LAUREACI NAGRÓD WOJEWÓDZTWA POZNAŃSKIEGO IW DZIEDZINIE UPOWSZECHNIANIA KULTURY ZA ROK 1980
Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1983.10/12 R.51 Nr4
Czas czytania: ok. 80 min.Część pierwsza
W dniu 21 lipca 1981 r., w Sali Odrodzenia Ratusza Poznańskiego, wręczone zostały Nagrody Województwa Poznańskiego w dziedzinie upowszechniania kultury za rok 1980, przyznane na podstawie decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady N arodowej i wojewody poznańskiego z dnia 14 lipca 1981 r. Otrzymali je:
Nagrody Indywidualne Zdzisław B e r y t - za upowszechnianie kultury na łamach prasy Włodzimierz B r a n i e c k i - za upowszechnianie kultury plastycznej Stanisław F i 1 i p i a k - w dziedzinie upowszechniania filmu Jerzy F o g e 1 --za działalność w Kórnickim Towarzystwie Kulturalnym Zygmunt G r o m a d z i ń s k i - za osiągnięcia w dziedzinie plastyki Edmund J a w o r o w i c z - za upowszechnianie baletu Jarosław K o z ł o w s k i - za upowszechnianie kultury plastycznej Ryszard Kry n i c k i - w dziedzinie poezji Milan K w i a t k o w s ki - za działalność w młodzieżowym ruchu "Pro. " scenIum Zofia M a t u s z a k - za upowszechnianie książki Stefan N i e w c z y k - w dziedzinie lutnictwa Maria P o wal i s z - B a r d o ń s k a - - za osiągnięcia w dziedzinie WItrażu Witold R o g al - za upowszechnianie kultury muzycznej Teresa R u s z c z y ń s k a - w dziedzinie muzealnictwa Bogdan R u t h a - w dziedzinie literatury Stanisława S z e 1 i g o w s k a - za upowszechnianie kultury muzycznej Marian Z i e 1 i ń s k i - za upowszechnianie muzyki wśród młodzieży
N agrody Zespołowe
Kabajet "Tey" Kino "Ha1szka" w Szamotułach Muzeum-Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera w Puszczykówku
<t
Laureaci Nagród
Osiedlowy Dom Kultury "Pod Lipami" Teatr Nowy Teatr Poezji "Pakt" we Wrześni , Towarzystwo Muzyczne w Sremie Wielkopolska Orkiestra Symfoniczna 1m. Karola Kurpińskiego
N agrody dziennikarskie im. Marcina Kasprzaka Waldemar K o s i ń s ki - publicysta miesięcznika społeczno-kulturalnego "Nurt" Piotr Ł u c z k a - publicysta magazynu ilustrowanego "Tydzień"
ZDZISŁAW
Urodził się dnia 12 października 1923 r. w Poznaniu, w rodzinie urzędnika bankowego Antoniego Bery ta i jego żony Franciszki z Hoffmannów. Tu się wychowywał i tu uczęszczał do Szkoły Ćwiczeń przy Państwowym Seminarium Nauczycielskim im. Ewarysta Estkowskiego, a następnie do Gimnazjum Marii Magdaleny, którego nie ukończył z powodu wybuchu wojny w 1939 r. Na początku 1940 r. rodzina Berytów została przez okupanta wysiedlona z Poznania do Mielca w woj. rzeszowskim. Tam Zdzisław pracował w Komunalnej Kasie Oszczędności. Tam też został w dniu 5 maja 1942 r. aresztowany przez Gestapo za przynależność do podziemnej Wielkopolskiej Organizacji Wojskowej (kpt. Kmiotka) w Poznaniu i osadzony w Forcie VII, a następnie zesłany do obozu zagłady w Oświęcimiu. Po oswobodzeniu przez wojska alianckie przeniesionego do zachodnich Niemiec obozu, Zdzisław Bery t wrócił w październiku 1945 r. do kraju. Jeszcze w tym roku rozpoczął pracę zarobkową w Centrali Zbytu Produktów Przemysłu Węglowego, a jednocześnie uzupełniał wykształcenie w I Państwowym Liceum dla Dorosłych, które ukończył w 1947 r. zdaniem egzaminu maturalnego. Następnie, po czterech latach pracy w Wojewódzkim Urzędzie Kontroli Prasy, Publikacji i. Widowisk, Zdzisław Bery t przeszedł do redakcji "Gazety Poznańskiej", w której, po studiach germanistycznych i po ukończeniu Ośrodka Szkolenia Dziennikarzy (1956), pracuje po dzień dzisiejszy na stanowisku kierownika działu kulturalnego. Od 1954 r. jest stałym krytykiem filmowym "Gazety" , ponadto jest działaczem i długoletnim członkiem Zarządu Dyskusyjnego Klubu Filmowego "Kamera". Był członkiem zarządu Klubu Krytyki Filmowej przy Zarządzie Głównym byłego Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Prowadząc stały dział recenzji filmowych w "Gazecie", poprzez rzeczową krytykę filmową przyczynił się wydatnie do upowszechnienia filmów o wysokich walorach ideowo-wychowawczych i artystycznych, kształtując tą drogą zainteresowania filmowe czytelników. Rozwijał ożywioną działalność jako wykładowca w Studium Oświaty Dorosłych -w Pałacu Kultury, jako prelegent Towarzystwa Wiedzy Powszechnhej i jako członek zarządu Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego. Dwukrotny stypendysta Stowarzyszenia
Dziennikarzy Polskich, przebywał w latach 1%5 i 1973 w City of London College w celu doskonalenia znajomości języka i studiowania współczesnej kultury angielskiej. Był polskim redaktorem "Księgi Przyjaźni Brno- Poznań". Współpracuje z Agencją Prasową "In te rp re ss", publikuje w prasie czechosłowackiej artykuły opolskich sprawach kulturalnych, jest autorem kilku cykli reportaży z rejsów morskich (po Morzu Śródziemnym, do Afryki, Brazylii), kilkakrotnie towarzyszył Chórowi Jerzego Kurczewskiego jako tłumacz, był propagatorem polskiej sztuki chóralnej oraz prezenterem koncertów (Francja, Andora, Włochy, państwa Beneluxu, Republika Federalna Niemiec). Jest laureatem Nagrody Zespołowej Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego w dziale upowszechnienia kultury za rok 1964, przyznanej za popularyzację kultury filmowej. Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej, udekorowany został Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972) i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1983). Posiada Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury oraz Odznaki Honorowe Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego" . W 1947 r. zawarł związek małżeński z ekonomistką Bożeną Witkowską. Z małżeństwa tego urodził się syn Wiesław (1948).
Tadeusz Świtała
Laureaci Nagród
WŁODZIMIERZ BRANIECKI
Urodził się 20 sierpnia 1934 r. w Poznaniu.
Do wybuchu wojny w 1939 r. rodzina Branieckich mieszkała w Mieścisku, w dawnym powiecie wągrowieckim, gdzie ojciec, Teodor Braniecki, był kierownikiem miejscowej szkoły, a matka, Janina z Kaliskich - nauczycielką. Wysiedleni przez Niemców, przeprowadzili się do Gniezna. Tu Teodor Braniecki pracował jako robotnik w dawnej Fabryce Wódek Kasprowicza. Po wyzwoleniu Wielkopolski, rodzina Branieckich powróciła do Mieściska, gdzie Włodzimierz ukończył szkołę podstawową i zaczął uczęszczać do Liceum Ogólnokształcącego w Wągrowcu. W 1948 r. rodzina Branieckich przeniosła się do Poznania. Ojciec ukończył psychologię na Uniwersytecie Poznańskim pod kierunkiem prof. dra Romana Dybowskiego, a Włodzimierz zdał maturę w I Liceum Ogólnokształcącym im. Karola Marcinkowskiego. N astępnie zaczął studiować filologię polską na Uniwersytecie Poznańskim. W 1956 r. obronił pracę magisterską o poezji staropolskiej Rymy duchowne Sebastiana Grabowieckiego, napisaną pod kierunkiem Jerzego Ziomka.
Podczas studiów, Włodzimierz zajmował się współredagowaniem ukazującej się w latach 1954 -1956 gazety uniwersyteckiej "N asze Sprawy". We wrześniu 1956 r. podejmuje pracę sekretarza redakcji i kierownika działu publicystyki pisma studentów i młodej inteligencji Wielkopolski "Wyboje". Pismo ukazywało się do listopada 1957 r. Wtedy Włodzimierz Braniecki zaczął pracować w Radzie Okręgowej Zrzeszenia Studentów Polskich, pełniąc równolegle funkcję kierownika oddziału studenckiego tygodnika warszawskiego "Od N owa". Był także, wspólnie z Kazimierzem Wolnikowskim, Alojzym
Andrzejem Łuczakiem, Tadeuszem Dębskim i Marianem Grześczakiem, organizatorem Klubu Studentów "Od N owa" przy ul. Wielkiej, w którym to klubie właśnie z inicjatywy Branieckiego odbywały się liczne imprezy teatralne. Prowadził tam m. in. słynną dyskusję o Weselu Stanisława Wyspiańskiego, w inscenizacji Tadeusza i Ireny Byrskich, ze scenografią Piotra Potworowskiego oraz cykl spotkań z wybitnymi aktorami, m. in. ze Zbigniewem Cybulskim, Kazimierzem Rudzkim, Aleksandrą Śląską i J anem Kreczmarem. Wiosną 1%1 r. Włodzimierz Braniecki wyjechał z Poznania na Mazowsze, by do wiosny 1973 r. pracować wpierw jako nauczyciel szkół podstawowych, a następnie jako kierownik Szkoły Podstawowej w Ruścu w byłym pow. pruszkowskim. Podczas swojej tam pracy, wspólnie z Komitetem Rodzicielskim, doprowadził do wybudowania w miejscu dawnej mleczarni - która była budynkiem szkolnym - nowej szkoły. Na nauczyciela rysunków w szkole w Ruścu pozyskał artystę-malarza Jerzego R. Zielińskiego-Jurry. Organizował również turnieje poetyckie, którym przewodniczył Marian Grześczak. Pobyt na Mazowszu, to jednocześnie dla Włodzimierza Branieckiego współpraca ze środowiskiem plastycznym Warszawy: z Galerią Józefa Szajny, z warszawską "Zachętą" oraz z Ruchem Plastycznym "O poprawę!" Był współorganizatorem wystaw, w których brało udział całe niemal młode pokolenie plastyków. W marcu 1973 r. Włodzimierz Braniecki powrócił do Poznania i od dnia l kwietnia 1973 r. pracuje w redakcji "Głosu Wielkopolskiego", zajmując się problemami kulturalno-społecznymi. Od chwili uruchomienia w grudniu 1973 r.
pod dyrekcją Izabeli Cywińskiej Teatru N owego, w odremontowanym budynku przy ul. Dąbrowskiego 5, Włodzimierz Braniecki prowadzi tam "Galerię N ową", organizując siedem do dziesięciu w ciągu roku wystaw prac młodego pokolenia plastycznego z całej Polski. Organizuje w "Galerii" także koncerty poetyckie poetów środowiska wielkopolskiego. Wiersze recytują aktorzy Teatru Nowego, a oprawa muzyczna spotkań powierzana jest poznańskim artystom-muzykom. W latach 1974 -1981, z inicjatywy Włodzimierza Branieckiego przyznawane były Medale "Galerii N owej" za najwybitniejsze osiągnięcia twórcze przedstawicieli młodego poznańskiego środowiska artystycznego. W czerwcu 1981 r. w Teatrze Nowym odbyła się premiera sztuki Oskarżony: Czerwiec Pięćdziesiąt sześć, której współautorem Włodzimierz Braniecki.
W lutym 1983 r. redakcja "Głosu Wielkopolskiego" po raz pierwszy przyznała Medale Młodej Sztuki, będące kontynuacją Medali "Galerii N owej". Ich pomysłodawcą był znów Włodzimierz Braniecki. On też jest współinicjatorem i sekretarzem Komitetu Nagrody im. Kazimiery Iłłakowiczówny za najlepszy polski książkowy debiut poetycki. Jest członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1982 r. należał do grupy inicjatywnej, powołującej Dzielnicową Rade Patriotycznego Ruchu Odrodzenia N arodowego Grunwald, której został przewodnicząi Nagród
8?cym. Był delegatem na I Krajowy Kongres Patriotycznego Ruchu Odrodzenia N arodowego w Warszawie (1983). Za swoją działalność społeczną udekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi. Posiada Srebrną i Złotą Odznakę im. Jana Krasickiego, Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury, Odznakę Honorową Miasta Poznania. Przechodnie w Poznaniu mijając czasem człowieka ze zmierzwionym "włosem i kwiatem w butonierce; znajomi i przyjaciele wiedzą, że jest to ten niespokojny BRAN.
Grajyna Banaszkiewicz
JERZY FOG EL
U rodził się dnia 17 października 1942 r. w Kórniku, w rodzinie krawca Zygmunta Fogela i jego żony Marii M. z Derów. W rodzinnym mieście ukończył Szkołę Podstawową i Liceum Ogólnokształcące (1960). W latach 1956 -1960 był aktywnym członkiem VIII Drużyny Harcerskiej im. Jana Czaehowskiego. Rozwijane już w latach szkolnych zainteresowania historyczne, inspirowane m. in. wspaniałymi miejscowymi pomnikami przeszłości, zadecydowały o wyborze jego kierunku studiów. W 196) r. zapisał się na studia na U niwersytecie im. Adama Mickiewicza, w Katedrze Archeologii Polski i Powszechnej, gdzie uczył się pod kierunkiem Józefa Kostrzewskiego i Wojciecha Kocki. W 1965 r., na podstawie pracy o odlewniach z wczesnej epoki żelaza (VII- VI w p.n.e.), świeżo wówczas odkrytych na Półwyspie "Szyi" Jeziora Bnińskiego, uzyskał magisterium. W prowadzonej przez prof. dra hab. Jana Żaka Bnińskiej Ekspedycji Archeologicznej, zajmującej się kompleksowymi badaniami nad pradziejami Niecki Jezior Bnińskich (Kórnicko-Zaniemyskich), pracował najpierw jako praktykant, później pełnił funkcję zastępcy kierownika. Badania na Półwyspie "Szyi" przyniosły imponujące wyniki; określiły one szczegółowo rozwój lokalnego osadnictwa starożytnego (naturalnie obronna osada ludności kultury łużyckiej) oraz wczesnośredniowiecznego (gród pierścieniowaty z X - - XIII w. i gród stożkowaty z XIII/XIV w.).
W ramach działalności Ekspedycji przeprowadził Jerzy Fogel (z zespołem) w końcu lat sześćdziesiątych rozpoznanie archeologiczne Niecki, połączone z naukową weryfikacją stanowisk. Zlokalizował dotąd legendarny *dwór myśliwski (?) Górków w Mościenicy koło Kórnika (koniec XVI w.) i przeprowadził na jego pozostałościach rozpoznawcze eksploracje. Kierował także pra
cami stacj onarnymi na grodzisku wczesnośredniowiecznym w Śremie, w wyniku których metryka tejże miejscowości wydłużyła się wstecz o dwa wieki (do końca X w.). Frzy użyciu metod archeologicznych, sprawdził przekaz Jana Długosza o tzw. wałach zaniemyskich, wsławionych rozegraną przy nich bitwą z Krzyżakami w 1331 r. W swej dalszej pracy naukowej skoncentrował uwagę na zagadnieniach pradziejowej metalurgii kolorowej w Wielkopolsce. Powstały także obszerne monografie dotyczące uzbrojenia ludności kultur łużyckiej i wschodniopomorskiej . W sumie Jerzy Fogel posiada w swoim dorobku 40 prac naukowych oraz kilka publikacji popularnonaukowych. Ma także na swym koncie szereg akcji popularyzujących archeologię regionalną (prelekcje, artykuły prasowe, prezentacje źródeł
Laureaci Nagród
wykopaliskowych, dwa własne filmy krótkometrażowe) . Otrzymawszy w rodzimej Katedrze etat (1966), przeszedł kolejne stopnie kariery uniwersyteckiej do adiunkta włącznie. Rozprawa doktorska, której promotorem był prof. dr hab. Jan Żak, opublikowana została w 1979 r. Otrzymał za nią Nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki III stopnia.
Jerzy Fogel był przez kilka kadencji członkiem zarządu poznańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego. Jest członkiem Komisji Archeologicznej poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, wchodzi w skład zespołu rzeczoznawców archeologicznych przy Wojewódzkim Konserwatorze Zabytków. W 1%5 r. z gronem zapaleńców reaktywował Koło Absolwentów Liceum Ogólnokształcącego w Kórniku, które przez kilka lat odgrywało z dużym powodzeniem rolę prawdziwego regionalnego stowarzyszenia kultury. W 1975 r. podjął inicjatywę utworzenia Kórnickiego Towarzystwa Kulturalnego, zostając prezesem pierwszej kadencji. W latach następnych pracował na stanowisku wiceprezesa oraz kierownika sekcji cyklicznych imprez kulturalnych. W latach siedemdziesiątych wchodził przez dwie kadencje w skład zarządu Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego; w latach 1981 - 1983 był wiceprezesem tegoż Towarzystwa. Za jego sprawą odbyło się wiele imprez, w tym wielkie przedsięwzięcia w rodzaju obchodów 550-lecia lokacji Kórnika, 100-lecia śmierci Jana Działyńskiego, 50. rocznicy śmierci Władysława Zamoyskiego. Spośród licznych imprez artystycznych przez niegoprowadzonych, godzi się wymienić koncerty chóralne w kolegiacie kórnickiej, występy znakomitych wokalistów i muzyków, «programy poetyckie, spotkania ze znanymi pisarzami, podróżnikami itp., przede wszystkim jednak doroczne "Święto Kwitnącej Magnolii" (osiem edycji).
Trwałym wkładem w dzieło utrzymania zabytków kórnickich było spowodowanie dokładnej dokumentacji historyczno-konserwatorskiej ok. 50 obiektów, oznakowanie ich tablicami informacyjnymi, skierowanie do odpowiednich władz szeregu postulatów tyczących tak ratowania zagrożonych budynków, jak i zachowania specyficznego, małomiasteczkowego charakteru i nastroju dzielnic śródmiejskich Kornika i Bnina. Podniesieniu walorów estetycznych i turystycznych obu miasteczek służyło oznakowanie ulic ozdobnymi plakietami, montaż stylowego oświetlenia ulicznego, czy ustawienie dekoracyjnych słupów ogłoszeniowych. Godny wzmianki jest jego udział w batalii na rzecz zatrzymania w zbiorach zamkowych powozów Działyńskich i zbudowania dla nich specjalnego pomieszczenia. Efektem sesji popularnonaukowych są dwie publikacje zbiorowe, przygotowane pod jego redakcją. W 1%8 r. zawarł związek małżeński z Ireną Skrzypińską.
Za pracę społeczną udekorowany został Brązowym Krzyżem Zasługi. Posiada Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury i Odznakę Honorową "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego".
Tadeusz Świtała
ZYGMUNT GROMADZIŃSKI
Urodził się dnia 10 marca 1922 r. w Poznaniu, w rodzinie malarza Władysława Gromadzińskiego i jego żony Marii z Fajferów. Tu też, po ukończeniu szkoły powszechnej, rozpoczął w 1939 r. na ukę w warsztacie mistrza Waleriana Dziarłowskiego przy ul. Garncarskiej 5, po ukończeniu której miał zostać specjalistą w zakresie grawerstwa i cyzelerstwa. Mimo okupacji hitlerowskiej, warsztat Dziarłowskiego funkcjonował do połowy 1943 r. Ukończenie nauki (1943) zbiegło się z nakazem pracy dla mistrza i ucznia w Zakładach "H. Cegielski", przemianowanych przez okupanta w Deutsche Waffen- und Munitionsfabriken (DWM), gdzie Zygmunt Gromadziński pracował jako grawer aż do wyzwolenia Poznania, w czasie walk o Poznań, w dniu 29 stycznia 1945 r. w domu przy ul. Garncarskiej 5, gdzie w latach okupacji mieszkała rodzina Gromadzińskich, eksplo
dował pocisk. Zginął wówczas brat Zygmunta - Władysław, on natomiast utracił lewe oko. Zainteresowania plastyczne zdradzał już od najmłodszych lat. Często przesiadywał nad szkicownikiem lub przed zaimprowizowanymi sztalugami. Ale rodzice nie mieli pieniędzy i malarstwo pozostawało jedynie w sferze marzeń Zygmunta. Gdy po wyzwoleniu Poznania zaczął się organizować (wówczas jeszcze przy ul. Hetmańskiej) Instytut Sztuk Plastycznych, Zygmunt spróbował swych sił. .. i po pomyślnym zdaniu egzaminów został przyjęty. Instytut ten został później przekształcony w Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych. Studia rozpoczął w pracowni prof. Stanisława Szczepańskiego na Wydziale Malarstwa i Grafiki. Uczelnię ukończył w 1951 r., otrzymując dyplom z wyróżnieniem w pracowni prof. Wacława Taranczewskiego. Należy do grupy pierwszych powojennych absolwentów tej uczelni. Otrzymał Dyplom Nr 7. . Zygmunt Gromadziński miał predylekcje do zawężonej, ujawniającej głębokie bogactwo tonów palety złożonej szarości - napisał o nim prof. dr Zdzisław Kępiński w katalogu do wystawy Grupa jednolita (Hipolit Polański, Józef Flieger, Andrzej Kurzawski, Antoni Górnik i Zygmunt Gromadziński), prezentowanej w "Arsenale" (1964). - Przy tym zawsze operował krzepką, konkretną materialnością farby, dającą spokojną energią jego planszy obrazowej. Nade wszystko jednak cechowała jego obrazy bliska poczuciu klasycznemu, surowa rzeczywistość przedstawionej sytuacji. Pod tym ostatnim względem obrazy tego malarza stanowiły zjawisko zwracające uwagę i wybijające się odrębnością wśród produkcji nacechowanej u innych pewnym jakby zażenowaniem wobec świata. Rzeczowa lapidarność malarskiego języka wyzbywającego się malowniczego krasomówstwa i zawężonego do skali niemal czarno-białej nie doprowadziła do przedmiotowej oschłości, lecz przeciwnie - wyzwoliła swoisty romantyzm i nostalgię prawdziwie przeżywanego krajobrazu. W spięciu między konkretnością opisu anieokreśloną nastrojowcścią jego działania rodzi się prawda i powaga wypowiedzi Zygmunta Gromadztńskiego*.
Artysta już w roku ukończenia studiów zwrócił na siebie uwagę na pierwszych wystawach środowiskowych. Później przyszły zaproszenia na wystawy ogólnopolskie i międzynarodowe. N iepełna lista tych wystaw obejmuje: II Ogólnopolską Wystawę Plastyki (1952) i IV Ogólnopolską Wystawę Plastyki w Warszawie (1954); I Ogólnopolską Wystawą Grafiki w Warszawie (1956); Wystawę Polskie dzieło plastyczne w XV-lecie PRL (1961); Wystawę Młodej Plastyki w Sopocie (1959); Wystawy XX-Iecle (1963) i XXV -lecle Ludowego Wojska Polskiego w twórczości plastycznej (Warszawa, 1968); I, u i m Biennale Grafiki w Krakowie (1960, 1982, 1964); Biennale Rysunku we Wrocławiu (1968); "Wiosnę Opolską" (1968); Festiwal Współczesnego Malarstwa Polskiego w Szczecinie (1968); Ogólnopolskie Wystawy Grafiki w Warszawie (1%9 i 1973); Pokonkursową Wystawę Grafiki w Łodzi (1971); "Panoramę Poznańską" w Warszawie (1975); "Bielską J esień" (1976, 1978); Ogólnopolską Wystawę Motywy wiejskie w malarstwie w Bydgoszczy (1977); "Barwy Morza" w Warszawie (1982); Wystawę środowiska poznańskiego w Krakowie <1981); Indywidualne wystawy w poznańskim "salonie Desy (1964), hotelu "Polonez" (1&ffi), Domu Kultury w Nowym Tomyślu (1983). Otrzymał nagrody i wyróżnienia w wielu konkursach malarskich i graficznych,m.in. w: Konkursach malarskich Poznań i Wielkopolska 1969, 1970 r. \ Konkursie im. J ana Wronieckiego 1972, 1973 (grafika, Łódź - 1971); Ogólnopolskim Konkursie Malarskim im. Jana Spychalskiego (1983). Przypadła mu też nagroda za malarstwo Galerii Sztuki polskiej Adama Wolskiego w Kielcach (1983). Wystawy zagraniczne: Międzynarodowy Festiwal Plastyki - Rostock w Niemieckiej Republice Demokratycznej (1960, 1963); Wystawy grafiki w Bolonii (1976); w Bułgarii. Sofia, Plowdiw (1974); w Czechosłowacji: Brno i Praga (1972); na Węgrzech: Budapeszt (1972); w Szwecji: Visby - Międzynarodowa Wystawa "Morze" (1980); w Belgii: Liege · - Wystawa Grafiki Poznańskiej (1981); indywidualna malarstwa w Niemieckiej Republice Demokratycznej (1983). Prace artysty nie tylko prezentowane były krajowej i zagranicznej publiczności - wiele z nich zakupiły różne instytucje i muzea. Obrazy i grafika Zygmunta Gromadzińskiego znajdują się m.in. w zbiorach: Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Historii J3.-uchu Robotniczego w Poznaniu, Muzeum Sląskiego w Chorzowie, Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Kórniku i placówek kulturalnych w Rostocku {Niemiecka Republika Demokratyczna). Wiele z nich trafiło także do kolekcji prywatnych w kraju i za granicą. Poza malarstwem i grafiką, artysta zajmuje się również kuciem w blasze. Jego płaskorzeźby zdobią dziś m.in. wnętrza hotel "Poznań" i "Polonez", a także (na zamówienie szczecińskiej Stoczni im. Adolfa Warskiego) sale reprezentacyjne statku "Powstaniec Wielkopolski" i promu "Silesia" , Ola tej samej Stoczni wykonał również obrazy dla promu "Olimpijskiego" i promu, który zakupił w Polsce armator turecki.
Laureaci Nagród
Warto tu również wspomnlec o jeszcze jednym. Każdy, kto zwiedzał S tary Rynek w Poznaniu i podziwiał piękną architekturę, zwrócić musiał uwagę na polichromie kamieniczek. Dwie z nich na domach nr 64 i 81 - są właśnie dziełem Zygmunta Gromadzińskiego. W latach 196) - 1964, w okresie rektoratu Hipolita Polańskiego w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu, Zygmunt Gromadziński był także wykładowcą na Wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby.
Od 1977 r. jest rzeczoznawcą Ministerstwa Kultury i Sztuki do spraw plastyki.
Za zasługi w pracy społecznej udekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi. Ponadto posiada Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury i Odznakę Honorową "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego". W 1947 r. zawarł związek małżeński z artystką-włókiennikiem Barbarą Łabęcką. Z małżeństwa tego urodziła się córka Małgorzata (1953).
Marian J. Strenk
ZOFIA MATUSZAK
U rodziła się dnia 4 kwietnia 1923 r. w N ekli koło Środy w rodzinie Franciszka Hadady i jego żony Anieli z Waczyńskich. Od siódmego roku życia uczęszczała do Szkoły Powszechnej w N ekli. Tam właśnie po raz pierwszy spotkała się z książkami i biblioteką. Nie kupowano wtedy nowych książek do szkolnego księgozbioru, trzeba było zapracować na nie, np. wpływami z przedstawień amatorskich. W 1937 r. zaczęła uczęszczać do Gimnazjum Krawieckiego w Poznaniu. Ukończyła dwie klasy, gdy w 1939 r. rozpoczęła się wojna. W 1940 r. Zofia Matuszak została wywieziona na roboty przymusowe do Westfalii. Miała wówczas siedemnaście lat. Po siedmiu miesiącach ciężkiej pracy rozchorowała się. Miała jednak szczęście trafić na lekarza, który ułatwił jej zwolnienie i powrót do domu. Pewien czas pracowała na roli, później jako pomoc domowa u Niemców. W sierpniu 1944 r. z transportem młodych ludzi została wywieziona do kopania rowów przeciwczołgowych koło Aleksandrowa Kujaw
skiego. Ofensywa wojsk radzieckich "zakończyła" roboty. Pociągami towarowymi, a częściowo pieszo dotarła do Poznania, z którego nie mogła się przez cztery tygodnie wydostać. Dopiero kiedy żołnierze radzieccy zdobyli rejon ul. Strzeleckiej i Garbar, przez Luboń i Kostrzyn udała się do domu.
W dniu 15 marca 1945 r. zgłosiła się do pracy w Urzędzie Gminy N ekla, położonej przy trasie Poznań - Warszawa. Obok wojska, przeciągały nią tysiące ludzi wracających z wygnania, obozów i prac przymusowych. Do zadań administracji należało udzielanie tym ludziom pomocy, noclegów a często opieki lekarskiej. Kiedy główna fala migracyjna przewaliła się przez gminę, Zofia Matuszak wzięła udział w przeprowadzeniu spisu ludności. Kiedy w N ekli zostało założone koło Polskiego Czerwonego Krzyża, wybrana została prezeską zarządu. Koło zajmowało się działalnością charytatywną poprzez kulturalną, mianowicie pieniądze na pomoc zdobywało przez urządzanie przedstawień amatorskich. Młodzież garnęła się do prac społecznych.
N ie było pięknie urządzonych świetlic, ale był zapał do pracy, który umiejętnie wykorzystany dawał wyniki. Gminna Rada Narodowa otrzymała nagrodę w konkursie "Gazety Chłopskiej" w postaci 250 książek. Nie było odpowiedniejszego człowieka do przyjęcia jej jak Zofia Matuszak. Pojechała do Warszawy po odbiór książek. Uroczyste przekazanie odbyło się w "Domu Chłopa". W 1948 r. powołano komitet organizacyjny biblioteki. Lokal dla niej wyznaczono w pałacu w N ekli. Zofia Matuszak została przeszkolona na kursach bibliotecznych w J arocinie i Rogowie koło Krobi. Uczęszczała też na kursy księgowości w Środzie. Pracowała w księgowości w gminie, a wieczorami i w niedziele prowadziła bibliotekę. Książek stale przybywało; następnych 500 tomów ofiarowała Biblioteka Powiatowa w
Środzie. Większość książek zakupił jednak Urząd Gminy. Takie były początki biblioteki liczącej obecnie około 20 000 tomów. W Urzędzie Gminy przepracowała 33 lata.
W 1978 r. przeszła na emeryturę. Będąc na emeryturze, opracowała akta historyczne Urzędu Gminy Nekla za lata 1945 -1982 i przekazała je do Archiwum Wojewódzkiego. Z akt tych porobiła wyciągi o ciekawszych sprawach i zdarzeniach tego okresu. Poza tym zebrała wiele starych dokumentów oraz fotografii z przeszłości N ekli. Posłuży to wszystko do opracowania najnowszych dziejów miasta. Obecnie zajmuje się działalnością kulturalno-oświatowa w Związku Emerytów i Hencistów w N ekli.
9V
W 1949 r. wyszła za mąż, za mistrza stolarskiego Swarzędzkich Fabryk Mebli Antoniego Matuszaka. Z małżeństwa tego urodziło się dwóch synów: Jerzy (1952) i Marek (1955).
Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej udekorowana została Brązowym i Złotym Krzyżem Zasługi. Posiada Medal X-lecia, Oznakę Zasłużonego Pracownika Państwowego i Odznakę Honorową "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego".
Tadeusz Świtała
STEFAN NIEWCZYK
Urodził się dnia 7 sierpnia 1925 r. w Bydgoszczy, w rodzinie lutnika Stanisława Niewczyka i jego żony Stefanii z Dobrzańskich. Cały przedszkolny wiek spędził w pracowni ojca - znanego lutnika. Ale tradycje rodzinne tego zawodu sięgają jeszcze głębiej - w wiek XIX. Dziadek - Franciszek Niewczyk założył pracownię w Poznaniu w 1885 r. W 1907 r. otrzymał nakaz policji pruskiej opuszczenia Poznania w ciągu doby. Wyjechał do Lwowa, gdzie zorganizował pierwszą krajową Wytwórnię Instrumentów Muzycznych. Jego syn - Stanisław założył w 1921 r. pracownię w Bydgoszczy, a w 1935 r. przeniósł ją do Poznania. Zarówno od ojca, jak i od dziadka Stefan wiele się nauczył. Zresztą lutnictwo pociągało go JUZ od dziecka. Ojciec podsycał zainteresowania syna i początkowo "zlecał" mu wykonywanie jakichś prostych czynności: ucięcie belki, dopasowanie drobnego elementu. Widząc sprawne ręce, cierpliwość i zapał, pan Stanisław zrozumiał, że powołaniem jego synów (brat Stefana - Marian jest również cenionym artystą) jest lutnictwo. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Poznaniu, w czerwcu 1939 r. Stefan rozpoczął terminowanie w ojcowskiej pracowni. Zawierucha wojenna jednak znacznie ograniczyła jego edukację. Dopiero w 1948 f., po odbyciu zasadniczej służby wojskowej, zdobył uprawnienia zawodowe. W 1954 r. zaczął się kształtować organizacyjny szkielet Stowarzyszenia Polskich Artystów Lutników, przemianowanego później na Związek Polskich Artystów Lutników, którego Niewczykowie byli współzałożycielami. Pierwsze nagrody i zaszczyty, które później płynęfy szerokim strumieniem do pracowni Stefana Niewczyka, poprzedzone były długoletnią, mozolną pracą, ciągłym pogłębianiem tajników wiedzy zawodowej - zarówno związanej z samą techniką i technologią obróbki drewna czy muzyką, jak też z jej historią. By wykonać poprawny instrument, wystarczy trochę odpowiedniego materiału, doświadczenia i wiedzy związanej z jego budową. Ale wykonanie światowej klasy instrumentu koncertowego, to już zupełnie inne zagadnienie. Taki instrument wymaga nie tylko sprawnych rąk rzemieślnika - wymaga także duszy artysty. Instrumenty z pracowni Niewczyka są żywe, a wydobywające się z nich dźwięki wpadają w ucho najwytrawniejszemu melomanowi. Nie zdradzając wszystkich tajemnie sukcesu, warto napomknąć, że na instrumenty najwyższej klasy drewno suszyło się tu . .. 60 i więcej lat. Sam artysta przygotowuje już materiał dla swoich wnuków. Dziś bowiem lutnictwem fascynuje się już czwarte pokolenie Niewczyków, w ślady ojw/m
Ute
Laureaci Nagród
-ca poszli także jego dwaj synowie: Jakub i Benedykt. Ale wróćmy do pierwszej, liczącej się naigrody. Było to w 1949 r. Stefan Niewczyk otrzymał II Nagrodę na wystawie i konkursie w Muzeum Wielkopolskim. W tym smmym roku, na wystawie jubileuszowej Izby Rzemieślniczej, przyznano artyście dyplom i złoty medal za kunszt wykonawczy ikontynuację rzemieślniczych tradycji. Kolejne dyplomy i złote medale zdobył Stefan Niewczyk na wystawie Związku Izby Rzemieślniczej (1950) i na XXVI Międzynarodowycl i Targach Poznańskich (1957).
Początek lat siedemdziesiątych był dla artysty trudny. Niezbyt chętnie go wspominai.. Dopiero osobiste zaangażowanie krytyka i publicysty - Jerzego Waldorffa zapobiegła zamknięciu warsztatu. Kolejne lata były diw Stefana Niewczyka nieprzerwanym pasmeni sukcesów zawodowych, które jednak przei cały ten okres wspierane były benedyktyńską wręcz pracą. W pięknej pracowni artysty powstało szereg cennych, liczących się w świecie muzycznym instrumentów. W ciągu czterdziestu pięciu lat pracy Stefan Niewczyk wykonał około 150 sprzypiec koncertowych, które dziś znajdują się w wielu najlepszych orkiestrach oper i filharmonii. Wiele instrumentów trafiło również poza granice kraju - do Stanów Zjednoczonych Ameryki Płn., Wielkiej Brytanii, Francji, Republiki Federalnej Niemiec, Szwecji a takżJ do dalekiej Australii, a nawet na Filipiny. W pracowni powstało też sto kilkadziesiąt, gitar koncertowych, trzy tupmaryny, dwiq lutnie, a także bałałajka. Ważnym kierunkiem działalności Stefanai .Niewczyka jest także naprawa i konserwacjaiinstrumentów. Tej trudnej i pracochłonnej działalności wielu lutników już zaniechało, Nic też dziwnego, że pracownię odwAdzają artyści z naj dalszych zakątów kraju. Często na naprawę muszą czekać i po kilkanaście miesięcy. Ale taka to już specyfika zawodu wymaga czasu, precyzji, cierpliwości. Wszystko tu musi być wykonane solidnie, bo każda pomyłka zabija duszę instrumentu, W pracowni istnieje Złota Księga, w której wpisali dedykacje naj słynniej si muzycy świata. Odwiedzali więc pracownię przy ul. Dąbrowskiego (do maja 1978 r.), a obecnie przy ul. Woźnej 6: Wanda Wiłkomirska, Eugenia Umińska, Irena Dubiska, Tadeusz Wroński, altowiolista Włodzimierz Tomaszewski oraz goszczący na Międzynarodowych Konkursach Skrzypcowych im. Henryka Wieniawskiego: Ayla Erduran, Charles Treger, Sidney Harth. Nazwisk tych wymieniać można dziesiątki. Z wieloma artystami Niewczyk spotykał się na wspomnianych Konkursach Skrzypcowych im. Henryka Wieniawskiego, gdzie wielokrotnie czuwał nad instrumentami kandydatów. Trudno tu wymienić wszystkie wyróżnienia, jakie Stefan Niewczyk zdobył w swej czterdziestopięcioletniej karierze artystycznej. Trzeba jednak odnotować nadany przez Radę Państwa Srebrny Krzyż Zasługi, przyznaną przez Ministerstwo Kultury i Sztuki Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury i przez władze miejskie - Odznakę Honorową Miasta Poznania.
W 1954 r. zawarł związek małżeński z Bronisławą Szymanowską. Z małżeństwa tego urodzili się synowie: Jakub (1956) i Benedykt (1960).
Marian J. Strenk
WITOLD ROGAL
Urodził się dnia 20 wrzesnla 1910 r. w Koźminie Wlkp., w rodzinie krawca Franciszka Rogala i jego żony Marty z N itchków. Po ukończeniu szkoły powszechnej w rodzinnym miasteczku, wstąpił do Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Koźminie, gdzie w 1931 r. uzyskał dyplom nauczyciela. Niezwykle utalentowany, rozpoczął w dziesiątym roku życia grę na skrzypcach, a w kilka lat później na wiolonczeli i fortepianie. Mając piętnaście lat, prowadził zespoły orkiestrowe, a w Seminarium Nauczycielskim - koło muzyczne. W ostatnim roku nauki, w zastępstwie chorego profesora, prowadził - orkiestrę szkolną.
Po maturze (1931), Witold Rogal założył w Koźminie i prowadził Towarzystwo Muzyczne im, Stanisława Moniuszki. Posiadało ono Chór
Mieszany oraz cztery sekcje instrumentalne: symfoniczną, instrumentów szczypanych i instrumentów dętych oraz zespół młodzieżowy. Równocześnie zapisał się na studia fortepianu, teorii i kompozycji w Wielkopolskiej Szkole Muzycznej w Poznaniu, dokąd dojeżdżał na zajęcia. Po ich ukończeniu (1936), wspólnie z prof. Janiną Illasiewicz-Stojałowską otworzył przy ul. Chełmońskiego 21 Szkołę Muzyczną im. Mieczysława Karłowicza, w której nauczał gry na fortepianie oraz wykładał teorię muzyki. Od chwili założenia był jej dyrektorem. WT latach okupacji hitlerowskiej uczestniczył w tajnym nauczaniu w rodzinnym Koźminie. Od kwietnia 1942 r. działał w ruchu oporu. Po wyzwoleniu miasteczka w 1945 r., został członkiem Miejskiego Komitetu Obywateiskiego i przez kilka mIeSIęcy pełnił funkcje kierownika Referatu Kultury i Sztuki w Starostwie w Krotoszynie. Z dniem l października 1945 r. Witold Rogal został nauczycielem teorii muzyki w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej w Poznaniu,' a od dnia l września 1947 r. do 31 sierpnia 1952 r. pełnił funkcję dyrektora Szkoły. Równocześnie pracował jako kontraktowy wykładowca teorii muzyki w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej, a od 1952 r. był etatowym pracownikiem tej uczelni. W 1951 r., po ukończeniu studiów muzykologii na Uniwersytecie Poznańskim pod kierunkiem prof. dra Adolfa Chybińskiego i uzyskaniu magisterium, pracował jako wykładowca w godzinach zleconych w Zakładzie Muzykologii Uniwersytetu Poznańskiego (1951-1953). W 1950 r. Witold Rogal, z polecenia Ministerstwa Kultury i Sztuki, przystąpił do organizowania Państwowego Liceum Muzycznego im. Mieczysława Karłowicza. Otwarcie Liceum nastąpiło w dniu l września 1950 r.
Witold Rogal był jego dyrektorem do dnia 31 sierpnia 1966 r.
Z dniem 14 grudnia 1965 r. został docentem Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej, gdzie pełnił okresowo funkcje: prorektora (1967- 1972), prodziekana (1966 - 1%7) oraz dziekana Wydziału Wychowania Muzycznego (1972- 1975) oraz kierownika Katedry Wychowania Muzycznego (1971 - 1975). Równocześnie prowadził zajęcia w reaktywowanym Studium Muzykologicznym przy Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Z dniem l października 1975 r. przeszedł na emeryturę, ale do 1980 r.
zatrudniony był w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w godzinach zleconych. Był członkiem Komisji U strojowo- Programowej Zarządu Szkół Artystycznych przy Ministerstwie Kultury i Sztuki. Współpracował z Centralnym Ośrodkiem Pedagogicznym Szkolnictwa Artystycznego. Jest autorem wielub artykułów i publikacji z zakresu pedagogiki muzycznej oraz programów nauczania wybranych przedmiotów. W 1%1 r. przyjęty został do szeregów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1957 - 196) pełnił funkcję prezesa zarządu
93oddziału Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków. Przez trzy kadencje był przewodniczącym zarządu Sekcji Pedagogów, przemianowanej na Koło Nr 18 przy Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (do 1981 r.). W latach 1974 -1977 wchodził do Zarządu Głównego Sekcji Pedagogów przy Stowarzyszeniu Polskich Artystów Muzyków. W pierwszych latach powojennych był sprawozdawcą i recenzentem muzycznym "Ruchu Muzycznego". Publikował pod pseudonimem "Largo".
Za zasługi i osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej Witold Rogal udekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964). Posiada Medal 30-lecia PRL, Odznakę Honorową Miasta Poznania, Medal i Dyplom Rady Postępu Pedagogicznego, Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury, Złotą Odznakę Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków. Jest laureatem Nagród Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1970) oraz Nagrody Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1975). W 1933 r. zawarł związek małżeński z Wandą Garsztkówną. Z małżeństwa tego urodziły się: Bogna (1934) - dziś znana publicystka (Wojciechowska) i Jerzy (1943).
MARIAN ZIELIŃSKI
Urodził się dnia 6 października 1916 r. w Poznaniu, w rodzinie robotnika Jana Zielińskiego i jego żony Stanisławy z Tomyślaków. Po ukończeniu siedmiu lat życia rozpoczął naukę w Szkole Podstawowej Nr 2 w Śremie, dokąd przenieśli się rodzice i' którą 'ukończył w 1930 r. Będąc jeszcze uczniem, wstąpił do orkiestry dętej Towarzystwa Muzycznego w Śremie (1929); grał takżew orkiestrze gimnazjalnej, która wyroznlona została udziałem w Międzynarodowych Zlotach w Garczynie (1932) i Spale (1935) oraz w G6d616 na Węgrzech (1933) i w Holandii (1937).
W styczniu 1939 r. Marian Zieliński zostaj powołany do odbycia służby wojskowej do VII Batalonu Saperów w Poznaniu. We wrześniu 1939 r. brał udział w bitwie nad
Bzurą. Pod lłowem, w dniu 18 września, dostał się do niewoli niemieckiej. Wywieziono go do obozu jenieckiego w Niemczech <Stalag III B Amlitz). W 1941 r. został skierowany na roboty rolne w okolicach Cottbus, gdzie pracował aż do wyzwolenia tej miejscowości w kwietniu 1945 r. przez Armię Kadziecką. W styczniu 1946 r. jednym z transportów wrócił do Śremu. Wiosną 1946 r. Marian Zieliński utworzył orkiestrę dętą przy ówczesnej Fabryce Maszyn Bolniczych. Został jej dyrygentem i kierownikiem. W dniu l września 1947 r. orkiestra ta, licząca wówczas 26 muzyków, brała udział w wielkiej manifestacji pokojowej, która odbyła się na zgliszczach Domu Żołnierza w Poznaniu. W następnych latach, aż do 15 listopada 1959 r., zmieniali się dość często opiekunowie orkiestry i tym samym zmieniała ona szyldy, ale Marian Zieliński, zawsze był jej kierownikiem i kapelmistrzem. Bównocześnie, od 1947 r., uczył się w Średniej Szkole Muzycznej w Poznaniu, którą ukończył dyplomem w 1953 r. W dniu 15 listopada 1959 r. reaktywowanoi Nagródw Śremie Towarzystwo Muzyczne. Przejęło ono orkiestrę i Społeczne Ognisko Muzyczne, w którym Marian Zieliński został nauczycielem, a w maju 196) r. - po śmierci ówczesnego kierownika Stanisława Ciesielskiego - powierzono mu jego kierownictwo. W tym to okresie zwiększyła się liczba członków orkiestry dętej do 38 osób. Powstały zespoły akordeonowy i mandolinowy, taneczny zespół rozrywkowy oraz mały zespół orkiestry smyczkowej. Każdego roku Ognisko Muzyczne opuszczało 15-25 absolwentów, zasilając i tworząc w mieście i powiecie różnego rodzaju amatorskie zespoły muzyczne. Wielu absolwentów Ogniska kontynuowało naukę w średnich, a następnie w wyższych szkołach muzycznych. Sławni już Barbara i Piotr Milewscy byli także uczniami i absolwentami Ogniska Muzycznego. W 1976 r. Marian Zieliński przeszedł na zasłużoną emeryturę, ale w dalszym ciągu prowadzi orkiestrę dętą. Jest autorem i wykonawcą śremskiego hejnału, nagranego przez Poznańską Rozgłośnię Polskiego Radia. Od dnia 9 maja 1981 r., kiedy zegar ratuszowy wybije godzinę dwunastą, rozlega się nad miastem hejnał z elektronicznie sterowanego magnetofonu. W 1978 r. przyczynił się do reaktywowania i był dyrygentem Koła Śpiewackiego "Moniuszko" przy Cechu Rzemiosł Różnych, które w dniu 9 maja 1981 r. obchodziło jubileusz stulecia. Za działalność zawodową i społeczną udekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi, a w 1981 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Posiada Medal "Za wojnę obronną 1939" oraz Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury, Odznakę Honorową "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego", Odznaki Honorowe "Za udział w rozwoju powiatu śremskiego" i "Za rozwój miasta i gminy Śrem". W 1970 r. zawarł związek małżeński z Władysławą Osińską.
Tadeusz Świtała
WSPOMNIENIE O PROFESORZE JÓZEFIE JANICKIM
Jako jeden z wychowanków i ucznlOW, a jednocześnie od ponad trzydziestu lat współpracownik Profesora, chciałbym w ramach tych wspomnień przedstawić sylwetkę i działalność człowieka, który całym sercem ukochał Wielkopolskę, a cały swój wysiłek, nieprzeciętne zdolności, olbrzymią wiedzę i pracowitość poświęcił rozwojowi tego regionu i nauki polskiej. Ocenić w pełni działalność takiej indywidualności i osobowości, jaką był profesor Józef Janicki, i dać wyraz odczuciu braku Jego osoby w naszej społeczności można dopiero z perspektywy pewnego czasu - a minęły już trzy lata od Jego śmierci, która nastąpiła w dniu 4 kwietnia 1980 r. Kończąc swój niezmiernie pracowity żywot, miał Profesor siedemdziesiąt sześć lat. Józef Janicki urodził się w dniu 21 kwietnia 19)4 r. w Bremie, w rodzinie tłumacza z języka niemieckiego Antoniego Janickiego i jego żony Elżbiety Sadzińskiej. Pierwsze lata swojej młodości spędził w Niemczech. Tam uczęszczał do szkoły ludowej i gimnazjum. Po odzyskaniu przez nasz naród niepodległości, rodzina Janickich powróciła do Polski i osiedliła się w Gnieźnie. W tym też mieście w 1923 r. ukończył gimnazjum, a następnie podjął studia na Wydziale Matematyczno- Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego. W 1929 r., po napisaniu rozprawy dyplomowej na temat Próby otrrymywania alfa-dwuketofenoli przy pomocy reakcji Hoescha, uzyskał tytuł magistra filozofii z zakresu chemii. Już w okresie studiów wykazywał zarówno duże zdolności, jak i zamiłowanie do pracy badawczej. Toteż mógł podjąć pracę (1927) w charakterze asystenta w Katedrze Technologii Rolnej Wydziału Rolniczo- Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego, kierowanej przez prof. dra Tadeusz Chrząszcza. W tym też okresie, po przeprowadzeniu badaij nad właściwościami skrobi ziemniaczanej, napisał pracę doktorską Kwas fosforowy w skrobi ziemniaczanej, w oparciu o którą w 1929 r. uzyskał tytuł naukowydoktora filozofii z zakresu chemii. Wyniki tych badań, opublikowane w 1932 r. i latach następnych, wzbudziły bardzo duże zainteresowanie specjalistów z tego zakresu. W pracach swych Józef Janicki wykazał, że kwas fosforowy występujący w skrobi wpływa na cały szereg własności fizyko-chemicznych tego złożonego węglowodanu, co pozwoliło na wyjaśnienie wielu spornych zagadnień, a jednocześnie te jako odkrywcze stwierdzenia przyczyniły się poważnie do rozwoju dalszych badań z zakresu chemii skrobi. Początkowa działalność Józefa Janickiego w Katedrze Technologii Rolnej w charakterze pracownika naukowo-dydaktycznego związała Go na stałe zarówno z Uczelnią, jak i z dyscypliną naukową, tj. chemią i technologią żywności. I chociaż Jego zainteresowania naukowe jako badacza i organizatora nauki i badań były szersze, to główny kierunek pozostał niezmiennie ten sam. Po uzyskaniu doktoratu i objęciu stanowiska adiunkta w Katedrze Technologii Rolnej U niwersytetu Poznańskiego, Józef J a
Z żałobnej karty
nicki zajął się badaniem roli i występowania enzymów amyłolitycznych w ziarnie zbóż. W pracach tych wykazał obecność inhibitorów i aktywatorów tych enzymów, dynamikę syntezy amylaz i zachowanie się w dojrzewającym i kiełkującym ziarnie. Badania te miały charakter odkrywczy i wniosły bardzo wiele nowego materiału do ogólnej wiedzy o enzymach, stając się pracami fundamentalnymi z tego zakresu i aktualnymi do czasów obecnych. Działalność i osiągnięcia naukowe Józefa Janickiego były podstawą do przyznania Mu stypendium z Funduszu Kultury Narodowej dla odbycia stażu naukowego w kraju i za granicą. W 1935 r. Józef Janicki pracował jako stażysta przez jedenaście miesięcy pod kierunkiem prof. dra Stanisława Jana Przyłęckiego w Katedrze Chemii Fizjologicznej Uniwersytetu Warszawskiego nad problematyką chemii białek i enzymów. Następnie przez jedenaście miesięcy prowadził badania o charakterze biochemicznym nad białkami kolagenowymi i aminokwasami, pod kierunkiem prof. dra Rudolfa Gassmanna w Kaiser Wilhelm Institut fur Ledeiforschung w Dreźnie. Podczas pobytu w Niemczech, zapoznał się również z problemami garbarstwa, odbywając specjalną praktykę w Zakładach "I G Farbenindustrie" . Kolejny czteromiesięczny staż naukowy odbył w Manchesterze (Wielka Brytania), gdzie zajmował się problemami stymulowania fermentacji w szyszkach chmielu przeznaczonego na cele browarnicze. Działalność naukowa w kraju i za granicą, nabyta wiedza i praktyka oraz aktywność publicystyczna uwieńczone zostały uzyskaniem w 1938 r. stopnia naukowego docenta z zakresu technologii rolniczej i powierzeniem organizacji oddziału garbarstwa przy Katedrze Technologii Rolnej Uniwersytetu Poznańskiego. Do 1939 r. Józef Janicki opublikował trzydzieści cztery rozprawy naukowe w czasopismach krajowych oraz zagranicznych (niemieckich, angielskich, francuskich i holenderskich). Wybuch II wojny światowej w 1939 r., aresztowanie przez Gestapo, osadzenie w Forcie VII, a następnie deportacja do tzw.
Generalnej Guberni i praca na wsi koło Łukowa przerwały na okres pięciu lat działalność naukową Józefa Janickiego. Po wyzwoleniu Lubelszczyzny w 1944 r., Polaki Komitet Wyzwolenia Narodowego powierzył Józefowi Janickiemu kierownictwo Departamentu Przemysłu Spożywczego, mającego organizować życie gospodarcze w tej dziedzinie. Po wyzwoleniu Poznania w 1945 r. i uruchomieniu działalności naukowo-dydaktycznej na Uniwersytecie Poznańskim, Józef Janicki wrócił do Poznania i podjął w listopadzie 1945 r. wykłady na tej uczelni. Od dnia l stycznia 1946 r. objął kierownictwo
Zakładu Technologii Rolnej, przekształconego następnie w Katedrę Technologii Rolnej, i zorganizował od podstaw jego działalność w części gmachu Chemii Ogólnej Wydziału Rolno- Leśnego przy dawnej ul. Golęcińskiej 13 (ul. Wojska Polskiego). Gmach Katedry Technologii Rolnej przy ul. Mazowieckiej 48 został bowiem przez cofające się oddzia:y hitlerowskie całkowicie spalony, wraz z aparaturą, księgozbiorem i urządzeniami laboratoryjnymi. Nie żył również były jej kierownik prof. dr Tadeusz Chrząszcz. Powrócił natomiast i zaraz przystąpił do pracy pracownik techniczny Jan Durczak, który cale swoje życie związał z działalnością Katedry Technologii Rolnej, świecąc przykładem pracowitości.
W okresie kilku pierwszych lat. skupił J 0zef Janicki wokół siebie grono wybijających się i energicznych asystentów oraz studen - tów, którzy studia rozpoczęli przed wojną i których zawierucha wojenna rozegnała w różne strony Polski, z gronem tym, mimo niezliczonych trudności, prowadził odbudowę dawnej siedziby i organizował całe zaplecze laboratoryjna, czytelnię, bibliotekę, konieczne dla rozpoczęcia zajęć dydaktycznych i działalności naukowej. O trudnościach związanych z odbudową gmachu i ich pokonywaniem niech świadczy choćby taki przykład: dla założenia instalacji wodnej, gazowej i centralnego ogrzewania brakowało całkowicie materiałów. Z informacji ówczesnych władz wynikało, że w wypalonych i zburzonych budynkach miast takich jak Piła, Kostrzyn i in. można zdobyć potrzebne urządzenia. Po uzyskaniu odpowiednich zezwoleń, dwaj asystenci - w tym i piszący te wspomnienia - własnoręcznie przez kilka tygodni zimą 1947 r. wyciągali z gruzów grzejniki, rury itp., i po załadunku na wagony kolejowe przywozili dla budującego się gmachu. Nikt tego olbrzymiego wysiłku nie żałował, a zachętą i przykładem w tych i innych pracach były zawsze działalność i zaangażowanie kierownika Katedry. W uznaniu działalności badawczej i osiągnięć naukowych, nadany został Józefowi J anickiemu tytuł profesora nadzwyczajnego w dniu 25 marca 1948 r., a w dniu 14 kwietnia 1959 r. - tytuł profesora zwyczajnego. W pierwszych latach swojej działalności naukowo-dydaktycznej zajął się również J ózef Janicki organizacją innych jednostek nieodzownych dla gospodarki kraju. W 1946 r. zostały przy Katedrze utworzone Instytut Przemysłu Skórzanego, który w latach pięćdziesiątych przeniesiono do Łodzi, oraz Laboratorium Centralnego Inspektoratu Standaryzacji (1948). Jednostka ta, po upływie kilku lat, usamodzielniła się jako nie
zależna placówka o charakterze badawczo-gospodarczym.
W latach pięćdziesiątych powstały przy Katedrze: Zakład Technologii Zbóż, Zakład Mikrobiologii, Zakład Biochemii, Zakład Technologii Pasz, Zakład Technologii Drobiu. Idea Józefa Janickiego utworzenia w Poznaniu stolicy Wielkopolski, uważanej przez Profesora za kolebkę przemysłu rolno-spożywczego w kraju - wydziału, a w przyszłości nawet uczelni zajmującej się gospodarką żywnościową kraju, stawała się dzięki nagromadzeniu tak dużego potencjału naukowego coraz bardziej realna. W 1956 r. przy wyodrębnionej z Uniwersytetu Poznańskiego Wyższej Szkole Rolniczej powstał Oddział Technologii Rolno-Spożywczej, a w 1962 r. utworzono Wydział Technologii Żywności, w skład którego weszły katedry utworzone z byłych zakładów Katedry Technologii Rolnej, a kierowane przez wychowanków-uczniów Józefa Janickiego. Pełnił on tez funkcje prorektora do spraw nauki w latach 1951 -1954 oraz funkcję dziekana w latach 1965 - 1969. wieloletnia działalność naukowa i osiągnięcia badawcze uznane zostały przez społeczność akademicką poprzez powołanie J ózefa Janickiego na członka-korespondenta Polskiej Akademii Nauk <19 V 1962), a w dniu 17 grudnia 1971 r. został członkiem rzeczywistym iPolskiej Akademii N a uk. Działalność naukowa Józefa Janickiego miała szczególne znaczenie dla nauki polskiej, a jednocześnie i dla jej gospodarki związanej z produkcją i przetwórstwem żywności. Kraj nasz, wyniszczony w okresie wojny, stawiał przed nauką poważne zadania gospodarcze w zakresie rozwiązań kompleksowych w uruchomieniu nowych technologii produkcji żywności potrzebnej w kraju i na eksport. Brak kadr technicznych dla przemysłu wymagał takiej również działalności ośrodka, żeby łączył on te dwa zagadnienia w jedną całość, i z perspektywy lat można stwierdzić, że zadania te były w pełni urzeczywistnione. Takie jednak działanie wymagało bardziej szerokiego i wszechstronnego ujmowania zagadnień i problemów badawczych, co w ocenie niektórych naukowców uważane było początkowo jako zbytnie rozpraszanie zainteresowań naukowych, ale w efekcie końcowym okazało się niezmiernie istotne dla rozwoju nauki związanej z chemią i technologią żywności oraz praktyki gospodarczej. Zorganizowany i kierowany przez Profesora zespół naukowy, łączący specjalistów z różnych dziedzin, mógł podejmować i rozwiązywać problemy naukowe interdyscyplinarne o poważnym charakterze i znaczeniu poznawczo-zastosowawczym. Realizacja zaś
7 Kronika m. Poznania 4;83
tych badań w dużych zespołach i wykorzystywanie inwencji badawczej ich członków były przykładem nowoczesnego kierowania i prowadzenia owocnych badań naukowych. Takie podejście pozwoliło na uzyskanie poważnych osiągnięć w dziedzinie chemii i technologii, np. pozyskiwania witamin. Dzięki tym kompleksowym badaniom opracowano technologię produkcji witaminy B12 na drodze biosyntezy oraz jej pozyskiwania z osadów pofermentacyjnych ścieków miejskich. Ośrodek poznański jako pierwszy w krajach socjalistycznych opracował metodę produkcji witaminy B12 w latach pięćdziesiątych, tj. zaraz po jej odkryciu. Opracowana została kompletna technologia produkcji tej witaminy na skalę przemysłową. Zgłoszono wiele patentów i rozpowszechniono wyniki badań w ponad pięćdziesięciu publikacjach. Zorganizowano też Międzynarodową Konferencję Witaminową o szerokim zasięgu światowym, Przedstawione na niej wyniki badań zyskały duże uznanie w świecie naukowym. Prace te dały początek kolejnym badaniom nad metodami produkcji innych witamin z grupy B, a zwłaszcza badania nad witaminą B2, jej własnościami, produkcją i metodami oznaczeń, które zostały zatwierdzone i przyjęte jako obowiązujące przez Międzynarodowe Stowarzyszenie dla Chemii Zbóż (ICC).
Bardzo interesujące prace dotyczyły biosyntezy prowitaminy A, tj. beta-karatenu. Dobrano odpowiednie szczepy grzybów, opracowano parametry technologiczne dla ich hodowli, określono optymalny skład pożywki i koncentrację prekursorów dla jej syntezy. Prace te, prowadzone w końcowej fazie przy współpracy z Centralnym Laboratorium Przemysłu Koncentratów Spożywczych, zostały zakończone w skali ćwierćtechnicznej . Metoda ta nie została jednak wprowadzona do praktyki, gdyż w tym czasie opracowano w Stanach Zjednoczonych Ameryki Płn. metodę syntezy witaminy A na drodze chemicznej i rozpoczęto jej import w potrzebnych ilościach do naszego kraju. W okresie tym zespół, którym kierował Profesor, opracował metodę izolacji i oznaczania ilościowego tokoferoli (witaminy E oraz A i D2). W ramach tej działalności wykształcono licznych specjalistów do badań naukowych na rzecz przemysłu farmaceutycznego w kraju. Rozpoczęto wówczas prace badawcze w dziedzinie enzymatyki. Wiele wysiłku badawczego poświę. cono problemowi biosyntezy preparatów amylolitycznych oraz zainicjowano badania nad enzymami celulolitycznymi, które w chwili obecnej absorbują bardzo wielu badaczy na całym świecie, w związku z problemem wykorzystania bogatych i odnawial
Z żałobnej karty
nych co roku zasobów węglowodanów zawartych w słomach - trzcinie cukrowej i innych zdrewniałych częściach roślin. W zespole kierowanym przez Józefa J anickiego opanowane zostały po raz pierwszy w kraju nowoczesne metody oznaczania wartości biologicznej białek na podstawie składu aminokwasowego. Wykonano liczne prace badawcze dla określenia wartości odżywczej różnych produktów spożywczych i pasz oraz określono wpływ zabiegów technologicznych i parametrów obróbki termicznej na zmiany wartości biologicznej białka. Badania dotyczące białek zwierzęcych obejmowały właściwości biochemiczne kolagenu. Wiele prac poświęcono dla określenia czynników fizyko-chemicznych wpływających na proces garbowania skór, wiązania garbników roślinnych, garbowania różnymi związkami chemicznymi itd. Od pierwszych lat powojennej działalności, prowadzono badania nad naturalnymi garbnikami roślinnymi, ich występowaniem, charakterystyką, własnościami i przydatnością dla celów garbarskich. W ich wyniku opracowane zostały technologie pozyskiwania garbników, które wykorzystano w praktyce. Wydano też monografię Garbniki roślinne.
Wielu specjalistów zatrudnionych w tej gałęzi gospodarki wywodzi się ze szkoły J ózefa Janickiego. W latach pięćdziesiątych dużo wysiłku badawczego poświęcono też problemowi racjonalnego wykorzystania produktów ubocznych przemysłu spożywczego i rolnictwa na cele paszowe. W badaniach tych, obejmujących kompleksowo zagadnienia - od pozyskiwania produktów ubocznych, poprzez ich konserwację i ocenę wartości do doboru i opracowywania optymalnych technologii przerobu - wskazano najbardziej racjonalne ekonomicznie sposoby ich utylizacji. Szczególnie wiele prac poświęcono niekonwencjonalnym metodom pozyskiwania cennych składników paszowych, głównie białek, poprzez wykorzystanie jako podłoży różnych produktów ubocznych dla prowadzenia procesów biosyntezy mikrobiologicznej. Opracowano metodę produkcji biomasy drożdżowej poprzez wykorzystanie serwatki oraz poprzez wykorzystanie podłoży węglowodanowych, takich jak ziemniaki, buraki cukrowe i zaciery zbożowe. W uznaniu osiągnięć, zespół kierowany przez Józefa Janickiego uzyskał szereg nagród i wyróżnień, w tym również Nagrodę Miasta i Województwa Poznańskiego (za rok 1962). Prace zainicjowane w tym okresie rozwinęły się i zintensyfikowały w latach następnych, obejmując zagadnienia związane z biosyntezą witamin, enzymów, białek jednokomórkowych i innych związków. Do poważnych osiągnięć o charakterze gospodarczym, a wynikających z wieloletnich badań, należało opracowanie nowych, dotychczas nie znanych w kraju procesów technologicznych związanych z różnymi» gałęziami przemysłu spożywczego. Wymienić tu można takie opracowania, jak: dobór odmian ziemniaków i technologia produkcji pureć ziemniaczanego, dobór warunków i parametrów produkcji koncentratów witaminy C z surowców naturalnych, opracowanie metod stabilizacji tłuszczów i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, opracowanie technologii schładzania i zamrażania drobiu wodnego, opracowanie technologii produkcji koncentratów białkowych z produktów ubocznych, zawierających kreatynę i wiele innych. Wyniki tych wieloletnich badań przedstawione zostały w ponad dwustu siedemdziesięciu publikacjach naukowych w czasopismach kraj owych i zagranicznych oraz w licznych patentach i wnioskach racjonalizatorskich. Dorobek ten prezentowany był również w formie referatów i doniesień naukowych na kongresach i sympozjach międzynarodowych i organizowanych w kraju, w tym również na kilku zwołanych z inicjatywy Profesora. Jedną z bardzo istotnych i charakterystycznych cech działalności naukowej Profesora była inspiracja nowych problemów badawczych i umiejętność tworzenia zespołów dla wykonywania tych zamierzeń spośród najbardziej uzdolnionych, ale jednocześnie i zahartowanych pracowników nauki. Podkreślić bowiem należy, że Profesor był człowiekiem niezmiernie wymagającym w stosunku do siebie, jak i wobec osób, z którymi był związany. Profesor należał do ludzi niezmiernie pracowitych - i określenie. "tytan pracy" nie byłoby przesadą. We wszystkie dni tygodnia, w tym również w niedziele, można było Go zastać w Katedrze przy pracy, i to niejednokrotnie do późnych godzin wieczornych. Jako nauczyciel i wychowawca akademicki należał Józef Janicki do osób wybijających się w kraju. Spośród Jego uczniów ponad trzydzieści osób pracuje w ośrodkach akademickich i instytutach naukowych w charakterze samodzielnych pracowników naukowych (profesorowie, docenci), a dwóch z tego grona weszło w skład Polskiej Akademii Nauk. Liczba absolwentów, którzy pod kierunkiem Profesora ukończyli studia, uzyskując tytuły inżyniera i magistra sięga kilkuset, a kilkudziesięciu spośród nich uzyskało doktoraty, których promotorem był Profesor. Wielkie zasługi położył również Profesor dla organizacji nauki w kraju. Z jego inicjatywy i przy pomocy powstały liczne katedry, centralne laboratoria oraz instytutyresortowe. Współpracował też stale z tymi jednostkami, biorąc udział w pracach ich rad naukowych, przy ustalaniu planów i programów badawczych oraz ocenie opracowań zakończonych. Duże zasługi położył Profesor również przy organizacji i rozwoju działalności Komitetu Technologii i Chemii ŻYWności Polskiej Akademii Nauk. Wspólnie z prof. Eugeniuszem Pijanowskim (przewodniczącym) rozwijał i inicjował nowe kierunki badań, dbając o podnoszenie ich poziomu poprzez udzielanie pomocy w formie ich dofinansowywania, ustalania ich zakresu i kierunku, pomocy w organizowaniu współpracy, wymiany stażystów z innymi ośrodkami badawczymi w kraju i za granicą. Profesor był też inicjatorem współpracy z Departamentem Rolnictwa Stanów Zjednoczonych Ameryki Płn., początkowo w ramach programu PL-480, który następnie przekształcił sie. w Fundacją im. Marii Curie-Skłodowskiej. W ramach tej współpracy podjęte zostały bardzo aktualne problemy badawcze, związane z występowaniem toksyn produkowanych przez grzyby (mikotoksyny) w produktach żywnościowych i paszach. Obecnie w utworzonym po reorganizacji uczelni w 1970 r. Instytucie Technologii Żywności Pochodzenia Roślinnego, którego głównym trzonem była Katedra Technologii Rolnej, istnieje bardzo znany i praktycznie biorąc jedyny w kraju ośrodek zajmujący się problemem toksyn żywności i pasz wytwarzanych przez różne grzyby. Ten kierunek badań związany jest ściśle z innym problemem badawczym, zainicjowanym w ramach tej międzynarodowej współpracy, a mianowicie przechowalnictwem zbóż i rolą mikroflory występującej na ziarnie - badania te są prowadzone obecnie.
Zasługą Profesora było utworzenie Komisji Nauki o Żywności przy oddziale Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu. W ramach działalności tej Komisji przekazywane są informacje o istotnych dla regionu problemach, które powinny być treścią przyszłych badań, przy wykorzystaniu unikalnych urządzeń i aparatury oraz jednoczesnym włączeniu do nich szerszego grona badaczy. Obok działalności dla rozwoju nauki polskiej, na wysoką ocenę zasługuje rola Profesora jako reprezentanta tej nauki w organizacjach naukowych skupiających wybitnych specjalistów z różnych krajów. Przez wiele lat Profesor reprezentował nasz kraj w Międzynarodowym Stowarzyszeniu dla Chemii Zbóż (ICC), pełniąc funkcję przewodniczącego grupy roboczej dla oznaczania witamin. Był członkiem Unii Kwalifikacyjnej Produktów Roślinnych "Qualitas Plantarium", Europejskiej Federacji Inżynierii Chemicznej oraz Międzynarodowego Towarzystwa Badań w zakresie żywności i żywienia. W 1931 r. zawarł związek małżeński z Felicją Ast. Z małżeństwa tego urodziło się dwóch synow: Andrzej (1936) - po ukończeniu studiów na Akademii Rolniczej pracuje w gospodarstwie rybnym Kaczory koło Piły i Krzysztof (1946) - po ukończeniu studiów na Akademii Rolniczej pracuje w poznańskim przemyśle gastronomicznym. Wszechstronna, aktywna i bardzo owocna działalność Profesora była przez cały okres jego pracy wysoko oceniana przez władze naszego kraju. Został udekorowany Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1967), Medalem Komisji Edukacji N arodowej i wieloma Innymi odznaczeniami, wyróżnieniami i nagrodami. Jego wieloletnia twórcza praca stanowi trwałą wartość dla nauki polskiej, szkolnictwa akademickiego i gospodarki kraju. J ego przykład jako naukowca o wielkiej inwencji badawczej, wytrwałości i pracowi - tości jest i pozostanie na zawsze w pamięci i sercach wychowanków i współpracowników, wraz z dużym żalem po stracie tak zawsze serdecznego i życzliwego Profesora.
Kazimierz
Szebiotho
MIEJSKA RADA NARODOWA UCHWALIŁA PLAN SPOŁECZNO-GOSPODARCZY ORAZ BUDŻET POZNANIA NA ROK 1983
W dniu 10 marca 1983 r. w sali sesyjnej Wojewódzkiej Bady Narodowej przy al. Stalingradzkiej odbyła się XXVII Sesja Miejskiej Rady Narodowej, poświęcona Planowi Społeczno-Gospodarczemu oraz budżetowi miasta na 1983 r. W sesji uczestniczyło dziewięćdziesięciu siedmiu radnych oraz Andrzej Wituski - prezydent Poznania, Alfred Ziętkowiak - zastępca przewodniczącego Komisji Rozwoju Gospodarczego i Zagospodarowania Przestrzennego Wojewódzkiej Rady Narodowej, wiceprezydenci: Zbigniew Habel, Zbigniew Kmieciak i Łucjan Majewski, J ózef SJuszczak - poseł na Sejm, Barbara Sadowska - przedstawicielka Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Ewa Nowak - sekretarz Miejskiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego, Rudolf Żurek - sekretarz Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu, Romuald Rydliński - dyrektor Wydziału Finansowego Urzędu Wojewódzkiego, Lucyna Łuczak - dyrektor Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego, J erzy Kuraszyński - dyrektor Wojewódzkiego Zjednoczenia Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Bogusław Hołderny - dyrektor Miejskiego Zjednoczenia Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Kazimierz Zbucki - dyrektor Zarządu Rozbudowy miasta Poznania, Zdzisław Machowina - dyrektor Miejskiego Biura Planowania przestrzennego, Ryszard Cmielewski - dyrektor Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Mieszkaniowej, przewodniczący komitetów osiedlowych w Poznaniu, dyrektorzy i kierownicy jednostek organizacyjnych Urzędu Miejskiego, przedstawiciele redakcji prasy lokalnej, radia i telewizji. Otwarcia sesji dokonał i obradom przewodniczył radny Stanisław Antczak. W wyniku głosowania zatwierdzono porządek dzienny sesji, który obejmował: przyjęcie protokołu z obrad XXVI Sesji; interpelacje i wnioski radnych; zatwierdzenie Planu Społeczno-Gospodarczego oraz budżetu miasta Poznania na rok 1983; informacja o realizacji wniosków i postulatów zgłoszonych przez przedstawicieli ogniw samorządu mieszkańców na XXIV Sesji Rady w dniu 28 września 1982 r.; informacja o pracy Prezydrum Rady za okres od l czerwca 1982 r. do 31 stycznia 1983 r.; projekty uchwał w sprawach: a) ustalenia wysokości funduszu zasobowego oraz podziału części nadwyżki budżetowej z roku 1982, b) Miejskiego Funduszu Rozwoju Kultury na 1983 r.
Radny Stanisław Antczak z upoważnienia Prezydium Rady przypomniał interpretację pojęć "wniosek" i "interpelacja" w świetle obowiązujących przepisów oraz treści ustaleń powziętych na XXVIII Sesji w dniu 2 czerwca 1981 r., a mówiących o tym, iż: l. w punkcie interpelacje i wnioski głos zabierają wyłącznie radni; 2. w celu uniknięcia przeciągania się czasu obrad sesji, radny zgłasza ustnie maksymalnie trzy interpelacje lub wnioski w czasie nie przekraczającym pięciu minut, a pozostałe składa na piśmie do protokołu. Mówca zaapelował do radnych o przestrzeganie własnych uchwał. Poddał także pod głosowanie wniosek radnego Andrzeja Piotrowskiego zgłoszony na XXVI Sesji w sprawie nie podawania adresów radnych przy przekazywaniu wniosków i interpelacji do instytucji odpowiedzialnych za ich realizację. W wyniku jawnego głosowania. Rada przyjęła wniosek, przy czterech głosach przeciwnych i czternastu wstrzymujących się oraz zobowiązała Biuro Rady do jego przestrzegania. Radny Eugeniusz Korwel przedstawił wniosek w imieniu zakładowego zespołu radnych przy Zakładach Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" w sprawie stworzenia warunków do naboru absolwentów szkół podstawowych do zasadniczych szkół zawodowych i liceów zawodowych kosztem ograniczenia naboru do liceów ogólnokształcących. W uzasadnieniu poinformował, iż wniosek został przy
jaty podczas Zakładowej Konferencji Sprawozdawczej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w dniu 15 lipca 1982 r., na której stwierdzono m. in., iż w mieście istniej e kilkanaście dobrze wyposażonych szkół przyzakładowych i liceów zawodowych. Celowe byłoby zorganizowanie narady z udziałem kompetentnych przedstawicieli Ministerstwa Oświaty oraz radnych-członków komisji Wojewódzkiej i Miejskiej Rady Narodowej. Radny Korwel zaproponował ponadto rozważenie możliwości podjęcia ogólnokrajowej dyskusji na temat ograniczenia sprzedaży papierosów młodzieży do lat osiemnastu oraz podjęcia starań w kierunku realizacji rozporządzenia Rady Ministrów dotyczącego zakazu palenia papierosów w niektórych instytucjach. Przed przystąpieniem do dyskusji nad projektem Planu Społeczno-Gospodarczego oraz budżetu miasta Poznania na rok 1983, w wyniku przeprowadzonego głosowania jawnego, Rada powołała Komisję. Redakcyjną Projektów Uchwał Rady w składzie: prezydium Komisji Rozwoju Gospodarczego i Zagospodarowania Przestrzennego, przewodniczący pozostałych komisji Rady, przewodniczący Miejskiej Komisji Planowania Kazimierz Kukawka, dyrektor Wydziału Finansowego Urzędu Miejskiego Jerzy Sierżant. radca prawny Urzędu Miejskiego. Funkcję przewodniczącego tej Komisji powierzono radnemu Antoniemu Pietrzykowskiemu, przewodniczącemu Komisji Rozwoju Gospodarczego i Zagospodarowania Przestrzennego. Prezydent Poznania Andrzej Wituski, dokonując wprowadzenia do zasadniczego tematu obrad sesji, powiedział m. in., iż projekt Planu Społeczno-Gospodarczego miasta na 1983 r. został skonstruowany w trudnej sytuacji społeczno-gospodarczej w całym kraju. Sytuacja ta wpłynęła w zasadniczy sposób na wielkości niezbędnych nakładów inwestycyjnych i na liczbę zadań możliwych realnie do wykonania przez przedsiębiorstwa pracujące na rzecz miasta. Wielkości przedstawione w projekcie Planu tylko w niektórych elementach gospodarki miejskiej w minimalnym stopniu wpłyną na poprawę sytuacji. "W marcu 1982 r. - mówił dalej Andrzej Wituski - przedstawiono Raport o aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej miasta, oceniający zasadnicze potrzeby w poszczególnych dziedzinach gospodarki miejskiej. W Raporcie dokonano prawidłowej i faktycznej oceny niedomagań miasta w zakresie budownictwa mieszkaniowego, gospodarki wodno-ściekowej, zaopatrzenia w ciepło, układu komunikacyjnego itd. Przedstawiono również wykaz zadań inwestycyjno-remontowych, których wykonanie w latach późniejszych uwarunkowałoby prawidłowe funkcjo
nowanie miasta. N a podstawie tych dokumentów stwierdzono, iż roczne nakłady finansowe na realizację niezbędnych inwestycji winny kształtować się w wysokości ok. 2 mld zł (w cenach z 1978 r.). "We wrześniu 1982 r. przedstawiono materiał charakteryzujący miasto od strony społeczno-gospodarczej z jego problemami bieżącymi i rozwojowymi. I na tym tle przedstawiony jest projekt Planu Społeczno-Gospodarczego miasta na rok 1983. Nakłady inwestycyjne przeznaczone na 1983 r. uległy zmniejszeniu o ok. 300 min zł i wynoszą ok. 2 mld zł, ale w cenach z 1983 r. W związku z tym, środki te proponuje się przeznaczyć przede wszystkim na inwestycje rozpoczęte. "Nie zadowala sytuacja w budownictwie mieszkaniowym, gdyż zakłada się tylko zbudowanie 3340 mieszkań. Jest to wynikiem zarówno ograniczenia mocy wytwórczych przedsiębiorstw budowlanych, jak i braku terenów uzbrojonych, a przede wszystkim braku środków na uzbrojenie w wysokości umożliwiającej zwiększenie tego planu. Realizacja zadań w oświacie, służbie zdrowia nie wpłynie również na poprawę funkcjonowania tych służb w mieście. "W dyskusjach nad projektem Planu na posiedzeniach komisji Rady radni wskazywali na znaczną rozbieżność między zadaniami niezbędnymi dla utrzymania prawidłowej działalności, a zadaniami przedstawionymi w Planie i budżecie. W związku z tym zostaną podjęte wszystkie niezbędne i możliwe kroki mające na celu uzyskanie dodatkowych środków inwestycyjnych dla trzech najważniejszych zadań: budowy dwóch bloków ciepłowniczych Elektrociepłowni Karolin, kontynuacji budowy szybkiego tramwaju, zbrojenia terenów pod budownictwo mieszkaniowe wszystkich rodzajów. "Lepsza sytuacja ukształtowała się w budżecie miejskim w związku z wygospodarowaniem nadwyżki. W proponowanym podziale części nadwyżki budżetowej, priorytet nadano remontom i budowie dróg, remontom szkół i popieraniu czynów społecznych, zwłaszcza w zakresie uzbrojenia osiedli peryferyjnych w wodę, kanalizację i gaz. Aktualnie w społecznej realizacji znajduje się 93 km sieci gazowej, wodociągowej i kanali - zacyjnej" . N a zakończenie Andrzej Wituski poiniormował, iż Urząd Miejski podejmie wysiłki w celu ściślejszego związania zakładów pracy z miastem i jego problemami, zarówno w sferze finansowej, jak i realizacyjnej. W sumie budżet miasta jest niezwykle oszczędny i będzie zobowiązywał do rozliczania się z każdej złotówki. Radny Tadeusz Mateiski, występując w
Sprawozdania
imieniu Zespołu Radnych Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, stwierdził, iż przedstawiony projekt Planu Społeczno-Gospodarczego i budżetu był przedmiotem obrad wszystkich komisji oraz Prezydium Rady. Projekt ten poprzedzony został opracowaniem zamierzeń społeczno-gospodarczych miasta na lata 1983 -1985 i różni się od nich w niektórych dziedzinach. Zmiany te polegają przede wszystkim na zmniejszeniu nakładów inwestycyjnych na rzecz miasta o 300 min zł. Komisje uważają, że Plan i budżet są niezwykle skromne w stosunku do potrzeb. Na gospodarkę komunalną proponuje się przyznać 2 782 871 zł, a bezwzględną koniecznością jest rozbudowa Elektrociepłowni Karolin o dalsze bloki BC-100. Znacznemu pogorszeniu ulegnie sytuacja w gospodarce ściekowej, a dodatkowo w związku z koniecznością przeprowadzenia remontu urządzeń oczyszczalni ścieków przy ul. Serbskiej. . . Projekt Planu obejmuje stwierdził Tadeusz Mateiski - przedsięwzięcia mające na celu usprawnienie organizacji lecznictwa i opieki społecznej, bowiem nieznaczny przyrost liczby łóżek szpitalnych nie złagodzi trudnej sytuacji lecznictwa zamkniętego. Stąd niezbędną sprawą jest dalsza rozbudowa Wojewódzkiego Szpitala Onkologicznego, Kliniki Położniczej przy ul. Polnej oraz Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego przy ul. Lutyckiej. .. Rozmiary budownictwa mieszkaniowego przyjęte w Planie (3340 mieszkań) są znacznie niższe od średniorocznych efektów budownictwa w ostatnim dziesięcioleciu. Dlatego też należy szukać lokalnych możliwości budowania za te same pieniądze i środki więcej mieszkań i szybciej, bez względu na to, jaka będzie to forma budownictwa. Władze miasta, i nie tylko one, winny zwrócić się ku budownictwu tradycyjnemu na terenach już uzbrojonych. Należy także zwiększyć zainteresowanie budownictwem domów dla pracowników ze strony samych' zakładów pracy, a także zwiększyć pomoc dla obywateli podejmujących budownictwo jednorodzinne" . N a zakończenie radny Tadeusz Mateiski podkreślił, iż zdając sobie sprawę z tego. że projekt Planu Społeczno-Gospodarczego i budżetu miasta na rok 1983 w wielu dziedzinach nie gwarantuje w pełni zaspokojenia potrzeb mieszkańców Poznania, wnosi w Imieniu radnych Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej o jego przyjęcie, ponieważ z wielu wariantów - ten jest w obecnej sytuacji gospodarczej możliwy do przyjęeia. Radna Marianna Kempara- Polcyn, przedstawiając opinię Zespołu Radnych Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, stwierdziła, iż ostateczna wersja projektu Planu i bu
dżetu na rok 1983 odbiega od najskromniejszego wariantu założeń Planu na lata 1983-1985. Doceniając wielkie potrzeby gaiasta w zakresie budownictwa mieszkaniowego, oświaty, służby zdrowia i kultury, które winny być zaspokojone, Zespół Radnych Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego jest zdania, że bezwzględne pierwszeństwo w nakładach inwestycyjnych województwa, które dotuje w trzech piątych budżet miejski, ma rolnictwo i gospodarka żywnościowa. "W powodzi wskaźników obrazujących inwestycje głównie komunalne - stwierdziła radna Marianna Kempara-Polcyn - skromnie prezentują się dwa kontynuowane zadania, a mianowicie: drenowanie 27 ha użytków rolnych w Państwowym Gospodarstwie Rolnym N aramowice i regulacja rzeczki Michałówki, a także bieżące wydatki związane z funkcjonowaniem administracji rolnej, służb rolnych, placówek i instytucji obsługujących rolnictwo. Zakładana w Planie budowa bloku mieszkalnego dla osiemdziesięciu pięciu rodzin pracowników Państwowego Gospodarstwa Rolnego N aramowice oraz domu mieszkalnego osiemnastorodzin - nego dla Instytutu Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Strzeszynie nie zmieniają zbytnio dysproporcji nakładów w różnych działach gospodarki miasta". W związku z tym, radna Marianna Kempara-Polcyn w imieniu mieszkańców dzielnic peryferyjnych-rolników zgłosiła wniosek w sprawie ujęcia w Planie zadań związanych z melioracją i zaopatrzeniem gospodarstw rolnych w wodę. Dotyczy to głównie tak produkcyjnych osiedli, jak Krzesiny i Spławie, w których ze względu na dobrą jakość gruntów ornych i użytków zielonych koncentruje się liczący się w dostawach żywności chów inwentarza. Czyż mieszkańcy byłych podmiejskich wsi Spławie iKrzesiny, włączonych w granice miasta, płacący specjalny podatek do jego skarbca, muszą następne ćwierćwiecze oczekiwać na spełnienie swych słusznych postulatów? Woda dla Krzesin i Krzesinek była ujęta w planie na rok 1982 i mieszkańcy domagają się sfinansowania tej - odkładanej podobno na okres po roku 1985 - inwestycji. W sprawie tej mieszkańcy Spławia wystosowali petycję do wojewody poznańskiego. W świetle tych dramatycznych apeli, nieporozumieniem wydaje się instalowanie wodociągów i kanalizacji na powstałym mimo protestów mieszkańców Winograd osiedlu domków jednorodzinnych Za Cytadelą.
"Z mieszanymi uczuciami - mówiła dalej radna Marianna Kempara-Polcyn - przyjmuje Zespół Radnych Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego takie inwestycje ujęte w Planie, jak: centrum sterowania ruchem ulicznym za 38 min zł, budowa tzw. zielonej
fali za 28 min zł, budowa domu przedpogrzebowego na cmentarzu miłostowskim za 24 min zł, budowa zwykłego wysypiska śmieci w Biedrusku za 60 min zł." Ponadto radna Kempara- Polcyn zgłosiła do protokołu wnioski Komisji Wychowania, Oświaty i Kultury następującej treści: l.
Rozważyć możliwość wystąpienia do władz centralnych o ujednolicenie plac pracowników bibliotek, zatrudnionych w różnych resortach, bowiem w ramach tego samego zawodu występują duże różnice w wysokości zarobków. Np. bibliotekarze wyższych uczelni i szkół mają krótszy wymiar czasu pracy i wyższe płace od bibliotekarzy zatrudnionych w Miejskiej Bibliotece Publicznej. 2. Biorąc pod uwagę, że książka i biblioteka są podstawowymi narzędziami w upowszechnianiu kultury wśród społeczeństwa, władze miasta winny konsekwentnie realizować plan budowy bibliotek i filii bibliotecznych. 3. Rozważyć możliwość przydzielenia przez poszczególne zarządy spółdzielni mieszkaniowych odpowiednich lokali na zorganizowanie filii bibliotecznych. 4. Wystąpić do kierownictw wyższych uczelni i studiów pedagogicznych z · wnioskiem o zwiększenie naboru kandydatów na najbardziej deficytowe kierunki studiów nauczycielskich, głównie wychowania przedszkolnego i nauczania początkowego, oraz o organizowanie kursów pedagogicznych na wszystkich uczelniach. 5. Wszystkim nauczycielom nie posiadającym odpowiednich kwalifikacji, którzy sprawdzili się w pracy i których dalsze zatrudnienie będzie konieczne, zapewnić uzyskanie wyższego wykształcenia oraz kw ali fi - kacji pedagogicznych. G. Wzmocnić Wydział Oświaty i Wychowania Urzędu Miejskiego, przydzielając mu trzy etaty, w tym dwa dla działalności podstawowej i jeden administracyjny. 7. Komisja, przyjmując do akceptującej wiadomości projekt Planu Społeczno-Gospodarczego i budżetu miasta w zakresie oświaty i kultury, wnosi o: bezwzględne zapewnienie środków na realizację remontów kapitalnych szkół oraz na wy datki rzeczowe; udzielenie pomocy Wydziałowi Kultury i Sztuki w uzyskaniu środków na remont Teatru Wielkiego i Teatru Polskiego oraz na działalność bieżącą przedsiębiorstw podległych Wydziałowi. "Zgłaszając powyższe uwagi do projektu Planu Społeczno-Gospodarczego i budżetu miasta na rok 1983 powiedziała radna Kempara- Polcyn - a także licząc na ich uwzględnienie w działalności władz miejskich i ich agend, Zespół Radnych Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przyjęciem przedmiotowych dokumentów, choć nie w pełni one satysfakcjonują" . Radny Józef Kordys, przekazując uwagi
Zespołu Radnych Stronnictwa Demokratycznego, stwierdził m. in., że budżet miasta wykazuje dynamikę 139,6% w stosunku do 1982 r., jednak prawie cały ten wzrost jest związany z dotacją dla Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego. "W planie na 1983 r. - mówił radny J ózef Kordys - zakłada się oddanie do użytku w uspołecznionym budownictwie mieszkaniowym 3340 mieszkań. Budownictwo wprawdzie zakłada wzrost o 9,5% w produkcji podstawowej w stosunku do 1982 r., ale wzrost ten nie odzwierciedla efektów rzeczowych a tylko wartościowe. W związku z czym nasuwa się wniosek o powołanie zespołu ekspertów, który dokona obiektywnej oceny przyczyn pogłębiającego się regresu w budownictwie mieszkaniowym oraz przedłoży organom założycielskim przedsiębiorstw budowlanych propozycje konkretnych decyzji. Wyjaśnienia wymaga również czas oczekiwania na mieszkanie. Porównując to, iż w Poznaniu na mieszkanie oczekuje 95 000 wnioskodawców, z rocznym wykonaniem planu budownictwa mieszkaniowego okres wyczekiwania wynosi 19,5 roku, a nie jak podano w materiałach 13 - 14 lat. "N akłady inwestycyjne na realizację zadań gospodarki komunalnej na rok 1983 wynoszą 1,8 min zł - co stanowi wzrost dwukrotny w stosunku do średniorocznych z lat 1976-1980 - lecz nie pokrywają one wszystkich potrzeb. Przeznaczając 87% nakładów na inwestycje kontynuowane, mające stanowić efekt 1983 r., nieznaczną część nakładów będzie można przeznaczyć na infrastrukturę związaną z rozwojem budownictwa po roku 1985. l tu nasuwa się następujący wniosek: ze względu na brak wyprzedzenia już i tak ograniczonego budownictwa mieszkaniowego przez zagwarantowanie odpowiednich zasobów wody, energii cieplnej, instalacji przewodowych wnioskujemy o wystąpienie Prezydium Rady do Wojewódzkiej Rady N arodowej z postulatem o zwiększenie środków na wykonawstwo zadań przez przedsiębiorą stwa nadzorowane przez wojewodę poznańskiego, a realizujące podstawowe zadania w zakresie infrastruktury technicznej dla Poznania. Głównie chodzi o inwestycje związane z wodociągami i kanalizacją, jak również z ciepłownictwem, gdyż te przedsiębiorstwa znajdują się w gestii wojewody poznańskiego" . N astępna sprawa, którą poruszył radny J ózef Kordys, dotyczyła drobnej wytwórczości i działalności przedsiębiorstw polonijnych. Przedsiębiorstwa te zakładają wzrost sprzedaży w porównaniu z 1982 r. o 50%, co stanowi 29% ogólnej wartości sprzedaży pochodzącej z drobnej wytwórczości. Stąd wnioski: aby wzrost sprzedaży przedsiębiorstw polonijno-zagranicznych nie odbywaj się tyl
Sprawozdaniako przez podnoszenie cen, ale i przez wzrost dóbr materialnych; aby surowce i materiały, które służą do produkcji, pochodziły z importu; aby wystąpić poprzez Urząd Wojewódzki z inicjatywą ustawodawczą dotyczącą wprowadzenia do ustawy budżetowej na 1983 r. postanowienia, że podatek dochodowy i obrotowy płacony przez firmy polonijno-zagraniczne będzie stanowił składnik budżetów terenowych. W uzasadnieniu tych wniosków radny Kordys stwierdził, iż: "rozwój firm polonijnych w Poznaniu jest bardzo dynamiczny, a przecież firmy te korzystają z miejskiej infrastruktury technicznej i dlatego, podobnie jak drobna wytwórczość, powinny świadczyć na rzecz budżetu terenowego" . Ponadto radny Kordys zgłosił następujące wnioski: l. Poznańskie Przedsiębiorstwo Zieleni powinno ująć do planu na rok 1983 remont i modernizację Parku im. Henryka Dąbrowskiego. 2. Ustalić ostateczną liczbę miejsc w domach pomocy społecznej. 3. Przeznaczyć odpowiednie środki na ochronę środowiska, bowiem, jak wynika z materiałów, sytuacja w zakresie ochrony wód ulegnie pogorszeniu. N a zakończenie mówca podkreślił, iż znając trudności, jakie występują w kraju, Zespół Hadnych Stronnictwa Demokratycznego wnioskuje o przyjęcie przedłożonego projektu Planu Społeczno-Gospodarczego i budżetu miasta Poznania na rok 1983, traktując te dokumenty jako otwarte, zwłaszcza w aspekcie 3 U chwały w sprawie Planu Społeczno-Gospodarczego, z którego wynikają zobowiązania dla prezydenta miasta w przedmiotowej sprawie. Przewodniczący obrad, radny Stanisław Antczak, zaproponował, aby dwa spośród wniosków, które zgłosił radny Józef Kordys w imieniu Zespołu Radnych Stronnictwa Demokratycznego, Rada przekazała do opracowania Prezydium Rady i zobowiązała je do udzielenia na następnej sesji informacji, jakie znalazły one rozwiązanie. Wnioski te są o tyle istotne, że dotyczą bardzo newralgicznego tematu, jakim jest budownictwo mieszkaniowe. Propozycję Rada zaakceptowała.
Radny Andrzej Piotrowski, ustosunkowując się do projektu Planu Społeczno-Gospodarczego oraz budżetu miasta na rok 1983 w imieniu Zespołu Młodych Radnych, stwierdził, iż autorzy tego projektu starali się ułożyć Plan tak, ażeby skutki kryzysu gospodarczego jak najmniej dotknęły mieszkańców Poznania, a jednocześnie, aby zagwarantować wszechstronny rozwój miasta w przyszłości. Skutki kryzysu najbardziej dotykają ludzi młodych, którzy wchodzą w życie i usamodzielniają się. Przewidywane wybudowanie 3340 mieszkań w bieżącym roku, tj.
o ok. 2CXX) mniej niż w latach siedemdziesiątych, nie zadowala. Ponadto niepokoi fakt braku terenów uzbrojonych pod przyszft budownictwo mieszkaniowe, co już jest i będzie w przyszłości hamulcem wzrostu liczby oddawanych mieszkań. Stąd Zespół Młodych Radnych wnioskuje o pełne wykorzystanie mocy przerobowych poznańskich przedsiębiorstw budowlanych, ażeby - jeśli jest to możliwe - przekroczyć planowane wielkości oddawanych mieszkań, a także o generalne uporządkowanie przez administrację spraw związanych z uzbrojeniem terenów pod to budownictwo. Niepokojąco wygląda przebieg inwestycji gospodarki komunalnej . Niektóre z nich, np. oczyszczalnia ścieków w Koziegłowach, mają już dziesięć lat. W związku z tym, prezydent Poznania winien na jednej z najbliższych sesji przedstawić informację na temat realizacji ważnych inwestycji gospodarki komunalnej, ze szczególnym uwzględnieniem przyczyn tak długiego prowadzenia tych zadań. W szkolnictwie nadal przepełnione beia szkoły na nowych osiedlach i trudno będzie osiągnąć dobre efekty nauczania oraz wychowania w szkołach przewidzianych na 600, a przyjmujących dziennie 2CXX) dzieci. SHid władze miejskie winny zwrócić szczególna uwagę na realizację zadań inwestycyjnych oświaty i dotrzymywanie terminów oddawania szkół przez wykonawców. Ponadto należy rozważyć możliwość zapewnienia środków na rozbudowę sali gimnastycznej dla szkoty Mistrzostwa Sportowego Gimnastyki Artystycznej. Dziewczęta tej szkoły szczycą się wieloma tytułami mistrzowskimi, a ćwiczenia odbywają się w różnych punktach miasta, bowiem sala gimnastyczna Liceum Ogólnikształcącego im. Dąbrówki jest za niska Zdaniem Zespołu Młodych Radnych, poszczególne wielkości Planu nie wpłyną w odczuwalny sposób na poprawę warunków życiowych mieszkańców. Plan jest jednak kontynuacją wieloletniego programu rozwoju miasta w aktualnej sytuacji gospodarczej. Plan ten należy przyjąć, z uwzględnieniem wniosków i zastrzeżeń, jest to bowiem program minimum w stosunku do potrzeb miasta i musi być w pełni zrealizowany do końca roku. Radny Jan Pluciński przedstawił następujące wnioski: I. Dokonać lustracji wszystkich osiedli mieszkaniowych i tam, gdzie jest to możliwe, wybudować dodatkowe bloki w celu pełnego wykorzystania terenów uzbrojonych. 2. Zakłady pracy realizujące budownictwo zakładowe winny włączyć do niego przyszłych użytkowników. Zwrócił również uwagę, iż nie należy nadmiernie rozwijać budownictwa jednorodzinnego, Jeżeli brak jest terenów uzbrojonych, aby nie
Osiedlu Plewiska, w Piątkowie czy Szczedopuszczać do sytuacji, jaka wystąpiła na pankowie, gdzie nie ma wody zdatnej do picia z uwagi na brak sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Wobec wyczerpania listy dyskutantów, przewodniczący obrad, radny Stanisław Antczak, zamknął dyskusję nad tym punktem porządku. Informację o realizacji wniosków i postulatów zgłoszonych przez przedstawicieli ogniw samorządu mieszkańców na XXIV Sesji w dniu 28 września 1982 r. doręczono radnym przed sesją. Radny Stanisław Antczak poinformował, iż informacja była omawiana na posiedzeniu Komisji Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego oraz Prezydium Rady w dniu 2 marca. Członkowie Prezydium Rady postanowili do wykazu wniosków zgłoszonych przez samorządy mieszkańców włączyć dodatkowy: o zbudowanie w mieście domu pomocy społecznej - Domu , ,Złotej Jesieni" , z uwagi na to, że w Poznaniu żyje bardzo dużo ludzi starych, samotnych, zniedołężniałych, którzy pozbawieni są opieki. Rada jednomyślnie zaaprobowała wniosek Prezydium Rady, uznając go w sensie społecznym za bardzo ważny, o którym należy mówić we wszystkich środowiskach i wspólnym wysiłkiem dążyć do jego zrealizowania. Jednocześnie Rada zobowiązała Prezydium do rozpatrzenia na najbliższym posiedzeniu informacji Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego na temat możliwości budowy Domu "Złotej J esieni" .
Informację o realizacji wniosków i postulatów zgłoszonych przez przedstawicieli ogniw samorządu mieszkańców na XXIV Sesji Miejskiej Rady Narodowej, Rada przyjęła do akceptującej wiadomości oraz zobowiązała Komisję Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego do dokonywania na swoich posiedzeniach okresowych kontroli stopnia realizacji wniosków zgłoszonych przez samorządy mieszkańców. Przed przystąpieniem do kolejnego punktu porządku obrad, radny Stanisław Antczak zapoznał Radę z inicjatywą grupy radnych - członków Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z dzielnicy Grunwald. Radni ci zredagowali swój program pracy na okres wiosenno-letni pod hasłem: Kochajmy i upiększajmy Poznań. Radni chcieliby wysiłkiem społecznym uporządkować dzielnicę. Prezydium Rady na posiedzeniu w dniu 2 marca uznało inicjatywę radnych z dzielnicy Grunwald za słuszną i potrzebną. Celowe byłoby, aby do podobnej akcji porządkowania i upiększania miasta włączyli się, jako jego współgospodarze, wszyscy radni, po to, aby Gród Przemysława miał opinię miasta czystego i pięknego.
Prezydent miasta zarządzeniem z dnia 27 stycznia 1983 r. powołał przy ekspozyturach Urzędu Miejskiego zespoły komunalno-porządkowe do koordynowania działań zmierzających do poprawy porządku i estetyki miasta. W związku z tym, radny Stanisław Antczak zaproponował, aby radni podejmujący inicjatywę grupy radnych z Grunwaldu nawiązali kontakt i współpracę z dzielnicowymi zespołami komunalno-porządkowymi. Informacja o pracy Prezydium Rady za okres od dnia l czerwca 1982 do 31 stycznia 1983 r. została radnym doręczona przed sesją. Rada przedmiotową informację przyjęła do akceptującej wiadomości. W wyniku głosowania jawnego, przy jednym głosie wstrzymującym się, Rada podjęła uchwałę w sprawie ustalenia wysokości funduszu zasobowego i podziału nadwyżki budżetowej z 1982 r. oraz, również, przy jednym głosie wstrzymującym się - uchwałę w sprawie Miejskiego Funduszu Rozwoju Kultury na 1983 r.
Fundusz zasobowy na 1983 r. ustalono w wysokości 2% wydatków bieżących objętych budżetem, zaś dochody i wydatki budżetu miasta na 1983 r. powiększą się o nadwyżkę budżetową z 1982 r. w wysokości 331 min zł. Osiągniętą nadwyżkę przeznacza się na kapitalne remonty ciągów komunikacyjnych w mieście oraz na: kontynuowanie remontu palmiarni -- 200 min zł; remonty szkół - 106 min zł; dla Poznańskich Ośrodków Sportu i Rekreacji - 20 min zł; na przeprowadzenie koniecznego remontu dachu siedziby Urzędu Miejskiego - 5 min zł.
" Uchwala się plan Miejskiego Funduszu Rozwoju Kultury na 1983 r. w wysokości 429 693 000 zł - czytamy w U chwale Rady - oraz środki w tej samej wysokości z przeznaczeniem na finansowanie działalności instytucji artystycznych, jednostek organizacyjnych i zadań wyodrębnionych szczebla miejskiego" . "Fundusz Rozwoju Kultury - czytamy w uzasadnieniu - został ustanowiony na mocy U stawy z dnia i maja 1982 r. o Narodowej Radzie Kultury oraz o Funduszu Rozwoju Kultury w celu stworzenia materialnych warunków dla wszechstronnego rozwoju kultury polskiej [...] Plan Miejskiego Funduszu Rozwoju Kultury, który stanowić będzie główne źródło finansowania całokształtu działalności kulturalnej miasta [...] , obejmuje przede wszystkim twórczość artystyczną oraz działalność instytucji artystycznych, ochronę dóbr kultury oraz muzealnictwo, biblioteki oraz rozwój czytelnictwa, działalność domów kultury, społeczny ruch kulturalny oraz regionalne stowarzyszenia kulturalne, utrzymanie, budowę oraz rozbudowę obiektów oraz urządzeń służących działalności kulturalnej, upowszechnianie kultury polskiej za.
Sprawozdania
granicą oraz współpracę kulturalną z zagranicą, inne wydatki związane z kulturą i sztuką. Dochodami Miejskiego Funduszu Rozwoju Kultury są w głównej mierze: środki przekazywane z funduszu wojewódzkiego, środki przekazywane przez Radę Narodową z nadwyżek budżetowych, okresowe dopłaty do cen biletów wstępu na imprezy kulturalne" . Przewodniczący Komisji Redakcyjnej Projektów Uchwał, radny Antoni Pietrzykowski, przedstawiając wniosek o podjęefe uchwały w sprawie Planu Społeczno-Gospodarczego miasta na 1983 r., zaproponował wprowadzenie dodatkowego 4, o następującej treści: "Rada zobowiązuje Prezydium Miejskiej Rady Narodowej do wystąpienia o dodatkowy przydział środków z nadwyżki budżetowej do Wojewódzkiej Rady N arodowej w Poznaniu". Uzasadniając wniosek stwierdził, iż mimo że przewodniczący obrad proponował, aby dwa wnioski zgłoszone przez radnego Józefa Kordysa, a dotyczące powołania specjalnego zespołu ekspertów oraz wystąpienia o dodatkowe środki, rozpatrzyło Prezydium, Komisja uważa, że sytua.cja, w jakiej obecnie znajduje się miasto, wymaga mocniejszego podkreślenia tego faktu. Jednocześnie w imieniu Komisji zaproponował, aby prezydent Poznania zwrócił szczególną uwagę na możliwość weryfikacji tych wszystkich zadań, które zostały wymienione w załącznikach, a zwłaszcza w załączniku nr 5, w kierunku szukania dalszych możliwości działań oszczędnościowych poprzez ograniczenie względnie skreślenie niektórych zadań i przeznaczenie uzyskanych środków na potrzebniejsze cele. Innego postanowienia w tym przedmiocie przyjąć nie można z tych względów, że cała procedura planistyczna i finansowa związana z przyznawaniem środków nie pozwala na konkretne wyszczególnienie tych zadań, które ewentualnie można by ograniczyć czy przesunąć. Komisja uważa jednak za konieczne, aby rozważono możliwość jak najbardziej celowego wykorzystania wszystkich środków i dokonania ograniczeń wszędzie tam, gdzie jest to tylko możliwe.
W kwestii zwiększenia dodatkowych środków na rolnictwo, Komisja proponuje jednak pozostawienie dotychczasowego układu. ponieważ obejmuje on to wszystko, co można przeznaczyć w obecnej chwili na rolnictwo w ramach Planu, tym bardziej że ogólne założenia w budżecie wojewódzkim na ten cel przewidują 1366185 000 zł. I właśnie wszystkie problemy, które związane są ż rolnictwem, znajdują tam większe odbicie. Nie znaczy to, że środki, jakie na ten cel można przeznaczyć w mieście, są wystarczające, ale w chwili obecnej, w takim układzie budżetu, i przy tak okrojonych zadaniach
planistycznych, nie można pozwolić - zdaniem Komisji - na wyraźne ograniczenie innych celów dla preferowania rolnictwa. Radny Pietrzykowski zaproponował podjęcie uchwały w sprawie planu i budżetu miasta na rok 1983 bez zmian, tj. w treści, jaka została zaproponowała w projekcie. Radna Marianna Kempara- Polcyn, nie zgadzając się ze stanowiskiem Komisji, stwierdziła z naciskiem, iż zawsze wnioski dotyczące rolnictwa, zgłaszane wielokrotnie na sesjach, były tak właśnie traktowane. 0,6<4 nakładów na rolnictwo w mieście jest nie do przyjęcia. Zdaniem radnej, należy oszczędzać w innych dziedzinach gospodarki, aby móc poświęcić więcej środków na rolnictwo, a przede wszystkim na wyposażenie dzielnic peryferyjnych w ramach gospodarki komunalnej. Nie odstępując od swego wniosku, poinformowała, iż z tymi sprawami będzie również występowała na następnych sesjach. Jeszcze raz zaproponowała, aby wniosek jej został uwzględniony, bowiem jest to opinia Zespołu Radnych Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego oraz Komisji Rolnictwa, Gospodarki Żywnościowej i Leśnictwa, a także żądania wyborców. W wyniku przeprowadzonego głosowania, za wnioskiem radnej Marianny Kempary- Polcyn opowiedziało się trzynastu radnych.
Rada, w wyniku głosowania jawnego, podjęła uchwałę w sprawie Planu Społeczno-Gospodarczego miasta Poznania na rok 1983.
Za podjęciem uchwały głosowało pięćdziesięciu siedmiu radnych, przeciw - dwunastu, wstrzymało się od głosu czternastu radnych. U chwałę w sprawie budżetu miasta na rok 1983 Rada podjęła przy ośmiu głosach wstrzymujących się. Za podjęciem uchwały głosowało siedemdziesięciu pięciu radnych. Prezydent Poznania Andrzej Wituski, udzielając odpowiedzi na wnioski, poinformował m. in., iż temat zmiany propozycji naboru do szkół licealnych i ponadpodstawowych jest tematem lat 1982 i 1983. Aktualnie w szkołach licealnych uczy się ok. 2CXX) uczniów. N abór do liceów ogólnokształcących w 1983 r.
będzie wynosił 1500 uczniów. W najbliższym czasie odbędzie się spotkanie z udziałem Kuratorium Oświaty i Wychowania, Wydziału Oświaty i Wychowania U rzędu Miejskiego oraz radnych z Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski", na którym zostaną ustalone formy pomocy dla tych szkół zawodowych, w których występują trudności z naborem uczniów. Ponadto Andrzej Wituski ustosunkował się do wniosku radnego Józefa Kordysa.
Andrzej Rejmoniak, dyrektor Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego, przedstawił informację o realizacji wniosków zgłoszonych przez radnych na sesji w dniu 10 lutego 1983 r.
.,W nawiązaniu do udzielonych już wyjaśnień pisemnych na poszczególne zagadnienia interpelacyjne poruszone na XXVI Sesji - powiedział na wstępie Andrzej Rejmoniak - pragnę przedstawić szerzej tło krytykowanych zjawisk i ustosunkować się do nich. "Powszechne są uwagi pod adresem Punktów Nadzoru Kuchu, a w szczególności kierujących nimi dyżurnych ruchu. Sytuacja jest niepomyślna. Jeszcze w 1979 r. zatrudnialiśmy średnio 126 dyżurnych. Rok 1980 był rokiem prosperity, albowiem średnio w tym roku mieliśmy 138 dyżurnych. W następnych latach zatrudnienie systematycznie malało i wynosiło: w 1981 r. - 128 dyżurnych, w 1982 r. - 120, a na dzień 28 lutego 1983 r. - już tylko 103. Rzeczywiste potrzeby, aby móc obsadzić wszystkie Punkty Nadzoru Ruchu oraz kontrole lotne (dziesięciu dyżurnych), wynoszą 16) dyżurnych. Prawie wszystkie te stanowiska obsadza się aktualnie poprzez zatrudnianie z tzw. dnia wolnego. Jest to jednak ćwierćśrodek, ponieważ ludzie ci są zmęczeni, pracują bez dni wolnych, nie mówiąc o rosnącej liczbie nadgodzin. Zaznaczyć należy, że od grudnia 1981 r. do lutego 1982 r. odeszło na wcześniejsze emerytury ok. 40% załogi nadzoru ruchu [...]. Ewentualni kandydaci nie podejmują tej pracy, uzasadniając to: niskimi zarobkami (oferujemy ok. 8CXX) zł); zmianowością pracy; koniecz nością pracy w niedziele, święta i wolne dni; nieprzyjemną pracą, bo trzeba się «użerać i z kierującymi i z pasażerami». "Mimo to, nie tolerujemy pracy złej! l tak w 1982 r. ukarano: upomnieniami - 19 osób, naganami - 6 osób, potrąceniami premii - 11 osób, zwolnieniami - 13 osób; tj. razem 49 osób. Ponadto przeprowadzono rozmowy na temat dyscypliny z 32 osobami. Nie wszyscy też dyspozytorzy ruchu pracują żle. Są również dobrzy, bardzo dobrzy, tak jak i w całym profilu naszej załogi. Sredni wiek zatrudnionych dyżurnych waha się w granicach 40 - 45 lat. Przeciętne wykształcenie - zawodowe i podstawowe; średnie posiada tylko 30 dyżurnych. Należy dodać, że stan zdrowia dyżurnych ruchu jest także nie najlepszy, ponieważ w roku 1982 absencja chorobowa na jednego zatrudnionego wynosiła 34 dni. Dyżurni ruchu rekrutują się zresztą w ogóle z byłych konduktorów i specjalnych predyspozycji do kierowania ludźmi i taborem nie posiadają. "Reasumując, należałoby zwiększyć zatrudnienie o ok. 60 osób, co poprawiłoby dyspozycyjność taborem i dyscyplinę pracy, zwłaszcza, że ok. 10 - 15 miernych dyżurnych trzeba *by było przesunąć do innej pracy. Aktualnie podjęte w kierownictwie Przedsiębiorstwa doraźne i natychmiastowe działania dla poprawy dyspozycyjności są następujące: dla wyróżnienia, dyżurni ruchu otrzymają pokrowce na czapki (zleciliśmy uszycie pokrowców w kolorze czerwonym, choć brak dla kilku dyżurnych po prostu mundurów, które najwcześniej mamy otrzymać w kwietniu); od l marca wprowadziłem systematyczne kontrole pracy poszczególnych Punktów [...]. Mamy jeszcze dziesięć linii autobusowych nie objętych stałym nadzorem. Kolejny dworzec "Podwale" byłby już dziś niezbędny, a "Górczyn" (autobusowy) wymaga przebudowy, gdyż jest niefunkcjonalny. "Kilka zdań na temat punktualności. Kładziemy obecnie akcent na regularność. W tym celu, wszystkie Punkty Nadzoru Ruchu otrzymują diagramy odjazdów oraz wariantowe tablice decyzyjne z regularnymi interwałami częstotliwości, na wypadek braku określonej liczby jednostek na danej linii. Mamy jednak taką sytuację w trakcji tramwajowej, która uniemożliwia utrzymanie regularności wyjazdów od samego rana. Chodzi o miejsce postoju ok. 40 pociągów na jednym torze (czynnym) w rzędzie, na ul. Przybyszewskiego. Takiej sytuacji nie ma nigdzie w kraju. Mamy koncepcję, jak zlikwidować ten stan. Jest to skromna inwestycja - budowa torów odstawczych na ul. Budziszyńskiej. Niestety - w ubiegłym roku nie otrzymaliśmy <z decyzji Rady) absolutnie żadnych środków finansowych na kontynuację tego przedsięwzięcia. "W ogóle w całym zapleczu sytuacja jest niepokojąca. Mamy obecnie 411 autobusów, a brakuje 16) miejsc postojowych (umownych) oraz 13 stanowisk obsługowo-naprawczych. Jednostek tramwajowych posiadamy dziś 486, a miejsc postojowych brakuje dla 168 oraz 6 stanowisk obsługowo-naprawczych.
Według informacji z Dyrekcji Rozbudowy Poznania, nie ujęto w Planie - jako kontynuowanych i rozpoczętych już w 1 2 r.
- wspomnianych dwóch zadań inwestycyjnych: torów odstawczych przy ul. Budziszyńskiej i tymczasowej zajezdni autobusowej na ul. Fortecznej. A przecież to właśnie tramwajom na ul. Fortecznej zabraliśmy część hali (2 długie ciągi), pogarszając możliwość napraw, przeglądów i konserwacji. Potrzeby w tym zakresie są następujące: na tory odstawcze - 20 084 (XX) zł, na zajezdnię A - 31561400 zł. Razem 59 645 400 zł. Budowa tych dwóch obiektów jest koniecznością wynikającą z wieloletnich opóźnień rozbudowy zaplecza technicznego dla tramwajów i autobusów. "Chciałbym w tym miejscu skonkretyzować trzy wnioski, jako niezbędne dla zagwarantowania rozwoju komunikacji w Poznaniu: l. Konieczne jest zaplanowanie środków w wysokości 59 645 400 zł na 1983 r. na dokończenie rozpoczętych w 1982 r. inwesty
Sprawozdania
cji. 2. Rozumiejąc bardzo trudną sytuację finansową w kraju i województwie, proponujemy wprowadzić do planu na lata 1984- 1985 budowę zajezdni autobusowej przy ul.
Bolka- Rubież, zajezdni tramwajowej dla taboru szybkiego tramwaju - w takim terminie, aby jej zakończenie nastąpiło łącznie z oddaniem pierwszego odcinka trasy tramwajowej - przystanku zbiorowego "Podwale", podstacji trakcyjnej "Śródmieście". 3. Proponuję i proszę, aby jedno z najbliższych posiedzeń Komisji Gospodarki Komunalnej, Komunikacji i Łączności Rady poświęcić komunikacji zbiorowej i zapoznaniu się z warunkami pracy załogi na zapleczach [.. - ] . "Wywiera się różnymi drogami silną presję na Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, aby rozwijało linie podmiejskie. Mamy ich obecnie 21, obsługiwanych przez 56 jednostek. Komunikacji autobusowej domagają się: Golęczewo, Chludowo, Zielątkowo, Kaźmierz, Niepruszewo, Zarzewo, Dąbrowa I i II, Wysogotowo, Zalasewo, Garby, Wierzonka (do centrum wsi), Baranowo, Chyby, Napacfcanie. To są postulaty jedynie z lutego i marca bieżącego roku. Ja odmawiam. Ale stoję pod zarzutem, że nie rozumiem istotnych potrzeb ludzi. Tymczasem mamy jeszcze ciągle w mieście potoki pasażerów większe aniżeli podaż miejsc przewozowych. Np. na odcinku ciągu komunikacyjnego na ul. Obornicka- Pułaskiego w godzinach szczytu rannego zdolność przewozowa wynosi 4980 pasa
żerów, a potok wynosi 6000. N a ul. Głogowskiej, w kierunku Górczyna, w szczycie południowym potąk pasażerów wynosi, 7000, a zdolność przewozowa - 6240. Na ul. 28 Czerwca, w kierunku Dębca, w godzinach szczytu rannego zdolność przewozowa wynosi 6 , a potok pasażerski - ok. 8CXX) w ciągu godziny. Stan taki występuje również na wielu innych ciągach komunikacyjnych, a szczególnie wtedy daje się odczuć, gdy brak-ije taboru z przyczyn usterek, awarii i braków obsługi. Teza wynikająca z tego stanu rzeczy zatem brzmi: dalszy rozwój inwentarzowy taboru w obu trakcjach wymaga bezwzględnie jednoczesnej rozbudowy zaplecza, którego obecnie nie ma w stopniu wystarczającym" Do przedstawionej informacji pytania i uwagi zgłosili radni: Zdzisław Filipiak, Danuta Żywiecka, Jan Pluciński, Zygmunt Sokołowski, Eugeniusz Korwel, Stanisław Łosiewicz, Andrzej Piotrowski, Monika Leonowicz, Wacław Łukaszewicz i Edmund Kokociński. Wyjaśnień udzielił Andrzej Rejmoniak.
Przewodniczący sesji, radny Stanisław Antczak, zamykając XXVII Sesję podziękował wszystkim radnym i zaproszonym gościom za udział w obradach. Na tym porządek dzienny został wyczerpany. Zamknięcie sesji nastąpiło o godz. 12.20.
Afanan Gen o wefiak
ANEKS
UCHWAŁA MIEJSKIEJ RADY NARODOWEJ Z DNIA 10 MARCA 1983 R.
W SPRAWIE PLANU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO NA ROK 1983 Rada uchwala Plan Społeczno-Gospodarczy miasta Poznania na 1983 r. stwierdzając, ze wielkości Planu nie wpływają w zasadniczy sposób na poprawę funkcjonowania miasta ł zabezpieczają w minimalnym stopniu potrzeby miasta w podstawowych działach jego gospodarki. l Nakłady inwestycyjne jednostek państwowych planu terenowego, przypadające na inwestycje miasta Poznania, wyniosą 1994,4 min zł, w tym roboty budowlano-montażowe 1720,3 mlrj zł. 2. Nakłady na kapitalne remonty jednostek budżetowych planu terenowego wyniosą UOf min zł, w tym na urządzenia komunalne 691 min zł.
3. W 1983 r. wybudowanych zostanie 3340 mieszkań, o 206 tys. m' powierzchni użytkowej, w -ym przez uspołecznione budownictwo wielorodzinne 3004 mieszkania, o 172,4 tys m S powierzchni użytkowej. i Na gospodarkę komunalną przeznacza się kwotę 1831 min zł, z tego na inwestycje zaliczirie do podstawowej struktury technicznej kwotę 1369,2 min zł. 5. Opieką przedszkolną objętych będzie 22,9 tys. dzieci w wieku od trzech do sześciu lat, w tym wszystkie dzieci sześcioletnie. e Liczba miejsc w szpitalach ogółem wynosić będzie 5421, a wskaźnik łóżek na 10 000 mieszkańców - 97 łóżek szpitalnych. Liczba miejsc w żłobkach wzrośnie o 65 i osiągnie 2307 miejsc. Liczba miejsc w domach opieki społecznej wynosić będzie 960. 7" Przedsiębiorstwa budowlano-montażowe planu terenowego osiągną obrót globalny w wysokości 14,8 mld zł, w tym produkcję podstawową - 9,2 mld zł. Przedsiębiorstwa budownictwa komunalnego podporządkowane prezydentowi Poznania osiągną obrót globalny w wysokości 1,7 mld zł, w tym produkcję podstawową - 1,1 mld zł. Kada zobowiązuje prezydenta miasta do wystąpienia o zapewnienie dodatkowych środków finansowych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania miasta, szczególnie w zakresie gospodarki mieszkaniowej i komunalnej. Bada zobowiązuje Prezydium do wystąpienia o dodatkowy przydział środków z nadwyżki budżetowej do Wojewódzkiej Rady Narodowej [. . .]
Sprawozdania
ANEKS
UCHWAŁA MIEJSKIEJ RADY NARODOWEJ Z DNIA 10 MARCA 1983T R.
W SPRAWIE BUDŻETU POZNANIA NA ROK 1983
Miejska Rada N arodowa, po wysłuchaniu opinii Komisji Rozwoju Gospodarczego spodarowania Przestrzennego, uchwala co następuje:
Zago -
U stala się: 1. Dochody jednostkowego budżetu miasta Poznania w wysokości 7 233 186 000 zł oraz wydatki tego budżetu w wysokości 7 233 186 000 zł, zgodnie z Załącznikami Nr 1 i 2. 2. Rezerwę budżetową na nieprzewidziane wydatki dla budżetu miasta w wysokości 31 015 000 zł, określoną także Załącznikiem Nr 1. 3. Dotacje budżetowe w kwocie 2 892 293 000 zł, zgodnie z Załącznikiem Nr 1.
gZ
Przychody zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych, środków specjalnych funduszów celowych budżetu miasta wyniosą 1 560 976 000 zł, w tym dotacja z budżetu 583 091 000 zł, oraz rozchody wyniosą 1 560 976 000 zł, zgodnie z Załącznikiem Nr 3.
DOCHODY 1
WYDATKI BUDŻETU MIASTA NA ROK 1983 (w tys. zt)
Załącznik Nr 1 WEDŁUG DZIAŁÓW
Dział Nazwa Dochody Wydatki 1 1 2 3 « 01 Przemyśl 824 269 - 31 Budownictwo 71847 - 40 Rolnictwo 2144 1679 45 Leśnictwo - 61 70 Gospodarka komunalna 764 918 2 782 871 74 Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne 24 144 1 081 103 Razem: przedsiębiorstwa ijednostki gospodarcze 1 687 322 3 865 714 79 Szkolnictwo ogólnokształcące i wychowanie 1800 1583 918 80 Szkolnictwo zawodowe 400 536 975 87 Kultura fizyczna i sport - 44 500 88 Turystyka i wypoczynek 40 2000 Razem: urządzenia socjalne i kulturalne 2240 2 167 393 89 Różna działalność 40 990 2652 91 Administracja państwowa 50 000 167 412 94 Finanse i ubezpieczenia 3575 - 99 Dochody z gospodarki nieuspołecznionej i od ludności 1 239 750 - 00 Rezerwy - 31015 I Razem: Dochody własne 3 023 877 Wydatki bieżące 6 234 186 II Wpływy ustalone w stosunku procentowym do wartości sprzedaży detalicznej i usług 1317 016 - ID Dotacje 2 892 293 - IV Wydatki na kapitalne remonty - 999 000 Razem: dochody i wydatki 7 233186 7 233 186
Rozdział
24-2994
62-2994
26-3221
19-4012 19-4333 19-4382 19-4383 19-4389
19-4491
19-4493 19-4495 08-4496
20-4512 08-4512
26- 7011 26-7221 26-7231 26-7261 26-7262 26-731"
08-7396
26-7411 26-7415
26-7421
26-7541
26-7551 26-7695
33-7911 33-7912 33-7913 33-7921
Sprawozdania
JEDNOSTKOWY BUDŻET MIASTA NA ROK 1983 (w tys. zl)
Nazwa
3 I
Ogółem: Przemysł Jednostki przemysłu drobnego spółdzielczości pracy Jednostki przemysłu drobnego spółdzielczości pracy Budownictwo
Przedsiębiorstwa budowlano - montażowe, pomocnicze i usługowe gospodarki komunalnej Rolnictwo Gospodarstwa rolne Spółki wodne Popieranie produkcji zwierzęcej Stacje rolnicze i popieranie produkcji rolnej Wojewódzkie biura geodezji, i terenów rolnych Rozliczenia z rolniczymi spółdzielniami produkcyjnymi i kółkami rolniczymi Gminna służba rolna Różna działalność Różne wpłaty przedsiębiorstw i jednostek na rozrachunku gospodarczym Leśnictwo I Gospodarka leśna i łowiecka / Gospodarka leśna i łowiecka Gospodarka komunalna Przedsiębiorstwa gospodarki komunalnej Oczyszczanie miasta Zieleń Ulice, place, mosty i wiadukty Oświetlenie ulic Zarządy gospodarki komunalnej i mieszkaniowej Różne wpłaty przedsiębiorstw i jednostek na rozrachunku gospodarczym Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne Przedsiębiorstwa gospodarki mieszkaniowej N ap rawy prywatnych domów wielomieszkaniowych Różne jednostki obsługi gospodarki mieszkaniowej i komunalnej Wojewódzkie zarządy rozbudowy miast i osiedli wiejskich Zarządy gospodarki terenami Różna działalność Szkolnictwo ogólnokształcące i wychowanie Szkoły podstawowe dla młodzieży Szkoły podstawowe dla dorosłych Dowożenie uczniów do szkół Licea ogólnokształcące dla młodzieży i dorosłych
Dochody 4 824269 71847 2144 559 212766 14042 14284 1800 200nr
Załącznik Nr 2
Wydatki 5 466 30 122 50 11 2 782 871 2139400 80000 160000 309928 85 000
1 QQ3 7767 23100 1 583918 651706 3512 609 33-7931 33-7941
33-7961
33-8211 33-8213
33-8221 33-8222
33-8231 33-8232 33-8241 33-8295
33-8011 33-8012 33-8021 34-8022 33-8031 33-8041 33-8051
34-8051
33-8095
33-8711 33-8712 45-8712 45-8713
45-8714
33-8811 47-8829
74-8994 08-9631
26-9141
26-9143 26-9145 26-9191 26-9192 26-9194
26-9195 26-9197 26-9198
08-9411
08-9911
Sprawozdania
Szkoły ogólnokształcące specjalne Internaty i stypendia dla uczniów szkól ogólnokształcących Zarządy ekonomiczno-administracyjne szkół Przedszkola typu miejskiego Przedszkola przy szkołach podstawowych i ogniska przedszkolne Zakłady opiekuńczo-wychowawcze Pomoc dzieciom w rodzinach zastępczych i własnych Placówki wychowania pozaszkolnego Świetlice dziecięce Kolonie i obozy Różna działalność Szkolnictwo zawodowe Szkoły zasadnicze i równorzędne Szkoły przyzakładowe Technika i licea zawodowe Szkoły artystyczne Policealne szkoły zawodowe Szkoły zawodowe specjalne Internaty i stypendia dla uczniów szkół zawodowych Internaty i stypendia dla uczniów szkół zawodowych Różna działalność Kultura fizyczna i sport Jednostki i urządzenia kultury fizycznej Imprezy sportowe i sport w szkole Imprezy sportowe i sport w szkole Zadania w zakresie upowszechniania kultury fizycznej Ośrodki sportu i rekreacji Turystyka i wypoczynek Szkolne schroniska młodzieżowe Zadania w zakresie upowszechniania turysty ki Różna działalność Rozdzielnictwo biletów żywnościowych Organizacje społeczne Administracja państwowa Rady Narodowe, komisje i prezydia rad narodowych Urzędy miejskie Różne jednostki i zakłady budżetowe Kolegia do spraw wykroczeń Komisje poborowe Wynagrodzenia prowizyjne z tytułu inkasa podatków Różna działalność Wynagrodzenia sołtysów Odszkodowania Finanse i ubezpieczenia Banki i inne instytucje finansowe i kredytowe Dochody z gospodarki nieuspołecznionej i od ludności Podatki i opłaty od indywidualnej gospodarki rolnej 63 535 498966 40965 50 12530 68769 35 000 14012 536975 114675 30 500 193 500 84 391 11500 14500 16000 44 500 2316 1684 4000 35000 2000 900 40990 2652 2652 50000 148 741,5 800 735 1063,5 14 210 230 1400
Rozdział
08-9912
08-9913
73-0013
73-0021 73-0022
73-0023 73-0081 33-0093
26-0093
45-0093
Sprawozdania
Nazwa
Podatki i opłaty od indywidualnej działalności usługowo - produkcyjnej Podatki i opłaty od ludności Inwenstycje, remonty kapitalne i różne rozliczenia Wpływy ustalone w stosunku procentowym od wartości sprzedaży detalicznej i usług Dotacje wyrównawcze Dotacje ze środków budżetu stopnia wojewódzkiego Różne dotacje celowe Rezerwy ogólne Inwestycje i remonty kapitalne jednostek i zakładów budżetowych Inwestycje i remonty kapitalne jednostek i zakładów budżetowych w tym: - Zarząd Dróg i Mostów - Dyrekcja Rozbudowy Miasta Poznania - Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej Inwestycje i remonty kapitalne jednostek i zakładów budżetowych
Dochody 4
Wydatki 5 534950 322 293 70000 1000
Załącznik Nr 3 DOCHODY I KOSZTY (. WYDATKI) ZAKŁADÓW BUDŻETOWYCH, ŚRODKÓW SPECJALNYCH, GOSPODARSTW POMOCNICZYCH I FUNDUSZÓW CELOWYCH BUDŻETU JEDNOSTKOWEGO MIASTA NA ROK 1983 R.
(w tys. zł)
Dochody Koszty Lp. Treść Ogółem (wydatki) w tym: Ogółem dotacja z budżetu I Zakłady budżetowe 1474526 569 666 1474 526 w tym: dział 31 - Budownictwo 2460 2460 " 40 - Rolnictwo 42000 42000 " 79 - Szkolnictwo ogólne i wychowawcze 1233 966 533 966 1233 966 " 87 - Kultura fizyczna i sport 103 000 35 000 103000 " 88 - Turystyka i wypoczynek 3100 900 3100 " 89 - Różna działalność 90000 90000 II Środki specjalne 70400 13 225 70400 w tym: dział 79 - Szkolnictwo ogólnokształcące i wychowawcze 54 000 3500 54000 " 80 - Szkolnictwo zawodowe 16400 9725 16400 III Gospodarstwa pomocnicze 11500 11500 w tym: dział 01 - Przemysł 11500 - 11500 IV Fundusze celowe 4550 4550 w tym: I Fundusz gminny 4100 - 4100 Fundusz dobrowolnych świadczeń społecznych 450 450 Razem: 1 560976 583 091 1560976
8 Kronika m. Poznania 4/83
Sprawozdania
ANEKS WYKAZ ZADAŃ OBJĘTYCH PROJEKTEM PLANU INWESTYCYJNEGO W ROKU 1983 (tv min zl)
N azwa zadania
T. Inwestycje Gospodarki Komunalnej 1. Kontynuowanie w 1983 r.
Wodociągi Wodociąg z Kozichgłów do ul. Głównej Magistrala wodociągowa od ul. Rydzowej do Trasy Hetmańskiej (niedoróbka) Rozbudowa stacji uzdatniania wody w Mosinie (poślizg) Studnia awaryjna w Ławicy (poślizg) Studnia awaryjna na Piątkowie (poślizg - część zadania przekazano w 1981 r. o wartości kosztorysowej 476 tys. zł) Chlorownia wody przy ul. Wiśniowej (poślizg) Trafostacja pod Luboniem Radzewice- Krajkowo ujęcie wody na tarasie zalewowym Warty Zbiorniki wody czystej na Moraskiej Górze Wodociąg z ul. Majakowskiego do ul. Wrzesińskiej Wodociąg z ul. Kurpińskiego do ul. Kosowskiej (zadanie wstrzymano. Część przekazano do użytku w 1982 r. o wartości kosztorysowej 5,3 min zł)j A
Kanalizacja Kanalizacja sanitarna w ul. Jedności Słowiańskiej do centrum handlowego. Zadanie II (poślizg) Kanalizacja deszczowa w ul. Jedności Słowiańskiej do centrum handlowego. Zadanie II (poślizg) Kolektor sanitarny naramowicki. Zadanie II I Kanalizacja deszczowa w ul. Globowej Kolektor górnej strefy od centralnej oczyszczalni ścieków do kolektora prawobrzeżnego z przejściem przez Główną Kolektor junikowski od ul. Srebrnej do ul.
Miastkowskiej Kolektor sanitarny i deszczowy naramowicki.
Zadanie II
Ciepłownictwo Magistrala cieplna zachodnia. Zadanie VI od i komory J 1/2"<10 komory w rejonie ul. Marcelinskiej Magistrala cieplna zachodnia. Zadanie V od komory J 1/2 do komory w rejonie ul. Janickiego Magistrala cieplna od ul. Hetmańskiej w ul.
Dolna Wilda do osiedla Dębieć
20,4 II 1979 VI 1983 79,7 XII 1979 X 1983 92,0 IX 1981 IX 1984
Wartość kosztorysowa 2
Nakłady w 1983 r. 3
79,9 6,2 19,8 4,1 128,0 21,3 1,5 0,4 1.2 0,7 7,8 3,6 20,9 12,8 764,2 144,4 189,7 49,0 229,9 72,0
35,8
132,9
79,7
20,0 189,3 20,9
12,0 70,0 17,8
428,8
51,0
485,1
105,0
973,9
300,5
154,9
170,7
302,4
Terminrozpoczęciazakończenia
VI 1981 Vni 1983 I 1983 II I 1983 II 1977 X 1983 II 1981 VI 1983
IX 1981 V 1983 VIH 1978 VII 1983 IX 1981 IX 1983 X 1979 XII 1984 X 1976 X 1984 XII 1981 XI 1984
XI 1980
XI 1981
IX 1981
XI 1983
IX 1981 VIII 1980 XI 1982
XI 1983 XH 1983 X 1983
X 1978
XI 1984
VIII 1980
VIII 1985
IV 1982
X 1985
Magistrala cieplna od ul. Święcickiego do Osiedla Kopernika (w październiku 1983 r. do przekazania odcinki II-III i IV - 5247 mb)
Oczyszczanie ścieków Budowa centralnej oczyszczalni ścieków w Koziegłowach
Komunikacja Podstacja prostownikowa w ul. Janickiego (poślizg) Zajezdnia transportu gospodarczego przy ul.
Kopanina (niedoróbki) Podstacja prostownikowa na Górnym Tarasie Rataj Linia tramwajowa w ul. Hetmańskiej od ul.
Zamenhofa do Jedności Słowiańskiej Linia tramwajowa w ul. Wmiarskiej-Wołyńskiej. (Część zadania przekazana w 1982 r. - o wartości kosztorysowej 87,5 min zł) Linia tramwajowa w ul. Jedności Słowiańskiej do Osiedla Lecha, wraz z podstacją prostowni - kową Zegrze
Pozostałe Zaplecze socjalne ul. Krańcowa - ZOO (poślizg) Baza produkcji roślinnej w Krzyżownikach (poślizg) Baza Komunalnego Przedsiębiosrtwa Techniki Sanitarnej przy ul. Góreckiej Biurowiec przy ul. Wilczak - podłączenie centralnego ogrzewania (poślizg)
2. Nowo rozpoczynane w 1983 r.
Wodociągi Wodociąg w ul. Jedności Słowiańskiej Magistrala wodociągowa od ul. Wrzesińskiej do ul. N aramowic kiej Wodociąg w ul. Umułtowskiej dla jednostek B,C,K Wodociąg w ul. Kurpińskiego dla jednostki K Sieć wodociągowa dla Marlewa Zwodociągowanie Umułtowa
Kanalizacja Kanalizacja sanitarna i deszczowa dla jednostki Fz Osiedla Rataje Kanalizacja sanitarna dla jednostek B i K w ul. Kurpińskiego od ul. Łużyckiej do Średnicowej Kanał deszczowy dla osiedla Ławica w ul. Dobiegniewskiej Ciepłownictwo Ciepłociąg dla jednostek B, C, K w ul. U mułtowskiej
Sprawozdania
Wartość kosztorysowa 2
251,5
987,5
16,3
40.7
65,4
163,0
102,3
157,4
7,8
27,2
787,9
1,0
25,3
311.0
14,6 23,7 20,0 29,2
6,9
18,3
380,2
67,1
Nakłady w 1983 r. 3
8.S
165,0
0,9
13,1
15.7
43,8
4,6
85,3
3,1
12,1
74,0
0.9
21,6
54,0
6.3 10,0 10,5 24,5
6.6
10,0
51,0
23,0
Termin rozpoczęcia j zakończenia
IX 1979
X 1974
XI 1978
I 1982
X 1980
VI 1980
VII 1978
V 1982
X 1981
IX 1977
Vn 1974
VI 1982
VI 1983
VII 1983
IX 1983 VIII 1983 V 1983 I 1983
V 1983
VIII 1983
VII 1983
IX 1983
X 1985 (ode. V)
XI 1985
VI 1983
VI 1983
VJJI 1984
IX 1983
X 1983
VI 1984
XII 1983
XII 1983
IX 1986
XII 1983
XII 1983
VIII 1985
V 1984 IV 1984 IV 1984 XII 1983
IX 1983
VI 1984
X 1985
X 1984
Sprawozdania
1 ! 2 ! 3 4 1 5 * Pozostałe Budowa domu przedpogrzebowego na cmentarzu Miłostowskim (od ul. Warszawskiej) 24,0 3,0 IX 1983 IV 1985 Wysypisko śmieci w Biedrusku 60,0 9,0 VIII 1983 VI 1985 Słupy reklamowe 4,0 1,0 VII 1983 XI 1984 Doprowadzenie wody do bazy przy ul. Góreckiej 1,2 1,0 VIII 1983 V 1984 I I. Inwestycje Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej 1. Kontynuowane z 1983 r.
Przychodnia obwodowa przy ul. Opolskiej (niedoróbka) 5,9 1,0 I 1982 IV 1983 Zespół lotnictwa sanitarnego Ławica 56,5 23,0 VII 1982 VII 1985 Rozbudowa szpitala onkologicznego przy ul.
Garbary 200,0 41,0 IV 1982 XII 1985 2. N owo rozpoczynane w 1983 r.
Rozbudowa pralni w Szpitalu Zespolonym przy ul. Lutyckiej 278,5 7,5 VII 1983 XII 1985 I I I. Inwestycje Oświaty i Wychowania 1. Kontynuowane w 1983 r.
Przedszkole nr 35 na Osiedlu Piątkowo 3,3 2,6 I 1982 XII 1983 Szkoła na Osiedlu Jana I I I Sobieskiego 10,7 9,0 I 1982 XII 1984 Szkoła nr 101 na Osiedlu Zwycięstwa 15,7 8,0 , I 1982 XII 1984 Szkoła na Osiedlu Tysiąclecia 15,0 0,6 I 1982 XII 1985 2. N owo rozpoczynane w 1983 r.
Przeszkolę na Osiedlu Smochowice 35,0 5,2 1983 1985 Przedszkole przy ul. Za Cytadelą (droga + odszkodowanie) 0,6 0,6 I 1983 XII 1983 IV. Inwestycje Wydziału Kultury Fizycznej i Turystyki 1. N owo rozpoczynane w 1983 r.
Boisko sportowe 30,0 17,0 - - V. Inwestycje Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej 1. Kontynuowane w 1983 r.
Państwowe Gospodarstwo Ogrodnicze N aramowice. Nowe drenowanie obszaru 27 ha 8,5 6,0 1981 1983 Regulacja rz. Michałówki (4,3 km) 7,8 6,9 VIII 1982 VIII 1983
Część pIerwsza
1.1.
W Nowy Kok miasto weszło liczbą 562 984 mieszkańców.
Międzynarodowe Targi Poznańskie uzyskały całkowitą samodzielność gospodarczą; stały się przedsiębiorstwem mogącym w pełni kształtować swą politykę finansową i ekonomiczną. Powstał oddział Towarzystwa Łączności z Polonią Zagraniczną "Polonia". Siedziba mieści się w domu przy ul.
Jaskółczej l.
Powołano do życia Miejskie Biuro Planowania Przestrzennego.
Oddział Handlu Detalicznego Wojewódzkiej Spółdzielni Spożywców "Społem" przejął od Oddziału Produkcji pracownie garmażeryjne. Powołano do życia Rejon Oświetlenia Drogowego przy Zakładzie Energetycznym. Pierwszym jego krokiem było utworzenie Pogotowia Oświetlenia Drogowego (nr tel. 22-22-11). W hali przy ul. Majakowskiego rozpoczęła działalność wytwórnia prefabrykatów Zarządu Dróg i Mostów. Oddano do użytku podróżnych kolejowy przystanek osobowy Karolin (trasa z Poznania do Murowanej Gośliny), bardzo wygodny dla pracowników Elektrociepłowni Karolin, Gazowni Miejskiej i Poznańskich Zakładów Koncentratów Spożywczych "Amino".
3.1.
Urzędowanie rozpoczął nowy wiceprezydent miasta Zbigniew Habel.
4.1.
W siedzibie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się spotkanie władz wojewódzkich z pięćdziesięcioosobową grupą komisarzy woj skowych - pełnomocników Komitetu Obrony Kraju w największych ośrodkach, województwa. W spotkaniu uczestniczyli: członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Stanisław Kałkus, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Łukasik wraz z członkami Sekretariatu, wojewoda poznański Marian Król oraz prezydent Poznania Andrzej Wituski. Obecny by! komisarz-pełnomocnik Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie gen.
bryg. Piotr Przybyszewski. Edward Łukasik, Stanisław Kałkus i Marian Król złożyli podziękowanie oficerom Wojska Polskiego za dotychczasową działalność.
W Dzielnicowym Domu Dziecka przy ul. Pamiątkowej, z rąk sekretarza Konsulatu Generalnego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu - Sergieja Bogołubowa, paczki ze słodyczami odebrali pensjonariusze Domu. Podarunki sprawiły dzieciom wiele radości.
Wznowił działalność "Kamera". Nowy sezon filmem Filipa Bajona ler-Benz. Akcja filmu Poznaniu przed 1939 r.
Klub Filmowy zainaugurowano Limuzyna Daimrozgrywa się w
W galerii Biura Wystaw Artystycznych "Arsenał" odbyło się spotkanie z Wojciechem Siemionem z okazji wystawy grafiki Józefa Gielniaka z jego zbiorów z Wiejskiej Galerii Sztuki w Petry kozach.
Wydarzenia v> Poznaniu (4 -7.1.)
W Poznańskim Teatrze Lalki i Aktora odbyło się spotkanie z choreografem amerykańskim Almą Y oray.
W wieku sześćdziesięciu dziewięciu lat zmarł Zygmunt Kosmowski, przewodniczący Rady Wojewódzkie] Banku Gospodarki Żywnościowej, zastępca dyrektora byłego Oddziału Wojewódzkiego Banku Rolnego, dyrektor byłego wojewódzkiego oddziału Centralnego Związku Spółdzielni Oszczędnościowo- Pożyczkowych, udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 5.1. W czterdziestą pierwszą rocznicę powstania Polskiej Partii Robotniczej odbyło się spotkanie weteranów i działaczy ruchu robotniczego z kierownictwem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W spotkaniu uczestniczył członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Stanisław Kałkus. Przewodniczył Jan Brygier. Przemawiał sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Łukasik. Orderem Sztandaru Pracy II klasy udekorowano Stanisława Bukowskiego, Melanię Kalotę i Kazimierza Ciełejewskiego. Krzyże Komandorskie Orderu Odrodzenia Polski otrzymali: Czesław Bartczak, Czesława Brygier , Jakub Floryszczak, Władysław Górniak, Józef Kaseja, Ignacy Kukurenda, Stanisław Lisiecki, Stefan Majdecki, Jan Pająk, Piort Palczak, Józef Pągowski, Jan Piechuła, Maria Utrata oraz pośmie rtnie Kazimierz Czajka i Konstanty Murawski. Krzyżem Oficerskim udekorowano Stanisława Chojnackiego, Krzyżem Kawalerskim - Władysława Frąckowiaka. Premiera w Teatrze Ósmego Dnia w studenckiej galerii Olgierda N owaka <O. N.) przy ul. Kościuszki. Dano Wzlos według tekstu Lecha Raczaka i wierszy Osipa Mandelsztama. Reżyserował Lech Raczak. Muzyka Lecha Jankowskiego.
U dział wzięli: Adam Borowski, Tadeusz Janiszewski, Roman Radomski i Ewa Wójciak.
Siedemdziesiątą rocznicę urodzin obchodził działacz ruchu robotniczego Henryk Łukaszewski, w latach 1953-1956 był sekretarzem Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stare Miasto, a w latach sześćdziesiątych - w okresie dwóch kadencji - członkiem Biura Politycznego Komitetu Centralnego. Z okazji jubileuszu, odwiedził go członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Stanisław Kałkus.
W wieku sześćdziesięciu siedmiu lat zmarł Leon Chudziński, sędzia bokserski i sekretarz Okręgowego Związku Bokserskiego od 1977 r.
6.1. W sali sesyjnej Urzędu Wojewódzkiego odbyło się uroczyste ślubowanie dwustu pięćdziesięciu ławników Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
Uczestniczyli przedstawiciele władz partyjnych i administracyjnych województwa, z sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Janem Mielcarkiem i wicewojewodą poznańskim Romualdem Zysnarskim. Szkoła Podstawowa Nr 8 na Osiedlu Rusa otrzymała imię Hipolita Cegielskiego. W szkolnej izbie patrona zgromadzono dokumenty i zdjęcia z epoki pozytywizmu. Wśród gości byli przedstawiciele Zakładów Przemysłu Metat3wego "H. Cegielski", z członkiem Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stanisławem Kałkusem. W hallu szkoły zawieszono medalion z wizerunkiem patrona. 7.1. W przeddzień czterdziestej rocznicy męczeńskiej śmierci w Forcie VII członków grupy "Związek Odwetu" Związku
Walki Zbrojnej - Armii Krajowej uczczono pamięć Franciszka Witaszka i jego najbliższych współpracowników. Oabyło się spotkanie członków Prezydium Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację z żoną - Haliną Witaszkową oraz z córką Alodią. Obecny był wiceprezes Urzędu do spraw Kombatantów Stanisław Kuj da, który wręczył Halinie Witaszkowej przyznany mężowi pośmiertnie Krzyż Walecznych. Tego samego dnia przedstawiciele władz oraz społeczeństwa złożyli kwiaty na znajdującej się na Cytadeli płycie upamiętniającej walkę i męczeńską śmierć członków "Związku Odwetu". Wieńce złożono także pod obeliskiem uczestników akcji "Bollwerk", w Forcie VII oraz w Collegium Anatomicum Akademii Medycznej.
W salonie Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego otwarto wystawę fotogramów członków Sekcji Artystycznej Towarzystwa.
W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert symfoniczny orkiestry Filharmonii Poznańskiej, pod dyrekcją Jarosława Bagrowskiego. Solistką była Alicja Kledzik (fortepian). 8.1. Ukazało się tzw. szóste wydanie "Gazety Poznańskiej". Odtąd - w każdą sobotę.
PWUTM'USZE .SZOSTKIEM KB.IDW UCtCl1 S'£ I GAZE1A m PQ !!B !!
'.'Ł'M I
W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert Chóru Chłopięcego i Męskiego Filharmonii Poznańskiej, pod dyrekcją Stefana Stuligrosza. Solistą był Stefan Sibilski (organy).
9.1. W reprezentacyjnej sali hotelu "Polonez" odbył się bal sportowców, podczas «którego redaktor naczelny "Expressu Poznańskiego" Maciej Gałązkiewicz wręczył nagrody najlepszym sportowcom itrenerom wielkopolskim, wybranym przez czytelników "Expressu Poznańskiego" w XXV plebiscycie. 10.1. W salonach wystawowych "Arsenału", w półwiecze pierwszej ekspozycji, otwarto wystawę sześćdziesięciu akwarel malarki Ireny Eichlerowej. Otwarto także.
przy współudziale Biura Wystaw Artystycznych w Toruniu, pionierską w swoim zamyśle wystawę Kolor w grafice. N a "Scenie na Piętrze" przy ul. Masztalarskiej odbyła się premiera ósmego dnia tygodnia Marka Hłaski, w adaptacji scenicznej Jacka J aroszyka i reżyserii Marka Wilewskiego. W premierowej obsadzie wystąpili: Włodzimierz Kłopocki (Ojciec), Mariusz Puchaiski (Jego brat), Alicja Kubaszewska (Agnieszka), Wojciech Siedlecki (Pietrek). Tramwaj linii nr 8 w chwili pokonywania torów kolejowych na skrzyżowani u ul. Warszawskiej z ul. Michała potrącony został przez pociąg manewrowy. Sześciu pasażerów tramwaju odniosło obrażenia. W sali kameralnej Akademii Muzycznej rozpoczęła się sesja poświęcona muzyce operowej. W Sali Białej Urzędu Miejskiego odbył się recital fortepianowy z cyklu "Żywe wydanie dzieł Karola Szymanowskiego", w wykonaniu Jerzego Godziszewskie go. Antoni W. został wezwany do Zakładu Medycyny Sądowej na badania w celu ustalenia ojcostwa, do którego się nie przyznawał . Na ten sam dzień wezwana została również matka dziecka. Widząc wchodzącą kobietę Antoni W.
podbiegł do niej i z tyłu zadał jej cios nożem w plecy. Następnie zbiegł a ranną odwieziono do szpitala. N atychmiastowy pościg nie dał rezultatu. Ok. godz. 20 sprawca oddał się w ręce funkcjonariuszy Wydziału Kryminalnego Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej. 11.1. I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Łukasik spotkał się z rektorami poznańskich uczelni, sekreta
Wydarzenia w Poznaniu (11 - 13.1.)
rzarai komitetów uczelnianych i dyrektorami administracyjnymi szkół wyższych. Wojewoda poznański Marian Król i wicewojewoda Stanisław Piotrowicz przybyli do Domu Prasy na spotkanie z dziennikarzami prasy, radia i telewizji. Posiedzenie plenarne Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Nowe Miasto, z udziałem sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Jana Mielcarka.
Orkiestra Kameralna Polskiego Radia i Telewizji, pod dyrekcją Agnieszki Duczmal, wyjechała w podróż artystyczną do Republiki Federalnej Niemiec. 12.1. Odbyło się nadzwyczajne posiedzenie Wojewódzkiego Komitetu Obrony. Członkom Komitetu przedstawiono nowego komisarza-pełnomocnika Komitetu Obrony Kraju na województwo poznań
Płk dypl. Henryk Szymański skie, którym został płk dypl. Henryk Szymański. Przewodniczący W ojewódzkiego Komitetu Obrony, wojewoda poznański Marian Król podziękował dotychczasowemu komisarzowi -pełnomocnikowi gen. bryg. Piotrowi Przybyszewskiemu za jego pracę. Następnie zebrani zapoznali się z informacją o stanie ładu i bezpieczeństwa publicznego, którą przedstawił komendant wojewódzki Milicji Obywatelskiej płk Henryk Zaszkiewicz. Na wzgórzu Cytadeli, pod pomnikiem trzynastu poległych w walce o utrwalenie władzy ludowej działaczy Związku Walki Młodych złożono kwiaty i
wieńce. Wartę honorową zaciągnęli żołnierze Wojsk Lotniczych. Odbyło się spotkanie byłych działaczy Związku i innych powojennych związków młodzieży z działaczami Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej i Frontu Jedności Narodu.
13.1.
W wieku osiemdziesięciu lat zmarł Leon Podżerek, działacz kulturalno-oświatowy. Odbudował on amatorski ruch teatralny wśród robotników Zakładów Naprawczych Tuboru Kolejowego w latach 1945 - 1946. Poznański Chór Chłopięcy, pod dyrekcją Jerzego Kurczewskiego, udał się w podróż artystyczną [via Warszawa - skąd dalej samolotem) do Wenezueli. Rozpoczęło się dwudniowe spotkanie robocze kolegiów Ministerstw Oświaty i Wychowania oraz Kultury i Sztuki z kuratorami okręgów szkolnych oraz dyrektorami wydziałów kultury urzędów wojewódzkich. Poświęcone było ocenie realizacji programu działalności kulturalnej wśród dzieci i młodzieży szkolnej. U czestniczyli szefowie obu resortów: Bolesław Faron i Kazimierz Żygulski, wiceministrowie i dyrektorzy departamentów, a także przewodniczący komisji sejmowych J arema Maciszewski i Krystyna Marszałek - M łyńczyk. W godzinach rannych odbyło się w Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej spotkanie uczestników narady z I sekretarzem
Komitetu Wojewódzkiego Edwardem Łukasikiem oraz wojewodą poznańskim Marianem Królem.
Przybyła delegacja władz administracyjnych Białegostoku, z wiceprezydentem Zygmuntem Piekarzem, zainteresowana budową Poznańskiego Szybkiego Tramwaju.
W wieku osiemdziesięciu dziewięciu lat zmarł Józef Pawlak, wirtuoz gry organowej, docent Akademii Muzycznej i dziekan Wydziału Wokalnego w latach 1%1 - 1%5, udekorowany Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
14.1. Wspólne posiedzenie Komisji Kultury Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Naczelnego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, poświęcone problemom uczestnictwa środowisk wiejskich w kulturze. W Sali Odrodzenia Ratusza Poznańskiego powitali członków Komisji I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Łukasik i prezes Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusz Zając. Przybyli m.in.
członkowie Biura Politycznego Komitetu Centralnego Hieronim Kubiak i Stanisław Kałkus, sekretarz Naczelnego Komitetu Stronnictwa Ludowego Waldemar Winkiel, przewodniczący Komisji Kultury Naczelnego Komitetu Jan Makulski . Walne zebranie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Poznańskich Zakładów Spożywczych "Amino". Przewodniczącym zarządu wybrany został Stanisław Pałka. W Sali Błękitnej Pałacu Kultury - drugi dzień obrad przedstawicieli Ministerstw Oświaty i Wychowania oraz Kultury i Sztuki. Przemówienie wygłosił minister kultury i sztuki Kazimierz . Żygulski. Formy uczestnictwa w kulturze dzieci i młodzieży Poznania i wo
jewództwa omówił wicewojewoda Romuald Zysnarski. Dyskusję podsumował minister oświaty Bolesław Faron. W godzinach popołudniowych odbyły się osobne narady kuratorów oświaty i wychowania oraz dyrektorów wydziałów kultury urzędów wojewódzkich. Wieczorem uczestnicy dwudniowego posiedzenia podejmowani byli przez prezydenta Poznania Andrzeja Wituskiego.
W Poznańskim Salonie Muzycznym w "Empiku" odbył się wieczór poświęcony pamięci Tadeusza Szeligowskiego Utwory Tadeusza Szeligowskiego wykonywali: Aleksandra Utrecht (fortepian), Antonina Kowtunow (sopran) i Marian Kępczyński <bas) oraz Anna Siczyńska (akompaniament) .
15.1. W Radzie Okręgowej Zrzeszenia Studentów Polskich odbył się kongres założycielski Akademickiego Stowarzyszenia Budownictwa Mieszkaniowego, z udziałem przedstawicieli środowisk z: Bydgoszczy, Gdańska, Krakowa, Łodzi, Olsztyna, Poznania, Szczecina i Warszawy. Prezesem zarządu wybrany został Witold Kotwicki (Poznań), wiceprezesami - Waldemar Radomski (Warszawa) i Marian Szymczak (Poznań), sekretarzem - Beata Skuza (Poznań). Siedzibą Stowarzyszenia jest Poznań. O godz. 2.15 zauważono wyciek wody na ul. Palacza. Przerwa w dostawie wody trwała do godz. 9.30, a pełne ciśnienie uzyskano ok. godz. 14. Strażacy od wczesnych godzin rannych do późnego popołudnia wypompowywali wodę z piwnic sąsiadujących z miejscem awarii bloków mieszkalnych przy ulicach Palacza i Arciszewskiego. W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się 194 Koncert Poznański. Orkiestrą symfoniczną Filharmonii Poznańskiej dyrygował Witold Krzemieński. Solistami byli Bogna Sokorska (sopran) i Paulos Raptis (tenor). 16.1. W Izbie Rzemieślniczej odbył się pokaz fryzjerstwa damskiego i męskiego. Umiejętności swe demonstrowali członkowie cechu fryzjerów z Kassel (Republika Federalna Niemiec).
Wydarzenia w Poznaniu (11 - 20.1.)
17.1. Wieczór muzyczny dla uczczenia pamięci Stefana B. Poradowskiego w auli Akademii Muzycznej oraz wieczór dla uczczenia pamięci Tadeusza Szeligowskiego w Szkole Muzycznej przy ul. Bydgoskiej.
W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert chóralny Zespołu Muzyki Cerkiewnej, pod dyrekcją Jerzego Szurbaka. W Miejskiej Lecznicy Zwierząt przeprowadzono w dniu 27 sierpnia 1982 r. operaję złamanej kończyny przedniej renifera z poznańskiego ZOO. Posługując się metodą leczenia operacyjnego przy użyciu śrub kostnych i płytek metalowych, lekarze weterynarii Waldemar Golec ł Włodzimierz Peisert doprowadzili do zupełnego wyjeczenia renifera. 18.1. Przybyła delegacja węgierskiego Przedsiębiorstwa H urtowo- Detalicznego "Prizma" z Budapesztu. Goście złożyli wizytę wojewodzie poznańskiemu Marianowi Królowi. Spotkanie organizacyjne Polskiej Izby Handlu Zagranicznego, Łódzkiej Spółki Handlowej "Textilimpex" oraz przedstawicieli szeregu przedsiębiorstw przemysłowych z Wielkopolski w celu zawiązania spółki eksportowo-importowej. W Kombinacie Ogrodniczym N aramowice rozpoczęła się VIII Sesja Rady Krajowego Zrzeszenia Państwowych Przedsiębiorstw Ogrodniczych. Wicewojewoda Zofia Dąbrowska wręczyła puchar Przedsiębiorstwu Gospodarki Ogrodniczej N aramowice za zajęcie I miejsca we współzawodnictwie na rok gospodarczy 1981/1982 w grupie gospodarstw wielokierunkowych. W siedzibie Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i De
mokrację odbyło się spotkanie kierownictwa organizacji z prezydentem miasta Andrzejem Wituskim. Wichura nad miastem. W godzinach przedpołudniowych przyjęto 139 zgłoszeń w pogotowiu elektrycznym; 76 razy wyjeżdżano naprawiać zerwane przewody wysokiego napięcia. Wicher złamał siedem słupów trakcyjnych. Uszkodzeniu uległ także słup wysokiego napięcia. Pozbawionych napięcia było 39 stacji transformatorowych. Prąd nie docierał do części domów w Przeźmierowie, Piątkowie , Puszczykowie i na peryferiach Poznania. Z podróży artystycznej do Republiki Federalnej Niemiec powróciła Orkiestra Kameralna Polskiego Radia i Telewizji, pod dyrekcją Agnieszki Duczmal. 19.1. Inauguracyjne posiedzenie Rady Kultury przy Prezydencie Poznania. Andrzej Wituski wręczył akty nominacyjne: Zbigniewowi Bednarowiczowi, Janowi Berdyszakowi, Florianowi Dąbrowskiemu, Mieczysławowi Dondajewskiemu, Januszowi Dembskiemu, Rajmundowi J akubowiczowi, Dzierżymirowi J ankowskiemu, Włodzimierzowi Kamińskiemu, Adamowi Kochanowskiemu, Władysławie Klawiter , Henrykowi Kondzieli, Mirosławowi Kopińskiemu, Markowi Królowi, Andrzejowi Koszewskiemu, J erzemu Kurczewskiemu, Błażejowi Kusztelskiemu, Jarosławowi Kozłowskiemu, Franciszkowi Łozowskiemu, Zbigniewowi N apierale, Józefowi Ratajczakowi, Antoniemu Radajewskiemu, Jerzemu Stefańskiemu, Ryszardowi Szlafczyńskiemu, Lechowi Trzeciakowskiemu, Alfredowi Wawrzyniakowi, Ryszardowi Witkowskiemu i Jerzemu Ziołkowi. Rada wybrała przewodniczącym dyrektora Muzeum Narodowego Henryka Kondzielę, a wiceprzewodniczącymi artystę plastyka Jana Berdyszaka i rektora Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych Jarosława Kozłowskiego. 20.1. Wojewoda poznański Marian Król spotkał się z kierownictwem Rady Okręgowej Zrzeszenia Studentów Polskich. Obradowało Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Przedstawicieli Wojewódzkiej Spółdzielni Spożywców "Społem" . Postanowiono utworzyć samodzielną spółdzielnię spożywców. Z wizytą do Poznańskich Zakładów Farmaceutycznych "Polfa" przybył konsul generalny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu, minister pełnomocny Iwan Tkaczenko. W salonie "Empiku" odbył się koncert dla starszych pań z okazji "Dnia Babci" .
W sali wykładowej Zakładu Zoologii Systematycznej przy ul. Fredry 10 wręczono legitymacje strażnikom przyrody z Akademickiego Klubu Straży Ochrony Przyrody.
POLSCY romoZNicY NABLlSKIM WSCHODZIE W Miejskiej Bibliotece Publicznej im.
Edwarda Kaczyńskiego otwarto wystawę, książek o polskich podróżnikach na Bliskim Wschodzie ze zbiorów bibliofila Hieronima Kaczmarka. W nocy z czwartku na piątek nieznani sprawcy włamali się do cerkwi prawosławnej Polskiego Kościoła Autokefalicznego przy ul. Marcelińskiej. Łupem włamywaczy padły bezcenne ikony. Sł.ł. W ciepłej atmosferze upłynęło w wielu rodzinach piątkowe popołudnie. Obchodzono Dzień Babci.
A tak sobie wyobraził "Dzień babci" popularny rysownik Henryk Derwich w "Expressie Poznańskim" (21 - 23 I 1983 r.) W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert symfoniczny orkiestry Filharmonii Poznańskiej, pod gościnną dyrekcją J ouzasa Domarkasa (Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich). Solistką była Aleksandra Uta-echt (fortepian). W Domu Technika zakończyła się dwudniowa konferencja naukowa na te
123"
mat nowych zasad prawnych funkcjonowania firm polonijnych i zagranicznych w Polsce. Udział w konferencji wzięli przedstawiciele środowiska naukowego, urzędów wojewódzkich oraz firm polonijnych z całego kraju.
W wieku sześćdziesięciu dwóch lat zmarła dr Grażyna Wróblewska, kustosz Muzeum Narodowego, kierownik Oddziału Rzemiosł Artystycznych w latach 1978 - 1980. 22.1. W siedzibie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się spotkanie I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Edwarda Łukasika z członkami Prezydium Tymczasowej Rady Wojewódzkiej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego.
Odbyło się posiedzenie plenarne Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, pod przewodnictwem Romana Kochanowicza. Uczestniczył sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Mielcarek. W hali nr 5 Międzynarodowych Targów Poznańskich otwarto wystawę "Dyplom-82". Na ekspozycji zaprezentowano prace z wszystkich dyscyplin plastycznych stu dwudziestu czterech dyplomantów, z sześciu polskich uczelni plastycznych: Gdańska, Krakowa, Łodzi, Poznania, Warszawy i Wrocławia. Na otwarcie wystawy przybyli przedstawiciele władz, z I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwardem Łukasikiem. Obecni byli rektorzy uczelni plastycznych. Po powitaniu przybyłych na wystawę przez rektora poznańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych Jarosława Kozłowskiego i prezydenta Poznania Andrzeja Wituskiego, otwarcia ekspozycji dokonał wiceminister kultury i sztuki Eugeniusz Mielcarek.
Na "Scenie na Piętrze" przy ul. Masztalarskiej dwa przedstawienia dodat
Wydarzenia w Poznaniu (22 - 25.1.)kowe adaptacji Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego pn. O winie, karze i zmartwychwstaniu przez miłość, w reżyserii Stanisława Brejdyganta, ze Zbigniewem Zapasiewiczem w roli Porfirego. W salonie Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego otwarto wystawę, prac kandydatów do Związku Polskich Artystów Fotografików. 23.1. W klubie "Akumulatory" odbyła się impreza pod nazwą "Taneczny Bernard Show". Organizatorzy - Centrum Kultury Rady Uczelnianej Zrzeszenia Studentów Polskich Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza "Cicibór" - zainaugurowali w ten sposób cykl otwartych kursów i konkursów tańca. W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się recital organowy Józefa Serafina z cyklu "IV wieki muzyki organowej". Ostatnie dwa przedstawienia O winie, karze i zmartwychwstaniu przez miłość na "Scenie na Piętrze". '24.1. Obradował Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na posiedzeniu poświęconym ocenie przebiegu kampanii sprawozdawczej. Obradom przewodniczył I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Łukasik. Wysłuchano informacji sekretarza Ko
--?£» i """""'.<" , 3 5' »ł "'» f n " "
, - «vii fi P' « K v » > · ·
· ifi" łyrnrnmitetu Wojewódzkiego Jana Mielcarka. Przyjęto materiały oraz zatwierdzono termin Wojewódzkiej Konferencji Sprawozdawczej, tematykę jej posiedzeń plenarnych oraz zaakceptowano skład no* wo powołanej Rady Redakcyjnej "Gazety Poznańskiej", której przewodniczy prof. dr hab. Czesław Mojsiewicz. Plenum odwołało Edwarda Skrzypczaka ze składu wojewódzkich władz partyjnych w związku z podjęciem przez niego pracy poza granicami kraju. W Sali Kameralnej Teatru Wielkiego odbył się recital Mariana Kępczyńskiego <bas). Akompaniowała Lucyna Klockiewicz. W wieku sześćdziesięciu ośmiu lat zmarł Jan Wikarjak, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. W latach okupacji hitlerowskiej był wykładowcą Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich w Warszawie. Po wyzwoleniu kraju związał się z poznańską uczelnią. Był cenionym specjalistą z filologii klasycznej, wychowawcą młodych kadr; pełnił również wiele funkcji społecznych; przez wiele lat kierował Instytutem Filologii Klasycznej; przewodniczył Komisji Nauk o Kulturze Antycznej Polskiej Akademii Nauk; był członkiem licznych kraj owych i zagranicznych towarzystw naukowych. U dekorowany Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
25.1. Plenarne posiedzenie Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej z okazji sześćdziesięciolecia powstania Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. U czestniczyli: I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Łukasik, wicewojewoda poznański Romuald Zysnarski, przedstawiciel Zarządu Głównego Towarzystwa Jerzy Kozioł, przewodniczący Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację Marian Jakubowicz, uczestnik Rewolucji Październikowej Edward Stokowski. Obecny był konsul generalny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu, minister pełnomocny Iwan Tkaczenko. Wyróżniającym się działaczom wręczono Złote Honorowe Odznaki Towarzystwa.
W siedemdziesiątą pierwszą rocznicę urodzin tłumacza, eseisty, reżysera i działacza kulturalnego odbyły się uroczystości pogrzebowe Stanisława Hebanowskiego. W foyer Teatru Polskiego, z którym zmarły był związany wieloletnią działalnością twórczą, wystawiono trumnę z jego doczesnymi szczątkami. O zasługach zmarłego, jego wielkim wkładzie w dorobek kultury polskiej mówili prezydent Poznania Andrzej Wituski, wiceminister kultury i sztuki Eugeniusz Mielcarek oraz przedstawiciele Gdańska: dyrektor Wydziału Kultury i Sztuki Włodzimierz Nawotka oraz dyrektor Teatru "Wybrzeże" Stanislaw Michalski, Stanisław Hebanowskiego pożegnały tłumy poznaniaków. Zmarły został złożony do grobu w Gieczu, obok swego dziada, budowniczego Teatru Polskiego.
Grupa operacyjna Wydziału Kryminalnego Komendy Miejskiej Milicji Obywatelskiej przeprowadziła akcję pod kryptonimem "Aglomeracja", wymierzoną przeciwko elementom przestępczym. 1.1, Posłowie Sejmowej Komisji do spraw Samorządu Pracowniczego spotkali się w Urzędzie Wojewódzkim z przewodniczącymi rad pracowniczych przedsiębiorstw państwowych województwa poznańskiego. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele władz politycznych i administracyjnych województwa: I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Łukasik, wojewoda poznański Marian Król, prezes Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusz Zając, przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Alojzy BryI. Spotkanie prowadził przewodniczący Wojewódziej Bady N arodowej Tadeusz Czwojdrak.
Z inicjatywy Komisji Ideologicznej Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się spotkanie aktywu ideologicznego podstawowych organizacji partyjnych z miasta i województwa. Informację o przebiegu XI Plenum Komitetu Centralnego i Naczelnego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego na temat rolnictwa i gospodarki żywnościowej przekazał zebranym sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Zygmunt Kyc. O zadaniach w pracy Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej poinformował Jej przewodniczący Henryk Stach.
27.1. W pałacu Dzialyńskich rozpoczęła się dwudniowa sesja naukowa związana z sześćdziesięcioleciem Związku Polaków w Niemczech. Otwarcia sesji dokonała doc. dr Barbara Szydłowska-Cegłowa,. kierownik Zakładu Badań nad Polonią Zagraniczną Polskiej Akademii Nauk.
Rozpoczęła się ogólnopolska konferencja na temat: Drobna wytwórczość a reforma gospodarcza. Z okazji Dnia Pracownika Handlu, ] sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Łukasik, wojewoda poznański Marian Król i prezydent Poznania Andrzej Wituski spotkali się z handlowcami.
KS"IIPIS"n. < ,.? I\. . 1.
· SSIi*Ę,
28.1. W pałacu Dzialyńskich zakończyła siędwudniowa sesja związana z sześćdziesięcioleciem Związku Polaków w Niemczech. Przybyli naukowcy z Polski, N iemieckiej Republiki Demokratycznej oraz Republiki Federalnej Niemiec. U czestniczyli prezes Zarządu Głównego Związku Polaków w Niemczech ks.. Edmund Forycki z Bochum oraz zastępca sekretarza generalnego Towarzystwa Współpracy z Polonią Zagraniczną "Polonia" Zbigniew Tomkowski. Referaty wygłosili: dr Anna Poniatowska, dr Stefan Liman, dr Christoph Klessmann, dr Mirosław Cygański, prof. dr Klaus J. Bade, ks. dr Anastazy Nadolny i dr Lothar EIsner. Z okazji stulecia polskiego ruchu robotniczego odbyło się uroczyste plenum Komitetu Zakładowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Komendzie Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej. W posiedzeniu uczestniczył sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Andrzej Gąszczołowski. Pięćdziesięciu dziewięciu funkcjonariuszom Milicji Oby ,
Wydarzenia w Poznaniu (28 - 30.1.)
watelskiej l Służby Bezpieczeństwa wręczono medale pamiątkowe, Piętnastu funkcjonariuszom wręczono też legitymacje kandydackie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Bieżące problemy społeczno-gospodarcze województwa poznańskiego były lematem obrad Wojewódzkiego Zespołu Poselskiego, którym przewodniczył poseł Walenty Kołodziejczyk. W posiedzeniu Zespołu uczestniczyli: sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Mielcarek, przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej Tadeusz Czwojdrak i wiceprzewodniczący Tymczasowej W 0ewódzkiej Rady Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego Alfred Wawrzyniak. Na Małej Scenie Rozrywki w klubie "Wierzbak" odbyło się inauguracyjne przedstawienie kabaretu "Margines", pod kierownictwem Leszka Dąbrowskiego. Dano przedstawienie pt. Żeby nam się chcłało jeszcze chcieć według tekstów Leszka Dąbrowskiego, z muzyką Krzysztofa Powalisza. Występowali: Maria Antczak, Andrzej Słowiński i Piotr Żurawski. Orkiestra: Jerzy J arząbek (gitara basowa), Zdzisław Nowak (instrumenty dęte) i Zdzisław Donarski (perkusja).
W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert symfoniczny orkiestry Filharmonii Poznańskiej, pod dyrekcją Jerzego Salwarowskiego. Solistą był Waldemar Malicki (fortepian). 29.1. Inauguracja cyklu wykładów w Wojewódzkim Ośrodku Szkolenia Ideologicznego. Prof. dr Jerzy Wiatr wygłosił referat Marksizm a współczesność.
W świetlicy Centrum Szkolenia Ustawicznego odbyło się spotkanie ok. czterystu byłych instruktorów harcerskich kilku pokoleń, z okazji siedemdziesięciolecia harcerstwa w dzielnicy Wilda. Wzięli w nim również udział zaproszeni goście: naczelnik Związku Harcerstwa Polskiego Ryszard Wosiński, były komendant Hufca, Wildeckiego, komendant Chorągwi Poznańskiej Andrzej Simon, a także przedstawiciele władz politycznych i administracyjnych dzielnicy. Obecny był instruktor Hufca w latach siedemdziesiątych, członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stanisław Kałkus. Uczestnicy spotkania zwiedzili wystawę okolicznościową, na której zgromadzono dokumenty i pamiątki związane z jubileuszem. Złożono wieńce i wiązanki kwiatów pod tablicą poświęconą pamięci pomordowanych przez hitlerowców harcerzy wildeckich. Okręgowe eliminacje XII Olimpiady Biologicznej.
i.l. W Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Pancernych im. Stefana Czarnieckiego odbyła się przysięga podchorążych Szkoły Podchorążych Rezerwy. Po raporcie i przeglądzie pododdziałów przez komendanta, gen. bryg. Zdzisława Głuszczyka, na maszt wciągnięto flagę narodową. Przysięgę na sztandar uczelni złożyli: Marek Brzozowski, Krzysztof Dzionek, Ryszard Idee i Borys Filipowicz. Odbyła się defilada pododdziałów. Podchorążowie złożyli kwiaty pod pomnikiem patrona Szkoły.
Inauguracja I Ogólnopolskiego Forum Teatrów Szkolnych w Teatrze Polskim.
Uczestników powitał dyrektor Teatru Grzegorz Mrówczyński, otwarcia imprezy dokonał wicewojewoda Romuald Zysnarski. Uczestniczyło trzydzieści pięć zakwalifikowanych na szczeblu wojewódzkim zespołów młodzieżowych i dziecięcych.
31.1. Aktyw polityczno-gospodarczy polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego z gmin ościennych Poznania spotkał sie. na rejonowej naradzie w Komitecie Wojewódzkim. Udział w niej wzięli: I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Łukasik, sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Zygmunt Kyc oraz prezes Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusz Zając.
Mamy najstarsze w Polsce czasopismo miejskie
Dzisiaj mija 60 lat od ukazania się pierwszego Kroniki m.
numeru Poznania
W sześćdziesiątą rocznicę ukazania się pierwszego zeszytu "Kroniki Miasta Poznania" - "Express Poznański" powitał jubileusz okolicznościową notatką. Dyrekcja Okręgu Poczt i Telekomunikacji uruchomiła bezpośrednie połączenia telefoniczne z Krotoszynem (6495) i Ostrzeszowem (6412). W nocy z 31 stycznia na l lutego powrócił z Wenezueli Poznański Chór Chłopięcy, pod dyrekcją Jerzego Kurczewskiego. Droga powrotna wiodła z Maracaibo przez Caracas, Barbados, Mediolan, Rzym do Warszawy. W czasie osiemnastodniowego pobytu w Wenezueli dano jedenaście koncertów w największych miastach (Caracas i Maracaibo) oraz kilku mniejszych ośrodkach. Chór przyjęty został przez głowę państwa. Spotkał się też z przedstawicielami Polonii.
W wieku pięćdziesięciu dwóch lat zmarła tragicznie red. Maria Pabel (Rudzka), dziennikarka prasy poznańskiej z trzydziestoletnim stażem, współpracownica "Gazety Poznańskiej" i "Expressu Poznańskiego" oraz "Kroniki Miasta Poznania", udekorowana Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
1.2. W Zakładach Piekarsko-Ciastkarskich przy ul. Obodrzyckiej 80 przekazano do eksploatacji ciastkarnię. Osiągnięcie pełnej zdolności produkcyjnej zaplanowano na początek lutego 1984 r. W salonie wystawowym "Empiku" otwarto ekspozycję malarstwa Edwarda Gąsiora.
W wieku sześćdziesięciu jeden lat zmarł mgr inż. aren. Bogdan Szuwalski - działacz poznańskiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich, ude
Wydarzenia w Poznaniu ( 1 - 5.2.)
korowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 2.2. Zakończenie I Ogólnopolskiego Forum Teatrów Szkolnych. N a czele jury stał reżyser Jan Skotnicki. Ogłoszono werdykt. Laureatami wśród zespołów dziecięcych zostały: "Mrówki" (Nowy Sącz) i "Co za dzieci" (Wrocław). Scena młodzieżowa - złote Maski otrzymały zespoły: "Hades" (Busko), "Fama" (Inowrocław), "Puls" (Kraków), "Studio P" (Toruń) i "Fakt" (Września); Srebrne Maski przypadły zespołom: "Traf' (Kołobrzeg), Teatr Małych Form (Lubaczów) i "KAUM" z Poznania; Brązowe Maski przyznano zaś zespołom: teatralnemu (Gdańsk-Wrzeszcz). Teatrowi ,,111" (Starachowice) i teatrowi "Gibbon" (Warszawa) .
W sali sesyjnej Wojewódzkiej Rady N arodowej odbyło się plenarne posiedzenie Wojewódzkiej Komisji do spraw Samorządu Mieszkańców Miast. U dział wzięli: sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Mielcarek, wicewojewoda poznański Stanisław Piotrowicz i wiceprezydent Poznania Zbigniew Kmieciak. I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Łukasik złożył wizytę w siedzibie Kolejowego Klubu Sportowego "Lech". Działacze Klubu, z prezesem Bogdanem Zeidlerem, poinformowali gościa o osiągnięciach i problemach. Edward Łukasik zwiedził obiekty sportowe Klubu. W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się recital skrzypcowy Keiko Urushihary, laureatki ostatniego Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego. Akompaniował Tadeusz Chmielewski.
3.2. Rozpoczęła się ogólnobranżowa Giełda Rzemieślnicza "Wiosna-83". Przybyli rzemieślnicy z województw: leszczyńskiego, pilskiego i poznańskiego, skupieni w siedemnastu spółdzielniach. W Bibliotece Głównej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza rozpoczęła się sesja naukowa poświęcona dorobkowi
Stefana Vrtel- Wierczynskiego. Odsłonięto tablicę pamiątkową. Marynarka Wojenna przekazała "'Przedsiębiorstwu Robót Podwodnych "Ligi Morskiej" okręt ratowniczy ORP R-21.
Otrzymał nazwę "Podwodnik".
4.2. Otwarcie Wystawy Gołębi Rasowych i Drobiu Ozdobnego w hali nr 11 Międzynarodowych Targów Poznańskich.
W Muzeum Historii Ruchu Robotniczego im. Marcina Kasprzaka otwarto wystawę pamiątek z Powstania Styczniowego 1863 r. Na cmentarzu komunalnym w Junikowie odbył się pogrzeb zmarłego w dniu 30 stycznia weterana ruchu robotniczego Franciszka Bartza. Żył osiemdziesiąt lat. 5.2. W Sali Lubrańskiego Uniwersytetu im.
Adama Mickiewicza odbyło się pierwsze walne zgromadzenie Poznańskiego Oddziału Towarzystwa Łączności z Polonią Zagraniczną "Polonia". Obecni byli: wiceprzewodniczący Rady Państwa, prezes Rady Naczelnej Towarzystwa "Polonia" Tadeusz W. Młyńczak, członek Rady Państwa prof. dr Alfons Klafkowski oraz wiceprezes Rady N aczelnej "Polonia", sekretarz naukowy Wydziału I Polskiej Akademii Nauk prof. dr Władysław Markiewicz. W obradach uczestniczyli również: sekretarz generalny Towarzystwa Wojciech J askot, sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Bronisław Stęplowski, przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Alojzy Bryi, wiceprezydent Poznania Zbigniew Kmieciak oraz rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza prof. dr Zbigniew Radwański. Przewodniczącym Rady Oddziału Towarzystwa został prof. dr Alfons Klafkowski. Poznański Oddział skupia działaczy polonijnych z województw: gorzowskiego, kaliskiego, konińskiego, leszczyńskiego, pilskiego i poznańskiego. W kinie "Apollo" odbyła się poznańska premiera filmu Filipa Bajona Limuzyna Daimler- Benz. Film ten zrealizowano w 1981 r., m. in. w Liceum Ogólnokształcącym im. Karola Marcinkowskiego. Osią dramaturgiczną filmu jest sprawa zamachu na konsula niemieckiego w Poznaniu. Grają m. in.: Maja Komorowska, Tadeusz Łomnicki,
Elżbieta Czyżewska, Janusz Gajos, Wojciech Pszoniak, Gustaw Holoubek, bracia Michał i Piotr Bajorowie oraz aktor zachodnioniemiecki Vadim Głowna. Po seansie odbyło się spotkanie z Filipem Bajonem, rodowitym poznaniakiem.
W wieku siedemdziesięciu ośmiu lat zmarł Józef Górski emerytowany profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, były rektor i doktor honoris causa Akademii Ekonomicznej, wybitny specjalista w zakresie prawa cywilnego, gospodarczego, morskiego i transportowego. Przez wiele lat kierował Katedrą Prawa Gospodarczego U niwersytetu im. Adama Mickiewicza. U dekorowany Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. «.2. w Teatrze Wielkim odbyły się premiery oper Rycerskość wieśniacza Piotra Mascagniego i Paj ace Ruggiero Leoncavalla, w reżyserii Sławomira Zerdzickiego i scenografii Andrzeja Sadowskie
Marłan Kouba (Canio) i Barbara Mądra (Nedda) w Pajacach
9 Kronika m. Poznania 4;83
Od lewej: Aleksandra Imaiska (Lucia) i Elżbieta Ardam (Santuzza ) w Rycerskości wieśniacze}
go. Kierownictwo muzyczne - Mieczysława Dondajewskiego. W premierowej obsadzie śpiewali: Rycerskość toieśniacza: Elżbieta Ardam (Santuzza), J ózef Kolesiński (Turiddu), Aleksandra Imaiska (Lucia), Janusz Temnicki (Alfio), Ewa Werka (Lola). Pajace: Marian Kouba (Canio), Barbara Mądra (Nedda), Jan Czekay (Tonio), Ryszard Wróblewski (Peppe), Krzysztof Szaniecki (Silvio), Cezary Skorzyński i Ferdynand Szkopek (Komedianci) .
W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się recital organowy Jerzego Rosińskiego z cyklu "IV wieki muzyki organowej". 7.2. W "Arsenale" otwarto wystawę scenografii Władysława Daszewskiego i ryrunku Norberta Skupniewicza. Licealiści z "Marcinka", czyli I Liceum Ogólnokształcącego im. Karola Marcinkowskiego, powrócili do zwyczaju noszenia tradycyjnych ciemnoniebieskich czapek z czerwoną obwódką. Winogradzkie trojaczki: Janek, Krzysztof i Grzegorz Domeraccy zamieszkali w domu rodziców na Osiedlu Przyjaźni. Chłopcy ukończyli cztery lata. Dom Domerackich odwiedzili honorowi opiekunowie: wojewoda poznański Marian Król, dyrektor Przedsiębiorstwa "Otex" Eleonora Sibilska i prezes zarządu Wojewódzkiej Spółdzielni Spożywców "Społem" Benon Połczyński. J.2. W sali konferencyjnej hotelu "Poznań" rozpoczął się I Ogólnopolski Zjazd Delegatów Branżowego Związku Spółdzielni Pracy Budownictwa. Wśród zaproszo
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1983.10/12 R.51 Nr4 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.