WIESŁA W A HORST

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1982.07/12 R.50 Nr3/4

KONCEPCJA SYSTEMU PARKOWANIA W POZNANIU

STUDIUM 'poświę:cone jeolt ,problematyce lokaliza,cji ,p:ar.ingów. Rozważaniami objęta ,miasto ,w g:wn:i1ca,c'h adminisbracyj,nyiCh, :z ItYim że Iba,rdziej szczegółowej am:alizie poddano obszar centro.lm oraz tereny bezpośrednio doń przyległe. Za granicę tego oJ)szaru uznano ulice: Małe Garbary, Solna, Pułaskiego, Nowowiejskiego, Roosevelta, most Dworcowy, Towarowa, MarcHewskiego, Garbary l. Wymienione arterie komunikacyjne obługują zarówno miasto, głównie osiedla mieszkaniowe, jak i użytkowników samochodów spoza jego rl'anic. Do podstawowych kryteriów wydzielenia centrum zaliczono: największe vi miecie zagęszczenie i natężenie funkcji ogólnomiejskich oraz ide :specyficzny rodzaj, a także istnienie układu fWlkcjonalno-przestrzennego komun;kacji zbiorowej, zapewniającego bezpośrednią doń dostępność. PlOds,t.a1wą do u's!tale,nia k.ry\telfiiów ,oceny ,dOltylchcza.sO'wej lokJalizacjd. parkingów oraz do zapJ'opofiiOlwan.ia IDlsad lok.al:1zacj,i J10wYlch ,miejsC' ,pos,tojQwych byŁa lXte["atUifa z zaikr'esu loc:ony ś'I1odo'W.is:k:a 1000000.Z świa.tOlwy,oh TiO'zwiąlzań f'Uloocjlol!1aJ,no-,plrz,e:Sltrzerllnych. iW ,pierws:zejkolejnoścJ. uwzględlDliOlno >pI10porlycje niejednokrotnie reali:wwane iW krajach lo najwyższych wskaźnikach motlOryza.cjJi 1! oraz o arlChi,tek:tuTz,c mjas't zbliżonej do Pozin'a,nliia, a 'Wlięc gęs.tej :zabud!Olwie 5'ródm:ieŚ!cia oraz. >O ;najwY:lJszym OIncetrowani,u w nim ftU:l1kcji 8.

Pa:rloorw3nie potraktowano jako pOIdsy:Sltem .sy,stemu k:omul1'ikacyjn.ego lIl1Ii:asta.

Sltąd też :zcz,egó'lną uw'agę 'ZJwróccmo na n.iC,IDo;rzys,tnlC skutki, jakie ,dla ŚiI1od!owu:ska ni'eLS'ie użyotklowFlni'f) .samnchodu .oraz na a,k;tua1lne iPI'oblemy knmunika,cyjne mjm;lt i aKt pollity.kę komunikacyjną krajów iJ1ajsilniej zmotoryzowanych, a tlakże IPa'lski. Oceny o!"az ,pr.opo:zyc:ji 'konkrel1Jn:y.ch l'OIka'Ii:z.31cj:i miejsc 'Pos.tojowych w mileśClie dO.IDOi!ia:I1iO w lQjp,alrdu o badania O!IJjpir)'czne. P.ods<La,wą .k:h byłla mapa F\OIZn:ania w skali 1 : '2000, i'lllfoa:-Iffi,ują.ca () shmie zabudowy w '1'9'77 :r. 4 Maę tę na okJreślol!1ym

1 Miejska Pra£ownia UTb3'ltiS'tyczna, ;;tosując ry.ter.ia ekonomLcZJ1e, fUI1kcj-on:allł1€ .oraz przestrzen.ne zkJk'CJliziowała 'oentrum na obsZJaTZJe ogTlaniczoTIy.m uUc,ami: Kochanow.sk,ieglO, SJ1riadeC'klch, alI. Ma.rdnk'ows.kiego, PiekaiJ'Y, Poznańska, Libelta, 2,3 LLU'teg'o, Gł'Ogowskla, mO'8lt Dworcowy. rP Ol'. T. G a łle c k i: Szczegółowy plan śródmieścia Poznania. "Mj,asto", R. 11972, NJ' 6. 2 Jelś'],j Iicz':Ję sam'ochcdów 'osoibowych w u:żytkowarniu :na <tysiąc mieszkańców potnaMolW,ać jako wskaźnik, wtedy da kra'jów ,ty,ch za,uczyć można: Stany Zjednoczone Ameryki ,Płn. - 50'7, Kar.ada - 3189, Australii,a - 37,]" Szwecja - .3611, Republik.a Federa],na .NioE''ffi'iec - 3'1,8" F.rancja .- 130'0. "Mały R>oCZJ1ik Statystyczny". Wa;r,szalWa 1979, Tabl. 48/340 (dane za Tok il'9r76). W ,F\OfZ'llanliu, według danych WydZlału '!{,omunika{'ji o sta>nie samOlchodÓ!W za'I'ejesk,owanych w 1,9719 T., wskaźnik ten wyn.osU 136. 3..Do mriast Itakich za.1iczyć można miasta RepUibl,iki Federalnej Nierniec.

4 WykOl:1a,na metodą fntomechan:kzną :z map ,nowrego pomia,ru w s.kaIJ. 'ł: 500 (Państwowe Przedsiębiorstwo Fotogrametrii w Poznaniu), uzupełniona schematycz

5.

Wiesławu Horstwyżej ,obsw,rz.e śródmieścia i terenach bezpośrednło doń przyległych, bądź ,też rfUlnk.. cjoonal.nIe z nim zw,ią:zanych, uakJtualnIoI1o ,pod .ką,tem po1!rzeb .op.raoawa.n:1a. Tk więc dyspono1wano i,forma.cjam:i o- stanie :prr.les'trz:e1nnego zag'oSlpoda.rowa[]Ja 'tej częśd mia.sta m:a koniec 1979 !I'. 5

KONCEPCJA SYSTEMU PARKOWANIA W MIASTACH

Samochodowy slilindJk S'PalLnO'Wy jes.t najw.iękiszym źródł€ll11 zaa1IIeczyszczeń \Środowiska w:mias'tach. Z jednej s.tl'ony w:z:rost 'Iic'zby samochodów, z drugiej zaś odległ,ośCii pomiędzy miejscem zamieszkania a m;i,ejs.cem pracy uŻY1tJwwników podągają za 'S'obą m. in. WZ'l'o-s,t po,w.ier.zchDli ziemi m;iez1;>ęd:nej do uży.tkowalIlia samochodu. A:Ue:rnlalywą jest 'zaSltąpienie miejskiego :rucbu samochodOlwego przez system Immuni,k<acji zbiorowej -o a1'3IPędzi.e ,elektrycznym lub rprzez wpro-wadz,e.nie pojazdów i[]Jnego ,typu. Badani'! 'wpły.wu zanieczyszczeń jpowo>Qowanyoh :przez samOlchód na ,zdr,owlie cztow.ieka 'Ws.ka.zują, ,i'ż są 01;1,(' nLewą:tpHwIe szkodliwe, s'zcz,e,g6!,nie dla starców, dzieci i osób s-1a'bego z,droV'v'ia. Oprócz za'truw'c.illia 'poWlIe,trz,a, -sam'ochód ,coiDocznie za:bij,a i ikiaileczy wIele tysięcy ludz;j, G,eneralizując - samO\chód przynosi .znacz.ne Is.ilmdy społec.zne, ale Jed:noC'z.eśnie, IPr<zy obecnej s,tlrukturze przestrzennej miast, jest c,zy,nnikiem os'zc.zędZ3lIJjia czasu. Mając Itla IwZ!ględz.ie .ekologii'C1J[]Jo-:S'Połeczne aspekty użyt.kow,an:ia samochodów, w rO'zW1ażaltlioa.ch lJlad l.okaIi7Jacją q;Ja['k,ing6w w ,mialS:ta.ch, w 'DiPm-co:wa:niu IZrea}.izo/Wanym przy współudziale Barbary Michałowskiej i Barbary Reder (Koncepcja syste7Tl,U parkowania w mieście Poznaniu, Poznań 11980), uwzględniłam dwie zasady: samochód winien być środkiem tprz,emiesZlczaJD'ia 'Si ludzi, z 'tym, że wilnlna !być .zróżnicO'wa:llia jego r.o'1a ;i IproceI1lto/Wy ud1Jiał ,w ,prz.ewoza'ch pasaŹJe:r,s:kJich _róŹJny.c'h ,dbsza,ra.ch miasta, je.dinooześnLe ,zaś slamoc'hód ;winie:n być be!1Jwzględn:i:e elimi'J1JOIWany z -oIbs1Jarów :poby.tu ,g:rUjp Itldnośoi s'z,czegó1nJie 'WI,ażIIWlej Itlla j.ego negaltywny' wJPlyw ocaz z 'o!bs:uacrów 'o .naj'\vliękS'zej ,klOnoenlr3jojli 1udności w mi€\ście (w pi€r,wszyun Ipr.zyp.adlffi ,chodzi .0 ,dzieci, sltal1ców li J.udzi ichory'ch, 'w drugUm - o :tereny centrów w.iJelkom:iejskich oralz o obs:1Ja:ry mieszkalIJJiowe). IPr0tPiolzycj,a ta zm1e.r:l;a da uniknięcia drastycznego ograniczenia dostE'pności tych obszarów miasta, które prciągają największe masy ludDiO:śc.i, 'Przy j,ed:n'Olc.zes:nym .s>tapnilO'WYJffi e.l;Lminowa.niu saimoC'hodu z uniJalSlt, szcz.eg6Lnlie ty,ch, tktóre mają .gęs1ą zc;budO'wę. aJs'adom :tym Itl,a!oono w lopr:a.cO'Waniu ikanJu,e<tltly wyraz przestrzenny popr,zez określenie: izochrony preferencji samochodu, izochrony zakazu parkowania i izochrony parkowania warunkm,vego. Izochrony zakazu parkowania winny otaczać obiekty, w ,których przeby;wają ,g,ruq;Jy ludn!oślCi .szczególn.ie pod:a,tlne na s:z.kodliw.e oddZ:iaływanie .sallTIiochodu Or.aIZ .zespoły budyn:ków Imieszkalnych. Do obiek,tów pelnie prZlez Pańs\;iwow;e PrzedsiębIorstwo Geodezyjno-Karitog.r<a<fkz.ne "Geopoz" w 1977 I. Id.l,a iPotr:z.c'ib Główn:elgo Urzędu /Statystycznego. 5 Wykorzystano również informacje zawarte w Mapie samochodowej z elementami ruchu drogowego, Skala l: 20 000. Poznańskie Przedsiębiorstwo Geodezyjno-Kalrtografi.czne ,.Geopoz", ,PoZlnań 11'978. A Itaikż'e w Mapie usług motoryzacyjnych.

Pioznań. Skala 1: 20 000. :BoańJSk;i-e P:rzedsięb10T1s,two Geodezyjno-K,artogralf,ićzme "GeopOlz". :Bo.mań '178. UzupełnienIe situdium s1ano'Wią mapy, .na których ,pr;zedstawLono iIJJi,ektóre elemeDJty IQ<cel!1Y ]ok:ali.",a,cji parking6w ora:z proponowane miiejLSca feh USY1tuol\WJl]Ia w iPoznaruu. Mapy te 'S1ai!lowią integra'ną 'część oprac'Owania pt. KO'ncepcja systemu ;parkowania, :którego autorkami są: W;iesława H o,r s t, :Barbar:a MJ.'Chało:wska oraz .Ba!I'bara !Reder. Poznań '1'97'9.

il1Iiących ta,k1e funcje w Bolsc.e zaLkzOlno: żŁobki, ,przedis.zol>a, szkoły (tTówll1lież średnie), dlOlmy dz.iecka, domy sotla,rców" sZiPta,le., ipTzy,chooorie wraz z obsz,a,ra:mi fum.lkcj.onalme doń pr.zY:ległyJmi, a w,ięc: boiSl1romi, placami zabaw, o<grodami, .par'ka'mi. Przyjęto, iż na obs'zar,z.e Iwyz:nacz.OI!1Yun li:zoch:roną za.kazu parkiorw,ania, ;prlowadzoną w odległQśoi co najmniej 100 un z J1ejdalej WyJsuniętycih IPwn:k1ów loooektu c.hro,niOlIleo lub .obszaru d'un:cjon.alne Iprlzyległegio l(jeśli taki lPoS'Lada), llIie uno<że ,istnieć żaden pre!teks:t i ,sposobność opa.rk.o:w.anlia SaJmo<c'hodu z silnikrem spaLinowym. Oddzie.lny 'PI'Oblem stlanowi ochrona zabytków i 'ziel'e[)lj w miejscach .rekreacji, jak IPTzede 'WSzlS,tiklrm: !place 'zabaw" boika. s!pOII"towe, iparki kuJotJury litp. Tereny te proponuje się otoczyć izochroną parkowania warunkowego (wytyczoną na takich zasadach jak izochrona zakazu parko<wania), co< należy interpretować jako możliwość parkowania w ich bezpośrednim sąsiedztwie w sytuacjach wyjątkowych dla miasta (zjazdy, targi, wystawy). Ideailma loiIDałizalcj,a pall'kiLngów wLnm'a z'ajpewJ1:iać patTlw!Wanie "drWli w <dr7Jwi" względem 'jns,tyJtucji obs.ługujących ludrubŚĆ. W Polsce fUlmcję ,taką 'Pełnią przede wsz)\&tkiim duże wieIobran.ż:olwe domy ha:ndl,o!We ri usługowe, ciągi sk'Iepów, hotele,. urzędy aJdmiIJIistracji :państwolwej, ill'lsrty>tucje kuLturalne, Lokale ga.SltronomicZlIle, b<1nki, kompleksy obiektów sportowych. Obiekty te winny mieć miejsca parkowania w .odległQlśoi ni,e 'wlięks.zej ;niż 100 un od wejść głównYIch, c,o O'dpowilaJdaŁoby cZGlsowi d!ojś'Clia lnie riłuższemu ,niż !p1ięć minut. Mając na względzie rl(}dzaj, natężenie i unikalność Ifunkcji, jakie ;peŁnią różne 00s,z.ary miasta, a także dotychczasowy .stan 'za'OispodaT.owam.ia Jw,mul1'iikacyjnego mias,t polskich, można wyróżnić trzy strefy funkcjonalno-przestrzenne istotne dla użytkOlWa,l1'i:R samochodu. S t T e f a c e 1!1 rt :r a 1 n 3. Charaiktery.S'tYCl;ł,ną jej ,cechą jest bezw;ł,glęooie naj.większ'e maltęienie >i za.gęs'zczen:ie !funkcji. Obsługuje ;(Oll1a najwiękJs.zą :ilość ludnośc1. i zarówno z tych w:zględów jak również Iltiejeoo'o'!motnie z ty\tulu dużeg,o za,gęszc.zendla m;chitekton1czńego stanowi najbardziej newralgiczny punkt, jeśli chodzi o parkowani.e Pl"oblematy'ka lPark'L!1;gowa :w t,ej częślc:i ,mi"usta 'WIrlllIJJa ,zmierzać do: be.zw:zg1ędnej E'kwiklacji l!11.iejsc iPaTkingowy.ch óW obTębLe iz.ochrony z<1Jazu parkowania orarł; analizy miejsc postojowych połO'żonych w ramach izochrony parkowania warunkowego; sitlałegiQ OigraJl'liczania 11c:zIJy Imiejsc parkLngowyc'h przy jednocz.esnym ich tworrendu .na .granicy s't'refy centralnej z.e sltif.efą 1P00Ślrednią, jeś1i istnieją ku .temu Wla[,ulnikli; !komoiSacji lill'i<ej.SiC postoj,owy.ch w ob:rę:bie izJochl1ony (preferencji samochodu; wProwadzenLa normatywu p8rkingowego dla nowO' budO'wanych instytucji, których oeIem będ.zi,e obsługla ludL11ośc,i; wydzIelania d ,o'r,ga.mzorwam.ia pasów ruchu przemacwnych wyłącznie dla środków komunikacji zbiorowej; organjzowania obszarów ruchu lPieszeg,o iw]owalnych Iprzed .szkodliwym wpływ,em almochodu; eUminolwania z lCent:rum funJkcji ,dlań ndewłaśdwyc'h, la micJnuw.ilcie: sJda.d.owyoh, przemysŁowych oraz ISzpiltaH, domów starców, domów dzi,ecka; :usprawnienia .komum:iJkacji masowej, ze szczególnyJm ;ł,wróoeniem uwagi na orga[]jizoa,nie je'j przebiegu ,uraz jakość ,techno.Iogicz,ną pojazdów. ,8 It r e f a 'P Q ś:r e d n i.a. Cechuje ją .znaczlnie mniejsze l!1Iiż w centrum natężen1.e oraz zagęszoz.el!1ie funkcji. Obs,zaJ' ,ten .ob.sługuje ludność \przede ws,zys<tkillm w dwu za.kres:aich: hamHow,o-uslugowym ,oraz mieszkarn.iowY'm. 8amoc:hód .osoborwy winr1en tu ściśle 'w:spółpr:acować z ormunjk.acją zbioOrową. JedyiI1iie na wyJdzdelonych teirenach należałoby wprowadzić wyraźną preferencjI;: środków komunikacji masowej, chodzi otu głównie 'o ,te,reny ,objęte izochronami ZJaka:zu pa.rlrowa:ruia i par.k,ow:aJllia wt..rul]oweg.o. W obrębie izochriOlny !preferencji :samochodu .należałoby uSltaIić reguły u:IJJi,emożlliwiające parkowanie ;wielogodz.i,nne. Sz,czególną 'ochrOlIlą w tej c:zęśc.i

Wieslawa Horstmias:ta naleŻ2ałolby ;01loczyć budoWlni I 0t.w.o mite"Szka.ni'OWIe, 'które z .r,eguły l!1Ji,e jest tu skomas'Ow.a.ne lecz II'OZpifO,SZOIIle. . S ,t i' 'e f a lP e r y f e ryj '!1 a. Cha.ra,te'ryzuje ją n:i'ski st,opień .Imnoentracji funkcj.i.

Do pods.t1awOIWYlCh tzaUczyć lI1JaleL.;ji jej .f.unk,cje mi,e,szka[)jLOIWe, rekreacyjne oraz pr.zemys10W1e. Ze względu m.a ,przes.tr.zenną rozległość, ;na obszarze 'ty.m wil!lJny bez wyraźnych logra,!1iczeńwSjpó)Jpr2icować ze sobą !Środki ,komunikacji masowej ocr.a.z .iIl1!dYT'-"'Iidualnej. Zakłady 'pracy winny Izapewniać ,parkowanie Isalffiochodów osobowych ow:szysit'kilIn pracują'cym, obszary mie.szkan.i,owle :po'WilIllny ,mieć zor,ga:niwwa.ne ga.raiowalIllie całodobowe dla sWOIich ,mieszkańców. Oprócz :prz,estrzegania zakazu pairikowaIllta w obrębie diziOchr'Olny lPa,J1!:owan'ia waru11.1mwego ,oraz zakazu par:korwan1a, win;no s.ię zab;egać () cetIlltrnli.za,cję miejsc ,posto}owych (parikLngi wielopoziomowe) 1P1'zy OIS/iedlach Imie.s:z.karuowy.c'h oraz a łączenie miejsc ;pa1rkiJUgOlwyc:h L :alf't.eriami !komu:nliJmcyjnymi 'okJrulają.cymi .osiedLa w ce'1u eliminowania samochodu z osiedla oraz możIJwości zybkiegio włąc7.Jenda się do ruchu. Wlfa!Z z wpT/OIwadzeniem podziału mialSlta m,a 'strefy, rnależy zadbać {) dogodne dla mies.zikałllCów oraz osób wJeżdżających do Imiasta rozwiązan:ie 8ipr1alwy IPra.rkiJngó,w. Wmaż.ałoby Isię ,to m. :in. w !ZIróż.nicowa,nriu pa!f1in:gów ze w;zględu na ,C.zaIS ,j ikosZlt pa!fJlrowania, rotóre 'byłyby f'Unk,C'ją prz,eznae.z.en:i.a :i lokalim,cjoi ,par'k.ilnrgu. Nia1leżałoby wyró:żJnlić 'pa.rkingi ,docelowe, prze'SI]aO'we IPIeI'WSZ;e.gio rzędu i lP;r:zesliad:ko:we drug,iego rzędu. .P.wrklil!1ig,i dooelowe, IZldkaliz.owaiIle w obrębie joz.ochron pre'felrencjri samochodu, /Winny Izapewniać moż!itwość postoju krótkJiego, .rJIp. dwugodmnego, :z IJJiemożliiwośdą jego IPr:lJe, dłużerui>a cro .m{)głalby .l1egulować I1!P. odpłatiIllość .za Po.s1tÓj. Wzdłuż głó:wnY'ch Itrra:3 ,w1o.towYlch odo miasta w.i.niny być uSY'tuowane 'pariklilnJgi iS't,rategilc'ZJ1Je, ZIapeWlIlli:ają!ce palI'krolWalnie v<.d,e1 1 0dobow,e. .ByłY'by .00000e Ipr.zezI1JaCiZOd1e daa UŻY\t1mw,niików sallTI'oc:hlOdów osobo1wych i oięża;rowy;ch ,spo.za Imials!ta. kh 'UsY'buowraIll1e WliJn!ny rwyzna.c:z.ać ,pętLe 'środków .kJomunillrocji maSiowej. .Barrkingi IPrzeSliadOIWre !p1i'erWlszeg() ,i ,al1ugieg,o ,rzędu należy l.okaI.izować na 'obr'Z€żaJch strefy c,ent,railnej oraz pośredndej. lBa:rkingi pie:l1wsZJego ,r,zędu sltwarz.ać 'WliJnJny możliwość parkowania kilkugodzinnegO', p. dziesięciogodzinnego, dla osób pracujący.c:h w centrum. Parkingi p.reSliladJowe drugi'eo Ir.zędu wiJnJny pełnić IPT.z,ede WlSzy.s1!kJm fun!kcję :PIaII'kingów l()Ibsługujących miejs.ca ;prarcy. Należałoby je sytuoWJać .na .g.ran.icy s;brefy 'pośredniej i ,peryiferyjillJej, i zapew:nd:ać z 1!1Ji,c:h laltwy >dojazd śrrodkJaJm.i Jm'illU1!1iik'aJC'ji zb1orowej Ido m1ej ' s,c pralcy. Czas lPar<kowaiIla nie :poWli!rnen być tam Krótszy Ind;ż dziesięć godzin.

OCENA IDKJA:LIiZACJI MIEJSC ,pOSTOJOWYCH W CENTRUM POZNAN.L.Ą.

ORAZ MOZUWOŚCI IOH SVTUOWA:J.'HA NA WYBRANYCH OBSZARACH

'sugerując nO'we 'miejsca posi1Jajowe:'qprócz przyjęty'ch z.asad luka1iz'acji parkiI1lgów.

uwzględniano również dotychczasową intensywność użytkawania i rodzaj zabudowy, a It:aik.że .sugestie Biuro 'Pla!1joanlia ,BriZE'S,trZienmega m. Bozna:nia 6. W dlllalizile uwzględit1JiQno głó,w,ilie pl'obI.erna-tykę JOkalizacji par,kingÓrw docel.owyc,h, pol'ożonych lI1ra .o'bszalI':ze IDentrum, .oraz tPalrkingów .przes.iadkowy\ch pi,erws.zegro rzędu. IAods'balwę do 100praJC'owani,a z.agadnii.enria ISlta:nO'wiła wspomnilaJna wy'żej :s,zczeg61owa i!Ilwenłta,ryz,acja uży.tJowania tere;n6w, .której wyniki IPr.zedJsItawiv:t1o na mapacl1 'W

8 Pismo Biura :Planrowan1a P:rzestr,zennego w PoO'z;n.aniu do wice;prezydenta Bo,znaIllia, BP - 11'1/4287/79.

skali l : 2000. W stref.ie centr.alnej dJIl'WeI1lta'rYlJO'Waono lI'óWJIlież Wls'zystkie miiejsca pastajCJIWc fakitycm'de ds,t'ITlejące, bez 'Względu m.a zlIaki ,drogow.e, w ty.m J:ównież Iznak z"rkazu pa:taju. InrweJIl1ary'za,cja 'Wykazała, Jż paJ:kiOw,aI1lip 'W -centrum P,aznanJia m:asltępuje WlSZędzie tam, gdz'e ,nie 'porC'iąg,a 'OIDO łZa t50hą bezpooreooio das:tr.zega:lnych :negatywnych £kut'ków dla iUż)rltkownlika salITIQchtadu, głÓiwnie 'W ,pos:t.ac:i jego us.zko<dzerna. 'PaU:ikuje się w bezpośrednim sąsiedztwie żłobków, 'Pl'zedszlwld, Iszkół, Iszpitalli. W lI1Ii:ektÓlryc<h przypadkach jels1t 101110. nawet ,tam tprefe.TiClWa,ne pl'z'ez u.st.a'Wlie.n.ie ,palr'kOlmetrów. Odnasli s.ię wl'ażenie, liż problemu sz.adliIWiOśoi -;amOichodu nJawet w tak :its;tot:nYlm względzie n:i!kt iIJ'i,e dostn'eg:a, jest lOn pa lPf1alstu ,pOIm:ijalny, a jedynym kryter,iU'm sytuowania parkingów w centrum miasta są "pw,te" miejsca 7. Najwięk,sze ,zatłoczenie sa'Inochodów z3.obs.el1wowano .przy Cliąga,c'h s'kIejIJów, o!b:iektÓ'W h:andI.owyc.h i usługowych lW,zdłuż .uLic: 27 Grudnii:a, CzeI'Jwonej ArimH (na iO'dic.i:nlm Kośoiuszki - ,pL Wio,sny ,Ludów), Rata'j.czaka I(nla .oc1cirn:ku Chudoby - ,pl. Mbadej Gwardii), al. .Marcin;kolWoskicgo. Lic2!ba jpa,r,kowalIlych tam s,amochodów, a 1a;}{że c,z.as lich POSt0joll wskazują, iż ni,cz.będrLa j,est zmial!1Ja org,a,nizacj.i !pHlr,kowa[}Jia - przede IwsYSltkim ogra,n1:;Zan1e cz::.:su !pa,rkowanta, a l1;a:kże budawa paJ:k,in.gÓw wielopoziomowych, skomasow:myeh (np. na zapleczu domów handlowych "Centrum"), Nie rozwiąże 'Problemu lnkalizjGw,anie opar:kiI1gów :na oQibszalI'a.ch uzyskanych pa wyburzeniach, np, przy Teatrze Polskim czy też przy kościele Sw. Marcina, natomiast Z)łagodziłoby sytuacj£; wybudowanie w:idokondy.gn.acyjrJ/eg,a pa,rldngu o.raC': zamknięcie dla samochodów osobowych terenu w granicach ulic: Czerwonej Armii, MardnkalWl9kiega, '27 Grudnia, Fredry, lat Stalingradzka - prz)illajml1lLej w godz'TI.aClh szcz.ytÓw ,k0'illun.ika'cyjJIlych. Uwa.g.a ta dotY'c.zy równłeż caleg.o obs'za,ru Sta,rega .MiaSita. Należałoby ,orga,n:izOIwać psy ['uchu piesreglO wzdłuż ulic: F,redry od Kościuszki), 27 Grudnia, Lampego., Mielżyń'skiego, ,pl. Wolności, Paderews.kiego oraz IW cały.m }tompleksie Sta,reg.a Miasta. Większą wagę winna się p['zyw:iązy;wlać do lO1'gaTri.za,cj.i środkÓw k,omunik?,cji mioDowej, m. ,in. 'pa.pr;zez wydxi.e'land.e parsÓw ruchu dla nich ,na ulicach: GalI'bary, M.a,rchlewskieo, al. ,S1Jal:j,nradzkia, Salna, Małe Garbary_ Naieżałoby ,takż,e Z3lbicgać o. el,imj,TIJOwa'me ze śródmieścia ta.iQich tins.tytucj:i jak: Miejoskiie P.rzedsiębk.rstwo Techn.iki Sanitamej, -Rzeźnia Miejska, składy d .magazyny dokalizowa,ne pr.zy ulkach: 'Towa.I'OIwej, Prz.emys1awej, Garbary oraz dbać ,a ,iJntensywne wykorzystaJIlie terenów zajętych :prze.z Między.narodQwe 'I1argi Poznańs'lde. Analiza obzlarów prz:roległy.crh bez;poś,r.edl1lio do c'entrum pod ką,tem u,ch pr.zyd:artności na parkingi pierwszego. ,rzędu 'Wskazuje na Ina:s:tępują,ce możliwości: 1. Skrz:rża,wall1lie uic F,.st,kiawskiego - Małe Garbairy - Gal'bary.

Narożndk ul.1c Garbary - M,ałe Garbary. Je.st ,tam ,traw.nik. Teren ;ten Pl'OP0d10wany jest również prz.c.z Biuro Planowam.ia Przestrzennego. UL Małe Garbary - na wprost al. Ma:rcin:kolws!dego. Obecnie ;plac gier i C':a'baw. Tea:e.:1 przy ul. Garbary. pomiędzy Wielką a Szyperską, .o Il'liskiej 1n.tensywnoOśoi zabudawy li użytkow,ania. Obszar ten br'3,ny jest '!y"d 'Uwlagę przez Biur,o Pla:I1iOIWaIIlli,a PJ:.zes!\;l"zenneg-o. Obs'Z1ar b. sLoc.zn.i rz;ecznej. J'cst to ,teren luźn zabudowany ba,rakam:i. :2. Skrzyż.owanie uliJc Puła;;kiego - N awow.tejs.kiego - iWiel:k.opołsika.

Ul. Pułal:<J<::iegla, jadąc w l{iieruniku CelTIltrum, /Za ogródka:m,i ,działkaIWymi, Qbecn:ie teren z małą int'ensywlnością ,zabudowy ,i użytkowania. Sugerowany przez Biuro Pla

1 Wskazuje na t.o zaTówna dotychczasaw,a prBktyka lokalizacji parkingów, jak ró\tinież opracowanie Koncepcja systemu pnrkowcmia w śródmieściu Poznania (Wojewódzki Zarząd RO'zbudowy Miast i Osiedli Miejskich iW Poznaniu), ;wy.lwna.ne przez Annę HeUer-Go.styńską .or.az mgr. inż. Andrzeja Gostyńs,kiego.

Wiesława Horatnowania Przestrzennego parking przy ul. PoznaJ1skiej WInIen być zlokalizow,pny w odległo.ści c,o l!1ajmnej 100 m od SZlta1a Miejs'lciego im. Fratnciszka Raszei. 3. S1m"zyżo.waUJIie uLic DąbriOwskie,glo. - most Telatm'liny - Roosev'elta.

Brak terenu na 11okał1zację miejsc P()S,tojoowych fW pro()lmi'en'll 200 ri1 od s.k.r:zyżow'ana. Jako 'park1ingi przesiadkJowe .pie'rlWsz,eo ;rzędu :należałoby :traktować obecnie. istniejące (po uprzedniej mOdernizacji) parkingi położone przy ul. Dąbrowskiego. W o.dJegłośai o.k. 250 'fi i 400 m od '.Sk:rzyi)o".>v:alruia.

4. S.kifzyŻiowan.lie uldc GłoQW!S.ka - !RooSleveLta - most Dworco.wy.

Bra:k miejsca a1Ia Jo.lmlizację pIalcbw postojowych w 'promieniu 200 m 'Od sklpzyżowaillli.'a, dlatego <rtaIe,ży powiększyć lis,tn.ieją:ey już ,pall1king położony iP,rzy ul. Gąsiol',o/WIs,kic:h (odległość ok. £00 m od s,krzyżOIWlam.ia). T,eren 'ten ma Obe'OOi1e zabud;ywę przemyshJlwą. JeSlt on hra:ny pod luw,agę przez Biu.rro PlanIĆJwa!!l,ia Plfzest!fzeITIll1lego. 5. Sknz;yżowa,nie ulic Gw,a:l'dWi LudowIej - Hat:ajcZiaka - Ma;nchleWlskie.go - 28 Czerwca 195.6 r. - Maifchlew.s.k:iego - .Berna - Ga:rbalry - KifrlywouSltego.

W .grę lW1chodZJi jedyni,e narożnik Berna - 'KrzYW1ous1eg)o; 'obecnie jest ,tam 'trawrui:k. p:rzy IUl. Bema 'także pł'lta iPl'ZJed stadionem. £. Skn:yżolW1anie ulk Bc.hate.ów - 'Zi,elicLI1a - Galrbary.

Brak m'iejls!c tna IOlka1iza.cję nowJ"oh ,palrkimlgbw.

Parkqi prz,elsa.adk'olW1e clIug1i,eg,o l1zędu, zgodnie z przyjętą ,koncepcją, winny być z1000aI.i7JOiWIane w =jb1iższym sąsiedztwlile g;ran.tcy s.trefy 'pośredniej !Ze s,bre<fą peryferY'jrGą. Za ,gmrocę :tę uw.ażać można uLilce: SłQlW1pańslka, Wojs,ka Plolskiego, Ni'eI5tachowska, Zeromskiego, Przybyszewskiego, Reymonta, Hetmańska, Zamenhofa, Est:k'ows:ldeglo, Giariba.ry, ISzelą.gowsika 8. Ciąg ten stan;ow:i "Ir.amę" artenii .komUJJJika.cyj.nej 6iZybk,ego ruc'h'll 10 char,aktell'ze międzY'dzieIniI001wY'm, o()iklalając.ej mias'bo.

P.r,ż,egiląd terenów lPołożoll1YC.h w najbl,iższym sąsiedztwie :gr.anic st'r,efy ska'Zuje na iIlasltępujące możliwości: l. Sk'l'zyżoW'aa1!ie ulic: Sze.lą!glOl\v:s:1ro - G,a,r'ba,ry - Armili "BoZillań". Przy ul. Szeląg)oWls.kiliej, od sJtrlCJlIlY WIarty, przy dwO!r:cu ,autobusowym - ,obec'n:ie są ,tam nieużytki i gru Lowiska. 12. SkrzyżolWla:nie U!I'c: Obor,mcka - All1mii "Poznań" - W,in.ogrady - PuIaskiego.

Rrzy 'UlI. Oborn:idk,iej po pr:a,wej stron.ie '(jadą.c w :khrU!nku ,oentrum) ,pomiędzy !Zakła,dem naprawy S'almochod6w a 'Parkiem 'są ir1i,eużytJkii. ,p,zy ul. Obornic.ktiej w ,od1,egłJoiŚ:ei OK. 600 m lod skrzyżo,\\r,an:ia przy domach s,tude:nckkh - także. Te:re.'1 !ten brany jesi 'również :pod uWragę pIz,ez Biuro() [>J,all1OWoal!1lia iPJrz,estrzennego. 3. S:krzyżOlWall1ti,e ulIk: P.rzY'by's,zewskegO' - ŻeJ)omskeglo - Dąbr,owskiegiO. Br,ak tu .miejl$l;: na Lotka1'lŁację palr:kingów 'W prlOlmienriu 200 m ,oid ISlkJrzyŻiolWa.rJJia. Najbliższy t'ereill pok'Żony w 'odlegIOiŚci ok. 500 m od skrzyżOIwania, przy uł. Zeromskiego, pll1zed Itiarami kO'lejawymi. 4. Skrzyżowanie ulic: Sł:a:narzewskiego .- .Prz.ybyszewskiego. Brak miejsc na 1olkJai:i:za.cję ,park,in,gów :przes,a,dkowych.

5. Skrzyżowanie ulic: Grunwaldzka Przybyszewskiego - Reymonta. Brak miejS1c J1:a usytuorwaln:ie 1I'Jo00wych parkIingów. N.ajbliższy Io.dpow:i,edni teren !./)najduj.e snę w 'odległości ok: 3CO m .od os.k.rzyżowa:nJia, na nar.o:ŻTIliku ulic: Ma,rcelińska - Przy'by.s,zewskieg,o - plac przy Domu .stude,nrckim Akad!emLi Medyciznej. Pa,rkinrgi Odipowiac1a to mmeJ .więcej gmnicom śródmieścia przedsltawionym przez W. C o f t ę: Analiza układów komunikacyjnych w planach ogólnych m. Poznania z okresu 1938 do 1969. "Mias't.o", H. 11972" Nr 16. Pr,opO'zycja 1a wytyc;zył.a ś;ródmieśocie między nastę<pującymi ulicami: ;Północna, Wawrzyńca, Nies'tachDw.s:ka, ZeroOmskiego, Reyanon,ta, A,rcj,3z,ewskiego, Głog(xwska, S'tarołęcka, Zamenhofa, P.odw1ale, Zawady r(/brak gra!nc .od ,!>kony 'Północnej m1alsta)ten jest row.n\i,eż IPlalillow;:my prz'ez Biuro P,lanOlWa:n:i.a 1';rzestrzenn,eg,o. Nadto 400 .fi od .skrzyźOiwa,nia. ,p,rzy ul. Rey,mo[)lt,a przy "Arer:;.ie". 6 Skrzyżowanie ulic: GJogowska - Hetmańska. Na narożniku Głogowska - Choci.s'Ze'wskieg.o jeslt ,plac ie.r 'i zabaw: ,na [narożniku Retmańska - Koule}OIwa, po prawej s,tro'!1oie \(jadąc w .ki,erunłku ul. 23 Ozer.wca li9,56 r.), w odlegloośoi ok 600 m od skrzyż,owaIIl1a, jes:t pUSlty IP].a,c; ,przy ul. F,i:ndera .są zlikiwido,w,allle ogródki dz,ioałkowe. 7. Skrzyżowanie ulic: 28 Czerwca 1956 r. -' Hetmańska. Brak miejsc na 10kaHzację punktów pos'tc>}o'wY'ch. 8. Sk.rzyżowlamJie ulic: Krzyw'ousteg'O Zamenhofa. W grę :wlchodzd jedynile te:ren przy rondzie "Rataje", obok ,centr,um iUsługowego dzie'L!1Iky. Lokalizację ,taką pr.ClPlOllouje Itakże Biuro PlaDoW1am:i:a iPxzesltr:zenlnego. 9. Sk.r'zyżOIWa'lllie utk: Z3'ffiemłlGifa - :Qj'wady - W<1rs.z.awska - Cybińska - 1!10000do "Sródka". Brak miejsc na usytuowanie parkingów w promieniu 200 m od skrzyżow.a:n:ila. LO'kald:zalcj.a pacrkingu moźłi,wa jest przy ul. Gdyńkiej oraz ul. Mał<)'chows!kiego, w odlegllolCii ,ok. '500 Im od Is.k.rzy.żowa:nia.

LokaHz.ację .parkingów docelowyoh - shategiczmych z3lPwpono;walJ:1JO' wyłącznie w ,0palI'jCiu o materiały Biu.ra :PlaJ1lOlwo:mia P:rze.solrze.r:llPiego. Na .ich poodstaw>1e można .wskazać na na,stę,pując'e Jl10ż!.iiwoś,oi: 1. ,Koierunek .Biła - Kos'zaLLn: teren przy ulicach Drusk,icnlllidiej - St,rzP1szyński!ej. 2. Klierunek Międ'Zychód: ul. Chojnicka lub Słupskia. 3. K1ierUin.ek Szczecin - Świec,ko: ul. Wioch.roWia w rejonie Centrali Frzemysl1u N3,Roweg.o. 4. Ki.er'UlI1oek G,nu.ezno - Gdańsk: przy Mośe,ie Letcha; u'!. Gni,eźnieńska w rejonie cmentm'za na MiłolsltJoWiie; ul. Smolna. 5. KierUJne.k Wa.rsro.wa: skrzyżowanie ulic: Warszawska - św. Michała. 6. Kierunek Nowy Tomyśl: ul. Swierczel\\<"'Skie.g,) -- łąka naprzeciow:ko ,toru 'S:amochodoweg,o; ul. Złotowska, tP,r,zy ogródkach dział1mwYJch. Brak w tej chw.iLi loka'lizacji ;pa:rktLngów stmtegkzny.ch dla p,rzyjoeżdŻiających z kierunkow Łódź - Ka'tIQł\\1ice oraz W,I'ocła,w - Zielona Góra.

BIBLIOGRAFIA

B e r ryB. J. L.: The Soci'll. B'Urde7ts oj EnvilOnment Pollution: A Comparative Metropolita'! Data Sourc.e. CambI1idge--Mla:ssachu'Se'tts ,11977. Cele i założenia programu 'O{Jzwoju publicznej komunikacji bliskiego zasięgu w Republice Federalnej Niemiec z uwzględnieniem ogólnych tendencji światowych. Cerutrum ;Ilnform:a.cjli Naukowej TiechnkZiIJJo-EJkonamicznej, R. 19:77, Nr 3,1.

C of,ta W.: Analiza układów komunkacyjnych w planach ogólnych m. Poznania z okres!'/' 1938 do 1968. "l\1ti:asto", R. 19'1,2., Nr 6. Comparative Analysis oj Urban Transportation Reguirements. U.S. Department oj TransportatiorL. .New York, March ,1977. G o s t y ń s k a - H e II e r A, G o s t y ń s k i A: Aoncepcja systemu parkowania w śródmieściu Pozna'!ia. Wojewódzki Zarząd Rozbudowy Miast i Osiedli Miejskjch w Poznaniu. Pozr.ml 1 !J80. H ,o I l a n d E. P., W la ot S O'll 1'. L.: Traftic Restrain in 'singapor.e. "Trafik E.i.nineof';I1iJ112 and Oantrol", Januaxy '1197'8, Nr ,l.

Wieslawa Horst

] K o- s s a k o w s k i M.: Zaniecz:lJszczenie powietrza spowodowane przez ruch drogowy.

W: Ochro1Ul środowiska w drogownictwie. W,a!I1S.zalwa 1'9'716.

-1\1 a y A. D.: The Restrains of Vehicular Traffic. "Traffic Engineering and Control", February 1976, Nr 2.

.Os.taszewh'(l. J., Such,orzewsikli W., Rajpe['.t T., S.k.Oil'Ups.k!i 'W., S It a 'w i c h iM.: Studiu1"/, w zakresie ochrony środowiska na obszarrze warszawskiego zespołu miejskiego przed ujemnymi ,wpływami komunikacji. "Prace li Materiały Tec,b.nJcno-Eko.nlOIDiJcznp Rady lNa.rodO'wej m. Warszawy", R. 1975, Nr 67.

. Permanent International Associa.tion oj Road Congress. Urban Roads Commit,te Raport Prepared jor XVI th Congress in Vienna. Vienna 1979.

.Planowanie transpoTitu miejskiego. Mater'iały metodyczne Instytutu ,Kształtowania SrodQwiska. W,arsza,wa 197;6.

Proceedings oj Second. Seminar on the Role oj Transportation in Urban Planning, Development and Environmen.t. UN-EoonJOmic COImmis.su,on .for .Europe. WashLng,tol!1 ID. C. JiUn!e 111976.

Program rozwoju a'/'ogowniatwa miejskiego. MiruLs1ter:S'tWlo Gos.poda,rki Terenowej ci. Ochiwny Srodow:islka ,i Ins,tytut Gos'Poda;rki KO'munalnej. Wars.zalW1a 19'73. ResuHs oj Survey on Traffc Limitations PoUcies in 300 OECD Cities. O:r,ganiza'tLOOl efor Econamic iCooiP'eratiol!l GomelI'ienC,e "Better T,OIWIIl!S wi:th LeSLS Tlffiffk". 'Pia:ris 1975.

R i t t e rP., Planning jor }'1"10n and Motor. Oxford 1964.

R 'O.Z ,k 'W l t a l s.k.a C.: Miejskie urzqdzenia kcrmunikacyjne i prognaza ich r,ozwoju.

:Instyitut KS'ztałtO'waJrui:a Srodo,wliska. W,arS'zaJwa '1975. .

Rusi,eeki W., Kubik,owlS.ki lP.: Toksy,kologia wspólezesna. Warls:oowa 19169.

S a l z e il' E.: Ochrona \przed halasem w miastach. WalI1s'zawa 19.78.

S m li t h i 1ln.: Parking .in the City Center. Tihe Automobile ilVIanu:facturen ASlSociaIt.rolil. 'WalshLrug,ton m65.

Urban Mass Transportation Act oj 1964 U.S. W: "Traffie in Towns. A study of ,the 'lon. term \problems o;f ,tratffk .in urbaa1 :a.reas". Lcmdon 1963.

W r z e ś n 10 W s k i Z.: Rola inżymera komunikacji w kształtowaniu środowiska. W: Ochrona środowiska w drogowniet'wie. Wa:I"szawa ,1:9'7,6.

_ Zalec.enia UN -Eco,nomic Commiss,ion jor EUTope. W: "P,roeeedLngs of the Semimar ,on 'the ROlle ,orf Trens'Po:.:taHon 'ID Urban Plarun-in,g Development ,and EnViironment.

UN-E,colJlomic COImmission for Euro,pe". Muni,ch 111973.