JAN ZAŁUBSKI

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1977.04/06 R.45 Nr2

Czas czytania: ok. 26 min.

BUDOWA TRASY E-8 W LATACH 1974 - 1975 (Odcinek miejski - zachodni)

Gigantycznych rozmiarów tablica informacyjna ustawiona na osiemnastym kilometrze drogi wiodącej do Poznania

W UKŁADZIE komunikacyjnym Poznania Trasa E-8 spełnia ważną rolę jako droga międzynarodowa wschód-zachód, łącząca Moskwę przez Warszawę z Berlinem. Wzrastające w szybkim tempie przewozy krajowe i międzynarodowe na tym właśnie szlaku zmuszały do podjęcia i zakończenia w maksymalnie krótkim czasie przebudowy nawierzchni, zwiększenia przepustowości całej Trasy, poprawy bezpieczeń - stwa i wygody jazdy. Budowę rozpoczęto w 1972 r. modernizacją odcinka wschodniego Trasy długości ok. 45 km, w tym w granicach miasta długości 6,5 km. Dokonana w latach 1974- 1975 przebudowa zachodniego wylotu Trasy E-8 od zbiegu al. Polskiej z ul. Dąbrowskiego do Tarnowa Podgórnego jest przykładem właściwie pojętej koncentracji robót, która przyniosła szybko oczekiwane efekty. Odcinek zachodni Trasy E-8 ma długość 17,6 km; z tego w granicach administracyjnych Poznania 5,9 km. Decyzja o rozpoczęciu budowy zapadła w dniu 26 czerwca 1974 r. Podejmując ją, władze polityczne i administracyjne województwa poznańskiego i miasta wyznaczyły jako koordynatora całej inwestycji Wojewódzki Zarząd Dróg Publicznych, a od dnia 1 lipca 1975 r. - w wyniku reorganizacji administracji państwowej - Dyrekcję Okręgową Dróg Publicznych. Inwestorem odcinka miejskiego był Zarząd Dróg i Mostów.

Prace projektowe wykonywano sukcesywnie, głównie w pracowniach Biura Projektów Budownictwa Komunalnego, co pozwalało na maksymalne przyspieszenie

Jan Za lu bski

. . . . . . ,«""-',.. >. .. ?

. '

....

- v

.' "

'....-.

.,_1 .

. ....

. \1' , .. _ .

* "W - -

Ic:Ur.-S-'

Zachodni odcinek miejski Trasy E-8. Początek robót ziemnych. Zdjęcie wykonane we · wrześniu 1974 r.

rozpoczęcia robót drogowych. Wojewódzki Zarząd Dróg Publicznych przedstawił skonsultowane z Centralnym Zarządem Dróg Publicznych w Warszawie wytyczne, na podstawie których można było przystąpić do projektowania na podstawie uproszczonych założeń techniczno-ekonomicznych. Funkcje głównego koordynatora w projektowaniu spełniał inż. Stanisław Lewandowski z Biura Projektów Budownictwa Komunalnego, a głównymi projektantami Trasy byli: inż. Mieczysław Przepiorą (odcinek od granic miasta do ul. Lutyckiej) oraz inż. Norbert Klekotta (odcinek od ul. Lutyckiej do al. Polskiej). Głównym projektantem obiektów inżynierskich był mgr inż. Bogumir Wołowczyk. Ważnym momentem w historii budowy było spotkanie specjalistów w dniu

Budowa tunelu drogowego przy al. Polskiej. Rozpoczęcie robót we wrześniu 1974 f.

r J,. -' I --'\ \

SMOCHOWICE

I II

STRZESlYN \ I

UGO'II'SkA Ii I

II

LI; 0.00 1151('"

Ul SIANOWSKA

I("'R NSł: J,.

lBf PRZEŻM1ERO\tv'O \ \ 4,\ \ \

'« :.::: VI n. O '" U ....I -'

A.

\.

" +

'" :.

4'; :.: VJ .J D O Z t} ....I

MUSZKO \If J(J,.

[MR(()l'o.tCZl'łłSlI:jl 4'; I

IIJ,.

\ Ul DĄ8ROWS": EGO

O...lkOI'r...U.

-' ::>

..o::( o a: B j

JCŻYCC

Ul WE.JHERI).II:;,KA

o:

-=: i ot ;:.! <1: :.: > D CI: ;j" SYTKOWO -' ::IśL'< S\?--1 €

,\G ) ł...

JEZIORO

RUSĄtkAc. I'N\Gv ocy..o s\-Nf!YSTRZ CI< J,. ;!

.( :><:: VJ ...J o 11.

""I;

Ul u.RN ECKA

UL MARGOHINSK....

W"llOTQNA

SrnOoW,I,

.. ! i i g

SZTBOWCOW.ł.

o\..

Szkic zachodniego odcinka miejskiego Trasy E-8 U góry od granicy miasta do skrzyżowania ulicy Dąbrowskiego z ul Lutycką U dołu od skrzyżowania ul Lutyckie] z ul. Dąbrowskiego do skrzyżowania ul Dąbrowskiego z al. Polską

25 lipca 1974 r., na którym koordynator budowy przedst&wił władzom politycznym i gospodarczym proponowanych wykonawców robót - kilkadziesiąt przedsiębiorstw o różnych specjalnościach, działających w mieście i poza jego granicami. W dzienniku budowy zapisano jako rozpoczęcie robót na odcinku pozamiejskim dzień 15 października 1974 r. W obrębie Poznania przystąpiono do prac w listopadzie tegoż roku. Z dniem 5 października zamknięty został ruch kołowy przez plac przyszłej budowy od al. Polskiej do Przeźmierowa. Wywołało to przejściowe kłopoty komunikacyjne w mieście. Ruch tranzytowy do Warszawy i Łodzi z kierunku Szczecina i Berlina (Niemiecka Republika Demokratyczna), omijający Poznań ulicą Lutycką, został skierowany na Trasę Hetmańską, czyli nieomal do śródmieścia. Zgodnie z zarządzeniem Wydziału Komunikacji odcinek ul. Dąbrowskiego (od ul. Szpitalnej do al. Polskiej) dostępny był tylko dla ruchu lokalnego, natomiast pojazdy zmierzające w kierunku Szczecina kierowano ulicami: Przybyszewskiego, Świerczewskiego, a za lotniskiem na Ławicy nowo zbudowaną ul. Rynkową. Dla samochodów jadących tranzytem do Wrocławia zbudowano dodatkowy odcinek ul. Rynkowej od Świerczewskiego, za Laskiem Marcelińskim do Grunwaldzkiej w Junikowie, stąd przez Fabiano wo do Głogowskiej. Najbardziej kontrowersyjny był przejazd wąskim tunelem pod torami kolejowymi na Trasie Hetmańskiej, który mógł się dać we znaki niektórym kierowcom, zwłaszcza prowadzącym ciężarówki. Aby zapobiec ewentualnemu zakorkowaniu i uszkodzeniu sieci tramwajowej w tunelu, zbudowano na Trasie Hetmańskiej specjalne bramki, kontrolujące dopuszczalne gabaryty pojazdów. Jeżeli ich wysokość przekraczała dopuszczalną, to czujniki włączały czerwone światła sygnalizatora. Komunikacja miejska autobusowa do Smochowic, Krzyżownik, Przeźmierowa i Tarnowa Podgórnego pozostała bez zmian.

Dokumentację techniczną budowy przekazywano wykonawcom sukcesywnie, w miarę gotowości poszczególnych jej fragmentów. Metoda ta, choć odbiegająca od normalnych zasad projektowania, na tej budowie była jednym z czynników, umożliwiających nie tylko realizację bez zahamowań, ale także skracanie cykli robót. Zachodni odcinek Trasy E-8 został zaprojektowany i wykonany jako droga szybkiego ruchu z założeniem szybkości projektowej 100 km na godzinę. Na terenie otwartym (od Przeźmierowa do Tarnowa Podgórnego) osiągnięcie pożądanych parametrów technicznych było prostsze niż na odcinku od Lutyckiej do Przeźmierowa. Tutaj zastosowano dla promieni łuków poziomych i pionowych wielkości minimalne.

Fragment Trasy od al. Polskiej do ul. Lutyckiej wykonany został w parametrach ulicy miejskiej P II. Decyzja o przekształceniu zachodniego wylotu Trasy E-8 w drogę szybkiego ruchu zobowiązywała do uznania kilku generalnych zasad. Przede wszystkim należało wyłączyć z trasy głównej ruch pieszy i zaprzęgów. W tym celu wybudowano system dróg zbiorczych, chodników oraz ciągów pieszo-jezdnych. Wszystkie skrzyżowania trasy głównej z drogami podporządkowanymi wykonano w dwóch poziomach. Na odcinku miejskim także przejścia dla pieszych rozwiązano bezkolizyjnie. Taka koncepcja zadecydowała o tym, że na Trasie powstało wyjątkowo dużo obiektów inżynierskich. W granicach miasta powstały: dwa tunele jezdne wykonane w wykopie otwartym, trzy wiadukty drogowe i pięć przejść podziemnych dla pieszych. Tunele jezdne zbudowano na wysokości al. Polskiej i ul. Lutyckiej. Zostały one posadowione na ławach betonowych lub na stopach fundamentowych prefabrykowanych. Zastosowano prefabrykowane ściany oporowe o zmiennej szerokości. W obu tunelach wykorzystano żelbetowe prefabrykowane podpory; w tunelu przy al. Pola Kronika Miasta Poznania 2(T7

Jan Zalubskiskiej są to duże podpory słupowe, a przy ul. Lutyckiej - w kształcie litery V. U strój nośny tunelu przy al. Polskiej tworzą belki strunobetonowe typu "Płońsk", natomiast przy Lutyckiej - stalowe blachownice. Z siedmiu zbudowanych wiaduktów, trzy znajdują się w granicach Poznania. Wiadukty pozamiejskie i miejskie różnią się technologią wykonania. Wiadukty miejskie posadowiono na palach typu "Franki". Dwuprzęsłowy ustrój nośny tworzą belki strunobetonowe. Podstawę całego systemu konstrukcyjnego tych wiaduktów tworzą elementy typu "Płońsk" odpowiednio modyfikowane. Wszystkie przejścia dla pieszych wykonane zostały przede wszystkim metodą prefabrykacji, w niewielkiej zaś części elementów "na mokro". Z prefabrykatów zbudowano ławy fundamentowe, ściany, mury oporowe, schody oraz stropy. Na mokro powstały biegi schodów, fragmenty ścian, nadbeton na belkach stropowych. Tunele, tworzące przejścia dla pieszych, mają długość od 24 do 60 m, szerokość <w świetle) - 6 fi i wysokość 2,80 fi.

Już pierwsze notatki w gazetach poznańskich o rozpoczęciu przebudowy zachodniego odcinka Trasy E-8 skierowały uwagę na ten obiekt. Szczególne i zrozumiałe zainteresowanie wykazywali poznaniacy zamieszkali w sąsiedztwie Trasy, zwłaszcza właściciele i lokatorzy domów położonych wzdłuż ul. Dąbrowskiego. Ostatecznie wyburzone zostały nieruchomości przy ul. Biebrzańskiej nr 8; Dąbrowskiego nr 247, 335, 350, 362, 370, 372, 374, 376, 423, 436, 438, 442, 444, 446, 450, 454, 456, 515/517, 550, 552; Przelot nr 7, 13/15, 25, 37; Santockiej nr 4; Tatrzańskiej 30; Wiślanej nr 44, 66 i 62a.

Obawiano się całkowitego zamknięcia na czas robót ruchu kołowego ulicą Dąbrowskiego, zakłóceń w funkcjonowaniu podstawowych urządzeń komunalnych, takich jak sieć wodociągowa, kanalizacyjna, gazowa <<i energetyczna, utrudnień w łączności telefonicznej. Dzięki właściwej organizacji robót, pełnej mobilizacji wykonawców, udało się zredukować wszelkie uciążliwości do minimum. Osoby, które ze względu na miejsce zamieszkania musiały korzystać z przejazdu przebudowanym odcinkiem ul. Dąbrowskiego bądź jej przedłużeniem poza granicą miasta, otrzymały specjalne przepustki. Korzystały z takich przepustek także środki komunikacji zbiorowej oraz pojazdy specjalne (pogotowia ratunkowego, straży pożarnej, służby drogowej Milicji Obywatelskiej). Przez cały czas robót funkcjonowała równolegle z trasą budowy komunikacja autobusowa, zbudowano bowiem prowizoryczne objazdy. Podobnie - tymczasowa linia telefoniczna umożliwiała łączność indywidualnym abonentom w okresie przebudowy instalacji stałej. O konieczności wyłączenia z pracy linii energetycznych, gazowych i urządzeń wodociągowych uprzedzano każdorazowo mieszkańców. Prace na tych obiektach traktowano jako niezmiernie pilne i czas ich trwania maksymalnie skracano. Przyjęto zasadę włączania oświetlenia ulicznego na każdym przebudowanym odcinku zaraz po ukończeniu. Nigdy nie prowadzono prac równocześnie na obu jezdniach. Dzięki temu zachowano przez cały czas przebudowy możliwości przejazdu i zaparkowania samochodów. Tempo robót narzucone przez inwestorów i wykonawców nie było więc jedynie ambicjonalną sprawą dotrzymania terminu budowy, lecz miało także na celu skrócenie uciążliwego dla mieszkańców rozgardiaszu. Gdyby pracowano według powszechnie aprobowanych norm czasu, przebudowa zachodniego odcinka Trasy E-8 musiałaby trwać blisko cztery lata. Właściwe roboty drogowe stanowiły 45*/0 wartości robót budowlano-montażo gowy przy al. Polskiej.

Zgarniarki Rejonu Budowy Dróg i Mostów wykonują roboty ziemne. Zdjęcie wykonane w czerwcu 1975 r.

'<* - » fAm UM ż*żśMX*f&m ( : -1 y * ?* [- ;;;. )fWA. :AyAA.A; \ ", "r"''''zi . -.

fll18 ; '?C?* Wślmż -:>y EmM AA .

Roboty ziemne w pobliżu wiad uktu żelbetowego przy ul. Słupskiej pod koniec października 1975 r. Przy pracy betoniarze z brygady Antoniego Dama i cieśle z zespołu Kazimierza Radziejewskiego z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr l

Budowa wiaduktu żelbetowego przy ul. Słupskiej. Widoczny na zdjęciu budynek mieszkalny nie istnieje. Zdjęcie wykonane w drugiej połowie kwietnia 1975 r

III «I drogowego przy al. Polskiej w czerwcu 1975 r.

Brygada Stanisława Maćkowiaka z Rejonu Budowy Dróg i Mostów układa podbudowę z betonu cementowego w okolicach wiaduktu żelbetowego przy ul. Słupskiej. Zdjęcie wykonane w drugiej połowie kwietnia 1975 r.

Jan Załubski

Jarosław Zakrzewski i Jerzy Ciemniak z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr l dokonują rozdeskowania wieńców murów oporowych strony południowej tunelu drogowego przy al. Polskiej. Zdjęcie wykonane pod koniec października 1975 r.

Plac budowy tunelu drogowego przy al. Polskiej w drugiej połowie kwietnia 1975 r.

I\fi

LSJAf Jarosław Zakrzewski (na planie) z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa przemysłowego Nr l przy deskowaniu oraz zbrojeniu wieńca tunelu drogowego przy al. Polskiej.

Pracownicy Przedsiębiorstwa Robót Kolejowych Nr 10; od lewej: cieśla Edward Skrzydlewski, betoniarze Franciszek Pawlak i Wiktor Musialski z brygady majstra Grzegorza Parczuka pracują przy zbrojeniu przyczółków tunelu drogowego z przejściem dla pieszych przy ul. Przelot. Kierownikiem budowy był inż Marian Pszonka. Zdjęcie wykonane w drugiej połowie kwietnia 1975 r.

Jan Zalubski

wych. Na tę pozycję składa się produkcja 150 000 ton masy bitumicznej, 40 kilometrów krawężników, 25 000 m S chudego betonu i roboty ziemne - 1200 000 m 3 wykopów i nasypów. Roboty ziemne, ze względu na ich duży zakres, prowadzono od początku przez całą dobę. Wydajność dobowa wahała się od 1000 do 5000 m 3 . Roboty ziemne na odcinku pozamiejskim osiągnęły wielkość 416 000 m 3 , co oznacza, że największe rozmiary przypadły na odcinek miejski. Dolną warstwę podbudowy jezdni wykonano metodą mechanicznej stabilizacji gruntu cementem. Zastosowano tu projekt racjonalizatorski pomysłu trzech pracowników budowy z Rejonu Budowy Dróg i Mostów w Poznaniu: Franciszka Hałasa <kierownik odcinka), Jana Paszkę (technik) i Alfonsa Plewczyńskiego (operator).

Projekt polegał na przystosowaniu do stabilizacji gruntu rozsypywacza rolniczego " Tytan". Dzięki niemu możliwe okazało się równomierne rozściełanie cementu na całej budowanej nawierzchni. Pomysł pozwolił na zaoszczędzenie kilkuset tysięcy roboczogodzin, a ponadto wyeliminował, po raz pierwszy w tak masowej skali, użycie cementu z worków papierowych. Cement bowiem mógł być dostarczany na budowę samochodami prosto z silosów. Masę bitumiczną na nawierzchnię dostarczały z początku trzy otaczarki. Wspomagał je później zespół do otaczania "Teltomat" o wydajności sto ton na godzinę produkcji Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Masę rozścielano na nawierzchni przy pomocy zakupionej na Międzynarodowych Targach Poznańskich angielskiej maszyny typu "Blaw Knok". Jej podstawową zaletą jest duża szerokość pasa, na którym masa może być równocześnie układana. Trasa na całym odcinku miejskim została oświetlona. Zastosowano typowe stalowe słupy z oprawami rtęciowymi. Węzły komunikacyjne otrzymały dodatkowe oświetlenie w postaci kandelabrów o wysokości 21 m. Odcinki włączeń i wyłączeń z głównej drogi oświetlono lampami rtęciowymi umieszczonymi na słupach żelbetowych. Elementem zwiększającym bezpieczeństwo jazdy zmodernizowaną Trasą są bariery ze sprężystej stali, założone dwu- bądź jednostronnie od ul. Lutyckiej do Swadzimia oraz na wszystkich węzłach.

Znaki nakazu, zakazu oraz funkcyjne otrzymały większe wymiary niż znaki stosowane w mieście. W czasie robót starano się zachować możliwie najwięcej zielonych połaci, ale nie wszędzie było to możliwe. Toteż wiosną 1976 r. posadzono w pobliżu arterii wiele drzew i krzewów, obsiano skarpy trawą. Dla poprawy estetyki całej Trasy zaprojektowano w miejsce dawnych, nie zawsze odpowiednio wykonanych i utrzymanych parkanów przed domami - parkany jednolite na podmurówce. W lutym 1975 r. budowa znajdowała się w stanie wysokiego zaawansowania, szczególnie przy wiaduktach i tunelach. Pełną parą przebiegały roboty instalacyjne przy układaniu podziemnych linii telekomunikacyjnych i sieci wodno-kanalizacyjnej. W tym czasie pracowało na budowie ok. pięciuset pracowników i czterdzieści ciężkich maszyn. Przebieg budowy wizytował w dniu 26 lutego 1975 r. bawiący w Poznaniu członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, wicepremier Mieczysław Jagielski. Gościowi towarzyszyli: I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jerzy Zasada i sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Alfred Kowalski, wojewoda poznański Tadeusz Grabski i prezydent Poznania Stanisław Cozaś. Informacji na temat stanu budowy udzielał zastępca dyrektora Dyrekcji Okręgowej Dróg Publicznych Andrzej Patalas.

RADA BUDOWY

Ip«

Zygmunt Antoszak

Marian Bandurski

Alfred Batura

Al

Gustaw Ciula

Błażej Durski

Bogusław Hołdernymm J

· ni

Jan Jackowski

Marian J arczewski

Tadeusz Kaługa

Jan Za łubskii I i %

W 111\.1\.

Mi

Edmnud Karolewski

Miron Kolasiński

Eugeniusz Kolny

Mieczysław Kończai

Antoni Koszewski

Dionizy Koziński

Eugeniusz Kwiatkowski

Stanisław Lesner

Stanisław Lewandowski

2?

· ... W

ŚSŚŚBP SLM

Tadeusz Lisewski

Alojzy Łuczak

Stanisław Maślak

Bolesław Matella

Jan Mielcarek

Andrzej Patalas n

Andrzej Pawlicki

Jan Pieprzycki

Edward Pindur

Jan Załubski

Romuald pierunek

Gerard Siegmueller

Kazimierz Skorża

Henryk Smoczyński

Cyryl Sowiński

Henryk Stawniak

Tadeusz Stelmaszyk

Henryk Storczyk

Wmm Andrzej Straszewski

Stanislaw Tschuschke

Józef Walerian

Włodzimierz Wendowski

Gerard Zapaśnik

Alfred Tomaszewski

Antoni Wągrowski

Bogdan Zastawny

Jan Za łubski

· i i ,

,,, '4

I IIJ

Mm;

Józef Zimny

Marian Żurawik

Mantaż stalowej balustrady strony południowej tunelu drogowego przy al. Polskiej. Na zdjęciu po prawej slusarze-spawacze Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr l (od lewej): brygadzista Leon J eliński oraz Józef Malczak i Henryk Murcha. Po prawej - cieśle Franciszek Zimoń i Wacław Dziubek wykonują deskowanie belki czołowej tunelu. Zdjęcie wykonane pod koniec października 1975 r.

Pracownicy Rejonu Budowy Dróg i Mostów (od lewej): Kazimierz Konieczny, Czesław Łażewski, Jan Duszczak i Marian Marczewski przy pracy nad przygotowaniem koryta ziemnego pod podbudowę z chudego betonu w pobliżu osiedla Smochowice. Zdjęcie wykonane pod koniec kwietnia 1975 r.

Brygada Stanisława Maćkowiaka z Rejonu Budowy Dróg i Mostów zajęta wykonywaniem podbudowy z chudego betonu na odcinku od ul. Santoekiej do Słupskiej. Od lewej: Stanisław Kuźniak, Edmund Jaśkowiak, Marian Morszner, Stanisław Machnicki i Stanisław Maćkowiak. Zdjęcie wykonane pod koniec k vietnia 1975 r.

Jan Zalubski

KIEROWNICY ODCINKÓW BUDÓW

Mgr inż. Włodzimierz Bartkowiak Komunalne Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych

Mirosław Ber Okręgowy Zakład Transportu i Maszyn Drogowych w Poznaniu z siedzibą w Rogoźnie Wlkp.

Inż. Wojciech Błaszak Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal"

Jerzy Busza Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2

Przedsiębiorstwo Produkcji i Montażu Urządzeń Elektrycznych Budownictwa "Elektromomontaż"

Eugeniusz Hoeft Samodzielny Oddział Wykonawstwa Inwestycyjnego Zakładu" Energetycznego Poznań-Miasto

Jan Jarczyński Miejskie Przedsiębiorstwo Geodezyjno- Kartograficzne

Tadeusz Kaczmarek Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr l

Ryszard Kosonowski Poznańskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Montażowe "Pemus"

W A *Mgt

i*-

--i

Inż. Seweryn Kosowski Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Telekomunikacyjnych

Inż. Jędrzej Kroczyński Poznańskie Przedsiębiorstwo Informatyki Przemyślu Budowlanego "Etob"e Fi Inż. Olgierd Lubawy Woj ewódzki U rząd T elekomunikacji

Piotr Matuszczak Rejon Budowy Dróg i Mostów

Romuald Perz Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Lą.dowo- i Wodno-Inżynieryjnego "Hydrobudowa 7"

Marian Podymiak Rejon Budowy Dróg Mostów

Mieczysław Wojciechowski Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych "Hydro budowa-9"

Jan Zalubski

INSPEKTORZY

Mgr inż. Jan Antczak Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznych

Mgr inż. Mieczysiaw Bąk Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznych

Mgr »llZ. uozei Kołodziejczak Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznych

Mgr inż. Danuta Lisińska Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznych

Inż. Jarosław Marcinkowski Zarząd Dróg i Mostów

Inż. Kajetan Michalski Zarząd Dróg i Mostów

Mgr inż. Włodzimierz Popko Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznych

Jerzy Szawalia Zarząd Dróg i Mostów

Bogdan Zeiske Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznych

Dwaj elektromonterzy Przedsiębiorstwa Produkcji i Montażu Urządzeń Elektrycznych Budownictwa "Elektrornontaż" Andrzej Mikulski (z lewej) i Zdzisław Korasiak instalują podświetlony znak drogowy

Schody przejścia podziemnego przy ul. Tatrzańskiej. Malarz z Miejskiego Przedsiębiorstwa Remontowo- Budowlanego Nr 3 Władysław Izydorczak oczyszcza z rdzy przerwy dylatacyjne, wykonane z ceownika stalowego, przed pomalowaniem farbą olejną. Zdjęcie wykonane pod koniec kwietnia 1975 r.

Jan Za łubśki

W dniu 19 lipca 1975 r. przebieg budowy Trasy wizytował wicepremier Alojzy Karkoszka w towarzystwie sekretarzy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjedno, czonej Partii Robotniczej Bogdana Gawrońskiego i Józefa Switają oraz wojewody poznańskiego Stanisława Cozasia i prezydenta Poznania Władysława Slebody. W dniu 3 listopada 1975 r. budowniczych Trasy odwiedził wicepremier i przewodniczący Komisji Planowania przy Radzie Ministrów Tadeusz Wrzaszczyk w towarzystwie I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Zasady i wojewody poznańskiego Stanisława Cozasia. W przeddzień otwarcia Konferencji Wojewódzkiej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (4 XI 1975) budowę Trasy wizytowali: członek Biura Politycznego, sekretarz Komitetu Centralnego Edward Babiuch, wiceminister Obrony Narodowej, generał broni Józef Urbanowicz, ambasador Polski w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich Zenon N owak w towarzystwie I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Jerzego Zasady i wojewody poznańskiego Stanisława Cozasia. Gośćmi na budowie bywali często członkowie kierownictwa Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z Jerzym Zasadą, nieomal codziennie - kierownik Wydziału Budownictwa Miron Kolasiński. Pod koniec kwietnia 1975 r. na odcinku miejskim budowy były już gotowe wszystkie podziemne przejścia dla pieszych za wyjątkiem przejścia przy ul. Tatrzańskiej. N a początku maja załoga Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 2 przystąpiła do budowy tunelu przy ul. Lutyckiej, z którego wyprowadzona będzie w przyszłości obwodnica omijająca miasto. Przejścia dla pieszych przy Burzanskiej i tunel przy al. Polskiej to robota ludzi z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 1, spośród których wyróżnili się: Leon J alinski, Jarosław Zakrzewski i Bronisław Wyrzykiewicz oraz mistrz budowy Albin Lorenc.

Wiadukt przy ul. Przelot jest dziełem Przedsiębiorstwa Robót Kolejowych Nr 10.

Z tego Przedsiębiorstwa do roboty zostali oddelegowani najlepsi pracownicy: brygadzista Edward Skrzydlewski, Aleksander Jan us oraz Wiktor Musialski, Franciszek Pawlak i Bronisław Smoczyński. "J est na tej trasie obiekt, który zasługuje na szczególną uwagę - pisał reporter «Gazety Zachodniej» (27 XI 1975, Nr 263) - tunel przy ul. Lutyckiej. Początkowo projektowano, że zostanie on wykonany w konstrukcji żelbetowej. Ale czas naglił, tym bardziej że warunki terenowe wymagały od budowniczych szczególnych parametrów technicznych. Otóż wszystkie dotychczasowe tabele krajowe przewidywały, że skrzyżowanie wiaduktu z jezdnią nie może być budowane pod mniejszym kątem niż 35 stopni. Ten na Trasie E-8 musiał być zbudowany pod kątem 32 stopnie [...] Podjęto ryzykowną, ale -. jak wykazała praktyka, jedynie słuszną decyzję budowy wiaduktu w oparciu o konstrukcję stalową. Wiele słów uznania należy się załodze poznańskiego «Mostostalu», która w rekordowo krótkim terminie przygotowała i zmontowała konstrukcję stalową". Następnie pod kierownictwem Jerzego Buszy do diieła zabrały się brygady Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 2, a wśród nich przodujący pracownicy Edmund Góralski i Jan So bisiak.

Późnym wieczorem dnia 24 listopada 1975 r. zakończyły się próby obciążenia konstrukcji na dwupoziomowym skrzyżowaniu Trasy z ulicą Lutycką. Trwające wiele godzin prace prowadził zespół czternastu specjalistów pod kierunkiem wicedyrektora Instytutu Inżynierii Lądowej Politechniki Poznańskiej prof. dra Andrzeja Ryżyńskiego. Tuż po zakończeniu pomiarów Andrzej Ryżyński powiedział reporterowi "Expressu Poznańskiego" (25 XI 1975): "Próbne obciążenie prowadzono

Rozściełacz asfaltu "Blaw- Knox" Rejonu Budowy Dróg i Mostów układa ostatnie metry dywanika. Robotą kieruje operator Maiian Kubiak (w środku). Fotografia wykonana 27 XI 1975 r.

metodą tradycyjną przy użyciu ciężkich, załadowanych pojazdów, ale za to pomiarów dokonano z zastosowaniem nowoczesnych przyrządów elektronowych, o które wzbogaciła się Politechnika: tzw. tensometry, zainstalowane na konstrukcji, połączone z aparaturą do odczytywania wyniku (samopiszące urządzenie) przy pomocy... 6 kilometrów kabli. Przy okazji wykonano też pomiary geodezyjne. I one dały pozytywny wynik". Budowa zachodniego odcinka Trasy E-8 była praktycznym sprawdzianem nowych metod zarządzania tego rodzaju inwestycjami. Wypadł on pomyślnie, czego najlepszym potwierdzeniem było ukończenie budowy o trzydzieści dwa miesiące wcześniej. Wyróżnić tu można kilka podstawowych elementów. Na plan pierwszy wysuwa się główny koordynator budowy z szerokimi kompetencjami w stosunku do wszystkich wykonawców. Funkcję tę pełnił mgr inż. Andrzej Patalas. Współpracowały z nim ściśle dwa zespoły inspektorów nadzoru oddelegowanych przez Wojewódzki Zarząd Dróg Publicznych i Zarząd Dróg i Mostów. Obie instytucje udzielały koordynatorowi pomocy w przygotowaniu dokumentacji, przeprowadzaniu wywłaszczeń i rozliczeń. Dyrektorzy naczelni przedsiębiorstw wykonawczych, inwestorów i instytucji współpracujących utworzyli Radę Budowy, której przewodniczył Andrzej Patalas. Rada zbierała się na posiedzenia raz w tygodniu. Rozpatrywano jedynie węzłowe problemy wymagające kolegialnej decyzji. Odbyły się sześćdziesiąt cztery posiedzenia. Kierownicy budów, kierownicy grup robót, odcinków, inspektorzy nadzoru i projektanci tworzyli Radę Kierowników Budów. Na posiedzeniach odbywanych dwa

Jan

Zalubski

Roboty wykończeniowe przy budowie wiaduktu stalowego przy ul. Lutyckiej pod koniec listopada 1975 r. Brygada ciesielska od lewej: Zdzisław Wiczling, Zygmunt Baranek i Edmund Góralski z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 2razy w tygodniu, z udziałem głównego koordynatora robót Andrzeja Patalasa, omawiano przede wszystkim zagadnienia, wymagające koordynacji wysiłku różnych przedsiębiorstw. N a czele Rady stał zastępca dyrektora do spraw budowy w Rejonie Budowy Dróg i Mostów w Poznaniu, tzn. generalnego wykonawcy robót, mgr inż. Andrzej Straszewski. W godzinach wieczornych organizowano odprawy robocze, w których uczestniczyli szefowie służb mechanicznych i kierownicy robót drogowych. Zależnie od potrzeb odbywały się narady doraźne, zwoływane dla omówienia pilnych problemów. N a budowie zastosowano w stopniu bezprecedensowym (gdy chodzi o roboty drogowe w Poznaniu) elektroniczną technikę obliczeniową. Korzystano z niej zarówno w przygotowywaniu planów realizacyjnych, jak i w procesie sterowania robotami. Przedsiębiorstwo Informatyki Budownictwa Etob w Poznaniu opracowało plan realizacji inwestycji (pri), oparty na programie realizacji (prokor) . Projekt

<mm*

Roboty wykończeniowe na wiadukcie stalowym przy ul. Lutyckiej. Przy - pracy cieśle z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 2 (od lewej): Leszek Gałążewski, Szymon Wawrzyniak i Leon Chojnacki. Zdjęcie wykonane w dniu 25 listopada 1975 r.

wsc przy ul. Bużańskiej. Zdjęcie wykonane latem 1975 r.

Ostatnie roboty betoniarskie na wiadukcie stalowym przy ul. Lutyckiej. Przy pracy betoniarze z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 2 (od lewej): Alojzy Sztrauch, Zenon Jasiński, Władysław Marszałek i Jan Sobisiak. Zdjęcie wykonane w dniu 25 listopada 1975

. : . . .... .. ....

y

Jan Zalubski

Rozsciełacz "Blaw-Knox" Rejonu Budowy Dróg i Mostów układa dywanik jezdni na odcinku od al. Polskiej do ul. Lutyckiej. Maszyną steruje (siedzący przy pulpicie) Piotr Mrozek. Stojący poniżej na desce rozscielacza Marian Szalek kontroluje prawidłowość transportu betonu asfaltowego na przenośnikach. Po prawej: Mieczysław Graczyk i Klemens Filipiak smarują łopaty olejem, aby przy ich pomocy układać ręcznie masę bitumiczną w miejscach, gdzie nie ułoży jej maszyna (np. przy krawężnikach). Posuwający się wolno "Blaw-Knox" popycha przed sobą samochód ciężarowy tatra, z którego skrzyni wysypuje się beton asfaltowy. Jest on magazynowany w tzw. koszu zsypowym rozscielacza, skąa za pomocą systemu przenośników taśmowych i ślimakowych dostaje się pod deskę wibracyjną, przy pomocy której jest Układany i zagęszczany, zdjęcie wykonane pod koniec października 1975 r.

26 lutego 1975 r. Członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partu Robotniczej, wicepremier Mieczysław Jagielski wizytuje przebieg budowy zachodniego odcinka Trasy E-8. N a zdjęciu od lewej: prezydent Poznania Stanisław Cozaś wicedyrektor Dyrekcji Okręgowej Dróg Publicznych mgr inż. Andrzej Patalas, Mieczysław Jagieiski, sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przewodniczący Rady Narodowej m. Poznania Alfred Kowalski, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jerzy Zasada, wojewoda poznański Tadeusz Grabski

Czyn społeczny słuchaczy Szkoły Podchorążych Pożarnictwa w dniu 16 listopada 1975 r.

Pracują w okolicach wiaduktu żelbetowego przy ul. Santockiej

Jan Zalubski

organizacji» robót opracował zespół pod kierownictwem mgra inż. Jędrzeja Kruczyńskiego. Dziś wiadomo, że metody poznańskie sprawdzone na budowie zachodniego odcinka Trasy E-8 zachęciły do stosowania ich najpierw przy budowie tzw. przejścia przez Częstochowę na drodze Warszawa- Katowice, a następnie przy budowie całej autostrady E-8 wschód-zachód. Autor pri, przygotowanego dla zachodniego odcinka Trasy E-8, współpracując z dwoma inżynierami drogowymi, miał za zadanie zebrać maksymalną ilość informacji o projektowanych robotach i terminach ich wykonania. Całe zadanie podzielono na czynności, których realizacja warunkowała jego ukończenie. Należało stworzyć naj efektywniejsze zasady koordynacji, uwzględniające terminy rozpoczynania i kończenia poszczególnych obiektów. W ustalonym dla całego zadania okresie realizacji, wydzielono wycinki czasu dla każdego przedsiębiorstwa wykonawczego, z pewnym marginesem czasu pozostającym w dyspozycji głównego koordynatora. T erminy zostały następnie skonsultowane ze wszystkimi uczestnikami procesu inwestycyjnego, a z chwilą ich akceptacji - stały się obowiązującą na budowie dyrektywą. Elektroniczna maszyna cyfrowa rozpisała program na poszczególnych wykonawców. Z chwilą podjęcia robót kontrolowano przy jej pomocy postępy w budowie obiektów, analizowano przyczyny zakłóceń w całym procesie inwestycyjnym, szukano najkorzystniejszych rozwiązań. Kierownictwo budowy stwierdziło, że prokor zdał doskonale egzamin w początkowej fazie robót, gdy komputerowy bank informacji otrzymał największą ilość danych od 20 000 do 30 000, a całe zadanie było jeszcze wykonawcom stosunkowo mało znane. Koszt budowy całego obiektu wyniósł ok. 850 min zł, z tego roboty budowlano-montażowe - 661,7 min zł. W ujęciu procentowym wygląda to tak: roboty drogowe - 36,5, obiekty inżynierskie - 34,4, przezbrojenie - 18,0 i roboty wykończeniowe 11,0. Odcinek miejski - aczkolwiek krótszy -. był z uwagi na liczne obiekty inżynierskie droższy w budowie. Odmiennie też kształtowały się proporcje udziału w kosztach. Tak więc roboty drogowe na odcinku miejskim wyniosły 25,4% kosztów budowy tego odcinka, obiekty inżynierskie - 42,3%, przezbrojenie - 21,7%, roboty wykończeniowe - 10,5%. W stosunku do zatwierdzonych założeń techniczno-ekonomicznych koszty nie zostały przekroczone, chociaż nastąpiły przesunięcia w poszczególnych działach. Wyższe od przewidywanych były koszty obiektów inżynierskich, mniejsze natomiast robót drogowych. Budowniczowie Trasy bardzo cenili sobie pomoc społeczną. Nieomal co tydzień na budowie zjawiały się setki ochotników, a łączna wartość pracy oszacowana została na ok. półtora miliona zł. Masowe czyny społeczne zainaugurowała "Niedziela Czynu Partyjnego" w dniu 16 maja 1975 r. Długa jest lista przedsiębiorstw i instytucji, których załogi pracowały przy budowie zachodniego odcinka Trasy E-8. Prawie w każdą niedzielę można tam było spotkać grupy ludzi, zajmujących się głównie robotami ziemnymi, porządkowaniem zakończonych już poszczególnych odcinków, sadzeniem drzew i krzewów. Bardzo ofiarnie pracowali oficerowie, podoficerowie i żołnierze z Dowództwa Wojsk Lotniczych, milicjanci i przedstawiciele innych grup zawodowych. Sporo w każdą niedzielę było młodzieży szkół licealnych i zawodowych. W dniu 6 grudnia 1975 r. odbyło się uroczyste przekazanie do eksploatacji przebudowanego i zmodernizowanego odcinka zachodniego Trasy E-8. Obiekt powstał w ciągu 14,5 miesiąca, a cykl normatywny dla takiej budowy wynosi czterdzieści sześć miesięcy. Oddając do ruchu w tak przyspieszonym terminie nowoczesną

Tablica pamiątkowa umieszczona w tunelu drogowym przy al. Polskiej. Wyryto na niej następujący tekst: "Dla uczczenia VII Zjazdu PZPR, dzięki. ofiarności i wielkiemu zaangażowaniu załóg przedsiębiorstw drogowych i budowlanych oraz pomocy mieszkańców miasta Poznania, przekazany został do użytku społeczeństwa w terminie skróconym o 32 miesiące, ten odcinek drogowy Trasy E-8 Poznań- Tarnowo Podgórne. Poznań, dnia 6 grudnia 1975 r."l wmwf%1C\ mmmm.

* Ul nlmm

Afe tmmm@ m-m mmit S' mntŁ m tiixxw mmmmm-, M mlmtm o %t wmm im mmarn mmm nm t<t m.mś - mmm itmk&karterię drogowcy Poznania i Wielkopolski uczcili VII Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

Uroczystość, która odbyła się pod wiaduktem al. Polskiej, zgromadziła budowniczych Trasy E-8 oraz oddawanych tego dnia do użytku szpitali. Przybyło kilkuset przodujących robotników, techników i inżynierów, przedstawiciele biur projektowych i załóg przedsiębiorstw wykonawczych. Gorącymi oklaskami zebrani powitali przedstawicieli władz partyjnych i państwowych: wicepremiera i przewodniczącego

Uroczystość przekazania do użytku zachodniego wylotu Trasy E-8 w dniu 6 grudnia 1975 r. w tunelu drogowym al. Polskiej. Meldunek o zakończeniu budowy składa wicepremierowi Tadeuszowi Wrzaszczykowi dyrektor naczelny Dyrekcji Okręgowej Dróg Publicznych inż.

Eugeniusz Kwiatkowski.

Stoją od lewej: Jarosław Zakrzewski, brygadzista ciesielski z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr l, inż. Eugeniusz Kwiatkowski, mgr inż. Andrzej Patalas, zastępca dyrektora Dyrekcji okręgowej Dróg Publicznych, Henryk Wawrzyniak robotnik Rejonu Budowy Dróg i Mostów w Poznaniu

Jan Za łubski

Komisji Planowania przy Radzie Ministrów Tadeusza Wrzaszczyka i ministra komunikacji Mieczysława Zajfryda, I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Zasadę i wojewodę poznańskiego Stanisława Cozasia. Meldunek o zakończeniu budowy złożył dyrektor naczelny Dyrekcji Okręgowej Dróg Publicznych inż. Eugeniusz Kwiatkowski w towarzystwie swego zastępcy Andrzeja Patalasa oraz cieśli z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 1 Jarosława Zakrzewskiego i robotnika z Rejonu Budowy Dróg i Mostów w Poznaniu Henryka Wawrzyniaka. Eugeniusz Kwiatkowski odczytał także tekst listu do I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Gierka:

W przededniu VII Zjazdu Partii składamy Wam, meldunek o przedterminowym wykonaniu i oddaniu do trowego odcinka międzYnarodowej drogi E-8, u wylotu nania. Budowa obejmowała wykonanie dwóch jezdni, siedmiu wiaduktów, sześciu przeJsc podziemnych i dwóch tuneli jezdnych łącznie Z przebudową systemów: energetycznego, telekomunikacyjnego, wodno-kanalizacyjnego i gazowego. Informujemy Was, iż prace budowlane tej drogi rozpoczęto we wrześniu 1974 r., płanując ich wykonanie w okresie czterdziestu sześciu miesięcy. Dzięki zobowiązaniom załóg podjętych dla uczczenia VII Zjazdu naszej Partii, całość prac zrealizowano w ciągu czternastu miesięcy. Do przedterminowej realizacji przyczYniły się również inspirowane przez instancje partyjne czyny społeczne mieszkańców Poznania i województwa poznańskiego, którzY w sumie przepracowali 180 000 godzin. Nowa trasa jest jednym Z fragmentów dorobku ludzi województwa poznańskiego, jakim witamy VII Zjazd naszej Partii. Meldujemy, iż równolegle przekazujemy użytkownikom pod zagospodarowanie dwa szpitale. W Puszczykowie wykonany o czternaście miesięcy krócej i w Poznaniu o siedem miesięcy. Umożliwi to znacznie wcześniejsze niż planowano udostępnienie obiektów służbie zdrowia. Zapewniamy Was równoczesnze, iż mieszkańcy województwa poznańskiego zrobią wszystko, by w pełni zrealizować uchwały VII Zjazdu Partii, by pomnażać wspólny dorobek naszej Ludowej Ojczyzny.

Towarzyszu I Sekretarzu, użytku osiemnastokilomezachodniego miasta Poz

List do Edwarda Gierka przyjęty został przez uczestników długo nie milknącymi oklaskami. Zwracając się do zebranych wojewoda poznański Stanisław Cozaś podkreślił, że klasa robotnicza Poznania wytężoną pracą, przedterminową realizacją podjętych zobowiązań powitała VII Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Przekazywana do ruchu Trasa, dzieło robotników i inteligencji technicznej, jest darem społeczeństwa poznańskiego dla Partii ofiarowanym w przeddzień jej Zjazdu. Stanisław Cozaś podziękował wszystkim budowniczym. Wicepremier Tadeusz Wrzaszczyk serdecznie podziękował w imieniu Rządu za przedterminowe oddanie do użytku ważnego i bardzo potrzebnego obiektu komunikacyjnego. Następnie przodujący projektanci i budowniczowie Trasy udekorowani zostali wysokimi odznaczeniami państwowymi oraz Odznakami Honorowymi Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego". Aktu dekoracji dokonali: Tadeusz Wrzaszczyk, Jerzy Zasada i Stanisław Cozaś. Krzyżami Kawalerskimi Orderu Odrodzenia udekorowani zostali: Florian Ko

G RUSZCZVN

Projektowana trasa połnocno-obwodowałącki (Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznych), Stanisław Kozerski (Rejon Dróg Publicznych w Szamotułach), Edward Kuczyński (Rejon Dróg Publicznych w Nowym Tomyślu), Stanisław Maślak (Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2), Zbigniew Siudowski (Przedsiębiorstwo Produkcji i Montażu Urządzeń Elektrycznych Budownictwa "Elektromontaż"), Edward Sobucki (Zakład Energetyczny Poznań-Miasto). Stanisław Szturemski (Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Lądowo- i Wodno-Inżynieryjnego "Hydrobudowa 7"). Złotymi Krzyżami Zasługi: Jerzy Busza (Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2), Aleksander Górski (Samodzielny Oddział Wykonawstwa Inwestycyjnego "Zakładu Energetycznego Poznań-Miasto), Stanisław Grześkowiak (Poznańskie Przedsiębiorstwo Transportowe Budownictwa "Transbud") , Bogus z Kukawa (Samodzielny Oddział Wykonawstwa Zakładu Energetycznego Poznań-Miasto), Franciszek Nowaczyk (Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodno-Kanalizacyjnych), Bolesław Olech (Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Telekomunikacyjnych), Henryk Pacholak (Rejon Dróg Publicznych w Nowym Tomyślu), Franciszek Pawlak (Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10), Mieczysław Przepiorą (Biuro Proj ektów Budownictwa Komunalnego) , Józef Walerian (Okręgowy Zakład Transportu i Maszyn Drogowych w Rogoźnie).

Srebrnymi Krzyżami Zasługi: Zygmunt Antoszak (Rejon Dróg Publicznych w Szamotułach), Ryszard Budkowski (Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal"), Jan Dubiński (Rejon Dróg Publicznych w Nowym Tomyślu), Błażej Durski (Rejon Dróg Publicznych w Kościanie), Antoni Gad (Poznańskie Przedsiębiorstwo Transportowe Budownictwa "Transbud") , Marian Garczyk (Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal"), Edmund Góralski (Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2), Antoni Grobelny (Wielkopolskie Zakłady Produkcji Betonów "Wielfabet" w Ostrowie), Bogusław Hołderny (Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Nr 3), Tadeusz Idkowiak (Zakład Energetyczny Poznań- Teren), Andrzej Janicki (Miejskie Przedsiębiorstwo Geodezyjno- Kartograficzne), Emilian Joachimiak (Rejon Dróg Publicznych w Szamotułach), Alojzy Kaczmarek (Wojewódzki Urząd Telekomunikacji), Henryk Kaszkowiak (Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Lądowo- i Wodno-Inżynieryjnego "Hydrobudowa 7"), Marian Kaszuba (Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 9"), Jan Kiełbasiński (Poznańskie Zakłady Produkcji Betonów "Pozbet"), Alojzy Klang (Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych), Henryk Kosmowski (Rejon Budowy Dróg i Mostów w Poznaniu), Seweryn Kosowski (Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Teletechnicznych), Danuta Lisińska (Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznych), Florian Marciniak (Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10), J arosław Marcinkowski (Zarząd Dróg i Mostów), Piotr Matuszczak (Rejon Budowy Dróg i Mostów w Poznaniu), Jan Mielcarek (Okręgowy Zakład Transportu i Maszyn Drogowych w Rogoźnie), Marian Nowak (Wojewódzki Urząd Telekomunikacji), Eugeniusz Olszewski (Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Sprzętowe Budownictwa), Kazimierz Owczarzak (Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Lądowo- i Wodno-Inżynieryjnego "Hydrobudowa T'), Jan Paszkę (Rejon Budowy Dróg i Mostów w Poznaniu), Tadeusz Pohl (Zakład Energetyczny Poznań-Miasto), Jan Radtke (Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych), Jerzy Rydzik (Samodzielny Oddział Wykonawstwa Inwestycyjnego Zakładu Energetycznego Poznań-Teren), Mieczysław Scheibel (Poznańskie Zakłady Produkcji Betonów "Pozbet"), Jan Sobisiak (Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2), Cyryl Soloch (Miejskie Przedsiębiorstwo Zieleni), Jerzy Sorge (Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Robót Dro

Jan Zalubski

gowych i Wodno-Kanalizacyjnych), Marek Stawny (Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10), Donat Susicki (Poznańskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Montażowe), Zygmunt Szczechura (Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych), Józef Szkudlarek (Rejon Dróg Publicznych w Kościanie ), Jerzy Szumigała (Poznańskie Biuro Projektów Dróg i Mostów), Stefan Swidrak (Rejon Budowy Dróg i Mostów w Poznaniu), Witold Urbaniak (Poznańskie Przedsiębiorstwo Transportu. Budownictwa "Transbud") , Władysław Warenik (Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji), Henryk Wawrzyniak (Rejon Budowy Dróg i Mostów w Poznaniu), Jan Wrembel (Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Nr 3), Mieczysław Wrzesiński (Przedsiębiorstwo Konserwacji Urządzeń Wodnych i Melioracyjnych), Gerard Zapaśnik (Rejon Budowy Dróg i Mostów w Poznaniu), Bogdan Zeiske (Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznych). Brązowymi Krzyżami Zasługi: Karol Barański (Samodzielny Oddział Wykonawstwa Inwestycyjnego Zakładu Energetycznego Poznań-Miasto), Jan Chmielewski (Przedsiębiorstwo Produkcji i Montażu Urządzeń Elektrycznych Budownictwa "Elektromontaż), Józef Frąszczak (Wielkopolskie Zakłady Produkcji Betonów "Wielfabet" w Ostrowie), Ryszard Hejna (Poznańskie Przedsiębiorstwo Remontowo- Montażowe), Jan Jarczyński (Miejskie Przedsiębiorstwo Geodezyjno- Kartograficzne), Bolesław Juskowiak (Rejon Budowy Dróg i Mostów w Poznaniu), Tadeusz Kaczmarek (Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 1), Wiesław Kotewa i Eugeniusz Kurosz (Komunalne Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych), Romuald Lisiak (Okręgowy Urząd Telekomunikacji Międzymiastowej), Alfons Plewczyński (Rejon Budowy Dróg i Mostów w Poznaniu), Kazimierz Różczka (Rejon Dróg Publicznych w Kościanie ), Kazimierz Seredyński (Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 9"), Andrzej Straszewski i Jerzy Szala (Rejon Budowy Dróg i Mostów w Poznaniu), Zbigniew Ustowski (Komunalne Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych), Marian Wasilik (Rejon Dróg Publicznych w Jarocinie), Jarosław Zakrzewski (Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr l).

ANEKS

INWESTORZY, PROJEKTANCI I BUDOWNICZOWIE

Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego Biuro Projektów Wodnych Melioracji Biuro Studiów i Projektów Łączności oddział w Poznaniu Centralne Biuro Studiów i Projektów Dróg i Mostów "Transprojekt" - filia w Poznaniu Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznych Dyrekcja Okręgowa Poczt i Telekomunikacji Komunalne Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych Miejskie Przedsiębiorstwo Geodezyjno- Kartograficzne Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane Nr 3 Miejskie Przedsiębiorstwo Taksówkowe

Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Miejskie Przedsiębiorstwo Zieleni Okręgowy Urząd Telekomunikacji Międzymiastowej Okręgowy Zakład Transportu i Maszyn Drogowych w Poznaniu z siedzibą w Rogoźnie Wlkp. Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych w Płocku Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Lądowo i Wodno-Inżynieryjnego "Hydrobudowa 7" Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 1 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2 Poznańskie Przedsiębiorstwo Informatyki Przemysłu Budowlanego "Etob" Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych " Mostostal" Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 9" Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Montażowych "Pemus" Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót T &lekomunikacyjnych Poznańskie Zakłady Produkcji Betonów "Pozbet" Przedsiębiorstwo Konserwacji Urządzeń Wodno-Melioracyjnych w Obornikach Wlkp.

Przedsiębiorstwo Produkcji i Montażu Urządzeń Elektrycznych Budownictwa "Elektromontaż" Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjno- Montażowych Budownictwa Rolniczego Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10 Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 15 w Warszawie Przedsiębiorstwo Transportowo-Sprzętowe Budownictwa "Transbud - Poznań" Przedsiębiorstwo Urządzeń Budownictwa Rolniczego Rejon Budowy Dróg i Mostów w Poznaniu Rejon Dróg Publicznych w Jarocinie Rejon Dróg Publicznych w Kościanie Rejon Dróg Publicznych w Nowym Tomyślu Rejon Dróg Publicznych w Szamotułach Samodzielny Oddział Wykonawstwa Inwestycyjnego Zakładu Energetycznego Poznań - Miasto Samodzielny Oddział Wykonawstwa Inwestycyjnego Zakładu Energetycznego Poznań- Teren * Wielkopolskie Okręgowe Zakłady Gazownictwa Wielkopolskie Przedsiębiorstwo Sprzętowe Budownictwa Wielkopolskie Zakłady Produkcji Betonów "Wielfabet" w Ostrowie Wojewódzki Zarząd Dróg Publicznych zob. Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznych Wojewódzki Urząd Telekomunikacji Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodociągowo-Kanalizacyjnych Zakłady Energetyczne Poznań-Miasto Zakłady Energetyczne Poznań- Teren Zarząd Dróg i Mostów Zarząd Zadrzewień i Zieleni

RADA BUDOWYmgr inż. Zygmunt Antoszakdyrektor Rejonu Dróg Publicznych w Szamotułach dyrektor Rejonowego Urzędu Telekomunikacyjnego

Marian Bandurski biorstwa Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 9" dyrektor Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 2 dyrektor Rejonu Dróg Publicznych w Kościanie zastępca dyrektora Miejskiego Przedsiębiorstwa Remontowo Budowlanego Nr 3 dyrektor Przedsiębiorstwa Produkcji i Montażu Urządzeń Elektrycznych Budownictwa " Elektromontaż" zastępca dyrektora Przedsiębiorstwa Transportowo-Sprzętowego Budownictwa "Transbud-Poznań" dyrektor Przedsiębiorstwa Transportowo-Sprzętowego Budownictwa" Transbud Poznań zastępca dyrektora Komunalnego Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych kierownik Wydziału Budownictwa Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Ro botniczej dyrektor Biura Projektów Budownictwa Komunalnego zastępca dyrektora Zarządu Dróg i Mostów kierownik Samodzielnego Oddziału Wykonawstwa Inwestycyjnego Zakładu Energetycznego Poznań Miasto dyrektor Poznańskiego Przedsiębiorstwa Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" naczelny dyrektor Dyrekcji Okręgowej Dróg Publicznych dyrektor Płockiego Przedsiębiorstwa Robót Mostowych w Płocku kierownik pracowni w Biurze Projektów Budownictwa Komunalnego dyrektor Zakładu Energetycznego Poznań- Miasto dyrektor Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 1 zastępca dyrektora Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 2 dyrektor Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Telekomunikacyjnych zastępca dyrektora Okręgowego Zakładu Trasportu i Maszyn Drogowych w Poznaniu z siedzibą w Rogoźnie Wlkpmgr Gustaw Ciulamgr inż. Błażej Durski

Bogusław Hołdernyinż. Jan Jackowskimgr inż. Marian Jarczewskimgr Tadeusz Kaługamgr inż. Edmund Karolewskimgr Miron Kolasińskimgr inż. aren. Eugeniusz Kolny

<<igr inż. Mieczysław Kończai mgr inż. Antoni Koszewskimgr inż. Dionizy Kozińskiinż. Eugeniusz Kwiatkowskimgr Stanisław Lesnerinż. Stanisław Lewandowskiinż. Tadeusz Lisewskimgr inż. Alojzy Łuczakinż. Stanisław Maślakmgr Bolesław Matellainż. Jan Mielcarek

Jan Zalubskimgr inż. Andrzej P atalaszastępca naczelnego dyrektora do spraw technicznych Dyrekcji Okręgowej Dróg Publicznych dyrektor Poznańskiego Przedsiębiorstwa Remontowo- Montażowego dyrektor Przedsiębiorstwa Robót Kolejowych Nr 10 dyrektor Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Lądowo i Wodno- Inżynieryjnego "Hydrobudowa 7" Wydział Budownictwa Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej zastępca dyrektora do spraw budowy ikonserwacji w Miejskim Przedsiębiorstwie Zieleni dyrektor Płockiego Przedsiębiorstwa Robót Mostowych w Płocku dyrektor Zarządu Dróg i Mostów dyrektor Okręgowego Urzędu Telekomunikacji Międzymiastowej dyrektor Wielkopolskiego Przedsiębiorstwa Sprzętowego Budownictwa dyrektor Komunalnego Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych dyrektor Rejonu Dróg Publicznych w N owym Tomyślu dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Telekomunikacji zastępca dyrektora do spraw budowy Rejonu Budownictwa Dróg i Mostów zastępca dyrektora Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych i Wodno-Kanalizacyjnych -. zastępca dyrektora Poznańskich Zakładów Produkcji Betonów "Pozbet" dyrektor Okręgowego Zakładu Transportu i Maszyn Drogowych w Poznaniu z siedzibą w Rogoźnie Wlkp. dyrektor Poznańskich Zakładów Produkcji Betonów "Pozbet" zastępca dyrektora Rejonu Budowy Dróg i Mostów dyrektor Rejonu Budowy Dróg i Mostów Wydział Budownictwa Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej dyrektor Wielkopolskich Zakładów Produkcji Betonów "Wielfabet" w Ostrowie Wlkp.

dyrektor Biura Studiów i Projektów Łączności oddział w Poznaniumgr Andrzej Pawlickimgr Jan Pieprzyckiinż. Edward Pindurmgr inż. Romuald Pierunekmgr inż. Wiesław Piórekinż. Gerard Siegmuellerinż. Kazimierz Skorża inż. Henryk Smoczyńskiinż. Cyryl Sowińskimgr Henryk Stawniak

Tadeusz Stelmaszykmgr inż. Henryk Storczykmgr inż. Andrzej Straszewskiinż. Alfred Tomaszewskiinż. Stanisław Tschuschkeinż. Józef Walerianmgr Antoni Wągrowskimgr inż. Włodzimierz Wendowskimgr inż. Gerard Zapaśnik mgr inż. Bogdan Zastawnyinż. Józef Zimnyinż. Marian Żurawik

4 Kronika Miasta Poznania 2(77

Jan Zalubski

KIEROWNICY BUDOWY W LATACH 1974 - 1975 (odcinek miejski)

Komunalne Przedsiębiorstwo Robót Inżynie ryjnych Miejskie Przedsiębiorstwo Geodezyjno- Kartograficzne Miejskie Przedsiębiorstwo Zieleni Okręgowy Urząd Telekomunikacji Międzymiastowej Okręgowy Zakład Transportu Maszyn Dro- - Mirosław Ber gowych w Poznaniu z siedzibą w Rogoźnie Wlkp.

Poznańskie Nr 3 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa - Romuald Perz Lądowo i Wodno-Inżynieryjnego "Hydrobudowa 7" Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 1 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2 Poznańskie Przedsiębiorstwo Informatyki Przemysłu Budowlanego "Etob" Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych l Urządzeń Przemysłowych " Mostostal" Poznańskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Montażowe "Pemus" Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 9" Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Teleko- - inż. Seweryn Kosowski munikacyjnych Poznańskie Zakłady Produkcji Betonu "Poz- - Adam Sylwester bet" Przedsiębiorstwo Produkcji i Montażu Urzą- - Jan Chmielewski dzeń Elektrycznych Budownictwa "Elektromontaż" Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10 Rejon Budowy Dróg i Mostów w Poznaniu

Przedsię biorstwomgr inż. Włodzimierz Bartkowiak

Jan Jarczyński

Antoni Jakubowski inż. Jerzy Pawlicki

Budowlane - Henryk

W rzyszczyński

Tadeusz Kaczmarek

Jerzy Buszainż. Jędrzej Kroczyńskiinż. Wojciech Błaszak

Ryszard Kosonowski

Mieczysław Wojciechowski

- inż. Marian Pszonka Piotr Matuszczak Marian Podymiak Marian Wasilik - Eugeniusz Hoeft

Rejon Dróg Publicznych w Jarocinie Samodzielny Oddział Wykonawstwa Inwestycyjnego Zakładu Energetycznego Poznań - Miasto Wielkopolskie Zakłady Produkcji Betonów- mgr inż. Mieczysław Pośpieszynski "Wielfabet" w Ostrowie Wojewódzki Urząd Telekomunikacjiinż. Olgierd Lubawy

Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodno- Kanalizacyjnych Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji

Jerzy Sorgemgr inż. Jerzy Haremza

INSPEKTORZY

Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznychmgr inż. Jan Antczak mgr inż. Mieczysław Bąk mgr inż. Józef Kołodziejczak mgr inż. D an u ta Lisińskamgr inż. Maria Milewska mgr inż. Włodzimierz Popko Bogdan Zeiske

Marian Kaczmarek inż. Jarosław Marcinkowski

Zarząd Dróg i Mostów inż. Kajetan Michalski Jerzy SzawalIa

Zarząd Zielend Miejskiej mgr inż. Grażyna Szczygielska

Jan Za łubski

OBIEKTY INŻYNIERSKIE NA TRASIE E-8 (odcinek zachodni miejski)

1 Wykonawca Lp. Konstrukcja Wykończenie 1. al. Polska tunel drogowy Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 1 2. ul. Bużańska przejście Poznańskie Przedsiębior- Miejskie Przedsiębiorpodziemne stwo Budownictwa Prze- stwo Remontowo- Budomysłowego Nr 1 wlane Nr 3 3. ul. Przelot tunel drogowy Przedsiębiorstwo Robót Miejskie Przedsiębiorz przejściem Kolejowych Nr 10 stwo Remontowo- Budodla pieszych wlane Nr 3 4. ul. Popradzka przejście Poznańskie Przedsiębior- Miejskie Przedsiębiorpodziemne stwo Budownictwa Prze- stwo Remontowo- Budomysłowego Nr 1 wlane Nr 3 5. ul. Tatrzańska przejście * Poznańskie Przedsiębior- Miejskie Przedsiębiorpodziemne stwo Budownictwa Prze- stwo Remontowo- Budomysłowego Nr 1 wlane Nr 3 6. ul. Lutycka wiadukt Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych stalowy i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" (stalowy ustrój nośny) i Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2 (fundamenty, podpory, płyta nośna) 7. ul. Chodzieska przejście Poznańskie Przedsiębior- Miejskie Przedsiębiorpodziemne stwo Budownictwa Prze- stwo Remontowo- Budomysłowego Nr 2 lane Nr 3 8. ul. Santocka wiadukt Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10 żelbetowy 9. ul. Leśnowolska przejście Poznańskie Przedsiębior- Miejskie Przedsiębiorpodziemne stwo Budownictwa Prze- stwo Remontowo- Budowmysłowego Nr 2 lane Nr 3 10. ul. Słupska wiadukt Przedsiębiorstwo Robót K < ) lej owych Nr 10 żelbetowy

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1977.04/06 R.45 Nr2 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry