H2
Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1979.07/09 R.47 Nr3
Czas czytania: ok. 104 min.Laureaci Nagród
MGR INŻ. HENRYK GORECKI
.;
,r: -..I
\., "'::
... .!
Urodził się w dniu 8 stycznia 1936 r. we Wronkach, w rodzinie drogerzysty Jana Góreckiego i jego żony, Heleny z Szyppów. W 1939 r. rodzina Góreckich przeprowadziła się do Poznania, tu też przebywała w latach okupacji hitlerowskiej. Po ukończeniu w 1951 r. Szkoły Podstawowej Nr 26, Henryk Górecki uczęszczał do Technikum .Mechanicznego przy pl. Curie Skłodowskiej, które ukończył z wyróżnieniem w 1955 r. Równolegle uczęszczał do Państwowej Szkoły Muzycznej przy u1. Czerwonej Armii, którą ukończył w kiasie fortepianu w 1953 r. W 1955 r. Henryk Górec!ti rozpoczął studia na Wydziale Budowy Maszyn politechniki Poznańskiej, które ukończył uzyskując dyplom magistra inżyniera-mechanika (1960). Napisał pracę magisterską pt. Opracowanie metod spawania i zgrzewania aluminium pod kierunkiem dra Kazimierza Marcolli. Z dniem 18 lipca 1960 r. mgr inż. Henryk Górecki przystąpił do pracy w Poznańskich Zakładach Elektrochemicznych "Alco" , najpi"rw jako konstruktor oprzyrządowania, póżniej jako technolog wydziałowy, kierownik sekcji normalizacji, kierownik sekcji konstrukcji akumulatorów, zastępca kierownika działu kontroli jakości. Po utworzeniu Zjednoczonych Zakładów Eiektrochemicznych "Centra" (1 I 1973 ;1".) mianowany został kierownikiem Ośrodka sterowania ;Jakością produkcji. W latach 1968 - 1979 doskonalił się w zawodzie na kursach dia rzeczoznawców jakości produkcji; kontroli technicznej i pomiarów warsztatowych w przemyśle ciężkim; metod analizy wartości. Ukończył zaocznie dwuletni kurs nowoczesnych metod i techniki zarządzania.
W latach 1970 - 1973 był rzeczoznawcą kontroli jakości produkcji. Z dniem 15 sierpnia 1973 r. mianowany został zastępcą dyrektora do spraw technicznych zakładu doświadczalnego przy Centralnym Laboratorium Akumulatorów i Ogniw. W latach 1960 - 1967 pracował dodatkowo jako nauczyciel przedmiotów zawodowych w Zasadniczej Szkoie Samochodowej, w Technikum Samochodowym oraz Technikum Mechanicznym. Od 1960 r. jest członkiem Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników poiskich; przez sześć lat był przewodniczącym zarządu koła zakładowego. W 1964 r. mgr inż. Henryk Górecki przyjęty został do szeregów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Po ukończeniu Uniwersytetu Marksizmu-Leninizmu przy Komitecie Wojewódzkim polskiej zjednoczonej Partii Robotniczej (1977), przez okres trzech lat był wykładowcą szkolenia partyjnego oraz przez dwie kadencje drugim sekretarzem podstawowej organizacji partyjnej. Czynnie uprawiał żegiarstwo regatowe (1952- 1968) oraz żeglarstwo morskie (od 1963), posiada stopień instruktora żeglarstwa oraz patent jachtowego sternika morskiego. Od 1972 r. pełnił funkcję komandora w 2eglarskim Międzyszkoinym Klubie Sportowym przy zarządzie Wojewódzkim Szkolnego związku Sportowego. W 1961 r. zawarł związek małżeński z Lidią Czarczyńską. Z małżeństwa tego urodziło się dwoje dzieci: Arkadiusz (1963) i Katarzyna (1965).
posiada dwanaście uznanych osiągnięć w zakresie usprawnienia konstrukcji. technologii i organizacji produkcji. W latach 1974 - 1979 otrzymał piętnaście nagród, w tym dwanaście Nagród Ministra Przemysłu Maszynowego; Dyrektora Naczelnego ZjednoCzenia Przemysłu Maszyn i Aparatów Eiektrycznych "Erna" oraz dwukrotnie nagrodę "Złotego suwaka" za zajęcie I miejsca w roku 1975 i II miejsca w roku 1976 w plebiscycie "Gazety Poznańskiej" dia najiepszyCh twórców techniki w Wielkopolsce. W marCu 1977 r. otrzymał Nagrodę Ministra Przemysłu Maszynowego II stopnia za rozwój prac badawczych w zakresie chemicznych źródeł prądu i urządzeń technologicznych, a w maJ,"cu 1979 r. nagrodę I stopnia za opracowanie i wdrożenie technologii produkCji baterii miniaturowych. Za osiągnięcia w działainości zawodowej i społecznej udekorowany został Brązowym Krzyżem Zasługi; Odznakami Honorowymi Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego"; odznakami resortowymi i sportowymi.
MGR WŁODZIMIERZ KAŁEK
Urodził się dnia 17 kwietnia 1946 r. w Poznaniu, w rodzinie ślusarza Wojciecha Kałka i jego żony, Marii z Karpińskich. W latach 1953 - 1960 uczęszczał do Szkoły POdstawowej Nr 42, a następnie do VI Liceum Ogólnokształcącego 'im. Ignacego Paderewskiego. po. matunze przyjęty został ,na Wydział Matematyczno-Fizyc2mo-Chemiczny Uniwersy'tetu łm. Adama Mickiewicza. W 1969 r. obronił ,pracę magisterską w rlJakresie chemii pt. Barwna reakcja Re (IV Z kwasem chromotropowym, ,napisaną pod ,kierunIJdem prof. dra Walentego &zcze[Jamiaka.
Z dniem 8 września 1969 r. przystąpił do pra£y zawodowej w zakładzie elektrochemii w Centralnym Laboratorium Akumulatorów i Ogniw, początkowo na etacie inżynieryjnym, a następnie naukowo-badawczym. W 1975 r. ukończył studium w zakresie metodyki prac badawczych i rozwojowych w Ośrodku Postępu Technicznego w Katowicach, następnie w 1978 r. podypiomowe studium z elektrochemii w Instytucie Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Za współudział w rozWiązywaniu problemów elektrochemicznych źródeł prądu został w latach 1974 - 1978 wyróżniony zespołowymi nagrodami Ministra Przemysłu Maszynowego. Za działalność wynalazczą i racjonalizatorską
'L",.
':-'
..ł
.',
;';:.' "
.:,.'hr..
wyróżniony został Złotą Odznaką Wojewódzkiego Kiubu Techniki i Racjonalizacji. W 1971 r. zawarł związek małżeński z Aleksandrą Kaczmarek. Z małżeństwa tego urorodziło się dwóch chłopców: Maciej (1973) i Marcin (1977). J"est członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii.
Robotniczej od 1978 r.
MGR INŻ. RYSZARD KANIEWSKI
Urodził się dnia 17 marca 1946 r. w Poznaniu, w rodzinie ślusarza Stanisława Kaniewskiego i jego żony, Janiny z domu Ziemek. Do Szkoły Ćwiczeń przy Studium Nauczycielskim Nr 2 uczęszczał w latach 1953 - 1960, po jej ukończeniu rozpoczął naukę w Technikum Mechanicznym Nr 1 przy ul. Dzierżyńskiego 352/360, gdzie w 1965 r. uzyskał dyplom technika-mechanika. W tym samym roku rozpoczął studia na Wydziaie Mechanicznym-Technologicznym Politechniki Poznańskiej, które ukończył w stopniu magistra inżyniera-mechanika w specjalności maszyny i urządzenia energetyczne (1971). Napisał pracę pt. Projekt promieniowej dwuwalowej sprężarki powietrza (28 000 m'/h, 0.65 MN) pod kierunkiem dra inż. Romana Pieprzyka. Począwszy od trzeciego roku studiów pobierał stypendium, fundowane przez Przedsiębiorstwo Remontowo-Montażowe Handlu Wewnętrznego. Z tego tytułu, w dniu l lipca 1971 r. podjął pracę w tym Przedsiębiorstwie kolejno na stanowiskach: konstruktora, starszego konstruktora, kierownika sekcji modernizacji konstrukcji m88zyn. Konstruował m. in.
I Kronika ,miasta Poznania z. 3179
::.
palniki olejowe. W lutym 1972 r. odbył w związku z tym praktykę w zakładach "Danfoss" w Danii. Po ukończeniu we wrześniu 1974 r. kursu analizy wartości, mgr inż. Ry
Laureaci Nagródszard Kaniewski został kierownikiem zespołu analizy wartości. Efektem prac zespołu były spore oszczędności materiałowe w produkcji. Z dniem 10 listopada 1975 r. przystąpił do pracy w Centralnym Laboratorium Akumulatorów i Ogniw na stanowisku starszego specjalisty konstruktora. J"eszcze w listopadzie 1975 r. w Turnieju Młodych Mistrzów Techniki zdobył wyróżnienie za wynalazek pn. "Łącznik między ogniwowy akumulatora zasadowego", co zostało opatentowane. Za współudział w opracowaniu akumulatora niklowo-kadmowego na spiekach i wykonanie serii
próbnej otrzymał w kwietniu 1977 r. Nagrodę Zespołową Ministra Przemysłu Maszynowego. Drugą Nagrodę Zespołową Ministra Przemysłu Maszynowego otrzymał w czerwcu 1978 r. za współudział w opracowaniu miniaturowych baterii do sprzętu powszechnego użytku. J"est członkiem Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników Polskich. W kole zakładowym przy Przedsiębiorstwie Remontowo-Montażowym Handlu Wewnętrznego pełnił funkcje sekretarza i zastępcy przewodniczącego. W 1970 r. zawarł związek małżeński z artystką-plastykiem Krystyną Postaremczak.
. o"o'h
MARIAN KASPRZYK
.::c
.-łC .
,-..m.. ;.","
,,
"\x,
\c:" .. .
.,
Urodził się dnia 18 listopada 1938 r. w polwicy k. Zaniemyśla, w chłopskiej rodzinie Walentego Kasprzyka i jego żony Agnieszki z Maryniaków. Po wybuchu II wojny światowej jesienią 1939 r. rodzina Kasprzyków wywieziona została w głąb Niemiec na roboty przymusowe. Po wyzwoleniu okolic Wriezen (obecnie Niemiecka Republika Demokratyczna) przez oddziały Armii Radzieckiej, pod koniec kwietnia 1945 r. Kasprzykowie powrócili do kraju i zamieszkali w Sulęcinku. Tam Marian Kasprzyk uczęszczał do szkoły podstawowej, po ukończeniu której w 1954 r. rozpoczął naukę w Zasadniczej Szkole Zawodowej w Poznaniu przy ul. Inżynierskiej, dOjeżdżając z Sulęcinka koleją. Szkołę ukończyłuzyskał zawód ślusarza narzędziowego. Z dniem 1 września 1956 r. podjął pracę w Wytwórni Pomocy NaUkowych, gdzie pracował do czasu powołania do zasadniczej służby wojskowej, którą odbywał w Bałtyckiej Brygadzie WOjsk OChrony pogranicza.
Z dniem 17 marca 1961 r. Marian Kasprzyk przyjęty został do pracy w Wielkopolskich Zakładach Teletechnicznych "Teletra" w charakterze ślusarza narzędziowego. Od 25 maja 1961 r. przeniósł się do Centralnego Laboratorium Akumulatorów i Ogniw, następnie z dniem l stycznia 1970 r. do zakładu dOświadczainego w charakterze ślusarza narzędziowego. Marian Kasprzyk wykonał kilka przyrządów do produkcji miniaturowej baterii srebrowo-cynkowej: m. in. tłocznik naczynia ogniwa, tłocznik wieczka ogniwa, tłocznik drugiego wieczka, kalibrownik wieczka, formę wtryskową uszczelki ogniwa i przyrząd do zamykania ogniwa. J"ędnym z njważniejszych problemów, z którymi się uporał, były głębokie tłoczenia części metalowych o bardzo dużej dokładności. J"est autorem pomysłu racjonalizatorskiego, którego zastosowanie poprawiło jakość naczynia SR-43. W 1977 r. minister przemysłu maszynowego przyznał Marianowi Kasprzykowi nagrodę pieniężną za współudział w wykonaniu zadania pt. "Subminiaturowe ogniwo Ag-2n". Marian Kasprzyk był członkiem Koła Związku Młodzieży Wiejskiej, gdzie pełnił rolę skarbnika. W 1969 r. zawarł związek małżeński z nauczycieiką Anną Zawadą. Z małżeństwa tego urodziły się dwie córki: Magdalena (1972) i Agnieszka (1975).
MGR JERZY KWAŚNIK
Ul"odził się dnia 10 marca 1929 r. w Poznaniu, w rodzinie nauczyciela Władysława Kwaśnika i jego żony, Natalii z piekiełków.
Od 1935 r. uczęszczał do Szkoły powszechnej Nr 7 im. Sniadeckich. W latach okupacji hitlerowskiej (1939 - 1945) przebywał z matką w
Kaliszu, natomiast ojciec był w obozie jenieckim. Od 1942 r. pracował w niemieckiej firmie" handlowej jako windziarz i goniec. Po wyzwoieniu w 1945 r. pracował w tym przedsiębiorstwie, przejętym już przez Związek Gminnych Spółdzielni "Samopomoc Chłopska". Uczęszczał równocześnie do Gimnazjum ,im. Tadeusza Kościuszki. Pod koniec 1945 r. przeniósł się dO poznania, gdzie w Liceum Ogólnokształcącym Związku Nauczycielstwa Polskiego przy uL Strzeleckiej zdał egzamin dojrzałości (1948). Po maturze odbył służbę w powszechnej Organizacji "Służba Polsce" pracując przy odbudowie Warszawy i budowie fabryki kwasu siarkowego w Wizowie. W latach 1949 - 1952 studiował na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu poznańskiego, jednOcześnie zarabiał na utrzymanie pracując jako nauczyciel chemii i materiałoznawstwa w Technikum Budowlanym przy ul. Palacza.
Studia ukończył stopniem magistra. Napisał pracę pt. Cieplo zwilżania niektórych krajowych węgli brunatnych pod kierunkiem prof. dra Wieńczysława Kuczyńskiego. Z dniem 15 sierpnia 1952 r. przystąpił do pracy w zakładach Wytwórczych Ogniw i Baterii "Centra" jako chemik w laboratorium technologicznym. J"uż wtedy dał się poznać jako autor i współautor nowych technoiogii i konstrukcji wyrobów, m. in. baterii płytkowych odpornych na niskie tem"peratury. Kontynuacją tych prac - zakończonych w 1955 r. - było opracowanie w 1961 r. receptur mieszanek depolaryzacyjnych i elektrolitów dla baterii dostosowanych do pracy w niskich temperaturach opartych na konstrukcji kubkowej, a dalej przystosowanie baterii suchych do pracy w warunkach klimatu tropikalnego. Mgr J"erzy Kwaśnik był głównym projektodawcą zastosowania w polsce układu magnez-chlorek miedziowy do produkcji chemicznych źródeł prądu. Układ ten został wykorzystany w 1956 r. przy produkcji bateril do zasilania radiosond meteoroiogicznych. W 1967 r. odbył półroczny staż naukowy na Wydziale Elektrochemii Wyższej Szkoły Technicznej w Eindhoven (Holandia). Z dniem 15 kwietnia 1965 r. mgr Jerzy Kwaśnik został powołany na stanowisko dyrektora Centralnego Laboratorium Akumulatorów i Ogniw. 1
J"est członkiem Sekcji Ogniw Eiektrycznych Komitetu Eiektrotechniki przy wydziale Nauk Technicznych polskiej Akademii Nauk.
Od 1969 r. jest członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Elektrochemików (International Electrochemical Society), gdzie działa aktywnie w sekcji chemicznych źródeł prądu. Wygłosił referaty na konferencjach w Eindhoven (1970) i BUdapeszcie (1978). Działalność w Stowarzyszeniu pozwoliła na nawiązanie współpracy z ośrodkami badawczymi elektrochemii we Francji, Anglii i Holandii. Za zasługi w pracy zawodowej udekorowany został Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, a w dniu 27 czerwca 1977 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Posiada Odznaki Honorowe Miasta poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego", Złotą Odznakę Zasłużonego Racjonalizatora Produkcji, Złotą Odznakę Zasłużonego Pracownika Zjednoczonych Zakładów Elektrochemicznych "Centra", Medal XXX-J.ecia .PRL, Srebrną Odznakę Zasłużogo Działacza Związku Zawodowego Metalowców, Srebrną i Złotą Odznakę "Za zasługi w rozwoju przemysłu maszynowego" i in. J"est członkiem polskiej ZjednOczonej Partii Robotniczej od 1969 r.
W 1952 r. zawarł związek małżeński z Barbarą Kuilak. Z małżeństwa tego urodziła się córka Ewa (1952).
MGR INŻ. HENRYK bAPIŃSKI
Urodził się dnia 31 lipca 1927 r. w Sandomierzu, w rodzinie kolejarza Wawrzyńca Łapińskiego i jego żony, Marii z Marcinkowskich. Szkołę podstawową ukończył w 1942 r. w Buczaczu. Następnie pracował na kolei jako goniec. W czerwcu 1944 r. został wraz
8'
z rodziną ewakuowany do Baranowa Sandomierskiego. Do Poznania przybył dnia 6 lutego 1945 r.
wraz z grupą wysiedionych przez okupanta poznaniaków. BraI udział w walkach o zdobycie Cytadeli u boku oddziałów Armii Ra
Laureaci Nagród
I :dzieckiej, za co odznaczony Został Medalem Zwycięstwa i Wolności oraz Odznaką Grunwaidzką. W dniu 21 lutego 1945 r. ,rozpoczął pracę jako tłumacz języka rosyjskiego w Miejskim Komitecie Opieki Społecznej przy ul. Chełmońskiego 2. W kwietniu 1945 r. rozpoczął naukę w Państwowym Gimnazjum Mehanicznym przy pl. Bergera, które ukończył w 1947 r. Następnie rozpoczął naukę w państwowym Liceum Mechanicznym. W 1948 r. Henryk Łapiński został powołany do obowiązkowej służby wojskowej, którą ukończył w 1950 r. Następnie w dniu 15 listopada 1950 r. rozpoczął pracę w Zakładach przemysłu Metaiowego "H. Cegielski" i kontynuował naukę w Liceum Mechanicznym dla Pracujących, które ukończył w 1951 roku otrzymując dyplom technika-mechanika oraz dyplom Przodownika Nauki i Pracy Społecznej. W tym samym roku rozpoczął studia w Wieczorowej Szkole Inżynierskiej,które ukończył w 1955 r. W pażdzierniku 1957 r. rozpoczął wiec2)orowe studia magisterskie na Politechnice Poznańskiej, które ukońc.zył w 1960 r. dy,plomem magostra inżyniera-mechanika. Tematem pracy prowadzonej pod kierunkiem doc. dra Kazimierza Marcoili była mechanizacja montażu baterii. Z dniem 29 grudnia 1955 r. rozpoczął pracę w Zakładach Wytwó:rczych Ogniw i Baterii "Centra" na stanowisku głównego konstruktora, a od dnia l lutego 1957 r. objął stanowisko głównego mechanika. Z dniem l lipca 1970 r. został głównym mechanikiem Poznańskich Zakładów Elektrochemicznych "Alco-Centra" powstałych z połączenia tych dwóch zakładów. W dniu 5 lutego 1971 r. powołany został na stanowisko głównego inżyniera do spraw inwestycji. Po utworzeniu kombinatu Zjednoczonych Zakładów Elektrochemicznych "Centra" mgr inż. Henryk Łapiński objął stanowisko głównego specjalisty do spraw inwestycji. na którym pracował do końca marca 1974 r. W dniu 1 kwietnia 1974 r. mgr inż. Henryk Łapiński rozpoczął pracę w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Łożysk Tocznych na stanowisku kierownika pracowni konstrukcji urządzeń specjainych. Od dnia 1 grudnia 1975 r. pracuje w Centralnym Laboratorium Akumulatorów 'i Ogniw. W dniu 8 pażdzieornika 1976 L objął stanowisko kierownika zespołu do spr'aw uruchomienia produkcji baterii miniaturowych srebrno-cynkowych. W 1956 r. zawarł związek małżeński z Bożeną Wnuck-Lipińską. Z małżeństwa tego urodziło się dwoje dzieci: Tadeusz (1958) i I<rena (1962). Za kierowanie całokształtem prac związanych z budową Zakładów "Centra" przy ul. Michała 43 udekorowany został Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Odznaką Tysiąclecia Państwa Polskiego. posiada Odznakę Honorową Miasta Poznania.
MGR INŻ. EDWARD OLECH
Urodził się dnia 15 iutego 1931 r. w Barcinie pow. Szubin. w rodzinie robotnika Ludwika Olecha i jego żony, Bronisławy z Worochów. Po ukończeniu szkoły podstawowej w rodzinnym miasteczku uczęszczał do Technikum Elektrycznego w Toruniu, gdzie w 1952 r. uzyskał tytuł technika-eiektryka.
Pracę zawodową rozpoczął z dniem l lipca 1952 r. w Zakładach Przemysłu Metalowego ..H. Cegielski" w charakterze technika-elektryka i pracował tam do dnia 23 iutego 1954 r., kiedy został służbowo przeniesiony do pracy w Zakładach Wytwórczych Ogniw i Baterii "Centra" na stanowisko mistrza produkcji, a później kierownika oddziału produkcyj.nego i zastępcę głównego technologa.
Z dniem 1 stycznia 1973 r. mianowany został głównym specjalistą do spraw jakości. Pracując kształcił się od 1960 r. na Studium Wieczorowym na Wydziale Elektrycznym Politechniki Poznańskiej, które ukończył w 1966 L, uzyskując stopień magistra inżyniera-elektryka po przedstawieniu pracy magisterskiej nt. Analiza numeryczna procesów przejściowych elektromechanicznych w ukladach elektroenergetycznych. Z dniem 9 sierpnia 1974 r. mgr inż. Edward Olech został powołany na stanowisko zastępcy dyrektora do spraw wdrożeń w Centralnym Laboratorium Akumulatorów i Ogniw. Jest współautorem kilku wniosków racjonalizatorskich. Był kilkakrotnie wyróżniany
Nagrodami Ministra przemysłu Maszynowego za udział w opracowaniu i wdrażaniu zadań ustalonych w resortowym planie rozwoju nauki i techniki. Brał udział m. in. w uruchamianiu produkcji dwóch typów akumulatorów w polipropylenie; w opracowaniu prototypu automatu do odlewania listewek; uruchomi'eniu produkcji akumulatora rozruchowego do ciągników na licencji Massey-Ferguson-Perkins. Za udział w pracach badawczych nad chemicznymi źródłami prądu i urządzeniami technologicznymi otrzymał w 1977 r. Zespołową Nagrodę drugiego stopnia MInistra Przemysłu Maszynowego.
Od 1962 r. jest członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Był wykładowcą szkolenia partyjnego. pełnił obowiązki sekretarza propagandy i członka Egzekutywy Komitetu Zakładowego w Zjednoczonych Zakładach Elektrochemicznych "Centra". Za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej udekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi. Posiada Odznaki Honorowe Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego", Medal XXX-lecia PRL, Złotą Odznakę Zasłużonego Pracownika Zjednoczenia ZakŁadów Elektrochemicznych .,Centra".
]]7
(::"
W 1954 r. zawarł związek małżeński z J"adwigą Lubomską. Z małżeństwa tego urodził się syn Bartłomiej (1958), obecnie student Politechniki Poznańskiej.
MGR JANINA PAPRZYCKA
Urodziła SIę dnia 9 września 1942 r. w Wywie k. J"ędrzejowa, w rodzinie chemika Mieczysława Wieczorka i jego żony, Aliny z Nowaków. Naukę w szkole pOdstawoweJ w Kielcach rozpoczęła w 1949 r., następnie uczęszczała do szkół podstawowych w BOlesławcu, Wrocławiu oraz Luboniu k. Poznania. W latach 1956 - 1960 pobierała naukę w V Liceum Ogólnokształcącym w Poznaniu. Po uzysk,aniu świadectwa dojrzałości zapisała się na studia chemii na Wydziale Matematyczno-Fizyczno-Chemicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, gdzie w 1965 r. uzyskała stopień magistra chemii za pracę pt. ROzpuszczalność ferrytu kadmu w kwasie azotowym, napisaną pod kierunkiem prof. dra Włodzimierza Wolskiego.
Od dnia l sierpnia 1965 r. mgr J"anina paprzycka rozpoczęła pracę w dziale kontroli jakości Poznańskich Zakładów Nawozów Fosforowych w Luboniu na stanowisku inżyniera. W 1964 r. zawarła związek małżeński z inżynierem-mechanikiem Wojciechem paprzyckim. Z małżeństwa tego urodził się syn J"arosław (1966). Z dniem 1 lutego 1968 r. przystąpiła do pracy w Centralnym Laboratorium Akumulatorów i Ogniw w charakterze asystenta, a później starszego asystenta. Od dnia 1 października 1974 r. pracuje w zakładzie doświad
czainym przy Centrainym Laboratorium Akumulatorów i Ogniw na stanowisku kierownika sekcji chemicznych żródeł prądu. J"est członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej od 1978 r.
Mgr J.anina Papxzycka jest laureatką czterech Nagród Zespołowych Ministra Przemysłu Maszynowego (1975, 1977, 1978, 1979) oraz N.agrody Zespołowej Ministra Nauki Szkolnictwa Wyższego i Techniki (1974).
.;..t ' .',/Jf '00
'':.h .
,',lo-'
Laureaci Nagród
MGR INZ. MARIAN PIOTROWSKI
. .
1atI
:: :: ."
Urodził się dnia 23 czerwca 1934 r. w Kowalewie Pomorskim, w rodzinie piekarza Alojzego Piotrowskiego i jego małżonki, Anny z Szóstakowskich. Lata okupacji hitlerowskiej przeżył w Wąbrzeźnie. Tam też po wyzwoleniu kraju w 1945 r. uczęszczał do miejscowej szkoły podstawowej, a następnie od 1949 r. do szkoły ogólnokształcącej stopnia licealnego, w której uzyskał świadectwo dojrzałości. W 1953 r. rozpoczął studi!l na wydziale Mechanizacji Roinictwa Politechniki Poznańskiej, które ukończył w 1958 r. zdobywając dypiom magistra inżyniera-mechanika. Napisał pracę pt. Mechanizacja udoju ł wstępnej obróblet mleka w GOspodarstwie Doświadczalnym Swadzim pod kierunkiem prof. mgra nż. Stanisława Weresa. Od 1959 r. studiował na Wydziale Elektrycznym Studium Wieczorowego politechniki Poznańskiej, które ukończył w 1965 r. otrzymując dyplom magistra inżyniera-elektryka. Z dniem 5 listopada 1958 r. mgr inż. Marian piotrowski przystąpił do pracy w Zakładach Wytwórczych Ogniw i Baterii "Centra", w których pracował do dnia 30 kwietnia 1966 r. na stanowiskach zastępcy głównego mechanika oraz kierownika samodzielnej sekcji nowych uruchomień, której działalność polegała na kompleksowym przygotowaniu i uruchamianiu produkcji nowych wyrobów. Z dniem 1 maja 1966 r. mgr inż. Marian Piotrowski został służbowo przeniesiony dO Centralnego Laboratorium Akumulatorów i ogniw na stanowisko kierownika pracowni aparatury kontroino-pomiarowej, a od 1975 r. jako główny specjalista do spraw automatyzacji. J"est członkiem polskiej Zjednoczonej PartH Robotniczej od 1963 r.; od 1970 r. (z przerwą w latach 1974 - 1977) c,złonkiem Egzekutywy pOdstawowej organizacji partyjnej. J"est członkiem Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników Poiskich i Stowarzyszenia Elektryków Polskich.
W roku 1965 zawarł związek małżeńskI z Marią z Luzińskich. Z małżeństwa tego urodziła się córka Anna (1965). Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej Marian piotrowski udekorowany został Srebr-.
nym Krzyżem Zasługi. Posiada także Medal XXX-lecia PRL i Odznakę Honorową Miasta Poznania.
MGR JADWIGA SOBKOWIAK
..:.::..:=.....::
.?
"'";'
,. .. ;;.
:'r-.
. '...
WfłJ
Urodziła się dnia 30 maja 1943 r. w Targowej Górce k. Wrześni, w rodzinie robotnika Tomasza Sobkowiaka i jego żony. Maril z Mensów. Do szkoły podstawowej uczęszczała w Rawiczu. W 1957 r. rozpoczęła naukę w Liceum Ogólnokształcącym w Rawiczu, w 1961 r. zdała egzamin dojrzałości.
Ukończyła studia chemiczne na Wydziaie Matematyczno-Fizyczno-Chemicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. W 1969 r. uzyskała dyplom magistra chemil na podstawie pracy pt. SOrpcja niektórych kationów metali trójwartościowych na ywtcy ptrJ,/dJ,/la%orezorcylowej napisanej pod kierunkiem prof. dra Walentego Szczepaniaka.
Od dnia 1 września 1969 r. pracuje w Centralnym Laboratorium Akumulatorów i ogniw początkowo jako chemiJr:-litaŻYlita w zakładzie analitycznym. Od dnia kwietnia 1973 r.. na stanowisku starszego asystenta w zakładzie elektrochemii. Wiatach 1971- 1975 mgr Jadwiga Sobkowiak brała udział w opracowaniu konstrukcji i technoiogii baterii w nowym układzie prądotwórczym cynk-powietrze. Praca została nagrodzona przez mmistra przemysłu maszynowego (1975). Za opracowanie i wdrożenie do produkcji miniaturowej srebrowej baterii zegarkowej uzyskała łącznie z całym zespołem realizatorów tej pracy Nagrodę Zespołową Ministra Przemysłu Maszynowego (1978). Jest współautorką jednego patentu oraz dwóch zgłoszeń patentowych i dwóch projektów racjonalizatorskich.
ALEKSANDER STANISŁAWSKI
Urodził się dnia 27 grudnia 1928 r. w Poznaniu, w rodzinie magazyniera Marcina Stanisławskiego i jego żony Pelagii ze Skórów. W 1939 r. ukończył cztery klasy Szkoły Powszechnej im. Szymona Konarskiego przy "Ul. Cegielskiego. W 1942 r. okupant zmusił go, pOdobnie jak wszystkich młodocianych Polaków, do pracy w niemieckich zakładach Foecke-Wulf ,przy dzisiejszej ul. Głogowskiej.
Pod koniec 1944 r. został wywieziony do budowy okopów w okolicy Łodzi. Po powrocie do wyzwolonego Poznania w 1945 r. przez dwa lata pracował jako szklarz (pomagając matce w wychowywaniu rOdzeństwa), a jednocześnie na kursach wieczorowych ukończył Szkołę 'Podstawową przy ul. Wszystkich Swiętych. W 1947 r. zaczął pracować w Zakładach ;Przemysłu Metaiowego "H. Cegielski" w charakterze pomocnika ślusarza; w Szkole Przyzakładowej zdobył w 1949 r. zawód śłusarza.
W 1949 r. Aleksander Stanisławski powołany został do obowiązkowej służby wojskowej, :którą ukończył w 1951 r. Z dniem 12 l.stopada 1951 r. prrzystąpił do pracy w Poznańskiej Bazie Remontu Obrabiarek przy ul. Rataje 138. W latach 1953 - 1956 pracował w Poznańskich Zakładach Przemysłu Tworzyw Sztucznych przy ul. Górczyńskiej kolejno jako ślusarz-brygadzista i mistrz narzędziowni. Od dnia 15 lipca 1957 r. pracuje w Centralnym Laboratorium Akumulatorów i Ogniw w chaIl"a:kterze bryg.ad:1'Ji.sty ślusarrza narzędziowego . w 1965 r. mist!rza. W 1970 II" . ,wstał przeniesiony do zakład"U doświadczelnego na to samo stanowisko. W 1977 ,r. uzyskał tytuł mist,ro:a dyplomQw.amego. ;fest autorem kilkudziesięciu wniosków racjonalizatorskich i trzech patentów: ;na urzą
..:...:: .::::". .:..... ... ""<.
.'i......' .."... "
'''
":-...:,i'.
,..::....
:.
1<:.: .. <.:dzenie do pOdwójnego twardeo uderzenia dO jednotaktowych pras (patent Nr 28302 z dnia 24 II 1969 r.); na urządzenie do nakładania osłony dolnej z tworzywa sztucznego na rdzenie ołowiowe dodatniej elektrody pancernej akumulatora kwasowego (patent Nr 58727 z dnia 30 VI 1970 r.) i na przyrząd z diamentem do kształtowania i ostrzenia tarcz ściernych stosowanych w szlifierkach do płaszczyzn (patent Nr 60613 z dnia 1 XII 1970 r.). W 1952 r, zawarł związek małżeński z Heleną Kulus. Z małżeństwa tego urodziło się dwoje dzieci: Ryszard (1953) i Hanna (1962). Otrzymał Srebrną Odznakę Zasłużonego Racjonalizatora Produkcji, Złotą Odznakę Zasłużonego pracownika Zjednoczonych Zakładów Eiektrochemicznych "Centra", Srebrną Odznakę Zarządu Wojewódzkiego Kiubu Technilci d Racjonal.zacji. Udekorowany Srebrny.m Krzyżem Z,asług:i.
MGR INZ. RYSZARJD SZLARKA
Urodził się dnia 21 marca 1946 r. w Poznaniu, w rodzinie tokarza Edmunda Szłapki i jego żony, Stanisławy z Kubackich.
Po ukończeniu w 1969 r. Szkoły Podstawowej Nr 42, a następnie Technikum Chemicznego Nr 2 przy ul. Stalingradzkiej przyjęty
Laureaci Naoród
... , ............ , ... ... . . .
. .
.. .
. . "0'..
został w 1965 r. na studia chemii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Na trzecim roku choroba zmusiła go do przerwania studiów. Po powrocie do zdrowia, warUnki nie pozwoliły mu na kontynuowanie studiów dziennych. Z dniem 24 kwłetnia 1968 rzaczął pracować w CentraLnym Laboratoroum Akumulatorów i Ogniw jako technik-chemik stażysta. Po kilku miesiącach pracy, kierownictwo Laboratorium umożliwiło mu kształcenie na Wieczorowym Studium Chemii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Studia ukończył ze stopniem magistra-inżyniera nauk chemicznych (1972). Napisał pracę pt. Przebadanie niektórych własności tizykochemtcznych wybranych węgli aktywnych otrzymanych różnymi metodami pod kierunkiem prof. dra Antoniego Andrzejaka. Od dnia l stycznia 1975 r. mgr inż. Ryszard Szłapka pracuje w zakładzie elektrochemii Centralnego Laboratorium Akumulatorów i Ogniw na stanowisku starszego asystenta.
W 1970 r. zawarł związek małżeński z Barbarą HawryŁkowicz, zawodu chemtiJkiem. Z małżeństwa tego urodziły się dwie córki: J' oanna (1974) i Izabela (1978).
Pracuje społecznie w Kole Poiskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego Nr 8, w którym pełni funkcje przewodniczącego zarządu. Za osiągnięcia w ruchu racjonalizatorskim został wyróżniony Srebrną Odznaką WOjewódzkiego Klubu TechnIki i Racjonalizacji.
MGR INZ. ZBIGNIEW URBANlAK
Urodził się dnia 5 stycznia 1946 r. w Poznaniu, w lI"odz;mie robobIJJika Wincentego UTbania.ka i jego żony, J'aniny rz Pakłelrtów. W latach 1952 - 1959 uczęszczał do Szkoły Podstawowej Nr 9, a po jej ukończeniu rozpoczął naukę w Technikum Mechanicznym Nr 1 przy ul. Dzierżyńskiego 360 I tam też w 1964 r. zdał egzamin dojrzałości. W tym .,.
'..:samym roku Zbigniew Urbaniak rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Technologicznym Politechniki Poznańskiej w specjalności obrabiarki, narzędzia skrawające, technoiogia budowy maszyn, które ukończył w 1970 r. uzyskując dyplom magistra inżyniera-mechanika. Napisał pracę magisterską pt.
Badanie wpływu temperatury przesycania stali 1 H 18Ngł na główną składową oporU skrawania PZ i stlę termoelektryczną stc pod kierunkiem prof. mgra inż. Bronisława Kiepuszews:kiego.
W latach 1970 - 1975 pracował w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego na stanowisku kierownika wydziałowej kontroli jakości. Z dniem l kwietnia 1975 r. przeszedł do pracy w zakładzie doświadczainym Centralnego Laboratorium Akumulatorów i Ogniw na stanowisko głównego mechanika. W 1973 r. ukończył Wieczorowy Uniwersytet Marksizmu-Leninizmu, a w 1974 r. został przyjęty do szeregów polskiej Zjedn,oczonej Partii Robotniczej. J'est członkiem zarządu koła zakładowego Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników Polskich od 1974 r.
W 1970 r. zawarł związek małżeński z Hanną Lubańską. Z małżeństwa tego urodziła się córka J'oanna (1970)t2I
EUGENIUSZ WOŹNIAK
Urodził się dnia 10. grudnia 1946 r. w Poznaniu, w rodzinie robotnika Czesława Wożniaka i jego żony, Heleny z Jakubowskich. Do Szkoły Podstawowej Nr 46 uczęszczał w latach 1953 - 1961. W roku 1965 ukończył Technikum Mechaniczne Nr 1 przy ul. Dzierżyńskiego. Po zdaniu matury i otrzymaniu dyplomu technika Eugeniusz Wożniak przystąpił z dniem 3 sierpnia 1965 r. do pracy w Poznańskich Zakładach Elektrochemicwych ,.Aleo", gdzie do czasu powołania do obowiązkowej służby wojskowej zatrudniony był jako planista w dziale Głównego Mechanika. W 1968 r. Eugeniusz Woźniak powrócił do Zakładów. Początkowo zatrudniony był w wydziale bUdowy maszyn jako rozdzielca prac, a pą utworzeniu w 1970 r. Zakładu Doświadczalnego przy Centralnym Laboratorium Akumulatorów i Ogniw jako mistrz montażu. Od dnia 1 czerwca 1975 r. jest kierownikiem wydziału budowy maszyn.. W lutym 1978 r. rozpoczął studia wieczorowe na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Poznańskiej. W roku 1974 zawarł związek małżeński z Urszulą Kapłon. Z małżeństwa tego urodziła się córka Magdalena (1976). Za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej wyróżniony został Nagrodą Związku Młodzieży Socjalistycznej w konkursie "Mistrz
<.'
.,:..
....::., f::.
.Jr. N
-wychowawca młodzieży" (1973), podobną nagrodę otrzymał w 1974 r.; Odznakami Honorowymi Miasta Poznania i "Za zasługi 'W rozwoju województwa poznańskiego". Od 1974 r. jest przewodniczącym Komisji Rewizyjnej Rady Zakładowej.
Zebrał Tadeusz Orlik.
CZTERDZIESTOLECIE PRACY NAUKOWEJ PROF. DRA ALFONSA KLAFKOWSKIEGO
.j":li, ,'--'-'.. .
",::
. ".. :::.
., :,":,:
<::
Oj-;
Osoba profesora Alfonsa Klafkowskiego znana jest szerokim kręgom mieszkańców naszego miasta. Sprawiła to nie tylko jego aktywna działalność uniwersytecka na Wydziaie prawa, gdzie ponad trżydzieści roczników studenckich słuchało jego wykładów, ale w pierwszym rzędzie jego zaangażowanie w różnych dziedzinach życia społecznego i politycznego, a w ostatnich latach i międzynarodowego. Wszędzie też pOdkreśia swe poznańskie pochodzenie, z miastem tym jest głęboko uczuciowo związany, interesują go wszystkie przedsięwzięcia, które poznaniowi chwałf; i dobre imif; przynoszą. Urodził się Alfons Klafkowski w poznaniu dnia 2 sierpnia 1912 r. W mieście tym ukończył szkołę podstawową i Gimnazjum im.
Karoia Marcinkowskiego, a w 1931 r. podjął studia na wydziaie Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu poznańskiego rozpoczynając równocześnie pracę jako dziennikarz. Przyczyną tego były trudne warunki materialne, które nie pozwaiały na zwykły tok studiów. Twarda szkoła dziennikarska, którą przeszedł, w szczególności umiejętność wyboru i skupienia się na najważniejszych problemach .pofltycznych oraz rafność !komentarza wydobywającego istotę problemu, a wreszcie jasność i prostota stylu wyróżniała jego prace naukowe wśród prac innych uczonych. A trzeba przypomnieć, że w arkana dziennikarskiego zawodu wprowadzał go nie byle kto, bo Józef Winiewicz, późniejszy pierwszy w czasach Polski Ludowej wiceminister spraw zagranicznych. On też uczył go sensu polityki. ale sam Alfons Klafkowski dążył do pogłębienia swych wiadomości. uczęszczając na seminarium z prawa międzynairodowego prowadzone przez prof. Bohdana Winiarskiego. Złożył też maszynopis pracy doktorskiej, który zaginął w czasie wOjny. Lata okupacji przeżył w Warszawie, brał udział w konspiracyjnej działalności. Zaraz po wyzwoieniu Wielkopolski przyjechał do Poznania i stanął jako jeden z pierwszych do pracy nad odbudową Wydziału Prawa. Cała jego naukowa działalność rozwinęła się początkowo w tworzącym się w tym czasie Instytucie Zachodnim. Na wniosku o zarejestrowanie tej placówki badawczej wśród podpisanych piętnastu osób, w tym sześciu pracowników Wydziału prawno-Ekonomicznego Uniwersytetu poznańskiego, widnieje też nazwisko Alfonsa Klafkowskiego. Natomiast Instytut w memoriale, złożonym na ręce ówczesnego premiera rządU, deklarował, że będzie placówką "opartą na współpracy uczonych wszystkich uniwersytetów,- zajmujących się zagadnieniami polsko-niemieckimi i mogącej służyć wynikami tych badań władzom rządowym, organizacjom społecznym w zakresie potrzeb zewnętrzno- i wewnętrznopolitycznych pań cja współpracy ze 'strony uczonych w tym pamiętnym dia poznańskiego środowiska naukowego roku 1945 i przy tej deklaracji, tZYdzieści cztery lata temu sformułowanej, stoi Alfons Klafkowski wiernie do dziś. Pierwsze monograficzne dzieło Alfonsa Kiafkowskiego nosiło tytuł Okupacja niemiecka w polsce w świetle prawa narodów; ukazało sio: ono drukiem w 1946 r. Wymieniam tę pracę na samym wstępie, gdyż zapoczątkowała ona naukową działalność Jubilata, a równocześnie na jej podstawie uzyskał w 1945 r. tytuł doktora praw, jako drugi w dziejach Wydziału w Polsce Ludowej. W karierze uniwersytec.kiej posuwał się stopniowo; w roku 1950 został zastępcą profesora, w 1956 r. profesorem nadzwyczajnym, a w 1960 r. profesorem zwyczajnym. Wymieniłem tę pierwszą rozprawę Alfonsa Klafkowskiego również dlatego, że maszynopis jej jeszcze w sierpniu 1945 r. znaiazł się w posiadaniu polskich prokurator6w na procesie norymberskim i dołączony został do polskich akt. Było to więc pierwsze świadczenie Alfonsa Kiafkowskiego na rzecz interesów państwa. W tym czasie pracownicy Poznańskiego Uniwersytetu współdziałali przy tworzeniu polskiej administracji na Ziemiach Zachodnich. Założony został i ukazywał się w ciągu trzech lat periodyk noszący nazwę "Administracja i Samorząd na Ziemiach Odzyskanych". Był on przeznaczony 'dla pracowników administracji państwowej. "Wszystkich ożywia jedno pragnienie pisano w pierwszym numerze tego pisma aby działalność ich była celowa ł praworządna i w pełni zaspokajała potrzeby organizującego się tam społeczeństwa i wdązała na zawsze Ziemie z Macierzą, ugruntowała w obcych przekonanie i szacunek dla administracji polskiej, obaliła :nieufność d uprzedzenie, jakie wśród obcych panuje co do naszych uzdolnień administracyjnych". W zespole redakcyjnym te,go periodyku znalazł się na stanowisku sekretarza redakcji Alfóns Klafkowski. Nie należy się więc dziwić, że oprócz zamieszczonych na łamach pisma artykułów o charakterze niemal poradników prawnych, tekstów ustaw z komentarzem, znaleźć można takie opracowania, które organizującym się władzom dawały świadomość, iż działają w oparciu nie tylko o podstawy historyczne przywrócenia Polsce ziem nad Odrą i Bałtykiem, ale r6wnież w oparciu o podstawy prawne. Warto tel: wymienić tytuły niektórych artykułów: Podstawy prawne Qranicy OdrQ-Nysa; Pozycja prawna Ziem Odzyskanych; podstawy prawne wystedlania ludnośct ntemieckiej. Były to pierwsze naukowe ujęcia tej problematyki, którą Alfons Klafkowski z biegiem czasu konsekwentnie rozwijał w
Jubileusze
następnych pracach. Ich powstanie podyktowane było konkretnym zamówieniem politycznym lat 1945 - 1946, albowiem tworzący się na Ziemiach Odzyskanych aparat państwowy mógł spełniać postawione mu trudne zadania nie tylko wówczas, gdy był świadomy swych celów, ale równocześnie uzyskiwał wsparcie w postaci skomentowanych przepisów prawnych i posiadał znajomość całokształtu polityki państwa oraz sytuacji międzynarodowej. W pierwszym okresie swego istnienia Instytut Zachodni, dążąc do kształtowania świadomości historycznej społeczeństwa, znajdOwał zarazem w osobach takich jak nasz Jubilat tych, którzy swą twórczością naukową zmierzali ku politycznemu zorientowaniu społeczeństwa w sytuacji międzynarodowej i głębszemu wyjaśnieniu sensu przeobrażeń wewnętrznych zachodzących w polsce Ludowej. Od tych zasad Alfons Klafkowski nie odstępował, a najdob;,tniejszym tego dowodem była Jego coraz obfitsza twórczość ,naukowa i intensywna działalność organizacyjna. W 1945 r. utworzył i przez długie lata kierował Sekcją Zagadnień Współczesnych Niemiec Instytutu Zachodniego. przemianowana następnie na Studium Niemcoznawcze, zapoczątkowała prace nad aktualną sytuacją Niemiec. Z biegiem czasu jednak wybiła się tu na czoło problematyka prawnomiędzynarodowa, która wycisnęła piętno na profilu tej komórki. Warto temu zagadnieniu poświęcić nieco więcej miejsca, bowiem tu najlepiej odzwierciedla się talent naukowy Alfonsa Klafkowskiego, wyczucie problematyki, reagowanie na bieżące potrzeby państwa, a wreszcie umiejętność ukierunkowania naukowego współpracowników i uczniów. Tak więc wykrysta1izowały się główne kierunki badawcze, stanowiące konsekwentną linię jego zainteresowań poczynając od 1945 r., tj. Od pierwszej wspomnianej mOnografii oraz wydanej w dwa lata póżniej pracy noszącej tytuł Podstawy prawne gra;'icy Odra - Nysa Łu:!:ycka w świetle umów: jałtańskiej i poczdamskiej (Poznań 1947). Trzeba raz jeszcze podkreślić, iż główne problemy badawcze wiązały się bezpośrednio z potrzebami takich instytucji, jak Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Ziem Odzyskanych, Ministerstwo Administracji publicznej, Ministerstwo Sprawiedliwości, Prokuratura Generalna, wreszcie Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Dokonując .problemowej systematyki wszystkich tych prac, otrzymamy właściwy obraz kierunków badawczych osiągnięć naukowych. l. Na pierwsze miejsce wysunęły się badania związane z problematyką skutk6w II wojny światowej 'i to dotyczących bezpośrednio Polski. W tej dziedzinie wymienić mo:t
na prace nad dwiema podstawowymi umowami mi<;:dzynarodowymi - jałtańską i poczdamską. Inicjatorem tych prac był Alfons Klafkowski, którego wyniki badań zostały opublikowane w kilku monografiach wydanych również w językach obcych. W kontekście umowy poczdamskiej rozwinięto studia nad traktatami pokoju zawartymi po II wojnie światowej. Podsumowanie tych wieloletnich badań stanowi praca Alfonsa Klafkowskiego pt. Podstawowe problemy prawne likwidacji skutków II wojny światowej 1939- 1945 a dwa państwa niemieckie, wydana w 1966 r. Rozprawa ta ukazała się również w językach francuskim i angielskim. Rozwinięcięm tej problematyki są również prace dotyczące traktatowych podstaw prawnych' bezpieczeństwa Polski. 2. W ścisłym związku z badaniami nad umowami jałtańską i poczdamską pozostają prace nad problemami prawnymi zWiązanymi z okupacją Polski podczas II wojny światowej. Ich wyrazem było wspomniane już studium pL Okupacja nie-niecka w polsce w świetle prawa narodów. Z kręgu spraw dotyczących okupacji Polski należy wymienić trzy monografie Klafkowskiego obejmujące całokształt odpowiedzialności karnej za zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości. W pracach tych pcrzedstawione zostały takie zagadnienia, jak odpowiedzialność za działalność niemieckich obozów koncentracyjnych oraz problem nieprzedawnienia zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości. W tej ostatniej dziedzinie Alfons Klafkowski pracował również jako członek delegacji poiskiej w 1968 r. na XXIII Sesji Zgromadzenia Ogóinego Organizacji Narodów Zjednoczonych i przeprowadzał w ostatniej fazie polską inicjatywę w postaci konwencji o nieprzedawnieniu zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości. 3. Do głównego nurtu zainteresowań i prac badawczych Jubilata należała problematyka granicy polsko-niemieckiej po II wojnie światowej. Pierwsza polska rozprawa prawnicza na ten temat została opublikowana w 1947 r. Opracowano również takie aspekty granicy polsko-niemieckiej, jak skutki w dziedzinie konkordatowej, skutki związane z likwidacją państwa pTuskiego oraz stosunek obu państw niemieekich do tej granicy. Obraz najważniejszych problemów badawczych, jakimi osobiście zajmował się Jubilat, lub które powstawały w kręgu jego najbliższych współpracowników nie byłby pełny bez ukazania tych prac, które jako dysertacje doktorskie lub habilitacyjne opuszczały oficyny wydawnicze. A było ich wiele, gdyż tematyka badawcza Alfonsa Klafkowskiego - co raz jeszcze podkreślam - uwzględniała najistotniejsze pcrobiemy i potrzeby ludowego państwa, przyciągała zarazem znaczne
Jubileuszegrono młodych absolwentów, podejmujących dopiero pracę zawodową, jak i wcale nie mniej licznych, doświadczonych w dziedzinie prawa międzynarodowego, praktyków. Trudno byłoby wszystkie te prace wymienić. Warto jednak wspomnieć, że dotyzyły one takich kluczowych zagadnień, jak pozycja prawna terytorium państwa; traktaty sojusznicze Polski LUdowej; wybrane działy prawa traktatowego w kontekście stosunków polsko-niemieckich; udział Poiski W organizacjach międzynarodowych; wpływ wojny na obowiązywanie umów międzynarodowYCh. Są to główne obszary problematyki inspirowanej przez Alfonsa Klafkowskiego autorom rozpraw doktorskich. Był on promotorem na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza dwudziestu prac doktorskich, brał udział w dwudziestu czterech przewodach doktorskich jako recenzent zarowno na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, jak i w innych uniwersytetach. Szczególną troską otaczał jednakże rozprawy habilitacyjne - jako te prace, które wnoszą twórczy wkład do rozwoju nauki. Przeprowadził czternaście przewodów habilitacyjnych, a brał udział w dziesięciu dalszych, koncentrując uwagę na takich najnowszych problemach prawa międzynarodowego i stosunków międzynarodowych, jak: ochrona praw człowieka; ochrona iudnOści cywilnej w konfliktach zbrojnych; dyplomacja. Alfons Klafkowski jako specjalista w zakresie prawa międzynarodowego był członkiem deiegacji polskiej na dziesięciu sesjach Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych w latach 1968 - 1977. pracował wtedy głównie w Komitecie Prawnym, jakkoiwiek działał również w kilku innych organach pomOcniczych Zgromadzenia Ogólnego, komitetach redakcyjnych konwencji międzynarodowych oraz w międzynarodowych grupach ekspertów. Był sprawozdawcą a także zastępcą przewodniczącego Komitetu - Prawnego. W 1975 r. Q:ostał jako członek delegacji poiskiej wybrany głównym sprawozdawcą konferencji kodyfikacyjnej Organizacji Narodów Zjednoczonych w Wiedniu, zwołanej w celu ostatecznego opracowania konwencji Organizacji NaTodów Zjednoczonych regulującej kwestię stosunków przedstawicielstw państw z organizacjami międzynarodowymi o charakterze uniwersalnym. W licznych wykładach, które wygłaszał na kilkunastu uniwersytetach europejskich i kanadyjskich, pcrzedstawił Alfons Kląfkowski dorobek naukowy ostatnich kilkunastu lat. Tematem były kluczowe problemy terytorialne wyłaniające się w pracach Komisji Prawa Międzynarodowego Organizacji Narodów Zjednoczonych; niektóre ,problemy dotyczące nieprzedawnienia zbrodni wojennych, ekstradycji oraz odszkodowań wojennych, restytucją mienia kulturalnego (a w szczegÓlności archiwaliów) zagrabionego w toku wojen. W 1976 r. wygłosił cyki wykładów w Akademii Prawa Międzynarodowego w Hadze na temat dotąd nie opracowany w teorii tej dziedziny nauki, a obejmujący sposoby klasyczne i tzw. nieklasyczne zakończenia i stanu wojny w prawie międzYnarodowym. Trzeba jednak podkreślić, że uczestnicząc w najwyższych regionach międzynarodOwej praktyki naukowo-politycznej znajdował czas, by spotykać się ze studentami nie tylko poznańSkiej Uczelni, że nie odrzucał zaproszeń stowarzyszeń zawodowych i społecznych na dyskusje o aktualnych problemach międzynarodowych i o roli naszego państwa w E\viecie. Talent przekazywania posiadanej wIedzy sprawia, że wszystkie te spotkania "óeszą się wielkim uznaniem słuchaczy. Profesor dr Alf'Ons Klafkowski jest nie tylko badaczem, twórcą nauki, ale również znakomitym dYdaktykiem, którego wykładów słuchały wszystkie roczniki Wydziału Prawa, poczynając 'Od 1946 L, a więc okoł'O 6000 osób. Profesor, uważając za swój obowiązek ułatwienie studentom zdobywanie wiedzy z zakresu prawa międzynarodowego, opracował podręcznik, którego pierwsze wydanie opublikowano w 1964 r. (ukazała się już czwarta edycja). Można postawić pytanie, dlaczego podręcznik ten ukazał się właściwie tak późno? Jedyną odpowiedzią może być poczucie odpowiedzialności Autora za jakość i poziom opracowania. Alfons Klafkowski reprezentuje bowiem pogląd, źe autorem p'Odręcznika może być tylko ten, kto posiada juź znaczną, nagromadzoną drogą własnych badań wiedzę. Mimo aktywnej działainości naukowej nie uL l 1ylał się Klafkowski od uniwersyteckiej pracy organizacyjnej. Pełnił fUnkcję prodziekana w latach 1950 - 1952 oraz dziekana w latach 1952 - 1955. W 1956 r. wybrany został na stanowisko rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i godność tę spcrawował przez sześć lat (do 1962 r.). Wśród rektorów TIajstarszej poznańskiej uczelni wyróżniał się systematycznośCią w pracy, stanowiac wzór dla prac'Owników, przy tym drzwi jeg'O gabinetu były stale otwarte dla wszystkich zwracających się do niego, nie tylko w sprawach służbowych. ale także i w sprawach prywatnych. Umiejętnie kierował uczelnią w trudnym okresie czasu, gdy Uniwersytet odzyskiwał swoją pozycję i rangę, gdy przywrócona samorządność nakazywała przedsiębrać takie kierunki działania. które zapewniłYby Uczelni uznanie społeczeństwa. Starał się, by dotarło do świadomości wszystkich pracowników przekonanie, iż taka będzie pozycja Uniwersytetu, jaką wszyscy na powierzonych im odcinkach
Jubileusze
wypracują. W tej mierze panowało pełne zrozumienie a jednostki, które tej prostej, zdawałoby się, zasady nie mogły pojąć, pozostawały poza obrębem uniwersyteckiej działalności. Jego własne doświadczenia życiowe nakazały mu uważnie przyjrzeć się warunkom pracy naj młodszej kadry naukowej. Stąd też częste spotkania z asystentami, jak też z profesorami promotorami prac doktorskich i habilitacyjnych, którym pomagał uzmysłowić spoczywający na nich ciężar odpowiedzialności za rezultaty projektowanych prac badawczych. Takiego sposobu postępowania nie stosował i nie stosuje żaden z rektorów. Ale też trzeba wiedzieć, że wielu młodych ludzi tej właśnie stosowanej przez Klafkowskiego atmosferze bezpośredniości i szczerości zawdzięcza swój awans naukowy i możliwość posuwania się po szczeblach naukowych stopni. Drugim problemem, który doceniał Klafkowski - rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, to studia dla pracujących. Zrozumienie potrzeby przysporzenia państwu wysoko kwalifikowanych kadr posiadających znaczne doświadczenie, Spowodowało, że Uniwersytet im. Adama Mickiewicza wysunął się na czoło wszystkich uczelni w kraju, które prowadziły ten typ studiów i to zarówno pod względem liczby absolwentów jak też działających punktów konsultacyjnych. Nawiązane też zostały bliskie kontakty władz uniwersyteckich z władzami województw, w których działały punkty konsultacyjne; podjęto szereg badań naukowych uwzględniająCYCh potrzeby tych województw stanowiących teren działania Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Okres kadencji rektorskiej Alfonsa Klafkowskiego był więc okresem. w którym kształtowały się nowe formy działania Uniwersytetu zarówno na zewnątrz, jak i w samej uczeini. Koiegium rektorskie było novum w ówczesnej 'Organizacji uczelni poszerzone o przedstawicieli Komitetu Uczelnianego Polskiej Zjednoczonej Partit Robotniczej oraz Związku Nauczycielstwa Polskiego. Pozwoliło to na opracowanie pierwszego w dziejach Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza planu rozwoju Uniwersytetu na lata 1959 - 1965; kontynuowali je z lepszymi czy gorszymi rezultatami następni rektorzy. Istota jednakże tkwiła w tym, że projekt tego planu stał się podstawą do dyskusji We wszystkich podstawowych komórkach uczelni, tak iż wszyscy czuli się od powiedzialni za realizację tego planu. Podjęte też zostały starania o przywrócenie istniejących kiedyś katedr i zakładów oraz Drukarni Uniwersyteckiej. Jasno sformułowany program działania stał się własnością całej uczelni, a rezui ta ty
pracy weryfikowano na periodycznych spotkaniach. M. in. dzięki temu Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w latach rektoratu Alfonsa Kiafkowskiego należał do sprawnie działających uczelni, które nie tylko w zakresie organizacyjnym i liczby studentów, aie w!pierwszym rzędzie pod wzgiędem nauKowym, wysunęła się na czołowe miejsce w Polsce. Dbał też rektor Klafli:owski Q uznanie roli i znaczenia Uniwersytetu zarówno w dwudziestoieciu międzywojennym w kształceniu kadr dla tej części Polski, w ożywieniu ówczesnych badań naukowych, jak i w okresie polski LUdowej. Przy różnych uroczystych obchodach wskazywał na ścisłe związki łączące uczelnię ze społeczeństwem miasta i wojewÓdztwa poznańskiego. Alfons Kiafkowski brał i bierze czynny udział w życiu naukowym kraju. Jest członkiem Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych w Warszawie, Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich, wchodzi w skład komitetów redakcyjnych wielu czasopism naukowych, takich jak "Przegląd Zachodni", "Ad:m..inistracja i Samorząd Ziem Odzyskanych", "Ruch prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny", "Nowe PrawO"a utrzymuje żywe kontakty z licznymi uniwersytetami zagranicznymi. Wykładał w Brukseli (1963), Liege (1966), Gandawie (1963, 1965), Moskwie (1964, 1969), Kopenhadze (1969), Montrealu (1968, 1969, 1970, 1973), Ottawie (1969), Quebec (1970), Rzymie (1970), Florencji (1970), Mediolanie (1970), Helsinkach (1972, 1973), Tampere (1973), Hadze (1976). Trudno byłoby wymienić wszystkie konferencje międzynarodowe, w których Klafkowski brał udział. Wypada jednak wspomnieć o udziale w Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (Helsinki 1975) w 1I"0li członka delegacji polskiej. Był też doradcą delegacji polskiej w ramach prac Komitetu Ekspertów Konferencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego Europy (Genewa 1974); brał też udział jako czło
Jubileusze
nek delegacji polskiej w obradach Konferencji "Okrągłego Stołu" (Paryż 1969; Londyn 1963; Boston 1972 i Toronto 1972) - nie Ucząc udziału w tych konferencjach, które odbywały się w Polsce. Uczestniczy aktywnie w życiu publicznym.
Był 'Posłem na Sejm w latach 1972 - 1976, działał w Komisjach Prac Ustawodawczych oraz Spraw Zagranicznych. Występował jako doradca lub ekspert ministra ziem odzyskanych (1945 - 1949), ministra sprawiedliwości; spraw zagranicznych; nauki; szkoll11ictwa wyższego, nauki i techniki; do spraw kombatantów. Za działainość społeczną i naukową został wyróżniony wysokimi odznaczeniami państwowymi: Sztandarem Pracy l klasy (1968), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1964). W 1976 r. został laureatem Nagrody Państwowej I stopnia. Wielokrotnie wyróżniony był Nagrodami Ministra Szkolnictwa Wyższego i Techniki. Z okazji pięćsetlecia urodzin Mikołaja Kopernika Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu nadał mu najwyższą godność, jaką dysponuje szkoła wyższa - doktorat honoris causa (1973). Poznań obdarzył go nagrodami naukowymi w latach 1960 l 1968 oraz Odznaką Honorową. Podobne Odznaki Honorowe przyznały mu województwa: koszalińskie, poznańskie. szczecińskie i zielonogórskie. Działał więc Alfons Klafkowski na wszystkich płaszczyznach, jakie dostępne są pracownikom naukowym. działał z pełnym zaangażowaniem w sprawy polskiej Rzeczypospolitej LUdowej. Przynosiło mu to uznanie władz i osobistą satysfakcję, a Wydział Prawa i Uniwersytet także przez Jego osobę stawiany był za wzór społecznej postawy. Zawsze dobre imię Wydziału i Uczelni przyśWiecało jego' poczynaniom, godnie też wpisał się w jego karty stanowiąc przykład i wzór uczonego w służbie narodu i państwa.
Jan Wqsicki
STUPIĘCDZIESIĘCIOLECIE BIBLIOTEKI KÓRNICKIEJ
W pazdzierniku 1978 r. obchodzono uroczyście sto pięćdziesiątą rocznicę powstania Biblioteki Kórnickiej polskiej Akademii Nauk.
przygotowania rozpoczęto w roku 1976 w kilku kierunkach. Pierwszy z nich obejmował część hstoryczną, w której chodziło 'Przede wszystkim o spopularyzowanie dorobku placówki. Ukazywały się więc systematycznie publikacje popularne i naukowe. W latach 1976 - 1978 było to kilkanaście artykułów w prasie codziennej, tygodnikach i miesięcznikach. Historię Biblioteki i jej zbiory omawiają pozycje, wydane drukiem w 1978 r.: wydawnictwo bibliofilskie Merkuriusz sarmacki (przygotowali Ryszard Marciniak i Irena Horbowy); tom szkiców historycznych Opowieści kórnickie Marcelego Kosmana; zarys dziefów Biblioteki w serii "Książki o książce" Tytus Działyński i jego dzieło Bogumiły i Marceiego Kosmanów. Drugi kierunek przygotowań miał na ceiu przedstawienie (także poprzez pUblikacje) stanu aktualnego placówki wraz z jej charakterystyką. Skupiono się na podaniu charakterystyki zbiorów i kadry naukowej, a także obecnych funkcji piacówki. Trzeci obejmował przygotowanie długofalowego programu działania placówki w dziedzinie gromadzenia i opracowania zbiorów, prac edytorskich i badań własnych. Od początku 1977 r. przystąpiono także do prac organizacyjnych. Wynikiem ich było podjęcie przez sekretariat naukowy POlskiej Akademii Nauk uchwały (22 VI 1977 r.) w sprawie nadania jubileuszowi Biblioteki Kórnickiej rangi ogólnopaństwowej. Z tą chwilą przygotowaniom do jubileuszu Biblioteki patronowały władze polskiej Akademii Nauk, sekretariat Wydziału I Nauk Społecznych, prezydium Oddziału polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, a także Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Urząd Wojewódzki. Podjęto także prace nad innymi formami trwałego upamiętnienia jubileuszu. Wymienić tu należy wybicie pamiątkowego medalu projektu Józefa Kopczyńskiego, a także wydanie specjalnego ekslibrisu Biblioteki i druków okolicznościowych. Dnia 26 czerwca 1978 r. przewodniczący Rady Państwa Henryk Jabłoński przyjął na audiencji w Belwederze deiegację, w skład której wchodzili: sekretarz Wydziału I Polskiej Akademii Nauk prof. dr Władysław Markiewicz, prezes oddziału poznańskiego Akademii prof. dr Gera,rd Labuda, sekretarz naukowy oddziału poznańskiego prof. dr Maciej Wiewiórowski oraz dyrektor Biblioteki doc. dr hab. Marceli Kosman. Delegacja przedstawiła program obchodów jubileuszowych. Przewodniczący Rady Państwa przyją.ł honorowy protektorat nad jubileuszem. Powołano także Komitet Honorowy.
Z okazji jubileuszu przygotowano w salach MUzeum Narodowego w Poznaniu wystawę, która składała się z dwóch części. W hoiu o powierzchni 336 m' zgromadzono eksponaty obrazujące historię Biblioteki, natomiast w dwóch innych salach o powierzchni 145 m' zaprezentowano naj wartościowsze koiekcje biblioteczne i muzealne. Wystawa została otwarta w dniu 11 pażdziernika 1978 r. i czynna była do 10 listopada tegoż roku, ciesząc się zainteresowaniem zwiedzających, wśród których przeważali przedstawiciele poznańskiego środowiska naukowego, studenci i młodzież szkół średnich. Wystawa ukazać miała dzieje plącówki w okresie zaborów; w ramach Fundacji "Zakłady Kórnickie" i poiskiej Akademii Nauk. Obok rękopisów. druków ukazano więc także kolekcje muzealne mające charakter pamiątek narodowych. Za pomocą wykresów i zestawień tabelarycznych przedstawiono obecny obraz prac biblioteki, którego dopełnienie stanowiły wyłożone publikacje na temat piacówki, wydane w ciągu kilku ostatnich iat. Wystawę zwiedziło ponad 7000 osób. Natomiast udostępnioną z dniem 1 czerwca 1978 r. w holu Pałacu Działyńskich wystawę obrazującą za pomocą plansz historię i dOrobek Biblioteki w latach 1828 - 1978 zwiedziło ok. 3000 osób. Otwarcie wystawy w Muzeum Narodowym rozpoczęło właściwe uroczystości jubileuszowe, których punkt kulminacyjny przypadł na 19 - 21 pażdziernika 1978 r.
W dniu 19 pażdziernika odbyło się na podzamczu zamku kórnickiego uroczyste wręczenie Bibliotece sztandaru ufundowanego prLez społeczeństwo kórnickie. Na uroczystość tę przybyli: prezes poznańskiego oddziału Polskiej Akademii Nauk prof. dr Gerard Labuda, kierownik Wydziału Nauki i Oświaty Komitetu Wojewódzkiego polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Filipiak, zastępca kierownika Wydziału Ireneusz Krói, członlmwie Egzekutywy Komitetu Miejsko-Gminnego Polskiej Zjednoczonej partii RoI:otniczej w Kórniku, przedstawicieie władz administracyjnych miasta i społeczeństwa kórnickiego. Sztandar, który w imieniu społeczeństwa wręczył dyrektorowi Biblioteki Marceiemu Kosmanowi I sekretarz Komitetu Miejsko-Gminnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Kórniku Władysław Przystalski. ma na czerwonym awersie białego orła i napis: "Polska Akademia Nauk - Biblioteka Kórnicka"; na białym ..ewersie wyhaftowany widok zamku kórnickiego i napis "W służbie narodu". Uroczysta akademia odbyła się w dniu 20 pażdziernika w Sali Mauretańskiej zamku kórnickiego, na ktÓcą przybyli - obok prLed L' , ..... .., :.iiih .. ..d .?\? ..\'" , : ..
-::;"::
_.;.';2- .
li
.:;',:'''",
:"'J2:
..... ",,,,,,,,,,,,,,.
":<f/J
" tf ...".... ... ..... ... 'f
,','fi.
»: .
O;??' ł
'...'
stawicieli Po!Js,iej Akademii Nauk - pcrzedstawiciele władz miasta Poznania i województwa, środowiska naukowego, kulturalnego i różnych instytucji naukowych z całej Polski. Zebranych powitał przewodniczący Rady Naukowej Biblioteki prof. dr Gerard Labuda. Następnie dyrektor Biblioteki doc. dr hab. Marceli Kosman przedstawił rys historyczny piacówki, akcentując jej zasługi w utrwalaniu świadomości narodowej ora;< główne kierunki działań na najbliższą przyszłość. Akt nadania przez Radę państwa Bibliotece Kórnickiej Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski odczytał sekretarz naukowy poznańskiego odziału polskiej Akademii Nauk prof. dr Maciej Wiewiórowski. Aktu dekoracji sztandaru dokonał I sekretarz Komitetu Wojewódzl<icgo polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jc'zy Zasada.
Jubileusze
-< .r.
I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Zasada dekoruje sztandar Biblioteki Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia polski (20 X 1978)
.,
,I; "\!J ;;c-;::
.1': :",,'f:(a'
Dyrektor Biblioteki doc. dr hab. Marceli Kosman odczytał list gratulacyjny od przewodniczącego Rady Państwa Henryka Jabłońskiego, który stwierdził: "W ciągu długich dziesiędoleci rozdarcia kraju między mocarstwa zaborcze była Biblioteka Kórnicka silnym bastionem walki o rozwój nauki i kultury w Wielkopolsce, a jej konsekwentna działalność była zarazem ważkim wkładem tej ziemi w utrzymanie ponadrozbiorowej więzi polaków i kształtowanie naszej narodowej osobowości. Twórcze nawiązanie d'; chiubnej tradycji może i ponno stać się w epoce współczesnej istotnym czynnikiem umacniania jedności narodowej w dążeniu do wspólnych nam wszystkim celów, źródeł stałego wzbogacania kultury ojczystej". W dals2"j zęści spotkania głos zabrali: told Nowacki, rektor Uniwersytetu im. Adama MIckiewicza prof. dr Benon Miśkiewicz oraz I sekretarz Komitetu MiejskO-Gminnego polskiej Zjednoczonej partii Robotniczej w Kórniku Władysław przystaiski. Następnie dyrektor Biblioteki wręczył medaie wybite z okazji 50-iecia Biblioteki Jerzemu Zasadzie i Witoldowi Nowackiemu. Zasłużeni pracownicy Biblioteki udekorowani zostali przez Jerzego Zasadę odznaczeniami państwowymi i Odznakami Honorowymi Miasta poznania. Złotymi Krzyżami Zasługi odznaczeni zostali: doc. dr hab. Heiena Chłopocka, doc. dr hab. Marceli Kosman; Srebrnymi: Barbara Jankowiak, Józef Kędziora, Maria Lehmann, Bogdan Libner, dr Ryszard Marciniak, Antoni Molik. Odznakami Honorowymi Miasta Poznania: doc. dr hab. Helena Chłopocka. mgr
Jubileusze
Stanisław Gibasiewicz, dr Michał Muszyński i Maria Szymczak. Tego samego dnia w godzinach rannych wystawę w Muzeum Narodowym zwiedzili prezes polskiej Akademii Nauk prof. dr Witold Nowacki, zastępca sekretarza Wydziału I prof. dr Leszek Kasprzyk oraz kierownictwo poznańskiego Oddziału Poiskiej Akademii Nauk.
Następnego dnia (20 X) w poznańskiej siedzibie placówki w Sali Czerwonej pałacu Działyńskich odbyła się sesja naukowa, tematem której był wkład Biblioteki Kórnickiej w rozwój kultury narodowej w XIX i XX w. Wygłoszono referaty. Doc. d hab. Marceli Kosman - "Biblioteka Kórnicka po stu pięćdziesięciu latach działalności". Referent przedEtawił rolę Biblioteki w przeszłości, bilans osiągnięć i niepowodzeń w okresie zaborów
:;.
..:.:--"....
£ "tj.
:">'$'\..:''-" -,..
"".:; . .
... ' ...,:.",.
,.,. 'J >,' i" .. . ';t , ..\. - 'ł ; . , . ';,.. ..;... ..',. . ł ' ,':> "-': " ..'. ....: ''', . Jt '_
...
Sesja naukowa w Pałacu Działyńskich. Na planie od lewej zastępca sekretarza Wydziału I poiskiej Akademii Nauk prof. dr hab. Leszek Kasprzyk i zastępca kierownik,a Wydziału Nauki i Oświaty Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej partii Robotniczej Ireneusz Krói
)Ii
9 Kroni,<a miasta poznania z. ,79 .IifI' '-.
"'j
..#
....11iii!!i w dobie Fundacji "Zakłady Kórnickie". Następnie scharakteryzował placówkę w poisce Ludowej, głównie w okresie polskiej Akademii Nauk. W końcowej części referatu omówiony został program działania Biblioteki w najbliższych latach. prof. dr hab. Stanisław Kubiak - "Perspektywy bibliotek naukowych Poznania". Prelegent szczególną uwagę zwrócił na politykę gromadzenia, opracowania zbiorów oraz informację naukową w tego typu bibliotekach. Podkreślił także ogromną rolę, jaką w tym procesie będzie miało kształtowanie i dokształc.anie kadry .bibliotekarskoej i miejsce w tym programie Biblioteki Kórnickiej. Dr Krystyna Korzon - "Polskie biblioteki fundacyjne w okresie zaborów" - przeprowadziła próbę klasyfikacji tego typu placówek i roli, jaką odegrały w gromadzeniu i udostępnianiu zbiorów. Mgr Stanisław Potocki - "Poglądy polityczne Tytusa Działyńskiego, ich wpływ na działalność kolekcjonerską i wydawniczą". Omówił tło polityczne epoki i miejsce w niej Tytusa Działyńskiego jako działacza politycznego, koiekcjonera książek i pamiątek narodowych, a także edytora. Dr Andrzej Mężyński "Recepcja wydawnictw kórnickich 1829 -1923". Referat wyróżnił zagadnienia: repertuar wydawniczy Tytusa i Jana Działyńskich, kolportaż książek, jego organizacja oraz sieć księgarską. Dr Tomasz Naganowski w referacie "Kórnicki zbiór pamiątek narodowych w XIX w." omówił koncepcję koiekcjonerską pamiątek narodowych realizowaną przez kolejnych właścicieli zamku kórnickiego, zwracając szczególną uwagę na różnice i podobieństwa w tym względzie między Tytusem Działyńskim a jego synem Janem. Mgr Mieczysław Gałyga w referacie "Kontakty Ossolineum z Biblioteka Kórnicką w XIX w." wskazał na żywe kontakty, jakie miały miejsce między tymi dwoma zasłużonymi dla kultury i nauki polskiej placówkami -;- nie tylko między ich właścicieiami, ale także personelem bibliotecznym. Mgr Kazimierz Ewicz przedstawił sylwetki Tytusa Działyńskiego l Edwarda Raczyliskiego, a także wkład w rozwój nauki i kultury w Wieikopolsce.
Jubileusze
Dr Zbigniew Kalisz w referacie "Fundacja Zakłady Kórnickie. próba oceny" skupił się na podsumowaniu osiągnięć i potknięć Fundacji w latach 1925 - 1953.
"Kórnickie zbiory muzeaine w Polsce niepodległej" i koncepcje funkcjonowania działu Muzealnego Biblioteki w dobie Fundacji omowiła w swoim referacie mgr Barbara Doiczewska.
W sesji udział wzięli przedstawicieie środowiska naukowego i bibliotekarskiego z całego kraju. Uczestniczyli w niej także zastępca sekretarza Wydziału I Polskiej Akademii Nauk prof. dr hab. Leszek Kasprzyk, zastępca kierownika Wydziału Kultury Komitetu Centrainego Poiskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Krzysztof Kostyrko i zastępca kierownika Wydziału Nauki i Oświaty Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Ireneusz Król.
Sesję otworzył dyrektor Biblioteki doc. dr hab. Marceli Kosman, a obradom przewodniczyli dr Jan SÓjka i doc. dr Zbigniew Jabłońskd. W podsumowaniu MaorceH Kosman stwierdził, że cele, jakie przyświecały organizato.rom sesj,i zostały spełnione. W przedstawionych referatach omówiono zarówno mstor,ię piacówk,i, jak również wskazano na główne kderunk'i jej rozwoju w przyszłości. Ndekt6re temaoty zostały tylko zasygnalizowane, aie 'będą w przyszłości przedmiotem badań naukowycb. Z okazji jubileuszu lIladesłano do Biblioteki Kórnickiej ponad pięćdziesiąt telegramów i listów gratuiacyjnych, w których podkreślano wkład piacówki w rozwój nauki i kultury poiski w XIX i XX w. Z przebiegu uroczystości jubileuszowych ukazało się w prasie codziennej i w tygodnikach wielę artykułów okolicznościowych. w których podkreśiano znaczenie Biblioteki jako warsztatu pracy naukowej dla humanistów. Podano tal<że sam przebieg uroczystości jubileuszowych. Reiacje z przebiegu uroczystości jubileuszowych przekazano także w programach radiowych i telewizyjnych.
Zbigniew Kalisz
ANEKS
KOMITET HONOROWY OBCHODOW
Protektorat honorowy przewodniczącego Rady Państwa Henryka Jabłońskiego
Stanisław Cozaśprof. dr hab. Jan Kaczmar«kprof. dr hab. Stanisław Kubiakprof. dr hab. Gerard Labudapro£. dr hab. Henryk Łowmiańskiprof. dr hab. Benon Miśkiewiczprof. dr hab. Witold Nowacki
Eugeniusz Pauksztaprof. dr hab. Witold Stankiewicz
Władysław Slebodaprof. dr hab. Maciej Wiewiórowski
Jerzy Zasada
9.
- wojewoda poznański
_ sekretarz naukowy polskiej Akademii Nauk
_ dyrektor Biblioteki Głównej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej
_ prezes oddziału poznańskiego Polskiej Akademii Nauk, przewodniczący Rady Nauk-owej Biblioteki :Kórnickiej
_ członek rzeczywisty polskiej Akademii Nauk
_ rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, przewodniczący KOlegium Rektorów Szkół Wyższych m. Poznania
- prezes Polskiej Akademii Nauk
- prezes W,ielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego
_ dyrektor Biblioteki Narodowej, prezes Stowarzyszenia Bibliotekarzy polskich
- prezydent miasta poznania
_ sekretarz naukowy oddziału poznańskiego polskiej Akademii Nauk
- I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej
Jubileusze
STUDWUDZIESTOLECIE MUZEUM ARCHEOLOGICZNEGO (1857 - 1977)
.-:.;,..
Powstanie Muzeum Archeologicznego jest ściśle związane z Poznańskim Towarzystwem Przyjaciół Nauk. POdjęcie badań archeoiogicznych i gromadzenie zbiorów, które miały stanowić zalążek Muzeum Starożytności Polskich i Słowiańskich w Wielkim Księstwie Poznańskim, zainicjowane zostało przez grupę badaczy starożytności, związanych z Wydziałem Nauk Historycznych i Moralnych, już od zarania istnienia Towarzystwa. Muzeum powołane zostało do życia dnia 23 września 1857 r. Pierwsze sprawozdanie wymienia ok. stu zabytków archeologicznych, zgromadzonych głównie z darów. Pierwszymi konserwatorami zbiorów byli: Maksymilian Studniarski (1857), Albin Górecki (1858 - 1866), Władysław Wierzbiński (1866- 1869) i w latach 1885 - 1914 dr Bolesław Erzepki, który - działając w ramach Komisji Archeologicznej Wydziału Historycznego Towarzystwa - stworzył. naukowe podwaliny rozwoju poznańskiej archeologii; założył .księgi inwentarzowe oraz kataiogi naukowe i opublikował wyniki badań w "Zapiskach Archeoiogicznych" oraz w Albumie zabytków przedhtstorycznych Wielkiego Księstwa Poznańskiego w Muzeum Towarzystwa I'rzyjactót Nauk w Poznaniu.
Początkowy okres zaznaczył się również w dziejach Wydziału Archeologicznego Towarzystwa pierwszymi publikacjami naukowymi Antoniego Białeckiego o wykopaliskach w Manieczkach gm. Brodnica, Kazimierza Szulca o budowlach i usypiskach Słowian pogańskich oraz Hieronima Feldmanowskiego, który opracował zbadaną przez siebie osadę wczesnośredniowieczną w Pawłowicach. Do niezwykle cennych i unikatowych okazów, które znalazły się w zbiorach w tym czasie, zaliczyć należy: skarb z młodszej epoki kamienia, ukryty w naczyrliu glinianym w Skarbienicach, o wyjątkowej wartości naukowej i ekspozycyjnej; para wołków wraz z ośmioma siekierkami, wykonane z metalu, pierwszego jaki zna ludzkość, tj. z miedzi - znalezione w Bytyniu pod Szamotułami; posążek Izydy karmiącej Horusa import prowincjonalnorzymski znaleziony w Małachowie pod Gnieznem (zagrabiony ;przez okupantów w iatach wojny 1939 - 1945, nie odnalazł się do dzisiaj) oraz dziesiątki innych przedmiotów wykonanych z kruszców szlachetnych i posiadających wyjątkowe waiory artystyczne i naukowe a także jedyny w Polsce hełm żelazny kryty miedzianą blachą pozłacaną z wczesnopiastowskiego grodu w Gieczu. Nowy etap działalności Muzeum i jego stabilizacja rozpoczyna się z chwilą powierzenia kierownictwa Józefowi Kostrzewskie
;,
;.
->\-.
-""- .. - ,x .m ..:::.._.
..: !(.
_i.; f;J¥
*'if,
Maksymilian Studniarski pierwszy konserwator zbiorów archeologicznych w 1857 r.
Bolesław Erzepki kierował zbiorami archeologicznymi w la tac h 1885 - 1914
;>'.. i:
"".:." ...", :-....
.. .;
.:.
...
".:j .
..:
.-.-". tym c1'asie kilkadzi,esiąt obiektów z wszystkich niemal okresów pradziejowych od młodszej epoki kamienia aż do wczesnego średniowiecza, i to nie tylko na obszarze Wielkopoiski, ale także na Pomorzu i Śląsku, m. h. na grodzie kultury łużyckiej w Biskupinie - polskiej rewelacji naukowej na skalę światową. W 1924 r. powstaje ze zbiorów dawnego prowincjonalnego "Muzeum Niemieckiego"y w pOłączeniu ze zbiorami gromadzonymi przez Poiaków w okresie niewoli, wyodrębniony dział przedhistoryczny Muzeum Wielkopolskiego z siedzibą w gmachu Towarzystwa przy ul. Seweryna Mielżyńskiego. W tym też gmachu Muzeum rozwijało SW.oją działalność do końca 1968 r., skąd przeniosło się do Pałacu Górków przy ul. Wodnej.
Był to okres intensywnej działalności naukowobadawczej. Wykopaliskami objęto kilkadziesiąt obiektów z wszystkich niemal okresów pradziejowych, od młodszej epoki kamienia aż do wczesnego średniowiecza. Do oczywistyh osiągnięć tamtego okresu zaliczyć. należy również usystematyzowanie zbiorów, ułożenie ich w porządku chronologicznym, zgodnie z ówczesnymi osiągnięciami naukowymi, z uwzgiędnieniem podziału na zmłne wówczas grupy kulturowe oraz tworzeniem nowych. Zbiory archeologiczne powiększyły się o 5096 pozycji inwentarza. A oto najcenniejsze: kilka k.ościanych narzędzi mezolitycznych kultury maglemoskiej i kUndajskiej, m. in. sztylet zdobiony, dalej wio.10 drewniane z osady nawodnej kultury pucharów lejkowatych w Szlachcinie; sztylet brązowy z II okresu epoki brązu z Czeszewa; miecze brązowe typu węgierskiego z IV okresu epokd brązu z Podniestr,zan rk. Borika; brązowa zapinka płytowa z tarczami spkalnymi z okolic Gołuchowa; kolczyk nerkowaty, naramiennik brązowy ze śladami reperacji odkryty w okolicy Chojnic oraz napierśnik brązowy kultury pomorskiej z Więckowych; dwa skarby brązowe z III okresu epoki brązu odkryte w Witoidzinie i w Raczycach; dwa daisze skarby z V okresu z Janowca; trzy skarby halsztackie oraz skarb żelazny z tego samego okresu halsztackiego odkryty w Szczonowie, bogato 'zdobioną ornamentem inkrustowanym popieLnicę glinianą kultury pomorskiej z Grabowa; póżnolateński miecz żelazny z pochwą odkryty w Łagowie. Sporo cennych za.bytków z okresu rzymskiego: wisiorek złoty z Droszewa, naczynie glmiane toczone na kole odkryte w Poznaniu ,przy ul. Krańcowej; phallus brązowy z Lewkowa i trzy importowane posążki brązowe z okolic Świdnicy na DoLnym Śląsku; skarb monet rzymskich z okolic Piwonic-Kalisza i część drugiego skarbu z Malkowic; denar srebrny Antoniusa Piusa ze Słupcy; srebrną monetę Trajana z Barda; dwa wczes
Jubileusze
=:'.'...
.-........ .. . . . .... ' ...
Józef Kostrzewski twórca Muzeum Archeologicznego. Dyrektor placówki w latach 1914- 1958nośredniowieczne srebrne kabłączki skroniowe typu pomorskiego ze S.krobacza; sierp żelazny w oprawie rogowej z Gniezna; bogaty skarb srebrny z Dzierżnicy, trzy dalsze - niestety niekompletne - wczesnośredniowieczne skarby srebr.ne z Lądka, z Osińca i z Poznania-Malty oraz nie datowaną dłubankę d::ewnlaną odkrytą w Nowym Wiecu. W 1914 r. ukazała się praca Józefa Kostrzewskdego Wielkopolska w czasach przedhistorycznych, będąca pierwszym naukowym opracowaniem dotyczącym najstarszej przeszłości także rocznik ..Przegląd Archeologiczny" (1919) o charakterze ogólnopolskim, a .od 1920 r. czasopismo popuiarno-naukowe "Z otchłani wieków". Wydał też szereg przewodników po wystawach, a wyniki badań opublikował w blisko pięciuset pracach (do 1939 r.). W tym też czasie kształcił na Uniwersytecie Poznańskim archeoiogów, któl'zy podejmowali pracę w Instytucie Prehistorycznym i w Muzeum. W Muzeum pracowali lub odbywali praktykę: Aleksandra Karpińska, Jacek Delekta, Witold Hensel (obecny dyrektor Instytutu Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk), Rudolf Jamka (nieżyjący już profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego), Konrad Jażdżewski (b. dyrektor Muzeum ArcheologiC'znego i Etnograficznego w Łodzi), Bogdan Kostrzewski (nieżyjący już dyrektor Muzeum Archeologicmego w latach 1958 - 1968), Zdzisław Rajewski (iIlieżyjący już dyrektor Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie), Tadeusz Waga, Jan :lurek i inni.
Obok wystawy stałej, ciągle uzupełnianej, organizowano w tym czasie także wystawy okolicznościowe. Po raz pierwszy w dziejach Muzeum wystawę taką otwarto w 1927 r. Był to pokaz nabytków uzyskanych z badań, a także ze zbiorów prywatnych. m. in. hrabiego Jana Zółtowskiego Czacza. Ostatnia wystawa została zorganizowana w 1939 r. w gmachu Muzeum Wielkopolskiego, a przedstawiała ona wyniki badań wykopaliskowych przeprowadzonych na wczesnośredniowiecznych grodziskach w Poznaniu, Gnieźnie, Kłecku, Biskupinie i osadzie w Niestronnie. Badania te przyczyniły się do wyjaśnienia roli, jaką pełniły w dobi.e wczesnego średniowiecza grody stołeczne państwa piastowskiego, a także przyczyniły się do ustalenia czasu ich powstania, faz rozwojowych i pomogły ustalić cechy konstrukcyjne, za pomocą których wzniesiono te potężne, obronne grody. Dzięki tym pracom, szczególnie w Wielkopolsce. zanotowano znaczny postęp w zbadaniu okresu wczesnośredniowiecznego. W latach okupacji (1939 - 1945) władze hitlerowskie starały się wykorzystać polskie wyniki prac badawczych do udowodnienia, że tzw. Kraj Warty zamieszkiwany był
Jubileusze
(przynajmniej od okresu późnolateńskiego) przez plemiona pragermańskie. Obowiązki kierowników Muzeum pełnili wówczas kolejno: dr Er,nest Nickel, prof. dr nź. Hans S,chleiff; ar Walter Kersten oraz dir Gunter Thaeringe'll. Do poznańSIkiego Muzeum dołączono także (jako filię) Muzeum w Kaliszu i włączono część zbiorów z muzeów w Kaliszu, Wieluniu i Włocławku, ponadto znaczną część zbiorów z Muzeum Archeologicznego w Warszawie i Łodzi oraz zbiory Zakładu Antropoiogii Uniwersytetu Poznańskiego. Włączono nawet prywatne kOlekcje prof. dra Zygmunta Zakrzewskiego (WojewÓdzkiego Konserwatora Zabytków Archeologicznych w Poznaniu) i hr. Jana 2ółtowskiego z Czacza. Wyodrębniono natomiast l przekazano do Gdańska zbiory z systematycznie zbadanych osad i cmentarzysk w Rzucewie i Oksywiu, w Odrach, Chełmży i in. W 1944 r. w obawie przed skutkami bombardowania lotniczego z Muzeum wywieziono znaczną częl;ć zbiorów. które razem z książkami i katalogami naukowymi przechowywano początkowo w Zakładzie dla starców w Sremie, później w kościele parafialnym w
Tabela 1
ŚRODKI NA DZIAŁALNOŚĆ MUZEUM ARCHEOLOGICZNEGO W LATACH 1960-1977 (W TYSIĄCACH ZŁOTYCH)
--Wydatki na: Liczba etatow Inne Rok Budżet kapitalne I badania środki nauko- I pozostaremonty wykopaliskowe wych łych - 20 24 1960 2057 - 97 1961 2114 30 80 20 28 1962 2500 25 - 20 29 1963 2163 - 120 20 34 1964 2407 50 34 20 - 32 1965 2475 - - 2] 37 1966 2710 70 - 22 35 1967 3102 70 - 23 34 1968 3099 - - 24 50 1969 3170 - 2245 28 46 1970 3323 - 300 190. 27 51 1971 3446 86 514 - 28 51 1972 3774 604 246 - 27 48 1973 3675 781 169 280 27 49 1974 3969 1050 .250 - 29 49 I 1975 4356 1650 191 - 29 50 1976 4760 985 115 - 28 47 1977 4570 793 'lJ)7 - 26 47
· Spoleczny Fundusz Odbudowy Stolicy . .
rl,
""<1..:
...
""-"
,'--'
,."""'''''...'''.,
.,.:,t
U,.:J ]1
Lłł li
.. . .(
'. 1 " '.t
T-"
Jubileusze
'.
,. .
/J.
, - ,.>.
:,::.s",A .
- .,:t"y¥ I.,"t.....
) :
/' l" ::t: ; - Ił ł; ił? f :! } I -łłłI" ' , ł :: i ,''- j 1 :". tfu''--" ., t. f(. ..;:::;:-:' . .. 'j\tj'" ],,,. .
.. ::;f " ,tf.fi'-':i 1;1t;' , t ; :;, , . ,.:S;<;';ł.. ..",; "'.j%' .. ." :;' ". i\f <b. ,;:.:'""'} '.. «r " {t! _ ' ' -- , ." ...:..:: ",:: , .. " " : , ,,.:_ , ,;: ':.,y, ..... .: ,....:?".. "':". .,. .
. J::/ . .....
..."':......;.->
, .. __l__f':i ,," 'c, hl}
,.' t , ' 1- ;.. . . .
. "
..
". !
.:.0...-.
-1: 1 d
t>- ;N,_,-, a
... :I;G:;.."":_*.
Muzeum Prehistoryczne w starym gmachu przy ul. lMielżyńskiego
....:._--R..
Tomicach pod poznaniem, a następnie w schronie nr 701 pod Międzyrzeczem, skąd wywieziono je do kopalni soli w GrossIeben k. Brunszwiku. Ok. stu najcenniejszych zabytków ze złota i srebra oddanych w depozyt najpierw do filIi poznańskiego "Banku Rzeszy", póżniej pod opiekę kierownikowi Zakładu dla Starców w Sremie przepadło bezpowrotnie. W czasie walk o wyzwoienie Poznania (1945) pomieszczenia muzealne zostały powazme zniszczone, a część zbiorów zaginęła. W dziejach Muzeum w Polsce Ludowej wyróżnić można cztery fazy jego rozwoju organizacyjnego i naukowego. pierwsza - w iatach 1945 - 1949 wiązała się z odbudową ze zniszczeń wojennych, tak dużych, że t,rzeba było aż pięciu lat, aby przeprowadzić naJważniejsze prace budowlane, porządkowe l inwestycyjne oraz rewindykacyjne. Faza ta rozpoczęła się w kilka dni po wyzwoleniu Poznania, z chwilą powrotu z tułaczki, w dniu 3 marca 1945 r., prof. dra Józefa Kostrzewskiego. Do najważI1liejszych sukcesów tego okresu zaliczyć należy otwarcie w dniu 16 grudnia 1945 r. stałej wystawy pt. "Pradzieje Polski Zachodniej". Wystawa ta była modyfikowana dwukrotnie w latach 1948 i 1952.
Na lata 1950 - 1957 przypada faza druga. W 19,0 r. Muzeum usamodzielniło się i przeszło pod nadzór Centralnego Zarządu Muzeów 1 Ochrony zabytków Ministerstwa Kultury l Sztuki. Zmieniło także nazwę z Prehistorycznego na Archeologiczne. Okres ten charakteryzuje się już pełną stabilizacją organizacyjną oraz prężną działalnością naukową i oświatową. W 1956 r. utworzony został oddział Muzeum w Gnieżnie, gdzie urządzono wystawę obrazującą początki pierwszej stolicy państwa polskiego. Trzecia faza zaczęła się z dniem 1 stycznia 1958 r. i trwała do momentu ukończenia odbudowy Pałacu Górków w 1968 r. W okresie tym, w ramach decentralizacji, bezpośredni nadzór nad Muzeum przejął Urząd Miejski. W 1958 r. po przejściu na emeryturę prof.
Józefa Kostrzewskiego, dyrektorem mlanowany został jego syn, doc. dr Bogdan Kostrzewskl. Nastąpił dalszy dynamiczny rozwój placówki. Wzrosła liczebnie kadra pracowników Muzeum z dwudziestu pięciu osób w 1958 r.
do blisko sześćdziesięciu osób pod koniec 1967 r. Szybko postępująca odbudowa Pałacu Górków wymagała dużego zaangażowania w przeprowadzkę oraz przygotowania nowej stałej wystawy pt. "Pradzieje Wielkopolski'., l f" "" 0.
Jf.ł /j'NA (k f{.(:, oC 'tm..
";:r"
f
'.. _:.,.
.<. - i "ł..
:'<.>..,::
'.i .f
!1
./ ; ,
,»:''"
ł ,i' .. , . i ....;..,"<;.... ::.:.-il.......W''.: Ll
.... .., )
....,
I; .
:-;''.:;
<..:.::.{:
.. ,,,,,,':',';'
która miała być eksponowana w nowej siedzibie Muzeum. Obok czterech pierwszych wystaw urządzonych w latach 1919 - 1938, w okresie powojennym przygotowano wystawy pL "Wielkopolska w czasach przedhistorycznych" (1948), będąca pierwszą tego rodzaju objazdową wystawą w Polsce; wystawę pt. "Pradzieje Ziemi Lubuskiej" (1949) oraz zorganizOwaną z okazji przygotowań do jubileuszu Tysiąclecia Państwa Polskiego wystawę pt. "Wielkopoiska przed dziesięcioma wiekami w świe
Jubileusze
" ..,;.. ':..,3"'.[
;no "1 F
- ><- .
.
';'N
'ni'A
.t,.' ''1 II!I{
,,:< <) .
":->. .:: ;."ł. r
'"-8':'-'
Widok ogólny ze Starego Rynku na Muzeum Archeoiogiczne
»-'
;W'
'1
.: c. ,,::c_ -' m ;.>''\."
---,'"r ¥ >.
, m ! 5< ,
., n" .. ,: 1*<':
tle żródeł archeologicznych" (1961). Urządzono także wystawę pt. "Sztuka w pierwszych formacjach rozwoju społecznego" (1950) i "Rzemiosło w pradziejach Słowiańszczyzny" (1951). Wszystkie one stanowiły dla -zwiedzających niejednokrotnie pierwszą, a zapewne na długi czas jedyną, okazję do zapoznania się z wynikami badań wykopaliskowych, prowadzonych przez Muzeum. W okresie przygotowań do bileuszu Tysiąciecia Panstwa inicjatywy doc. dra Bogdana
obchodów jupolskiego z Kostrzewskie Muzeum
Kostrzewski wiatachdyrektor 1958 - 1968go (początkowo wespół z Kierownictwem Badań nad Początkami Państwa Poiskiego, a następnie z Instytutem Historii Kultury Materiainej Polskiej Akademii Nauk) Muzeum przeprowadziło badania wykopaliskowe w Gieczu (1949 - 1966). Uzyskane wyniki naukowe wzbogaciły wiedzę o pradziejach Wielkopolski i wiedzę o samym grodzisku. Poznano bowiem nie tylko przeszłość Giecza z wieków IX - X i XII - XIII, ale odkryto też fundamenty palatium i rotundy z XI w. prastary Giecz, na który złożyły się gród, podgrodzie oraz otwarta osada targowa z romańskim kościołem Sw. Mikołaja z XII w., przemawiały za utworzeniem tam Rezerwatu Archeologicznego, co nastąpiło w dniu 21 lipca 1963 r.
W zakresie prac gabinetowych przystąpiono w omawianym okre.sie do opracowania zaległych blisko 7000 kart katalogowych, zwiezienia rozproszonych zabytków i zainwentaryzowania 1786 pozycji w inwentarzach muzealnych. Do naj cenniejszych zabytków. które w tym czasie powiększyły zbiory muzeaine, zaliczyć należy: sk,arb srebrny z XI w., część znanego skarbu srebrnego z X w. z Dzierżnicy; naczynie wczesnośredniowieczne z Radzimia z X lub XI w. z unikatowym ornamentem i inwentarz z trzech systematycznie zbadanych cmentarzysk: z wczesnego i środkowego okresu lateńskiego w Sokołowicach, z okresu późnolateńskiego i rzymskiego w Wymysłowie i z okresu rzymskiego w Młodzikowie; miecz brązowy z IV okresu epoki brązu z Niewiemka; skarb brązowy z tego samego okresu odkryty w Chłapowie; dwa duże skarby brązowe, z których jeden z Poznania-Starołęki datowany jest na V okres, a drugi z Uścf.kówca pochodzi z okresU halsztackiego; zespół zabytków z grobu
Jubileusze
..........1 ""v"
"":" .....'..
»." 'X.",
'II, ':" :<:o>!:,.
,.' ,!' .; <i>
,.
!II.
).
"książęcego" odkrytego w Łęku Piekarskim.
Po raz pierwszy od 1945 r. Muzeum zdobyło kilka zabyków złotych w postaci kolczyków spirainych z I okresu brązu, odkrytych w czasie badań w Łękach Małych. W tych latach Muzeum (już jako upaństwowione) powiększało swoje zbiory przeciętnie o czterysta pozycji rocznie osiągając ok. 10 000 pozycjo, tj. ok. 150000 zabytków ze wszystkich epok, okresów i kultur. Badania wykopaliskowe rozwinęły się w tym czasie na nie spotykaną dotychczas skaię. Obok Giecza badano grody w Bruszczewie, Lądzie, Międzyrzeczu Wlkp., Ujściu i in. obiektach Polski piastowskiej. Badano także wieikie cmentarzysko kultury przeworskiej w Wymysłowie i Młodzikowie, grody kultury łużyckiej w Słupcy i Smuszewie, cmentarzysko kultury pomorskiej, m. in. w Wytomyślu. Po zakończeniu odbudowy pałacu jego zagospodarowaniu (powierzchnia 5030 m2) doc. dr Bogdan Kostrzewski zrezygnował ze względów zdrowotnych ze stanowiska dyrektora. Z dniem 15 lutego 1969 r. kierownictwo placówki powierzono drowi Włodzimierzowi Błaszczykowi. Wraz z przeniesieniem siedziby Muzeum do Pałacu Górków rozpoczęła się czwarta faza działalności placówki. Przekazanie Pałacu GórkÓw dla I10trzeb Muzeum było wyrazem uznania dla polskiej archeologii, złożonym przez władze Poznania dla uczczenia Tysiąclecia państwa polskiego. Było to możliwe dopiero w nowych warunkach ustrojowych. Fakt ten uwypuklił wiodącą rolę poznańskiego ośrodka archeologicznego, jaką posiadał 'i 'posiada nadal dzięki działalności prof. dra Józefa Kostrzewskiego. Pasja naukowa i talent organizacyjny tego badacza skoncentrowały się przede wszystkim naproblemach ciągłości osadnictwa w dorzeczu Odry i Wisły od prasłowiańskiej kultury łużyckiej po wczesnośredniowieczną kulturę polską. Z tym związana jest teza o autochtonizmie słowiańskim w dorzeczu Odry i Wisły. Józef Kostrzewski stworzył nie tylko podwaliny nowoczesnej prehistorii polskiej, aJe również poznańską szkołę archeoloiczną. W nowym gmachu nastąpiła stabilizacja organizacyjna i naukowa Muzeum. Stopniowo wypracowaho probiematykę badawczą, nad którą miały się koncentrować prace wykopaliskowe. Kontynuowano badania wykopaliskowe wcześniej rozpoczęte, m. in. nad wczesnośredniowiecznymi grodami w Lądzie i Bruszczewie; pOdjęto nowe badania, np. nad paJeolitem schyłkowym i mezolitem w Wielkopolsce wschodniej, północnej i na Kujawach oraz na temat rodzaju użytkowania surowców kamiennych w neolicie Poiski środkowo-zachodniej, dokonując stałych analiz zabytków kamiennych z punktu widzenia petrograficznego. Te ostatnie uwieńczone zostały rozprawą doktorską Andrzeja Prinkego na ten temat. POdjęte zostały prace wykopaliskowe w Mrowinie k. Poznania, .na rozległej osadzie kultury pucharów lejkowatych (mgr Wanda Tetzlaff) oraz w Chodz:ieży na niezwy'kie ciekawym zbiorowym pochówku ludności kultury amfor kulistych (dr Andrzej Prinke). Licznie podejmowane były wykopaliska nad poznaniem osadnictwa ludności kultury łużyckiej. Na pierwsze miejsce wysunęły się badania podjęte w Komorowie, w którym stwierdzono faktorię handlu bursztynem, oraz nad dalszym rozwojem grupy ludnoścd wejherowsko-,krotoszyńskiej, '" także nad cmentarzyskami iud:ności kuLtury łużyckiej i pomorskiej, uwieńczone pracą habilitacyjną dra Tadeusza Malinowskiego. Za sukces należy też uznać zbadanie i opublikowanie wyników badań rOzległej osady otwartej ludności kultury łużyckiej w !Kotlinie (mgr Maria Zeylandowa), które wypełniły lukę w naszej wiedzy o osada,ch otwartych tej kultury w Polsce. Podjęto także wieloletni program badawczy nad osadnictwem pradziejowym, a w szczególności w okresie wDływów rzymskich na pograniczu wielkopolsko-pomorskim. Już pierwsze lata realizacji tego programu przyniosły poważne wy.niki naukowe, m. in. poprzez odkrycie pól kurhanowych w rejonie Trzcianki-Sarcza i Białej (mgr Czesław Strzyżewski). Wśród wielu 'badanych obiektów z okresu wczesnośredniowiecznego na czoło wysuwają się intensywnrie prowadzone prace wykopaliskowe na grodzisku w Lądzie (mgr Maria Zeylandowa). Pierwszym etapem sumującym dotychczasowy dorobek naukowy w Lądzie było opublikowanie w IV tomie "Biblioteki Fontes Archaeologici Posnanienses" obszer
Jubileuszenych materiałów z seminarium roboczego na ten temat, odbytego w 1974 r. Kontynuowano prace wykopaliskowe na stołecznym grodzie v. Gnieżnie, a także po raz pierwszy podjęto na g'rodzie GnrieźnLnek w tymże mieście (dr Gabrieia Mikołajczyk).
W 1969 r. powołano w Muzeum nowy Dział Sredniowieczny i Czasów Nowożytnych. Badaniami wykopaliskowymi z tego okresu obJęto już trzynaście stanowisk zlokalizowanych na Starym Mieście w Poznaniu i jego najbliższych średniowiecznych aglomeracjach osadniczych. Wśród nich zasadnicze znaczenie dla poznania genezy Starego Miasta miały szeroko zakrojone prace przestrzenne w rejonie ulic Garbary i Stawnej oraz u podnóża Zamku Przemysła, w wyniku którycn stwierdzono istnienie w okresie poprz'2dzającym budowę trzynastowiecznego o:amkOl podgrodzia z wieków XI - XIII. Proce wykopaliskowe przy ul. Garbary uwief,czone zostały utworzeniem w miejscu, w kt5rym narodziło się Stare Miasto - na osadzie Sw. Gotarda - rezerwatu archeologiczno-architektonicznego wraz z wystawą plenerową pt. "Początki i rozwój Starego Miasta w Poznaniu do XV w.". Wyniki badawcze uzyskane na osadzie Sw. Gotarda stały się podstawą rozprawy doktorskiej Włodzimierza Błaszczyka. Pracownicy Muzeum brali udział w ekspedycjach wykopaliskowYCh także poza granicami kraju: we Francji, Gwinei, Jugosławii, Sudanie i Szwecji.
Obok rocznika "Fontes Archaeologici Posnanienses", który wychodzi od 1951 r., w 1961 r. ukazał się pierwszy tomik "Biblioteki Popularno-Naukowej". Do końca 1977 r. wydano dwadzieścia sześć tomów "Fontes Archaeologici posnanienses", w których wydru'<owano łącznie 426 pUblikacji; osiem tomikaw "Biblioteki". Od 1972 r. ukazuje się seria wydawnicza "Bd'blioteka Fonte.n Arclhaeologici Posnanienses" przeznaczona dla opracowań monograficznych. Ponadto Muzeum wydało kHkadziesiąt katalogów i folderów z okazji wystaw. Biblioteka naukowa Muzeum liczy 37 600 tomów, a jej specjalistyczny księgozbiór zalicza się do jednego z crlajlepszych w kraju. Dzięki własnym wydawnictwom Biblioteka prowadzi wymianę wydawnictw z około osiemdziesięcioma instytucjami archeologicznymi w kraju i około czterystoma w świecie. Wielostronnie i szeroko prowadzona działalnoć naukowo-badawcza była możliwa dzięki stałemu wzrostowi kadry naukowej, zaplecza magazynowego i technicznego, jak również środków przyznanych przez państwo (Tabeia 1). W 1974 r. w związku :i: jubileuszem ćwierćwiecza Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej dygnacjach Muzeum, wystawę obrazującą dorobek' placówki w latach 1945 -1970. Na szczególną uwagę zasługują organizowane. przez Muzeum wystawy monograficzne podsumowujące etapy badań nad wybranymi problemami. Były to wystawy pt. "Badania na Starym Mieście w Poznaniu", "Ląd - wczęsnośrednioieczny gród nad Wartą", ..Badania wykopaliskowe prowadzone przez poznańskie ośrodki archeologiczne w latach 1975 - 1976". "Monety i medale Wielkopolskie" oraz przyjmowane z innych ośrodkow ,badawczych w kraju jak np.: "Najstarsze miasta na SląskU", .,Sredniowieczne gródki rycerskie w polsce", .,Archeologia na Doinym Siąsku w latach 1945 - 1970", "Obrona zachodniej granicy polski w X - XII w..., ..Cedynia 972 -1972", .,Światowit z Wolina" i inne.
W organizacji wystaw osobną grupę stanowią ekspozycje związane z popularyzacją archeologii antycznej. W tym zakresie Muzeum przyjęło na siebie obowiązek upowszechnienia w środowisku poznańskim kultur starożytnego Egiptu, Grecji i Rzymu i kultur innych kontynentow (np. Ameryki południowej i Australii). Jedną z pierwszych z tego cyklu
Jubileusze
była wystawa pt. "Polskie badania archeologiczne na Bliskim Wschodzie i w basenie Morza Czarnego".
Muzeum współpracowało (w zakresie wystawienniczym) z zagranicznymi placówkami archeologicznymi. W Pałacu Górków eksponowano m. in. wystawę z Niemieckiej Republiki Demokratycznej pt. ..Grody Słowiańskie w Meklemburgii"; z Wiednia (Austria) wystawę pt. ..HaI1statt"; z Brna (Czechosło'\vacja) - "zaginione życie" oraz wyniki czechosłowackiej ekspedycji naukowej do Australii pt. "Sztuka tubylców australijskIch"; z Plowdiw (Bułgaria) pt. "Skarby starożytnej Tracji", z Meksyku "Sztuka Meksyku", z Berlina Zachodniego ..Osadnictwo słowiańskie w Berlinie Zachodnim-Spandau"; z Belgradu (Jugosławia) pt. "Skarby grecko-iliryjskie"; a z Australii pt. "Kultura i sztuka Aborygenów", z której to wystawy zbior;,' zostały przekazane przez rząd australijski Jako dar Poisce. Jako jedyne w Polsce muzeum archeologiczne, Muzeum przygotowało wystawę "Pbczątki miast polskich w świetle źródeł archeologicznych" przeznaczoną wyłącznie dla odbiorców zagranicznych. Od 1966 r. obejrzeli ją kolejno mieszkańcy Niemieckiej
Goście jubileuszu. Na planie od lewej: wiceprezydent Poznania Andrzej Wituski, prezydent Poznania Władysław Sleboda, wicewojewoda poznański <Romuald Zysnarski, zastępca kierownIka WydzIału Pracy Ideowo-Wychowawczej Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii RobotI1liczej Janusz DembskI, genealny konserwator zabytków iBohJ.an Rymaszewski
..
.;,'*'\ .:.
.,...i""
>f
:'
.' f
1\1-':
;,-":
'.
.: ..
'.... .....
.: .;;t
.).
....:....}: )
... :Tf ..;..:,.. uj /#j
;II
.'
,., -X
,,,..,;'
.:""':ł
.'....
"00
... i!"
.... .,".
:/?<
\1"!: '."",.
ł
.,,>...:t.. ';' ,.
......,:.....<:;;:..: ft
>::.}:::.. .f
.......,...:.
t. I f ..... ....A....:,:',../...y$ . .11. ...11........
)j ::>,1
Republiki Demokratycznej, Czechosłowacji, Bułgarii, Berlina Zachodniego i Republiki Federalnej Niemiec. W ramach Dni Kultury i Nauki Polskiej w Getyndze, Hanowerze, Bremie i Duisburgu (Republika Federaina Niemiec) eksponowano wystawę poznańską pt. "Skarby archeologiczne Wielkopoiski"; przedstawiono ją również w Czechosłowacji. W 1969 r. powołano do życia Ośrodek Naukowo-Oświatowy, którego zadanie poiega na prowaozeniu działainości upowszechnieniowej. Każdy Rok Oświaty i związane z nim akcje podporządkowane są ustalonemu z góry hasłu. Głównie dla młodzieży oganizowane są niedzieine poranki filmowe. Każdego roku szkoinego (od pażdziernika do maja; odbywa się ok. dwudziestu pięciu prelekcji, wyświetla się ok. czterystu filmów oświatowych, 00bieranych tematycznie pod obowiązujące w danym roku hasło cyklu "Wtorków muzealnych". Inne formy działania ma powstały w 1969 r.
Kiub Włośników Archeologii. ZTzeszał on w Tozma:itych latach od dwudziestu do stu członków. Spotkania odbywają się zarówno w gmachu muzealnym, jak i w miejscach prowa
Jubileusze
Przemawia prezydent Poznania Władysław Sleboda. W prezydium dr Stanisław Jasnosz (kurator) i dr Wło:1zimierz Błaszczyk (dyrektor)
';
dzonych wykopalisk, w których część członków niekiedy aktywnie uczestniczy. przedmiotem stałej troski Muzeum było zwiększe"ie i wzbogacenie form upowszechnienia archeoogii wśród załóg zakładów pracy w Pvznar.iu.
Dowodem wysokiego uznania za pracę nauk-Jwą oraz upowszechnieniową są wyróżnienia Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Odznaką Tysiąclecia Państwa Polskiego, Złotą Odznaką Towarzystwa Miłośników P02mania, Odznaką Honorową Miasta Poznania. Muzeum jest laureatem Nagrody Województwa Poznańskiego w dziedzinie upowszechniania kultury za rok 1976. Główne uroczystośoi jubileuszu studwud,destoiecia odbyły się w dniu 20 pażdziernika 1977 r. Patronował im prezydent Poznania Władysław Sleboda. Na uroczystą se;;ję naukową przybyli: prezydent poznania Władysław Sieboda, wicewojewoda poznański Romuald Zysnarski. zastępca kierownika Wydziału Pracy Ideowo-Wychowawczej Komitetu Wojewódzkiego poiskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Janusz Dembski, generalny.' konserwator i dyrek,tor Zarządu Muzeów :i i Sztuki dr Bagdan Rymaszewski, wiceprezydent Poznania Andrzej Wituski, przedstawiciele nauki poznańskiej, muzealnictwa polskiego i delegacje współpracujących muzeów w Halle i Poczdamie (Niemiecka Republika Demakratyczna) oraz w Płowdiw (Bułgaria).
Frezydent miasta Władysław Sleboda wygłosił przemówienie i udekorował Muzeum Odznaką Hanorową Miasta Pa znania. W imieniu paznańskiego środawiska naukowego. przemówienie wraz z gratuiacjami wygłosił prof. dr Antoni Gąsiarowski. Miłym akcentem były życzenia złożone przez młodzież szkół poznańskich i przedstawicieli Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Pancernych im.
Stefana Czarnieckiego.. Nadeszła panad sto telegramów i listów akalicznaściowych od instytucji naukowych z całego kraju i z zagranicy. _ Z akazji jubileuszu pracawnikam Muzeum przyznane zostały odznaczenia państwowe i resortawe araz nagrody piemęzne. Złotym Krzyżem Zasługi udekarowani zostali: mgr Zbigniew Pieczyński i Bażena Cieślak. Srebrnym - dac. dr hab. Lech Krzyżaniak i Gertruda Krzyżaniak. Odznakami Honarowymi Miasta Paznania: Janina .Tudzińska, Zofia Smaleniawa, Walentyna Sliwa, mgr Wanda Tetzlaff; "Za zasługi w ro".?:woju województwa poznańskiego": dr Stanisław .Jasnosz, mgr Aleksandra Lipińska, mgr Mateusz Łastowiecki. Odznaką Zasłużanego. Działacza Kultury: mgr Anna Błaszczyk, mgr Krystyna Dębska-Luty, mgr Maria Kostrzewska; Złatą Odznaką za apiekę nad zabytkami: dr Andrzej Prinke, mgr Czesław Strzyżewski, mgr Wanda Tetzlaff, mgr Anna Wajciechawska; Sre
Jubileuszebrną Odznaką za opiekę nad zabytkami: mgr Zbigniew Karolczak i Klaudyna Kucharska.
Dr Wodzimierz Błaszczyk ,otrzymał Medal Kamisji Edukacji Narodowej.
W imieniu odznaczonych i wyróżnionych podziękowała Zofia Smoleniowa. Prezydent Paznania Władysław Sleboda dokanał otwarcia wystawy pt. "Naj cenniejsze skarby gromadzone od 120 lat w Muzeum Archeolagicznym w Poznaniu". Był to pokaz w układzie chronoiogicznym "najcenniejszych z najcenniejszych" zabytków zgramadzonych w lVluzeUffi. Z okazji racznicy wybito Medai Pamiątka'" y według prajektu artysty plastyka Edwarda Smolibawsk:iego. Na awersie umieszczona napis: Muzeum Archealogiczne w POznaniu 18J7 - 1977, na rewersie: 120 lat w służbie nauki i kultury. Za motyw da medalu pasłużyła amfara ludności kultury łużyckiej z Bruszczewa z V okresu epoki brązu. W _ gadzinach popołudniowych odbyła się druga część sesji naukawej. Obradom przewodniczyli: dr Stanisław .Tasnosz, mgr Zbigniew Pieczyński, dr Andrzej prinke i doc. dr hab. Lech Krzyżaniak. Wygłoszono referaty amawiające osiągniĘcia i dorobek Muzeum związany z epoką kamienną (dr Andrzej Prinke); wczesną epoką brązu (mgr Zbigniew Pieczyński); kulturą łużycką (mgr Marta Zeylandowa); kulturą pomarską (mgr Zbigniew 2urawski); akresem póżnalateńskim i wpływów rzymskich (dr Stanisław Jasnosz); wczesnym średniawieczem (mgr Krystyna Dębska-Luty); średniowieczem i czasami n-owożytnymi (mgr Zbigniew Karalczak). Referat pt. ..Muzeum Archeolagiczne w służbie społeczeństwa" wygłosił mgr Zenon Głagawski.
Awers rewers Medaiu Pamiątkowego ..120 lat w' służbie nauki logicznego w Poznaniu"
¥::
." .h }' v.
., ;
.. '.>,..r
1.
>1) ":J ?1 .,r''''; "'.
. ""'-1
.,;:,.
:";"':'
kultury Muzeum Archeot- ... '.'" [ "" !
-.. .:> \
"'"
--'- gf\r "i! 'Yit, 'L :{'fif>l ,\A<i .'"
:::.
..;..... : ':\i. : ',YA<\.y.
o?, - .;:f;
.""","y::." ..:t
'..ł '..' ".. '!<MF:JD:Ą Z $2tm eb"::"'. - ....:f- . -
Wygłoszono 1eż Ikomumkaty: "Dorobek w zakresie współpracy z zagranicą" (doc. dr hab. Lech Krzyżaniak); "Konserwatorstwo archeologiczne" (mgr DobromLr JJurczewski); "Zb,iory i archiwum naukowe" (mgr Aleksandra Lipińska); "Rola i zadania biblioteki" (Zofia Smo1eniowa); ,.pracownie konserwacji zabytków" (mgr Wanda Tetzlaff); "Oddziały w Gnieżnie i w Gieczu" (dr Włodzimierz Błaszczyk), "Wkład do rozwoju nowoczesnego wystawiennictwa archeologicznego" (mgr Ze
Jubileusze
non Głogowski); "Formy współpracy z młodzieżą" (mgr Ewa Stelmachowska). Na zakończenie odbył się koncert Chóru Akademickiego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza pod dyrekcją doc. Stanisława Kulczyńskiego. W gOdzinach wieczornych odbyło się towarzyskie spotkanie pracowników Muzeum i zaproszonych gości.
Wlodzimierz Blaszczykkarty
WSPOMNIENIE O CZESŁAWIE KOŃCZALU
W dniu 2 lipca 1978 r. dobiegła da Poznania smutna wiadomość, iż podczas plenarnego posiedzenia Prezydium Centralnej Rady Związków Zawodawych w Warszawie, zmarł nagle Czesław Kończal, członek Prezydium CentralneJ Rady i przewodniczący Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych w Poznaniu. Ciężka choraba serca wyrwała Go z Szeregów działaczy partyjnych i związkowych podczas pełnienia obowiązków służbowych. Odszedł od nas człowiek zaangażawany, żarliwy komunista, wrażliwy na wszystkie sprawy dnia powszedniego. ludzi pracy. W dniu 6 lipca w Alei Zasłużonych na junikowskim Cmentarzu Kamunalnym, w asyście kampanii honorowej Wojska Polskiego., Czesława Kańczala żegnali: członek Biura Politycznego Komitetu Centrainego Polskiej Zjednaczonej Partii Robatniczej, wicepremier Jan Szydlak, członkowie Egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Rabotn:iczej z .1 sekretarzem Jerzym Zasadą, przedstawiciele Centrainej Rady Związków Zawodawych: sekretarze ł.rena Sroczyńska i Jan Pawiak, pracownicy Wajewódzkiej Rady Związków Zawodowych, liczne delegacje zakładów pracy. organizacji społecznych J wielu przyjaciół Zmarłego. Przemówienia nad grobem Czesława Kończala wygłosili: Jan Pawlak i Bogdan Waligórski, sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Odszedł od nas działacz partyjny i związkowy, były poseł na Sejm VI kadencji. radny Wojewódzkiej Rady Narodowej, który pracę partyjną i związkową wiązał w jednolitą całość: w służbę dla klasy robotniczej. Czesław Kończai wyrósł ze śradowiska robotniczego i służył uczciwie swej klasie do ostatnich chwil pracowitego życia. Wśród licznych obowiązków zawadowych i społecznych najbardziej bliskie Mu były problemy warUnków pracy załóg, udział robotnik6w w zarządzaniu zakładami przemysłowymi, ochrona Zdrowia i zasady sprawiedliwości społecznej.
Przez całe swe życie związany był z naszym miastem. Uradził się w Poznaniu w dniu 25 czerwca 1924 r. w rodzinie pracowlOii'::-ł:::-o.:.:_
".'," .:.>:.
-.--. ..
. , ..... . ".. ..
'{ .- -;
.." <,:«
,.,'-.'.'.;
..!.
'\nika pocztowego Stanisława Kończala i jego żony Józef y z Karbowiaków. W poznaniu w latach okupacji hitlerowskiej (1939 - 1945) już jaka siedemnastaietni chłopiec pracował w chara,kterze ,robotnika; tu w pamiętnych dniach lutego 1945 r. wraz z kolegami brał udz,iał u boku żołnierzy radzieckich w szturmie na poznańską Cytadelę, odnosząc rany. W Poznaniu w pierwszych dniach woiności zgłosił się do pracy jako ślusarz w Zakładach Przemysłu Metalowego "H. Cegielski", gdzie wstąpił w szeregi Poiskiej Partii RObotniczej. W Zakładach tych dał się wkrótce poznać jako działacz partyjny, w pełni zaangażowany w pracy dla miasta rodzinnego, dżwigającego się z gruzów. Ofiarnsć, aktywność i gotowość do poświęceń sprawiły, że po kilkU latach dzialalnosci w Zakładach powołano go do pracy 7 apa=-ac.i partyjnym. Pełnił fUnkję łn
Z żałobnej karly
struktura w Komitecie Wojewódzkim Polskiej 2;jednoczonej Partii Robotniczej, póżniej został oddelegowany do pracy w Komitecie Wojewódzkim w Zielonej Górze.
Po powrocie do Poznania Czesław Kończai wybrany został sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego .Polskiej Zjednoczonej partii Robotniczej, I sekretarzem Komitetu Miejskiego w poznaniu. Od 1972 roku był przewodniczącym Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych i członkiem prezydium Centralnej Rady Związków Zawodowych. Funkcje te pełnił do dnia swej przedwczesnej śmierci. pracując ukończył wyższe studia prawnicze na Univ.-ersytecie im. Adama Mickiewicza i uzyskał tytuł magistra prawa. \v okresie swej pracy w Komitecie Wojewódzkim Partii i w Wojewódzkiej Radzie Zwiazków Zawodowych dał się poznać jako człowiek wielkiego serca. życzliwy dia ludzi, wrażliwy na sprawy ludzkie. Był lubiany wśród aktywu robotniczego, z którym spotykał się często, zwłaszcza że był członkiem organizacji partyjnej w Zakładach Przemysłu Metalowego "H. Cegielski". W ten też sposób pOdtrzymywał autentyczną więż z zakładem pracy, w którym stawiał pierwsze kroki w działalności partyjnej i społecznej. Znało Go wiele ludzi naszego miasta. Zawsze doceniał konsultacje i rozmowy ze wszystkimi środowiskami. Spotykał się jako działacz partyjny i związkowy i poseł na Sejm z członkami kół Związku Bojowników o
Wolność i Demokrację, z młodzieżą, z dzIałaczami ,kultury j. spotru. Ogr,omną wagę przywiązywał jako radny Wojewódzkiej Rady Narodowej, a prrzedt€m jako 1I",&dny Rady Na.rod-owej m. Poznania do rozmów z wyborcami.
Często podkr"ś.lał korzyści, jakde wynosił z nieskrępowanych dyskusji, które pomagały, jak sam twierdził, lepiej organizować pracę i sprawniej kierować wojewódzką instancją związkową. Ostatnio wieie miejsca w swej pracy poświęcił działaniom na rzecz poprawienia zaplecza 'poznańskiego lecznictwa. Jako przewodniczący Narodowego Społecznego FunduszU Ochrony Zdrowia myślał o wielkim, nowoczesnym szpitalu w Poznaniu. Zawsze skromny, nie lUbiący rozgłosu, był przykładem człowieka, któremu systematyczna, spokojna praca dawała pełną satysfakcję. Dowodem uznania zasług Zmarłego dla kraju i Wielkopolski były nadane Mu wysokie odznaczenia państwowe, wojskowe i regionalne, wśród których Sztandar Pracy I Klasy i Order Krzyża Grunwaldu, niesione przez żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego w czasie pogrzebu przypominały życie i trud Czesława Kończala - poznańskiego komunisty i syna kiasy robotniczej. 2egnaliśmy Czesława Kończala z ogromnym żalem, wspominając Go jako człowieka czynu i pełnej żarliwości.
Jerzy Męczyńskl
PROF. DR HAB. JERZY ZWOLINSKI
W przededniu inauguracji nowego roku akademickiego 1978/1979 poznańska uczelnia rolnicza pogrążyła się w głębokiej żałobie. W dniu 30 września 1978 r., w wieku piędziesięciu siedmiu lat zmarł nagle w pełni sił twórczych jej długoietni rektor, pro!. dr hab. Jerzy Zwoliński. Odszedł wybitny uczony, znakomity organizator, nauczyciel, opiekun i przyjaciel młodzieży studiującej, b. dziekan Wydziału Zootechnicznego, dyrektor Instytutu Hodowli i Technologii produkcji Zwierzęcej, kierownik Zakładu Hodowli Koni.
Nauka polska poniosła dotkliwą stratę.
Jerzy Zwoliński urodził się dnia 2 kwietnia 1921 r' w Zakopanem, z ojca Tadeusza, znanego księgarza i kartografa, i matki Stefanii ze Szczepańskich. Do wybuchu II wojny światowej (1939) uczęszczał do państwowego Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. oswalda Balzera w Zakopanem, uzyskując w 1939 r. małą maturę. W latach okupacji hitlerowskiej 143 - 19{5 pracował
charakterze praktykanta, a następnie zarządc. gospodarstwa rOlnego Burzyn w pow. tarnowskim. Równocześnie uczęszczał na kurs liceainy na kompletach tajnego nauczania. W 1945 r. Państwowa Komisja Weryfikacyjna w Tarnowie wręczyła mu świadectwo dojrzałości. Po Odzyskaniu niepodległości w 1945 r. Jerzy Zwoliński rozpoczął studia wyższe na Wydzfale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego, specjalizując się w hodowli zwierząt domowych. Dyplom magistra inżyniera rolnictwa z wynikiem celującym uzyskał 27 pażdziernika 1949 r. Będąc studentem, w latach 1947 - 1949 pracował w Zakładzie Szczegółowej Hodowli Zwierząt Uniwersytetu Poznańskiego jako asystent-wolontariusz. Po ukończeniu studiów przystąpił do pracy w P"ilstwowym Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego w Pawłowicach k. Leszna. wkrótce jednak wr6cił do mac!erzystego Zakładu, gdzie z dniem 15 g:-udna 1949 r.
objął stanowisko starszego asystenta, wiążąc się z Uczelnią do końca swego życia. W Zakładzie Szczegółowej Hodowli Zwierząt przeszedł przez stanowiska asystenta, starszego asystenta, adiunkta, zastępcy profesora i docenta etatowego, a od dnia 28 czerwca 1968 r. profesara nadzwyczajnego. W dniu 3 marca 1977 r.. Jerzy Zwoliński otrzymał tytuł naukowy profesora zwyczajnego. W pracy badawczej interesowały Go zawsze problemy biologiczne w szerokim ujęciu, lecz jako kierunek swoich zainteresowań nauko. wych obrał hOdowlę kani. Aby lepiej poznać przedmiot, nawiązał kontakty ze stadnipami vaństwowymi, często je odwiedzał i zapoznawał się z metodami pracy hodowlanej, z poszczególnymi rasami kani, ich właściwościami i przydatnością do różnych celów gospodarczych i sportowych. Już jaka asystent nie zawiódł nadziei, pokładanych w Nim 1Jrzez zwierzchnika, prof. dra Tadeusza Vetuianiego. czego dowodem jest poziom pracy dyplomowej Jerzego Zwolińskiego, godny adnotowania w "Sprawozdaniach polskiej Akademii Umiejętności". W pracy tej zajął się konikami norweskimi - fiordingami, importowanymi do Polski w pierwszych latach powojennych, wskazując na niewątpliwe zalety tej rasy. Stwierdził, :te reprezentują one typ koni uzupełniających w roinictwie trakcję mechaniczną. W początkach swojej kariery naukowej zainteresował się !prastarym tarpanowatym konikiem polskim, od którego wywodzą się krajowe odmiany koni, i z czasem paświęcił mu kilka prac naukowych. Z tego też zakresu napisał studium Wartość u:!:ytkowa krajowych koni prymitywnych, które przyniosło Mu w 1952 r. stopień naukowy doktora. W pracy tej, jako pierwszy w Polsce stwierdził, iż krajowy koń prymitywny, hodowany w racjonalnych warunkach, staje się zwierzęciem w pełni przydatnym do wykonywania lżejszych prac pomocniczych w większych gospodarstwach rolnych. Następnym etapem zainteresowań i hadań naukowych stały się studia nad zagadnieniami biologicznymi w hodowli i rozmnażaniu koni. Opublikował szereg prac na temat bliźniaczych ciąży, nasilenia wyźrebień w poszczególnych mIesiącach roku, współzależności między terminem zapłodnienia a płcią urodzonych źrebiąt. Uwieńczeniem tych prac była rozprawa pramocyjna Badania nad niektórymi czynnikami wpływajqcymi na długość ctq:!:y u klaczy, będąca podstawą uzyskania w 1961 r. stopnia naukowego docenta habilitowa.nego z zakresu hodowii zwierząt. Jerzy Zwollński wykazał konieczność uwzględnienia w selekcji hadowlanej takich czynników jaJ<: skłonność u niektórych osobników do nieco skróconych ciąży, czy też predyspozycje do ciąż bliźniaczych, które to Włści
10 Kronika miasta Poznania z. 3179 pF..
.:'.
.1 ..
,
..
..">r' ".
waści ustrojowe są dziedziczne, a więc mogą przynosić szkody w hodowli. Prace tego typu mają nie tylko teoretyczne znaczenie naukowe, ale i czysto praktyczne. zwłaszcza dla dużych gospodarstw hOdowlanych. Od czasu uzyskania tytułu naukowego. profesora nadzwyczajnego (1968), na pierwsze miejsce w pracy badawczej Jerzego. Zwolińskiego wysuwały się studia nad grupami krwi u koni. Prace z dziedziny immunogenetyki zapoczątkował w 1962 r. i konsekwentnie je rozwijał. Zorga.nizowane przez Niego laboratorium badania grup krwi u koni, jedyne w krajach Rady Wzajemnej pomocy Gospodarczej, zanotowało spore osiągnięcia. Odbywali w nim staż naukowy specjaliści z wielu ośrodków zagranicznych. Trzeba tu pOdkreślić, że metody uzyskiwania nowych surowic dla oznaczenia grup Ikrwi u koni, są wyjątkowo czasochłonne i uciążliwe. W badaniach tych Jerzy Zwoliński posługiwał się nie tylko metodą opartą na antygenach krwinkowych, ale na szerokim wachlarzu biochemicznych oznaczeń białek i enzymów 'surowicy krwi. Znaczenie tych badań zarówno z teoretycznego punktu widzenia, jak i ich praktycznego wykorzysta'l1ia stale wzrasta. Wszystkie nowoczesne operacje, jak dobór hodowlany, a także sztuczna inseminacja, przeszczepianie zarodk6w i inne, muszą się odbywać z zapewnieniem autentyczności pochodzenia koni, a więc zapobiegają poważnym pomyłkom hodowlanym.
Z żałobnej karly
Jerzy Zwoliński prowadził ożywioną wsp6łpracę międzynarodową m. in. z Instytutem Pasteura w Paryżu z zakresu tzw. markerów krwi u koni wyścigowych. Badania te prowadzone na kaniach czterech ras w Belgil, Francji i Polsce wskazały na różnice genotypawe między końmi rasy arabskiej w polsce i we Francji. Kontynuowana współpIaca Z grupą fi"an.-,-,ską "ad markerami l>rwi u dwóch ras koni hodowanych w Polsce - hucuiskiej i fiordingów, pozwoliła na stwierdzenie charakterystycznych cech dla każdej z nich oraz ustalenie faktycznego pochodzenia tych kani i powiązań z innymi rasami. Jako badacza cechowała Go dociekliwość, rz<otelnaść opracowań i trafność w wysuwaniu wniosków. Pod Jego kierunkiem ponad pięćdziesięciu magistrantów wykonało prace dyplomowe, a cztery osoby ukończyły przewody doktorskie. Niewątpliwy i uznany autorytet naukowy, stworzenie własnej szkoły w zakresie badań nad hodowlą koni, wysunęły Jerzego ZwolIńskiego na czoławą pozycję w hipolagil europejskiej. Był przewodniczącym Komisji Hodowli Koni przy Komitecie Nauk Zootechnicznych Polskiej Akademii Nauk, członkiem Rady Naukawo-Technicznej przy Ministrze Rolnictwa, członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, w którym pełnił funkcję sekretarza Komisji Nauk ROlniczych oraz sekretarza Wydziału Nauk ROlniczych i Leśnych. członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, członkIem Federation Europeen de Zootechnic, członkiem Rady Naukowej przy Ogrodzie Zoologicznym w Poznaniu. człankiem Zarządu Polskiego Zwią2>kU Hodow1i Koni.
Jerzy Zwoliński brał czynny udział w pracach arganizacyjnYCh Akademii Rolniczej sprawując równocześnie szereg ważnych funkcji. W latach 1954 - 1956 był kierownikiem Zootechnicznych Studiów Zaocznych; w latach 1956 - 1960 prodziekanem, a w latach 1964 - 1969 dziekanem Wydziału Zootechnicznego. Od początku roku akademickiego 1971( (1972 do ,końca swego życia pełnił funkcje rektora Akademii ROlniczej, a od 1975 r. przewodniczył Kolegium Rektorów Miasta poznania. Lata awe przypadły na niełatwy okres po z>iSadniczych przekształceniach organizacyjnych Uczelni. Rektor Zwoliński walnie prEYczynił się da uformowania i umocnienia struktury instytutów. Wtedy też biegły i zostały ukończone ważne inwestycje rozbudowy Uczelni i domów studenckich. W dzieło to włożył wiele wysiłku i osobistego zaangażowania. Był również inicjatorem utworzenia studenckiego zespołu wokalno-tanecznego' "Łany'" oraz środowiskowego studium radiowego. W działaln:>ści dydaktyczrlo-wychowawczej
miał wyjątkowo duże osiągnięcia, które stawiają Go w gronie wybitnych pedagogów. Zawsze z sukcesem ,pełnił wiele funkcji wychowawczych: apiekuna grupy i roku, kuratora klubu Akaderr.ickiego Związku Sportowego" klubu studenckiego "Nurt", domu studenckiego. Czynnie uczestniczył w komisJach programowych dla wydziałów zootechnicznych stUdiów stacjonarnych i zaocznych oraz ka.tedr szczegółowej hodowli zwierząt, był autorem planów nauczania przedmiotu "hadowla kani", jak też programu studenckich praktyk semestralnych na wydziałach zootechnicznych. Dorobek naukowy Jerzego Zwolińskiego obejmuje ponad sto pUblikacji naukowych ł papularnonaukawych. Był autorem skryptów i podręczników z zakresu chowu, hodowli i użytkowania koni. Na szczególne uznanie zasługuje napisany dla studentów wydziałów zootechnicznych akademii rainiczych podręcznik Hodowla koni - pierwsza w kraju ukierunkowana pozycja hipOiogiczna, która doczekała się dWÓCh wydań. Swoje doświadczenie dydaktyczne doskonale wykorzystał, przemawiając do czytelnika-studenta językiem, jaki an najbardziej lubi, to jest językiem konkretów. Nie pominął żadnego, z czynników mających znaczenie w nowocześnie pojętej hadowli, stąd z książki tej korzystają chtnie także praktycy. Nie tylko wydane skrypty i pOdręczniki świadczą o wysokich umiejętnościach pedagogicznych Jerzego Zwalińskiego. W opinii młodzieży akademickiej uchodził za świetnego wykładowcę. Jego udział w seminariach z magistrantami wzbogacał zawsZe dyskusje, czyniąc je niezwykle ciekawymi dla słuchaczy. Będąc dyrektorem Instytutu HOdowli i Technologii produkcji Zwierzęcej, wprowadził innowację dla -studentów ostatniego roku nauczania, zapraszając do prowadzenia wykładów manograficznych wybitnych specjalistów praktyków. Jako prodziekan ł dziekan Wydziału Zootechnicznego zainicjował, co póżniej pr;zyjęło się w całej Uczelni, zwyczaj organizowania w pierwszym dniu roku akademic'kiego spotkań władz wydziału, apiekunów roku i grup oraz przectstawicielt organizacji mładzieżowych. ze studentami pierwszego roku. Wyznawał też słuszną zasadę udzielania urlopu dziekańskiego (jeślt nie dotyczyło to urlopu zdrowotnego) pod warunkiem pOdjęcia pracy w rolniczych zakładach doświadczalnych lub w państwowych gospodarstwach rolnych. W 1964 r. zaproponował, co przez Ministerstwo Szkplnictwa Wyższego zostało akceptowane, zastąpienie na egzaminach wstępnych dla kandydatów na studia pracy opisowej z biolagil stosawnym testem, przy równaczesnym wprowadzeniu egzaminu ustnego z tego. przedmiotu. Wprowadził pUbliczne wyróżnienia najiepszych studentów i absolwentów na ogólnouczelnianych uroczystościach. Reaiizo >N ał współpartIlerstwo >tudentów z uwzględnieniem zolsady - umiejętność wywiązywania się z obowiązków - podstawą do współudziału w decyzjach. Jako pedagog i wychowawca młodzieży był jej najbardziej oddanym nauczycielem. MOżna śmiało powiedzieć, że ten wycinek <'0c::;iennych trudów był Mu szczególnie bliski, że nauczanie, w bardzo szerokim pojęciu "tego słowa, uważał za podstawowy obowiązek pracownika Uczelni. Uczył najlepszą metodą - przykładem własnego stosunku do ludzi i pracy. I nie tylko uczył. W stylu Jego pracy z młodzieżą na pierwsze miejsce wysuwały się nade wszystko elementy wychowawcze. Starał się zawsze poznać dokładnie każdego ze swoich uczniów, \każdemu służyć pomocą w potrzebie. W tych kontaktach z Profesorem wyc'l:uwało się serce. Posiadał wysokie odznaczenia państwowe: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia polski (1973), Złoty Krzyż Zasługi, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Medale X-lecia i XXXlecia PRL, Złoty i Srebrny Medal "Za zasługi dla obronności kraju" oraz liczne wyróżmenia honorowe. pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrod2Jenia Polski. Był czterokrotnym laureatem nagród indywidualnych I stopnia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techni,ki za pracę dydaktyczno-wychowawczą, organi
10.
zatorską i za autorstwo podręcznika. Wyrazem uznania dla Jego pracy były listy gratulacyjne od I Sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Gierka, otrzymane w latach 1972- 1975.
Młodzież akademicką i pracownicy Uczelni utracili w osobie Zmarłego serdecznego przyjaciela i opiekuna. Zwracali się często do Niego ze swoimi troskami, nieraz bardzo osobistymi. Pomagał zawsze, nie szczędząC swojej energii ani napiętego do ostatecznośd czasu. Był zupełnie pozbawiony egoizmu i rozdawał siebie tak szczodrze, jakby żródło nigdy nie miało się wyczerpać. Miał po prostu naturalną łatwość wyciągania ręki do każdego. W bezpośrednich kontaktach był człowiekiem pogodnym, o wysokiej kulturze osobistej, nie stwarzał dystansu. Jego wyznaniem była wiaTa w człowieka i sprawiedliwość. Odszedł wielki uczony, prawy i szlachetny człowiek, bez reszty oddany nauce, młodzieży studiującej i doskonaleniu organizacji szkolnictwa wyższego w polsce. Odszedł na zawsze, ale dzieło Jego życia i idea zaszczepione w umysłach tych, których był nauczycieiem i mistrzem - żyją, wznosząc najdoskonalszy i najgodniejszy pom11Jik Jego pamięci.
Ferdynand Wójtowski
PLAN SPOŁECNO-GOSPODARCZEGO ROZWOJU POZNANIA I BUDŻET MIASTA NA ROK 1979 (Sesja Miejskiej Rady Narodowej)
W dniu 10 lutego 1979 r. w :;ali Wojewódzkiej Rady Narodawej odbyła się sesja Miejskiej Rady Narodowej z u"działem prezydenta Miasta Władysława Slebody oraz wiceprezydentów Zbigniewa Kmieciaka, Łucjana Majewskiego i Andrzeja Wituskiego. Obecny był przewodniczący Wojewódzkiej KomisJi Planowania Stanisław piotrawicz. Obradom przewodniczył sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Poiskiej Zjednoczonej Partii RObotniczej, radny Józef Switaj, który przedstawił prajekt porządku dziennego sesji, obejmujący przyjęcie protokołu z poprzedniej sesji; uchwalenie planu pracy Rady na rok 1979; interpeiacje i wnioski" radnych; projekt Planu Spałeczno-Gospodarczego Razwoju :Poznania i budżetu miasta na rok 1979; stan realizacji postuiatów i wniosków wyborców zgłoszonych w tak u kampanii wyborczych do rad narodowych w latach 1973 i 1978; informację a pracy prezydium Rady w drugim półroczu 1978 r.
Parządek dzienny sesji przyjęto bez zastrzeżeń, podabnie jak plan pracy Rady na rok 1979 .przewidujący (obok sesji z dnia 10 lutego) na kwiecień: sprawozdanie z wykonania Planu Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Paznania i budżetu miasta za rok 1978; informację o działalnaści Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej w roku 1978; informację Komisji Przestrzegania Prawa i porządku PUblicznegO' o wykonaniu UChwały Miejskiej Rady Narodowej z dnia 22 pażdziernika 1976 r.; w czerwcu: stan budownictwa mieszkaniawego z uwzględnieniem rozwoju budownictwa jednoradzinnego oraz pastępu prac związanych z przygotowaniem terenów pod to budownictwo; informację Komisji Zdrowia, Spraw Socjalnych i ochrony Srodawiska oraz Kamisji przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego a realizacji uchwały Rady Narodowej Miasta Poznania z dnia 20 lutego 1973 r. w sprawie walki z pijaństwem i alkoholizmem; acenę efektów preferencji stworzonych dla rozwoju prywatnego handlu i usług orazich wpływu na poprawę zaopatrzema rynku wewnętrznego Poznania; informację o pracy Prezydium Rady w pierwszym półroczu 1979 r.; we wrześniu: ocenę inwestycji gospodarki komUnalnej z uwzgiędnieniem inwestycji dotyczących komunikacji, a także uzbrojenia terenów pod budownictwo mieszkaniowe; sprawozdanie z działalności MiejskiegO' Komitetu Kontroli Społecznej; w listopadzie: główne kierunki działania w zakresie zaspokojenia potrzeb socjalno-bytowych ludności zamiesz.kującej peryferyjne rejony miasta; realizację zadań rolnictwa w Poznaniu w latach 1978 - 1979 oraz perspektywy jego rozwoju; informację o ochronie i konserwacjł zabytków, pomników walki i męczeństwa oraz o zamierzeniach w tym zakresie. Interpeiacje i wnioski rozpoczął radny Eugeniusz Korwet. "Obserwuje się - mówił interpelant - osłabienie działania wychowawczego w szkałach i klubach, w następstwie czego uczniowie zaniedbują obowiązki szkolne. Szereg uczniów, mimo ocen niedostatecznych, braiku promacji do następnej klasy - zwalnianych jest Od zajęć szkolnych dla wzięcia udziału w obozach treningawych, r6żnega rodzaju imprezach sportowych itp, "W wielu przypadkach - mówił daiej radny Eugeniusz Karwel - odpowiedzi na wnioski wyborców zgłaszane na spotkaniach z radnymi oraz na zebraniach ag niw samorządu mieszkańców budzą wątpliwości ze względu na sposób załatwiania. Mając na uwadze zapewnienie rzeczowego charakteru treści odpowiedzi, należałaby - przed wysłaniem tych adpawiedzi dO radnych i samorządu mieszkańców - przekazać je komisjom Rady do zaopiniowania. "Koianie tzw. zdrowotne pOd względem istniejących na nich warunków pobytu nie różnią się od kolonii zorganizawanych dla dzieci zdrawych. Dzieciom przebywającym na kolaniach zdrowotnych nale"'ałoby wIęc stworzyć takie warunki, które korzystnie. wpływałyby na ich stan zdrowia.
"z uwagi na zanidban1a występujące w usuwaniu sniegu z ulic i placów miasta, zachodzi koniecznaść wyegzekwowania od administracji i dozorców domów wykonania spoczywających na nich obowiązków". Rady Franciszek Raś zwrócił uwagę, iż ulica Marchlewskiego na odcinku od dworca autabusowego da Pal'ku im. MarcinkoWSk1ego nie jest uporządkowana; brak również tam oświetlenia. Między ul. Niedziałkowskiego a Rynkii.em Wiideckim budynki mieszkalne ogrzewane są przez małe kotłow,nie. Względy ekonomiczne przemawiają za ich likwidacją i pOdłączeniem budynków do ogólnomiejskiej sieci ciepławniczej. Realizacja tego wniosku jest w pełni realna, ponieważ ciepłociąg został doprowadzony do Wojewódzkiego Ośradka Sportu i Rekreacji oraz do hoteiu "Poznań". Udzielona swego czasu odpowiedż zawierała .informację, że razpoczęcie budowy przedszkoia przy ul. Dolina nastąpi do 1980 r. Teren przeznaczony pod budowę przedszkola stał się wysypiskiem śmieci. Czy zgodnie z przekazaną infarmacją rozpaczęcie budowy przedszkoia istatnie nastąpi w zapowiedzianym termdnie? W wyniku złożonego swego ezasu wniosku, został ustawiony znak drogowy zaJka7;ujący wjazdu i parkowania pojazdÓW na drodze prowadzącej od ui. Czesława do pr.zedszkola Nr 87. Zna'k ten nie jest respektowany przez posiadaczy samochodów osobowych. Radna Maria Pastuszewska-Włoch: Na górnym tarasie Nowej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje" nie ma apteki. Matki, których dzieci leczone są w tPoradni Dziecięcej na Osiedlu Lecha, zmuszone są ko.rzystać .Z aptek znacznie oddalonych od poradni i miejsca ich zamieszkania. Wkrótce na górnym tarasie zostaną oddane do użyt,ku pawilony handlowo-usługawe, a w pomieszczeniach jednego z nich ona powstać pracownia .krawiecka. Wydaje się bardziej celowe uruchomienie tam punktu aptecznego. W pralni przy ul. Dziekańskiej, z której usług korzysta Poradnia Dziecięca, często zdarzają się przypadki zamiany oddawanej do prania odzieży ochronnej i bielizny, a panadto. nie realizuje się usług w wyznaczonych terminach. Od założenia Parku Tysiąclecia przy ul. Warszawsk'iej istniał bar. a; którego chętnie korzystały matki z dziećmi przebywające na znajdUjącym się 'W pobliżu placu zabaw d gier. Pc. kilku latach bar został zlikwidowany, a obiekt przejęło Tawarzystwo Przyjaciół Dzieci, które ostatnio zrezygnowało z tego obiektu. Należałoby w nim, zgadnie z propozycją Komitetu Dzielnicowego "Komandoria", ponownie uruchomić bar. Tereny wokół nowotelu przy ul. Warszawskiej, ronda na Sródce i Ratajach oraz skrzyżowanie ul. Kórnickiej .Z ul. Zamenhofa nie są odśnieżane, podobnie też sChody prowadzące do tuneli pod rondam, pokryte są warstwą lodu, na skutek czego przechadnie ulegają wypadkom łamania rąk i nóg. Radna Danuta Tamecka: Autabusy linii nr 54 nie kursują regularnie, a czym śwładczy fakt, że z pięciu zaplanowanych w rozkładzie jazdy pojazdów, linię tę obsługują tylko trzy, a często i mniej. Główną przyczyną uniemożli;viającą uruchomienie wycofanych z ruchu pojazdów - jak wynika z infarmacji Dyrekcji Wojewódzk,iego przedsiębiorstwa Komunikacyjnego - jest brak ogumienia i akumulatarów. Według informacji Wojewódzkiego przedsiębiarstwa Komunikacyjnego linia nr 54 ,nie może być absługiwana przez autabusy berJiet ze względu na ostre zakręty dróg na tej trasie. Celowe byłoby przeprowadzenie przez rzeczoznawców wizji lokalnej dla stwierdzenia, co należy zrabić, by trasę przygotować do absługi berLietami. Radna Halina Siwa: W początkach stycznia, kiedy panawały niesprzyjające warunki atmosferyczne i zdarzały się przerwy w dostaw,ie prądu. poznańskie mleczarnie i piekarnie wstrzymywały akresowo produkcję, wskutek czego odczuwało się brak mieka i pieczywa w sklepach. Dla uniknięcia podobnych sytuacji w przyszłości, należałoby wyposażyć mleczarnie i piekarnie, te 'najbaa:dziej pOdstawawe fabryki żywności, w agregaty prądotwórcze. Radny Ryszard Uta: Na Sesji w dniu 20 czerwca 1978 r. Rada dokonała oceny stanu komunikacji miejskiej. Niepokojącym zjawiskiem jest fakt, że od tego czasu sytUacja w komunikacji miejskiej nie uległa żadnej poprawie. Kierowcy autobusów w dalszym cIągu nie respektują wydanych prżez dyrekcję Przedsiębiorstwa zarządzeń i nadal nie !podjeżdżają z pętli końcowych na przystanki początkowe; w godzinach szczytów przewozów brak synchronizacji planów rozkładów jazdy zarówno taboru tramwajowego, jak i autobusowego. Powoduje to duże zatory, a następnie długotrwałe ,przerwy w kamunikacji. Radny Ryszard Uta zgłosił wniosek, aby dyrektor Wojewódzkiego przedsiębiorstwa Komunikacyjnego na następnej Sesji poinformował Radę o stopniu wykonania zaleceń Rady podjętych na Sesji w dniu 20 czerwca 1978 r.
Przewodniczący Rady painformował, że odpowiedzi na wnioski i interpelacje zostaną udziElone przed zakończeniem obrad Sesji. przed rozpatrzeniem projektu planu Społeczno-Gaspodarczego Rozwoju poznania na rok 1979, powołano komisję redakcyjną projektów uchwał z radnym Antonim Pletrzykowskim na czele. Z głównymi założeniami Planu i budżetu na ro'k 1979 zapoznał radnych prezydent POznania Władysław Sleboda. "Przedstawiony pod obrady sesji - ,powiedział na wstępie
Sprawozdania
Władysław Sleboda - plan Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Poznania i budżetu miasta na rok 1979 -zawiera zadania zmierzające do lepszego zaspokajania potrzeb ludzi pracy, przy bardziej efektywnym rozwoju gospodarki. Są to ceie wytyczone przez VII Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Realizacja tych zadań odbywać się będzie w roku trzydziestopięc'iolecia Polski LUdowej. JUbileusz ten zobowiązuje do zmobilizowania wszystkich sił dia dalszego rozwoju miasta. Bazą wyjściową do zadań planowanych na lG79 r. są wyniki uzyskane w roku poprzednim. Przyniosły one dalszą poprawą materialnych d kulturalnych warunków życia ludności. Uzyskano dobre rezultaty w produkcji materialnej, zwłaszcza w przemyśle, który wykonał plany z nadwyżką wartości 750 mln zł. Podczas przygotowań do 50 Międzynarodowych Targów Poznańskich wiele zrobiono w dziedzinie porządkowania miasta. Zmodernizowano układ drogowo-komunikacyjny, m. in. przbudowano uMce: Swierczewskiego i przybyszews'kiego, Garbary, 27 Grudnia, Marchiewskiego i Dworcową. Baza hotelowo-gastronomiczna powiększyła się o hotel «Poznań». Utworzono centrum sprzedaży i obsługi samochodów fiat przy uL Wojciechowskiego. "W gospodarce komunalnej wysiłki skoncentrowano na rozwoju i mOdernizacji podstawowej infrastruktury technicznej, warunkującej budowę nowych osiedli mieszkaniowych. Ponad cztery tysiące Todzin otrzymało mieszkania w nowych osiedlach, a prawie czterysta osiemdziesiąt rodzin zamieszkało we własnych domkach. Równolegle z rozwojem budownictwa mies:zJkaniowego i gospodarki komunalnej trwała rozbudowa bazy oświatowej i urządzeń socjalno-kulturalnych. M. in. szkolnictwo średnie otrzymało nową szkołę na Osiedlu Rzec2ypOspolitej. Oddano do użytku nowe przedszkole na Osiedlu K,raju Rad oraz utworzono dwadzieścia cztery oddziały przedszkoli poprzez adaptację obiektów willowych i mieszkań w nowym budownictwie".. Nawiązując do materiałów przekazanych radnym przed sesją, prezydent stwierdził, Iż zadania na 1979 r. zapewnić mają dalszą poprawęmaterialnych, socjalnych i kulturalnych warunk6w życIa miesZkańców Poznamia, W2'rost produkcji oraz kontynuację rozbudowy i unowocześnienia zaplecza gospodarki.. Głównym kierunkiem inwestowania pozostaje przemysł, na który przeznacza się 42% planowanych nakładów or,az budownictwo mieszkaniowe - 22%. Na gospodarkę komunalną oraz inwestycje socjalnO-kulturalne przewiduje się łącznie 15'!6. "Zasadnicze znaczenie - mówił dalej prezydent Władysław Sleboda - dla poprawy warunków .życiowych ludności ma budoWlIlictwo mieszkaniowe. Planuje się oddanie doużytku 5775 mieszkań, w tym 616 w ramach budownictwa jednorodzinnego. wyciągając wnioski z niepełnego wykonania zamierzeń budowlanych w 1978 r., wymagać się będzie hezwzględnie terminowej realizacji i zdecydowanej poprawy jakości wykonania. Zwiększony nadzór d epsza kontrola zapewnić powinny również planowe przekazywanie do użytku obiektów handlowo-usługowych i so. cjalnych na osiedlach mieszkaniowych. Więcej uwagi zwrócimy na rozwijające się pomyślnie bUdownictwo jednorodzinne. Pomoc nasza wyrażać się będzie przede wszystkim w zapewnieniu terenów w,raz z niezbędnym uzbrojeniem oraz mate,riałów budowlanych. "Konieczne jest ponadto zwiększenie udziału zakładów pracy w budownictwie mieszkaniowym-wielorodzinnym własnymi siłami. Na cele budownictwa zakładowego miasto przeznacza wolne pla,ce na terenach uzbrojonych, tzw. plomby, co stwarza warunki do intensyfikowania tej formy budownictwa. Zatroszczyliśmy się o mieszkania dla ok. siedmiuset młody,ch małżeństw, mieszkających w najtrudniejszych ,warunkach. Otrzymają one mieszkania rotacyjne, w tym trzysta mieszkań w starych zasobach mieszkaniowych. "Jednym z węzłowych zagadnień polityki socjainej w mieście jest wychowanie przedszkolne, zwłaszcza że stale zwiększa się liczba dzieci w wieku od trzech do sześciu lat. Dla zaspokojenia potrzeb w tym zakJresie, podjęliśmy (niezależnie od budowy obiektów) tzw. działania bezin'Westycyjne. W wyniku adaptacji szeregu will i mieszkań powstało dziewiętnaśde przedszkoli dla około 1400 dzieci. Oznacza to prawie dwukrotne przekroczenie założeń już w pierwszych trzech latach Planu Pięcioletniego 1976 - 1980. W 1979 r. oddane zostaną do użytku nowe przedszkola na osiedlach Rusa i Bolesława Chrobrego. Drogą adaptacji planujemy uzyskać miejsca pr,zedszkolIle dla ok. 330 dzieci. Opieką przedszkolną w 1979 r. zostanie ogółem objętych prawie 20 500 dzieci. Zwięlkszenie liczby miejsc w żłobkach nastąpi przede 'Wszystkim poprzez utworzenie nowych placówek na Osiedlu Oświecenia i przy ul. Galla. "W dzie1zinie ochrony zdrowia i opieki społecznej przewiduje się dalsze usprawnianie lecznictwa za.mkniętego i otwartego, przy położeniu nacisku na profilaktykę. 'Plan lila 1979 r. nie przewiduje budowy szpitala. Władze partyjne i administracyjne czynią starania, by inwestycja ta została jak najprędzej wprowadzona do planu, tym bardziej że istniejące lecznIce wymagają ;remontów.i rekonstrukcji. "Newralgicznym odcinkiem życia w mIeścIe jest komunikacja. W ostatnich latach zrobiliśmy sporo dla jej usprawnienia, lz wszystko to z wIelu przyczyn ,nie jest wystarc2ające. Ważniejsze z nich to szczupłe zaplecze
tramwajowe i autobusowe, przestarzałe podstacje .oraz konieczność budowy nowych tras tramwajowych. Poza realizacją planowanych inwestycji, konieczne są zdecydawane k.roki organizacyjne. Znaczna raia przypada tutaj służbom dyspozytorskim Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego, mającym wpływ lria p\llIlktualność i częstotlriwość kursujących pojazdów. "Generalnym zadaniem w dziedzInie poprawy zaopatrzenia ludności jest lepsza orga'nizacja pracy handlu, jego operatywność i właściwa dyst:rybucja towarów. Wiemy, że istnieją llIiedobory asortymentowe i ilościowe w niektórych grupach, ale nieraz są to braki pozorne. Znamy wiele przykładów, że towar znajdował się w magazynie, natomiast nie było go w sklepach. Jedną z możliwości paprawy sytua,cji !rynkowej widzimy w rozwijaniu handlu agencyjnego. Tę formę rozszerzymy również na mniejsze zakłady gastronomic7Jne oraz na placówki usługowe. "Zasygnalizowałem - powiedział na zakończenie prezydent Władysław Sleboda - tylko niektóre problemy wynikające z Planu Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Poznalllia na rok 1979. Dodam jeszcze, że odpowiednią rangę nadano również w Pianie takim zagadnieniom. jak przebudowa i moderlllizacja układu drogowego, rozwój terenów zielonych, ochrona środowiska. Sprecyzowano też zadania dotyc.zące rozwoju szkolnictwa wyższego, placówek naukowo-badawczych oraz oll"ganizacji imprez ta.rgowych, to jest dziedzin określających ponadregio.nalną funkcję poznania& "Jak już wspomniałem, w roku 1979 przypada trzYdziestapięciolecie Polski LUdo.wej. IPirogram, obok zadań ujętych rówmez w przedstawionym dzisiaj Planie, obejmuje m. in. wydatne zintensyfikowanie życia kulturainego. Przewiduje się przebudowę i adaptację pomieszczeń po browarze przy ul. Sniade,ckich; przygotowana zostanie koncepcj.a :zmiany przeznaczenia budynku «Arkadii»; planuje się r02)poczęc[e budowy parku rozrywki pomiędzy ulicami Bema - Jerzego. - Doina Wilda i Chłapowskiego".
Przechodząc do projektu budżetu miasta na 1979 r., prezydent Władysław Sleboda podkreślił, iż zapewnia an środki niezbędne na finansowanie zadań gospodarczych i socjalno-kuitura,lnych zawartych w Planie S;połeczno-Gospodarczego Rozwoju Poznania. W st'Xukturze wydatków bieżących dominujące znaczellIie mają wydatki związane z finansowaniem zadań komunalnych oraz szkolnictwa ogólnokształcącego i zawodowego. Porycie strony wydatkowej budżetu nastąpi głównie dOCho': darni własnymi, a tylko w nieznacznym stopniu środkami wyrównawczymi z budżetu wojewódzkiego. Dlatego też duże znaczenie przywią2Juje się do rytmicznej realizacji do
chodaw własnych, jako pOdstawowego warunku zachowania równawagi budżetowej. W dyskusji jako pierwszy zabrał głos radny Zbigniew Pietrzykowski. "Tak jak w Narodowym Planie Społeczno-Gospadarczego Rozwoju na rok 1979 - stwłerdził mówca - tak i w Planie Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Poznania i budżetu miasta ogniskują się wszystkie działania i środki dla dalszego postępu w równoważeniu rynku wewnętrznego. rozwoju bazy gospodarki żywnościowej miasta, wzroście produkcji przemysłowej przeznaczonej na potrzeby ludnaści dia zapewnienia właściwego pod względem ilościowym, strukturalnym i jakościowym pokrycia wzrastającej, w wyniku rozwoju gospoda,rczego, siy nabywczej ludności naszego miasta. "Komisja Rozwoju Gospodatczego i Zagospodarowania Przestrzennego i pozostałe Komisje Rady. opiniując pozytywnie założenia p1anu w dziedzinie wzrostu obrotu przedsiębiorstlw handiu uspołecznionego oraz usług dla ludności, pragnie zwrócić uwagę na potrzebę dalszej aktywizacji sprzedaży, a także skutecznego oddziaływania poznańskiego handlu na producentów. Komisje Rady uważ.aJą za konieczne poprawienie pracy handlu w dziedzinie rozmieszczenia zapasów towarów w poszczegóinych dzieinicach, jak i większej operatywności w przemieszczaniu nadwyżek towarowych występujących w poszczególnych skiepach, zwłaszcza na rzecz lepszego zaopatrzenia w pełen aSOlrtyment towarowy skiep6w peryferyjnych. Nastąpić powinna poprawa wykorzystania sieci handlowej, uspraw.nienia inwentaryzacji i remontów, a także ograniczania wyłączeń handlowych. "Tyiko. realność planowania i rzetelność realiz,acji . budowInictwa mieszkaniowego mówił dalej radny Zbigniew Pietrzykowski - może zapewnić globalne wykonanie zadań budownictlwa ustalonych w Planie Pięcioletnim 1976 - 1980. Takie stanowisko !reprezentuje wojewódzka instancja partyjna i popierają ją wszystkie komisje Rady. Przyjęte :zatem w Pianie zadanie zbudowania 5775 mieszkań (337,6 tysięcy m 2 ) jest reaine przy założeniu pełnej operatywności. po.znańskiego Zjednoczenia Budownictwa zarówno w dziedzinie organizacji potencjału wykonawczego, jak i poprawy rytmiki zaopatrzenia w surawce i materiały. Komisja Rozwoju Gospodarczego ;i Zagospodarowania Przest:rzennego - jako Komisja Rady, nie może zrezygnować z kontroli społecznej nad działalnością Zjednoczenia. Dlatego też Komisja będzie bieżąco kontrolo-wać tempo realizacja i terminowość oddawa,nia obiektów da użytku; będzie żądała wyjaśnień w przypadku przesunięcia terminów i potencjału produkcyjnego na inne budowy nie uwzględnione w planie Rozwoju uchwalonym przez Radę na dzisiejszej sesji. ..Poprawa warunków bytowania meszkań
Sprawozdaniaców naszego miasta - to również sprawa rozbudowy i stałej modernizacji urządzeń komunalnych, obiektów służby zdrowia, szkolnictwa, o biektów handlowych, rekreacyjnych itp. Szereg z tych potrzebnych miastu obiektów nie weszło do planu inwestycyjnego na 1979 r., co jest uzasadnione koniecznością koncent:racji inwestycyj,nej na obiektach będących w budowie or,az budownictwie mieszkaniowym. Nie mozna jednak nie wyrazić niepokoju w sprawie niedostatku budownictwa szpłalnego i ogóinie trudJllej sytuacji w tej dziedzinie. Władze miasta winny też zwrócić uwagę na możliwie n.ajdogodniejszą lokaiizację szkół w nowych osiedlach, aby zmniejszyć do minimum odległość szkół Od miejsca zamieszkania dzieci. "Drugim podstawowy.m dokumentem przedstawionym na dzi!siejszej sesji jest budżet mOa.sta. Jest to budżet, tak jak w roku 1978, bardzo mobilizujący. Jest w ,nim jednak jedna pozycja, której wielkość wywrze wpływ na sprawne funkcjonowanie miasta: środki na remonty dróg i mostów. Z ,uwag.i na trudną sytuację w tej dziedzinie konieczne jest podjęcie starań o dcdatkowe środki na kapitalne remcnty dróg i mostów o charakterze modernizacyjno-inwestycyjnym. "Zespół Radnych - członków Polskiej Zjednoc'zonej ParUi Robotniczej oraz Komisje Miejskiej Rady !Narodowej proponują uchwalenie Planu Społeczno-Gospodarczego Rozwoju P02Jna,nia oraz budżetu na Tok 1979 w brzmieniu i wieikościach zamykającego się pc stronie dochodów wydatków kwotą 1 726 969 000 zł".
Radna Ewa Zakrzewska w imieniu Zespołu Radnych, członków 'Stronnictwa Demokratycznego, podkreśLiła na wstępie, Że Plan Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Pm;naltllia i budżet miasta jest ściśle związany z dyrektywami przyjętymi zarówno w centralnym jak i terenowym Planie pięcioletnim 1976 - 1980. Z interpelacji radnych na sesjach, w oparciu o postulaty wyborców wynika m. in., że stale jeszcze w niedostatecznym stopniu realizowane są inwestycje towarzyszące budownictwu mieszk,aniowemu: pawilony handlowo-usługowe, żłobki i szkoły. Dążenie do zwiększenia z roku na rok liczby izb mieszkalnych oddawanych do użytku wydaje się powiększać dysproporcje między zasobami mieszkanicwymi a tym, co towarzyszy codziennernru życiu, a więc handel, usługi, oświata, ochrona zdrowia i opieka .,połeczna. Są to sprawy nierozerwalnie związane z miejscem zamieszkania. "W projekcie Planu Rozwoju zakłada się - mówiła radna Ewa Zakrzewska - że wartość usług .tzw. bytowych wzrośnie o prawie miliard złotych, a procentowo o 16,1'!6. W podobnym rozmiarze wartościowym wzrosną usługi świadczone przez Wojewódzkie Zrzeszenie prywatnego Handlu i Usług. Wyrazem «zielonego światła» dia il'zemiosła i sektora nieuspołecznionego jest zaplanowany wzrost warości usług do blisko dwóch miliardów złotych, co stancwi 30'16 ich ogólnej wartości na poznańskim rynku usług dla ludności. Ciągle jednak słyszy się wołania o właściwą lokalizację placówek handlcwo-'\lsługowych. Tymczasem projekt Planu eksponuje prawie wyłącznie centrum miasta. Sprawą społecznie pożądaną byłoby, aby częŚć nakładów przeznaczyć na peryferyjne rejony miasta Z równoczesnym egzekwowaniem od inwestorów i wykonawców nowych osiedli mieszkaniowych terminowego wykonaI1ila inwestycji towarzyszących. "Ostatnie zagadnienie dotyczy dziedziny oŚwiaty. Wychowaniem przedszkolnym cbjętych jest 99,9'16 sześcioletnich dzieci. Tymczasem ciasnota izb szkolnych sprawia, że dzieci uczęszczające do tzw. zerów!',iI: odbywają zajęcia w godzinach nie zawsze odpcwiednich do ich wieku. Meble, z jakich te dzieci korzystają, mogą spowodcwać u ruch wady postawy. Również pomoce dydaktyczne są dostępne dopiero po kilku miesiącach od II"OZpoczęcia zajęć. Dlatego tez celowe byłyby inwestycje lub nakłady rzeczowe w tym zakresie, ",wazywszy że reforma szkolnictwa znajduje się dopiero w początkowej fazie". Z upoważnienia Zespołu Radnych - członków Stronnictwa Demckratycznego radna Ewa Zak.rzewska stwierdziła, że Plan Społeczno-Gospodarc'zego -Rozwoju Poznania i budżet na rok 1979 zasługują na uchwalenie w brzmieniu pr'zedstawionym w [projekcie. Radny Stefan Ratajczak - przemawiając w imieniu Zespołu Radnych - członków Zjednoczonego St:ronnictwa LUdowego stwierdził, że projekt .planu Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Poznania i budżetu miasta na rok 1979 był przedmiotem szczegółowej analIlzy na posiedzeniu Zespołu. Odpowiada on interesom wszystkim obywateli miasta, bowiem zapewnia najistotniejsze potrzeby występujące w gos.podarce narodowej. Mówiąc o .,prawach rolnictwa radny Stefan Ratajczak zapewnił Radę, że poznańscy rolnicy uczyruią wszystko, by wskażniki p.rodukcji il"01nej i zwierzęcej na kcniec 1979 r. zostały przekroczone. "Wy,razy podziękowania - mówił dalej radny Stefan Ratajczak - należą się Brezydium Miejskiej Rady Narodowej, wojewodzie poznaf,skiemu oraz prezydentowi Miasta Poznania za przyznanie środków na doprowadzenie wody do osiedli: Krzesiny. Krzesinki, Spławie i Szczepankowo. powołano już społeczne komitety budowy wodociągów, którym właściwe organy administracyjne winny udzielić pomocy w realizacji podjętego porzedsięwzięcia. "Niepokojąca jest sprawa zamiaru likwidacji ogrodów działkowych przylegających do
strefy śródmiejskiej. Wysuwany przez urbanistów argument sprowadza się wyłącznie do podkreślen;,a, że został z a t w i e r d z o n y plan urhanistyczny, któTY przewiduje likwidację tych ogrodów. Nic więc nie stoi na przeszkodzie, by organ zatwierdzający plan urbanistyczny dokonał jego odpowiedll'iej korekty. Należy bowiem uwzględnić, że mające ulec .LikwidacJi ogrody działkowe są dobrze utrzymane i harmonizują z otoczeniem, a przede ,wszystkim stanowią «zielone płuca» dla mieszkańców miasta"& W zakończeniu swego wystąpienia radny Ratajczak podk,reślił, że radni - członkowie Zjednoczonego Stronnictwa LUdowego, w pełni popierają przedłożony projekt planu Społeczno-Gospodarczego Rozwoju poznania i budżetu miasta na rok 1979, jak lI"óWJI1ież będą głosowali za jego uchwaleniem. Radny Miec.zysław Wójtowicz - przewodniczący KOIrrlsji Zdrowia, Spraw Socjalnych i Ochrony Środowiska wyraził pogląd, że przedłożony ;proJekt planu Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Poznania i budżetu miasta na 1979 r. zakłada dalszą poprawę i zwiększenie usług leczniczo-profilalktycznych. Na realizację tych zadań oraz na zadania w dzied,zinie opieki społecznej przeznac.za się nakłady w wysokości 64000000 zł. Nastąpi 00danie do użytku żłobków na Osiedlu Oświecenia i ,przy ul. Galla oraz przychodni obwodowej przy ul. Opolskiej. Wieikim osiągnięciem jest oddanie do użytku pawilonu radioterapii dla potrzeb Wojewódzkiego Zespołu Onkologic:zmego przy ul. Ga.rhary. "Komisja - podkreślił lI"adny Mieczysław Wójtowicz - wyraża pOdziękowanie władzom partyjnym i administracyjnym województwa i miasta za udzielenie poparcia w oo'niesieniu do tej inwestycji, wy'konanej poza planem". Przechodząc do omówienia ujętych MI ,projekcie Planu Rozwoju zadań z zakresu lecznictwa zamkniętego, radny Mieczysła,w Wójtowiez stwierdził, że Komisja wyraża obawy co do terminu rozpoczęcia 'budowy s7<Pitala na Nowym Mieście. Komisja jest przekonana, że władze partyjne i administracyjne województwa i miasta zdołają wprowadzić do planu Rozwoju możliwie jeszcze w 1979 '1". rozpoczęcie budowy tego szpitala. Przewidziana w budżecie kwota 27 000 000 zł na lI"emonty obiektów służby zdrowia i opieki społecznej jest pokażna, ale potrzeby są znacznie większe. Jako ostatll'ia zabrała głos w dyskusji I'adna Halina Smól-Bor, członek Komisji Wychowania, OŚwiaty i Kultury, która podkreśliiła, że do osiągnięć 1978 r. należy niewątpliwie wyraźna poprawa w dziedzinie opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą w szkołach i przedszkolach. Inne osiągnięcie wiąże się z powięk5zeniem liczby miejsc w przedszkolach. Plan Społeczno-Gospoda'l"czego Rozwoju Po
znania na 1979 r. przewiduje rozpoczęcie budowy szkół na osiedlach Rusa d Bolesława Chrohrego, gdzie sytuacja jest najtrudniejsza i dlatego wymaga szybkiej realizacji tych inwestycji. W następnym punkcie porządku d",iennego omawiano stan realizacji postulatów ł wniosków wyhorców zgłoszony w toku kampanii wyborczych do ,rad narodowych w latach 1973 i 1978. W tej sprawie zabrał głos radny Zdzisław Filipiak - zastępca przewodniczącego Komłsji Zaopatrzenia Ludności, Usług i Rolnictwa, który powiedział m. in.: "Zgłaszane na spotkaniach wyhorców z radnymi postulaty i wnioski są istotne, gdyż stanowią one dla radnych. jak również dla Urzędu Miejskiego, żródło informacji o potrzebach, niedociągnięciach, a nawet zaniedbaniach wy'stępujących w poszczególnych dziedzinach.
"Na spotkaniach, jakie odbyły się w okresie od 13 do 25 listopada 1978 r. krytykowano zbyt ogólne potraktowanie postulatów i wniosków w udzielonych na nie odpowiedziach. Tego rodzaju postępowanie wywołało napływ nowej potęznej porcji wniosków, przeWlidzianych do realiizacji w latach 1979 - 1980.
Jako przykład można podać, że tylko na spotkaniu zorga,nizowanym prze'z ,Komitet Os.iediowy «świerczewo» zgłoszono siedel11lIlaście różnych wniosków, z których część powtarlLa się od wielu lat. Uczestniczący w tych spotkaniach radni sygnalizowali potrzebę odpoWliedniego przygotowania spotkań radnych z wyborcami. Należy dążyć do tego, aby w spotkaniach obok radnych uczestniczyli również dyrektorzy jednostek organizacyjnych UlI"zędu Miejskiego. "Wnioski winny być załatwia,ne w sposób kompleksowy, to znaczy, że jeśli wniosek dotyczy poprawy zaopatrzenia towarowego w jakdmś sklepie na peryferiach miasta, przy jego rozpatrywaniu należy uwzględnić także sprawę zaopatrzenia wszystkich pozostałych sklepów znajdujących się na peryfe'l"iach miasta. Odpowłedzi udzieiane na wnioski powinny w swej treści zawierać pełne uzasadnienie zajętego stanowiska, zwłaszcza w odniesieniu do spraw odrzuconych, by odpowiedzi nie budziły u wnioskodawcy żadnych wątpliwości" . Rada jednomyślnie zatwierdziła przedłożoną i'l1formację wraz z wnioskami wysuniętymi przez radnego Zdzisława Filipiaka. Następnie przewodniczący komisji redakcyjnej p.rojektów uchwały stwierdził, że zarówno projekt uchwały w sprawie planu Społeczno-Gospodarozego Rozwoju Poznania jak i projekt uchwały w sprawie budżetu miasta na rok 1979 zawierają w swojej treści postanowienia zobowiązujące prezydcnta Poznania do rozpatrzenia i realizacji w miarę możliwości wniosków zgłoszonych w toku obrad Sesji. Dlatego też komisja redakcyjna pro
Sprawozdaniajektów uchwał Rady zaproponowała przyjęcie obu omawianych projektów uchwał w brzmieniu zaprezentowanym przed Sesją. W wyniku odd;zielnie przeprowadzonego głosowania Rada podjęła uchwały jednomyślnie.
"Podstawowymi zadaniami działaltlOści gospodarczej w roku 1979 - czytamy w Uchwale o Planie Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Poznania w 1979 r. - dla zapewnienia realizacji celów wytyczonych na bieżące pięciolecie są: konsekwentne dążenie do dalszej poprawy poziomu życia społeczeństwa, m. in. poprzez lepsze dostosowanie podaży towarów i usług do zmieniającego się popyW; pełne wykonanie programu budownictwa mieszkaniowego oraz poprawę jakości i terminowości wykonania; r02Jwój sie<:i i urządzeń handLowo-usługowych, komunalnych i socjalnych; dalszy wzrost produkcji z równoczesnym zwiększeniem ud'zialu produkcji rynkowej i eksportowej w produkcji przemysłowej; pOdnoszenie efektywności gospodarowania, a w szczególności bardziej racjonalne wy:korzystywanie potencjału wytwórczego i czasu pracy; właściwe spożytkowanie zasobów kadrowych oraz bardziej os,zczędne zużycie paliw, energii, surowców i materiałów; koncentracja nakładów na inwestycje rOZjpoczęte i zaniechan,ie rOZjpoczynania nowych z wyjątkiem najniezbędniejszych. "Dochody pieniężne ludności (Poznania w 1979 r. przekroc.zą 34 miliardy zł i WZil"osną o 8,1%, w tym wynagrodzenia za pracę w gospodarce uspołecznionej o 6,2%, a świadczenia społeczne o 18%. Obroty ogółem w przedsiębiorstwach handlu uspołecznionego osiągną kwotę 25 miliardów zł i wzrosną w porównaniu 11: 1978 r. o 8%. W przedsiębiorstwach detalicznych i gastronomicznych obroty wzrosną o 7,5%. Wartość usług dla ludności wzrośnie o J2,3% i wyniesie 6 miLiardów zł. W przeliczelI11u na jednego mieszkańca wartość usług w:y1niesie 10 868 zł. W 1979 r. po_ budowanych zostanie 5775 mieszkań (337,6 tys. m'), co stanom wzrost o 19,7%, w tym w ramach budownictwa uspołecznionego wielorOdzinnego przekazanych zostanie do użytku 5159 mieszkań (275,1 tys. m'). Na rozbudowę pOdstawowej infrastl'llktury technicznej przeznaczy się 526,5 milionów zł. tj. 68% ogółu nakładów inwestycyjnych gospodarki komunalnej, koncentrując środki na sieć i urządzenia wodociągowe, kanalizacyjne i ciłownic:ze oraz il"ozbudowę tras tramwajowych i dróg miejskich. Wychowaniem przedszkolnym obejmuje się 65% dzieci w wieku od trzech do sześciu lat, w tY'IIl 99,9'!6 dzieci sześcioletnich. Lic2Jba łóżek szpitalnych ogółem wyniesie 5267. Wslkażnik liczby łóże'k w szpitalach na 10 000 mieszkańców wyniesie 95,1 łÓŻka. Lic2Jba miejsc w żłobkach zwiększy się do 2578. Na :100 dzieci w wieku do dwóch lat przypadnie 10,3 miejsca w żłobkach. Wzakładach pomocy społecznej będzie 988 miejsc, w tym 848 miejsc w domach opieki spolecznej objętych planem terenowym. W dziedzinie kultury przewiduje się zorganizowanie szeregu imprez kulturaLnych o zasięgu krajowym i międzynarodowym, a pOil1adto kontynuować się będzie prace modernizacyjne istniejącej bazy materialnO-4;echnicznej kultury. W zakresie kultury fizycznej i turystyki prowadzona będzie dalsza popularyzacja sportu masowego oraz modernizacja obieJttów sportowych i re'kreacyjno-wypoczynkowych. "Wartość sprzedaży wyrobów, robót i usług własnej produkcji przemysłu uspołecznionego wyniesie 98,6 miliardów zł i wzrośnie o 5,4%. Udział wydajności pracy w <przyroście produkcji wyniesie 96,3%. W strukturze zasiewów w gospodarce całkowitej zakłada się dalszy wzrost upraw warzyw gruntowych o 0,7%, kosztem upraw zbożowych i pozostałych.
Powierzchnia s:;;klarni w mieście wyniesie 35,6 ha. Wartość produkcji budowla:no-montażowej ogółem osiągnie 15,6 miliardów rzł. Na zadamia realizowane w poznaniu przeznaczy się ok. 35% ogólnej mocy przerobowej przedsiębiorstw bUdowlano-montażowych. "Nakłady inwestycyjne w gospodarce uspołecznionej wyniosą 9,3 miliardów zł, w tym na rOboty budowlano-montażowe 4,4 miliardy zł. Nakłady na kapitalne remonty jednostek i zakładów budżetowych planu terenowego wyniosą 582,5 milionów zł, w tym na gospodarkę komunalną 445 milionów zł. Liczba ludności Poznania wzrośnie o ok. 10 000 osób, czyli o 1,8%. Zatrudnienie w gospodarce uspołec'znionej wyniesie ok. 293 000 osób". "Ustala się - c.zytamy w uchwale bUdżetowej - dochody jednostkowego budżetu miasta iPoznania w wysoikości 1 726 969 000 zł oraz wydatki tego budżetu w wysokości 1 726 969 000 zł; rezerwę budżetową na nieprzewidzia.ne wydatki dla budżetu miasta w wysokości 5 791 000 rzł; wpływy o'kreśloiIle w stosunku procentowym do wartośc'i sprzedaży detalicznej i usług IW wysokości 673 575 000 zł; dotacje budżetowe w kwocie 254 015 000 zł. "Pl'zychody zakładów budżetowych, środków specjalnych, gospodarstw pomocniczych i funduszów celowych jednostkowego budżetu miasta wyniosą 320 618 000 zł, w 'tym dotacja z budŻetu 137 290 000 zł oraz rozchody wynlosą 320 618 000 zł. "Upoważnia się prezydenta Miasta do: dokoriywania przeniesień 'kredytów budżetowych między działami w budżecie miasta w granicach uprawnień wynikających rz przepisów prawa ,budżetowego oraz ustawy BUdżetowej na rok 1979; dysponowania rezeTIWą budżetową na nieprzewidziane wydatki pochodzące z rozliczenia ponadplanowych dochodów i nie wykorzystanych kredytów jednostkowego budŻetu miasta za rok 1978; dysponowa,nia
środkami funduszu zasobowego na finansowanie przedsięwzięć gospodarczych związanych ż rozwojem produkcji rynkowej i uSług dla ludności Oraz rozszerzeniem mocy produkcyjnej komunalnych przedsiębiorstw remontowo-budowlanych. "O zmianach w jednostkowym 'budżecie ilIliasta, dokonanych w ciągu ,roku, prezYdent Miasta przedłoży Miejs:kiej Radzie Narodowej informację łącznie ze sprawozdaniem z wykonania bUdżetu". Na zakończenie sesji zabrał głos prezydent miasta Władysław Sleboda. Wysunął on propozycję, aby odpowiedzi na interpelacłe i wnioski dotyczące komunikacji miejskiej zostały udzieione w informacji, jaką na najbliż,szej Sesji Rady złoży dyrektor WOjewódzkiego Pi!"Zedsiębiorstwa Komunikacyjnego. Następnie ,prezydent zajął stanowisko wobec pozostałej części zgłoszonych wniosków. "Sprawa wychowania młodzieży w szkołach.
Radny Eugeniusz Korwel być może dysponuje rzykładami złego wychowania młodzieży w szkołach, natomiast organom administracyjnym nie są znane przypadki antysocjalistycznego wychowania młodzieży w socjalistycznych szkołach. Do obowiązków sZkoły należy odpowiednie ukierunkowanie młodzieży, a odpowiedzialność za jej wychowanie spoczywa na rodzicach, którzy powinni współdziałać Ile szkołą. Oczywiście zarólWno Kuratorium, jak i Wydział Oświaty i Wychowania zajmą slę omawianą sprawą. "Sprawa poprawy warunków na koloniach organizowanych dla dzieci. W tym przypadku chodzi o kolonię zorganizowaną w Dzieczkowie przez Dzielnicowy Zarząd TowarzystlWa Przyjaciół Dzieci Wilda. Warunki na tej kolonii były istotnie bardzo złe, bowiem dzieci ulokowano w starym budynku. Organizatorzy kolonii dołożą starań, by w przyszłości warunki pobytu dzieci na koloniach ulegały stałej poprawie. "Sprawa porządku i czystości w mieście. W ubiegłym roku za zaniedbania w zakresie porządku i czystości w mieście dozorcy zostali ukarani mandatami na kwotę siedmiuset tysięcy złotych; ,natomiast już w początkach bieżącego roku na kwotę wynoszącą trzys,ta tysięcy złotych. Zestawienie tych kwot świadc.zy o nasileniu kontroli. Należy jednak podkreślić, że był to okres szcólnie trudny, spowodowany ostrym atakiem zimy. "Sprawa uporządkowania przejścia na ul.
Marchlewskiego. Zostaną wydane odpowiednie .polecenia dotyczące uporządkowania i oświetlenia ul. Marchlewsldego na odcinku od Dworca Autobusowego do parku im. Marcinko'wskiego. "Sprawa pOdłączenia do sieci ciepłowniczej częścl dzielnicy Wilda. Podłączenie do sleci ciepłowniczej części dzielnicy WlIda niestety w bieżącej pięciolatce nie nastąpi na skutek
braku srodkow finansowych i mocy przeroboweJ. "Sprawa budowy przedszkola przy ul. Dolina. Na realizację tego zadania brak limitów inwestycyjnych i stąd nie znalazło się ono w Planie Społeczno-Gospodarczego Rozwoju na 1979 r. P'oczynione zostaną starania o ujęcie tej inwestycji w planie na rok 1980. Teren przeznaczony pod budowę przedszkola zostanie uporządkowany. "Sprawą nierespektowania znaku drogowego ustawionego na ul. Czesława poruszoną przez radnego Franciszka Rasia zainteresuje się Komenda Ruchu Drogowego Milicji Obywatelskiej. "Sprawa uruchomienia punktu aptecznego na Górnym Tarasie Rataj. Lokai znajdujący się w pawilonach, w którym zlokalizowano zakład krawiecki, zostanie przeznaczony na uruchomienie punktu aptecznego i w tym kierunku zostaną wydane odpowiednie polecenia. "Sprawa niewłaściwej jakości usług pralniczych zostanie skierowana do Wydziału Handlu i Usług w celu jej wyjaśnienia oraz płsemnego udzielenia odpowiedzi radnej Marii Pastuszewskiej- Włoch.
"Sprawa ponownego uruchomienia baru w obiekcie położonym na terenie Parku Tysiąclecia. Według posiadanych informacji barak, w którym swego czasu prowadziły działalność zakłady gastronomiczne, poddany zostanie rozbiórce, a to z uwagi na jego zły stan techniczny. "Sprawa zainstalowania agregatów prądotwórczych w zakładach mleczarskich i piekarniach. W początkach stycznia, w okresie dokuczliwych mrozów załatwiono przydział agregatu prądotwórczego dla Poznańskich Zakładów Piekarniczych. Czynione są starania o uzyskanie tego rodzaju urządzeń nie tylko dla piekarni i mleczarni". Kończąc udzielanie wyjaśnień na złożone interpelacje i wnioski, prezydent zapewnił radnego Zdzisła,wa Filipiaka, że Biuro Organizacyjno-Prawne i Kadr urzędu Miejskiego dopilnuje, aby w przyszłości, w spotkaniach radnych z wyborcami bezwzględnie uczestniczyli dyrektorzy i zastępcy dyrektorów jednostek organizacyjnych Urzędu Miejskiego. Rada przyjęła bez zastrzeżeń udzielone przez prezydenta Miasta wyjaśnienia na zgłoszone przez radnych interpelacje i wnioski Oraz zaakceptowała wniosek dotyczący złożenia na nastę[Jnej Sesji Rady przez dyrektora WojewÓdzkiego przedsiębiorstwa Komunikacyjnego i.-tformacji przedstawiającej w sposób kompleksowy sytuację w komunikacji miejskiej. Przewodniczący Rady Józef Switaj stwierdził, że zasad:n;c'zym punktem obrad sesji było uchwalenie pianu Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Poznania i budżetu miasta Poznania
Sprawozdania
na rok 1979. W dyskusji nad projektami wnioskowano D dalsze inwestycje dla miasta. "Zdajpmy sobie sprawę - mówił Józef Switaj - że zarówno uchwalony Plan jak i budżet nie r.ozwiązuje wszystkich problemów, nawet tych najbardziej nabrzmiałych. Musimy jednak posiadać pełną świadomość, że założony na VI i VII Zjeździe Polskiej Zjednoczonej partii Robotniczej rozwój naszego kraju realizowany jest przy jednoczesnym przewartościowaniu środków na inwestycje o charakterze konsumpcyjnym. Jeszcze dwa lata temu 27'16 dochodu mu'odowego p.ze::naczano na inwestycje w ogóie, a w i979 r:>ku - 22'16. Skoro w całym kraju pOdjęto taki manewr, również i nasze miasto musi w tym partycypować. Co do generalnej polityki jesteśmy przecież wszyscy zgodni, przekonani, że musimy w szybszym tempie doprowadzić do równowagi rynkowej, przemysł musi produkować więcej artykułów rynkowych OTaz artykułów na eksport, by nasz bilans ujemny w haTldlu zagranicznym szybciej zrównoważyć. "Wypada wyrazić w imieniu wszystkich radnych przekonanie, że wszystkie poznańskie zakłady pracy, klasa robotnicza, uchwalony na dzisiejszej Sesji Plan Społeczno-Gospodar
czego Rozwoju poznania - jako swój, wszystkich poznaniaków, plan - będą wspierać czynami z okazji trzydziestopięciolecia Polski Ludowej i c.zynami dla uczczenia trzydziestej piątej rocznicy wyzwolenia miasta i województwa, że w tych powszechnych czynach wypracowane złotówki budżetowe będą powiększone, mając na uwadze, że poznaniacy zawsze słynęli z ofiarności, pomysłowości dia upiększenia i rozwoju naszego miasta". przewodniczący Rady, w imieniu I sekretarza Komitetu WOjewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej zapewnił, że V;ojewódzka Rada Narodowa i Urząd Wojew.>ctzki uczynią wszystko, bY te środki, które dzisiaj są jeszcze nieosiągalne, na przykład na budowę dróg oraz szpitainictwo, mogły być przydzielone w wyniku oszczędności wyp.racowanych w toku realizacji planu i budżetu, co pozwoli na jeszcze bardziej dynamiczny rozwój miasta Poznania. Przewodniczący Rady podziękował wszystkim obecnym za udział w obradach, a następnie dokonał zamknięcia VI Sesji.
Marian Genowef/ak
ANEKS
Tabela
DOCHODY I WYDATKI JEDNOSTKOWEGO BUDŻETU MIASTA NA ROK 1979 WEDŁUG DZIAŁÓW (w złotych)
Dział I Nazwa I Do t I 2 I Ol I Przemysł 2 31 Budownictwo 40 Rolnictwo 45 Leśnictwo 64 Handel zagraniczny 11 70 Gospodarka komunalna 136 74 Gospodarka mieszkaniowa oraz materialne usługi komunalne 4 I Razem przedsiębiorstwa i jednostki gospo- I darcze 156 79 Szkolnictwo ogólnokształcące i wychowanie 1 80 Szkolnictwo zawodowe 83 Kultura i sztuka 86 Świadczenia społeczne I 87 Kultura fizyczna i sport 88 Turystyka i wypoczynek Razem urz dzenia soc'alne i kulturalne 2chody 3
Wydatki , -I 4 816000 517 000l 766 000 33 000 877 000
1 4700 0 _ I 238 098 OO _ 510 OOu 470632 000 300 000 208 899 000 772 000 164 750 000 l 500 000 6 794 000 4 00 000 852 975 000 782 000 91 99
Różna działalność Administracja państwowa Dochody z gospodarki nie uspołecznionej i od ludności Rezerwy I Razem dochody własne wydatki bieżące 11- ' Wpływy określone w stosunku procentowym I do wartości sprzedaży detalicznej i usług III I Dotacje IV - , Wydatki na remonty kap italne Ogółem dochody i wydatki - - I 3 4 12 350 000 34 200 000 78 105 000 593 900 000 5791 000 799379000 l 174969000 254015000 I I 552000000 l 726 969 OO I 726 9 69 000
JEDNOSTKOWY BUDŻET MIASTA NA ROK 1979 (w złotych)
Tabela 2
I Dzi ał I 1 I ! I Ol , Przemysł ' Róż na dzi;lal noś ć 31 I Budownictwo _ l 'zesPoł Y usług projektowych 40 Rolnictwo I WOjeWÓdZkie zarządy inwestycji rolniczych I Popieranie produkcji zwierzęcej ')tacje rolnicze i popieranie produkcji roślinI nej Wojewódzkie Biuro Geodezji i terenów rolnych Pomoc dla rolniczych spółdzielni produkcyjnych i kółek rolniczych ,Gminna służba rolna Różna działalność 45 !Leśnictwo IGospodarka lesna i lowlecka Gospodarka leśna i łowiecka 64 I Handel zagraniczny I IPrzedsiębiorStwa handlu zagranicznego I I --- 8 -I : ::s:::: e k;: naln ,Zieleń w miastach
Nazwa
Ogółem: I I -Iody I Wydatki --r- 4 9000 I 1 726 969 000 000 I 00 I 00 6000 I 7000 1 766 000 500u 6000 753 000 30 000 6000 1000 929 000 44 000 33 000 5000 I 28 000 000 UO I 00 I 210 000 000 I - - 35600000 000 43 600000
Doc h 3 25 40 25400 8160 81 51 11 000 O 136877 O
Sprawozdania
1 J 2 I 4 I 5 --!Ulice, place, mosty i wiadukty 4 500 000 93900000 JOświetlenie ulic 35400000 I IRóżne wpłaty przedsiębiorstw i jednostek na rozrachunku gospodarczym 131 700 000 I IOd"kodm' ] 500 000 I 74 Gospodarka mieszkaniowa oraz niemate, rialne usługi komunalne 4 397 000 26 299 000 , IZaiłki na uzupełnienie wkładów do spółdzielI ni lokatorskich 1 500 000 :Różne jednostki obsługi gospodarki mieszkaniowej i komunalnej 2 200 000 l 850 000 IWOj,WOohki ",..,.d m,bodowy oll'. , 00''''" I wiejskich II 864 000 , Zarządy gospodarki terenami 3 349 000 Różna działalność 2197000 7 736 000 , 79 ISzkolnictwo ogólnąkształcące i wychowanie 1 510 000 470632000 - - I /SZkOł y podstawowe dla młodzieży 400 000 195 302 DuO Szkoły podstawowe dla dorosłych I 321 000 I ILicea ogólnokształcące dla młodzieży i do- , rosłych 100 000 62375000 ISZkOłY ogólnokształcące specjalne 60 000 ]8510 000 Internaty i stypendia dla uczniów szkół J 490 000 I ogólnokształcących Zarządy ekonom.-admin. szkół 9 270 000 I Przedszkola typu miejskiego ] 07 000 000 IPrzedszkola przy szkołach podstawowych i ogniska przedszkolne 3 360 000 ,Zakłady opiekuńczo-wychowawcze 760 000 18 640000 Pomoc dzieciom w rodzinach zastępczych I i własnych ] 615000 Placówki wychowania pozaszkolnego 7 134 000 /świetlice dziecięce 190 000 23 702 000 Kolonie i obozy 11 100 000 Różna działalność 7813000 80 'Szkolnictwo zawodowe 300 000 208 899 000 ISzkoły zasadnicze i równorzędne I 80 000 46 070 000 Szkoły przyzakładowe 3000 ]4311 000 Technika i licea zawodowe 107 000 69834000 Szkoły artystyczne 30 000 29051 200 Policealne szkoły zawodowe 5 725 000 Szkoły zawodowe specjalne 10 000 4 667 000 Internaty i stypendia dla uczniów szkół zawodowych I 70 OOU 27 624 000 Internaty i stypendia dla uczniów szkół zaI wodowych 4 283 000 Różna działalność 7 269 000 Różna działalność 64 800 83 Kultura i sztuka 772 000 ]64 750 000
Muzea IOchrona zabytków Wystawy i biura wystaw artysrycznych IBiblioteki miejskie , Domy kultury Stowarzyszenia muzyczne, artystyczne i kulturalne Teatry, opery i operetki / Filharmonie, orkiestry, chóry i kapele Festiwale, konkursy i inne imprezy Różna działalność 86 jŚwiadczenia społeczne I '" / zaslłkl I,pomoc w naturze 87 Kultura fizyczna i sport I Jednostki i urządzenia kultury fizycznej Imprezy sportowe i sport w szkole / łmprez y sportowe i sport w szkole Zadania w zakresie upowszechniania kultury ifizycznej Fundusze rozwoju kultury fizycznej 88 Turystyka i wypoczynek j Zadania w zakresie upowszechniania turystyki 89 Rózna działalność ! OrganiZaCje społeczne 91 Administracja państwowa Rady narodowe, komisje i prezydia rad naI rodowych Urząd Miejski Różne jednostki i zakłady budżetowe Kolegia do spraw wykroczeń 'Komisje poborowe IWynagrodzenia prowizyjne z tytułu inkasa podatków IRóżna działalność [Wynagrodzenia sołtysów I Odszkodowania 99 Dochody z gospodarki nie uspołecznionej I i od ludności I Podatki i opłaty z indywidualnej gospodarki rolnej Podatki i opłaty z nieuspołecznionej gospodarki pozarolniczej Podatek od wynagrodzeń Różne podatki i opłaty od ludności 00 Inwestycje, remonty kapitalne i różne r071iI czenia 110 000 140 000 12 350 000 12350000 34 200 000 99 900 000 236 500 000
I ) I 7 926 000 365 000 2 677 000 20 954 000 12 000 000 95 300 000 17 400 000 5 764 000 l 618000 l 500 000
I 500 000 6 794 000 I 187000 I 507 000 2 759 000 350 000 400 000 68511200 700 000 514000 491 800 5 423 000 171 000 2 130 000
Sprawozdania
I WPłYW Y określone w stosunku procentowym do wartości sprzedaży detałicznej i usług IDotacje wyrównawcze I Dotacje ze środków rady narodowej stopnia wojewódzkiego iRezerwy ogólne [Inwestycje i remonty kapitalne jednostek I i zakładów budżetowych (Woj. Zjedn.
I Przeds. Gosp. Kom. i Mieszkań.) , , 'Inwestycje i remonty kapitałne jednostek i zakładów budżetowych (Wydział OgólnoGospodarczy) IInwestycje i remonty kapitalne jednostek I i zakładów budżetowych I Inwestycje i remonty kapitalne jednostek i zakładów budżetowych 71 600000
INFORMACJA O REALIZACJI WNIOSKOW I POSTULATOW ZGŁOSZONYCH W KAMPANI WYBORCZEJ DO RAD N.AiRODOWYCH W ROKU 1978 1979 (fragmenty)
Stosownie do zatwierdzonego przez Prezydirum Rady Narodowej w czerwcu 1978 r. pro gramu reali:tacj,i wniosków li ,postuia,tów zgłoszonych przez mieszkańców Poznania w ostatniej kampanii wyborczej - Urząd Miejski zobowiązany został do zapewlllienia wykonania 114 wniosków. Z tego wykonanie w roku 1978 - 66 wniosków i postuiat6w. do końca 1980 r. - 32 wnioskJi, zaś 16 zkMOalifiikowano do realizacji po roku 1980. Według sanu "na d!Zlień 31 grudnia 1978 r. z planowanych do wyikonalllia 66 - zostało, zrealizowano 61 wniosków.
W dziedzinie handlu i usług Zakończono remont sklepu mięsnego przy ul. Bydgoskiej.
!Dokonano analizy rozIIllieszczen-i,a sieci handlowo-usługowej na terenie Wiildy, w wyniku 'której: przydzielono mieszkande o powierzchni 61,5 m' na poszerzenie skiepu mięsnego przy ul. Dzierżyńskiego Nil" 269; poszerzono o przyległe mieszkanie sklep Wojewódzkiej Spółdzielni Pszczelarskiej; uwzględniono w progra,mie remontów w 1979 r. sklep warzywniczy przy ui.
Dzierżyńskiego 71. Dalsze wzbogacenie sieci handlowej w rejonie Osiedla Malinów nastąpi z chwilą oddania dO użytku będącego w budmvie pawilonu w koionii V na Dębcu. Uruchomiono dodatkową kasę w sklepie ,garmażeryjnym przy ul. Lampego.
Spowodowano reguiarne dostawy chleba i mleka do ,punktu sprzedaży przy ul. Zakopiańskiej. Z3IPewniono sprzedaż mle'ka w sklepie przy ul. 2elaznej do godziny 14.00.
Wprowadzono systematyczne kontrole zaopatrzenia sklepów spożywczych na Osiedlu Naramowice. Wprowadzono obowiązek sprzedaży towarów atrakcyjnych o niedostatecznej podaży po go-o dzinie 15.00. Zwiększono asortyment towarów spożywczych w sklepie w Fabianowie.
Usprawniono pracę sklepu przy ul. Swit .)Qprzez zwiększenie Liczby kas.
Wydłużono godziny sprzedaży mleka w sklepach spożywczych w Starołęce.
Zwiększono liczbę personelu w skiepach spożywczych w godzinach od 15.00 do 17.00 kosztem mniejszej ilosci pracowników w gOdzinach !przedpołudniowych. Wprowadzono bieżącą kontrolę zaopatrzenia sklepów z artykułaIIlli sp'Ożywczymi na terenie Osiedla Dębiec.
«S 4> oD «S ł-< l..> >.. i>:: c ... "-J l..> i>:: 'C N :s C) ;;, .... .... l..> >.. N l..> l..> C C <>., -i>:: 1-.", e.,.... I>:; CC <>"1>:; e., C-": \) :ti I..> e., >..-..: .... ... a I..>\) "-J"-J<>., i>:: .. e.,C i>:: 'C e., C C) CC) I>:;"-J ""... :ti:;' 1..>1-.
>...:;j i>:: C) 12:;' "-J'" -N '" i>:: 'C C) -..: 0;,1 -..: N >.. C) C l..> N C l>:;
>.. C) C l..> >.. N l>:; <>., - '" 'O i5..E ;>, 'O O .<:: <J N O IX E (!) :o "I) O
;>, 'O O .<:: <J ;>, N .... p..
::I Ej 'G> ;>,«S'O - - ::I .g.D " (
Sprawozdania --, 8888888888888888888 r- 00-00\0- 0\0""00 00 0000 00 OOooOOOM 0'<1"0000 00 0000 OOMNooOvNM CON ooNVOOMMOVVV 00 \D ......N...... M ...... N N o o o o 00 00 00 00 o '<t N N -
'U 'v> (!) .... Ec. ...J o o o '<I" 00 o o o '<I" ""
I o o o .,., ...., (!) :o "I) O I o 'o o o o o o o o o o o o o o o o o o 0000000000000000000 0000000000000000000 r-oo_oo\O_o\O.,.,oooooooo ooOOOOOOOMO'<l"OOOOOOOooo C7\ OOC7\V)r'ł1NOO Ov-Nł.(') V)r'ł')...... ON 00 Nr--VOOMMV'I OO\"d"ł""IV v_ 00 \.O _N_ M_""" ...... N N O ..<:: <J ;>,
'" N t o V> s:: 'U.s:: _ -u> '" 'gc.
O o _ ::I - «S ro . o U o ._ ON -= 'a ti «S 'O V> ti 'a .... «s'a .g 'a 'O E .fi '8 I I I I I I
(!) o Q) 'N 'O ::I 'N .D 'O ;>, -g Ej a «S N
(;
....
11 Kronika miasta Foznania z. 3/79 o ..<:: <J ;>,
"'_ ..I<i s:: N (!) (!) o;;v>S:: s::..I<i o ::I g -g g E::oc.
o "I) «S <» ..I<i o N «S o 0' '" tt) o 'a 'a oo>. o..l<i ..I<i .... C)J3&J I I I
12gg (1) ON 'O :;.;; Ej a .Q;J
.... .... ti 'a 'O <J ..I<i 'a N <J ,tIJ o' El o c. «S V> .... «S 'O o C.
V> o C)
.... .... .... o 'O o «S N
..<:: <J ;>, s:: N <J I (!) "O .C)'. I s:: (!) I :&1 I ;>, -u> ;>, 3.<:: 3 1 .:::: E . .
;>, o o o .5 lS E o bO ł-. ""'tj I-to CI) N 00 V> o .g Q) c: 'N <J ::I 'O (!) J.1.< N Ej gj Ej a ::I J.1.<
;> ....
Sprawozdania
Usprawniono pracę personelu sklepowego w megasamie na Winogradach, głównie poprzez zwiększenie liczby czynnych kas. Obniżono wysokość opłat za parkowanie pojazdów na parkingach strzeżonych.
Uruchomiono sklep spożywczy przy ul. Dąbrowskiego (w wieżowcu) Wojskowych Zakładów Motoryzacyjnych.
Oddano do użytku pawilon handlowy przy uL Winogrady.
Zagospodarowano niec.zynny sklep przy ul. Starołęckiej. W uzgodnieniu z .Komitetem Osiedlowym pomieszczenie skiepowe przydzielono na prywatną rpracownię zegarmistrzowską. Pracownia będ2Jie uruchomiona po dokonaniu koniecznych prac remontowych i adaptacyjnych przez Miejskie prz"'dsiębirstwo Gospodarki -Komunalnej .i Mieszkaniowej. Uzupełniono zaopatrzenie kiosku "Ruchu" .i Spółdzielni Warzywniczo-Owocowej w pobliżu Domu Weterana. .
Objęto patronatem piekarniczy.m i mleczarskim dwa sklepy na Dębcu.
W dziedzinie komunikacji
Wprowadzono zakaz postoju pojazdów przy uL Ugory po strone Domu Weterana.
Zainstalowano sygnalizację świetlną na ,przejściu dla pieszych przez ulicę Nad Wierzbakiem, przy ul. Drzymały (w miejscu przechodzenia dzieci do szkoły podstawowej). Uruchomiono parkingi przy ul. Dąbrowskiego 31, poznańskiej, Kościelnej Zurawiej Ustawiono drogows!kaz pr'zy zjeżd"ie z wiaduktu Franowo do Szczepankowa.
Ulicę Ługańską (ze skrętem w ul. Szczepankowo) oznakowano jako ulicę "z pierwszeństwem ,pTzejazduU
W dziedzinie gospodarki komunalnej, przestrzennej, ochrony środowiska oraz porzqdkowania miasta
Uporządkowano otoczenie ,baru "DobraIWa" na Zawadach.
Wyżuzlowano ul. Gospodarską w .8,pławiu.
Wymieniono chodniki i naprawiono oswietlenie uL ChleboweJ.
Zabezpieczono chodnik przy aptece na ul. Głównej przed wjazdem samochodów.
Uporząd1<:owano otoczenie Domu Weterana, a niezagospodarowane dotąd łąki oddano w okresowe użytkowanie roinikom. Robotnicza Spółd<ZJielnia Mieszkaniowa "H. Cegielski" przy udziale mieszkanców, w ramach kompleksowego zagoslpodarowania Osiedla Dębiec wykonała prace porządkowe, a .w szczególności:' wybudowano zatokę parkingową wzdłuż ul. Dębowej, na odcinku od ul. Czechosłowactkiej do Wiklinowej na dwadzieścia pięć pojazdów; przeprowadzono renowację 3000 m' trawników wzdłuż ui. Łozowej od ul. Racjonalizatorów do Zurawinowej; wysadzono 4300 szt. kwiatów oraz ustawiono siepemmaście gazonów kwiatowych; naprawiono piętnaście uszkodzonych śmietników; !Uporządkowano place zabaw; ustawiono dodatkowo 150 koszy na śmieci. Zgodnie z wnioskiem w sprawie uregulowania czasu otwarcia szaletów publicznych wydano Komunalnemu przedsiębiorst.wu Techniki Sanitarnej polecenie maksymalnego wydłużenia godzin otwarcia szaletów.. Brak dostatecznej liczby pracowników ogranizył możliwości wydłużenia god2Jin otwarcia wlszystkich szaletów. Aktualnie WlProwadzono IW jedny,m szalecie cykl trzyzmianowy, w dwóch dwuzmianowy, zaś w rpozostałych ośmiu obowiązujf' nadal jednozmianowy czas 'otwarcia. Sukcesywnie realizowany jest wniosek w sprawie zapewnienia terenów pod budowę warsztatów rzemieślniC'zych. W pianach zagospodarowania przestrzennego zostały zarezer'wowane tereny pod budownictwo warsztatowo-usługowe. ,V ramach realizacji założeń planów zagospodarowania w 197 r' na te cele wydzielonych zostało trzydzieści działek w dzielnicy Stare Miasto, trzydzieści w obrębie ulic Czarnkowska - Chodzieska Or.az czterdzieści dwa w obrębie ulic przełęcz - Głazowa - Niz'inna - Błotna. Wszczęto również postępowanie zmierzające do uzyskania w dzielnicy Wilda dalszych czternastu działek w wyniku podziałów terenów będących własnością osób fizycznych. Wybudowano lodowisko na terenie Szczepan kowa.
Uporządkowano teren na Osiedlu piastowskim przy zespoie budynków od nr 75 do nr 115.
Wyżużlowano ul. Jarosławską w Krzesinach.
Dokonano kontroli i 'wyjaśniono sprawę hodowli trzody przy uL Ugory.
Zobowiązano Komunalne przedsiębiorstwo Techniki Sanitarnej do dalszego usprawniania organizacji wywozu stałych i niestałych nieczystości z bUdynków mieszkalnych. Opracowano wiel!>letni pian remontów starych budynków mieszkalnych w dzielnicy Wilda.
Zobowiązano Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej do przeprowadzenia rem:mtów zgodnie z ustalonymi planami. Ustaiono zasady współpracy Miejskiego przedsiębiorstwa morządem mieszk2ńów zczególnie w zakresie remon1:ów
Gospodarki Misz'kaniowej budynków mieszkalnych.
z sa
W innych dziedzinach Stosownie do wniQsków ogniw samo'rządu mieszkańców na zebraniach sprawozdawczo-wyborczych w maju 1978 r' przedstawio'no: szczegółową informację o sposobie realizacji wniosków zgłoszonych w okresie kadencji 1976 - 1978; stan realizacji programu zagospodarowania Osiedla Swierczew'kiego; zapewniono szerszy udział młO,dzieży zrzeszonej w Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w pracach samorządu mieszkańców poprzez włączenie jej do, realizacji podejmowanych 'przez samorząd mieszkańców czynów społecznych oraz pracy w ko'misjach probiemoWych o;amorządu. W programach szkoleniowych Z'w,iązku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej wysunięto na plan pierwszy przygotowanie młodzieży do samorządności.
Powołano Miejski Obywatelski Komitet Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa.
Ustalono zasady współpracy Wydziału OśWliaty i \Vychowania z samorządem mieszkańców w zakresie wychowania młodzieży trudnej I...l Spośród grupy wnio'sków przewidzianych do, wykonania w 1978 r. - cztery znajdują się jeszcze w 1rakcie realizacji. Ich stopień wykonania jest następujący: uruchomiono bar zakąskowy przy ul. Kościeinej, natomiast otwarcie ba.ru mlecznego z kuchnią rosyjską jest przewidziane na I kwar,tał 1979 r.: w sali gimnastycznej przy Szkole Podstawowej Nr 37 trwają obecnie prace malarskie i po ich ukończeniu sala ta zostanie oddana do użytku, co przewidziano na I kwartal 1979 r.; żłobek i przedszkole na Osiedlu Kraju Rad zostaną uruchomione w I k'wartale 1979 r.; O,Czyszczenie stawku w Spławiu będzie wykonane w II kwartaie 1979 r" pierwotny termin uiegł przesunięciu z uwagi na brak wyko'nawców. Uległ zmianie sposób realizacji wniosku dotyczącego rozwiązania ruchu drogowego pomiędzy rondem Rataje a ul. Marchlewskiego. W miejsce dotychczas proponowanego ty.mczasawego rozWiązania planuje się wy,budowanie (do 1980 r.) zbiorczego przystanku Wojewódzkiego, Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego pr'zy rondzie Rataje. przew,idziane w programie trzydziesci dwa wniosk'i i postu1aty, których te'rmin realizacji zakreslono do 1980 r' dotyczą następujących zagadnień: W d z i e d z i n i e h a n d l u i u s ł u g: usprawnienia pracy sklepów mięsnych poprzez respektowanie zarządzenia o dostawach ,mięsa w godzinach przedpołudniowych i Po'Południowych oraz pO'WSzechne wprowadzenie tabliczek z nawiskami personelu; budowy piacówek handiowych wzdłuż zachodniego odcinka trasy E-8; wybudowania pawilonu handlowego w pobliżu ul. Głogowskiej dla osiedli Fabianowo i Kotowo; wybudowanie pawilonów handlowych w Kr,zesinach ,i Szczepanko'wie; reakty,wowanie działalnośei punktu "Zrób to sam" na Osiedlu Piastowsktm; wybudo'wania kiosku spożywczego przy ul. Bnińskiej; przyspieszenia budowy pawilonu przy uL Madziarskiej; uruchomienia pawilonu handiowego Państowowego Gospodarstwa Ogrodniczego Naramowice; wybudowania na Osiedlu Kopernika punktów handlowych i usługowych. W d z i e d z i n i e k o m u n i k a c j i: usprawnieni:; komunikacji na ul. Dąbro'wskiego; zapewnienie .regularnej komunikacji autobusowej na 'Podolany w ciągu całego dnia, również w godzinach między okresami SZCZ)'1tu komunikacyjnego; ustawienie wiat na przystankach tramwajo'wych i autobusowych. W d z i e d z i n i e g o s p o d a r ik i !k Q m u n a l n e j, p r z e s t r z e n n e j, o c h r G n y środowiska oraz porządkowanda miasta: ustawienia w centralnym ;punkcie miasta pia,nu miasta wraz z zaznaczeniem linii ko'munikacyjnych; uporządkowania terenu przy rondzie Rataje; zmo'dernizowania ulicy Bnińskiej; oświetlenia ,bocznych ulic na Osiedlu PodO,lany; !Zlikwidowania dzikiego wysypiska śmieci na zapieczu ul. Dojazd; usunięcia wysypiska śmieci w o'brębie ulic Naramowicka - Lechicka; przydzielenia pomieszczeń dla Komendy HUfca Związku Harcerzy polskich Grunwald; o'kreślenia możliwości likwidacji składowania węgia i koksu na zewnątrz kotłowni; wykwatero'waniaz bUdynków przy ul. Sredniej \Straży Pożarnej a w zwolndo'nych bUdynkach utworzenia Osiedio'wego DO,mu Kuitury; przeprowadzenia rkontroli adminis.tracji w za'kresie realizacji obowiązkU umieszczania w budynkach spisu lokatorów; przydzieienia io'kalu na siedzibę Komitetu OsiedlO,wego Nr 29; uporządko'wania terenu Iprzy ul. Bohaterów; objęcia działainością Przedsiębior,stwa Techniki Sanitarnej rejonu 'Komitetu Osiedlowego Jeżyce - Górne (tereny peryferyjne); O,toczenia opieką Parku Tysiąclecia. W d z i e d z i n i e o ś w i a t y i w Y c h Q W a n i a: rozpoczęcia budowy szkory na Osiedlu Kopernika; zapewnienia eta to w dla propono'wanego oddziału przedszkoia w Szkole podstawowej Nr 64 w Zegrzu. W d z i e d z i n i e t e l e k o m u n i k a c j i: ustawienia kabiny telefonicznej w KrzesiDach; ustawienia kabiny telefonicznej w o'kolicy ul. Psarskiej.
W i n n y c h d z i e d z i n a c h: opracowania nowych folderów o poznaniu w językach obcych i rozprowadzenia <ch do sprzedaży w muzeach :poznania. Po roku 1980 ,będzie reaiizowanych pozostałych szesn"ście wniosków. Dotyczą O,ne następujących zadań:
11.
Sprawozdania
"'IV z akr e s i e k o m u n i k a c j i: zainstalo.wania sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniu ulic Dąbrowsk'iego - Kościelnej - KraszeWSkiego.; o.znakowania i oświetlenia skrzyżowania ulic Lechickiej - Naramowiclriej. . W .Z akr e s i e t e l e k o m u n i k a c j i: dalszego rozwaju sieci telefonicznej dla prywatnych użytkawników, szczególnie na Osiedlach Dęb1ec i Sw,ierczewo; ustawienia ,kabiny telefonicznej przy ul. Brono.wej. W z akr e s i e g o s p o d ark i k o m U n a l n e j, p r z e s t r z e n n e j, p o r z ą d k 0w a n i a ,m i a s t a: wy-budowania chod.nika p.rzy ul. Sierwierskiej; oświetlenia przystanków autobusowych w K'rzesinach; uporządkowania i zagospodarowania terenów wokół jeziora Kierskiego; uporządkowania i zagospodarowania starego koryta Wa,rty; zagospodarowania na cele rekreacyjne jezio.ra usałlka od strony ul. ,Botanicznej; budowy "wesołego. miasteczka" na Łęgach Dębińskich; uporkowania i zagospodarowania na cele rekreacyjne parku w Dębinie; wybudowania żło.bka na Osiedlu <Podolany; u,porządkowania Cmentarza Garnizonowego na Cytadeli; uzbro.jenia Osiedia lPodolany w sieć wodociągowo-kanalizacyjną; zabezpieczenia skarpy nad Wartą przed o.bsuwaniem się ziemi; budowy gmachu dia Teatru Muzycznego. W ewidencji wniosków i postulatów Urzędu Miejskiego. znajduje się ponadto osiemnaście z pięćdZliesięciu sześciu wnio.sków, które pozostały do załatwie.nia z ,poprzedniej kadencji iRady, a zgłoszone zostały w kaanpanii wyborczej IW 1973 r. Do 'roZJPoczęcia no.wej kadencji Rady w 1978 r. !Zastało wylkonanych trzydzieś,ci asiem postulatów a dla pozostałych osiemnastu przyjęto. mastępujące terminy reaLizacyjne: do. .ro.ku 1980 ,będzie realizowanych siedem wniosków, :które znajdują się obecnie bądż w trakcie ,załatwiania .łub w planach rzeczowo-finansowych odpowiednich jedno.stek. ,Są ,to. następujące zadania: ułoże.nie nawierzchni bitumiC1Znej na uL Kołłątaja jest ,planowane ,na rok 1979; w Domu Opieki Społecznej przy ul. W,awrzyniaka 45 dokanano koniecznej .modernizacji obiektu. Do wykon.ania pozostał jeszcze remont 'trzeciego piętra. tóry jest z8[)lanowany ,na rok 1979. przy ul. Saperskiej 15 przystąpiono do ad8[)tacji bUdynku z przeznaczeniem na Dzienny Ośrodek dla Dzieci UIPOśledzo.nych - na trzYdzieści miejsc; dla usprawnienia ko.munikacji <podolan ze śródmieściem przebudowano. ulicę ISotrzeszyńską (odcinek od ul. Lutyckiej do Kossowskiej) oraz ulicę VruSkiennicką. Obecnie oprzebudoWIUje się ul. Niesta,chowską (odcinek od ul. Grudzieniec w ikierunku Lechickiej); poprawa oświetlenia ulicznego 'w rejonie Smochowic nastąpi w ,1979 r. .na ulicach: Santockiej, ,Sianowskiej i LeśnowoLskiej, w ramach plano.wanej (przebudowy tych ulic; tereny w obrębie ulic Litewskiej, Niestacho.wSkiej i Grudzieniec przekazano Gwardyjskiemu Klubowi !Sportowemu "OliIIJjpia", który w 1979 r. rozpo.czyna bUdowę ko.mpleksu spo.rtowego.. W planach bUdowy przewidziano. m. in. dwa ,boiska do piłki nożnej, ście"kę zdrowia oraz halę sportową; !plany realizacyjne przerwidują 'bUdowanie pasa zieleni izo.lacyjnej, zaplecza lIIlagazyno.wego o.raz parkingu - IW ramach rupol1ządkowania terenu wokół dworca kolejowego 'Poznań - Wschód; sukcesywnie jest reali.zowany wniosek dotyczący li:kwidacji o.becnego. ZO'O' i przenoszenia go na Maltę. Z powodu ograniczeń !inwestycyjnych, nie znajdują się w planach i będą mogły być zrealizowane !po 1980 r. następujące postulaty: bUdowa oświetlenia ulicy Pniewskiej i Czerskiej; 'bunowa szaletu przy pl. Waryńskiego; przedłużenie torowiska tramwajowego z pl. Waryńskiego do Krzyżownik, budowa szaletów publicznych przy rondzie Rataje, dworcu kolejowym w Staro.łęce, skrzyżowan!iuulic Dzierżyńskiego - Hetmańska; budawa sali gimnastycznej przy ,SZkole 'Podstawowej Nr 57; budowa hali targowej na Jeżycach; budawa Międzyzakłado.wego [Jomu Kultury na Jeżycach; przebudowa wiaduktu ,przy ul. iKo.ścielnej oświetlenie daLszy<eh ulic na Głównej; przebudowa węzła Iko.munikacyjnego Starołęka i w związku z tY1m modernizacja dworca kolejowego; przedłuoŻenie linii autobusowej Nr 71 rz O'siedla Kraju iRad da Rynku W!ildeckiego. 'lub Dolnej Wildy (rz !powodu ,braku do.statecznej ilo.ści taboru komunikacyjnego).
POZNAŃSKIE TOWARZYSTWO FOTOGRAFICZNE W LATACH 1977 -1978
W latach 1977 - 1978 PoznańSkie T'Owarzystwo Fotograficzne znacznie podniosło rangę sztuki fo.tografii. stało się to możUwe m. in. dzięki lepszemu doboro.wi wystaw prezentowanych w salonie .przy ui. paderewskiego. Wystawy stanowiły także Po.dstawową część działainości Towarzystwa, co nie oznacza, by inne cele sta,tutowe nie były respeikto.wane. Troszczył się Q to zarząd, na którego czele stał Ryszard Zieiewicz. Towarzystwa zrzeszało bez mała dwustu członków. Wzrosła również popularność salonu To.warzystwa. W 1977 r. przewinęło się przez salon przy ul. PaderewSk'iego ok. 69000 widzów. Tr.zeba dodać, że także wielk1m powodzeniem cieszyła się urządzona poza siedzibą Towarzystwa - bo w Biurze Wystaw Artystycznych przy Starym Ry,nku - ekspozycja "Foto-Expo 77". Obejrzało ją prawie 4500 widzów.
Bywalcy salonu Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego mogli zobaczyć w latach 1977 -1978 blisko 4000 prac kHkuset autorów.
Spośród trzydziestu siedmiu wystaw urządzonych przez Towarzystwo w tym okresie na wyróżnienie zasługują te, które wniosły najwięcej dodatnich opinii o działalności Towarzystwa. Wypada wszakże podkreślić, że większość ekspozycji miała na celu nie tylko zaprezentowanie czyjegoś doro.bku (zbiorowo lub indyWiidualnie), lecz przede wszystkim pokazanie dróg i sposobów szukania nowych środków wyrazu, poszukiwania dla fotografii nowych form. I choć na wie1u wystawach powtarzała się architektura, portret, akt, ,pejzaż lub reportaż, jednak bogactwo nietuzinkowych ujęć i inwencji autarskiej pozwalały na dokonywanie wartościujących ocen. Jedną z naj ciekawszych okazała się prezentowana w styczniu 1977 r. ekspOzycja "Małe f0l1maty-74". Był to zestaw dwustu osiemdziesięciu fotogramów w formatach nie większych niż 13X18. cm, przedstawianych przez autorów spod znaku Warszawskiego. Towarzystwa Fo.tograficznego. Ekspozycja ta przekonywała zwiedzających, jak wiele można przedstawić na niewielkim kawałku papieru fotograficznego. Wystawę zwiedziło prawie 2200 osób. Większą frekwencję (4700 zwiedzających) miała jednak ekspozycja sześćdziesięciu sześciu prac nadesłana przez Klub 6X6 Pałacu Młodzieży w Warszawie, zaś największą (5900 widzów) wystawa' "Femdna Mistica", której autorzy rz Warszawskiego. Towarzystwa prezentowali przede wszystkim akt kObiecy. prezentacje aktu cieszą się od dłuższego czasu dużą frekwencją. W roku 1977 warto wymienić trzy, niemalbezpośrednio po sobie urządzane, wystawy członków poznańskiego. Towarzystwa Fatograficznego. W kWiietniu IKrzysztof Deszczyński prezentował swoją wystawę .pt. "Forma-Aktor-Teatr" (56 prac); także w kwietniu prezentował swoje fotogramy (59) Feliks Karnatowski na wystawie pn. "Nastroje", zaś w maju oglądaliśmy ok. pięćdziesięciu zdjęć Józefa Kobylarza pn. "A!kt", na której rz:anotowano rekordową frekwencję blisko 10 000 'Osób.
Maj 1977 r. przyniósł plon kolejnego konkursu "Pierwszy krok w fotografii artystycz.nej". Sąd Konkursowy przyznał dw;ie drugie nagrody Waldemarowi Kałkowi za cylkl zdjęć pt. "Moja droga do szkoły" i Jerzemu Olbrychowi (cykl prac o sporcie), zaś trzecią nagrodę otrzymał Zbigniew Stanisławski. Czerwiec upłynął pod znakiem eksPo.zycji "Venus 72" nadesłanej przez Krakowskie TOwarzystwo Fotagraficzne, które od -paru lat z powodzeniem organizuje międzynarodowe konkursy w tym temacie. Wystawę tę zwiedziło ok. 8900 widzów, choć poziom niektórych fotogramów nie był najwyższej jakaści i 'nie zawsze odpowiadał artystycznemu smakowi zwiedzających. A w lipcu salon ponownie otwarł pOdwoje dia warszawskich "małych formatów", tym razem pochodzących z konkursu urządzonego w 1975 r. I tu widzoWiie nie zawiedli się. Oglądali prace (233) starannie dobrane, interesujące. pOdabnie dużym zainteresowaniem cieszyła się wystawa "Netto-76" - do.roczny pokaz portretu i aktu ogóinopolskiej grupy autorów spod znaku A-74. przedstawio.no Po.nad 110 prac na wysokim poziomie artystycznym.
prezentacja ta urządzona została po przerwie wakacyjnej (11 lipca do 19 sierpnia). Mimo sezonu wakacyjnego wystawę obejrzała' 10 600 osób.
U progu nowego sezonu wystawienniczego 1977/1978 przedstawiono bywalcom salonu "Stany graniczne fotografii" połączone z dyskusją na temat wybitniejszych nurtów i kierunków w sztuce fotografowania o.raz zestaw szesćdziesięc1u trzech prac Inowrocławskiego. Towarzystwa Fotograficznego. Wszakże większe zainteresowanie salonem zanotowano dopiero w połowie października 1977 r., gdy otwarto wystawę kiubów fotograficznych z Austrii i Republiki Federalnej Niemiec, których członkowie przesłali swe zdjęcia na "Foto-Expo-77". prace nie znalazły się w ekspozycji Biur.a Wystaw Artystycznych, w salonie Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego budziły jednak znaczne zainteresowanie. Także w październiku trwała w o;iedzibie
Sprawozdania
Bi.iJya Wystaw Artystycznych przy starym Rynku wystawa "Foto-Expo". Na ten piąty JUŻ konkurs, zorganizowany przez Poznańskie Towarzystwo Fotograficzne, Okręg Wieikopoiski Związku Polskich Artystów Fotografików oraz WydzIał Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego, nadesłano z osiemnastu krajów 1114 zdjęć blisko dwustu osiemdziesięciu autorów. Do eksponowania wybrano trzysta dziesięć fotogramów stu trzydziestu dziewięciu autorów. Zespół sędziowski pod przewodnictwem Tommy Frenninga (Dania) przyznał Grand prix Hansowi U. Rossbergowi (Niemiecka Republika Demokratyczna) za zdjęcie "Oczekiwanie". Złoty medal zdobył Andrzej Krynicki (Warszawa) za cykl "MacierzYństwo", Srebrny - Ladisiav Novak (Czechosłowacja) za zdjęcie z cyklu "Pierwszacy". zaś Brązowy - Jan Gomoła (Tarnów) za jedno zdjęcie bez tytułu. Ponadto przyznano medale FIAP, Duńskiego Towarzystwa Fotografkznego oraz dyplomy Związku Polskich Artystów Fotografików i Federacji Amatorskich Stowarzyszeń Fotograficznych w Polsce. Nagrodę Honorową Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego otrzymała Rumjana Bojadjieva (Bułgaria) za cyki "Górnicy". Poziom prac nadesłanych na "Foto-Expo-77" okazał się bardzo wysoki i jury nie miało łatwego zadania. Sama zaś ekspozycja, obejrzana przez ok. 4500 osób, potwierdziła rosnącą rangę imprezy, która już na stałe weszła do 'kalendarza imprez kulturalnych Poznania. Znaczne zainteresowanie wzbudziła wystawa prac członków Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego nadesłanych na doroczny konkurs "Salon Jesienny 77". Obejrzało ją prawie 3800 widzów, choć w ekspozycji znalazła się .połowa spośród stu czterdziestu prac dwudziestu p"ęciu autorów, którzy przesłali fotogramy na konkurs. W tej kolejnej imprezie ,Poznańskiego Towarzystwa Fotogrficznego I nagrodę za pracę "Homo Homini" otrzymał młody fotografik Jacek Kuim, II Mirosław Więcławiak (praca bez tytułu), a III - Włodzimierz Kurnatowski ("ABC").
Po pażdziernikowej ekspozycji "Remis-77", przygotowanej przez Kiub Miłośników Fotografii w Ostrowie Wlkp. (81 prac) i listopadowej wystawie "Reportaż", laureata "Foto-Expo-77" Larsa Engstroema (Szwecja), otwarto w salonie Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego ekspozycję sześćdziesięciu ośmiu zdjęć członków Sekcji Fotografii przyrodniczo-Krajoznawczej. W poprzedzającym wystawę konkursie najwyższą ocenę uzyskał zestaw fotografii Ryszarda Raua. Został on nagrodzony dypiomem i premią pieniężną. Dyplomy otrzymali także Marian Michalski Maria Herkt. Wystawę zorganizowano z okazji piętnastoiecia działa in ości sekcji. Podczas otwarcia ekspozycji wyróżnienie zarządu
Towarzystwa otrzymał kierownik sekcji Marian Stamm. pierwszą imprezą 1978 r. był pokaz fot.ogramów nadesłanych w ramach tradycyjnej v:ymiany tek fotograficznych między towarzystwami z Czechosłowacji, Niemieckiej Republiki Federalnej i poiski czyli "Interfoto 3X3". Ta wYJIliana trwająca od 1977 roku obejmuje środowiska fotograficzne w Heinicach, Jicime i Liberecu (Czechosłowacja), Jenie, Merseburgu i Cottbus (Niemiecka Republika Demokratyczna) oraz w Gorzowie, Bydgoszczy i Poznaniu. przedstawiono trzydzieści osiem Prac.o różnorodnej tematyce. Na przełomIe stycznia i iutego prezentowano fotogramy Bronisławy Bąk (Katowice) "Dziewczyna i góry", ,następnie wystawę Antoniego Ruta "Wspomnienia z Azji Srodkowej" - autora niema i specjalizującego się w prezentacji egzotyki. W marcu sai:m przedstawił swym bywalcom dorobek jedenastu członków Wielkopolskiego okręgu Związku Polskich Artystów Fotografików. W pięćdziesięciu trzech pracach wykazali oni wysoki kunszt artystyczny l zróżnicowane środki "\I\,"yrazu.
Powodzeniem cieszyła się ekspozycja "Małe formaty-76", przygotowana przez Warszawskie Towarzystwo Fotograficzne. Tym razem zapreze.ntowano ok. dwustu dwudziestu zdjęć. Natomiast rekordy frekwencj'i pobiła prezentacja fotogramów z "Venus-73". Wystawiono tylko osiemdziesiąt zdjęć. ale przez salon przewinęło się ponad 12700 widzów. Nowością w działalności Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego w dziedzinie popUlaryzowania osiągnięć innych grup i zespołów fotografujących było urządzenie saionu pod nazwą .,Pierwsze poznańskie Spotkania Fotograficzne". Były to fotogramy członków Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego, Kiubu "pryzmat" przy spółdzielniach pracy, Nauczycieiskiego Klubu Fotograficznego i Klubu "Monokl" przy pałacu Kultury._ W okresie poprzedzającym przerwę wakacyjną (15 VII - 16 VIII) w salonie Towarzystwa oglądano ekspozycje: "Afryka-74" Raimo Gareisa z Republiki Federainej Niemiec; "Akt - studium w czerni i bieli" Guenthera Matza z Niemieckiej Republiki Demokratycznej oraz wystawę zbiorową "Fotografia litewska", której autorami byli Algimantos Kuncius (Wilno). Vaciovas Straukas (Kłajpeda) i Jonas Kaivelis (Kowno). .po wakacjach - mimo jeszcze trwającego sezonu letniego - ponad 4700 osób przewinęło się przez salon w czasie wystawY Michała Sowińskiego (Gliwice), który przedstawił siedemdziesiąt prac o różnej tematyce. Natomiast na przełomie września i pażdziernika 1978 r. można było ogiądać ekspozycję jednego z najbardziej zn!mych artystów-fotografików, Andrzeja Krynickiego z Warszawy. prezentacja jego siedemdziesięciu dwóch zctjęć obejmowała portret, akt i pejzaż. Zaś po pażdzi:ernikowej ekspozycji Andrzeja Górkiego Towarzystwo przedstawiło swój doroczny Salon Jesienny (1978), poprzedzony konkursem. Dnia 16 pażdziernika odbyło się posiedzenie jury, które zakwalifikowało czterdzieści 'pięć prac osiemnastu twórców' sposród osiemdziesięciu ośmiu prac dwudziestu autorów. l Nagrodę ,przyznano Andrzejowi Wilakowi (za zestaw prac), II - Piotrowi Stasikowi (za pracę bez tytułu), III - Wojciechowi Napieraie (za zdjęcie pt. "W tłumie"). W listopadzie 1978 r' udostępniono salon przy ul. Paderewskiego Andrzejowi Rutynie i Jackowi Lalakowi (Wrocław), którzy ,przedstawili pięćdziesiąt zdjęć z cyklu "Impresje teatraine". W dniu 18 listopada natomiast utwarto XIII Biennale Fotografii przyrodniczej Krajów SocJalistycznych. Poprzedzono tę imprezę konkursem, na który 215 autorów nadesłało prawie pięćset osiemdziesiąt fotogramów oraz tysiąc sześćdziesiąt przeżroczy. Jury pod przewodnictwem Ladisiava Novaka (Czechosłowacja) przyznało w dziaie I (fotografia przyrodnicza) Grand prix i dypiom Andrzejowi Stachurskiemu (Boćwinka. woj.
olsztyńskie); w dziale drugim (och:-ona środowiska) Grand prix i dyplom - Januszowi Witowiczowi (Rzeszów); zaś w dziale trzeC'im (przeżrocza) Grand prix i dyplom - Alfredowi Borkowskiem)l (Jelenia Góra). Ponadto przyznano w" wszystkich działach Złote, Srebrne oraz Brązowe medaie i inne wyróżnienia. Do ekspozycji wybrano sto dwadziEŚcia trzy zdjęcia, osiemdziesięciu ośmiu twórców i trzysta trzydzieści pięć przeżroczy, trzydziestu jeden autorów. PIerwsza część pionu XIII Biennale eksponowana była do dnia 2 grudnia 1978 r., natomiast z dniem 3 grudnia udostępniono zwiedzającym drugą część ekspozycji. Rok 1978 zamknęła wystawa retrospektywna Klubu "Atest-74" z "Jarosławia. Miejscem prezentacji osiągnięć twórczych członków Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego stały się różne placówki kulturaine. W lutym 1978 r. w Domu Kultury Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w Now;ej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje" (Gaieria ..Oko") odbyła się wystawa prac Aleksandra Tomaszewskiego ("Wspomnienia"), w marcu Lech Kopczyński prezentował swe z'jjęcia w Domu Kultury Zakładów Metalurgicznych "Pomet" ("Cykle"), w .kwietniu Galeria ..Oko" gościła fotogramy dziewięciu członków Towarzystwa, na przełomie kwietnia i maja grupa dwudziestu autorów spod znaku Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego wystawiała swe prace w Domu Kultury w Jarosławiu, we wrześniu wysłano czterdzieści osiem fotogramów osiem nastu autorów do Polskiego Ośrodka Kultury w pradze (Czechosłowacja), zaś w pażdzierniku odbyła się prezentacja fotogramów Antoniego Ruta ("Wspomnienia z Azji Środkowej") w Galerii "Oko". Zamknięcie tej dziedziny działalności Towarzystwa stanowiła w 1978 r' ekspozycja sześćdziesięciu dziewięciu zdjęć, jedenastu twórców również w Galerii ..Oko". Był to zestaw pod nazwą "portret osiedia", zaś wystawę zorganizowano przy współpracy Spółdzielni Mieszkaniowej "Osiedie Młodych". Niesłabnącym powodzeniem cieszą się urządzane od 1962 r. konkursy na najiepsze zdjęcie miesiąca. W latach 1977 - 1978 odbyło się ich piętnaście. Uczestniczyli zwłaszcza młodzi amatorzy, a przeprowadzana publiczna ocena fotogramów pozwala ujawniać zdjęcia najlepsze. Nowością jest organizowanie dyskusji na temat najiepszych przeżroczy kwartału. ponadto odbywały się też sporadyczne przeglądy barwnych przeżroczy, przygotowanych przez członków Towarzystwa. I tak wiutym 1977 r. dokonano oceny przeżroczy na II ogólnopoiski Salon w Radomiu ("Diapo-77"), w Hstopadzie prezentował przeżrocza Antoni Rut ("Azja Środkowa"); w lutym 1978 - Antoni Rut i Władysław Rut ("Migawki z Włoch"). Ostatni z wymienionych przeglądów powtórzono w kwietniu 1978 r. Natomiast we wrześniu Wojciech Wróż przedstawił przeżro<,za z Kenii i Ugandy. iKażde z takich spotkań cieszyło się dużym zainteresowaniem. Członkowie Towarzystwa otrzymali w latach 1977 - 1978 na rozmaitych konkursach i wystawach krajowych bądż zagranicznych wiele nagród i wyróżniei1. W konkursie fOtograficznym ..Wakacje z dziewczyną", ogłoszonym przez Kiub w Skierniewicach II nagrodę uzyskał Stanisław Strzyżewski, III - Lech Kopczyński. a dyplom - Marian Kobucki. Konkurs "Venus 77" przyniósł nagrodę m. in. Włodzimierzowi KowaHńskiemu (dypiom honorowy); konkurs barwnych przeżroczy ..Dia'porama Dolnośląska" - II nagrodę piotrowi Jasińskiemu, zaś w konkursie "Sport w obiektywie", zorganiza\Vanycrn przez poznańską Akademię Wychowania Fizycznego I nagrodę otrzymał Feliks Kornatowsk, II - Janusz Nowacki, III - Jacek Sokołowski, a wyróżnienie Aleksander Tomaszewski. W konkursie "Interfoto 3X3" - w roku 1977 najwyższą liczbę punktów (150) uzyskał Włodzimierz Kurnatowski. Najwyższe odznaczenie - Złoty Medal - konkursu "Konfrontacje-77" w LUblinie nadano Lechowi Kopczyńskiemu za pracę pt. "Szal".
Listę '\vyróżnionych w 1978 r. zapoczątkował Aleksander Tomaszewski, który otrzymał dyplom honorowy w konkursie "IFO" w Rostoku (Niemiecka Republika Demokratyczna); Srebrny Medal przypadł w udziaie Włodzi
... ...
:t: \.) '<: ..... = c k: '<: o.; tj E c .... E.. N o.; C E.. C fE i< .[@ C <>., C ..... '<: '" = :... = =
CI) 'a CI) N "O O -5 O p..,o;j .D N N"O u CI) ;:3 .
N
;>, N .... O M "5 <
,-, -;o;j o;j Z
'" 'a '" .b V> CI) .... O
.d u "<t o;j'
V)o;j o;j N V> .... o;j C'I <'Io;j o;j O O .... .... O O :E :E N N
<'I
\D X \D ::I .D ::I ;;2 <E o;j .... bO O "O u.. ;! '" .
CI) I .s'N V> "O ;>';>'0 EJ 6 g 4-1 cd 2 o;j o p.., :::;0
rrr-C'I r-C'I .... - .... .... "" <'I . - C'I "" <'Io;j o;j N V> .... '"
rrr"<t "O u.. '" V> ;>, N .... o;j O !-< O bO CI) V> O bO "O ;>, -O C O N U
rrC'I t::
<'I
Sprawozdania V> ;>, N .... o;j CI) O C !-< N Cl)J:! o;j e g> 'ł= 'ł= N (Ij cd C'\S V> ł= O ł= ł= ;::3u..::3 p.., p..,p.., U N V> O bO "O ;>,
"<t M <'I <'I
"<t <'I 00 \D 00 00 V)
'" O .... O :E Nc1jrE N .... V> o ;>, :E N N bO CI) C N U '" .... bO
.... -; o;j I .
.:::;< o;j I .5 EJ EJ .... CI) o u.. u..
r-rr-rC'IC'I - -
::::;> - .... _ M <'I -
M V)o;j o;j O O V> V> .... .... ::I ::I 'g g N '"o;j '" o;j o;j N N V> V> .... .... o;j o;j
<'IC'I<'IC'lOC'lr-OM N'Of'"--OOOOOoo\OC'\ <'IMC'I C'lC'I\D<'IO O 'f""""!......C'\ CO......NO...... CI) V> 'c ;>, N U N V> CI) o bO CI) O N -; .... ł=!:! .... ;>, o;j , .D "'" O O '" .... V> ..... .S: .D CI) -O Nuo;j o;j o;j o;j o;j o;j O O o o O O 1-11-11-11-11-1 1-1 .S: .S: O .S: O.S: .D.D:E.D.D.D NNNNNN
>.
N U o;j ł= N
CI) 'E "8 CI) .to "O V> ::I o;j U5Z<
rrr-r-C'I r-r-......rC'\C'\>r............ > ;>8 ooC'l "<t .....<'1;><'1 I . ;> ",,"O\ot"--\O_ ............ M...... N......
'Ol C N U V> .... '"
<E o;j .... bO O S
V> O ::I .... C CI) ;>o;j 'a CI) N .... '0' Co <'I V> r- CI) V> 'c '" C N O p..,
rrC'I r.....r-C'I.....;> :>8 v . ';:>:>
;>, -; E SI .8 '" - :::;z
rr- rr- C'I C'I ..... .....
:><r_r<'I ..... :>< o <'I
V) ..... M <'I <'I ..... V> ;>, N .... '" CI) O C !-< tj CI) e 'd "O ::3 u.. p.., '" u o .... o coD oo;j o;j o o .... .... o o :E :E N N
<E '" .... bO .8 S CI) C N U 'a o;j .... bO ;>, C '" ,;;;o;j V> ;>, N .... o;j O "5 o V> bO ::I CI) < N U o;j CI) CI) u O 'Ej ObOUCl) :g'az o bO. .5OCl) C'\So..5 o;j6óu..e .8;>,.g &E
rrC'I .....
:>< "<t
:>< No;j o;j c -;; u .... CI) CI) 's "O CI) Z o;j .
C'\S;.: .- .D .b ::I :3 Co <
V> .... ::I C o
ro NoD \D "<t ""o;j o .... o :E N
;g :D ::I C.
< <E o;j .... bO O o u..rerO o -;; C.
r1J ;>,.
.8 O O -g u... .... .
"al ;>, c N N "O u <1)';>' ;
;>
rrC'I
rrC'I
:><
:>< .....
..... .M
V)
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1979.07/09 R.47 Nr3 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.