej. Przybyli przedstawiciele świata nauki, wymiaru sprawiedliwości oraz działacze polityczni i społeczni. Obecni byli: wojewoda pilski Bogdan Dymarek, wicewojewodowie leszczyński i poznański Edmund Jankowski i Romuald Zysnarski.

Referat sprawozdawczy komisji poznańskiej wygłosił, powołany na stanowisko jej przewodniczącego, doc. dr Marian Olszewski.

W Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej zorganizowano spotkanie aktywu Wydziałów Rolnego Komitetu Wojewódzkiego i Ekonomiczno- Rolnego Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, oraz pracowników Wojewódzkiego Ośrodka Postępu Ro 'niczego z Sielinka, z wiceministrem rolnictwa i gospodarki żywnościowej Bogdanem Królewskim. Posiedzenie plenarne Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stare Miasto. W obradach uczestniczył sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Maćkowiak. Referat wprowadzający do dyskusji na temat działalności ideologicznej na tle aktualnych zadań organizacji partyjnych przedstawił sekretarz Komitetu Jerzy Literski.

W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert symfoniczny orkiestry Filharmonii Poznańskiej, pod dyrekcją Krzysztofa Dziewięckiego. Solistką była duńska flecistka Michała Petri. W sali widowiskowo-sportowej "Arena" Sylwestrowy Wieczór Przebojów, zorganizowany z myślą o nagraniu sylwestrowego programu telewizyjnego. "Takiej imprezy w tej sali jeszcze nie było - pisał reporter »Głosu Wielkopolskiego« - na estradzie, ozdobionej setkami lampek i stosownymi do atmosfery pożegnania Starego Roku napisami, wystąpiło 19 czołowych zespołów polskich, nadto grupa »Silly« z Niemieckiej Republiki Demokratycznej i brytyjska wokalistka Hazel O'Connor. W rytm szlagierów płynących z estrady, a także z kilkudziesięciu monitorów (teledyski zagraniczne z wieloma gwiazdami światowymi), uczestnicy bawili się na parkiecie w szampańskich zgolą nastrojach i w... sylwestrowych strojach. Słowem - udany bal na kilka t ytysięcy par. Prowadzili go Marta Przybora i Krzysztof Szewczyk, a przygotował całość reżysersko Wojciech Pij anowski" .

15.12. W Centrum Prasowym Międzynarodowych Targów Poznańskich, z okazji trzydziestej szóstej rocznicy Kongresu Zjednoczeniowego, odbyło się spotkanie z weteranami ruchu robotniczego dzielnicy Grunwald. Wśród uczestników spotkania byli m. in. delegaci na Kongres Zjednoczeniowy: Maria Kalutowa oraz Adam Filipiak. I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Kazimierz Jasiński wręczył jedenastu weteranom Medale Czterdziestolecia PRL.

W auli Zespołu Szkół Muzycznych przy ul. Solnej uroczyście wręczono 300 książeczek mieszkaniowych sierotom - wychowankom domów dziecka i zakładów opiekuńczych z całego kraju. Książeczki ufundowało Stowarzyszenie Pomocy Mieszkaniowej dla Sierot, z datków płynących od zakładów pracy, instytucji i osób prywatnych. Obok tego wychowankowie zakładów dla dzieci niewidomych otrzymali 38 maszyn do pisania, 29 radiomagnetofonów i 1000 metalowych tabliczek Braille'a. Powstało Wojewódzkie Porożumienie Związków Zawodowych (poprzednio Wojewódzka Komisja Współpracy Związków Zawodowych). Uzupełniono skład prezydium. Przewodniczącym został Wojciech Guglas - lekarz Zespołu Opieki Zdrowotnej Wilda. W partii tytułowej opery Tosca Giaccomo Puceiniego śpiewała gościnnie kolumbijska sopranistka Carrnina Galio. Orkiestrą Teatru Wielkiego dyrygował Mieczysław Dondajewski.

N a scenie Poznańskiego Teatru Lalki i Aktora rozpoczęły się gościnne przedstawienia zespołu Opolskiego Teatru Lalek. Dano Szewczyka Dratewkę. 16.12. Złota Niedziela. Od rana w centrum miasta panował duży ruch przed sklepami. Przed stoiskami w "Okrąglaku" przez cały dzień klienci stali w kolejkach. Pozostawili oni w kasach ok. 10 min zł. Kupowano głównie obuwie, tkaniny, dywany, zabawki. W salach Domu Kultury Poznańskich Zakładów Opon Samochodowych "Stomil" otwarto okręgową wystawę gołębi pocztowych w klasach olimpijskich (" standard" i " sport").

W cyklu "Stereo i w kolorze" w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert orkiestry symfonicznej Filharmonii Poznańskiej, pod dyrekcją Krzysztofa Dziewięckiego. Solistką była flecistka Michała Petri (Dania)potn O m ki leatr laiku u @>k@alania Kalutowa, Czesław Barczak i Adam Filipiak. Gratulacje i życzenia przekazał odznaczonym członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Stanisław Kałkuso Dalszemu wzbogaceniu form i metod pracy podstawowych ogniw partii poświęcone było siódme z cyklu spotkań pierwszych sekretarzy podstawowych organizacji partyjnych, oddziałowych organizacji partyjnych i komitetów zakładowych z członkami egzekutywy i Sekretariatu Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Przewodniczył I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Łukasik. Uczestniczył w spotkaniu członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Stanisław Kałkus. Dyskusję zagaił sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Mielcarek.

V Sesja Dzielnicowej Rady N arodowej J eżyce, poświęcona ocenie stanu substancji mieszkaniowej w dzielnicy. Radni powzięli uchwały w sprawach: społecznych komisji pojednawczych, tworzenia obwodów jako jednostek samorządu mieszkańców w obrębie osiedli oraz zatwierdzenia statutów samorządów mieszkańców. Wprowadzenia do dyskusji nad zasadniczym tematem dokonała naczelnik U rzędu Dzielnicowego Maria Prędka. Włączono do ruchu odcinek nowej arterii ul. Jedności Słowiańskiej do Trasy Katowickiej (1300 m). Z dwóch jezdni tylko jedna, z powodu braku kabla, wyposażona została w oświetlenie. Meldunek o zakończeniu budowy złożył władzom miejskim dyrektor Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych Roman Kaczmarek.

Prezydent Poznania Andrzej Wituski przekazał drogowcom serdeczne podziękowania. Posiedzenie Kolegium Wojewody. Dokonano oceny przydziałów i dostaw artykułów przemysłowych dla wojpwództwa od początku roku, a także wytyczono zadania w zakresie poprawy warunków pracy w urzędach miast i gmin w dwóch nadchodzących latach. Omówiono założenia programowo-organizacyine konkursu na prace magisterskie i doktorskie szczególnie przydatne dla rozwoju województwa. W "Galerii N owej" przy ul. Dą

N a scenie Poznańskiego Teatru Lalki i Aktora zakończyły się gościnne przedstawienia zespołu Opolskiego Teatru Lalek.

W Muzeum Rzemiosł Artystycznych zorganizowano spotkanie z fotografem Witoldem Czarneckim i komisarzem ekspozycji pn. Aparaty fotograficzne i sprzęt do fotografowania (ze zbiorów Czarnec - kiego) Elwirą Modlibowską. 17.12. Z okazji rocznicy zjednoczenia polskiego ruchu robotniczego, w Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyła się uroczystość dekoracji * odznaczeniami państwowymi. W spotkaniu wzięli udział uczestnicy Kongresu Zjednoczeniowego: Me

Wydarzenia w Poznaniu (17-18.12.)

browskiego 4 otwarto wystawę rysunków Pawła Dobrzyckiego. Wernisaż połączono z wieczorem poezji tragicznie zmarłego poety Andrzeja Babińskiego. Wiersze recytowali aktorzy Teatru Nowego. 18.12. Na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza rozpoczęły się zajęcia I Ogólnopolskiego Studium Podyplomowego dla Radców Prawnych. Zgłosiło się 199 osób.

W Poznańskich Zakładach Graficznych im. Marcina Kasprzaka odbyło się spotkanie z okazji ukończenia druku pierwszego tomu Encyklopedii sportu. Przybyli m. in. wiceprzewodniczący Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Sportu Adam Izydorczyk, dyrektor Wydawnictwa "Sport i Turystyka" Eugeniusz Skrzypczak oraz dyrektor Wydziału Kultury Fizycznej i Sportu Urzędu Wojewódzkiego Tadeusz Piątek. Siedmiu pracownikom Zakładów wręczono odznaki honorowe Zasłużonego Działacza Kultury Fizycznej.

W Urzędzie Miejskim uroczystość dekoracji Odznaką Honorową Miasta Poznania dra Jeana Cuveliera - znanego chirurga belgijskiego. Aktu dekoracji dokonał prezydent miasta Andrzej Wituski. W uroczystości udział wzięli: rektor Akademii Medycznej prof. dr hab. Jerzy Wojtowicz, prof. dr hab. Roman Góral, prof. dr hab. Adam Piskorz. Dr Jean Cuvelier jako aktywny przyjaciel Polski był inspiratorem, organizatorem i w dużej mierze sponsorem darów medycznych dla Poznania. Ufundował stypendium naukowe w Belgii dla młodych chirurgów polskic h. W Urzędzie Miejskim zebrali się członkowie Rady Konsultacyjnej przy wojewodzie poznańskim, by omówić problemy związane z perspektywami rozwoju Poznania. Stan prac nad przygotowaniem ogólnego planu zagospodarowania przestrzennego śródmieścia przedstawił architekt miejski Zdzisław Machowina. Planem tym objęto obszar położony pomiędzy ulicami: Zamenhofa (i jej przedłużeniem do ul. Bałtyckiej), Hetmańską, Przybyszewskiego i N iestachowską oraz Dechicką. Obszar ten zajmuje ok.

2100 ha (9,5<>/0 terenu miasta), a zamieszkuje go prawie połowa mieszkańców Poznania. Członkowie Rady dyskutowali też nad ko

niecznosclą poszerzenia granic Poznania, zwłaszcza w kierunku północnym. W sali Klubu Garnizonowego obradowało prezydium Zarządir Wojewódzkiego Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej. Referat programowy wygłosił wiceprzewodni - czący Zarządu Bohdan Siciarz. Sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stanisław Piotrowicz oraz wiceprzewodniczący Miejskiej Rady Narodowej Zdzisław Nowak wręczyli aktywistom Medale Czterdziestolecia PRL. Rozpoczęła się dwudniowa konferencja naukowa nt. "Projekty racjonalizatorskie na tle aktualnych uwarunkowań formalno-prawnych" . Z okazji jubileuszu sześćdziesięciopięciolecia d iałalności Związku Ociemniałych Zołnierzy odbyło się uroczyste posiedzenie Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego, Związku Inwalidó'Y Wojennych, Związku Byłych Zołnierzy Zawodowych, władz politycznych i administracyjnych Poznania. U roczystego otwarcia posiedzenia dokonał prezes Zarządu Głównego kmdr Czesław Krzyczkowski. Samorządowi mieszkańców i jego roli w sprawowaniu władzy terenowej poświęcone było plenarne posiedzenie Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Grunwald. Do udziału w obradach, które prowadził I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Kazimierz Jasiński, zaproszono długoletnich działaczy samorządowych - przewodniczących komitetów osiedlowych oraz I sekretarzy terenowych organizacji partyjnych.

W klubie "Empiku" przy ul. Ratajczaka otwarto wystawę fotografii Jerzego U nierzyskiego pt. Bez tonacji. Z podróży artystycznej do Moskwy powrócił chór kameralny "Motet et Madrigal" Akademii Mu

zycznej, pod kierownictwem Leszka Bajona. W wieku siedemdziesięciu trzech lat zmarł ks. biskup Tadeusz Etter, sufragan poznański i redaktor naczelny miesięcznika "Biblioteka Kaznodziejska'. Urodził się w Poznaniu. Ukończył Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego, a następnie studia semi1)aryjne w Gnieźnie i Poznaniu. Swięcenia kapłańskie otrzymał z rąk kardynała Augusta Hlonda (1934). Był wikariuszem w Bninie i prefektem Collegium Marianum w Poznaniu, a od jesieni 1939 r. wikariuszem kościoła Sw. Marcina. Więzień obozów koncentracyjnych Dachau i Gusen. Do Poznania wrócił w 1947 r. Pracował w poznańskim szkolnictwie, był także kapelanem szpitala wojskowego. Od grudnia 1956 r. aż do śmierci był redaktorem naczelnym "Biblioteki Kaznodziejskiej". Dnia 17 lipca 1959 r. mianowany został biskupem pomocniczym poznańskim. Był członkiem Komisji Episkopatu Polski do spraw Katechizacji, do spraw Katolickiego U· niwersytetu Lubelskiego, do spraw Duszpasterstwa Ogólnego i Komisji Maryjnej. 19.12. W kinie "Olimpia" spotkali się członkowie Zarządu Zakładowego Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej przy Wojewódzkim U - rzędzie Spraw Wewnętrznych z okazji czterdziestej rocznicy powstania Towarzystwa. W spotkaniu uczestniczyli sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Mielcarek oraz konsul generalny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu, minister pełnomocny Iwan Bojko.

Obradował Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Posiedzenie poświęcone było ocenie wykonania zadań spo· Jeczno-gospodarczvch województwa w 1984 r. W obradach, którym przewodniczył I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Łuka

] g9sik, udział wzięli m. in. członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Stanisław Kałkus oraz I zastępca przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów Franciszek Kubiczek, prezes Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusz Zając, przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Alojzy Bryi i przewodniczący Rady Wojewódzkiej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego Augustyn KoguL Referat wygłosił sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Stanisław Piotrowicz. Odbyło się spotkanie kierownictwa Federacji Spółdzielczych Związków Zawodowych w Centralnym Związku Budowlanych Spółdzielni Pracy z Radą Centralnego Związku, podczas którego zawarto porozumienie o współdziałaniu. Dokument podpisali przewodnicząca Federacji Anna Mierzyńska oraz prezes Centralnego Związku Jan Dobry.

Klub "Empik" przy ul. Ratajczaka urządził wieczornicę poświęconą sześćdziesiątej szóstej rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego 1918/1919. Program wypełnili uczniowie Państwowego Liceum Muzycznego im. Mieczysława Karłowicza.

W sali Wagi Miejskiej trzynaście par udekorowano Medalami "Za długoletnie pożycie małżeńskie": Stanisławę i Józefa Andrzejewskich, Władysławę i Wiktora Czombików, Stefanię i Ignacego Kabatów, Helenę i Mariana Kostańskich, Anielę i Floriana Kubalów, Marię i Władysława Kuklów, Ewę i Stanisława Michałowskich, Helenę i Romana Plutów, Weronikę i Ignacego Piechowiaków, Władysławę i Jana Pucków, Rozalię i Stanisława U rbaniaków, Wiktorię i Kazimierza Wojciechowskich oraz Magdalenę i Stanisława Gapińskich, którzy obchodzili sześćdziesięciolecie pożycia małżeńskiego. Do Poznania przybył rektor Konserwatorium Moskiewskiego prof. Borys Kulikow. Spotkał się z kierownictwem Akademii Muzycznej. 20.12. W siedzibie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się posiedzenie Wojewódzkiej Komisji Współdziałania Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Zjednoczonego S tron

Wydarzenia w Poznaniu (20 - 21.12.)nictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego. Przewodniczył I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Łukasik. Udział w posiedzeniu wzięli: przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej Tadeusz Czwojdrak oraz wojewoda poznański Marian Król. Komisja zapoznała się ze wstępną oceną przebiegu wyborów do organów samorządu mieszkańców miast i wsi w województwie poznańskim, którą przedstawił Tadeusz N owak. W Klubie Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego obradowała na V Sesji Dzielnicowa Rada Narodowa Wilda. Zasadniczym tematem obrad była ocena aktualnego stanu porządku i estetyki w posesjach i budynkach mieszkalnych dzielnicy. Wprowadzenia do dyskusji dokonała Lidia Byczyńska - zastępca naczelnika Urzędu Dzielnicowego.

nych Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" - pomysłodawców akcji nazwanej "Radość pod choinkę" przybyła do pomu Małego Dziecka przy ul. Swoboda ze słodyczami i zabawkami. W sali Wojewódzkiej Rady Narodowej odbyła się IV Sesja Dzielnicowej Rady Narodowej Stare Miasto. Zasadniczym tematem obrad były zagadnienia związane z budownictwem mieszkaniowym i towarzyszącym na Piątkowie i Winogradach. Referat wygłosił prezes Poznańskiej Spółdzielni Mieszkaniowej S tanisla w Witecki. W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się recital organowy Jerzego Erdmana. Podczas zebrania sprawozdawczo-wyborczego Wojewódzkiej Federacji Sportu na prezesa wybrano dra Jerzego Matynię. Urzędującym wiceprezesem został ponownie Andrzej Kwiatkowski. Z podróży artystycznej do Republiki Federalnej Niemiec i Holandii powrócił Chór Chłopięcy i Męski Filharmonii Poznańskiej, pod dyrekcją Stefana Stuligrosza. Towarzyszył mu Andrzej Tatarski (organy).

Osiemdziesięcioosobowy zespół chórzystów, tancerzy i muzyków Teatru Wielkiego, pod kierownictwem Mieczysława Dondajewskiego, wyjechał w podróż artystyczną do Berlina Zachodniego.

W hali Nr 14 Międzynarodowych Targów Poznańskich odbyła się zbiórka darów gwiazdkowych dla sierot i wychowanków domów dziecka. Dary zbierały m. in. spikerka poznańskiej telewizji Maria Wróblewska i piosenkarka Eleni (z prawej)

Bawiący w Poznaniu rektor Konserwatorium Moskiewskiego prof. Borys Kulikow spotkał się w Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w sekretarzami Janem Maćkowiakiem i Stanisławem Piotrowiczem. W spotkaniu uczestniczył doc. Waldemar Andrzejewski. '21.12. Posiedzenie Wojewódzkiego Komitetu Obrony. Obradom przewodniczył wojewoda poznański Marian Kró l.

Delegacja złożona z przedstawicieli Zarządu Fabrycznego Związku Socialistycznej Młodzieży Polskiej Fabryki Wyrobów Precyzyj

W wieku osiemdziesięciu pięciu lat zmarł Józef Nawrocki, pierwszy kierownik Szkoły Podstawowej Nr 33 - pierwszej szkoły uruchomionej w Poznaniu w 1945 r., kiedyo miasto toczyły się jeszcze walki. U dekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 24.12. W nocy z 23 na 24 grudnia powrócił z podróży artystycznej po Holandii i Belgii Poznański Chór Chłopięcy, pod dyrekcją Jerzego Kurczewskiego. Dał 33 koncerty.

27.12. W godzinach rannych grupa weteranów Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 spotkała się w siedzibie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z przedstawicielami władz politycznych i administracyjnych regionu. W spotkaniu wzięli m. in. udział członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Stanisław Kałkus i wiceprezes Naczelnego Komitetu - Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Dominik Ludwiczak. Przybyłych serdecznie powitał I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Łukasik. W czasie spotkania grupa weteranów Powstania otrzymała

sty koncert z okazji rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Obecni byli członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stanisław Kałkus oraz przedstawiciele władz wojewódzkich z I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Edwardem Łukasikiem. Przemówienie wygłosił prezes Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację Marian Jakubowicz. W części artystycznej koncertu wystąpił Zespół Pieśni i Tańca "Wielkopolska" .

Z podróży artystycznej do Berlina Zachodniego powrócił osiemdziesięcioosobowy zespół chórzystów, tancerzy i muzyków Teatru Wielkiego, który pod kierownictwem Mieczysława Dondajewskiego dwukrotnie (25 i 26 XII) wystawił w Hali Kongresowej operetkę Franciszka Lehara Kraina uśmiechu, z udziałem solistów berlińskich. Przedstawienie reżyserował Sławomir Żerdzicki.

odznaki "Za zasługi dla Związku Bojowników o Wolność i Demokracj ę" . W godzinach południowych przed pomnikiem Powstańców Wielkopolskich 1918/1919 złożono wieńce i kwiaty. Składali je przedstawiciele władz politycznych i administracyjnych, organizacja społecznych i kombatanckich, harcerze, przedstawiciele zak1adów pracy. Kwiaty złożono także pod tablicą pamiątkową w miejscu, gdzie zginął pierwszy powstaniec - Franciszek Ratajczak, jak również pod tablicą na hotelu "Bazar". W godzinach popołudniowych w Teatrze Polskim odbył się uroczy

W wieku siedemdziesięciu sześciu lat zmarł mgr inż. Kazimierz Gielewski, dyrektor oddziału Polskiej Izby Handlu Zagranicznego (w latach 1967 - 1973), dyrektor Poznańskiej Fabryki Maszyn Żniwnych (w latach 1964 - 1966) i Zakładów Rowerowych (1956 - 1960), członek honorowy Stowarzyszenia Inżynierów Polskich. U dekorowany Krzyżami Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Wydarzenia w Poznaniu (27-31.12.)

W wieku siedemdziesięciu dziewięciu lat zmarł Wacław Skiba, dyrygent Orkiestry Dyrekcji Okręgowej Poczt i Telegrafów (w latach 1948 - 1984). U dekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 28.12. Po długim remoncie, otwarta została stołówka pracownicza Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego. Jest dwa razy większa od dotychczasowej, starannie i ładnie wyposażona. Kuchnia może serwować ok. 800 obiadów dziennie. Stołówkę zwiedził I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Eward Łukasik, w towarzystwie kierownictwa Zakładów.

W wieku pięćdziesięciu pięciu lat zmarł red. Janusz Matuszyński, publicysta "Gazety Poznańskiej" i wybitny komentator poznańskiej rozgłośni Polskiego Radia (od 1952 r.), autor audycji dokumen

talnych w "Magazynie Spraw Niemieckich" oraz Cyklu "Za Odrą i Nysą", laureat Wojewódzkiej Nagrody Zespołowej za rok 1 w dziedzinie publicystyki oraz N agrody Dziennikarskiej im Marcina Kasprzaka. U dekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

29.12. Na Osiedlu Piastowskim, w pobliżu Szkoły Podstawowej Nr 14, odbył się start do I Biegu Sylwestrowego. Na dziewięciokilometrowy szlak wyruszyło ponad 350 biegaczy z całej Polski. Bieg wygrali Bogusław Psujek z Oleśnicy i Anna Bełtowska- Król z Krakowa. N agrody wręczał wiceprezydent Poznania Mirosław Kopiński.

30.12. Ogłoszono wyniki XXVI plebiscytu "Expressu Poznańskiego" na dziesięciu najlepszych sportowców i trenerów Wielkopolski w 1984 r. W plebiscycie zwyciężyli: 1. Eugeniusz Kijewski (koszykówka) 154 pkt., 2. Ryszard Ostrowski (lekka atletyka) - 140 pkt., 3.

Bogdan Kramer (bojery) 135 pkt., 4. Mirosław Okoński (piłka nożna) - 97 pkt., 5. Jacek Sobkowiak (żeglarstwo) - 91 pkt., 6. Elżbieta Grześczyk (koszykówka) - 90 pkt., 7. Jacek Romański i Piotr Tuszyński (brydż sportowy) - 87 pkt., 8. Hieronim Barczak (piłka nożna) - 71 pkt., 9. Jan Lipczyński Ueździectwo) - 69 pkt., 10 Genowefa Błaszak (lekka atletyka) - 68 pkt. Wybrano również dziesięciu najlepszych szkoleniowców Wielkopolski. W gronie tym znaleźli się (w kolejności alfabetycznej): Roman Komasa (piłka nożna), Wojciech Krajewski (koszykówka), Wojciech Łazarek (piłka nożna), Leon Nosiła (piłka ręczna), Lech Pauliński (zapasy), Roman Rafiński (akrobatyka), Zenon Ryszewski (szermierka), Stanisław Sochacki (żużel), Włodzimierz Wegwert (lekka atletyka), Bronisław Wiśniewski (koszvkowka). 31.12. Z inicjatywy oddziału Polskiej Akademii Nauk, powstało Poznańskie Stowarzyszenie Andrologiczne. Na czele zarządu stanął prof. dr Witold Michałkiewicz, pionier badań w dziedzinie andrologii.

Zebrał Kronikarz

LAT TEMU

W KRONICE MIASTA POZNANIA

Zeszyt drugi rocznika 1936 ukazał się z datą 30 czerwca i zawierał uwagi Andrzeja Wojtkowskiego o Edwardzie Raczyńskim jako historyku (wspomaganym przez Józefa Łukaszewicza) oraz Tymona Terleckiego Drugą syntezą twórczą Ryszarda Berwińskiego: poezje Z roku 1844 - olbrzymie opracowanie zajmujące ponad połowę zeszytu. W dziale "Zapiski" Janusz T. Dybowski przypomniał nie wydane pisma Wawrzyńca Benzelstjerny-Engestr6ma, a Andrzej Wojtkowski epizod z panowania w Poznaniu pruskiego nadburmistrza Ernesta Wilmsa. Bronisław Wietrzychowski zamieścił w dziale bieżącym interesujące opracowanie Jak rozbudował się Poznań w latach 1931 -1935. Według "Rocznika Statystycznego miasta Poznania" (1934/1935) oraz mieSięcznych "Wiadomości Statystycznych" (Rocznik 1935) - pisał autor na wstępie - powstało w Poznaniu w ciągu ostatnich lat pięciu (1931 - 1935) 4809 nowych mieszkań, obejmujących 16 713 izb mieszkalnych w 1375 budynkach mieszkalnych, głównych i bocznych. Jak na miasto ćwierćmilionowe, jakim jest Poznań, rozbudowa ta nie tak bardzo może się uwydatnia, a jednak, licząc przeciętnie na jedno mieszkanie po 5 osób, jak podług ostatniego powszechnego spisu ludności dla Poznania wypadło, znalazło w tej ilości nowych mieszkań pomieszczenie około 24 000 osób. Taka ilość budynków, jako nowe, zwarte osiedle pomyślana, Z taką ilością mieszkań i mieszkańców, dałaby wcale pokaźne miasto, większe niż Leszno lub Ostrów, a nie o wiele mniejsze niż Gniezno. Rozbudowująca się Z ogromnym przecież rozmachem taka Gdynia np. powiększyła się w tym samym okresie czasu tylko o 751 nowych budynków mieszkalnych, przeciętnie wcale nie większych, niż w Poznaniu [...] Zagadnieniem b. ważnym będzie niewątpliwie to, w jakim stosunku do całości rozbudowy miasta w latach 1931 -1935 postępowała rozbudowa ta w poszczególnych kierunkach geograficznych, rzecz ściślej określając, w kierunkach czterech kątów prostych, których dwusiecznymi będą cztery rzeczywiste kierunki geograficzne Z ratuszem jako punktem centralnym [...] Pogląd na czysty przyrost budynków, mieszkań i izb mieszkalnych w mieście Poznaniu w poszczególnych jego kierunkach oraz stosunek procentowy przyrostu w każdym Z kierunków do całości w ciągu całego pięciolecia 1931 - 1935 ułatwi nam następujący szkic OJcazuje się, że w latach 1931 -1935 Poznani rozbudował się w kierunku zachodnim Z przy dawką tak silnie, jak w pozostałych trzech kierunkach razem, że na te trzy kierunki przypada mniej niż połowa wszystkich budynków, w równych niemal częściach, Z przewagą południa, a przy najsłabszym udziale wschodu. Przewaga

5 O lat t e m u

POLNQC

.yroVOYMtfW 215 05/3 i ł \ / < MIEfZKA/ihSO (8,9 %) /\ / \(ZB/yi£sitc1360(s,i<t%)/ \ /4 C g P

\ /3WHKOvI69 09,56%) X / X A WEfzM98Zao, <ti%) X \ądw£sz/r.3072 (is,3t%)/

POL VDN/E

północy wobec wschodu tłumaczY się jednakże tym, że w latach 1934/35 pobudował Zarząd Miejski na północy (w Naramowicach) 70 domków jednomieszkaniowych (dwuizbowych) dla bezdomnych.

W nierównym Z przYrostem budynków stosunku pozostaje przyrost mieszkań w poszczególnych kierunkach. Na północy ilość nowo powstałych mieszkań jest nawet absolutnie niższa niż na wschodzie, pomimo że tam powstało więcej budynków niż tu. PrzYczYną tego Z jednej strony pokaźna ilość wspomnianych już wyżej małych domków jednomieszkaniowych na północy, z drugiej strony zbudowane w latach 1932/33 przez Zarząd Miejski na wschodzie (ul. Krańcowa) 5 domków o 60 jednoizbowych mieszkaniach dla bezdomnych. Tak na wschodzie, a bardziej jeszcze na północy, spada też odsetek działek, w stosunku do całości we wSzYstkich kierunkach, poniżej odsetka budynków. Przeciwnie na południu, a szczególnie na zachodzie, odsetek mieszkań przekracza odsetek budynków. Na zachodzie powstało bowiem kilka dużYch domów o wielkiej liczbie mieszkań (3 bloki miejskie o 174 mieszkaniach i 631 izbach, 1 blok Ubezpieczalni Krajowej o 156 mieszkaniach i 408 izbach oraz 1 blok UbezPieczalni Społecznej o 28 mieszkaniach i 107 izbach). Dzieląc w każdym Z kierunków ilość mieszkań przez ilość budynków, przekonamy się, że przeciętnie przYpada na 1 budynek mieszkań: na północy 2, na wschodzie 3,3, na południu 3,65, na zachodzie 3,95 [...] Lata 1931 -1935 to znane czasy, trwającego i obecnie jeszcze, dotkliwego kryzYsu ekonomicznego, który rOzPoczął się wprawdzie już jakieś dwa lata rychlej, ale ponieważ w latach 1929 - 1930 stanęło sporo domów Z datą rOzPoczęcia budowy jeszcze w czasach przedkryzYsowych, więc obliczenia nasze obejmują tylko okres, na który przYpadają już wSzYstkie budynki, początkiem swoim Z tak zwanych "dobrych czasów" nie pochodzące. I przYpuszczać by można, że wzmagająca się Z roku na rok depresja gospodarcza wpłynęła hamująco na przedsiębiorczość budowlaną! Tymczasem tak nie było. Potrzebujemy tylko za "Rocznikiem Statystycznym m. Poznania" (Rocznik 1934 - 35, str. 23, tabl. 18) cofnąć się w owe "dobre" jeszcze czasy, o prze

\ J 5.

Tabela 1

Przybyło ca budyn- O izbach mieszkalnych r a z e m izb mlena . ków szkań 1 2 3 4 5 6f mieszko 1931 19 67 1 40 17 5 2 2 177 1932 24 72 2 24 21 17 3 5 237 północy 1933 38 86 2 32 21 21 1 9 282 1934 54 88 2 35 20 16 7 8 290 1935 80 117 60 16 19 12 10 374 razem 1931/35 215 430 7 191 95 78 25 34 1360 1931 45 142 1 49 46 37 8 1 432 1932 45 132 24 35 34 26 6 7 380 wschodzie 1933 45 177 36 43 57 29 6 6 480 1934 24 102 1 21 37 35 7 1 336 1935 34 82 1 21 23 23 3 11 290 razem 1931/35 193 635 63 169 197 150 30 26 1918 1931 50 247 13 97 97 28 8 4 690 1932 37 140 7 74 37 13 6 3 369 południu 1933 45 117 6 30 34 29 13 5 391 1934 48 131 1 32 41 33 18 6 466 1935 89 348 16 92 121 58 30 31 1156 razem 1931135 269 983 43 325 330 161 75 49 3072 1931 87 663 17 176 237 141 64 28 2147 1932 126 510 20 130 180 99 28 53 1892 zachodzie 1933 202 643 14 133 187 127 87 95 2508 1934 168 568 7 114 142 115 87 103 2336 1935 115 377 3 68 114 83 47 62 1480 razem 1831/35 698 2761 j 61 621 860 565 313 341 10363 Wszystkie "raz em" 1375 4809 174 1306 1482 954 443 450 16713konamy się, że w r. 1927 powstało 56 domów Z 424 mieszkaniami, w roku 1928 - 97 domów Z 572 mieszkaniami, w r. 1929 -105 domów Z 448 mieszkaniami. Mamy zatem wprawdzie i tu stały wzrost ruchu budowlanego, chociaż dość umiarkowany. Ale już kryzYsowy rok 1930 wykazuje 138 budynków Z 1120 mieszkaniami, a więc w stosunku do roku poprzedniego przYrost budynków o 31"10, mieszkań o 60'lt. Na jeden budynek przYpada zatem przeciętnie 8 mieszkań, Z czego wnioskować można, że powstało w tym roku szereg kamienic o większej ilości mieszkań, czYli wielkich domów czYnszowych. I to mimo kryzYsu i w czasie, w którym budowało się drogo, przY cenach nie ustalonych tak delece, że Wydział Nadzoru Budowlanego aż do roku 1932 włącznie nie podawał w swych raportach kosztu budowy 1 m 5 . Budowano - ze strony prywatnej przYnajmniej - bo czYnsze mieszkaniowe były stosunkowo wysokie, tak, że budować widocznie się opłacało. Także w następnych latach ruch budowlany bynajmniej nie słabnie, przy tendencji silnie ZWyżkującej aż do roku 1933 włącznie, w którym powstały 333 budynki. Odtąd w ciągu dalszYch dwóch lat ruch budowlany już nie zwyżkuje, utrzYmując się zaledwie na poziomie r. 1935. Dzieląc zaś liczbę mieszkań przez liczbę budynków, przekonaliśmy się, że po roku 1930

Tabela 2

Pobudowano w m 3 kosztem zł koszt koszt na roku 1 m 3 l izby 1931 17 432.00 1932 21 980.50 - - - północy 1933 30 919.56 1 152 103 37.26 4085 1934 30 110.80 781 264 25.95 2700 1935 38 271.00 754 119 19.70 2016 razem 1931/35 138 713.86 2 687.486 1931 46 265.00 - 1932 39 608.90 - - - wschodzie 1933 45 409.60 l 538 446 33 88 3273 1934 26 738.50 785 656 29.40 3105 1935 32 534.00 809 648 24 85 2726 razem 1931/35 190 556.00 2 133.750 1931 57 842.95 1932 33 179.50 - - - południu 1933 39 557.20 1 431 672 36.20 3662 1934 49 254 76 1 582 186 32.15 3324 1935 136 805.24 3 124 476 22.84 2702 razem 1931/35 316 639 65 6 138.334 1931 194 287.50 1932 183 846.81 - - - zachodzie 1933 276 224.52 10 089 370 36.50 3991 1934 260 355.66 7 598 700 29.20 3253 1935 184 522,85 4 018 659 21. 75 2651 razem 1931/35 l 099 237 34 21 706 729 Wszystkie "razem" l 745 146.85 32 666 299przypada Z każdym rokiem przeciętnie coraz mniej mieszkań na jeden budynek. Inaczej, że budowano budynki coraz mniejsze. Za cały okres pięcioletni (1931-1935) przypada przeciętnie na 1 budynek 3,5 mieszkania, gdy w r. 1930 wypadło 8.

Do wzmożonej właśnie w latach kryzysowych akcji budowlanej zachęcała niewątpliwie coraz wydatniejsza pomoc finansowa rządu, udzielana za pośrednictwem Komitetu Rozbudowy Miasta w formie dogodnego, długoterminowego kredytu budowlanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Przeważnie na budownictwo mieszkaniowe mniejsze zachęcały wielki brak mieszkań, przy nieznacznie tylko obniżających się czynszach, stopniowy, ale dość znaczny spadek cen materiałów budowlanych i robocizny, oraz - być może - skłonność do lokowania kapitału we własnej nieruchomości. Tendencja rozwojowa ruchu budowlanego w pewnych kierunkach miasta zasługuje chyba na uwagę tak ze względów natury prywatnej, jak i społecznej. Dlatego też podajemy przebieg tego ruchu w poszczególnych latach okresu pięcioletniego, Z uwzględnieniem mieszkań według ich wielkości (Tab. 1).

Okres pięcioletni w dziejach rozwoju miasta jest zbyt krótki, aby można wnioskować zeń, że taki, a nie inny będzie przebieg tego rozwoju także w przyszłości. Pozwala on co najwyżej na perspektywę o pewnym stopniu prawdopodobieństwa.

Z takiego założenia wychodząc, można przystąpić chociaż do krótkiej analizy powyższego zestawienia. Kolumny -dla budynków, mieszkań i razem wziętych izb mieszkalnych, według poszczególnych kierunków i lat, wykazują dla kierunku północnego z roku na rok przyrost pod każdym względem. Ta ciągłość w sensie dodatnim stanowi pewien stopień prawdopodobieństwa, że tak będzie także na bliższą lub dalszą przyszłość. Dla kierunku wschodniego linie rozwoju we wszystkich trzech kolumnach wykazują już pewne załamania. Równą mamy w każdym Z trzech pierwszych lat ilość budynków, w przybliżeniu także równą ilość mieszkań i izb mieszkalnych. W następnym roku następuje dość znaczny w każdym względzie spadek i poważny w ostatnim roku spadek mieszkań i izb mieszkalnych [. uj Niezupełnie pewne są widoki dalszego rozwoju w kierunku południowym. Po poważnym przyroście w r. 1931, następuje spadek w r. 1932, potem znpw lekki w stosunku do tego roku przyrost w następnych dwóch latach, a bardzo silny w ostatnim roku, zwłaszcza pod względem mieszkań i izb mieszkalnych, co wskazuje na wielkość budynków i mieszkań. I też istotnie warunki terenowe oraz polityka parcelacyjna najnowoszych czasów przemawiają za tym, że w tyra kierunku oczeki wać można dalszego, silniejszego rozwoju miasta. Wreszcie kierunek zachodni, ten, który w ciągu całego pięciolecia wchłonął przeszło połowę całkowitej rozbudowy miasta. Linia rozwojowa, osiągnąwszy w r. 1933 punkt kulminacyjny, spada dość gwałtownie w następnych dwóch latach pod każdym względem. Wydaje się wprost, jakoby ten kierunek stracił na dobre swój powab. Nie jest jednakże do pomyślenia, aby wielkie przestrzenie terenu równego, bez jakichkolwiek innych przeszkód naturalnych, zwłaszcza w stronę Ławicy i Junikowa, Z rzadka dopiero zabudowane, a w znacznym stopniu już pokryte systemem ulic gotowych wzgl. wytkniętych, skandalizowane i zaopatrzone w sieć gazową i elektryczną, Z niezłą komunikacją ze śródmieściem, miały pozostać nadal w zaniedbaniu. Przypuszczać raczej należy, że zastój w dwóch latach ostatnich był tylko objawem przejściowym, wyczekującym, że kierunek zachodni zatrzyma i nadal pierwszeństwo w stopniu rozbudowy przed wszystkimi innymi kierunkami [. uj Raporty Wydziału Nadzoru Budowlanego zawierają także kubaturę nowych mieszkań oraz - od roku 1933 począwszy - także koszt ogólny budowy i przeciętny koszt jednej izby mieszkalnej. Podając te dane (Tab. 2) według lat i kierunków, dowiadujemy się, jak od r. 1933 począwszy przeciętne koszty budowy 1 m 3 oraz 1 izby mieszkalnej stopniowo się obniżały, a biorąc do pomocy poprzednie zestawienia, łatwo obliczyć można, jakiej przeciętnej wielkości budynki powstały w każdym roku oraz w całym okresie pięcioletnim w poszczególnych kierunkach i ile przeciętnie budowa każdego budynku kosztowała. Dzieląc ogólną kubaturę powstałych w każdym Z kierunków w ciągu całego pięciolecia budynków przez ich ilość, otrzymamy przeciętną na jeden budynek kubaturę: na północy 645 m 3 , na wschodzie 1000 m 3 , na południu 1304 m 3 na zachodzie 1575 m 3 . Najmniejsze przeciętne domy powstały zatem na północy, największe na zachodzie [. uj W jakim stopniu i w jakim kierunku najsilniej rozbudowywać się będzie Poznań w dalszej przyszłości, tego oczywiście przewidzieć nie można. [. uj Ogólną wartość rozpoczętych w Poznaniu jesienią 1935 r. budowli określa się na ogólną sumę 15 milionów złotych. Spośród tych rozpoczętych, prywatnych budowli, w przeważającej części mieszkalnych, część już ukończono [".J Kierunkiem uprzywilejowanym pozostaje nadal, jak powyżej widzieliśmy, pod każdym względem (ilości budynków, ich wielkości oraz wielkości mieszkań) zachód.

50 lat temu

Postępująca stale w jednym kierunku silniej niż w innych rozbudowa miasta odbiera - rzecz naturalna - pierwotnemu jego ośrodkowi charakter pozycji centralnej. Jeszcze sto lat temu były Stary Rynek poznański i najbliższe jego otoczenie owym rzeczYwistym "śródmieściem' jakim były i 500 lat temu. Dopiero przyłączenie wielkich przedmieść zachodnich i południowych oraz postępująca coraz silniej w tych kierunkach rozbudowa sprawia, że to dawne śródmieście zbliża się stopniowo ku peryferii. N a ostatnich kartkach zeszytu zamieszczono sprawozdanie z walnego zebrania Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania (19 maja 1936 r.), na którym na prezesa zarządu wybrano Zygmunta Zaleskiego (redaktora "Kroniki").

Zebrał Kronikarz