J12

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1985.04/06 R.53 Nr2

Laureaci Nagród

skiego "Centrum III", Kombinatu Celulozy i Papieru w Świeciu, piekarni mechanicznych w Gdańsku, Gdyni i Pabianicach, proszkowni mleka w Chodzieży, Raciążu, Rydzynie i Sieradzu, wnętrza "Domu Technika" w Kaliszu. Na szczególną uwagę zasługuje kompleksowe opracowanie wnętrz budynków administracyjno-socjalnyeh, polichromii wnętrz przemysłowych, małej architektury dla Włocławskiej Fabryki Lin i Drutu we Włocławku. Zyskały one wysoką ocenę specjalistów polskich i zagranicznych. Obok architektury wnętrz, Jerzy Nowakowski z równym zapałem poświęca się malarstwu, rysunkowi i projektowaniu wystawiennictwa. Bierze udział w wystawach i plenerach okręgowych, ogólnopolskich i zagranicznych. Debiutował z Grupą "Czerwiec" w roku 1967. Wielokrotnie prezentował swoje prace na wystawach indywidualnych. U czestniczył również w ważniejszych wystawach zbiorowych, jak: II i III Triennale Rysunku we Wrocławiu; XXI i XXII Festówal Sztuk Plastycznych w Sopocie; II Ogólnopolska Wystawa Malarstwa Młodych w Rzeszowie; Wystawa Malarstwa Poznańskiego w Gdańsku i Sofii (Bułgaria); Plastyka poznańska w warszawskiej "Zachęcie"; poplenerowa w poznańskim "Arsenale" (1983) i malarstwa w bułgarskim mieście Plowdiw (1984); zbiorowa malars'twa w Krakowie i w tamtejszych Zakładach im. Szadkowskiego oraz zbiorowa w poznańskim Biurze Wystaw Artystycznych Tadeusz Brzozowski - uczniowie i przyjaciele. Z dziedziny projektowania wystawiennictwa na wyróżnienie zasługują takie ekspozycje, jak: Wystawa Malarstwa i Rzeźby Szwajcarskiej; Wystawa Malarstwa Pigniona; Ogólnopolska Wystawa Małych Form Rzeźbiarskich; I i II Biennale Małych Form Rzeźbiarskich; Plastyka poznańska w warszawskiej "Zachęcie"; wystawa XXX-lecie PRL w medalach Józefa Stasińskiego w Pradze { Czechosłowacja).

Prac e Jerzego Nowakowskiego znaj-dują się w zbiorach państwowych i prywatnych w kraju i za granicą. W 1967 r. był stypendystą Ministerstwa Kultury i Sztuki.

W 1973 r. wespół z Aleksandrem Borysem i Ryszardem Skupinem uzyskał nagrodę zespołową w konkursie na rozwiązanie przestrzenne Zespołu Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady" , Zarządów Głównych Związku Polskich Artystów Plastyków i Stowarzyszenia Architektów Polskich za zastosowanie malarstwa i rzeźby w architekturze. Jest laureatem N agrody Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego za działalność twórczą i upowszechnianie kultury plastycznej (1974).

Niezależnie od aktywności twórczej, Jerzy Nowakowski wiele czasu poświęcał na działalność społeczną. W czasach studenckich pełnił wiele funkcji w Radzie Uczelnianej, przez dwie kadencj e był I sekretarzem Komiatetu U czelnianego Związku Młodzieży Socjalistycznej. W 1961 r. przyjęty został do szeregów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Pełnił funkcję I sekretarza Podstawowej Organizacji Partyjnej przy Zarządzie Okręgowym byłego Związku Polskich Artystów Plastyków w latach 1973-1975. Był członkiem Komisji Ideologicznej Komitetu Wojewódzkiego i analogicznej komisji przy Komitecie Dzielnicowym Stare Miasto. Jest członkiem Wojewódzkiej Rady Plastyki oraz prezydium Miejskiego Obywatelskiego Komitetu Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa. Był członkiem prezydium Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Armii "Poznań". W latach 1973-1976 pełnił funkcję wiceprezesa zarządu okręgowego Związku Polskich Artystów Plastyków. Od 1982 r. jest zastępcą przewodniczącego Miejskiego Komitetu Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa oraz członkiem Rady Muzeum Armii "Poznań" .

Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej udekorowany został Srebrnym

Krzyżem Zasługi. Posiada Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury, Odznakę Honorową Miasta Poznania, Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci N arodowej, Srebrną Odznakę i Odznakę XX

-lecia Zrzeszenia Studentów Polskich.

W 1963 x. zawarł związek małżeński z chemikiem Bożeną Woźniak. Z małżeństwa tego urodziło się dwóch synów: Andrzej (1063) i Jacek (1971).

Artyistka - rzeźbiarka doc. Anna Rodzińska-Iwiańska

U rodziła się dnia 3 kwietnia 1933 r.

w Wilnie, w rodzinie inżyniera leśnika Eugeniusza Rodzińskiego i jego żony nauczycielki Wandy z Rufoach-Rufokiewiczów. Do 1939 r. przebywała wraz z rodzicami w nadleśnictwie nad Naroczą, a następnie w Białymstoku, skąd po śmierci matki (1944) ojciec przeniósł się wraz z nią i z jej młodszym bratem Ryszardem do dalszej rodziny w Krośnie.

Po wyzwoleniu ukończyła szkołę podstawową na przyspieszonych kursach w Dukli, gdzie ojciec objął stanowisko nadleśniczego. Następnie wraz z ojcem przeniosła się do Tarnowa, i tam w 19511 r. uikończyła Liceum Ogrodnicze, otrzymując dyplom technika. W tym samym roku zdała egzamin do Krakowskiej Akademii Szltuk Pięknych, a na dalsize studia przeniosła się do Państwo

« Kronika m. Poznania 2/85wej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu, do pracowni prof. Bazylego Wojtowicza.

Jeszcze przed egzaminem dyplomowym została zaangażowana na stanowisko asystenta (1965). Dyplom z zakresu rzeźby otrzymała w 1967 r. Kontynuowała działalność pedagogiczną. W 1967 r., po przewodzie kwalifikacyjnym w Warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, objęła stanowisko adiunkta w macierzystej uczelni, a następnie w roku 1973 stanowisko docenta, po przewodzie kwalifikacyjnym w poznańskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. Już od 1969 r. jako adiunkt była kierownikiem jednej z pracowni rzeźby na Wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby.

W latach 1975 -1978 jako docent była kierownikiem Międzywydziałowej Katedry Kształcenia Ogólnoplastycznego dla pierwszego roku studiów. Prowadziła równocześnie szeroką działalność społeczną w uczelni i środowisku. Jako twórca, brała udział w życiu artystycznym kraju oraz w prezentacjach za granicą. Posiada w swym dorobku wiele realizacji, nagród artystycznych, odznaczeń za działalność społeczną i artystyczną. Efektem wygrania jednego z konkursów była realizacja pomnika bohaterów walki o polskość Środkowego Nadodrza w Międzyrzeczu (1966), Od 1960 r. brała udział w ponad dwudziestu wystawach ogólnopolskich i dwudziestu prezentacjach sztuki polskiej za granicą, m. in. w takich ośrodkach jak Berlin, Sofia, Praga, Bukareszt, Paryż i Moskwa.

Z dziesięciu indywidualnych wystaw rzeźby, w tym dwu na zaproszenie w

Laureaci Nagród

Paryżu i Wiedniu, ostatnia odbyła się w lutym 1984 r. w poznańskim "Arsenale". Rzeźby Anny Rodzińskiej doczekały się wielu recenzji w prasie 'polskiej i obcej. "Doświadczona rzeźbiarka - napisała Alicja Kępińska - poruszająca się w świecie form organicznych, nie odchodzi nigdy od zasady tektonicznej budowy bryły, która zwłaszcza przy oglądzie dookolnym ujawnia konsekwencję w swoim ciężarze nawet w wypadku rzeźb niewielkich rozmiarów" . (Zmerzęta Anny Rodzińskiej. Warszawa i 972). Barbara Zlbrożyna stwierdziła w recenzji: "W niektórych pracach dawna dynamika ograniczonej przestrzeni zmienia się w dtźwięczny znak otwartych wektorów. Koncepcja przestrzenna autorki wydaje mi się bliska prognozom współczesnej architektury -jej humanistycznym tęsknotom do form wyprowadzonych emocją z na tury i otwartych dla coraz to nowych relacji z przestrzenią". (Warszawa, 7 I 1973). "Rzeźby Anny Rodzińskiej - podkreślił w katalogu wystawy doc. Olgierd Truszyński -. nakłaniają do rzeczywistej kontemplacji, do dłuższego z nimii obcowania, do powrotów. To rzeźby dla ludzi Szukających w sztuce nie jednorazowego gestu, ale głębokiego przeżycia" (Konin 1977).

W katalogu wystawy Anny Rodzińskiej ("Arsenał" 1984) Olgierd Błażewicz napisał: "Rzeźby Anny Rodzińskiej obojętne czy będą to studia animalistyczne czy kompozycje figuralne są przede wszystkim propozycją architektoniczną, już w samym swym założeniu pomnikową. Jest to rzeźba, jak gdyby z konieczności, z warunków w jakich przypadło naszym rzeźbiarzom tworzyć, zminiaturyzowana i pokazana w swej wersji modelowej. Ale spróbujmy tylko spojrzeć na nią oczymia wyobraźni. Wyposażyć ją w przestrzeń, dodać jej zieleń, powietrze, a przekonamy się co jest naprawdę jej istotą. [...] Niemal wszystkie rzeźby Rodzińskiej są po prostu w małej skali wykonanymi pomnikami'.

Logicznym zatem następstwem, ikonse A - kwencją wieloletnich doświadczeń o szczególnych, indywidualnych znamionach, było podjęcie przez Annę Rudzińską pełnej i trudnej odpowiedzialności za ostateczną formę pomnika Armii "Poznań", jego oddziaływania na świat ludzkich doznań, jago rangę artystyczną. Potrafiła w trudnej sytuacji zorganizować do współpracy zespół odpowiedzialnych twórców i, działając w imieniu całego zespołu, przedstawić oraz obronić koncepcję artystyczno-ideową pomnika. Prace Anny Rodzińskiej znajdują się w zbiorach Ministerstwa Kultury i Sztuki, Ministerstwa Obrony Narodowej oraz Wojewódzkiej i Miejskiej Rad Narodowych w Poznaniu i Słupsku, Biur Wystaw Artystycznych w Poznaniu i Warszawie oraz ambasady polskiej w Lamie i Miejskiego Muzeum Sztuk w La Paz (Boliwia) .

Jest laureatką Nagrody Indywidualnej III stopnia ministra kultury i sztuki za szczególne osiągnięcia w dziedzinie artystycznej i dydaktyczno-wychowawczej (1972), Nagrody Indywidualnej U stopnia ministra kultury i sztuki za szczególne osiągnięcia w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej (1977), I nagrody (wraz z zespołem) w konkursie na pomnik Armii "Poznań" (1978) oraz indywidualnej Nagrody II stopnia ministra obrony narodowej za pomnik Armii "Poznań" (1983).

Otrzymała wyróżnienia w ogólnopolskim konkursie zamkniętym na pomnik "Braterstwo Broni" w Zielonej Górze, z przeznaczeniem do realizacji w Międzyrzeczu (1962), w otwartym konkursie ogólnopolskim na pomnik Walki i Męczeństwa w Bydgoszczy (1963), najwyższą lokatę w konkursie zamkniętym na pomnik Zwycięstwa w Głogowie (19169), nagrodę za realizację rzeźby w parku na Cytadeli (1969). W wyniku poplenerowych konkursów, wybrano do realizacji rzeźby dla N owej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje", Zespołu Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady" oraz osiedli mieszkaniowych w Koninie i Lesznie. N a II Biennale Małych Form Rzeźbiarskich nagrodizona została medalem (1978). Anna Rodzińska- Iwiańska przyjęta została w 1961 x. w szeregi Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1968 - 1970 pełniła funkcję I sekretarza Podstawowej Organizacji Partyjnej w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych oraz - w latach 1970 - d977 - funkcję II sekretarza. W latach 1968- 1970 była członkiem Komisji Wniosków Komitetu Dzielnicowego Stare Miasto, członkiem egzekutywy Komitetu Środowiskowego Kultury. W 195@ r. wstąpiła do Związku Polskich Artystów Plastyków i działała w Komisji Przydziału

Pracowni. Od 1984 r. jest członkiem Związku Artystów Rzeźbiarzy - należy do Komisji Rewizyjnej. Przez trzy kadencje była sekretarzem Rady Zakładowej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych.

Za zasługi w pracy zawodowej i twórczej udekorowana została Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1985), Złotym Krzyżem Zasługi, Posiada Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury, Odznakę Honorową Miasta Poznania, Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, Medal Komisji Edukacji N arodowej i Medal XL-lecia PRL. W 1963 r. zawarła związek małżeński z architektem Józefem Iwiańskim.

NAGRODY INDYWIDUALNE

DOC. JAN ASTRlAB

Urodził się dnia 14 września 1937 r.

w Smerekowcu koło Gorlic, na Rzeszowszczyźnie, w chłopskiej rodzinie Piotra Astriaba i jego żony Anny z Podlaskiewiczów. Po wyzwoleniu kraju, rodzice przenieśli się w 1946 r. do Wrocławia, gdzie Jan ukończył szkołę średnią i uzyskał świadectwo dojrzałości w Państwowym Liceum Muzycznym w zakresie fortepianu (1958). We Wrocławiu poznał prof. Stefana B. Poradowskaego, który zainteresował się jego młodzieńczymi kompozycjami i nakłonił go do studiów kompozytorskich w poznańskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. W 11958 r. Jan Astriab rozpoczął studia na Wydziale Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki w Poznaniu. Kompozycję studiował u Stefana B. Poradowskiego. Już wówczas jego utwory wykonywane były na koncertach kompozytorskich studentów kompozycji: Sonata na altówkę i fortepian (wydana później

<<8drukiem przez Państwowe Wydawnictwo Muzyczne), Rondo na skrzypce i fortepian, I kwartet smyczkowy. J ego kompozycje reprezentowały poznańską uczelnię na festiwalach Wyższych Szkół Mu-, zycznych w Krakowie i Katowicach.

Laureaci Nagród

1*0 uzyskaniu dyplomu ukończenia studiów (1963), powołany został na stanowisko asystenta w Katedrze Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki. Będąc adiunktem kompozycji, wyjechał w 1973 r. jako stypendysta rządu Stanów Zjednoczonych Ameryki Pin. na studia uzupełniające w Eastmann Schol of Musie w Rochester , gdzie doskonalił kompozycją pod kierunkiem Warrena Bensona. Studiował również instarumentację i harmonią oraz improwizację fortepianową i aranżacją na Wydziale Muzyki Jazzowej.

Po powrocie do kraju, otworzył przewód kwalifikacyjny na stanowisko docenta w zakresie kompozycji w Akademii Muzycznej w Krakowie (19i76). W latach 19718 - 1984 pełnił funkcję dziekana Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki w poznańskiej Akademii Muzycznej. Działalność kompozytorska Jana Astriaba rozpoczęła się udanym debiutem na Festiwalu Polskiej Muzyki Współczesnej "Poznańska Wiosna Muzyczna" (1964) - wykonaniem (kompozycji kameralnej Dwie wokalizy na sopran i 12 instrumentów (Anastazja Tomaszewska sopran, Zygmunt (Maniok - dyrygent oraz Zespół Instrumentalny Filharmonii Poznańskiej). Od tego czasu jego utwory, zarówno kameralne jak i symfoniczne, były wykonywane na wszystkich "Wiosnach Muzycznych", m. in.: Metamorfozy na orkiestrą symfoniczną (1968), Diphthony - 2 na orkiestrę symfoniczną (1975), Dopowiedzenia na sopran i 4 instrumenty (1976), Frazy na fortepian i klawesyn (1977), Koncert na skrzYpce i orkiestrę symfoniczną (1980), Cztery pieśni na sopran i fortepian (1981), opera kameralna Ślepcy (1984). Jego kompozycje były również wielokrotnie wykonywane na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień" (1983) - Metamorfozy na orkiestrę symfoniczną (Orkiestra Filharmonii Narodowej, pod dyrekcją Andrzeja Markowskiego), Koncert na skrzypce i orkiestrę symfoniczną (Krzysztof Jakowicz skrzypce, orkiestra Filharmonii Safijskiej.pod dyrekcją Konstantina Iliewa), Ślepcy (orkiestra Teatru Wielkiego w Poznaniu, pod dyrekcją Antoniego Grefa). A także: na Festiwalu Polskiej Muzyki Współczesnej we Wrocławiu i w wielu salach koncertowych krajowych i zagranicznych, m. in. w Stanach Zjednoczonych Ameryki Płn. (Rochester , Interlochen), w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (Erewan, Wilno, Kowno), Czechosłowacji (Brno), Bułgarii (Sofia), Niemieckiej Republice Demokratycznej (Weimar). "W pierwszej części - zanotował wrażenia z "Warszawskiej Jesieni" Olgierd Pisarenko - był to koncert skrzypcowy Jana Astriaba, grany przepięknie przez Krzysztofa Jakowicza. Ta muzyka zwracała uwagę przede wszystkim swoim długim oddechem, swoim ciągłym »naprzód« i »dalej«. Nie odnoisiło się wrażenia statyczności, choć każda część wydawała się wyprowadzona z pojedynczego pomysłu i jednolita jeśli zgoła nie jednobarwna. Część pierwsza to rozbudowana kadencja z udziałem orkiestry; druga to ekstatyczna, »prawie neoromantyczna« kantylena skrzypiec na tle eufonicznego pasma brzmieniowego, powoli wspinająca się ku kulminacji; trzecia wreszcie - to motoryczny finał z dużą kadencją. Chodzi więc o dość typowe zjawisko z poetyki tradycyjnego koncertu skrzypcowego i rzeczywiście jest co pograć, i dobrze się tego słucha!" ("Ruch Muzyczny", r. 1983, nr 23). "Koncert" Astriaba -wtórował tmu Janusz Cegiełła - okazał się kompozycją bardzo udaną i efektowną, której wróżę długi żywot na estradach krajowych i zagranicznych" ("Rzeczypospolita" z 23 IX 1983).

Pełnym sukcesem zakończyła się prapremiera opery kameralnej Jana Astriaba Ślepcy w dniu 20 marca 1984 r. w Teatrze Wielkim. Kierownictwo muzyczne sprawował Antoni Gref (dyrygował przedstawieniem Mieczysław Dondajewski), reżyseria i inscenizacja - Lech Terpiłowski, scenografia - Marian Jan

kowski. W premierowej obsadzie wystąpili: Tadeusz Drzewiecki (Głos), J 0anna Kozłowska (Młoda Piękna Ślepa), Aleksandra Imaiska (N ajstarsza Ślepa), Ewa Bernat (Ślepa od Urodzenia), Ewa Iżykowska (Ślepa Wariatka), Krzysztof Szaniecki (Ślepy Nawiedzony), Jerzy Fechner (I Ślepy), Andrzej Ogórkiewicz (II Ślepy), Piotr Liszkowski «Najstarszy Ślepy), Piotr Andrzejewski (Ślepy Głuchoniemy), Anita Radziej (Da capo), Elżbieta N owaczyk (Al fine). Wiele kompozycji Jana Astriafoa zostało wydanych drukiem przez Państwowe Wydawnictwo Muzyczne: Metamoifozy na orkiestrę symfoniczną, Sonata na altówkę i fortepian, niphthony - 2 na orkiestrę symfoniczną, Koncert na skrzypce i orkiestrę symfoniczną i przez Wydawnictwo Agencji Autorskiej: Dojpowiedzenia na sopran i 4 imstrwmenty oraz Frazy na fortepian i klawesyn.

Działalność społeczna Jana Astriaba związana jest przede wszystkim ze

Związkiem Kompozytorów Polskich. W poznańskim oddziale Związku pełnił funkcję sekretarza i wiceprezesa. Od .1983 r, jest prezesem Zarządu. W Zarządzie Głównym zasiadał w Komisji Rewizyjnej, a od 19K2 r. jest członkiem · Komisji Programowej "Warszawskiej Jesieni" .

Za swoją działalność pedagogiczną i kompozytorską został udekorowany Złotym Krzyżem Zasługi. Posiada Odznaki Honorowe Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego". Otrzymał Nagrodę ministra kul tury i sztuki I stopnia (1979). W 1968 r. zawarł związek małżeński · z Mirosławą Olszak - nauczycielką pracującą na stanowisku wykładowcy w Akademii Muzycznej. Z małżeństwa tego urodziły się dzieci: Anna i Maciej (1969) oraz Arkadiusz (119176).

Zebrał Tadeusz Świtała

ANEKS Nr l

Uchwała Nr XXXI/105/83

Miejskiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 24 listopada 1983 r. w sprawie ustanowienia Nagród Miasta Poznania w dziedzinie kultury i sztuki. Na podstawie art. 4 ust. l, art. 15 i art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 25 stycznia 1958 r. o radach narodowych (tekst jednolity Dz. U. z r. 1975, nr 26, poz. 139 wraz z późniejszymi zmianami) uchwala się co następuj e:

l l. Ustanawia się Nagrody Miasta Poznania indywidualne i zespołowe, zwane dalej N agrodami, za osiągnięcia w dziedzinie kultury i sztuki.

2. Podstawowym kryterium oceny, decydującym o przyznaniu Nagrody, powinien być poziom artystyczny, działalność upowszechnieniowa i organizatorska oraz społeczne zaangażowanie. l. Nagrody przyznaje, z upowaznlenia Miejskiej Rady Narodowej, jej Prezydium, zwane dalej w skrócie Prezydium, w porozumieniu z prezydentem miasta Poznania.

2. Nagrody przyznaje się corocznie z okazji rocznicy wyzwolenia Poznania.

Laureaci Nagród

. .

,

. -

Wysokość ogólnej sumy przeznaczanej na Nagrody, jak również wysokość poszczególnych Nagród, ustala corocznie Prezydium, po przedstawieniu przez Komisją Nagród listy kandydatów.

4. .... l. Powołuje sie. Komisję Nagród, jak w załączniku do nInIejSzej uchwały, 2. Obsługę techniczną Komisji Nagród zapewni. Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego.

3. Komisja obraduje na podstawie regulaminu zatwierdzonego przez Prezydium, w porozumieniu z prezydentem miasta Poznania. .. 4. Upoważnia się Prezydium do dokonywania zmian w składzie osobowym KomISjI. 1. Wnioski o przyznanIe Nagród do Komisji Nagród mogą składać: l) organa administracji państwowej, 2) komisje kultury rad narodowych, 3) organy związków zawodowych, stowarzyszeń twórczych I organIzacJI kultu. ralnych, 4) przedsiębiorstwa artystyczne i instytucje kulturalne 5) wyższe uczelnie.

2. Komisja Nagród może wysuwać kandydatów z własnej inicjatywy.

3. Wnioski o przyznanie Nagród należy składać w Wydziale Kultury I Sztuki w terminie ustalonym przez Prezydium. "Wykonywanie uchwały powierza SIę Prezydium Miejskiej Rady Narodowej oraz prezydentowi miasta Poznania.

Traci moc Uchwała nr XXII/19/63 Rady Narodowej m. Poznania z dnia 25 czerwca 1963 r. w sprawie ustanowienia Nagród Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego w dziedzinie upowszechniania kultury (Dz. Urz. RN m. Poznania nr 6 poz. 72).

8 U chwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu.

ANEKS Nr 2

Regulamin Komisji Nagród Miasta Poznania w dziedzinie kultury i sztuki Komisja Nagród działa na podstawie Uchwały Miejskiej Rady Narodowej w Poznaniu nr XXXI/I05/83 z dnia 24. 111. 1983 r. l. Do zadań Komisji Nagród należy rozpatrywanie wniosków o przyznanie Nagród za najwybitniejsze osiągnięcia w działalności artystycznej i upowszechnianiu kultury i sztuki, a dotyczących: a) działalności artystycznej, b) pracy w placówkach kulturalno-oświatowych (bibliotekach, klubach, domach kultury, świetlicach).

\ \ 9c) pracy nad upowszechnianiem teatru, muzyki, plastyki, literatury, filmu, d) działalności społeczno- kulturalnej w organizacjach związkowych, młodzieżowych, stowarzyszeniach kulturalno-oświatowych, w ruchu odnowy dóbr kultury, e) pracy na terenie innych placówek i instytucji upowszechniających kulturę i sztukę. 2. Przewodniczący Komisji może zapraszać na posiedzenia rzeczoznawców.

3. Udział w pracach Komisji jest honorowy.

l. Posiedzenia Komisji Nagród zwołuje w miarę potrzeby przewodniczący Komisj i. 2. Posiedzenia Komisji Nagród są tajne.

Z posiedzenia Komisji sporządza się protokół, który podpisują przewodniczący i sekretarz Komisji. l. Do ważności uchwał Komisji Nagród wymagana jest obecność 00 najmniej 2/3 ogólnej liczby jej członków.

2. Wybór kandydata do Nagrody odbywa się zwykłą większością głosów, w razie równości głosów decyduje głos przewodniczącego Komisji. 3. Uchwaloną listę kandydatów Komisja Nagród przedkłada Prezydium.

N azwiska laureatów ogłasza przewodniczący Komisji po podjęciu w tym przedmiocie decyzji przez Prezydium, działającym w porozumieniu z prezydentem miasta Poznania.

Skład osobowy Komisji Nagród Kazimierz Mielec (przewodniczący) Henryk Kondziela (zastępca przewodniczącego) Andrzej Goćwinski (sekretarz) Członkowie: Florian Dąbrowski Jarosław Kozłowski Adam Kochanowski Mirosław Słowiński Mirosław Kopiński Lech Trzeciakowski

ZDZISŁAW GROT (30 XII 1903-7 VIII 1984)

Pochodził ze wsi wielkopolskiej, z Gozdanina, gdzie ojciec był administratorem na majątku, ale wcześnie obumarł rodzinę, toteż musiał samodzielnie przebijać się przez życie w okresie trudnym, choćobfitującym w arcyciekawe i ważne dla Polski wydarzenia. Choć zaczynał naukę w pruskiej szkole, tzw. ludowej, to jednak w domu i w szerszej rodzinie chował się w atmosferze polsko-kaWlickiej, typowej dla ówczesnej Wielkopolski. Za

poznawał się wtedy z Matejkowym pocztem królów polskich, z legendami i baśniami ludowymi, może z popularnymi książeczkami Józefa Chociszewskiego o historii i literaturze dawnej Polski, a także o wczesnych walkach o niepodległość ery Tadeusza Kościuszki i Legionów Henryka Dąbrowskiego. Natomiast z dawną poezją zetknął się w popularnych wypisach Hipolita Cegielskiego pt Nauka poezji- Już w czasie I wojny światowej uczył się w sławnej poznańskiej "Marynce", od dawna zawsze pielęgnującej tradycje narodowe polskie, głównie w tajnych uczniowskich kółkach, nazwanych później Towarzystwami Tomasza Zana. Naukę przerwał wybuch Powstania Wielkopolskiego 11918/ /1919, a członkowie drużyny skautowej im. Romualda Traugutta, do której należał Zdzisław, pełnili funkcje gońców, krążąc między dowództwem a poszczególnymi poznańskimi kompaniami ochotniczymi. Później odbywał krótką służbę wojskową w polskim wojsku, po czym powrócił do szkoły i w 1923 r. złożył egzamin dojrzałości. Teraz skierował się na studia na Wydziale H umanistycznym Uniwersytetu Poznańskiego. Równolegle studiował historię pod kierunkiem profesorów Kazimierza Tymienieckiego (mediewisty) i Adama Skałkowiskiego (nowożytmika) oraz germanistykę u prof. Adama Kleczz żałobnej kartykowskiego i doc. Jana Bergera. Zdaje się, że jako student - a może już wcześniej - należał do kółka samokształceniowego pn. "Sowa". Tam bowiem stawiał pierwsze kroki jako prelegent z referatem o księciu Józefie Poniatowskim, opartym na księgach Szymona Askenazego i Adama Skałkowskiego o tym bohaterze narodowym. Początkowo zaczynał od mediewistyki, ale później przeszedł do historii nowożytnej. Jako student zaczął uczęszczać do Teatru Polskiego, którego historią zainteresował się na tyle poważnie, że podjął historyczne opracowanie jego początków, co stało się tematem późniejszej pracy magisterskiej. Okazała się ona bardzo trudna warsztatowo, jako że większość źródeł była pisana w języku niemieckim w rękopisach. Pomogła mu znajomość tego języtka ze szkoły i ze studiów. Magisterium uzyskał w 1908 r., a pracę opublikowano w 1930 r, na łamach właśnie "Kroniki Miasta Poznania". Po wielu latach powrócił Grot do tej. tematyki i ogłosił w 1950 r. książkę Dzieje sceny polskiej w Poznaniu 1782- 1869 r. wydaną jako tom 13/14 "Bibliioteki Kroniki Miasta Poznania". Ale gdy pracował zawodowo jako nauczyciel historii w gimnazjum w Grodzisku WOkp., opracował biografię księdza Aleksego Prusinowskiego, w połowie XIX w. posła na sejm pruski, wybitnego kaznodziei, redaktora "Wielkopolanina" AI849), a później "Tygodnika Katolickiego" w Poznaniu (w latach sześćdziesiątych), zamiłowanego bibliofila. Wydana drukiem w 1934 r., stała się podstawą uzyskania doktoratu.

(Później musiał się przenieść do Ostrzeszowa, ale wkrótce został bez pracy. Po pewnym czasie zajął się dziennikarstwem, pracując w organie stowarzyszenia kupieckiego "Kupiec", Wtedy też pisywał recenzje z książek historycznych do "Dziennika Poznańskiego" . Zaczął zbierać materiały do poważnej biografii Hipolita Cegielskiego, docierając do różnych zbiorów prywatnych, zwłaszcza

Cegielskich i Mottych. Przerwał to wybuch II wojny światowej i wysiedlenie z rodziną (założoną w 1937 r. z Zofią Prange) do Sokołowa Podlaskiego, a» potem do Częstochowy. Tam brał udział w tajnym nauczaniu, organizowanym przez Jama Stoińskiego. Po powrocie do Poznania w. kwietniu 1945 r.,' od dnia l maja pracując jako kierownik Wojewódzkiej Biblioteki Pedagogicznej, powrócił też do opracowywania biografii Hipolita Cegielskiego. Ogłoszona w 1947 r., stała się podstawą habilitacji. Przedtem jednak opracował, na stulecie Zakładów Cegielskiego, dzieje tej fabryki, korzystając z inspiracji i porad prof. dra Jana Rutkowskiego. Na początku okresu powojennego dokonał oryginalnej pracy: przeprowadziwszy długie wywiady z gen, Ernestem Matternem, niemieckim dowódcą" twierdzy Poznań", opracował rozprawę o wyzwoleniu Poznania w 1945 r. Ponadto, wspólnie z Wincentym Ostrowskim, wydał wspomnienia młodzieży poznańskiej i wielkopolskiej z lat okupacji 1(1939 -1945). Były to ważne publikacje z najnowszych dziejów. Zarówno rok 1846 jak i 1848, jako rocznicowe dla Poznania (Karol Marcinkowski i Hipolit Cegielski), przyniosły wiele publikacji Grota, tak opracowań jak i wydawnictw źródłowych. Później znów stulecie Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk zaznaczyło slię owocnymi publikacjami tego coraz płodniej szego autora. Przełomowy dlań stał się roku 1957, w którym uzyskał profesurę na U niwersytecie. Teraz mógł rozwinąć bardzo żywą działalność nie tylko dydaktyczną i pisarską, ale też kształcenia nowej generacji historyków - swych najpierw magistrów, potem doktorów i docentów. Równolegle podjął pracę w Wyższej Szikole Wychowania Fizycznego, gdzie zajął się historią kul tury fizycznej, doprowadzając z nowymi uczniami do opracowań syntetycznych tej dyscypliny i dziejów tej uczelni. W owych latach prowadził różne pra

.re nad dziejami Poznania, uwieńczone Jego czynnym i poważnym udziałem w przygotowaniu zbiorowego dzieła X wieków Poznania oraz książeczką o powstaniu pomnika Mickiewicza w tym mieście w latach 1857 -1869. Czterdziestolecie Powstania Wielkopolskiego przyniosło znów Jego publikacje. Następnie przygotowywano pod Jego kierunkiem dwa wielkie dzieła zbiorowe - na pięćdziesięciolecie U niwersytetu i Powstania Wielkopolskiego. Gdy w 1961 r. powierzono Grotowi kierownictwo pierwszej w kraju Katedry Historii Niemiec, podjął opracowanie dziejów polityki Prus wobec Polaków oraz «dziejów innych narodowości nie niemieckich w Prusach i Rzeszy. Owocem była monografia Profesora o działalności posłów polskich w sejmie pruskim 1848-1850 oraz wydanie protokołów z posiedzeń Koła Polskiego w tymże okresie. Planował wydanie dalszych tomów, co nie doszło do skutku. Natomiast opracował losy Szleswiigu i Holsztyna w Prusach po 1864 r. i zaczął gromadzić materiały do dziejów Alzacji i Lotaryngii w Rzeszy po H87Il r., ale nie podjął opracowania. Pochłaniała go nie tyllko druga dyscyplina: dzieje kultury tfdzycznej, z czym wiązały się kontakty międzynarodowe. Ponadto podjął ulubione edytorstwo źródeł oraz biograf istykę. iGprócz mnóstwa drobnych źródeł pamiętnikarskich luib korespondencyjnych, przygotował do druku słynne Przechadzki po mieście (Poznaniu) Marcelego Mottego, wydane w dwóch tomach przez Państwowy Instytut Wydawniczy w 1957 r. Było to wzorowe wydanie, a bardzo liczne przypisy-komentarze osobowe stanowiły rodzaj Wielkopolskiego słownika biograficznego. Przygotował też przedruk felietonów Mottego Listy Wojtwsia z Zawad i rozpoczął prac e nad wjsdaniem wyboru z Dziennika Adama Twny, ale nie zdążył tego ukończyć. N atomiast przygotował zbiorową monografię Karola Libelta, pod swoją redakcją i ze współautorstwem, po czym sam na

,123pisał biografię tegoż patrioty i wydał Obszerny zbiór jego listów z 1878 r., także starannie opatrzony informacjami w przypisach. Przypomnieć trzeba też o nowej, nieco skróconej edycji biografii Hipolita Cegielskiego oraz o biografii gen. Dezyderego Chłapowskiego, opartej na wielu nowych źródłach, może najciekawszej spośród wspomnianych biografii. Tylko specjaliści zdają sobie sprawę, ile wysiłku włożył Grot w przygotowanie kilkudziesięciu krótkich biogramów Wielkopolan dla Polskiego Słownika Biograficznego, a niedawno i dla takiegoż słownika wielkopolskiego. Zdumiewająca jest ta wielość i różnorodność Jego publikacji monograficznych, źródłowych, redakcyjnych i przyczynkarskich, a ponadto ocen prac doktorskich i habilitacyjnych swych uczniów i innych, a także - recenzji i starannych omówień stanu [badań w dużych syntetycznych pracach zbiorowych. W badaniach był bardzo staranny, wręcz skrupulatny, tak w odniesieniu do podstaw źródłowych, jak i bibliografii przedmiotu. Uwidaczniało się nie tylko w Jego większych pracach, ale też - i to przeważnie - w licznych artykułach biograficznych we wspomnianych słownikach, a także w kilku starannych przeglądach badań nad pewnymi ważnymi kompleksami lub ciągami wydarzeń dziejowych - np. dzieje Wielkopolski, dzieje Powstania Wielkopolskiego. Zdaje się, iże był szczególnym miłośnikiem biografistyki, bo często to podkreślał w rozmowach, a piórem udowodnił całkowicie. W biografiach starał się o możliwie pełny opis życia prywatnego, domowego i rodzinnego swych bohaterów. Tak było w książkach o Libelcie, Cegielskim, Chłapowskim. Jest niezmiernie trudno wżyć się w psychikę i mentalność - na podstawie nawet ich dosłownych wypowiedzi - ważnych postaci historycznych. Tak było z Libeltem, którego cechowały skompliko