WYBICIZI I PREF'EKTURA POZNANS!\,A

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1928 R.6 Nr2

skrupulatnym, to leż jak akt'a wskazuj'ą B) wiele wydatków związanych z pierwszą organizacją powstania, zostało pokrytych z pieniędzy skarbowych, a nie z kasy jilka na cele powstania winna była być utworzona ze składek obywatelskich. W ten sposób skarbowemi pieniędzmi opłacono rozjazdy oficerów i ui1"zędników, rOZJesłanych celem rozwiezienia instrukcji i zebrania ludzi, koni i amunicji; opłacano żołd, opłacano także szpiegów, którzy znosili się z najbardziej w stronę wroga wysuniętemi oddziałami np. ułanami mjra. Bielamowskiego. Pewnego rodzaju zatwierdzeniem tych zarządzeń Wybickiego było pismo zastępcy ministra skarbu pana Węgleński,ego wysłane z Torunia 10 maja 9) na żądanie gen. Dąbrowskiego, który udając się do Poznania, celem zorganizowania powstańczego korpusu wielkopolskiego, w twierdzy tej był obecny 8 maja. W piśmie tem Węgleńs:ki zalecał złączyć fundusze skarbowe departamentów poznańskiego i kaliskiego i wspólną utworzyć kasę w Poznaniu, celem opłacania tworzącego się tutaj wojska. Zaznaczał jednak Minister Skarbu, iż dochody solne i koronne mogą być użyte jedynie za jego' zgodą i specjalnem z,ezwoleniem. Podobnej 'treści pismo otrzymał również prefekt kaliski Antoni Garczyński, nie prędzej przecie miał wypełnić rozkaz, aż otrzyma z Poznania 'wiad'omość, którą drogą można to uczynić najbezpieczniej. Był to okres ciężki. Wróg zagrażał Poznaniowi osłanianemu pr<!.ez nieliczne polskie oddziałki" a komendant polski liczył się z ewentualnem odstąpieniem. Nie dziw więc, że niety1ko z innych departament6w nie ściągano kas, ale i własną ust1!lięto Za granicę. Dopiero po rozbiciu huzarów Gartenburga pod Kwieciszewem w dniu 11 maja 'przez oddział płka. Cedrows'kiego i po wyraźnej zmianie dyrekcji marszu korpusu austrjackiego z ,Poznania na Toruń, postanowił Wybicki pościągać 'ka,sy. W dniu 14 majalO) wezwała prefektura poznańska asesora Sławińskiego, aby powrócił z Głogowy wraz z kasą departamentową, z którą schrDnił się do tego miasta. J.ednocześnie wzywał Poniński prefekta Gar,czyński'ego w Kaliszu, ażeby Wysłał pieniądze. Jako natbezpieczniejszy 'Wskazywał trakt na Dobrzy

8) Archiwum Państwowe w p()ozmwiu, Pref. po-Zll. 1748 i 1749, 9) Archiwrum PańlstwOIWe w Poznaniu, Prer. po(ln. 1749, f. 310) Archiwum PańsW'olWe w POl!laniu.. Pref. pozn. 1749, f. 5--6.

fi

KRONIKA MIASTA POZNANIA.

cę, Koźmin, Borek, Dolsk, Czempin i Mosinę. W każdej z wymenionycb miejscowości stała straż złożona z, 30 konnych, gdyby zaś trakt został zagrożony pr'zez patrol,e nieprzyjacielskie, prefektura poznańska miała o tem zar,az powiadomić. Gromadząc kapitały wezwano rówmeż deputację ceł i akcyzy w Poznaniu, aby swe dochody przekazała do kasy departamentowej na żołd dla wolska z pod komendy gen. Dąbrowskiego. Łącznie z te mi zarządzeniami gromadzenia funduszów na żołd i ekwipunek zamianował Dąbrowski szefa bataljonu Leopolda Reinholda 11) maj,orem formującego się pułku strzelców ,.z obowiązkiem czynienia służby majora legji w departamencie poznańskim formującej się" 12). · Od tego momentu w szybszem tempie zaczęto uż)"wać pieniędzy na wojsko i to nietylko na żołd. Oto 19 maja ppłk. Trembicki bierze 4000 zł na "potrzebę woj'ska", a poprzednio 16 maja mjr. Reinhold na "ubiór wojska" - 12.000 zł, zaś liwerant Wolf Falk za "efekta na 6000 ludzi" - 52.357 zł. 15 gr. 13).

Trudno dojść kim jest ów ppłk. Trembicki, Stanisław Trębkki, jeden z naj,zdolnie'jszych generałów Królestwa Polskiego był 'W owym czasie kptnem i adjutantem przy gen. Kamienieckim, a od 18. X. 1809 przechodzi do 2 p. p., trudno więc przypuścić, aby to on był. Kazim'erz Trębicki wszedł w służbę dopiero w 1812 r. jako ppr. Innych oficerów tego nazwiska listy oficeró,w opublikowane przez Gembarzews'kiego Wojsko Polskie -- 1807--1814 - Warszawa 1912 - nie podają.

Wpra:wdzie Poninski miał pewne obawy, czy tak istotnie należy czynić, sko1"o w dniu 16 maja zwracał się do zastępcy ministra skarbu Węgleńskiego 14 ) o wyrażenie swej opinj'i w sprawie opłacania i ekwipowania woj'Ska. Miał bowiem wyda;wać z kasy departamentu na żołd dla 'Wojska regularnego, "lecz gdy... gen. Dąbrowsk nowe reimenta z powstania formować umyślił i już dnia wczorajszego i dzisiejszego liwerantowi z,a sukno 6.000 z,ł i na opłaty rzemieślników i inne nieprz,ewidziane ekspensa drugie 6.000 zł rekwi:rował.... zatem prosić muszę, abyś

") Pop!'zeu1l10 Ibył kO[!lendantem placu w Błoniu, od 19. VII. 1809 m;r. 15 p. p. KalwaJer pdskiego k,.zyż8,. wo'js'kowego, od 18, XII. lS16 prze<3zedł do Ikorpll'Il weteranów.

12) Archiwilua:. Pań£twow3 Wi Poznaniu, P.ref. pOlzn. 1749. f. 21.

13) Arc.hi.WiL!:l'l Pnlstw.vl\ve JW: Poznaniu, Pref. pozn. 1749, f. 89, U) A'1'chiwul!l'. Państw'O/\ve w Pm!laniu, Prf:f, pozn. 1749, f. 9--11.