CZESŁAW NAWROCKI
Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1979.07/09 R.47 Nr3
Czas czytania: ok. 31 min.BUDOWA HOTELU ORBIS - "POZNAŃ" (1974-1978)
JESZCZE w trakcie głośnej niezwykłym tempem realizacji hotelu "Polonez", rozpoczęto prace przygctowawcze do budowy kolejnego wielkiego hotelu, któremu dano nazwę "Poznań". Prace te zainicjowane zostały przez Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w ramach realizacji Programu Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Poznania. Podstawowe decyzje podjęte zostały w dniu 22 marca '1974 r. na spotkaniu władz politycznych i gospodarczych miasta z przedstawicielami Centrali Turystycznej "Orbis". Na spotkaniu tym określono podstawowe założenia programowe, wielkość obiektu i technologię budowy oraz wyznaczono generalnego realizatora inwestycji i kierujące biuro projektów. Wśród głównych uczestników procesu inwestycyjnego znalazły się: Zarząd Inwestycji Hoteli "Orbis" jako inwestor bezpośredni, Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 3 jako generalny realizator inwestycji oraz Zakład Projektowania i Usług Inwestycyjnych "Inwestprojekt" Wojewódzkiej Spółdzielni Mieszkaniowej jako kierujące biuro projektów, a więc instytucje, które posiadały wspólne doświadczenia z budowy poprzedniego hotelu, podobnie jak prawie wszystkie inne przedsiębiorstwa uczestniczące w obu budowach. Bo też ideą przewodnią było wykorzystanie potencjału produkcyjnego i ogromnego doświadczenia techniczno-organizacyjnego zebranego przy budowie hotelu "Polonez". Koncepcja ,planistyczna wzniesienia hotelu w trójboku ulic: Marchlewskiego, Kościuszki i Niezłomnych pochodzi z połowy lat sześćdziesiątych. W tym to okresie w Miejskiej Pracowni Urbanistycznej Prezydium Rady Narodowej m. Poznania zespół projektantów w składzie: Tadeusz Gałecki, Róża Pudelewicz i Świętosław Tatarkiewicz opracował plan szczegółowy zagospodarowania przestrzennego śródmieścJJa Poznania. W' planie tym, w l'ejonie zamkniętym uEcami: Niezłomnych, Ma'rchlewskiego, Trasy Piekary ,i Kościuslzki, prz,ewid:ciano: kino szerooekranowe na 900 miejsc, operetkę na 1000 miejsc, zespół hotelowy na 1000 miejsc hotelowych i 800 miejsc gastronomicznych oraz administrację na powierzchni użytkowej 2000 - 3000 m 2 . Próby wprowadzenia w życie ustaleń planu szczegółowego rozpoczęto w latach 1968 - 1969. Koncepcja szybkiej budowy kina upadła, a że szkice urbanistyczne nie rozwiązały w sposób zadowalający sprawy zabudowy tego ważnego terenu, postanowiono zagadnienie to rozwiązać w drodze konkursu. Na zlecenie Zarządu Inwestycji Hoteli "Orbis" Oddział Stowarzyszenia Architektów Polskich ogł{)sił w 1972 r. konkurs na projekt koncepcyjny hotelu i projekt
Czeslaw Nawrocki
Ta!k według szkicu lPXojektantów mial wyglądać Hotei ,,'Poznań"urbanistyczno-architektoniczny. W konkursie, w którym przewodniczącym Sądu Konkursowego był prof. Jan Węcławek, udział wzięły cztery zespoły, a pierwszą nagrodę w dniu 4 lipca 1972. r. przyznano zes,połowi w składzie: Jerzy Buszkiewicz, Jan Kopydłowski i Zenon Stępniowski. Nagrodzona praca założyła rozwiązanie zabudowy omawianego terenu wokół centralnie położonego placu dla pieszych, pod którym przewidziano układ dojazdów kołowych, parkingów i garaży.
7;
BUOYNEK NISKI
GARAl I PARK'NG D z PtYTA f'ESZĄ D
Plan sytuacyjny Hotelu "Poznań" (skala 1: 1000)
Wobec dużego znaczenia funkcjonalnej jednorodności całego 'planowanego ze!ipołu; postanowiono również w drodze konkursu rozwiązać koncepcję budowy przyszłej operetki, nazwanej później teatrem muzycznym. Spośród czterech zaproszonych do konkursu zespołów sąd konkursowy pod przewodnictwem prof. arch. Jana Bogusławskiego przyznał w dniu 10 lutego 1974 r. pierwszą nagrodę zespołowi z 'Wars,zawy w składzie: Zdzisław Jońca, Janusz Olszewski, Ryszard Trzaska. Oba konkursy przyniosły ,pożytek prezentując całościowe koncepcje zabudowy wysoce eksponowanego terenu w śródmieściu miasta, umożliwiając podejmowanie decyzji o kolejnej 'budowie poszcZ€gólnych zaplanowany.ch 'obiektów bez uszczerbku dla zwartości przestrzennej przyszłego centrum śródmiejskiego. Pierwszym obiektem, który miał zapoczątkować budowę nowego centrum, stał się ostatecznie hotel "Poznań"; do jego realizacji przystąpiono w 1974 r. Działania wykonawcze rozpoczęto od porządkowania terenu przyszłej budowy.
Polegało ono na przeniesieniu w inne miejsce pewnych urządzeń należących do Zarządu Wojewódzkiego Ligi Obrony Kraju oraz wyburzeniu podziemnych murów dawnegq fortu. Prace rozpoczęto w dniu 29 marca 1974 r., co miejscowa prasa odnotowała na czołowych szpaltach, uzupełniając doniesienia zdjęciami przedstawicieli władz i wykonawców. W tym czasie w kierującym biurze projektów opracowano wstępny szkic przyszłego obiektu oraz przeprowadzono przygotowania organizacyjne, w wyniku których w dniu 11 czerwca powołany został ostatecznie zespół autorski w składzie: mgr inż. a'rch. Jerzy Bus2:kiewic'z, mgr arch. wnętrz Janusz Lenartowic'z, mgr inż. arch. Jerzy Liśniewicz i mgr inż. arch. Józef Maciejewski. Jerzemu Liśniewiczowi powierzono funkcję głównego projektanta. Pełnił ją do dnia 10 maja i976 r.; potem obowiązki głównego projektanta aż do zakończenia budowy obiektu dyrekcja Zakładu Projektowania i Usług Inwestycyjnych "Inwestprojekt" powierzyła Józefowi Maciejewskiemu. Koordynacją projektowania i sprawami współpracy z kilkunastoma specjalistycznymi biurami projektów zajął się mgr inż. Czesław Nawrocki, a pieczę i osobisty nadzór nad całym przebiegiem projektowania objął dyrektor naczelny dr Wiesław Ślebioda, nadając tematowi niezbędne priorytety. Nad sprawnym przebiegiem programowania prac wszystkich zespołów projektowych z terenu Poznania oraz konsekwentną koordynacją czuwał, jak przy poprzednim hotelu, Wydział Budownictwa i Gospodarki Komunalnej Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Warto podkreślić, iż różne warianty i koncepcje nowego hotelu omawiane były na posiedzeniach Sekretariatu Komitetu Wojewódzkiego, który udzielał szeregu wytycznych do dalszego. projektowania. Od 11 czerwca 1974 r. rozpoczęło się zatem projektowanie hotelu "Poznań".
W czasie niespełna dwóch miesięcy intensywnej pracy zespół opracował projekt koncepcyjny obiektu, w oparciu o szczegółowy program użytkowy wykonany '-" przyśpieszonym tempie w kwietniu przez Zarząd Inwestycji Hoteli "Orbis".
Projekt koncepcyjny przyjęty został przez inwestora naczelnego na posiedzeniu Zespołu Ocen Założeń Inwestycyjnych i Kapitalnych Remontów przy Zjednoczeniu Gospodarki Turystycznej w Warszawie w dniu 16 sierpnia 1974 r. Określił on ostateczny układ funkcjonalny i przestrzenny obiektu oraz jego wielkość i parametry techniczne, w minimalnym stOjpniu skorygowane w następnym etapie projektowania w drugim półroczu 1974 r. i w pierwszym kwartale 1975 r., tzn. w założeniach techniczno-ekonomicznych zatwierdzonych do realizacji przez inwestora naczelnego w dniu 16 sierpnia 1975 r.
Czesław Nawrocki
. .
.,'
1 1 ':!'1Jk :\,(,il t ! ' ł <:: " £ \ "'"\ ł (' f ' K f A ,." t" '. tr x,q' .' ;< _ 'r:lf(;'..' ',.. u. <.: '.'łi'; lCmt:: X · q',,, "'II j.\ ". 'r'}J]''' .. .. ,I'?, .' ,'(I,],.i , ,, i '" ;;""""i!IIS.,- c",,',
'!.. " ... .
<Ii
t: .:::: .:: .;.: . ;:: , '.. ..;):.;,:.,. j .
., " ':<,"::. ..,' r.
>Ił
>!:::
'::;"i;
":.x<: .:.....,..:<">.:.'.:.
Ofd,cjalne ;rozpoczęcie ,budowy hotelu "Poznań" w dniu 29 III 1974 r., w O'becnośc,i przedstawicieli władz partyjnych i państwowych
... <."'
......
:" ł!!!:ł ;" "
.#:...""ł, ;,.. ,1\j"
.'"'I!:":'
>
:
Warto przypommec, że hotel wraz z wielopoziomowym garażem, parkingiem i obszernym placem dla pieszych stanowi pierwszą realizację większego założenia IPrzyszłego kulturalnego centrum śródmiejskiego, stanowiącego zamkniętą funkcjonalnie całość. Sam hotel zaprojektowany został w jednorodnej koncepcji programowej, przestrzennej i funkcjonalnej, składającej się z czterokondygnacyjnej części niskiej oraz dwudziestojednokandygnacyjnej mieszkalnej części wysokiej, która stanowi dominantę obiektu. Na poszczególnych kondygnacjach zostały zlokalizowane: - w podziemiach magazyny hotelowe, urządzenia techniczne oraz zespół pomieszczeń sauny, komunikacyjnie powiązany specjalną windą z piętrami -mieszkalnymi; - w i>rzyziemniu zespół recepcji hotelu, hall rekreacyjno-usługowy, lokaJ nocny, biuro obsługi cudzoziemców oraz rozładownia i magazyny gastronomiczne, warsztaty, urządzenia socjalne i stołówka pracownicza; - na ,parterze część rekreacyjna dwupoziomowego hallu recepcyjnego, zespół sal wielofunkcyjnych z kuluarami, hall gastronomiczny, restauracja, kawiarnia, kuchnia centralna oraz pomieszczenia administracji hotelu; - na antresoli klub hotelowy i administracja w obrysie części wysokiej oraz balkony kawiarni i restauracji, stanowiące integralną część funkcji tych pomieszczeń na parterze; , - na 'Piętrze technicznym budynku wysokiego zbiorcze urządzenia instalacyjne dla części mieszkalnej; - na szesnastu kondygnacjach części mieszkalnej jednostki mieszkalne dwuosobowe, apartamenty, centralny blok komunikacji pionowej i pomocnicze urządzenia komunikacji pionowej, aneksy kelnerskie z windą kelnerską;
- na poddaszu pomieszczenia techniczne, pomieszczenia regeneracji roślin, maszynownie wind rpomocniczych i trzypoziomowa maszynownia dźwigów bloku centralnego; - na dachu telewizyjna stacja przekaźnikowa.
Wielkoprzestrzenne pomieszczenia ogólnohotelowe i gastronomiczne zasługują na szczególną uwagę ze względu na nowatorrstwo funkcji i wylwńczeń wnętrz. Perwsze z nich - hall recepcyjny roziązany został w dwóch poziomach: dolnym w przyziemiu związanym z podjazdem samochodowym do hotelu i górnym związanym z dojściem pieszym z przyszłego placu dla pieszych. Oba poziomy powiązane zostały ze sobą .reprezentacyjnymi schodami i dużymi otworami w stropie, przez co uzyskano efekt spójności przestrzennej i funkcjonalnej. Hall recepcyjny posiada w obu poziomach połączenie z hallem gastronomicznym, z którego dojść można do restauracji, kawiarni i lokalu nocnego. Restauracja i kawiarnia wzbogacone zostały dużymi balkonami na poziomie antresoli, co urozmaica wygląd wnętrz i zwiększa znacznie ilość miejsc dla konsumentów. Również z hallu recepcyjnego na górnym poziomie wchodzi się poprzez szerokie kuluary do sali wielofunkcyjnej, pomieszczenia o bogatym wystroju wnętrz, mogącego spełniać różnorakie funkcje, jak np.: organizację kongresów, prelekcji i pokazów oraz urządzenie wielkich imprez zabawowych i bankietów. Sale te wyposażone zostały w urządzenia nagłośnienia, tłumaczenia na języki obce i telewizji wewnętrznej oraz ścianki rozsuwane, umożliwiające ,podział na mniejsze części. Sale gastronomiczne opasują środkowo usytuowaną kuchnię centralną, wyposażoną w najnowocześniejsze maszyny i urządzenia gastronomiczne i wygodnie połączoną kelnerskimi pr'zejściami z wszystkimi salami konsumenckimi. PonIżej, w poziomie 'Przyziemia, usytuowany 'z06tał 10kal nocny w są:siedztw,ie pomieszc:zeń handlowych, przylegających do pasażu wewnętrznego, łączącego hall gastronomicznych z zespołem recepcyjnym. Spośród bardziej rzucających się w oczy elementów wystroju wnętrz wymienić należy: strop kasetonow:y w sali wieltJfunkcyjnej. metaloplastykę w hallu recepcyjnym Iprzedstawiającą widoki zabytkowych obiektów wraz z herbem Poznania, obrazy na płycie meblarskiej przedstawiające ciekawe obiekty zabytkowe Wielkopolski oraz gobeliny na stropie klubu hotelowego nazwane Kwiaty polskie. Plac dla pieszych z zespołem parkingowym zaprojektowano w unikalnym układzie funkcjonalno-przestrzennym, stanowiącym sprężenie wszystkich obiektów przyszłego centrum. Pod płytą dla 'Pieszych znajduje się układ podjazdów do hotelu i przyszłego teatru muzycznego oraz parking dla samochodów, a jeszcze niżej, w podziemiu, zloka1izowano garaże. Z punktu widzenia konstrukcji i technologii budowy obiekt składa się z kilku odrębnie konstruowanych części odpowiednio do różnych funkcji ,poszczególnych zespołów. Część wysoka wykonana została we fragmencie podziemnym w formie żelbetowej skrzyni przestrzennej posadowionej na sztywnej płycie fundament 0w;ej, natomiast przyziemie, parter i antresola - w szkielecie żelbetowym usztywniępym w kierunkach poziomych ścianami żelbetowymi monolitycznymi, stanowiącymi obudowę klatek schodowych. Konstrukcje żelbetowe kończą się układem dużych podciągów piętra technicznego przenoszących szesnastopiętrową część mieszkalną, która z kolei zmontowana została z elementów w technologii wielkiej ,płyty mieszkaniowej winogradzkiej. Podda'sze, z uwagi na duże wysokości pomieszczeń i w celu usprawnienia ,montażu, zre.alizO'W1ano w sZ1kie1ecie sta1owym. i' Część niską gastronomiczną i ogólnohotelową w kondygnacji podziemnej sta
Czesław Nawrocki
nowi prefabrykowany szkielet żelbetowo-stalowy, posadowiony na płycie fundamentowej żelbetowej. Przyziemie i parter z antresolami - to szkielet stalowy w postaci ram stalowych dwukondygnacyjnych, wypełniony stropowymi płytami kanałowymi i dachowymi płytami żebrowymi. Budynek urządzeń technicznych wkomponowany został w skarpę od strony Domu Zołnierza i stanowi znaczny fragment ścian oporowych obudowujących obniżone zjazdy dostawcze. Cały ten zespół wykonano jako ściany żelbetowe wylewane na mokro. Przylegający do hotelu garaż i parking z zapleczem dla pieszych jest dość znaczną konstrukcją posiadającą duże wymiary w rzucie i duże rozpiętości konstrukcyjne. Zbudowano go w konstrukcji szkieletowej, składającej się z kwadratowych rusztów stalowych, przykrytych płytami żelbetowymi kanałowymi i opartych na prefabrykowanych słupach żelbetowych, przenoszących obciążenia na grunt za pośrednictwem stóp fundamentowych. Plac dla pieszych oświetlać będą reflektory umocowane na dwóch wieżach oświetleniowych, wykonanych jako łJionowe deski żelbetowe wystające 17 m nad poziom placu. Technologia budowy dostosowana została do rozwiązań konstrukcyjnych z uwzględnieniem założenia szybkiej realizacji obiektu. Duża rozległość obiektu w rzucie, wynikająca z wielkości inwestycji, dostosowana została do możliwości montażowych jednego specjalnie dobraTIego dżwigu; był to zakupiony w tym celu dźwig typu "Linden" o dużych parametrach wysięgu i TIośności. Wszystkie roboty konstrukcyjne wykonano nowoczesnym s,przętem budowlanym, natomiast większość robót wykończeniowych zaprojektowano i zrealizowano nowoczesnym i uprzemysłowionym montażem lub układaniem gotowych elementów wykończeniowych. Wysoki stopień uprzemysłowienia robót podstawowych i wykończeniowych przy stosowaniu sprawnych metod montażu umożliwiały właśnie zrealizowanie inwestycji w stosunkowo krótkim terminie. Złożoność funkcji hotelowej, obejmującej mieszkalnictwo, gastronomię oraz zaplecze produkcyjne i konserwacji pociąga zawsze za sobą potrzebę bogatego wy
Panorama placu budowy w końcu lutego 1975 r. W głębi Browar Poznański
., ., ,..
....
"'" ł
':1 /;:7.' ,: { ,',i;
,:.
,,<Si:I>......:.. ., ,,"".
¥/,; ; _::"" ".)". ':,. 'S . t _ ",U t:j1,
. \. .
fi .
:.
: j-_ _ov . \-_':'"';.": £d¥..
.. ) .2-; i- ;.___ : A - :'1,r:"i. - '"", m' :.....:;,. j - f ",l' ,l . /1C "';_ _ <_., ",. >'<; ',.' ,L..., - 'ł ..'.3".
",.. .
," ,;;,,: .,:t
.......;"
''' . ' :t"
£, ,. c, " :....;;'{
'>">:':;( ',".;.
..'-'; ,...,," H.;.:n':{-"'" ""..A...
..
.::,..
\t,=,,'" 51
'.z:i}"
..
.
4ji'i "'K L "
.;... ..,
'j> r' ,; f.
. .. ']k.
,,; ,'-,
'-< ;."l::<> .,. %'.
\.,.
:', r ¥".t
......
- v"ifi(.:
f-Z're"
:1',<
.... -<t -",4, .. ".
.., == >:
'.;...;.-':: '::{....ł...
.....
;.........,..
....... ., '!ł
.:,,;..;-.-<::.:.,;..: ..
",:;:".,:>;;:".:.",'
.. <,,:"
&"'1'
Brygada ciesielska Mariana Jarzembowskiego z Poznańskiego Przedsiębiorstwa BUdowlanego Nr 3 uzgadnia plan rOboty. Od lewej: Stefan Furman, Marian Jarzembowski, Jacek Nawrot, Jerzy Jurecki i Taąeusz Kowalczyk. Fotografia wykonana w końcu lutego 1975 r.
posażeńia instalacyjnego. Hotel "Poznań" wyposażony został w niezliczoną ilość różnych instalacji obejmujących podstawowe instalacje wodno-!kanalizacyjne, centralne ogrzewanie, instalacje gazowe i elektroenergetyczne oraz instalacje specjalne, tzn.: klimatyzacje i wentylacje, automatykę klimatY7Jacji oraz kilkadziesiąt instalacji teleelektrycznych, w tym telefony, centralne sterowanie wynajmowaniem !pokoi, nagłośnienia sal, bezprzewodowe poszukiwanie osób i alarmowe instalacje !przeciwpożarowe.
Wystrój wnętrz hotełowych stanowi integralną część założeń programowo-przestrzennych całego obiektu w z góry założonym wys'okim standardzie. Stanowią o nim podstawowe elementy aranżacji poszczegółnych pomieszczeń w zakresie kompozycji i stosowania materiałów pochodzenia kraj,owego. Są to indywidualnie projektowane elementy szklane w różnorodnych zastosowaniach, głównie jako ściany dekoracyjne, lampy i żyrandole, wykładziny podłogowe, ścienne i str-opowe oraz elementy stałego i ruchomego wyposażenia wnętrz, a ta'kże liczne grafiki M'ykonane na płycie drewnianej, zdobiące kawiarnię, biuro obsługi cudzoziemców i aJJartamenty. Dla wyposażenia pokoi mieszkalnych projektant wnętrz opracował, a inwestor spowodował uruchomienie produkcji nowego funkcjonalnego zestawu mebli, które są również przewidziane do powszechnego stosowania w hotelach orbisowskich.
Czesław Nawrocki
Budowa hotelu "Poznań" prowadzona była w sprawdzonym na budowie hotelu "Polonez" systemie generalnego realizatora inwestycji. Dla wykonywania czynności narzuconych w tym systemie w Poznańskim Rrzedsiębiorstwie Budowlanym Nr 3 powołano wyodrębniony Zespół Generalnego Realizatora Inwestycji, którego kierownikiem w pierwszym okresie budowy była mgr inż. Ewa Stankowska, a później stanowisko to objął inż. Wojciech Siwa w randze zastępcy dyrektora Ptrzedsiębiorstwa. ZestPół ten spełnił podstawową rolę ośrodka dyspozycyjnego w całym procesie inwestycyjnym, która polegała na współpracy z kierującym biurem projektów, zabezpieczeniu mocy przerobowych własnych przedsiębiorstw i podwykonawców, zaopatrzeniu budowy i obiektów w maszyny i urządzenia oraz koordynacji wszystkich robót budowlano-montażowych i nadzoru nad ich wykonaniem. Szczególną rolę Zespół GRI odegrał w dziedzinie integracji całego poznańskiego środowiska technicznego budującego wS'pólnymi siłami hotel, a reprezentowanego przez trzydzieści dwa tPrzedsiębiorstwa wykonawcze, piętnaście biur projektów i kilkadziesiąt dostawców .sprzętu, materiałów, maszyn i urządzeń. Bezpośrednim wykonawcą robót było kierownictwo budowy. Budową kierował początkowo inż. Wojciech Siwa, a od dnia l kwietnia 1976 r.
mgr inż. Józef Rosiak.
,.. :,}i .c.......<@ 0;:.:." .> ;;:.
"X_" .
fJł. 'J ':1 .
'; Oj f L ,
",.:," '" < ;J
....,
1"
.. .;.S
:,. .
.< v:¥., '1t.
' .
n,,:;:::
I.
i' ,..
... '- .
: :'1IK. ;;r. "":'.': \..::' '<..
'.
/ii..
:.:j,\
<OJ>ł. .
l' .
:: , .., j f} ,: : .1 -.;
'" t 'JO\.-: ; ;; ." ',,".
..' rł if' 'ł
.'. , .# 'i,,".
.'¥ '''W Iji., l'
<m'';
--.-61
Pod okiem mistrza budowy Henryka poroiniczaka zamontowano pierwsze płyty ścian osłonowych hotelu. Na zdjęciu od lewej: Henryk Porolniczak 'i montażyści: Henryk Dobryński, Jarosław Cichy, Aleksander HOffmann i Stanisław Kokociński. Fotografia wykonana w końcu maja ł976 r.
Nadrzędnym organem koordynującym wszelkie poczynania inwestycyjne była Rada' Budowy, której przewodniczył dyrektor naczelny Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 3 mgr Alfred Hofman, a której posiedzeniami często kierował inż. Wojciech Siwa. Rada Budowy odbyła sto dziewięćdziesiąt regularnych cotygodniowych posiedzeń,_ na których podejmowano wszystkie decyzje dotyczące, podstawowych spraw postępl,l robót, zaopatrzenia materiałowego, włączania poszczególnych ,przedsiębiorstw wykonawczych i zabezpieczenia im frontu robót. W skład Rady Budowy wchodzili kierownicy wszystkich przedsiębiorstw budujących hote1. Stałym jej uczestnikiem był też kierownik Wydziału Budownictwa i Gospodarki Komunalnej Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Miron Kolasiński.
Dobra, ścisła i daleko wykraczająca poza formalne obowiązki współpraca inwestora, kierującego biura projektów i generalnego realizatora inwestycji, będąca gwarancją skróconego cyklu realizacji przedsięwzięcia spełniana była właśnie poprzez Radę Budowy. Wkładem inwestora do tej współpracy było p8łne udostępnienie wielkiego doświadczenia jego specjalistów w dziedzinie budowy, rozwiązań funkcjonalnych i zasad eksploatacji hoteli. Kierujące biuro projektów wykonało we włas.nym zakr'eslie podstawową dokumentację budowlaną .oraz pełniło funkcję koordynatora prac piętnastu biur projektów specjalistycznych zarówno pod względem formalno-organizacyjnym jak i merytoryczno-technicznym. Generalny realizator inwestycji kierował i koordynował pracę trzydziestu dwóch przedsiębiorstw budowlano-montażowych oraz niezliczonej ilości dostawców materiałów budowlanych, maszyn i urządzeń. Odgrywał on rolę wiodącą w dziedzinie współpracy trzech głównych partnerów procesu inwestycyjnego, trwającej nieprzerwanie ed początku do zakończenia budowy. Dnia 29 marca 1974 r. rozpoczęto roboty przygotowawcze, polegające na porządkowaniu i przygotowaniu terenu pod przyszłą budowę oraz wybudowaniu obiektów zaplecza budowy. Początek robót podstawowych, tzw. robót cyklowych, przypadł na dzień 3 marca 1975 r. W tym czasie szer9kim frontem i przy użyciu dużej ilości sprzętu mechanicznego betonowano żelbetowe płyty fundamentowe pod częścią wysoką hotelu i pod częścią niską w następnej kolejności. W niewielkim tylko odstępie czasu przystąpiono do budowy części podziemnej garażu-parkingu z placem dla pieszych. Swoje bogate doświadczenie budowlane wykorzystały w tych robotach brygady budowlane Alojzego Adamskiego i kierownika Hieronima Wikarskiego z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 3 oraz brygady ciesielskie Mariana Jarzembowskiiego i Jana Andrzejewskiego. Dalsze miesiące 1975 r. poświęcono na wykonanie podstawowych konstrukcji żelbetowych monolitycznych całego podziemia oraz szkieletów żelbetowych łącznie z piętrem technicznym budynku wysokiego. W Ipaździerniku tegoż roku ukończono wylewanie potężnego rusztu belek żelbetowych ,piętra technicznego przeznaczonego do przenoszenia obciążeń z szesnastu pięter mieszkalnych i poddasza hotelu. Dalszy postęp robót w tej części uległ zahamowaniu z powodu modernizacji winogradzkiej Wytwórni Brefabrykatów Wielkowymiarowych Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 3. W tym czasie skoncentrowano się na montażu konstrukcji stalowych części niskiej hotelu i garażu-parkingu. Montaż szkieletu stalowego nośnego części niskiej wraz z ukladaniem prefabrykowanych płyt stropowych i dachowych ukończono w czerwcu 1976 r., co umożliwiło generalnemu realizatorowi inwestycji przystąpienie do układania pokrycia dachowego, zabez;pieczającego obiekt ,przed opadami atmosferycznymi. Konstrukcję stalową zmontowali najlepsi fachowcy z Poznańskiego Przedsiębiorstwa
3 Kronika miasta poz::l"::lia :l. :łI711
Czesław Nawrocki
Tabela l
NIEI\TóRE WIELKOŚCI H01ELU ORBIS " POZNA:>; "
Wyszczególnienie
Jednostka miary
Wielkość
Kubatura obiektu glównego Kondygnacji Kondygnacji mieszkalnych Miejsc noclegowych Pokoi: dwuosobowych apartamentów Miejsc gastronomicznych w tym: restauracja kawiarnia sale bankietowe lokal nocny _ bary aperitifm' ilość
] 64 500 2] ]6 994 487 10 ] ]60 340 260 370 ]50 40
Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" kierowani przez brygadzistów: Mieczysława Ceriewicza, Bogdana Lechmana, Władysława Machaja i Romana Przygońskiego. Krótkie terminy budowy wymagały jednoczesnego wykonywania robót budowlanych i instalacyjnych oraz montażowych. Równocześnie z montażem wyższych kondygnacji brygady Poznańskiego Brzedsiębiorstwa Robót Instalacyjnych układały w dolnych kondygnacjach instalacje wodno-kanalizacyjne i instalacje centralnego ogrzewania. W 1975 r. i pierwszym półroczu 1976 r. przeprowadzona 2Jostała modernizacja Wytwórni Prefabrykatów, która miała dostarczać winogradzkie wielkie płyty do
", . .
l .,;,.
...
,...,....0,
.
'.
ii,"'¥tr .?:: iJ Ir .'" Ił! IIJ ;41 'J "It1:iKij i
:... =«.. Muł'
.' \i :..f
A. i,::<
-:
"'1"tli
4t
-"",:....:;;:!:'''-:::'';-': .'ą ,:
..;: . _'....c ,." .
-." .
/."'j>:. ",f ,J:s.;i
..-4. '>;;';':
...k(
;,:::. .
'"w::
Stan budowy na początku grudnia 1976 .r.
.!f .
.,'< ..... ... :..
,,",,: ':-,::<:....
.y "....
., -,
"'"l <t::'f".
t
. '7 .
.... II ' 'l, ' ":.... ''_:. ,".
'"
'.. .
"'"
.,(
..;
:;::L. ..... .
->;,;:;
.
< r ,
.:
!'j m
..t no". 'y.
-.."
''':.
..........;.<:;.;.;.
:I , i __,E.
1 " ,"l
;"
-;,;,. . tł-':;
::.
J! j
.' :'t.
'., '$';FL
:.
.::
;1: .' iii ." ....
t' 'łI;
. .'.
... --..;\:'" I .'
-"l \ .m, AtA ....=,m.". ,!_ . ';;"
..
-- /!
"J." .>..:.
.
,,, i.
:
re
Ił, ::":+»
..;"".
.::; '.:
>.
Roboty wykończeniowe. Fachowcy z poznańskiej Spółdzieini pracy Rękodzieła Ludowego i Artystycznego "Rzeźba i Stolarstwo Artystyczne" {od lewej): Czesław .Pihan, Aleksy Urbaniak, Stefan Zajas i Józef Ewmienienko pracują w salach bankietowych. Fotografia wykonana na początku lutego 1978 r.
wzniesienia części mieszkalnej obiektu. Modernizacja polegała na wykonaniu dużego zestawu nowych form w opaiITiu o sprawnie opracowany katalog prefabrykatów w Zakładzie Projektowania i Usług Inwestycyjnych "Inwestprojekt" na początku i975 r. oraz .projektów form opracowanych przez Biuro Projektowo-Badawcze Budownictwa Ogólnego "Miastoprojekt" - Wrocław. Wynikła ona z dobrze zrealizowanego założenia udoskonalenia winogradzkiej wielkiej płyty mieszkaniowej dla potrzeb funkcji mieszkalnej hotelu z jednoczesnym wykorzystaniem nowych rozwiązań do późniejszej budowy szesnastokondygnacyjnych budynków mieszkalnych w Zespole Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady". W budowie nowych form brało udział szereg wykonawców, m. in. Zakłady Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" i Poznańska Fabryka Maszyn Zniwnych.
Głównym wykonawcą form było Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Brzemysłowych "Mostostal" ze swoimi doświadczonymi fachowcami, takimi jak Stanisław Stane l, Lubomir S'zmytkiewicz i Mieczysław Turowski. Samą modernizację Wytwórni Prefabrykatów wykonano nie przerywając bieżącej produkcji dla potrzeb placu budowy Zespołu Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady", przy dużym zaangażowaniu kierownika Wytwórni Prefabrykatów Jana Stefaniaka oraz szeregu innych fachowców i rzemieślników: brygadzisty Maksymiliana Kargi, Juliana Zygrykalisa, czy inż. Franciszka Gatnera, koordynatora i kierownika rozruchu form.
.
Czesław Nawrocki
.... ......;"":}'
U./'<!..i iJf .)} 6l: ".
ł
./ -:
'-'" ;. .
..... 1f1n-:j'fr
;,.. ,,
.;.-<=:": -/"".
."': .
d "j;:. ...:
..fi?.
i!it
.!
:. .'.., : ::[;1:.:7
.:i;:- f;
Budowa dróg dojazdowych. Fotografia wykonana w pOłowie lutego 1978 r.
Pomyślnie dokonana modernizacja Wytwórni Prefabrykatów umożliwiła rozpoczęcie montażu części mieszkalnej h{)teh z dniem 30 czerwca 1976 r. Przewidziane na dwanaście miesięcy roboty skrócone zostały o jeden miesiąc, albowiem już w dniu l maja 1977 r. na hotelu zawisła wiecha na znak zakończenia montażu części mieszkalnej. Jak informowała prasa poznańska, do .przys,pieszenia montażu 'Przyczyniło się w.ielu ludzi dobrej roboty, 1Szezególnie jednak wYir6żnial!10 brygady montażowe Stanisława Kokocińskiego i Edwarda Wieczorka oraz Czesława Szyszkę, operatora dźwigu "Linden" z Wielkopolskiego Przedsiębiorstwa Sprzętowo-Budowlanego. Rok 1977 oznaczał na budowie prowadzenie szerokim frontem robót wewnętrznych wykończeniowych i wyposażenia instalacyjnego obiektu. W roku tym- wykonano większość robót w zakresie instalacji sanitarrnych, klimatyzacji i wentylacji oraz instalacji elektrycznych siły i oświetlania obiektu. Ofiarnością wyróżniały się brygady Ryszarda Borowczyka z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Instalacji Przemysłowych, Marka Łezki z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Elektrycznych ,!Elektromontaż" z kierownikiem robót iHenrykiem Rataj czakiem, Bronisława Łodygiz Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Instalacyjnych i wreszcie brygady Alojzego Adamskiego, Mariana Krawczyka, Henryka Porolniczaka i Stanisława Serby z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 3. W budowie hotelu nie zabrakło poznańskiej młodzieży, która nie tylko wykonywała 'llormalne obowiązki w swoich przedsiębiorstwach macierzystych, leez wniosła dodatkowy udział dzięki czynom s'PołeClznym i opiece potl'onackiej nad fragmentami 'budowy. Z inicjatywy Zarządu Środowisk'Owego Budownictwa Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej Sta're Miasto 'zostały zawarte w '1977 r. umowy patronackie pomiędzy zarządami kół zakładowych Związku a dyrekcjami Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 3 i Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Instalacyjnych. W ramach tych umów, brygady młodzieżowe obu przedsiębiorstw wykonywały swoje roboty ze specjalną starannością na najtrudniejszych odcinkach. W czynach społecznych uczestniczyło poza tym trzydzieści jeden różnych organizacji zakładowych, podlegających Zarządowi Środowiskowemu Budownictwa Stare Miasto. Przepracowano łącznie prawie 7000 godzin roboczych PFZY porządkowaniu terenu i pomieszczeń wewnętrznych hotelowych. Znalazły się też na budowie: poznańska Rzeźba i Stolarstwo Artystyczne, Spółdzielnia Pracy Rękodzieła Ludowego i A,rtystycznego oraz wykonawca robót kamieniarskich. Znaczne wy.przedzenie terminów wszelkich robót ułatwiło finisz, który miał miejsce w początkowych miesiącach 1978 r. Okres ten wykorzystano do kończenia robót wnętrzarskich oraz montażu maszyn, urządzeń i osprzętu technicznego, co z przyczyn technologicznych może być wykonywane w ostatniej fazie budowy. W lutym, marcu i kwietniu 1978 r. przeprowadzono rozruchy techniczne i technologiczne maszyn i urządzeń oraz całych zespołów echnologicznych. Te odpowiedzialne operacje wykonała powołana przez dyrektora Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 3 w dniu 28 grudnia 1977 r. specjalna komisja rozruchowa pod kierunkiem Jerzego Dzięcioła, złożona z wybitnych specjalistów, których nazwisk nie sposób tu wymienić, a którzy dokonali poważnego dzieła połączenia w jednolite s.prawne ciągi technologiczne mnóstwa skomplikowanych krajowych i importowanych maszyn, urządzeń i instalacji. W kWiietniu 1978 r. Zarząd Inwestycji Hoteli "Orbis" w Poznaniu 'Opracował regulamin odbioru i przekazania do eksploatacji hotelu "Poznań", powołując główną komisję odbioru hotelu w składzie: Teodor Szpilarski (przewodniczący), Kazimierz Dzięcioł (zastępca przewodniczącego) oraz członkowiie: Czesław Nawrocki, Józef Rosiak, Wojciech Siwa, Edmund Szymkowiak i Ryszard Wojciechowski.
Kom:isja ta wraz z sześcioma podkomisjami branżowymi rozpoczęła swoje czynności w dniu 2 maja i ,po trzech tygodniach pracy (24 maja 1978 r.) dokonała odbioru końcowego i przekazania obiektu do użytku dyrekcji przedsiębiorstwa Hotele "Orbis - Poznań" reprezentowanego przez dyrektora Ryszarda Wojciechowskiego. Z dniem 5 czerwca 1978 r. hotel rO:i\począł działalność. Hotel "Poznań" dzięki śmiałemu założeniu urbanistycznemu, centralnemu położeniu i nowoczesności rozwiązań stał się interesującym akcentem a.rchitektonicznym Poznania. Spośród szczególnych osiągnięć projektowych, poza sprawną organizacją projektowania, która musiała sprostać zawsze trudnej zasadzie równoczesności projektowania i budowy, wymienić można w pierwszej kolejności powtórne zastosowanie wielkiej ,płyty mieszkaniowej do budownictwa hotelowego, i to w znacznie udoskonalonej formie. Potwierdziło to przydatność tej technologii do specyfiki hotelowej przy znacznym przys,pieszeniu tempa budowy oraz umożliwiło uzyskanie korzystnej funkcji jednostek mieszkalnych i osiągnięcia wysoko
Czesław Nawrocki "»
.1:-' ""'"""'.,......
....'«.. 5i<
¥.- :.
'i;.
- , " ,;
41"
: .::::,,::::>.:,:,
+ . " .....<.. ..
"'::">"::': . ".. .
f'
.:. .:.: ::: .:: ;<'.,
.::
:\
, .
.$.
:% ;,;,;,.o
":
""""
;."'f."
;'
._Att
-li't '.<
.\
., Iti , ,.
. ::
,:: , , II.:. -q
:r .__-;.
Fachowcy Spółdzielni Pracy RękOdzieła Ludowego i Artystycznego "Rzeżba i Stolarstwo Artystyczne" pracują nad wl1etrzem baru nocnego. Od lewej: Kazimierz Majchrzak, Zdzislaw Dauer, Andr<:ej Kozłowski. Fotografia wykonana w pierwszych dniach grudma 1977 r.
ści szesnastu kondygnacji w wielkiej płycie po raz pierwszy w kraju w budownictwie użyteczności publicznej. Osiągnię<;.iem było także zastosowanie w całości krajowych materiałów budowlanych do wykonania wystroju i wykończenia wnętrz. Głównym osiągnięciem realizacyjnym było ograniczenie cyklu inwestycyjnego (programowanie, projektowania i budowa). do czterdziestu ośmiu miesięcy z jednoczesnym skróceniem rzeczywistego cyklu budowy do trzydziestu siedmiu miesięcy w porównaniu z obowiązującym cyklem normatywnym wynosząc'm pięćdziesiąt dwa miesiące. Wspólnym osiągnięciem było wdrożenie nowych rozwiązań technicznych materiałowych i organizacyjnych wraz z wdrożeniem nowych materiałów do wykończenia wnętrz, jak nowy system stropów wewnętrznych podwieszonych, elementów ze szkła dekoracyjnego czy też grafik na płytach drewnianych. Wreszcie uzyskano cenne s,połecznie efekty wysokiej jakości ;pracy bezusterkowej załóg budowlanych, osiągane we wszystkich fazach realizacji obiektu. Podstawą sukcesu w budowie dużego i złożonego obiektu o wysokim. standardzie użytkowym i ogólnym była sprawna organizacja budowy i stosowanie nowoczesnych technik wykonania połączone z ambicją poznańskiego środowiska technicznego, któremu towarzyszyła codzienna pomoc i opieka Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Oficjalne otwarcie hotelu nastąpiło w dniu 27 maja 1978 r. Wzięli w nim udział: I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Pol.skiej ZjedJ;l0czonej Partii Robotr:iczej Je
II
''I''. .
'. '.:;.'.:;.':.. "...., -$:.: I :-: ,
'li
:.. ,;,&,-.
'th i" 'l:-lf_ ' .-."",:"""'""';'
:-.'
",":;':"
.:"",-: :P: '.' ;
.....
;'
-:.'?';<-..; ': ::.:: :... .A, -:--0<:'.
,:.
'H... .... .(...:. w 3 .
f"
. :,., ".:
. .
. . ..:.."":...:.
. . .,';,.' .
* ".. :$., :: :
:A"'
.*..:."
"..:.:: ?;....
Bawiący w Poznaniu (21 IV 1978) członek Biura politycznego, sekretarz Komitetu Centralnego polskiej Zjednoczonej partii Robotniczej Stefan Olszowski (od prawej) w towarzystwie kierownika Wydziału Przemysłu Lekkiego, Handlu i Spożycia Komitetu Centrainego Zdzisława Kurowskiego (z lewej) zwiedził będący jeszcze w budowie hotel
rzy Zasada, zastępca kierownika Wydziału Przemysłu Ciężkiego, Transportu i Budownictwa Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Witold Dąbrowski, wiceminister budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych Jerzy Brązert, wojewoda poznański Stanisław Cozaś, prezydent miasta Władysław Śle bo-da i dy;rektor generalny Centrali Turystycznej "Orbis" w Warszawie Edgar KaczmaTek. Obecni byli ,przedstawiciele wszystkich załóg budowlanych, biur projektów, inwestora i użytkownika. Po złożeniu meldunku ,'Przez inż. Wojciecha Siwę w imieniu generalnego realizatora inwestycji oraz wyrazów podziękowania budowniczym przez Jerzego Zasadę nastąpiła uroczystość dekoracji odznaczeniami państwowymi tych, którzy wnieśli największy wkład w dzieło budowy. Ogółem przyznano siedemnaście Krzyży Oficerskich i Kawalerskich Orderu :Odrodzenia Polski, piętnaście Złotych, siedemnaście Srebrnych i dziewięć Brązowych Krzyży Zasługi oraz dwieście pięćdziesiąt sześć Odznak Honorowych Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego", liczne odznaki resortowe i dyplomy uznania. Sam hotel oceniono w w';powiedziach jako wygodny, funkcjonaln¥ doskonalę
'I
'..,..-:",
Czesław Nawrocki
}.I >'
......: .
......\.
. tjj, 'j!) . ,. . .. ." mp J j:hl :f :iJ.i l f , .. .'' 5ł l ' tiP;: f f; '. !t'! . .'fiII) ,.. ,..
..,-.
.11 .
+.
.......:.:....,..:"", "'.' .:
!
. <q
:t::
'ł d - 1?J fi) ł: n 'f{' :'f ł"i ni " "for Tfąm ",'ni 'f" . ł'IJ '!! 1. .....-lrJ 'r 7f m l1'!.m ''f m , "'ł
.. " .
".,.
. -., 'I" ....,. .
-ą. ....? .:ft
..... :..a ..>; . ... .
"u'" ".: «....
" ! .
.
"'.
Hotel "Poznań", widok z uL Marchlewskiego
<::.. ',:" -!!'ł .
. =
_v
. :7
'..c: .::::;.:",:
*"..............
.. -.
r
:'::»."!':'<.:"; ''f4
. ...'=
:: ....:.H".Y
........'......ij.,i.,. .
.* ..
:.,: ....
:. .
.1JJ
,."
:<
i..:. ..
- J
:.;-;.....
;'.:/
"'"
,.. .,ł.. :';<....1
,," (
: t .:'H'r
*>/
,.:...-.:-.;:
,.
?o
,"'
.'-t..'
Recepcja. W głębi barusytuowany w centrum miasta, w niewielkiej odległości od terenów targowych, dworca kolejowego i autobusowego. Opinia ta potWlierdzona została na specjalnej konferencji ,prasowej dyrektora ;przedsiębiorstwa Hotele "Orbis - Poznań" Ryszarda Wojciechowskiego, transmitowanej w Jjrogramie telewizyjnym "Studia-8" (17 VI 1978 r.), na której stwierdzono, że nowy hotel plasuje się na drugim lub trzecim miejscu w kraju ,pod względem nowoczesności, wyposażenia technicznego, standardu ogólnego i komfortu. A trzeba pamiętać, że zbudowany został wyłącznie siłami krajowymi i w oparciu o materiały 'krajowe z wyjątkiem importu nieJjrodukowanych w Polsce urządzeń. Inspirator i inicjator przedsięwzięcia - wojewódzka instancja partyjna uczestniczyła bezpośrednio w całym procesie budowy. Postępem prac Jjrojektowych i problemami budowy w sposób ciągły interesował się Sekretariat Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, a częste robocze wizyty na placu budowy składali jego członkowie wraz z I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Jerzym Zasadą i sekretarzem Bogdanem Waligórskim. NiezmienlJJie też towarzyszyła budowie poznańska prasa codzienna, odnotowując na swych łamach każdy etap realizacji od zebrania koparką pierwszej łyżki ziemi z wykopu, a skończywszy na relacji z uroczystości przekazania obiektu do użytku. Realizacja tak dużego zadania w tak krótkim czasie była możliwa Jjrzede wszystkim dzięki autentycznemu zaangażowaniu wszystkich uczestników ,procesu inwestycyjnego, głównie załóg robotniczych Jjrzedsiębiorstw budowlanych i specjalistycz
Czesław Nawrockinych. Integracyjna rola instancji partyjnej, bieżąca konsultacja i pomoc stworzyły warunki do potraktowania tego obiektu jako dzieła poznańskiego środowiska budowlanego. Gorące serca i twarde dłonie robotników, lotne umysły inżynierów i techników, ofiarność dostawców udowodniły, że dobre i nowoczesne obiekty hotelarskie można realizować także we własnym zakresie, nie angażując do tego drogich firm zagranicznych.
HOTEL ORBIS II'
Znak firmowy
ANEKS
KIEROWNICTWO OGOLNE
WYKONAWCY INWESTYCJI
ZESPOŁ GENERALNEGO REALIZATORA
HenrYk Budzyń naczelnik wydziału w Poznańskim Zjednoczeniu Budownictwa mgr inz. Marian Borucki Wydział Budownictwa i Gospodarki Komunalnej Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej partii Robotniczej ,mgr Alfred Hofman dyrektor Poznańskiego przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 3 (przewodniczący Rady Budowy) Miron Kolasiński kierownik wydziału BUdownictwa i Gospodarki Komunalnej Komitetu Wojewódzkiego polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej inż. Wojc1ech Siwa zastępca dyrektora poznańskiego przedsiębiorstwa BUdowlanego Nr 3 do spraw GRr (:zastępca przewodniczącego Rady Budowy) dr Wiesław Slebioda dyrektor Zakładu projektowania i Usług Inwestycyjnych "Inwest;projekt" wojewódzkiej Spółdzielni MieszkanIowejinż. Wojciech Siwa kierownik zespołu GRI inż. Zdzisław Szygenda specjalista do spraw dokumentacji inż. Maria Najewska specjalista do spraw inwestycji Jadwiga PTuszewicz specjalista do spraw dostaw inwestorskich Andrzej Kłos specjalista do spraw dostaw inwestorskich wiktor Jagiełka specjalista do spraw kosztów
INWESTOR
(Zarząd Inwestycji Hoteli "Orbis" w Poznaniu) mgr Bogusław Cieśiewicz dyrektor Zarządu Inwestycji Hoteli ..Orbis" w poznaniu Barbara Czaplińska zastępca kierownika działu wyposażenia
Jerzy Dzięcioł zastępca kierownik", działu techniczno-ekonomicznego inż Kazimierz Dzięcioł główny inspektor kontroli techniczneJ wykonawstwa inwestycyjnego mgr Daniela Hofman kierownik działu techniczno-ekonomicznego wacław .Jędryczak kierownik wydziału wyposażenia inż. Stefan Jaskłowski starszy inspektor kontroli technicznej wykonawstwa inwestycyjnego mgr Edgar Kaczmarek dyrektor generalny Centrali Turystycznej ..Orbis" inż. Włodzimierz Kułak" starszy inspektor kontroli technicznej wykonawstwa inwestycyjnego mgr inż. Aleksander Michaiak starszy inspektor kontroli technicznej wykonawstwa inwestycyjnego mgr Kazimierz Pocięgiei zastępca dyrektora generalnego do spraw technicznych Centrali Turystycznej ,.Orbis" dr inż. Edmund Szymkowiak starszy inspektor kontroli techniczneJ wykonawstwa inwestycyjnego mgr inż. Roman Trzcieliński zastępca dyrektora do spraw technicznych Zarządu Inwestycji Hoteli "Orbis" mgr inż. .Józef Turowski naczelnik wydziału inwestycji i kapitalnych remontów Centrali Turystycznej "Orbis" Mieczysław Wojciechowski starszy inspektor kontroli technicznej wykonawstwa inwestycyjnego
ZESPOŁ PROJEKT ANTO W
Architektura (zespół autorski) mgr inż. arch. Jerzy Buszkiewicz mgr arch. wnętrz Janusz Lenartowicz mgr inż. arch. Jerzy Liśniewicz mgr inż. arch. Józef Maciejewski współpraca: Mieczysław Drewniak Tadeusz parowicz wystrój wnętrz mgr arch. Janusz Lenartowicz Konstrukcja mgr inż. Józef Balcerek inż. Barbara Cybuiska mgr inż. Irena Elantkowska mgr inż. Janusz Flieger mgr inż. Jan Haake mgr inż. Eugeniusz Komorowski inż. Maria Laskowska Konstrukcje stalowe i aluminiowe mgr inż. Leszek Marchwicki mgr inż. Ernest Polus Werner Weidel
Technologia Inż. Kazimierz Dzięcioł mgr inż. Witold Pokojski inż. Włodzimierz Kułak instalacje sanitarne mgr inż. Zbigniew Krawczuk mgr inż. Władysław Romańczyk mgr inż: Michał Zbierski Klimatyzacja Zbyszko piotrowski Antoni Zwolski Chłodnictwo mgr inż. piotr Rutkowski Instalacje eiektryczne mgr inż. Bronisław Szymaniak inż. Bogdan Reis InstaiacJe teieelektryczne mgr inż. Witold Frąckowiak Automatyka klimatyzacji mgr inż. Stefan Bocheński mgr inż. wojciech Gałkowski mgr inż. .Jacek Kantecki Okładziny z kamienia budowlanego mgr inż. arch. Ryszard Zurek Koszty inż. arch. Roman Siudziński Konsultanci pro!. dr hab. inż. Kalikst Grabiec doc. dr inż. .Jerzy przystański prof. dr hab. inż. Kazimierz wrześniowskl Koordynacja prOjektowania mgr inż. Czesław Nawrocki
KIEROWNICTWO BUDOWYmgr inż. .Józef Rosiak kierownik budowy inż. Henryk wlaż zastępca kierownika budowy inż. Mirosław Łuczak kierownik obieKtu Zygmunt Wącha Iski dyspozytor budowy
WYKONAWCY
(kierownicy) mgr .Jerzy Bauma dyrektor Zakładów Sprzętu Oświetleniowego ..polam" Ryszard Borowczyk brygadzista robót klimatyzacji mgr inż. Jan Eckardt główny specjalista robót instalacyjnych inż. Aieksy Giżycki kierownik Oddziału Montażowego Dżwigów Florian Klau kierownik robót instaiacji sanitarnych mgr inż. Mieczysław Kończai zastępca dyrektora Zarządu Dróg i Mostów
Czesław Nawrocki
Antoni Kostrzyński starszy .mistrz stolarski w Zakładzie przedsiębiorstwa produkcji Mebli Gastronomicznych "WUTECH" mgr inż. Dionizy Koziński dyrektor poznańskiego przedsiębiorstwa Konstrukcji Stalowych i Urządzeń przemysłowych ,.Mostostal" Marian Krawczuk bryg adzista stolarski inż. Władysław Krawczyk kierownik grupy robót przedsiębiorstwa Produkcji i Montażu Urządzeń Eiektrycznych Budownictwa "Elektromontat" Bogdan Lehman brygadzista konstrukcji stalowych Stanisław Łagoda prezes zarządu Spółdzielni Rzemieślniczej Malarzy mgr Bolesław Matela dyrektor Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Telekomunikacyjnych piotr Nowicki kierownik grupy robót Poznańskiego Przedsiębiorstwa Instalacji Przemysłowych mgr inz. Stanisław Partocki prezes zarządu Spółdzielni Pracy Rękodzieła LUdowego i Artystycznego ..Rzeźba i Stolarstwo Artystyczne" Stanisław Pinczyński dyrektor przedsiębiorstwa Usług Reklamowych "Reklama" inż. Bogdan Reiss główny specjalista robót elektrycznych mgr inż. Ewa Stankowska kierownik zespołu GRI w pierwszym okresie budowy mgr inż. Zenon Szymankiewicz prezes zarządu Meblarskiej Spółdzielni Pracy , inż. Zbigniew Taisner inspektor nadzoru robót budowlanych Edward Wieczorek brygadzista robót montażowych
BIURA PROJEKTOW
Biuro projektów Instaiacji Przemysłowych "Instalprojekt" w Warszawie Biuro Projektu Konstrukcji Metalowych i Urządzeń przemysłowych "Mostostal'" w Zabrzu Biuro Studiów i Projektów Energetycznych "Energoprojekt". Oddział przy ul. Piekary 19 Biuro Studiów i Projektów Łączności, oddział przy ul. Kościuszki 77 Biuro Studiów i Projektów Przemysłowych Urządzeń Elektrycznych "Elektroprojekt", ul. Wieruszowska 12 Katowickie przedsiębiorstwo Instalacji Sanitarnych BUdownictwa Miejskiego w Katowicach Kombinat Kamienia Budowlanego "Kambud". pracownia projektowa Kamieniarska w Krakowie
Miejskie Biuro projektów "War-Cent" w Warszawie Pracownia Projektowa poznańskiego Przedsiębiorstwa BUdowlanego Nr 3, ul. Strzelec ka 2/6 pracowrne Sztuk plastycznych, ul. Wrocławska 13 przedsiębiorstwo Instalacji i Napraw Urządzeń Pożarniczych "Supon", Zakład Nr 9 w Łodzi przedsiębiorstwo Usług Rekiamowych "Rekiama", ui. Chudoby 24 Usługowa Spółdzielnia Inwalidów, ul. Grunwaldzka 88 Wielkopoiskie Zakłady Automatyzacji Kompieksowej pracownia projektowo-Technologiczna "Mera-Zap-Mont", ul. Czerwonej Armil 66/72 Zakład projektowania i Usług Inwestycyjnych "Inwestprojekt" Wojewódzkiej SpółdzieLni Mieszkaniowej, ul. Gronowa 22 (kierujące biuro projektów)
PRZEDSIĘBIORSTW A
Katowickie przedsiębiorstwo Instaiacji Sanitarnych w Katowicach Krakowskie Zakłady Kamienia Budowlanego "Kambud", Zakład w Szafiarach. Oddział Montażowy Robót Kamieniarskich przy ul.
Kościuszki 136 Kombinat Dźwigów Osobowych, Zakład Montażu Dźwigów, Oddział Montażowy przy ul. Kościelnej 19 Krajowy Związek Spółdzieini Pracy BUdownictwa, przedsiębiorstwo Usług Inwestycyjnych i Wykonawstwa, ul. Hawelańska 1 Meblarska Spółdzielnia pracy, ul. 2migrodzka 37 pcz!l"ńskie. przedsiębiorstwo Budowlane Nr 3, ul. Strzeiecka 2/6 poznańskie Przedsiębiorstwo BUdowlane Nr 5, uL Strzelecka 2/6 Poznańskie Pr,zedsiębiocrstwo Budownictwa przemysłowego Nr 1, ul. Ratajczaka 46 Poznańskie przedsiębiorstwo Instalacji Przemysłowych, uL Danielaka 2 Poznańskie przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal", ul. wołowska 70 poznańskie przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych, uL Strzelecka 2/6 poznańskie przedsiębiorstwo Robót Telekomunikacyjnych, ul. Jawornicka 8 Poznańskie Przedsiębiorstwo Zieieni, ul.
Mieiżyńskiego 23 Pracownie Sztuk plastycznych, Oddmał przy ul. Wrocławskiej 13 Przedsię.biorstwo Sprzętu pożarniczego ul. Norwida 14 przedsiębiorstwo prodl\kcji i Montażu Urządzeń Elektrycznych Budownictwa "Elektromontaż", ul. Wieruszowska 12/16
Handlowo-Techniczne Ochronnego "Supon",
przedsiębiorstwo produkcji Mebli Gastrono!1lIiczny.ch "Wut,ech", Zakład Nr 3, ul. GąsiorOwskich 3 Przedsiębiorstwo Remontowo-Montażowe "Promer" , ul. Sczanieckiej 8 Przedsiębiorstwo usług Reklamowych "Reklama", ul. Chudoby 24 Rzeźba- i Stolarstwo Artystyczne, StPółdżielnia pracy Ręirodzieła Ludowego d Artystycznego, uL DąbrowsJdego 78a Spółdzielnia Rzemieślnicza Malarzy, ul. Sw.
Wojciecha Spółdzielnia Rzemieślnicza Rzemiosł Drzewnych, ul. Rybaki 34 Usługowa Spółdzielnia Inwalidów, Oddział TechnicznO-Instalacyjny, ul. Taczanows'kiego Wielkopolskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych, ul. Szarych Szeregów 23 Wielkopolskie Zakłady Automatyzacji Kom
pleksowej "Mera-Za p-Mont", Zakład Kompleksowej Automatyzacji we Wrześni Wojewódzka Usługowa Spółdzielnia Pracy, Oddział Nr 5 w Srodzie Wlkp.
Wojewódzka Usługowa Spółdzieinia pracy, Oddział "Czystość", ul. Mickiewicza 36 Wojewódzkie przedsiębiorstwo Handlu Wewnętrznego, Oddział II, ul. Czerwonej Armii 44/50 Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodociągowo-Kanalizacyjnych, ul. Północna 14 Zakłady Energetyczne Okręgu Zachodniego, Samodzielny Oddział Wykonawstwa Inwestycyjnego przy Zakładach Energetycznych Poznań...Miasto, /Ul. Grunwaldzka 1 Zakłady Meblarskie (Spółdzielnia pracy) w Jarocinie Zarząd Dróg i Mostów, ul. Wllczak 16
'::..
!'CI
, '-<'
....} <- ....
::
'"' «<.,:
' ,.
;::", ....:,.
.a: 5
.. ::'>".
". \.. ..... /('''+< .0
e. .,
'"
:c:.<,
...
'I
...'1
-
...: . t)
".:
.:
...;.:;;
.J . ,
Kawiarnia hotelu "poznań". Wiele elementów dekoracyjnych ze szkła
.... ," ...
.
... .
,.
.....@.
r :"
'Jiii , '"
...
:y",:,:", ;"<:",
..-,
I ... .:użytkowych zbudow8JI1O
..........-.::
'. --.
.
..... ,!, .:.
.....
. .. . '.;;.::.
.,:,.::
-:
.łuj}
KULTURALNE
TADEUSZ SWITAŁA
OPERA POZNAŃSKA W LATACH 1969-1979
(Dokończenie)
Dyrekcja Jana Kulaszewicza (16 X 1971-1 III 1978)
Sezon 1972/1973 (25 VIII 1972 - 30 VI 1973)
ODEJŚCIE Mieczysława Nowakowskiego (objął funkcję kierownika muzycznego w Telewizji Warszawskiej) zas'koczyło Roznań. Dy.rektorem i Ikierownilciem artystycznym mianowany :zJostał Jan Kulaszewj,cz, b. kier.ownJk 'orkiestry symforricznej w Białymstoku, zaproszony do p,ra'cy w Operze Poznańskiej pr2iez Nowalwwskiego od początku rezonu 1971/1972. Pracując jako dyrygent, KuLas'zewiJclZ !przygotował muz)'lcZlIlie wystawienie ,opery Mitha Leighta Człowiek z La Manczy (6 II 1972). Doświadczenie O,perowe miał więc l1aczej niewielkie. p,rzy tym ws'zystkim Kulaszewicz podjął się rnełatweo zadania. Plan a:rtystyczny na sezon 1972/19'73, naszkicowany przez NowakQlW1skiego. okazał się trU'dny do spełnienia. Czekały na rozwiązam:ie sprawy baLetu i chóru. Wiosną 197'3 T. po udanej podróży a1rtysltycznej do Włoch, roonl1ad Drzewiecki ,potwierdził 'Pogłoski 'O tworzeniu reprezentacyjnego "BaLetu Poznańskiego" Ipod j'eo kierownictwem. Dopóty jednak Drzewiecki nie wyprowadził się do siedziby przy ul. Koziej, 'Co nastąpiło z 'Początkiem se2iOnu 1973/1974, w Operze dlziałały <Jbok siebie jak ,gdyby dwa zeSjpoły baaetowe: grupa tanoerzy i tancerek rprzewidzLanych przez Dr:z.ewieckiego do jego teatru tańca i I1u,pa, która z różnych względów miała w Operze ,po2iostać. Nie s'Przyjało to j-a,kimkolwj,ek poczynaniom baletu ope!rQwego. Pozbawiany kieT1OW1I1ictwa - nie odegrał w sezonie 1972/1973 poważniejs2iej roli. Paradoksalna sytuacja powstała w chórach. Trafnie scharakteryzował ją Józef Kański ("Trybuna Ludu", 8 XII 1972): "Słabą stroną s,pektaklu Aidy są ch6ry (i to w stolicy Wielkopolski - żywotnego od lat centrum chóralnego śpiewactwa!)".
Starzejące się chóry qperowe cierpiały od kilku lat z powodu braku młodych.
śpiewaków. Wadliwie skonstruowana w tym czasie siatka płac dLa chórzystów nie zachęcała młodych, wykształconych śpiewak6w do pracy w Operze. Zaden z poprzedników Jana Kulaszewicza nie ,próbował w radykalny s,pos6b sprawy tej rozwiązać. Przy wy;stawianiu dzieł wymagających wielkich ch6r6w (n;p. Chowańszczyzna) sięgano po pomoc ch6r6w amatorskich. Były to jednak p6łśrod.ki. Nowy kier<Jwnik chóru operowego, Henryk Górski, s,pr6bował rozwiązać probblem D<JDrzez zonanizowanie kursu, na kt6ry przyjmowano kandydat6w bez przy
Tadeusz Switała
Jan Kulaszewicz dyrektor i kierownik artysty<:zny w latach 1972 - 1978
.ij*
...;\m " ".
:i-.:
::. .
gotowania muzycznego, lecz posiadających ,predyspozycje głosowe i słuchowe. Przyszłość miała pokazać, czy było to pociągnięcie trafne. Z ;planu artystycznego na sezon 1972/1973 najłatwiej sza okazała się premiera opery Verdiego Aida, która pod kierownictwem muzycznym Jana Kulaszewicza odbyła się w dniu 14 listopada 1972 r. Wzorem lat ubiegłych urządzono dwie ,premiery 14 i 15 listopada z oddzielnymi obsadami solistów-śpiewaków. W całej pełni zabłysnął w partii 'tytułowej talent Krystyny Kujawińskiej, zachwycającej krystalicznie czystym i jasnym sopranem; potwierdziła swą wysoką klasę wokalno-aktorską Aleksandra Imalska (Amneris); dużą kulturą muzyczną i- sceniczną wykazał się Stanisław Romański (Radames); w postać Amonatra wspaniale wcielili '8rię Jan Czekay i Albin Fechner; św:tetni byli także: Edwa'I'd Krrddewicz jako kapłan Ramfis oraz w roli Faraona Henryk Łukaszek, którego wspaniały bas ,poddano nagłośnieniu, co umożliwiło dotarcie do słuchaczy jego głosu z wysokiego, w głębi sceny umieszczonego tronu. Stworzyło to jednocześnie złudzenie s,pecyficznej akustyczności wnętrza starej świątyni. "Jednym z główny;ch źródeł - -pisał Andrzej Saturna ("Kronika :Miasta Poznania", R. 1964, Nr 3, s. 99) - sukcesu Aidy była scenografia Stanisława Bąkowskiego. Monumentalna, a jednocześnie nie sprawiająca wrażenia ciężkości, uderzała przepychem wpisanym w rygor surowości fOI1m ;plasty;cznych komponujących sceniczną przestrzeń. Ornamentyka i doskonale wyważona tonacja barwna wytwarzały właściwy klimat dla muzyki [...J Kierownikiem muzycznym ,przedstawienia był Jan Kulaszewicz. Ukazał on orkiestrową partyturę Aidy w ciekawy sposób, eksponując wiele interesujących szczegółów poprzez odpowiedni ustawienie !proporcji brZimieniowych między poszczególnymi grupami instrumentów".
"w Poznaniu roz,poczęto działalność - pisał Józef Kański na łamach "Trybuny Ludu" . (Nr 342, 8 .XII 1972) powiedzieć można, od «mocnego uderzenia», dając jako pierwszą w tym sezonie premierę - Aidę Verdiego". Jan Ku1aszewicz "nie ,posiadając dużej rutyny w dziedzinie operowego kapelmistrzostwa, wyszedł z tej ciężkiej ,próby na ogół zwycięsko, dał w ten sposób dowód nie byle jakich zdolności, a zwłaszcza świetnego słyszenia i bystrej orientacji w operowaniu wielką masą wykonawców". Szczęśliwym pomysłem było wystawienie nie granej w Poznaniu opery Rossiniego Kopciuszek (23 III 1973). "Słabość libretta zaciążyła dość wyraźnie na insceIllizacji, a reżyseria Sławomira Żerdzickiego - pisał na łamach "Nurtu" (5 V 1173) Bogusław Linette - okazała się tym razem dziwnie niezdecydowana, sytuacje sceniczne były zbyt statyczne (śpiewacy często śpiewali "na baczność"), a wrażenia tego nie były w stanie zatrzeć banalne efekty farsowe [.,.J Wszelkie braki libretta i niedostatki reżyserii tuszuje jednak ws,paniała muzyka {. ..J Obok swych walorów ar,tystycznych pąrtytura Kopciuszka, stawiająca bardzo wysokie wymagania śpiewakom i orkiestrze, jest również znakomitą szkołą techniki wokalnej i instrumentalnej dla wykonawców. Już sama uwertura, wymagająca dużej precyzji orkiestry, traktowana być m,oże jak,o test sprawdzający stopień wirtuozostwa aparatu wy
Aida Giuseppe Verdiego. Premiera w dniu 11 XI 1972 r. Kierownictwo muzyczne - Jan Kulaszewicz, reżyseria - Sławomir Zerdzicki, scenografia - Stanisław Bąkowski, choreografia - Przemysław Sliwa. Scena z aktu III. .Od iewej: Albin Fechner (Amonatro), Stanisław Romańsiki (Radames). K,rystyna Kujawińska (Aida)
";::,. :'.i....
'"
'.
frfb_ ; ..'
..r
. :.
. .!t'.
:':::- .,,"."'iI' ';.
".;..-"k; ,.,;':'f'
:: :...;;,
..z.'.
'.........
-
.. .., < ,: :, ,." . ;,:
:f.::.,,-;.m,.
i6".
:.:.,:.
..... .s-.:r,:':..;?'. "":-m
:
,..
L'.
. ...., . ...: ;.<
4 Kronika młasta poznania z. 3/79
Tadeusz SwitałakDnawczego i w tej rDli bywa wykonywana ,przez ne.jlepsze zespoły symfoniczne na estradach koncertowych. PDdobne zalety przedstawia KDpciuszek dla wDkałistów, szczególnie w zakresie śpiewu kDloraturowego i zespDłDwego". "Jeśli wykonanie KDpciuszka - pisał dalej recenzent - uwieńczone zDstało powodzeniem, to jest tD zasługą prowadzącego przedstawienie Mieczysława DDndajewskiegD, zdyscyplinowania 'Orkiestry oraz kunsztu wDkalnegD sDlistów. Przedstawienie utrzymane byłD w dobrych tempach, 'Orkiestra grała nad. pDdziw precyzyjnie i nie zagłuszała sDlistów, CD jest już zasługą dyrygenta, który ,pDtrafił dDbrze wyważyć propDrcje i utrzymać całDść w ryzach [...J Spośród sDlistów na wyróżnienie zasłużyła przede wszystkim trójka głównych bohaterów w 'Osobach Barbary Zagórzanki, śpiewającej partię Kopciuszka, Jana Czekaya w rDli DandiniegD, sługi księcia 'Oraz Henryka Łukaszka, kreującegD ;postać barona-Djczyma". Na kilka dni przed zamknięciem seZDnu Jan Kulaszewicz wystawił (24 VI 1973) 'Operetkę Franza SuppegD BDccacciD, nie graną w PDznaniu 'Od 19'34 r. Premiera wywDłała niecD sprzecznych pDglądów wśród krytyków pDznańskich na temat roli teatru DperDwego, jegD ambicji i granicy, której nie powinien ,przekraczać dla za
.,,,
-mf...:<
'" ,..
:;..:,:.,
., <-.
':
.n '.
, t .
.4...:....
:,,>13.
'!!ił
,'' 'tm«.._
6711. ,_ 'f: '".
..:: .-t o:.
-t
Kopciuszek Gioacchino Rossiniego. Premiera w dniu 23 III 1973 r. Kierownictwo muzyczne - Mieczysław Dondajewski, reżyseria - Sławomir 2erdzicki, scenografia Marian Iwanowicz, choreografia - Władysław Milon. Scena oz aktu I: Barbara Zagórzanka (Kopciuszek) i Sławomir 2erdzickl' (Don Ramiro)
""'",
,;;:.... l....
,.,\:.
'y.
,:::
..:L"."::>\ ..,.,.,......... :.: ":ł:
...
Boccaccio Franza von Suppl!. Premiera w dniu 24 VI' 1973 r. Kierownictwo muzyczne - Jan Kulaszewicz, reżyseria - Danuta Baduszkowa, scenografia - Stanisław Bąkowski, choreografia - Krystyna Gruszkówna. Scena z aktu III. Od lewej: Krystyna pakulska (Fiametta), piotr Llszkowski (Majordomus księcia Umberto), Stefan Dobiasz (Nieznajomy, póżniej książę Umberto), Jan Czekay (Pietro, książę Palermo)
..', 'i
: fiir. ...£.,.tt;.
'f-_. ./;
_j;i :-..
.. ..:#.
:?t ." oY1_t.
...<. ,tc'!
.. "'
::
::
..
.. -J! .. ....,.
...
>:'-:.
ł -
... If :;Ą ' r;;t..
'l.
. ".
;;...
.. "$:." .
spokojenia gustów mało wybrednej publiczności. Natomiast recenzenci - Józef Kański ,("Ruch Muzyczny") i Teresa Grabowska ("Trybuna Ludu") uznali' wystawienie Boccaccia za sukces. Teresa Grabowska: "uroczy, pełnokrwisty i zabawny spektakl". "Na sukces - pisała dalej recenzentka "Trybuny Ludu" (Nr 255, 13 IX 1973) - złożyła się trafna i konsekwentna reżyseria Danuty Baduszkowej (świetne finały i wszystkie sceny zbiorowe, humor sytuacyjny i rytm przedstawienia); 'Piękna scenografia Stanisława Bąkowskiego nasycona barwą renesansowych Włoch i odpowiadające temu stylowi temperamentem i lekkością przygotowanie muzyczne pod batutą Jana Kulaszewicza. Oczywiście łatwiej było znaleźć w zespole operowym odtwórców wcale w tej operetce niebłahych wokalnie ,partii solowych: szczególnie wyró'żnili się Sławomir Żerdzicki w roli tytułowej, Krystyna Pakulska, Jan Czekay; byli oni również swobodni aktorsko. Pod tym względem świetne postacie stworzyli m. in. Weronika Pe1czar i Józef Katin. Powodzenie Iprzedstawienia, które toczy się w znakomitym >tempie i zdumiewa naturalncścią partii mówionych, rokuje mu niewątpliwie długotrwałą frekwencję".
4.
Tadeusz Switałai.1.
...... -ł.
L.
':..:--iC:' :
,
.... .'
.: :=
-.
i .." .. " , ; , .
..'>(j..... ,.
.,... . .
lł .. f .. .. :<",.
.. ::1.
,v.,;;.",,,..,,.,,.'.... .. ,no :.. '., '..:.::':ic..'. ':.:,o::.;.;
Les Biches (Łanie) Franciszka Poulenca. Premiera w dniu 18 II 1973 r. przygotowana przez KO:1rada Drzewieckiego (choreografia) i Władysława wigurę (scenografia). Od lewej: Jacek Soiecki, Emil Wesołowski i Juliusz Stańda
Od ostatniej wielkiej premiery baletowej (Bartokowski Cudowny mandaryn - 6 XII 1970) upłynęło spcro czasu. Drzewiecki był zbyt zaprzątnięty pomysłem utworzenia teatru baletowego. Nagle - ożywienie! Z myślą o wzbogaceniu repertuaru na podróż artystyczną do Włoch (23 II - 19 III 1973) Drzewiecki wystawił dwa balety do muzyki Gustawa Mahlera (Adagietto z V Symfonii) i Franciszka Poulenca (Les Biches). Premiera odbyła się w dniu 18 lutego 1973 r., zaś w ,pięć dni później balet operowy występujący za zgodą władz jako Balet Poznański był już w drodze do Włoch. Ten wybieg formalny był wyrazem zniecierpliwienia Drzewieckiego, dano mu bowiem do zrozumienia, że Teatr Tańca powstanie na początku sezonu 1972/1973, a najpóźniej - 1 stycznia .1973 L, zaś faktycznie inauguracja działalności Polskiego Teatru Tańca - Baletu Poznal1.skiego miała miejsce w sezonie 1973/1974 (12 IX 1973 r.).
Premiera Adagietta i Les Biches (Łanie) odbyła się przy muzyce utrwalonej na taśmie magnetofonu. Dla dopełnienia wieczoru dano drugi akt z baletu Adama Giselle z Olgą Sawicką w partii tytułowej. Paweł Chynowski ("Ruch Muzyczny", R. 1973, Nr 12) podkreślał w recenzji odwagę Drzewieckiego, który jako pierwszy w Polsce pozwolił sobie na choreograficzne rozwinięcie Adagietta IMahlera. "Pozo.rnie wydawać by się mogło - pisał Paweł Chynowski - że jest to etiuda choreograficzna, skonstruowana na bazie konwencji klasycznej i tańczona z wyjątkową precyzją, stylowym dostojeństwem przez dwunastoosobowy zespół wykonawców. I nawet jeśli znaleźli się wśród pubHczności tacy widzowie, którzy nie ódebrali treści zawartej w balecie, zauważyli z całą ,pewnością szczególną umiejętność kompozycyjną, muzyczność układu, oryginalne wykorzystanie przestrzeni, piękno płynnie i z opanowaniem prowadzonego tańca, wreszcie interesujące i nowe pomysły w zakresie kcm,ponowania póz i wzajemnego współgrania poszczególnych wykonawców.
"Drzewiecki nie ograniczył się jednak do opracowania kształtu choreograficznego swojego dzieła. Zawarł w nim rozważania na temat odwiecznego problemu ludzkości, stworzył elegię choreograficzną o przemijaniu miłości i międzyludzkiego porozumienia. Nie ma tu oczywiście żadnych literackich o,powiastek. Treść sygnalizowana jest kompozycją tańca, przy zachowaniu wszelkich klasycznych zasad konstrukcH dramaturgicznej utworu scenicznego. Na tle zachodzącego słońca pokazuje choreograf grupkę ludzi. Nie indywidualizuje ich układem ani kostiumem. Mówi o ich wzajemnych spotkaniach, poznawaniu się, porozumieniu, narastaniu uczucia - pięknym, długim i pełnym 'wzlotów, by w finale, wraz z zachodem słońca, rozłączyć ich, znieczulić na doznane przeżycia. Koniec jest nagły, nies,podziewany i krótki - jak rozstanie. Pomiędzy dwiema grupami - kobiecą i męską - pozostaje zagubiona, odosobniona dziewczyna - ta, której urok, subtelny w geście, poetycki, delikatny taniec wychwytuje się w ciągu całego baletu: ta, która s,prawiała wrażenie innej, czułej, reagującej, wrażliwszej, posiadającej silniejszą osobowość, ale jednocześnie mniej przystosowanej do życia. Tańczy ją niedościgniona w swoim stylu, niepowtarzalna Olga Sawicka. Od jej indywidualności ruchowej uzależnił Drzewiecki najwyraźniej czytelność Adagietta. Utwór ten, zarysowany przez choreografa, Sawicka tworzy za każdym razem od nowa, a towariyszą jej w tym: Roma Juszkat, Lubomira W.ojtkowiak, Juliusz Stańda, Przemysław Śliwa, Bogumił Śliwiński i inni".
A<11l111et.o z V Symfontt Gustawa MabJera. Premiera w dniu 18 II 1973 r. przygotowana pl"tLez K<Jnrada Drzewiec:J.iego (choreog,raUa i Ikostciumy). Na planie od lewej: Romana Juszkat, , Przemysław SHwa, Olga Sawcicka
1)
I ; :'!': :" ..1 .
. ..
.,;:,
" f ..' (l.. .
: ": .. .........,'
"D ..;.
"'.
....
'\
..r.::
Tadeusz Swttala
Kilka pochlebnych uwag poświęcił recenzent także utworowi Poulenca wyróżniają'c obok innych solistów Jacka Soleckiego i Emila Wesołowskiego. Jubileusz dwudziestopięciolecia pracy artystycznej obchodził tenor Stanisław Romański (14 IV 1973). Jubilat wystąpił w partii Radamesa w operze Aida. Verdiego. Warto odnotować, że w dniach 12 - 13 pażdziernika 1972 r. występował na scenie Opery Ballet Nacional de Cuba.
PREMIERY W SEZONIE 1972/1973 (25 VIII 1972 - 30 VI 1973) Opery
14 XI Aida Giuseppe Verdiego Kierownictwo muzyczne - Jan Kulaszewicz, reżyseria - Slawomir Zerdzicki, scenografia - Stanisław Bąkowski, choreografia - Przemysław Śliwa. Obsada: Henryk Łukaszek (Faraon), Aleksandra Imalska. (Amneris), Antonina Kawecka (Aida), Marian Kouba (Radames), Jan Czekay (Amonatro), Andrzej Kizewetter (Ramfis), Jerzy Walczak (Posłaniec), Jadwiga Myszkowka (Kapłanka). Współudział Reprezentacyjnej Orkiestry Wojsk Lotniczych pod dyrekeją majora Mieczysława Wiśniewskiego oraz Chóru Męskiego Związku Zawodowego Kolejarzy "Hasło" i Spółdzielczego Chóru Mieszanego im. Stanisława Moniuszki.
Solo na oboju: Witold Jełiński.
23 III Kopciuszek Gioacchino RO's,siniego Tekst polski: Kazimierz Czekotowski i Tadeusz Łopalewski.
Kierownictwo muzyczne - Mieczysław Dondajewski, reżyseria - Sławomir Zerdzicki, scenografia - Marian Iwanowicz, choreografia - .Władysław Miłon, przygotowanie chóru - Henryk Górski. Obsada: Aleksander Burandt (Don Ramiro), Jan Czekay (Dandini), Henryk Lukaszek (Don Magnifico), Jadwiga Myszkowska (Clorinda), Stefania Benk (Tisbe), Barbara Zagórzanka (Angelina-Kopciuszek), Andrzej Kizewetter (Alidoro).
Operetki
4 VI Boccaccio Franza von Suppe Tekst polski: Krystyna Chudowolska i Danuta Baduszkowa.
Kierownictwo muzyczne - Jan Kulaszewicz, reżyseria - Danuta Baduszkowa, scenografia _ Stanisław Bąkowski, choreografia - Krystyna Gruszkówna, przygotowanie chóru - Henryk Górski, szermierka Waldemar Wilhelm.
Obsada: Sławomłr Zerdzkki (Giovanni Boccacdo), Jan Czekay (Pietro, Książę Palermo), Ed-wa'rd Kmiciewicz (Scałza, cyrulik), Zofia Bar.a.nowicz (Beatrice, jego żona), Józef Katin (Lotteringhi, bednarz), J,adwiga Myszkowska (Izabella, jego żona), Bogdan Ratajczak (Lambertuccio, kupiec korzenny), Weronika Pelczar (Peronella, jego żona), Krystyna Pakulska (Fiametta, ich wychowanica), Aleksander Burandt (Leonetto). Adam Józefczyk {Tofano), Jerzy Szalaty (Chichibio), Stefan Dobias (Nieznajomy czyli Książę Umberto), Piotr Liszkowski (Majordomus), Marian Kondella (Sprzedawca 'książek), Zygmunt Kowalczyk (Fresco), Henryk Łukaszek (Checco), Hanna Przybylska (Oretta), Bożena Boch (Violanta), Danuta Smyła (Filippa).
Balety
18 II Aąagietto z V Symfonii Gustawa Mahler-a.
Choreografia i kostiumy - Konrad Drzewiecki.
Obsada: Olga Sawicka, Roma Juszka't, Lubomira Wojtkowiak, Ewa Pawlak, Mariola Hendrykowska, Zofia Guzikówna, Bogumił Sliwiński, Juliusz StaIl'd-a, P.rzemysław Sliwa, Jan Jakubowski, Jacek Solecki, Emil Wesołowski.
18 II Les Biches (Łanie) Franciszka Poulenca Choreografia - Konrad Drzewiecki, scenografia - Władysław Wigura.
Obsada: Roma Juszkat, Olga Sawicka, Jacek Solecki. Juliusz Stańda, Emil Wesołowski iLubomira Wojtkowiak oraz: Jolanta Dybuś, Krystyna G6rska, Mariola Hendrykowska, Elżbieta Mazurkiewicz, Ewa Pawlak i Hanna W 1 oźnia'k6\V!11a.
ZESTAWIENIE STATYSTYCZNE SEZONU 1972/1973
O P e r y: 1. Aida (25.), 2. Carmen (15), 3. Chowańszczyzna (3), 4. Cyganeria (7), 5. Cyrulik sewilski (10), 6. Człowiek z La Manczy (6), 7. Don Carlos (3), 8. Fra Diavolo (7), 9. Halka (1'2), 10. Hrabina (4), 11. Katarzyna Izmajłowa (3), 12. Kopciuszek (18), 13. Łucja z Lammermoor (3), 14. Madame Butterfly (14), 15. Pałac Lucypera (2), 16. Rigoletto (5), 17. Służąca panią (4), 18. Straszny dwór (17), 19. Tannhauser (2), 20. Tosca (9), 21. Traviata (14), 22. Trubadur (5), 23. Verbum nobile {). O p e r e t k i: 1. Boccaccio (5), 2. Orfeusz w piekle (3), 3. Zemsta nietoperza (19). B a l e t y: 1. Cudowny mandaryn (6), 2. Divertimento (6), 3. Giselle (4), 4. Harnasie (2), 5. Jezioro łabędzie (13), 6. Adagietto z V Symfonii (l), 7. Les Hiches (1). 8'. Sonata na dwa fortepiany i perkusję (6).
SEZON 1973/1974 (21 VIII 1973-10 VI 1974)
W minorowym nastroju rozpoczynał się sezon artystyczny 1973M974. Mieczysław Dondajewski dyrygował przedstawieniem Strasznego dworu Moniuszki. Jeszcze tańczył balet .pod kierownictwem Konrada Drzewieckiego, jeszcze zachwycał finałowym Mazurem. Z dniem 31 sierpnia 1973 r. .pożegnali się z zespołem Opery: choreograf Konrad Drzewiecki; czternastu solistów: Jan Jakubowski, Roma Juszkat, Ja
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1979.07/09 R.47 Nr3 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.