STEFAN STULIGROSZ

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1978.10/12 R.46 Nr4

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA MUZYCZNA KULTURZE NARODOWEJ W LATACH 1971-1975

DZIAŁALNOŚĆ Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w latach 1971 - 1975 oparta była w głównej mierze na metodach i formach uwzględniających przede wszystkim podniesienie i utrwalenie autorytetu Szkoły, jako ośrodka kształcenia wartościowej kadry artystycznej w różnych dziedzinach sztuki muzycznej. Kulturotwórcze promieniowanie szkoły zależne jest bowiem nie tylko od poziomu kształcenia młodzieży muzycznej. Duże znaczenie posiada autorytet artystyczny nauczycieli akademickich, którzy własną, często poza mury uczelni wykraczającą działalnością artystyczną są dla młodego pokolenia wzorem twórczego powołania i pracy na rzecz kultury narodowej. Z zadowoleniem należy odnotować fakt, że Szkoła dysponuje gronem nauczycieli akademickich, z których wielu swą działalnością artystyczną w latach 1971 -1975 przyczyniło się do przysporzenia wartości kulturalnych naszemu narodowi. Za pośrednictwem artystów-nauczycieli Szkoły muzyka polska reprezentowana była na wielu krajowych i zagranicznych estradach koncertowych. Tak więc dzieła kompozytorów, pracowników Katedry Kompozycji i teorii, prof.

Floriana Dąbrowskiego i doc. Andrzeja Koszewskiego były wykonywane w Finlandii, Hiszpanii, Jugosławii, Niemieckiej Republice Demokratycznej, Republice Federalnej Niemiec, Stanach Zjednoczonych Ameryki Płn., Szwecji, Włoszech i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Szczególne zainteresowanie wzbudziły utwory chóralne Andrzeja Koszewskiego, który w ciągłym poszukiwaniu nowych środków wyrazu otwiera przed chóralistyką nie znane dotąd drogi. Dzieła współczesnych kompozytorów polskich interpretował na estradach Bułgarii, Niemieckiej Republiki Demokratycznej, Rumunii i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich prof. Witold Krzemieński, kierownik artystyczny i pierwszy dyrygent Filharmonii Pomorskiej im. Ignacego Paderewskiego w Bydgoszczy. Rektor Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej, prof. Stefan Stuligrosz, koncertował z Chórem Chłopięcym i Męskim Filharmonii Poznańskiej w Czechosłowacji, Niemieckiej Republice Demokratycznej, Republice Federalnej Niemiec, na Węgrzech i we Włoszech. Wokalne dzieła a cappella dawnych i współczesnych kompozytorów polskich przedstawił na międzynarodowych festiwalach muzycznych w Brnie i Bratysławie, a z towarzyszeniem orkiestr symfonicznych Filharmonii Poznańskiej i Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej uczestniczył w międzynarodowych festiwalach oratoryjnych w Ravennie (Włochy), Wrocławiu "Wratislavda Cantans" i w Bydgoszczy. Duże znaczenie posiadała działalność chórmistrzów: Stanisława Kulczyńskiego i J anusza Dzięcioła, których praca artystyczna związana jest ściśle ze środowiskiem studenckim. Pod kierownictwem doc. Stanisława Kulczyńskiego Chór Mieszany Studentów uniwersytetu im. Adama Mickiewicza zdobył w 1972 r. dwie pierwsze nagrody na Międzynarodowym Konkursie Zespołów Chóralnych w Llangollen (Wielka Bry ta

Stefan Stuligrosz

nia), a dwukrotnie z dużym powodzeniem reprezentował polskie wykonawstwo chóralne na koncertowych estradach Republiki Federalnej Niemiec. Pod kierownictwem mgra Janusza Dzięcioła Chór Politechniki Poznańskiej zdobył w 1973 r. III Nagrodę Międzynarodowego Konkursu Chóralnego w Cork (Irlandia), a w 1974 r. I Nagrodę Międzynarodowego Konkursu w Middlesbrough (Wielka Brytania); z licznymi koncertami wystąpił też w Bułgarii, Danii i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Należący do grona wirtuozów gry skrzypcowej doc. Igor Chaczababian, doc. Michał Grabarczyk, doc. Jadwiga Kaliszewska, doc. Zbigniew Słowik koncertowali w Czechosłowacji, Finlandii, Francji, Niemieckiej Republice Demokratycznej, Republice Federalnej Niemiec, Rumunii, na Węgrzech i w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, a natomiast znakomita wiolonczelistka Bogumiła Reszke (wykładowca) dała szereg koncertów i recitali w Austrii, Szwajcarii i we Włoszech. Klawesynistka doc. Zofia Brencz- Budna uczestniczyła w koncertach na Węgrzech i we Włoszech. Kameralista i akompaniator, wirtuoz gry fortepianowej, mgr Andrzej Tatarski, odbył szereg podróży koncertowych po Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (z Michałem Grabarczykiem - skrzypce) oraz po Czechosłowacji, Niemieckiej Republice Demokratycznej, Republice Federalnej Niemiec, Węgrzech i Włoszech (z Chórem Chłopięcym i Męskim Filharmonii Poznańskiej).

Artyści-śpiewacy, docenci Antonina Kawecka i Marian Kouba reprezentowali polską sztukę wokalną na scenach operowych Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Republiki Federalnej Niemiec i Stanów Zjednoczonych.

Działalność kulturotwórcza artystów-pedagogów Szkoły zaznaczyła się także wysokim wpływem artystycznym na rozwój środowiskowych instytucji muzycznych, wy

Tabela

ABSOLWENCI W LATACH 1971 - 197$ WG SPECJALIZACJI

Lata Wydział 1971 1972 1973 1974 1975 Razem Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki 9 5 3 3 6 26 w tym: Kompozycja 4 - l - l Dyrygentura 2 2 l l 2 Teoria Muzyki 3 3 l 2 3 Instrumentalny 21 20 31 27 27 126 w tym: Fortepian 2 2 3 6 4 Klawesyn l - 2 - - Organy - 2 2 l - Skrzypce 3 5 4 2 9 Altówka l - 3 l l Wiolonczela - - 3, 6 3 Kontrabas 2 l 3 - l Flet 2 2 - 3 l Klarnet 3 3 2 l l Fasot l l l - - Obój l l 3 2 - Puzon l l l l l Trąbka - - - l 3 Tuba - - - - l Róg 2 - 2 l 2 Harfa l - :2 ' l - Perkusja l 2 l - Wokalny 2 7 4 4 7 24 Wychowania Muzycznego 27 18 30 31 48 163 w tym: studia dzienne 12 11 11 18 12 wieczorowe 15 16 19 13 36

15 ·nikającym z ich stałej współpracy z Filharmonią Poznańską i Operą im. Stanisława Moniuszki. W tym zakresie 40% etatowych pracowników szkoły korzystało z przysługujących uprawnień i za zgodą Ministra Kultury i Sztuki prowadzi w ramach tzw. drugiego etatu wysoce wartościową działalność kulturalną na terenie wymienionych placówek muzycznych. Indywidualna działalność artystyczna nauczycieli akademickicn Szkoły jest także pożyteczna dla jej rozwoju, gdyż z uwagi na cenioną w świecie muzycznym kadrę pedagogów o znanych nazwiskach zaczyna od kilku ostatnich lat napływać do Poznania na wyższe studia muzyczne utalentowana młodzież, także z ośrodków dysponujących własnymi uczelniami muzycznymi (Warszawa, Łódź, Wrocław, Gdańsk). Ustanowione w 1972 r. tzw. studia o indywidualnym programie nauczania, z których korzystają zawodowi muzycy z Zielonej Góry i Szczecina, przyczyniają się również do rozwoju kultury artystycznej zespołów muzycznych tych miast. Poważnym osiągnięciem kulturotwórczym Szkoły są rozpoczęte w 1974 r. ogólnopolskie konkursy wykonawcze w zakresie gry na skrzypcach, altówce, wiolonczeli, kontrabasie, urządzane w odstępach pięcioletnich. Każdy z tych konkursów nazwano jednym z imion wybitnych artystów i pedagogów poznańskich. Konkurs Skrzypcowy otrzymał imię Zdzisława Jahnego; Altówkowy - Jana Rakowskiego; Wiolonczelowy - Dezyderiusza Danczowskiego i Kontrabasowy - Adama B. Ciechańskiego.

Organizacja dwóch pierwszych konkursów w latach 1974 i 1975 spotkała się z uznaniem pedagogów muzycznych. Można się spodziewać, że konkursy te dobrze służyć będą popularyzacji wykonawstwa muzyki na instrumentach smyczkowych, upowszechnieniu polskiej i obcej literatury instrumentalnej w tych dyscyplinach i podnoszeniu sztuki wykonawczej młodych artystów. Spodziewamy się, że wszystkie konkursy ujawnią nowe talenty, stworzą warunki dla ich rozwoju, pozwolą na wymianę pedagogicznych doświadczeń i poglądów, że służyć będą dalszemu rozwojowi polskiej nauki muzycznej, W trosce o rozwój chóralistyki zorganizowano w Szkole dwa kursy dla dyrygentów chóralnych. Pierwszy z nich - Wakacyjny Kurs dla Dyrygentów Polonijnych Amatorskich Zespołów Chóralnych, który przy materialnej i organizacyjnej pomocy Towarzystwa Współpracy z Polonią "Polonia" odbył się w lipcu 1972 r., sprowadził do Poznania osiemnastu dyrygentów z Czechosłowacji, Kanady, Nowej Zelandii, Republiki Federalnej Niemiec i Stanów Zjednoczonych Ameryki Płn. Kurs prowadzony w trzech zasadniczych pionach: dla zaawansowanych, średnio zaawansowanych i niezaawansowanych miał na celu udoskonalenie techniki manualnej, zapoznanie uczestników z wybranymi problemami wykonawczymi i techniczno-emisyjnymi oraz najwartościowszymi pozycjami polskiej literatury chóralnej, a także utrwalenie związków z krajem. W 1974 r. zorganizowano w Szkole przy współpracy Centralnego Ośrodka Pedagogicznego Szkolnictwa Artystycznego wakacyjny ogólnopolski kurs dla nauczycieli dyrygentów zespołów chóralnych szkół muzycznych stopnia podstawowego, w którym uczestniczyło trzydziestu ośmiu chórmistrzów z kraju oraz pięciu dyrygentów polonijnych z Republiki Federalnej Niemiec. Wykłady prowadzili: Józef Bok (Warszawa), Witalis Dorożała (Poznań), Stanisław Krukowski (Wrocław), Jerzy Kurczewski i Stefan Stuligrosz (Poznań).

Dużym powodzeniem cieszyły się dwie ogólnopolskie sesje naukowo-artystyczne.

Pierwsza zorganizowana w 1972 r. przez Katedrę Kompozycji i Teorii poświęcona była twórczości Tadeusza Szeligowskiego; druga, zorganizowana przez Katedrę Chóralistyki (1972), związana była z osiemdziesiątą rocznicą urodzin Stanisława Wiechowicza.

Stefan Stuligrosz

W roku akademickim 1973/1974 nawiązano w ramach "Sojuszu świata pracy z kulturą i nauką" stałą współpracę z Poznańskimi Zakładami Graficznymi im. Marcina Kasprzaka, dla których przygotowano siedem programów muzycznych ujętych w "Niedzielne poranki symfoniczne" z udziałem solistów i prelegentów pedagogów i studentów oraz chóru mieszanego i orkiestry symfonicznej studentów Szkoły. Akcja la wzbogacona została z początkiem r. 1974/1975 nowymi formami, do których należy organizacja "Małego festiwalu muzyki chóralnej", a także dwa prowadzone cykle. "Spotkania z pedagogami Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej" i "Poznańskie dyplomy muzyczne w XXX-leciu PRL". Duże zainteresowanie okazywane tym imprezom ze strony załogi Zakładów przyczynia się do upowszechnienia sztuki muzycznej. Celowi temu, związanemu także z akcją "Sojuszu świata pracy z kulturą i sztuką", służą wprowadzone w roku 1974/1975 klubowe spotkania muzyczne w Domu Kultury "Pod Lipami" z artystami Szkoły oraz organizowane przez uczelnię "Koncerty młodych artystów" , każdego miesiąca odbywające się dla środowiska kolejarskiego w Ostrowie Wlkp.

Działalność artystyczna Szkoły w dziedzinie upowszechniania muzyki objęła także ośrodki szamotuiski i gnieźnieński. W latach od 1972 do 1975 trzy katedry Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej: Chóralistyki, Instrumentów Dętych oraz Wychowania Muzycznego roztaczały opiekę nad muzycznym ruchem amatorskim Poznania i Wielkopolski. W ramach tej działalności organizowano kursy i seminaria, a także prowadzono stałą akcję konsultacyjną w sprawach organizacyjnych i repertuarowych. Wszelkie formy współpracy Szkoły z wielkopolskim amatorskim ruchem muzycznym mają na celu podniesienie artystycznego poziomu wykonawczego wielkopolskich chórów i orkiestr. Duże znaczenie dla dziejów amatorskiego ruchu muzycznego w Wielkopolsce ma podjęta przez Katedrę Wychowania Muzycznego praca nad gromadzeniem i zabezpieczeniem dokumentów i archiwalnych zbiorów związanych z tym ruchem. Podkreślić należy silne związki Szkoły ze społecznym ruchem młodzieżowym "Pro Sinfonika", które są podstawą do przeprowadzania stałych badań nad kształtowaniem nowych form i metod upowszechniania muzyki. Osiągane wyniki badań ułatwiają też doskonalenie metod w zakresie wychowania muzycznego prowadzonego w ogólnokształcących szkołach pierwszego i drugiego stopnia. Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna jest jedyną w Polsce uczelnią artystyczną, któr(a na zasadach integracji podjęła się w 1972 r. ścisłej współpracy z Państwowym Liceum Muzycznym. Poszukiwanie nowych i doskonalenie istniejących już form tej współpracy ma na celu roztoczenie szczególnie troskliwej opieki nad wybitnie utalentowaną młodzieżą licealną, co zaznaczyło się dodatnimi wynikami. Dowodem tego są m. in. doskonałe rezultaty w nauce osiągane przez młodzież licealną pozostającą pod bezpośrednią opieką pedagogów Szkoły. Szkoła prowadziła nadal akcję konsultacyjną dla średnich szkół muzycznych w Bydgoszczy, Poznaniu, Szczecinie, Toruniu i Zielonej Górze.

Współpraca nawiązana z dyrekcją Opery Poznańskiej pozwoliła studentom Wydziału Wokalnego Szkoły na kilkakrotne estradowe wykonanie opery Maurycego Ravela Dziecko i czary oraz dwukrotne wykonanie na scenie operowej Kopciuszka Gioachino Rossiniego. Najzdolniejsi studenci Wydziału Wokalnego odbywali staż artystyczny w Operze Poznańskiej, a studentom dyrygentury umożliwiono obserwację prób poprzedzających przedstawienia operowe. Współpraca z Filharmonią Poznańską ograniczyła się do trzykrotnego udziału Chóru Mieszanego Szkoły w wykonaniu obszerniejszych dzieł oratoryjno-kantatowych.

Uwzględniając potrzeby w zakresie specjalizacji chórmistrzowskiej utworzono w roku 1974 na Wydziale I sekcję dyrygentury chóralnej z uprofilowaniem programu kształcenia w kierunku zawodowych zespołów chóralnych, a fakultatywny charakter utworzonego w 1973 r. Studium Pedagogiki Muzycznej zapewnia studentom Wydziału I - Sekcji Teorii, Kompozycji i Dyrygentury oraz Wydziału Instrumentalnego i Wokalnego uzyskanie koniecznych kwalifikacji pedagogicznych. Od 1973 r. zaznaczył się żywszy niż dotąd udział młodzieży w ogólnopolskich i zagranicznych konkursach i festiwalach. Dwunastu młodych pianistów uczestniczyło w II Ogólnopolskim Konkursie Pianistycznym, konkursie na stypendium chopinowskie oraz w Festiwalu Pianistyki Polskiej w Słupsku. Student Tomasz Walczak zdobył I Nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie dla Młodych Flecistów. Student Andrzej Oieślewicz zdobył I Nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie dla Młodych Oboistów. Trzech studentów: flecista i dwóch skrzypków uczestniczyło w międzynarodowych konkursach wykonawczych w Budapeszcie, Moskwie i Pradze. Dużym zainteresowaniem ze strony naszej młodzieży cieszył się prowadzony w maju 1974 r. kurs interpretacyjno-techniczny w zakresie gry na wiolonczeli. Prowadził go prof. Stanisław Mikulski (Kraków). W kursie tym uczestniczyli wszyscy studenci-wiolonczeliści Szkoły.

Dalszy artystyczny rozwój uczelni związany jest ściśle z narastającymi potrzebami kulturalnymi kraju. Kierownictwo Szkoły uznało konieczność zorganizowania specjalnej konferencji z udziałem dyrektorów instytucji i szkół muzycznych czterech województw: koszalińskiego, poznańskiego, szczecińskiego i zielonogórskiego. Celem konferencji było rozeznanie się w zapotrzebowaniu na kadrę artystów-muzyków i pedagogów. Zebrane materiały i odpowiednie wnioski przekazane zostały przez Państwową Wyższą Szkołę muzyczną 'ministrowi kultury i sztuki. W porównaniu z liczbą absolwentów wykształconych w Szkole w latach 1971 - 1975 (Tabela), potrzeby Polski zachodniej w tej dziedzinie są olbrzymie.

ANEKS

STRUKTURA ORGANIZACYJNA

Wydział Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki Dziekan: doc. Witold Kanduiski Katedra Chóralistyki Kierownik: prof. Stefan Stuligrosz Katedra Kompozycji i Teorii Muzyki Kierownik: prof. Florian Dąbrowski Wydział Instrumentalny Dziekan: doc. Jan Jański Katedra Fortepianu Kierownik: prof. Olga Dąbrowska Katedra Instrumentów Smyczkowych 1 Kameralistyki Kierownik: doc. Jadwiga Kaliszewska

2 Kronika Miasta Pozna i a i/:3

Katedra Instrumentów Dętych Kierownik: doc. Franciszek Langner Wydział Wokalny Dziekan: doc. Albin Fechner Wydział Wychowania Muzycznego Dziekan: doc. Andrzej Saturna Zakład Perkusji Kierownik: doc. Jerzy Zgodziński Studium Pedagogiczne Kierownik: mgr Paweł Marcinkowski Studium Wychowania Fizycznego i Sportu Kierownik: dr Maria Kucharska Punkt Konsultacyjny w Szczecinie Kierownik: doc. Krystyna Domańska