WYNIKI BADANIA WODY RZEKI WARTY W ROKU 1973

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1977.01/03 R.45 Nr1

311 14 II 13 HI 9 IV 9V Rodzaj badań I II I II I II I n I II Temperatura 2 2 2 2 2 2 2 2 5 5 Mętność mg/lSi0 2 35 35 35 35 35 35 35 35 35 35 Odczyn pH 7,2 7,4 7,4 7,4 7,3 7,6 7,4 7,4 7,4 7,4 Twardość ogólna (mili wale I] CaCOj) 5,2 4,8 4,6 4,0 4,8 4,9 5,2 4,6 4,2 4.4 Twardość ogólna (stopnie niemieckie) 14,58 13,44 12,82 12,82 13,44 13,72 14,58 12,82 11,76 12,34 Zasadowość mglI 3,7 3,5 3,9 3,0 2,6 2,4 2,8 3,0 3,7 3,5 Żelazo ogólne mglI Fe 0,7 0,7 0,5 0,5 0,3 0,3 0,5 0,5 0,3 0,3 Chlorki mglI CI 40 41 33 33 43 41 45 41 45 46 Amoniak mglI N 0,60 0,60 0,20 0,20 0,40 0,40 0,04 0,04 0,04 0,04 Azotyny mglI N 0,015 0,025 0,02 0,02 0,015 0,015 0,015 0,015 ' 0,03 0,03 Azotany mglI N 0,1 0,1 0,1 0,1 1,0 1,0 0,1 0,1 1,0 1,0 Tlenialność mglI °2 8,7 8,9 10,0 9,0 7,0 7,6 8,8 10,0 9,1 9,3 Zawiesiny mglI 26 20 8 16 24 25 24 25 24 25 Mangan mglI Mn0 4 - - - - - - - - - Siarczany mglI - S0 4 40,32 61,71 40,96 79,81 60,89 61,71 55,53 57,55 55,42 59,24 Tlen rozpuszczalny mglI Oz 5,6 6,8 10,2 9,2 8,6 9,8 8,4 9,0 8,6 7,6 Biologiczne zapotrzebowanie t1enu s mglI O 2 5,2 5,8 7,4 5,6 5,8 6,8 6,2 6,0 7,0 5,8

Obj aśnienie: I - pobór wody w okolicy ujęcia wody, II ok. 500 m za obszarem ujęcia wody.

Maksymilian

Kranz

Wynika z nich, że stan czystości rzeki jest niezadowalający, bowiem wykazuje przez cały okres badań znaczne przekroczenie wartości biologicznego zapotrzebowania tlenu. Również zawartość amoniaku i zawiesin jest sporadycznie wyższa niż dopuszczają obowiązujące normy. Wyniki badań fizykochemicznych wody nie dają jednak pełnego wyrazu zanieczyszczeń wód Warty. Z informacji uzyskanych ze Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej dla m. Poznania wynika, że przeprowadzone badania bakteriologiczne i biologiczne wykazują znaczne przekroczenie obowiązujących norm w tym zakresie. Badania stanu czystości wód Warty były prowadzone od szeregu lat i potwierdzają pogarszanie się stanu czystości wody w tej rzece. Sytuację tę może zmienić jedynie budowa oczyszczalni ścieków przemysłowych i komunalnych, nie tylko w obrębie naszego województwa, ale i w rejonie Częstochowy i Sieradza. Wody Jeziora Maltańskiego, podobnie jak wody Warty, są również bardzo zanieczyszczone. Skłania to do alarmu, ponieważ zanieczyszczenie jeziora wyklucza możliwość pełnego wykorzystania terenów przyległych dla potrzeb rekreacyjnych Nowej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje". Jezioro zasilane jest przez wody Cyhiny, zanieczyszczonej ściekami komunalnymi Swarzędza, a po drodze przez różne zakłady przemysłowe. Jezioro stanowi obecnie odstojnik dla wpływających wód Cybiny. Przekroczenie obowiązujących norm wartości biologicznego zapotrzebowania tlenu s (w niektórych miesiącach), jak również wartości stężenia amoniaku (przekraczana prawie przez cały okres badań) dyskwalifikują wody jeziora nawet do uprawiania sportów wodnych. Aby zapobiec dalszemu pogarszaniu się tego stanu i doprowadzić do jego poprawy, należałoby przede wszystkim doprowadzić do uporządkowania gospodarki ściekami w Swarzędzu i w zakładach przemysłowych odprowadzających ścieki do Cybiny.

WNIOSKI

Stopień zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na badanym obszarze zależny jest od charakteru badanej okolicy. Starołęka, w której skoncentrowana jest znaczna liczba zakładów przemysłowych, charakteryzuje się przekraczaniem norm opadu pyłu. Korzystny dla tego rejonu rozkład wiatrów z sektora zachodniego powoduje, że znaczna część tych pyłów jest unoszona w kierunku Zegrza i Franowa i omija Osiedla Nowej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje", a także tereny otaczające Jezioro Maltańskie. W związu z budową dzielnicy w kierunku Zegrza należy liczyć się z tym, iż znaczna część pyłów ze Starołęki może opadać w tym rejonie. Nieodzowne więc wydaje się stworzenie pasa ochronnego składającego się z obszarów wysokiej zieleni, głównie z szybko rosnących drzew liściastych, ciągnącego się prostopadle do kierunku rozprzestrzeniania się pyłów. Byłoby to pożądane także ze względów estetycznych. Duża zawartość krzemionki (90%). i żelaza (5% - 10%) oraz obecność innych pierwiastków metalicznych w pyłach opadowych może być powodem skażenia i zagrożenia środowiska otaczającego, zwłaszcza okolic zakładów "Stomil". W związku z tym wskazane byłoby utrzymywanie czystości wokół i na terenie zakładów przemysłowych, zasiewanie trawników i utwardzanie nawierzchni. Zabiegi te pozwolą zmniejszyć zapylenie wtórne, które w dużym stopniu pogarsza czystość powietrza w tym rejonie. Z uwagi na obecność (aczkolwiek tylko śladową) w pyłach pierwiastków metalicznych o dużym stopniu toksyczności (ołów, kadm), należałoby

zwrócić uwagę na ich eliminację przez odpowiednie zabiegi zabezpieczające w miejscu ich emisji. Stężenia dwutlenku siarki i tlenków azotu w powietrzu atmosferycznym na badanym obszarze mieszczą się w ramach najwyższych dopuszczalnych wartości 1 w chwili obecnej nie stanowią bezpośredniego zagrożenia. Czystość wód Warty uzależniona jest od budowy oczyszczalni ścieków przemysłowych i komunalnych. Czystość wód Jeziona Maltańskiego uzależniona jest od budowy oczyszczalni ścieków w Swarzędzu i od' czystości wód Cybiny. Badania fizyko-chemiczne wody powinny być uzupełnione badaniami bakteriologicznymi i biologicznymi. Na stan mikroklimatu wpływa bardzo wiele różnorodnych czynników. Tote? analizując mikroklimat, nie można ograniczyć się tylko do oznaczenia zanieczyszczenia środowiska. Konieczne jest korzystanie z pomocy geografów, którzy przeprowadzą pomiary temperatury, wilgotności, opadów atmosferycznych, kierunku i siły wiatrów, poziomu wody itp. Wskazane zdaje się być skonsultowanie z biologami, którzy powinni ocenić wpływ roślinności na mikroklimat badanego terenu, a także udzielić wielu cennych wskazówek dotyczących zagospodarowania terenów zielonych. W pracy brali udział: Marian Pieczyński i Aleksander Włodarczak. Praca wykonana w Instytucie Chemii i w Międzywydziałowym Instytucie Ochrony Pracy w ramach akcji "Uniwersytet - swojemu miastu".

Franciszek Burkiewicz: Most ChwaliszewskI w Poznaniu. Rysunek tuszem (1952) (Do artykułu: Franciszek Burkiewicz)