KR

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1976.10/12 R.44 Nr4

Laureaci nagród

NAGRODY MIASTA POZNANIA I WOJEWÓDZTWA POZNAŃSKIEGO W DZIEDZINIE UPOWSZECHNIANIA KULTURY ZA ROK 1974

W dniu 18 lipca 1975 r. wręczone zostały Nagrody Poznania i Województwa Poznańskiego w dziedzinie upowszechnienia kultury za rok 1974. Laureatami N agród zostali:

Nagrody indywidualne

Jerzy M ę c s y ń s ki - prezes Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego Olga S a w i c k a - primabalerina Opery Poznańskiej Jerzy Mańkowski - literat Jerzy Z i ó ł e k - dyrektor i redaktor naczelny Wydawnictwa Poznańskiego Marian P o g a s z - aktor Teatru Nowego Franciszek Ł o z o w s ki - dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej Stanisław T e y s s e y r e artysta-malarz, rektor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych Włodzimierz S c h m i d t artysta - grafik Włodzimierz K a m i ń s k i - muzykolog, kustosz Muzeum Instrumentów Muzycznych Seweryn D z i a m s ki - filozof z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Florian D ą b r o w s ki - kompozytor Jacek J u s z c z y k - recenzent działu plastyki "Gazety Zachodniej" Władysława K l a w i t e r - dyrektor Oddziału Państwowego Wydawnictwa N aukowego

Nagrody zespołowe

Państwowy Teatr Polski - najstarsza scena Poznania; wielce zasłużona dla kultury polskiej w okresie zaborów, dwudziestolecia międzywojennego i Polski Ludowej; wsławiona znakomitymi nazwiskami aktorów, reżyserów, scenografów

Laureaci nagród

Pałac Kultury - centralne ognisko upowszechniania kultury zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży; inicjator i organizator akcji i imprez o znaczeniu ogólnopolskim; kuźnia nowych metod pracy kulturalno-oświatowej Chór Nauczyoieli m. Poznania im. Karola Kurpińskiego - od dwudziestu lat upowszechniający polską i obcą twórczość chóralną w kraju i za granicą; jeden z czołowych chórów tej kategorii w kraju Grupa pracowników Państwowego Przedsiębiorstwa "Dom Książki" w składzie: Alojzy Murawa, Stanisław Drzewiecki, Leonard Kubiak i Lidia Bernatowska

Nagroda Dziennikarska im. Marcina Kasprzaka

Eugeniusz Cofta - współpracownik "Głosu Wielkopolskiego" Ryszard Danecki - współpracownik "Expressu Poznańskiego"

-ZESPOŁOWA NAGRODA KULTURALNA

przyznana grupie pracowników Państwowego Przedsiębiorstwa "Dom Książki" w Poznaniu w składzie: Alojzy Murawa, Stanisław Drzewiecki, Leonard Kubiak i Lidia Bernatowska.

Zespół położył olbrzymie zasługi w dziedzinie rozwoju sieci księgarskiej, która w okresie jego działalności zwiększyła się o kilkadziesiąt placówek, przyczyniając się do popularyzacji książki w województwie.

LIDIA BERNATOWSKA

Urodziła się dnia 19 sierpnia 1919 r. w Essen (Republika Federalna Niemiec) w rodzinie Leona Ponieważa i jego żony, Marii z domu Sroczan. W okresie niemowlęctwa przybyła z matką do Poznania, gdzie ojciec pracował jako urzędnik w Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych. Lidia uczęszczała od 1926 r. do prywatnej szkoły przygotowawczej przy Gimnazjum im. Adama Mickiewicza. Od 1929 r. uczyła się w Gimnazjum Żeńskim im. Gen. Zamoyskiej, w którym w maju 1937 r. otrzymała świadectwo dojrzałości. W 1945 r. wyszła za mąż za ekonomistę Alojzego Bernatowskiego. Z zawodem księgarskim zetknęła się wcześniej, gdyż wielu jej krewnych pracowało w większych księgarniach poznańskich. Książka fascynowała ją, toteż z prawdziwą radością rozpoczęła w listopadzie 1937 r. pracę w księgarni Wacława Górskiego i Gustawa Tetzlawa przy pi. Wolności. Księgarnię tę w latach okupacji zagarnął volksdeutsch 7 Rygi.

mm

Po wyzwoleniu Poznania przez Armię Radziecką Lidia Bernatowska pracowała od lutego 1945 r. w Urzędzie Pełnomocnika do Spraw Reformy Rolnej przy ul. Chełmońskiego, w siedzibie b. Urzędu Ziemskiego. Pełniła funkcję kierownika dwunastoosobowego zespołu, w maju zaś wróciła do zawodu księgarskiego, do dawnej Księgarni Gebethnera i Wolffa przy ul. Kantaka; prowadziła tam dział wydawnictw nutowych i wydawnictw zagranicznych do chwili przejęcia placówki przez Państwowe Przedsiębiorstwo "Dom Książki", tj. do 15 grudnia 1950 T., kiedy to skierowano ją do pracy w księgarni przy ul. Głogowskiej 54. Od dnia 1 października 1956 r. pracuje w Dziale Księgarskim Zarządu Przedsiębiorstwa, pełniąc funkcję zastępcy kierownika. Zajmuje się wydawnictwami importowanymi. Opiekuje się również antykwariatami i działami antykwarycznymi w księgarniach. Lidia Bernatowska zapisała się na studia matematyczno-przyrodnicze Uniwersytetu Poznańskiego. Wiele pracuje społecznie. Od dnia

STANISŁAW

Urodził się dnia 13 marca 1925 r. w Koninie jako syn robotnika Franciszka Drzewieckiego i Weroniki z domu Lipińskiej. Od siódmego roku życia uczęszczał do szkoły podstawowej w rodzinnym mieście, którą ukończył w 1939 r. W latach okupacji od sierpnia 1940 r. do 3 lutego 1945 r. pracował w fabryce narzędzi rolniczych w Koninie w charakterze ślusarza. Od 1936 r. był członkiem Czerwonego Harcerstwa przy Organizacji Młodzieżowej Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych w Koninie. Od 4 lutego 1945 r. do 24 maja 1945 r. pracował w aparacie Polskiej Partii Robotniczej i w Związku Walki Młodych, organizował koła tego Związku. Z dniem 25 maja 1945 r. skierowany został do pracy w Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Koninie. W szeregach funkcjonariuszy tego Urzędu brał udział w zwalczaniu reakcyjnego podziemia. W 1946 T., po ukończeniu Centralnej Szkoły w Łodzi, Stanisław Drzewiecki przydzielony został do pracy w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Poznaniu, gdzie na różnych stanowiskach pracował do końca marca 1954 r. Z dnie» 10 kwietnia 1954 r. rozpoczął pra

1 grudnia 1959 r. pełni funkcje prezesa Zarządu Okręgu Stowarzyszenia Księgarzy Polskich. Jest członkiem Zarządu Głównego od końca 1959 r. Wraz z wieloma aktywistami Stowarzyszenia, Lidia Bernatowska wykazać się może różnorodną działalnością wewnątrzorganizacyjną, m. in. współpracą z różnymi instytucjami w upowszechnianiu książki i czytelnictwa. Nawiązała wymianę doświadczeń z księgarzami w Cottbus (NRD) i Pradze (Czechosłowacja). W 1976 r. w nowej siedzibie "Domu Książki" pod auspicjami Stowarzyszenia zorganizowała "Klub Księgarza" z bogatym programem działalności odczytowej, spotkań z autorami i wydawcami, działalności szkoleniowej i kulturalno-rozrywkowej. Za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej udekorowana została Srebrnym Krzyżem Zasługi. Posiada Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury, Złotą Odznakę Stowarzyszenia Księgarzy Polskich, Odznakę "Wzorowy Księgarz" wszystkich stopni oraz Odznakę Honorową Miasta Poznania.

DRZEWIECKIcę w Państwowym Przedsiębiorstwie "Dom Książki" w Poznaniu w charakterze kierownika sekcji kadr, następnie był kierownikiem działu inwestycji, od dnia 1 kwietnia 1968 r. pełni obowiązki zastępcy dyrektora. W okre

Laureaci nagród

sie tym ukończył zaocznie Technikum Księgarskie oraz Wydział Historyczno-Socjologiczny Wyższej Szkoły Nauk Społecznych przy Komitecie Centralnym Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Warszawie. W latach 1959 -1967 pełnił funkcje sekretarza Podstawowej Organizacji Partyjnej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przy Państwowym Przedsiębiorstwie "Dom Książki" oraz różne funkcje w komisjach przy Komitecie Dzielnicowym Stare Miasto. Od 1969 r. pełni funkcje wiceprzewodniczącego Zarządu Okręgu Stowarzyszenia Księgarzy Polskich.

Stanisław Drzewiecki położył duże zasługi w rozwoju sieci księgarskiej w Wielkopolsce;

LEONARD

Urodził się dnia 4 lutego 1925 r. w Kostrzynie Wlkp., w rodzinie murarza Józefa Kubiaka i jego żony, Rozalii z domu Alwin.

W rodzinnym mieście uczęszczał do szkoły powszechnej. W latach okupacji, od 1940 r. do wyzwolenia, pracował przymusowo jako robotnik rolny u okolicznych kolonistów niemieckich. Po wyzwoleniu miasta przez oddziały Czerwonej Armii Leonard Kubiak wstąpił 23 stycznia 1945 r. do szeregów Milicji Obywatelskiej w Kostrzynie. J ednocześnie wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej, z dniem 21 czerwca 1945 r. zaciągnął się ochotnicszo do służby w Ludowym Wojsku Polskim.

przyczynił się do budowy nowoczesnych pawUonów księgarskich w małych miasteczkach i osiedlach mieszkaniowych; jest jednym z inspiratorów modernizacji placówek księgarskich w kierunku specjalizacji i samoobsługi. Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej Stanisław Drzewiecki udekorowany został Brązowym i Złotym Krzyżem Zasługi qraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1975). Posiada odznakę Zasłużonego Działacza Kultury, Odznakę Honorową Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego", Złotą Odznakę T owarzystwa Przyj aźni Polsko - Radzieckiej, Medal XXX-lecia PRL.

KUBlAK

W wojsku przeszedł stopnie służbowe od szeregowca do majora. Brał udział w następujących akcjach: reforma rolna, zwalczanie zbrojnego podziemia oraz zabezpieczenie Referendum Ludowego i wyborów do Sejmu w 1947 r. Ostatnio pełnił służbę w Krakowie.

Do rezerwy przeniesiony został rozkazem z dnia 21 maja 1954 r. Pracę w Państwowym Przedsiębiorstwie "Dom Książki" rozpoczął 5 marca 1955 T., początkowo na stanowisku kierownika księgarni, później kierownika sekcji upowszechnienia książki. W latach 196) -1964 był kierownikiem Wielkopolskiej Księgarni Wysyłkowej, a w latach 1965 - 1974 pełnił funkcje kierownika Działu Księgarskiego. Od dnia 1 stycznia 1975 r. Leonard Kubiak jest zastępcą dyrektora. Pracując zawodowo uzupełniał wykształcenie. W latach 196) -1964 ukończył studia wyższe. Wiele · pracował społecznie. Podstawowa organizacja partyjna Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przy "Domu Książki" powierzyła mu funkcję sekretarza propagandy, którą pełnił przez osiem lat. Był też lektorem Komitetu Wojewódzkiego. W latach 1972 - 1974 pełnił funkcje I sekretarza podstawowej organizacji partyjnej . Jest członkiem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgarzy Polskich. Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej udekorowany został Srebrnym Krzyżem Zasługi. Posiada medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny", Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury, "Wzorowego Księgarza", Medal XXX-lecia PRL.

ALOJZY

Urodził się dnia 18 maja 1920 r. w Poznaniu, w rodzinie drukarza Stefana Murawy i Heleny z domu Popiołkowskiej. Od szóstego roku życia uczęszczał do szkoły powszechnej, a po ukończeniu trzech klas zdał egzamin do Szkoły Wydziałowej. Od 1936 r. był praktykantem w kancelarii adwokackiej dra Józefa Czajki.

W latach okupacji (1940 - 1942) zmuszony został do pracy jako robotnik w przedsiębiorstwie budowlanym w Żninie. Od połowy 1943 r. do wyzwolenia Poznania przez Armię Radziecką pracował w Wodociągach Miejskich. Po wyzwoleniu w lutym 1945 r. zapisał się do Polskiej Partii Robotniczej, a z dniem 15 kwietnia rozpoczął pracę w Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej jako instruktor do spraw organizacyjnych, a następnie instruktor do spraw personalnych. W kwietniu 1946 r. Komitet Wojewódzki powierzył mu zadanie koordynowania prac przy organizacji Komendy Wojewódzkiej Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej, w której następnie pełnił obowiązki sekretarza. Z dniem 1 września 1946 r. mianowany został zastępcą szefa w Wydziale Personalnym Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej. W latach 1945 - 1947 brał czynny udział w zwalczaniu reakcyjnego podziemia w Wielkopolsce. Z powodu złego stanu zdrowia Alojzy Murawa został zwolniony ze służby w organach Milicji Obywatelskiej. W latach 1947-1949 pracował w administracji Fabryki Tektury w Krempie k. Zielonej Góry, a w latach 1949 - 1950 w Spółdzielni Wydawniczej "Książka i Wiedza" w Poznaniu. W roku 1950 należał do współorganizatorów Przedsiębiorstwa Państwowego "Dom Książki" w Poznaniu. Początkowo pełnił obowiązki kierownika personalnego, a od 1951 r. zastępcy dyrektora do spraw handlowych. W roku 1953 powierzono mu zorganizowanie przedsiębiorstwa hurtu księgarskiego i powołano go na stanowisko dyrektora tegoż przedsiębiorstwa. Z dniem 1 kwietnia 1954 r. mianowany został dyrektorem Przedsiębiorstwa Państwowego "Dom Książki". W roku 1946 ukończył trzymiesięczny kurs dla kierowników personalnych, a w roku 1954 dwuletni Wieczorowy Uniwersytet Marksizmu- Leninizmu przy Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Poznaniu. W 1958 r. uzyskał świadectwo dojrzałości, kończąc naukę w Technikum Księgarskim. W 1970 r. uzyskał absolutorium na Wydziale Administracyjnym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, uzy

MURAWA

skując tytuł magistra nauk administracyjnych, w 1975 r. ukończył roczny kurs organizacji i zarządzania przy Ministerstwie Kultury i Sztuki. Alojzy Murawa jest współinicjatorem Dekady Pisarzy Środowiska Poznańskiego. Z jego inicjatywy został opracowany program rozwoju księgarń gminnych w Polsce. Jest także inicjatorem wiosennych i jesiennych przeglądów księgarskich o tytuł najlepszego zespołu księgarskiego. Przez wiele lat pracował jako instruktor nieetatowy przy Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Brał udział w różnych komisjach przy Wydziale Propagandy Komitetu Wojewódzkiego.

W okresie dwóch kadencji był przewodniczącym Komisji Rewizyjnej Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego. Przez pięć lat pełnił funkcje przewodniczącego Miejskiego Społecznego Komitetu do Walki z Gruźlicą i Chorobami Płuc. Ponadto jest działaczem Stowarzyszenia Księgarzy Polskich. Mimo licznych obowiązków zawodowych poświęcał się też pracy społecznej. Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej Alojzy Murawa udekorowany został Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1975). Posiada Odznaki Zasłużonego Działacza Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej, Zasłużonego Działacza Kultury, Wzorowego Księgarza, Odznakę Honorową Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa", Medal X-lecia i XXX-lecia PRL.

Laureaci nagród

NAGRODY INDYWIDUALNE

PROF. FLORIAN DĄBROWSKI

.S-::. V

Urodził się 2 maja 1913 r. w Rosku k.

Czarnkowa, w rodzinie organisty Bolesława Dąbrowskiego i jego żony, Pelagii z domu Kruger. Po ukończeniu szkoły powszechnej rozpoczął w czerwcu 1930 r. studia muzyczne w Miejskim Konserwatorium Muzycznym w Bydgoszczy u prof. Edmunda Rezlera. W latach 1938 - 1939 zdobył w tej uczelni dyplom z teorii i absolutorium z gry na fortepianie. W roku 1933 ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Bydgoszczy, a w 1938 r. złożył egzamin uprawniający do nauki muzyki i śpiewu w szkołach średnich. Zawodowo pracował w Państwowej Szkole Przemysłowej w Bydgoszczy.

W latach okupacji hitlerowskiej pracował w zarządzie nieruchomości w Inowrocławiu g zie został aresztowany przez gestapo, uwię zIony w Inowrocławiu a następnie we Wronkach. Pod koniec 1943 r. z powodu beznadziejnego stanu zdrowia został z więzienia zwolniony. Na wolności powrócił po półrocznej chorobie do zdrowia i został przez urząd zatrudnienia skierowany do pracy w przedsiębiorstwie budowlanym. W 1945 r. po oswobodzeniu Bydgoszczyprzez oddziały Armii Radzieckiej, Florian Dąbrowski brał czynny udział w zabezpieczeniu mienia Miejskiego Konserwatorium Muzycznego, a następnie w reaktywowaniu je.g działalności. Szkoła, ta otrzymała późnIeJ nazwę: Pomorska Srednia Szkoła Muzycz?a. Florian Dąbrowski wykładał w niej teonę. Dyplom z kompozycji otrzymał w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu w 1948 r. jako eksternista. W latach 1952 -1954 piastował godność rektora Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Sopocie. Od 1 września 1954 r. Florian Dąbrowski jest pracownikiem naukowym w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu. W czasie od 1 października 1%1 do 31 grudnia 1%3 r. (po rezygnacji z powodu złego stanu zdrowia) był prorektorem tej uczelni muzycznej. Od 1 października 1959 r. jest docentem, a od 1 października 1%4 r. kierownikiem Wydziału Kompozycji. Uchwałą Rady Państwa z dnia 4 stycznia 1973 r. Florian Dąbrowski otrzymał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego. Od 1970 r. jest członkiem Rady Wyższego Szkolnictwa Artystycznego przy Ministerstwie Kultury i Sztuki. Obok działalności pedagogicznej prof. Florian Dąbrowski prowadzi ożywioną działalność w Związku Kompozytorów Polskich. Od marca 1%3 r. do 1%9 r. był prezesem Koła Poznańskiego Związku Kompozytorów Polskich. W latach 1969 - 1975 wiceprezesem Zarządu Głównego. W czerwcu 1965 r. wybrany został wiceprzewodniczącym Polskiego Ośrodka ISME (International Society Musie Education). Reprezentował polską muzykę za granicą: w Czechosłowacji (1962), na Festiwalu w Dubrowniku (1963), na Międzynarodowym Konkursie ISME w Budapeszcie (1964), na Festiwalu Muzyki Współczesnej w Berlinie (1965), w Austrii, Bułgarii, Czechosłowacji, Finlandii, Niemieckiej Republice Demokra tycznej, Rumunii, Wielkiej Brytanii, Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Poza działalnością naukową i pedagogiczną prof. Florian Dąbrowski znany jest jako kompozytor i organizator życia muzycznego. Jest współorganizatorem Poznańskiej Wiosny Muzycznej - imprezy, która dobrze służy sprawie popularyzacji twórczości współczesnych kompozytorów. Należy przy tym podkreślić, że Poznańska Wiosna Muzyczna stała się już w tej chwili imprezą o znaczeniu ogólnopolskim, uzyskała wysoką ocenęczynników oficjalnych i krytyki muzycznej. Do ważniejszych kompozycji Floriana Dąbrowskiego zaliczyć należy utwory orkiestrowe: Mała uwertura krakowska. Suita symfoniczna, Mała muzyka dziecięca, Wariacje symfoniczne, Nocturn, Tryptyk, Uwertura symfoniczna, Kontrasty, Koncert skrzypcowy. Kantaty: Suita kujawska, Suita kaszubska, Litania, Odejście Fryderyka (1949), Żołnierze, Kantata o Pomorzu, Pieśń o ziemi (Kantata o Wielkopolsce do tekstu Józefa Ratajczaka), Tryptyk liryczny: (Przed zapaleniem choinki; Kolcryki Izoldy; Notatki z nieudanych rekolekcji paryskich do tekstu Konstantego I. Gałcryńskiego). Kolczyki Izoldy jako opera kameralna miały prapremierę w pałacu Działyńskich w roku 1975 pod dyrekcję Mieczysława Dondajewskiego. W ostatnich dziesięciu latach prof. Florian Dąbrowski skomponował: Qulnquepastltum 6B, Evocatlon Symphonlque, Muzyką Urocrystą, dwa Koncerty na fortepian i orkiestrą. Utwory chóralne: Laudate Dominum (Utwór na 100-lecie Katedry w Salzburgu, na chór mieszany); Hymn; "Soggetto"; Ballada. Kameralne: Sonata na skrzypce I fortepian, trzy utwory na zespół perkusyjny. Posiada znaczne osiągnięcia w muzyce teatralnej: ilustracje muzyczne do dramatów Arbuz owa (Irkucka historia), Beaumarchais (Wesele Figara), Durrenmatta (Wiry ta starszej pani), Dostojewskiego (Zbrodnia I kara), Geothego (Iflgenia w Ta urydzle) , Mickiewicza (Dziady), Słowackiego (Horsztyńskl) , Szekspira (Opowieść zimowa), Witkacego (Sonata Belzebuba), Wyspiańskiego (Noc listopadowa). Poza tym skomponował cykle pleśni (m. in. Pleśń na sopran I orkiestrą ka

meralną do słów Józefa Ratajczaka), utworów kameralnych i solowych. Poważny jest także jego dorobek w dziedzinie opracowania dawnej muzyki: Wojciecha Dankowskiego (Symfonia), Jana Wańskiego (Symfonia), Mateusza Zwierzchowskiego (Pastorella, Requiem), Zeydlera (Pastorella, Nespore, Romano Nocturno), Stanisława Dunieckiego (opera w 2 aktach Paziowie królowej Marysieńki przygotowana na II Festiwal Oper i Baletów Polskich w Poznaniu 1964); I Koncert skrrypcowy op. 14 Karola Lipińskiego i Narcyz opera w 3 aktach Scarlattiego.

Prof. Florian Dąbrowski bierze również czynny udział w popularyzacji muzyki wygłaszając pogadanki, odbywając spotkania w różnych środowiskach, głównie w środowisku studenckim. Otrzymał nagrody: Centralnej Rady Związków Zawodowych za Suitą kujawską (1947); I nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim (w Roku Chopinowskim) za kantatę Odejście Fryderyka (1949); Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy I stopnia za całokształt twórczości muzycznej (1959); za muzykę do Nocy listopadowej Wyspiańskiego na V Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu (1963); Nagrody I stopnia Ministra Kultury i Sztuki za szczególne osiągnięcia w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej i organizacji procesu dydaktycznego w latach 1987 - 1972. W roku 1975 otrzymał Grand Prix- "Pro Sinfoniki".

Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej udekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi. Posiada Odznakę Honorową Miasta Poznania i Medal XXX-lecia PRL.

PROF. DR HABIL. SEWERYN DZIAMSKI

Urodził się dnia 6 października 1933 r. w Smuszewie koło Wągrowca, w rodzinie robotnika Marcina Dziamskiego i jego żony Jadwigi z domu Tschiersch. Ojciec był żołnierzem Powstania Wielkopolskiego 1918/1919. Lata okupacji (1939 -1945) spędził wraz z rodzicami w Sielcu k. Żnina. Po wyzwoleniu -- mając lat dwanaście po raz pierwszy przestąpił progi szkoły podstawowej, którą ukończył w Kwilczu w 1949 r. W latach 1949 - 1953 uczęszczał do Gimnazjum Ogólnokształcącego w Żninie, które ukończył z dyplomem przodownika nauki i pracy społecznej. Studia wyższe odbył na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 1 w 1958 r. uzyskał stopień magistra filologii polskiej.

Po ukończeniu studiów rozpoczął z dniem 1 czerwca 1958 r. pracę zawodową w Wojewódzkim Urzędzie Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. W latach 1959 - 196) pracował jako instruktor w Wydziale Propagandy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Poznaniu.

Pracę naukowo-badawczą oraz dydaktyczną podjął z dniem 15 stycznia 196) r. w Katedrze Filozofii, a następnie w Instytucie Fi10zofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza; pełnił kolejno funkcje asystenta, starszego asystenta i adiunkta. Stopień doktora nauk humanistycznych nadała mu Rada Wydziału Filozoficzno- Historycznego U niwersytetu w dniu 15 stycznia 1%5 r. na podstawie pracy pt. Poglądy estetyczne Stanisława Ossowskie

Laureaci nagródgo, napisanej pod kierunkiem prof. dra Zdzisława Kępińskiego. Stopień naukowy doktora habilitowanego nadała mu ta sama Rada Wydziału Filozoficzno-Historycznego w dniu 30 czerwca 1969 r. na podstawie pracy pt. Filozofia nauk społecznych w ujęciu krusińszczyków. N a stanowisko docenta powołany został decyzją Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego z dniem 1 kwietnia 1969 r. W dniu 5 lutego 1976 r. Rada Państwa mianowała go profesorem nadzwyczajnym. W 1972 r. Seweryn Dziamski został mianowany prodziekanem Wydziału Filozoficzno- Historycznego, a w 1973 r. kierownikiem Zakładu Aksjologii Ogólnej Instytutu Filozofii. Od 1 września 1975 r. pełni funkcję dziekana Wydziału Nauk Społecznych oraz wicedyrektora Instytutu Filozofii. Prof. dr Seweryn Dziamski ma w swoim dorobku naukowym ponad dziewięćdziesiąt publikacji, w tym około dwudziestu monografii i rozpraw. Główne kierunki jego prac badawczych obejmują: problemy estetyki; etyki i teorii kultury rozważane w aspekcie założeń filozoficzno-teoretycznych marksistowskiej aksjologii oraz ich funkcje społeczne; historia filozofii polskiej XIX i XX wieku; zagadnienia teorii i metodologii humanistyki. Pierwszy krąg tematyczny dominował w jego badaniach prowadzonych w latach 196)-1969. Efektem tych badań było wiele publikacji z zakresu literaturoznawstwa, este

tyki oraz funkcji społecznej sztuki. N a szczególne wyróżnienie zasługują prace pL Problemy klasowego charakteru sztuki i kultury artystycznej (Poznań 1%7) oraz nowatorska metodologicznie i pierwsza tego rodzaju w polskiej literaturze mongrafia pt. O subiektywizmie w wersji psychologicznej w polskiej myśli estetycznej XIX i xx- wieku (Poznań 1968).

Równocześnie z badaniami podstawowymi w zakresie literaturoznawstwa i estetyki prowadził studia nad charakterem i kulturą artystyczną Poznania, których wynikiem była praca pt. Poznań literacki w piętnastoleciu 1945 -1960, stopniowo poszerzana o refleksje teoretyczno-metodologiczne sformułowane w pracach Fakt kulturalny i jego charakter (1966), Z zagadnień klasyfikacji subiektywistycznej teorii wartości estetycznej (1966) i in.

Po roku 1968 Seweryn Dziamski rozszerzył swoje badanfa na recepcję i rozwój marksizmu w Polsce. Dorobek naukowy z tej dziedziny obejmuje trzy książki: Filozofia nauk społecznych w ujęciu krusińszcryków (1969), U iródel marksistowskiej filozofii nauk społecznych (1972) oraz Zarys polskiej filozoficznej myśli marksistowskiej 1878 - 1939 (1973). W książkach tych dokonał próby syntetycznego ujęcia dziejów marksistowskiej filozofii społecznej w Polsce, stosując konsekwentnie wypracowaną przez siebie metodę badań historycznych; przedstawił analizę marksistowskiej filozofii społecznej w Polsce w okresie, kiedy podlegała ona wyraźnym wpływom różnych doktryn pozytywizmu, neokantyzmu i empiriokrytycyzmu. W pracach tych wykazał, że recepcja i rozwój marksizmu w Polsce związane były z rezygnacją z dociekań filozoficznych problematyki cntologicznej na rzecz materialistycznej teorii rozwoju społecznego. Ta ostatnia teza została pogłębiona w Zarysie polskiej filozoficznej myśli marksistowskiej 1878 - 1939 (1973), stanowiącej pierwszy w polskiej literaturze zarys dziejów marksizmu programowo związanego z rewolucyjnym nurtem polskiego ruchu robotniczego. Ta pionierska praca ukazała równocześnie narastający w okresie międzywojennym proces prze wartościowy Wania wielu dziedzin kultury narodowej pod wpływem rozwoju myśli marksistowskiej w Polsce.

Obok głównych problemów znajdujących się w polu zainteresowań Seweryna Dziamskiego, wiele uwagi poświęcał on zawsze ?agadnieniom roli idei w rozwoju społecznym, społecznym funkcjom filozofii marksistowskiej, problemom kształcenia i doskonalenia pracowników kulturalno-oświatowych, zagadnieniom laicyzacji itp. W latach 196) -1967 prowadził zajęcia kur

Laureaci nagród

sowę z historii filozofii oraz z filozofii marksistowskiej na U niwersytecie im. Adama Mickiewicza, a także na Akademii Rolniczej, w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej oraz Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. Od 1%9 r. prowadzi wykłady z etyki, estetyki, teorii kultury oraz historii marksizmu, a od 1972 r. seminarium naukowe poświęcone zagadnieniom aksjologii oraz dziejom marksizmu w Polsce. Wykształcił pięciu doktorów · nauk humanistycznych. W 1974 r. był organizatorem ogólnokrajowej sesji naukowej poświęconej marksistowskiej aksjologii w Polsce, na której prezentowane były wyniki badań kierowanego przezeń zespołu badawczego. Od 1%9 r. kieruje Międzywydziałowym Studium Kultury i Turystyki.

W latach 1972 - 1973 był członkiem Komisji Senackiej do spraw Unowocześniania Programów Nauczania oraz członkiem Rady Szkoły do Spraw Młodzieży. Od wielu lat ściśle współpracuje z organizacją młodzieżową na uczelni. Dwukrotnie prowadził obozy szkoleniowe aktywu organizacji młodzieżowej. W latach 1968 -1969 był opiekunem Koła Naukowego Filozofów.

W latach 1972 -1973 Seweryn Dziamski był członkiem Komisji Propagandy Kultury przy Ministerstwie Kultury i Sztuki, w tym samym okresie był członkiem zespołu Prognozy Kultury Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu i Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego, członkiem zespołu badawczego tegoż Towarzystwa, członkiem Komisji Metodologicznej Oddziału Poznańskiego Polskiej Akademii Nauk. W roku 1974 został członkiem zespołu redakcyjnego serii "Myśli i Ludzie" Państwowego Wydawnictwa Wiedza Powszechna. Od 1962 r. jest członkiem

Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, a od 1%7 - Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Jest członkiem Komitetu Nauk Filozoficznych Polskiej Akademii N auk od 1974 r.

Aktywnie działa w dziedzinie popularyzacji wiedzy i upowszechnianiu osiągnięć naukowych, za tę pracę zyskał uznanie placówek kulturalno-oświatowych województwa poznańskiego i zielonogórskiego. Do Polskiej zjednoczonej Partii Robotniczej przyjęty został w 1953 r. W latach 1965-1966 pełnił funkcje sekretarza Oddziałowej Organizacji Partyjnej przy Instytucie Nauk Społecznych oraz w latach 1966 -1968 sekretarza Komitetu Zakładowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Za swoją działalność zawodową był w latach 1%7 - 1973 trzykrotnie wyróżniany nagrodami indywidualnymi stopnia III Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego za szczególne osiągnięcia w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej i w dziedzinie badań naukowych, a w roku 1974 otrzymał indywidualną nagrodę II stopnia Ministra Nauk, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, za osiągnięcia w dziedzinie badań naukowych. Posiada brązową i srebrną Odznakę im.

J anka Krasickiego; Odznaki Honorowe Miasta Poznania, "Za zasługi w rozwoju województwa zielonogórskiego"; "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego" i Medal XXX -lecia Polski Ludowej. Dwukrotnie otrzymał listy gratulacyjne od I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Gierka (1974-1975) za wybitne osiągnięcia w badaniach nad dziejami marksizmu oraz za działalność dydaktyczną i społeczną.

MGR FRANCISZEK ŁOZOWSKI

Urodził się dnia 15 stycznia 1928 r. w Dymaczewie Starym pod Poznaniem, w rodzinie robotnika Franciszka Łozowskiego i jego żony, Jadwigi z Nowaków . We wczesnym dzieciństwie osierocił go ojciec, a jego wychowanie oraz utrzymanie spoczęło na barkach matki. W latach okupacji (1939 -1945) pracował w majątku rolnym Bolesławiec koło Mosiny jako robotnik.

Natychmiast · po wyzwoleniu Wielkopolski Franciszek Łozowski podjął pracę na poczcie, najpierw w charakterze robotnika, a następnie listonosza. Jednocześnie kończył szkołę podstawową. W 1946 r. przeniósł się wraz z rodziną na ziemie odzyskane i rozpoczął pracę w Urzędzie Gminnym w Zbą

szynku. Stamtąd udał się do Liceum Pedagogicznego w Sulechowie (1948). W ramach naboru młodzieży robotniczej na studia wyższe, skierowany został na Uniwersyteckie Studium Przygotowawcze w Poznaniu.

W roku 1950 rozpoczął studia na Wydziale Historycznym U niwersytetu Poznańskiego, które ukończył w roku 1955 pracą magisterską pt. Strajk Kolejarzy · poznańskich w 1920 r. Jednocześnie pracował zawodowo w zarządzie Wojewódzkim Związku Młodzieży Polskiej, a w latach 1952-1964 jako asystent i starszy asystent kolejno w Katedrze Podstaw Marksizmu-Leninizmu i Katedrze Historii Polski XIX i XX wieku Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Laureaci nagród

W dniu 10 listopada 1964 r. Franciszek Łozowski powołany został na stanowisko dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Poznaniu. Doceniając w pełni oświatową rolę współczesnej biblioteki publicznej, szczególną opieką otaczał tę dziedzinę działalności bibliotek, która zmierzała do szerokiego upowszechnienia wiedzy. Zasługą Franciszka Łozowskiego jest podniesienie rangi bibliotek wielkopolskich, głównie dzięki opracowanemu przez niego ilustrowanemu przewodnikowi pl. Biblioteki publiczne województwa poznańskiego. Była to pierwsza tego rodzaju praca w Polsce. Był też inicjatorem i redaktorem regionalnego fachowego czasopisma · Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej pn. "Informator Bibliotekarza Wielkopolskiego". lego zasługą jest też pozyskanie do współpracy z bibliotekami poznańskiego środowiska naukowego i zainicjowanie przy jego udziale sesji popularnonaukowych. Efektem tej działalności jest systematyczny wzrost poezytności literatury popularnonaukowej, głównie społeczno-politycznej i rolniczej. Osiągnięcia bibliotek poznańskich w tym zakresie należą do najwyższych w kraju. Będąc rzecznikiem szerokiej współpracy bibliotek z różnymi instytucjami i organizacjami społecznymi, Franciszek Łozowski doprowadził do zawarcia porozumień między

Wojewódzką Biblioteką Publiczną i wieloma organizacjami oraz jednostkami gospodarczymi w sprawie współdziałania w dziedzinie krzewienia wiedzy poprzez książkę. Wiele wysiłku włożył w poprawę bazy lokalowej bibliotek oraz ich modernizację, w ostatnich latach wybudowano (względnie zaadaptowano) samodzielne obiekty dla bibliotek w Kościanie, Krotoszynie, Gostyniu, Obornikach, Śremie, Środzie. Stał się rzecznikiem nowoczesnych form pracy placówek bibliotecznych. Z jego inicjatywy po raz pierwszy w Polsce przystąpiono do instalowania w bibliotekach publicznych urządzeń do nauki języków obcych. l ako historyk Franciszek Łozowski popularyzował problematykę ruchu robotniczego i kształtowania się władzy ludowej w Polsce. Opracował i wygłosił wiele prelekcji, odczytów i referatów. Ma w swoim dorobku ponad trzydzieści opracowań i artykułów z historii ruchu robotniczego w Wielkopolsce i z historii Polski Ludowej, m. in. obszerną mongrafię opracowaną wspólnie ze Stanisławem Kubiakiem pt. Rady Robotnlczo-żołnlerskie w Wielkopolsce w latach 1918 -1919, wyróżnioną nagrodą redakcji tygodnika "Polityka" (1960). Godny uwagi jest opracowany przez Franciszka Łozowskiego cykl artykułów w "Kronice Miasta Poznania": Nacjonalizacja przemysłu w Poznaniu (R. 1%5, nr 2); Wykaz zracjonalizowanych przedsiębiorstw przemysłowych w Poznaniu (R. 1966, nr 4); Z działalności Wielkopolskiej Grupy Operacyjnej Ministerstwa Przemysłu w 1945 r. (R. 1%8, nr 1). Początki działalności politycznej Franciszka Łozowskiego przypadają na lata szkolne i studenckie. Pełnił funkcje sekretarza szkolnego koła Związku Walki Młodych, sekretarza, kierownika Wydziału Organizacyjnego i przewodniczącego Zarządu Uczelnianego Związku Akademickiej Młodzieży Polskiej oraz instruktora Wydziału Młodzieży Studenckiej Zarządu Wojewódzkiego Związku Młodzieży Polskiej w Poznaniu. W roku 1951 przyjęty został do szeregów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

Sprawował m. in. funkcje członka Egzekutywy, I sekretarza Oddziałowej Organizacji Partyjnej przy Wydziale Fi1ozofiezno- Historycznym oraz członka Egzekutywy Komitetu Uczelnianego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Od 1953 r. jest lektorem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej oraz wykładowcą na Wieczorowym Uniwersytecie Marksizmu-Leninizmu. Aktywnie uczestniczył w pracach Związku Nauczycielstwa Polskiego.' W latach 1956 - 1964 pełnił równolegle funkcję sekretarza Rady Zakładowej Związku Nauczycielstwa Polskie

go przy Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, członka Zarządu Okręgu Związku N auczycielstwa Polskiego i wiceprzewodniczącego Sekcji Środowiskowej Szkół Wyższych i Instytutów Naukowych przy Zarządzie Okręgowym Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz członka tej sekcji w Zarządzie Głównym. Od 1966 r. pracuje W Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich - gdzie pełni funkcję przewodniczącego Zarządu Okręgu oraz członka Prezydium Zarządu Głównego. Przyczynił się wydatnie do rozszerzenia odziaływania Stowarzyszenia na terenie regionu poznańskiego. Od 1%9 r. jest członkiem Państwowej Rady Bibliotecznej przy Ministrze Kultury i Sztuki i jako przewodniczący Sekcji do Spraw Upowszechniania Czytelnictwa zasia

T7

da w Prezydium Rady. Jest członkiem Rady Muzeum Ruchu Robotniczego im. Marcina Kasprzaka oraz członkiem zarządu Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego, w którym uczestniczy w pracach zespołu badań nad dziejami kultury w Wielkopolsce. Za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej Franciszek Łozowski był niejednokrotnie wyróżniany nagrodami i odznaczeniami. U dekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi. Posiada Odznaki Zasłużonego Działacza Kultury, Srebrną Odznakę im. Janka Krasickiego, Złotą Odznakę Związku Nauczycielstwa Polskiego, Honorową Odznakę Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Brązowy i Srebrny Medal "Za zasługi dla obronności kraju"; Medal XXX-lecia PRL, Odznakę Honorową "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego".

JERZY MAŃKOWSKI

Urodził się dnia 26 marca 1928 r. w Poznaniu, w rodzinie Jana Mańkowskiego i jego żony Rozalii z Czerniaków. Ojciec był działaczem polonijnym, nauczycielem w Wanne (Republika Federalna Niemiec) w polskiej szkole dla dzieci robotników polskich, głównie górników tam pracujących, a następnie, gdy Mańkowscy wrócili do kraju, urzędnikiem państwowym. Naukę w szkole podstawowej w Poznaniu przerwała J erzemu wojna. W dniu 2 grudnia 1939 r. rodzina Mańkowskich została wysiedlona przez okupanta do tzw. Generalnej Guberni, do wsi pod Kielcami, gdzie pozostawała do lutego 1945 r. Po powrocie do Poznania (1945) Jerzy Mańkowski pracował jako bagażowj na dworcu kolejowym, był pomocnikiem w zakładzie elektromechanicznym i w drogerii. Jednocześnie w latach 1945 -1949 uczył się w Gimnazjum i Liceum im. Marcina Kasprzaka, które ukończył w 1949 r. tzw. małą maturą. Następnie w 1950 r. zdał maturę jako eksternista przed Państwową Komisją Egzaminacyjną.

W latach 1950 -1953 Jerzy Mańkowski studiował na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, a w latach 1954 - 1957 studiował eksternistycznie. W 1957 r. uzyskał tytuł magistra filologii polskiej za pracę pt. Wawrzyny na tle -motywów lirycznych poezji Leopolda Stajja, napisaną pod kierunkiem dra Lesława Eustachiewicza. W roku 1953 rozpoczął pracę w redakcji poznańskiego oddziału "Słowa Powszechnego" w charakterze publicysty kulturalnego i krytyka. Jednocześnie współpracował z pismamiogólnopols imi (" T ea tr" , "Dialog" , "Twórczosc, "Zycie Literackie" , "Kierunki"), w których ogłaszał recenzje teatralne i literackie, artykuły i reportaże. Współpracował

Laureaci nagródz rozgłośnią Polskiego Eadia w Poznaniu i Warszawie. Był inicjatorem i założycielem grupy poetyckiej "Przygoda" (1956), która przez kilka lat działała w Poznaniu i skupiała młodych poetów i plastyków. W latach 1%1 -1964 Jerzy Mańkowski pracował w poznańskim Pałacu Kultury na stanowisku kierownika działu oświaty. Opracował m. in. programy wielu sekcji i komórek tej placówki kulturalnej, był inicjatorem i założycielem Klubu Seniora. Od 1964 r. Jerzy Mańkowski pracuje w redakcji teatru i publicystyki kulturalnej Telewizji Polskiej w Poznaniu. Jest autorem kilku cykli programowych, m. in. Telewizyjnego Przeglądu Kulturalnego. Zaadaptował dla teatru telewizji utwory: Wadima Sobko Ojcowie, Aleksandra W ołodina Starsza siostra, Fryderyka Hebla Marla Magdalena, J akuba Wojciechowskiego Urodziłem się w małej wiosce i in. Napisał scenariusze do szeregu "estrad poetyckich", w których prezentowano m. in. twórczość Kazimiery Iłłakowiczówny, lirykę staroprowansalską, wiersze o Poznaniu, poezję rewolucyjną.

Od roku 1955 był przez dwie kadencje radnym Dzielnicowej Bady Narodowej Grunwald i sekretarzem Komisji Ochrony, Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego. W kadencji 1973 -1975 był członkiem Komisji Oświaty i Kultury tejże Rady. Przez trzy kolejne kadencje (1970 -1976) był członkiem zarządu poznańskiego oddziału Związku Literatów Polskich; jest członkiem Komisji Współpracy z Centralną Radą Związków Zawodowych przy Zarządzie Głównym Związku Literatów Polskich; członkiem Komisji Kultury Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych, członkiem Komitetu Organizacyjnego Wojewódzkiego Przeglądu Aktywności Kulturalnej Ludzi Pracy. Zadebiutował opowiadaniem pt. Gajowy opublikowanym w "Głosie Wielkopolskim" (1949). Od tego momentu drukował liczne opowiadania i nowele w prasie poznańskiej i w ogólnopolskich periodykach literackich i społeczno- kulturalnych. J ego debiut książkowy stanowi powieść Ballada sierpniowa (wydanie pierwsze 1966; wznowiona 1968; 1972) wysoko oceniona przez krytykę. W roku 1%9 ukazała się następna powieść Jerzego Mańkowskiego pt. Najpiękniej umiera gałąź (wznowienia: 1970, 1972). Książka ta została umieszczona na liście dziesięciu najpopularniejszych książek roku 1970 w Polsce ogłoszonej przez dziennik "Głos Pracy" . W turnieju czytelniczym Związku Młodzieży Socjalistycznej i "Głosu Wielkopolskiego" zajęła także pierwsze miejsce. W latach 1971 - 1975 na półkach księgarskich ukazały się jego kolejne powieści: Zasypanypiołunem ślad (1971); Anna w moim :ryCiU (1972 i dwa wznowienia); Miłość to potrafi (1975). Poza tym napisał: Spoza gór i rzek - widowisko słowno-muzyczne (wspólnie z Ryszardem Urbanem), którego premiera odbyła się w Teatrze im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie w dniu 26 października 1%8 r. oraz Ballada żołnierska - widowisko telewizyjne, przedstawione w reżyserii Tadeusza Aleksandrowicza w telewizji w dniu 27 lutego 1970 r. W tymże roku w Studio N agrań Książki Mówionej w Warszawie ukazało się wydanie dźwiękowe powieści Najpiękniej umiera gałąź, przeznaczone dla niewidomych. Twórczość prozatorska Jerzego Mańkowskiego łączy w sobie realistyczne widzenia świata z romantycznym przeżyciem. Te dwie pozornie sprzeczne cechy pisarstwa godzi ze sobą poprzez formę balladowej, poetyckiej, bardzo intymnej i osobistej opowieści o tym, co - jak powiedział Leopold Staff - dokonuje się "może nigdy i nigdzie, może co dzień i w nas". Interesuje go przede wszystkim życie wewnętrzne człowieka, jego odczucia i przeżycia. Owe jakże trudne do wyrażenia stany i doznania, wzbogacają czytelnika, sprawiają, że każdy przeżywa to samo na swój własny sposób. Bohaterowie powieści Jerzego Mańkowskiego są ludźmi niespokojnymi, szukają swego miejsca w życiu (Najpiękniej umiera gałąź), w uczuciach drugiego człowieka (Miłość to potrafi), są wierni sobie i innym wiernością piękną i wzruszającą (Anna w moim życiu, Zasypany piołunem ślad). Walczą o zachowanie godności i wrażliwości w nieludzkich wojennych czasach (Ballada sierpniowa). Skłaniają do refleksji i zadumy nad ludzkim losem, nad życiem, które "każdemu z nas dane jest tylko jedno i wszystko w nim musi się pomieścić" . Interesują go historie o ludziach uwikłanych w konflikty psychologiczne, rodzinne, społeczne - zapomnianych matek, niekochanych kobiet, dziewcząt przeżywających pierwszą miłość, wszystkich, którzy z upoTem poszukują własnego miejsca na świecie. Chce przekazać w swych powieściach niełatwy optymizm i trudną afirmację życia. Ulegając obsesji śmierci, widzi jednocześnie urzekające piękno życia. Jest autorem jeszcze kilku publikacji, m.

in.: wyboru 100 wierszy o nauczycielu l szkole (antologia 1962); monografii poznańskiego środowiska literackiego pt. Poznań literacki; pracy pt. Książki i ludzie (1964); monografii poznańskiego środowiska literackiego wydanej z okazji pięćdziesięciofecia Związku Literatów Polskich w Poznaniu (wspólnie z Nikosem Chadzinikolau) pt. Pisarze Wielkopolski.

Jerzy Mańkowski jest laureatem nagród "Głosu Wielkopolskiego" za opowiadanie Gajowy (1949); Smutna zabawa (1959); N agrody Literackiej Centralnej Rady Związków Zawodowych za powieść Najpiękniej umiera gałąź (1%97; nagrody "Złotej Księgi" w plebiscycie czytelniczym na najpopularniejszą książkę pisarza poznańskiego za powieść Najpiękniej umiera gałąź (1969); nagrody "Srebrnej Księgi" w plebiscycie czytelniczym "Wybieramy najpopularniejszą książkę 1971roku pisarza środowiska poznańskiego" za powiesc Zasypany piołunem ślad (1971). Posiada Odznakę Tysiąclecia Państwa Polskiego, Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury, Odznaki Honorowe: Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego", Medal XXX-lecia Polski Ludowej. Za osiągnięcia w pracy zawodowej udekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi.

Zebrał: Tadeusz Orlik

JERZY MĘCZYNSKI

U rodził się dnia 1 stycznia 1919 r. w Chełmicy Wielkiej pod Włocławkiem, w rodzinie księgowego Czesława Męczyńskiego i jego żony Cecylii z domu Sporna. W 1926 r. ojciec przeniósł się do Koła, gdzie Jerzy rozpoczął naukę w 'szkole powszechnej, a następnie w Gimnazjum Towarzystwa "Oświata", w którym w 1938 r. otrzymał świadectwo dojrzałości. We wrześniu 1938 r. powołany został na dywizyjny kurs podchorążych rezerwy piechoty w Szczypiornie. Kampanię wrześniową w 1939 r. przebył jako plutonowy-podchorąży w 29. Pułku Strzelców Kaniowskich w Kaliszu; był dowódcą drużyny, a następnie zastępcą dowódcy plutonu. Brał udział w walkach Armii "Poznań" na szlaku Kalisz-Łęczyca- Kutno- Bzura- Puszcza Kampinoska, a po przebiciu się do Warszawy przez sześć dni (aż do kapitulacji) uczestniczył w obronie miasta w okolicach Dworca Zachodniego. Po powrocie do Koła pracował jako robotnik. W listopadzie 1939 r. wstąpił do konspiracyjnego Związku Walki Zbrojnej. W kwietniu 1942 T., po masowych aresztowaniach wśród Polaków w Kole, Jerzy Męczynski otrzymał rozkaz udania się do Warszawy, gdzie podjął pracę w polskiej firmie budowlanej. Do końca lat okupacji związany był z ruchem oporu w Warszawie i Białej Pod-, łaskiej. Po wyzwoleniu Koła przez Armię Radziecką, Jerzy Męczynski wrócił tam w lutym 1945 r. Przez dwa lata leczył chorobę płuc.

Od 1948 r. pracował w Inspektoracie Szkolnym na stanowisku kierownika referatu, a później w Związku Samopomocy Chłopskiej jako instruktor kulturalno-oświatowy. W dniu 1 stycznia 1952 r. powierzono mu stanowisko kierownika Odziału Kultury Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Kole. Jego ofiarna i pełna inwencji praca sprawiła, że ruch kulturalno-oświatowy w powiecie kolskim znacznie się ożywił, a osiągnięcia były przykładem dla innych regionów. Z dniem 15 maja 1955 r. Jerzy Męczynskiprzeniesiony został do pracy w Wydziale Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu na stanowisko starszego instruktora. W 1962 r. z inicjatywy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej rozpoczęto przygotowania zmierzające do powołania Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego. Jerzy Męczynski stał się jego współzałożycielem, z dniem 1 stycznia 1%3 r. objął funkcję sekretarza, dźwigając poważny trud pracy organizacyjnej. Wielkopolskie Towarzystwo Kulturalne zyskało sobie wysoką rangę w kraju, głównie z racji podjęcia szeregu ważnych dla

Laureaci nagródkultury inicjatyw. Zaliczyć do nich należy in. in. wielkopolskie festiwale kulturalne, plebiscyt "N ajpopularniejsi Wielkopolanie", badania nad dziejami kultury w Wielkopolsce, których wyniki publikowane są w serii wydawniczej "Materiały i Studia", prace nad koncepcją monografii kultury w Wielkopolsce w wieku XIX i XX, konkursy plastyczne, pamiętnikarskie, kompozytorskie. Wielkopolskie Towarzystwo Kulturalne stało się instytucją, która spełnia doniosłą funkcję integracyjną środowisk kulturalnych i twórczych, ma więc wpływ na kierunek i stopień aktywności tych środowisk; ponadto poważnie wzbogaca możliwości aktywnego działania kulturalnego całego społeczeństwa. Towarzystwo pełni także funkcje mecenasa poprzez fundowanie stypendiów, bezpośrednią inspirację i poprzez Konkursy. W ramach Towarzystwa następowała i następuje wymiana doświadczeń ludzi różnych zawodów, kształtuje się społeczna kadra kulturalno-oświatowa. Towarzystwo wypracowało nowy model stowarzyszenia kulturalnego w kraju. Jest to nowoczesna forma działania Towarzystwa, w której tradycja jest nierozerwalnie sprzężona z teraźniejszością, dając podstawę do podejmowania badań prognostycznych, formułowania programów ikonkretnych zamierzeń realizacyjnych. Wieloletnie doświadczenie oraz poważne

MARIAN

Urodził się dnia 12 lipca 1931 r. w Krakowie. Krótko po jego urodzeniu matka przeniosła się do pracy w Kórniku k. Poznania. N aukę podjął w 1938 r. w miejscowej szkole powszechnej. W rok później matka zmarła. Przygodni opiekunowie Mariana postanowili umieścić go w domu dla sierot, lecz przeszkodził temu wybuch wojny światowej (1939). Zajęła się nim Maria Kurtzmann', do 1933 r. nauczycielka w szkołach polskich w Złotowie i Zakrzewie, pracująca w kancelarii majątku ziemskiego w Bruczkowie. W 1941 r. okupant urządził w skrzydle pałacu w Bruczkowie "sierociniec" dla dzieci polskich przeznaczonych do wynarodowienia. Marię Kurtzmann nakłaniano do "dobrowolnego" oddania chłopca do tego sierocińca. Nie czekając na przymusowe odebranie wychowanka, uciekła z nim do Bodzewka koło Gostynia, gdzie Marian także pracował jako robotnik rolny i uczęszczał na tajne komplety. Po wyzwoleniu w 1945 r. do Szkoły Podstawowej w Bodzewie, do której uczęszczał Marian Pogasz, przybył objazdowy teatrzyk lalkowy Sylwestra Ostrowskiego. Kukiełkiosiągnięcia Jerzego Męezyńskiego w pracy w Wielkopolskim Towarzystwie Kulturalnym sprawiły, że kolejno w latach 1972 i 1974 wybrany został prezesem. Z dniem 1 listopada 1967 r. Jerzy Męczyński przeszedł do pracy w Wojewódzkiej Radzie Związków Zawodowych, gdzie pełnił funkcję sekretarza, a od 1 maja 1974 r. wiceprzewodniczącego Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych.

Jerzy Męczyński jest członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej od 1954 r.

Pracuje aktywnie w Komisji Ideologicznej Komitetu Wojewódzkiego, w prezydium Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej oraz w sekretariacie Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności N arodu. W uznaniu jego osiągnięć w pracy zawodowej i społecznej Rada Państwa odznaczyła Jerzego Męezyńskiego Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi. Posiada Odznakę Honorową "Za zasrugi w rozwoju województwa poznańskiego" i Odznakę Honorową Miasta Poznania; Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury, srebrny medal "Za Zasługi dla obronności kraju", Złotą Odznakę im. Janka Krasickiego oraz Złotą Honorową Odznakę Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. W roku 1976 Jerzy Męczyński otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

POGASZpozostawiły na chłopcu niezatarte wrażenie. Toteż kiedy Maria Kurtzmann w związku z apelem rządu o zagospodarowanie ziem zachodnich przeniosła się do Bogdańca k. Gorzowa, Marian, uczący się w gimnazjum gorzowskim, cały wolny czas poświęcał na rzeźbienie lalek w drzewie. Teksty adaptował z klasyki polskiej, a także sam pisał skecze na aktualne tematy społeczno-polityczne. Utworzył teatrzyk lalek. Do zespołu wciągnął rówieśników. Przedstawienia odbywały się w Bogdańcu, Gorzowie, Witnicy i okolicznych wsiach. Z okazji udziału w* festiwalach teatrów amatorskich o teatrzyku Mariana Pogaszą pisano w gazetach. Zwrócił na siebie uwagę jury Festiwalu Teatrów Amatorskich rolą Pawła N achodki w Matce Gorkiego. Ówczesny dyrektor Teatru Polskiego w Poznaniu, Nuna Młodziejowska- Szczurkiewiczowa zaleciła szczególnej opiece władz samorodny talent aktorski Mariana Pcgasza.

W 1949 r. Marian Pogasz po małej maturze pojechał na kurs lalkarski do Warszawy. Po powrocie został powołany do pracy w oddziałach "Służba Polsce" na Śląsku, w

czasie której wyróżnił się we współzawodnictwie pracy oraz w działalności kulturalno-oświatowej. Po powrocie (1950), aby zdobyć zawód, zapisał się do Technikum Rolniczego w Środzie Wielkopolskiej. Tam przekonał się jednak, że nie odpowiada to jego zainteresowaniom i postanowił wstąpić do Szkoły Instruktorów Teatrów Ochotniczych w Poznaniu. Kształcił się w niej pod kierunkiem takich pedagogów jak Tadeusz Muskat, Kazimierz Wichniarz, Jerzy Zegalski. Pracował dorywczo w Teatrze Młodego Widza. Jesienią 1951 r. Marian Pogasz powołany został do obowiązkowej służby wojskowej; po ukończeniu szkoły podoficerskiej w stopniu plutonowego pracował w aparacie politycznym, m. in. w radiowęźle batalionu. Równocześnie wiele czytał o teatrze, uczył się pilnie ze skryptów, które nadsyłali mu koledzy, postanowił bowiem w przyszłości związać się na stałe z teatrem. Po ukończeniu służby wojskowej zwrócił się do teatrów w Krakowie, Zielonej Górze i Poznaniu. Odpowiedział jedynie Poznań proponując etat aktorski w nowo organizowanym teatrze lalek. Debiutował w Bajce chińskiej Niny Doning. Później grał w Wawrzyńcowym sadzie Marii Kownackiej, Majstra Lepiglinę w Kichusiu Janiny Porazińskiej, Barona w Szklarzu i cesarzu Marii N awrockiej i Ryczywoła w Pastorałce Leona Schillera.

W 1956 r. Marian Pogasz zdał egzamin lalkarski w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. W tym czasie podjął w działającym już w Poznaniu Teatrze Satyryków dodatkową pracę jako maszynista i inspicjent, a w następnym roku (1957) przeszedł na etat aktorski. W ciągu sześciu lat zagrał w dwudziestu sztukach. Z ról, które zyskały szczególne uznanie, wymienić należy rolę Feresa w Powrocie Alcesty A. M. Swinarskiiego; Waśki w Kwadraturze koła Katajewa i Profesor» w Lekcji Ionesco. Za tę ostatnią rolę otrzymał nagrodę Polskiego Radia w Poznaniu dla najlepszego aktora z Wielkopolski na Kaliskich Spotkaniach Teatralnych (1963). W tym też roku otrzymał uprawnienia aktora dramatu i został zaangażowany do zespołu Teatru Polskiego w Poznaniu.

W ciągu dziesięciu lat grał w dwudziestu czterech sztukach na scenie Teatru Polskiego i w dwudziestu dwóch na scenie Teatru Nowego. Z czterdziestu sześciu ról na szczególne podkreślenie zasługuje: tytułowa w sztuce Dundo Maroje Marina Drżica, rola Choeriny w Bazyllsie Teofanu Tadeusza Mieińskiego; Burmistrza w Ptaku Jerzego Szaniawskiego i Fano w Pokoju na godziny Pavla Landovskiego.

O roli Choeriny pisał Roman Szydłowski ("Trybuna Ludu") w artykule Poznański

6 Kronika Miasta Poznania

start teatralny: "Wysoce interesującym Choeriną, cynikiem, sceptykiem i mądrym błaznem był Marian Pogasz, stwarzając najbardziej szekspirowską postać w tym spektaklu". Także Zygmunt Greń ("Życie Literackie") pisał: "Niestety, Okopiński dysponował tylko dwojgiem aktorów, którym mógł zaufać i którzy prowadzili za jego wskazaniem zamysł autora. To Danuta Balicka jako Teofanu i Marian Pogasz jako Choerina, jej brat, eksmnich, wcielenie pierwiastka lucyferycznego. Tylko oni umieli przekazać tę dwoistość postaci stworzonych przez Micińskiego, tak jak jego własna i tak trudna do odtworzenia »jedność w wielości«, ich istność ludzką i ich rzeczywistość duchową, zupełnie odmiennymi chodzące drogami a jednak złączone, nierozdzielnie" . W 1972 r. Marian Pogasz przeszedł do zespołu usamodzielnionego Teatru Nowego. Na scenie tej zagrał już dwanaście ról, z których do najciekawszych zaliczyć należy rolę Ojca w Niespodziance Roztworowskiego, Duncana w Macbecie Ionesco czy wreszcie Tola w Skizie Zapolskiej. Marian Pogasz był członkiem prowadzonego pTzez Stanisława Hebanowskiego "Teatru Pięciu". Zajmował się także działalnością estradową. Brał udział w programach Kabaretu "Modliszka" prowadzonego przez Stefana Mroczkowskiego przy klubie "Od nowa". Przez dwa sezony występował w Kabarecie "Tey", prezentując monologi Stanisława

Laureaci nagród

Strugarka. Uczestniczył także w dziesiątkach programów telewizyjnych (m. in. w "Alfabecie Hozrywki"), a także w setkach audycji w poznańskim Radio. Jest również aktywnym działaczem społecznym. Działał w organizacjach zawodowych i Towarzystwie Przyjaźni Polsko- Radzieekiej.

W uznaniu osiągnIęc artystycznych Rada Państwa udekorowała Mariana Pogaszą Krzyżem' Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1975). Posiada Odznakę Honorową Miasta Poznania.

Zebrał: Al/red Laboga

DWUDZIESTOPIĘCIOLECIE KLUBU WYSOKOGÓRSKIEGO W POZNANIU

W CIENIU znanych klubów sportowych naszego miasta o charakterze masowym działa organizacja skupiająca ludzi uprawiających niezbyt popularną dyscyplinę sportu, jaką jest taternictwo. Poznań leży daleko od gór - jednak zawsze znajdowało się w nim grono miłośników wspinaczki. W okresie międzywojennym (1919 - 1939) pojawiło się w Tatrach kilku poznaniaków, którzy reprezentowali niezłe umiejętności taternickie. Nazwiska niektórych taterników z Poznańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego powstałego w 1921 T., jak np. Wincenty Birtkenmajer i Jerzy Leporowski, weszły na trwałe do historii polskiego taternictwa. Były to jednak przypadki wyjątkowe, a o powstaniu zorganizowanej grupy o charakterze sportowym - jak- to się ówcześnie działo w Warszawie lub Krakowie - nie było wówczas mowy. Dopiero w Polsce Ludowej w gronie reaktywowanego w roku 1946 Poznańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego znalazło się kilka osób uprawiających wspinaczkę jako najbardziej kwalifikowaną formę turystyki górskiej. Z inicjatywy tych osób, m. in. Ryszarda W. Schramma i Jerzego Mitkiewicza - Polskie Towarzystwo Tatrzańskie zorganizowało wiosną 1950 r. kurs taternictwa dla początkujących, natomiast pod koniec tegoż roku w Biuletynie Informacyjnym Poznańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego ukazała się lakoniczna wzmianka: "W

stadium organizacji znajduje się Koło Poznańsko- Pomorskie Klubu Wysokogórskiego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, które skupiać będzie działalność taternicką przede wszystkim dwóch młodych, bliskich, zaprzyjaźnionych i rokujących widoki rozwoju ośrodków taternickich Poznania i Torunia" <. Mariaż obu środowisk był typowym "małżeństwem z rozsądku", bowiem zbyt mało w każdym z nich było taterników z odpowiednimi uprawnieniami, aby zgodnie z ówczesnym statutem Klubu Wysokogórskiego mogli zawiązać się w samodzielne działające Koła.

Koło Poznańsko- Pomorskie Klubu Wysokogórskiego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego powstało jesienią 1951 r. Na pierwszym zebraniu prezesem wybrano Ryszarda W. Schramma'. Czasy dla młodego Koła były trudne, gdyż był to okres wielkich zmian w organizacji turystyki i związanego z nią ówcześnie taternictwa. W wyniku reorganizacji nastąpiło połączenie Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego z Polskim Towarzystwem Krajoznawczym. Powstało Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, a w konsekwencji pod koniec 1951 r. Klub Wysokogórski przekształcony został w Komisję Taternictwa Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego. Stosunkowo niewielka grupa taterników nie znajdowała odpowiedniego poparcia we władzach Polskiego Towarzystwa Turystyczno

1 "Biuletyn Informacyjny Nr T'. Był to powielany, wewnętrzny informator Oddziału Poznańskiego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, zawierający krótkie notki organizacyjne. Ukazywał się nieregularnie.

2 Dokładnej daty zebrania założycielskiego nie udało się dotąd ustalić z uwagi na fragmentaryczność zachowanych materiałów.

6-"

Jubileusze

Ryszard W. Schramm prezes Klubu w latach 1951 - 1952

- Krajoznawczego, które skupiały swoją uwagę na upowszechnianiu turystyki. Taternictwo polskie zostało zamknięte w ciasnych ramach Tatr polskich. Pierwszy okres działalności (od 1952 r.) po

Kornel Szymanowski prezes Klubu w latach 1954 - 1956

III

znańskiego Koła, a później w wyniku różnorodnych zmian - Sekcji», odznaczał się intensywną działalnością szkoleniową, wprowadzaniem adeptów taternictwa w arkana trudnej i niebezpiecznej dyscypliny. Szereg kursów dla początkujących w' latach 1952-1955 organizowano pod egidą Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego, a nawet prywatnie. Rozszerzyły one znacznie liczbę trterników. Dotychczas jedynie Ryszard W. Schramm i Jerzy Mitkiewicz mieli za sobą kilka lat wspinania w Tatrach. Ich też działalność sportowa wyraźnie odbijała od reszty poznaniaków, a nowe przejścia - zwłaszcza zimowe - jakich wówczas dokonali, kwalifikowały ich do grona najlepszych polskich taterników. Wkrótce dołączył do tej dwójki Tadeusz Strumiłło, który zapisał na swoim koncie wspinaczki należące do czołowych osiągnięć owych lat: kant Zamarłej Turni czy zimowe wejście wschodnią ścianą na Mnichową Przełęcz Wyżnią. W latach 1952 - 1953 rozpoczęła działalność sportową i organizacyjną bardzo aktywna grupa osób: Henryk Dembiński, Antoni Gąsiorowski, Jan Stryczyński i Stanisław Zierhoffer. Mimo braków w przeszkoleniu - kurs w 1953 r. był raczej kursem ideologii turystyki plus ćwiczenia na junikowskim bunkrze niż kursem taternictwa 4 : w sprzęcie - wspinaczki z linami. .. rybackimi, domowymi młotkami: pod opieką tylko o rok bardziej doświadczonych instruktorów - ludzie ci szybko zdobywali doświadczenie, podwyższali swe umiejętności i już po kilku sezonach zaczęło być o nich głośno w taternickich kręgach. I to nie tylko z uwagi na doskonałe wyniki sportowe, j ak zimowe

3 W grudniu 1951 r. Koło zostało przekształcone w Komisję Taternictwa Oddziału Poznańskiego Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego, a jednocześnie z początkiem 1952 r. nastąpiło usamodzielnienie się środowiska pomorskiego. 27 czerwca 1954 r. Komisja Taternictwa Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego została przekształcona w Sekcję Alpinizmu z uprawnieniami sekcji sportowej. Na tych samych zasadach poznańska Komisja Taternictwa przekształciła się w Sekcję Alpinizmu Oddziału Poznańskiego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. < Z braku doświadczonych instruktorów taternictwa szkolenie prowadzili ludzie posiadający zaledwie trzyletni "staż" wspinaczkowy. Polskie Towarzystwo Turystyczno- Krajoznawcze nastawione było na szkolenie organizatorów turystyki masowej. "Wskutek tego, nawet na kursach taternictwa, większość zajęć teoretycznych poświęcona była organizacji turystykiprzejście grani Tatr Polskich czy zimowe przejścia w Tatrach' Słowackich, ale także z uwagi na działalność pozasportową, zwłaszcza wydawniczą. W latach 1951 - 1956 Sekcja wydawała bowiem własne pismo - "Oscypek" s. Fachowo informowało ono o sprawach Sekcji taternictwa, alpinizmu, o górach całego świata, m. in. o Himalajach. "Oscypkowa" relacja o zdobyciu Mount Everest (1953) była pierwszą w Polsce i długo jedyną poważną informacją o tym największym sukcesie światowego alpinizmu. Redaktorzy "Oscypka" Antoni Gąsiorowski, Przemysław Kuleszyński i Ryszard W. Schramm nadali mu wysoki poziom zapraszając do współpracy "wszystkich, którzy liczyli się w polskim taternictwie, dzięki temu osiemnaście zeszytów "Oscypka" na trwałe weszło do polskiej bibliografii górskiej. Redaktorzy pisma znaleźli się w kolegium redakcyjnym wznowionego w 1956 r. ogólnopolskiego fachowego kwartalnika Klubu Wysokogórskiego "Taternik" .

Stanisław Zierhoffer i Antoni Gąsiorowski reprezentowali Poznań na zjeździe w Warszawie w grudmiu 1956 T., na którym reaktywowano Klub Wysokogórski jako samodzielną organizację oderwaną od Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego, uwolnioną również od sportowej klasyfikacji stosowanej do iście buchalteryjnej oceny wspinaczek. Do Zarządu Głównego Klubu Wysokogórskiego weszli: Ryszard w.

Schramm i Zofia Strumiłło, a w dniu 21 stycznia 1957 r. Sekcja przekształciła się w Koło Poznańskie Klubu Wysokogórskiego.

W tym też czasie "odkryte" zostały poznańskie "skałki" - mury Cytadeli, które od tej pory po dzień dzisiejszy stały się boiskiem treningowym taterników zamiast bunkra na Junikowie. Mury "małej" i "dużej" fosy u zbiegu ulic Armii Poznań i Za Cytadelą, a do pewnego czasu ściany bunkra mieszczącego obecnie kawiarnię, stały się pierwszym sprawdzianem umiejętności kandydatów na taterników i miejscem treningów tych bardziej doświadczonych. Tutaj przygotowywali się uczestnicy dalekich wypraw w góry najwyższe i obozów tatrzańskich. Reaktywowanie Klubu Wysokogórskiego otwierało nowy okres w taternictwie pol

5 "Oscypek" - pismo powielane Koła Poznańskiego Klubu Wysokogórskiego. Ukazywało się nie regularnie od listopada 1951 r. Redaktorzy: Przemysław Kuleszyński (nr 1); Ryszard w. Schramm (od nr 2 do 12/13 w grudniu 1954); Antoni Gąsiorowski (od nr 14 do 18 w czerwcu 1956). Wydano 18 zeszytów (ok. 45 ark. wyd.). Nakład nie przekraczał JX) egzemplarzy. Obszerne omówienie w "Taterniku", R. 1959, nr 2/3, s. 35.

Stanislaw Zierhoffer prezes Klubu w latach 1956 - 1957 i od roku 1975

skim. Zorganizowano pierwsze od 1947 r. wyprawy pozatatrzańskie - w Alpy, na Kaukaz i Szpicbergen. W wyprawach tych uczestniczyli poznaniacy, co świadczyło o uznaniu ich doświadczenia. Złożyły się na to

Stanisław Kubiaczyk prezes Klubu w latach 1957 - 1958

Jubileusze

Antoni Gąsiorowski prezes Klubu w latach 1958 - 1%2

przede wszystkim doskonale wyniki poznańskich obozów zimowych, na których Andrzej Drogowski, Henryk Dembiński, Antoni Gąsiorowski, Stanislaw Kubiaczyk, Jan Stryczyński i Stanislaw Zierhoffer dokonali w

Zbigniew Semadeni prezes Klubu w latach 1962 - 1966latach 1956 -1958 wielu pierwszych przeJsc zimowych, zwłaszcza w Tatrach Słowackich, będących w tym czasie dla polskich taterników "ziemią obiecaną", znaną tylko z literatury i opowiadań starszego pokolenia taterników. W 1957 r. Andrzej Drogowski, Antoni Gąsiorowski i Ryszard W. Schramm wyruszyli po raz pierwszy w Alpy. Ryszard W. Schramm w rok później uczestniczył w wyprawie na Szpicbergen, podobnie jak Jan Stryczyński w roku 1959. W latach 1958 i 1959 poznaniacy. wspinali się w górach Kaukazu. Aby zapewnić dopływ młodych członków do Koła, po trzyletniej przerwie, w 1958 r. zorganizowany został kurs dla początkujących. Różnił się on od poprzednich tym, że na zakończenie przeprowadzono szkolenie praktyczne w Górach Sokolich k. Jeleniej Góry. Odtąd Góry Sokole i podkrakowskie skałki na stałe weszły do programu kursów. Po sukcesach w Kaukazie i na Szpicbergenie (1959), rok l trzeba by uznać za kryzysowy z uwagi na słabą aktywność sportową członków Koła w Tatrach, poza uczestnictwem Stanisława Zierftoffera w pierwszej polskiej powojennej wyprawie w Hindukusz Afgański. W trakcie tej wyprawy poznaniak wespół z sześcioma innymi alpinistami polskimi zdobył najwyższy szczyt Afganistanu - N oszak (7492 m), a tym samym stał się posiadaczem rekordu wysokości. Mając w swoich szeregach sporą grupę doświadczonych alpinistów, poznaniacy zdecydowali się - jako pierwsze Koło w kraju - zorganizować samodzielną wyprawę egzotyczną w Hindukusz. Jej kierownikiem został Stanisław Zierhoffer, a grupa licząca siedem osób wyruszyła latem 1962 r. w niezbadany rejon Hindukuszu, do doliny Mandaras'. Po raz pierwszy poznańscy alpiniści zmierzyli się z górskimi kolosami o wysokości 7em m. Na tych wysokościach istnieją o wiele trudniejsze warunki życiowe, klimatyczne, krok kosztuje kilkanaście oddechów, a jednorazowy wysiłek na jaki można się zdobyć, to przejście kilkudziesięciu kroków. Poznaniacy zdali jednak celująco trudny egzamin - dokonali wejść na pięć dotąd nie zdobytych szczytów wysokości ponad ffiX) m. N ajwyższemu z nich, liczącemu 6814 m, nadano nazwę Kiihe Nadir Szach.

s R. 1958: Henryk Dembiński, Antoni i Bożena Gąsiorowscy, Jan S tryczyński, Stanisław Zierhoffer; R. 1959: Henryk Dembiński, Antoni Gąsiorowski, Stanisław Kubiaczyk, Ryszard W. Schramm, Stanisław Zierhoffer. 7 Henryk Dembiński, Jan Dobrogowski, Antoni Gąsiorowski, Jęczy Mitkiewicz, Ryszard W. Schramm, Jan Stryczyński, Stanisław Zierhoffer.

Wyprawa w Hindukusz otworzyła nowy etap historii Koła. N a początku lat sześćdziesiątych Tatry stawały się już tylko poligonem treningowo-szkoleniowym; taternicy doskonalili tam swe umiejętności przed wyprawami w Alpy, gdzie dochodziło do konfrontacji własnych umiejętności z umiejętnościami alpinistów innych narodowości, gdzie najjaskrawiej ujawniał się sportowy charakter wspinaczki. Jednocześnie w Tatrach nastąpił okres "wyszukiwania" problemów. Atakowano najbardziej niedostępne ściany, skrzesane płyty i olbrzymie dachy okapów, wprowadzono nowoczesne techniki wspinaczki. W tym ataku na dziewicze jeszcze połacie tatrzańskich urwisk zabrakło jednakże poznaniaków, którzy wyraźnie preferowali wspinanie klasyczne, bardziej przydatne w górach wysokich. N ajwiększe sukcesy odnosił wówczas Jan Stryczyński, który w latach 1%1 - 1967 zapisał na swoim koncie wiele przejść uznanych za czołowe wyniki alpinizmu polskiego i światowego. Przeszedł on w tym czasie najsławniejsze i najtrudniejsze urwiska Alp: zachodni filar Petit Dru, przepastną północną ścianę najpiękniejszej góry Alp - Matterhornu, północno-wschodnią ścianę Eigeru, a przede wszystkim zimą - filar Les Droites. Na koniec 1962 r. Koło liczyło blisko 80 członków, a więc ponad dwa razy więcej niż w chwili powstania. Wzrost liczby członków pclegał głównie na napływie nowych kandydatów po każdym kursie, kiedy średnio kilka lub kilkanaście osób wiązało się z Klubem na stałe. Wyjątkowy był pod tym względem kurs, który odbył się w atmosferze podniecenia wyprawą w Hindukusz, na wiosnę 1962 r. Z kursu tego weszła do Koła grupa młodych entuzjastów wspinaczki licząca ok. trzydziestu osób. W 1962 r. nastąpiły znaczne zmiany charakteru pracy organizacyjnej w Kole, związane z definitywnym przekształceniem się Tatr w odskocznie do wypraw zagranicznych.

W tych warunkach szczególnej wagi nabrał problem właściwego szkolenia rosnącej liczby członków i wprowadzania ich w Tatry, aby mogli w nich zdobywać niezbędne doświadczenia i umiejętności, konieczne w górych wyższych. Jednocześnie przystąpiono do organizowania wypraw w góry egzotyczne. Z różnych przyczyn przez długi okres czaI su działalność Klubu opierała się tylko na składkach członkowskich (w większości studenckich). Taternicy i alpiniści zdawali więc egzaminy organizacyjno-finansowe. Wielomiesięczne przygotowania przedwyprawowe, załatwianie wielu formalności i spraw organizacyjnych stanowiło doskonałą szkołę, a poznańskie Koło odniosło na tym polu duże sukcesy. Poznań obok Warszawy i Krakowa zorganizował największą liczbę wypraw alpinis

Jan Stryczyński prezes Klubu w latach 1966 - 1971lycznych. Dzięki prężności organizacyjnej w trzy lata po Hindukuszu, z inspiracji Ryszarda W. Schramma wyruszyła kierowana przezeń wyprawa poznańska w góry Szpicbergenu (1965). Członkami jej obok doświad

Wlodzimierz Waligóra prezes Klubu w latach 1971 - 1974

Jubileuszeczonych wyjadaczy górskich Antoniego Gąsiorowskiego, Jana Stryczynskiego, Stanisława Zierhoffera i innych - byli również przedstawiciele młodszego pokolenia: Piotr Kintopf i Wojciech Wróż, dwójka, która zabłysnęła doskonałymi przejściami tatrzańskimi (1964). Wyprawa na Szpicbergen miała na celu eksplorację alpinistyczną otoczenia fiordu Hornsund, jednak warunki lodowe zmusiły ją do lądowania w rejonie Ziemi Wedela Jarisberga. W ciągu blisko dwumiesięcznej działalności "wśród polarnych pustkowi poznaniacy zdobyli dwadzieścia siedem szczytów nie tkniętych do tej pory jeszcze ludzką stopą. Jan Stryczyński i Ryszard W. Schramm zanotowali swoiste rekordy - każdy z nich miał na swoim koncie po ok. dwudziestu pierwszych wejść. Wyprawy egzotyczne i wyprawy alpejskie lub kaukaskie to jednak odległe cele dla początkujących taterników, dla których terenem działania są Tatry. Tutaj Koło organizowało systematycznie obozy letnie i zimowe, o charakterze zarówno treningowym jak i wyczynowym, zwłaszcza w Tatrach Słowackich. Swietne przejścia Wojciecha Wróża i Piotra Kintopfa, a także doświadczenie zdobyte na Szpicbergenie spowodowały, że w 1%6 r. zostali oni wysłani po raz pierwszy w Alpy. W latach następnych Wojciech Wróż stał się współautorem kilku świetnych przejść alpejskich, takich jak pierwsze przejście północnej ściany Pointe Helene czy filara Brouillard, które głośnym echem odbiły się w alpinistycznym świecie, a autorom przyniosły uznanie polskich władz sportowych w postaci srebrnych medali za wybitne osiągnięcia sportowe. W latach 1966 - 1968 do klubowej czołówki weszło kilku młodych taterników - m. in. Andrzej Dobek, Zygmunt Kiwerski, Włodzimierz Waligóra, którzy potrafili włączyć się zarówno do rozwiązywania problemów wspinaczkowych w Tatrach, jak i wyróżniali się aktywnością organizacyjną. Dzięki temu w roku 1969, gdy "starzy": Jan Stryczyński, Ryszard W. Schramm i Stanisław zierhoffer zorganizowali "wyprawę zimową w Atlas Marokański, "młodzi" zorganizowali "konkurencyjną" wyprawę w góry Iranu. Obie wyprawy nie miały charakteru eksploracyjnego, udawały się w góry już odwiedzane przez alpinistów, a ich celem była działalność sportowa czyli dokonywanie nowych przejść wspinaczkowych ścianami i graniami już zdobytych szczytów. Wyprawa marokańska pod kierownictwem Jana Stryczynskiego działała w lutym 1969 r.

w Atlasie Centralnym, w masywie Ajui (3300 m), gdzie łupem jej padło sześć nowych, nadzwyczaj trudnych dróg, zdobytych w trudnych warunkach pełnej górskiej zimy, w obszarze znanym do 1969 r. tylko alpinistom francuskim. Natomiast wyprawa irańska, której kierownikiem był Antoni Gąsiorowski, udała się w lipcu 1969 r. w masyw Takt-i Sulejman (47 m) w górach Elburs, mając na celu przede wszystkim przejście wspaniałej, osiemsetmetrowej północnej ściany Alam Kuh (48 m). Dokonanie wejścia centralnym filarem tej ściany przez Andrzeja Dobka, Wojciecha Wróża i Włodzimierza Waligórę, drogą o najwyższych trudnościach technicznych, było rekordowym osiągnięciem alpinistycznym roku 1%9 w górach egzotycznych i spotkało się z dużym uznaniem w światowej prasie alpinistycznej. Niestety, sukcesy w górach egzotycznych nie biegły równolegle z sukcesami tatrzań - skimi. Wyniki poznaniaków w Tatrach znacznie odbiegały od czołówki taternickiej, co powodowało, że w "wyjazdach centralnych Klubu Wysokogórskiego uczestniczyli tylko "starzy": Wojciech Wróż i Jan Stryczyński, a epizodyczny wyjazd Andrzeja Dobka i Włodzimierza Waligóry w- jugosłowiańskie Prokletije (1971), mimo dość dobrych wyników, minął bez echa. Pewien wpływ na taki stan rzeczy miał również klimat, jaki zapanował od pewnego czasu w Kole Poznańskim. Wielki wzrost liczby członków Koła do ok. 170 osób (na dzień 31 XII 1971) nie szedł w parze ze wzrostem ich aktywności. Niegdyś żywe i spontaniczne spotkania klubowe przemieniły się w zebrania, uatrakcyjniane tylko kolorowymi przeźroczami i sprawozdaniami z dalekich wojaży nielicznej w końcu grupy ludzi wspinających się w Alpach i jeżdżących na wyprawy. Zapominano, że wyprawy zagraniczne mogą mieć miejsce dopiero wtedy, gdy Tatry stają się dla taterników zbyt małe. W roku 1971 dwóch członków Koła: Jan Stryczyński i Stanisław Zierhoffer zostało zakwalifikowanych przez Zarząd Główny Klubu Wysokogórskiego w skład polskiej wyprawy w Himalaje. Wieloletnie doświadczenie górskie w pełni predestynowało ich do udziału w wyprawie, która jest marzeniem każdego taternika i która doszła wreszcie do skutku po długich latach starań i przygotowań. Celem tej wyprawy było pasma Karakorum w zachodnim Pakistanie, a konkretnie jeden z najwyższych nie zdobytych wówczas szczytów świata - Kunyang Chhish (7852 m). Po dwumiesięcznych zmaganiach w nadzwyczaj trudnych i skrajnie niebezpiecznych warunkach, w dniu 26 sierpnia 1971 r. czwórka Polaków: Jan Stryczyński, Andrzej Heinrich, Ryszard Szafirski i Andrzej Zawada stanęła na szczycie, zdobywając tym samym nowy rekord wysokości polskiego alpinizmu. Wychowaliśmy więc w Poznaniu nie tylko taterników i alpinistów, ale również

ludzi, którzy osiągnęli najwyższy stopień górskiego wtajemniczenia - himalaistów. Z poczuciem dumy obchodzono jesienią 1971 r. jubileusz dwudziestolecia Koła. Władze sportowe Poznania w dowód uznania przyznały: Antoniemu Gąsiorowskiernu, Andrzejowi Matuszewskiemu, Zbigniewomi Semadeniemu, Janowi Stryczyńskiemu, Kornelowi Szymanowskiemu, Ryszardowi W. Schrammowi, Stanisławowi Zierhofferowi i Arkadiuszowi Żarowskiemu - Honorowe Złote Dyski. Począwszy od 1972 r. nastąpił szczególnie bujny rozwój pozatatrzańskiej działalności Kiubu Wysokogórskiego. Wiązało się to w sposób oczywisty z ogólnymi tendencj ami w polskiej turystyce zagranicznej, a konkretnie z rozszerzonymi możliwościami wyjazdów. Wprowadzenie przydziałów dewiz na indywidualne wyjazdy otworzyło nowe możliwości również przed alpinistami, pozwalając szerszemu niż dotąd kręgowi ludzi na organizowanie wyjazdów w góry najwyższe. Na takich zasadach Koło Poznańskie mogło sobie pozwolić na zorganizowanie w 1972 r. pierwszego poznańskiego obozu alpejskiego w Austrii i Włoszech, w którym udział wzięło dwunastu młodych taterników, o niezłym już doświadczeniu tatrzańskim, lecz nie mieszczących się jeszcze w ścisłej kadrze centralnej Klubu. Uczestnicy obozu przeszli kilka średnio trudnych dróg w Wysokich Tatrach i Ortlerze, zdobywając wiele nowych doświadczeń lodowcowych i przechodząc dwie nowe drogi lodowe, co w tłumnie odwiedzanych Alpach jest zawsze sporym sukcesem. W tym samym czasie Wojciech Wróż uczestniczył w międzynarodowej alpiniadzie w Pamirze, stając na szczycie Piku Komunizmu (7495 m). Jednocześnie Jan Stryczyński w Pamiro-Ałaiu stał się wsoółzdobywcą dwóch dziewiczych pięciotysięczników - Piku Drużba (5200 m) i Piku Skalistego (5610 m). Po kilku latach chudych nieźle skończył się letni sezon 1972 r. w Tatrach, gdzie Jerzy Marcinkowski z kilkoma partnerami przeszedł kilkanaście najtrudniejszych klasycznych dróg, pokonując ni. in jedną z ekstremalnych dróg na najtrudniejszej ścianie Tatr - Kazalnicy. Jeszcze bogatszymi sukcesami zakończył się jednak rok 1973. Z Poznania wyjechały trzy wyprawy egzotyczne. N ajwcześniej wyruszyła ekipa polarna - pod wodzą Ryszarda W. Schramma sześciu młodych członków Koła udało się na drugąjuż poznańską wyprawę na Szpicbergen 8. J ej celem było trawersowanie lodowcowej tiasy przez zachodni Szpicbergen. Przedsięwzięcie to z pogranicza alpinizmu i wypraw polarnych powiodło się w całej pełni i po osiemnastodniowej ekspedycji poznaniacy pokonali 260-kilometrową drogę przez potrzaskane lodowce Szpicbergenu, wchodząc ponadto dla uczczenia Roku Kopernikowskiego na szczyt Kopernika (1015 m). W tym samym czasie w dalekim Afganistanie działała II Poznańska Wyprawa w Hindukusz. Pod kierownictwem Jerzego Marcinkowskiego piątka młodych alpinistów eksplorowała otoczenie doliny Iszmurgh 9, poznawała trudne warunki zdobywania szczytów powyżej 6:XX) m. I tutaj osiągnięto sukces - czwórka poznaniaków weszła Uako pierwsi Polacy) na Kohe Hevad (6849 m), a także zdobyto nie nazwany dotąd szczyt 5250 m (Takte Jakhi).

Ostatnia wyprawa wyruszyła dopiero w ostatnich dniach roku. Grupa pod kierownictwem Jana Michejdy udała się w głąb Afryki - w Księżycowe Góry w Ruwenzory 10. Uczestnicy tej wyprawy dokonali wejścia nową drogą na Mt. Margherita (5119 m) i zdobyli szczyt Mt. Kenia (5199 m) Ponadto w Dolomitach i Alpach włoskich, na kolejnym obozie alpejskim, bawiła następna grupa członków Koła, wprowadzanych przez bardziej doświadczonych kolegów w zawiłości wspinaczki lodowej. W lecie 1973 r. kilku członków Koła uczestniczyło w wyprawie zaprzyjaźnionego Akademickiego Klubu Speleologii i Taternictwa w Poznaniu, w mało znane góry Turcji - Cilo Dagh. I oni odnotowali na swym koncie piękny sukees - przeszli kilkanaście nowych dróg wspinaczkowych na skrzesanych, tysiącmetrowych ścianach Geliaszyna, Kekintepe, Karatepe i innych trzytysięcznych szczytów, dróg o częstokroć skrajnych trudnościach. Tak bogata działalność pozatatrzańska budzi uznanie zarówno od strony sportowej, jak i organizacyjnej i z obu tych punktów widzenia rok 1973 trzeba uznać za bardzo udany dla poznańskiego alpinizmu. N ależy podkreślić, że organizatorzy uzyskiwali dużą pomoc zarówno od władz miejskich i wojewódzkich, jak i od zakładów piracy Poznania i Wielkopolski. Bez tej pomocy - finansowej i rzeczowej - na pewno żadna wyprawa nie doszłaby do skut

8 Kazimierz Musierowicz, Jerzy Nowak, Tomasz Schramm, Marek Zierhoffer, Arkadiusz Żarowski, Ryszard W. Schramm. »Andrzej Dobek, Zygmunt Kiwerski, Wojciech Piotrowski, Sławomir Stachowiak, Jerzy Marcinkowski.

» Stanisław Lisowski, Jan Stryczyński, Jan Strzałko, Ryszard W. Schramm, Jan Michejda, Wojciech Wróż.

Jubileusze

ku. Dotyczy to wszystkich wypraw organizowanych przez nasze środowisko, które zawsze znajdowały zrozumienie i poparcie u kompetentnych czynników. Do sukcesów roku 1973 należy też zaliczyć uzyskanie od Spółdzielni Mieszkaniowej "Osiedle Młodych" pomieszczenia magazynowego na sprzęt. Była to tym ważniejsza sprawa, że dzięki wyprawom i uzyskiwanym z tej okazji dotacjom stan posiadania w tym zakresie znacznie wzrósł. Nie powiodły się natomiast próby uzyskania lokalu klubowego. Od 1973 r. nasilała się w Klubie Wysokogórskim tendencja do zmian organizacyjnych. Klub nie był już od kilku lat jedyną organizacją alpinistyczną w Polsce powstał Polski Klub Górski, zakładano wiele Sekcji czy Klubów Akademickich, ponownie wykształcił się w łonie Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego odłam turystów- taterników, powstały nawet harcerskie kluby taternickie. W tej sytuacji w marcu 1974 r. nastąpiło przekształcenie Klubu Wysokogórskiego w Polski Związek Alpinizmu na prawach związku sportowego, zrzeszającego kluby i mającego decydujący głos we wszystkich sprawach polskiego alpinizmu. W dniu 11 listopada 1974 r_ Koło Poznańskie Klubu Wysokogórskiego przekształciło się w samodzielny Klub Wysokogórski w Poznaniu. N a jego czele stanął Stanisław Zierhoff er. Wskutek zmian organizacyjnych i konieczności "wypoczynku" po wyprawach 1973 roku, rok 1974 nie był tak bogaty w wyprawy zagraniczne i jedynie kilku młodych członków Klubu bawiło w Alpach na obozie bratniego studenckiego Klubu Speleologii i Taternictwa. Główną jednak uwagę przyciągała w tym roku centralna wyprawa w Himalaje, stawiająca sobie za cel zimowe wejście na piąty szczyt świata - Lhotse (8511 m). W tym ambitnym przedsięwzięciu wziął udział najlepszy poznański alpinista - Jan Stryczyński. Wielotygodniowe zmagania z huraganowymi wichrami, silnymi mrozami i wysokością zakończyły się połowicznym sukcesem. Polacy jako pierwsi na świecie przekroczyli w zimowych warunkach 8CXX) m, nie osiągając jednak wierzchołka, zmuszeni załamamem pogody do odwrotu zaledwie 250 m poniżej szczytu. W Tatrach natomiast do głosu doszło najmłodsze pokolenie taterników, wśród których znajdowało się wielu absolwentów bardzo udanego kursu dla początkujących z roku 1972. Wybitną aktywnością wykazywał się zwłaszcza Warek Zierhoffer, który w sezonie letnim 1974 przeszedł kilka najtrudniejszych, ekstremalnych dróg, łacnie z drogą Kurtvki na Małym Młynarzu - uznawaną za najtrudnIejSzą drogę tatrzańską. Również poznańskie "zimy" w ostatnich sezonach, po paru latach kryzysu, były znacznie bogatsze w sukcesy. Andrzej Dobek, Janusz Kiwerski, Grzegorz Fugiel, Marek Zierhoffer, Gracjan Ratajczak pokonali szereg znanych i trudnych dróg, będących sprawdzianem ich umiejętności we wspinaczce lodowej. Przejście filarów Mięguszowieckich Szczytów, ścian Nawiesistej Turni, Wołowego Grzbietu czy też nowe drogi w rejonie Granatów Wielickich - można uznać za próbę nawiązania kontaktu z krajową czołówką, a także za zapowiedź wejścia niektórych z poznmiaków do jej ścisłego grona. Lato 1975 r. przyniosło kolejne świetne wyniki najmłodszej generacji Klubu. Roman Tuliszka, Przemysław Piasecki, Adam Domański, Stanisław Handl, Roman Sadowski sięgnęli znów po przejście ekstremalnych dróg tatrzańskich. Pokonano kilka dróg wymagających doskonałej znajomości skomplikowanych arkanów nowoczesnych metod wspinaczki. Niestrudzony natomiast Ryszard W# Schramm z "młodzieżą" uczestnikami ostatniej wyprawy szpicbergeńskiej i hindukuskiej, wyruszył na kolejną wyprawę tym razem w góry Badachszanu w Afganistanie II. w tych zupełnie nie znanych górach poznaniacy zdobyli jako pierwsi ludzie czternaście wierzchołków o wysokości 5:XX) - 5400 m. W tym samym roku, w ramach wypraw centralnych Polskiego Związku Alpinizmu, Wojciech Wróż uczestniczył w alpiniadzie pamirskiej wchodząc na swój drugi już siedmiotysięcznik - Pik Lenina (7140 m); natomiast Jerzy Marcinkowski w ekipie polskich alpinistów bawił w dalekiej Mongolii, na alpiniadzie w Charchirze, nie znanych dotąd czterotysięcznych górach Mongolskiego Ałtaju. Został toim współzdobywcą czternastu dziewiczych wierzchołków. W lipcu 1976 r. wyruszyła pierwsza poznańska wyprawa andyjska, pod kierownictwem Stanisława Zierhoffera, która udała się na drugą półkulę w Andy Peruwiańskie. Wojciech Wróż jest członkiem centralnej wyprawy himalajskiej na drugi co do wysokości szczyt świata - K2 (8611 m), a w Alpy wyruszyła grupa naj młodszych członków Klubu, by spróbować swoich sił na sławnych alpejskich urwiskach. Na dzień 1 stycznia 1976 r. Klub liczył blisko dwustu członków, jednak liczba osób, które przesunęły się przez jego szeregi i kursy była kilkakrotnie większa. Kilkaset osób poznało dzięki Klubowi uroki Tatr, kilkadziesiąt - innych gór ziemi od polarnego Szpicbergenu po równikowe Ruwenzori, od Mongolii po Alpy.

11 Jerzy Mitkiewicz, Jerzy Nowak, Tomasz Schramm, Sławomir Stachowiak, Marek Zierhoffer.

ANEKS

PREZESI KLUBU W LATACH 1951 - 1975

Ryszard W. Schramm Czesław Płoszajczak Kornel Szymanowski Stanisław Zierhoffer Stanisław Kubiaczyk

1951 - 1952 1952 - 1954 1954 - 1956 1956 - 1957 1957 - 1958

Antoni Gąsiorowski Zbigniew Semadeni Jan Stryczyński Włodzimierz Waligóra Stanisław Zierhoffer

1958 - 1962 1962 - 1966 1966 - 1971 1971 - 1974 od 1975

WYPRAWY W GóRY EGZOTYCZNE ZORGANIZOWANE PRZEZ KLUB W LATACH 1962 1975

Rok Miej sce wyprawy Kierownik N aj istotniej sze osiągnięcia 1962 Hindukusz (Afganistan) Stanisław Zierhoffer Pięć pierwszych wejść na szczyty powyżej 6000 m, w tym - Kuhe N adire Szach (6814) 1965 Szpicbergen Ryszard W. Schramm Dwadzieścia siedem pierwszych wejść w rejonie Ziemi Wedela J arslberga 1969 Atlas Centralny (Maroko) Jan Stryczyński Sześć nadzwyczaj trudnych dróg wspinaczkowych w masywie Ajui (3300) 1969 Elburs (Iran) Antoni Gąsiorowski Przejście centralnego filara północnej ściany Alam Kuh (4850) 1973 Szpicbergen Ryszard W. Schramm Przetrawersowanie zachodniego Szpicbergenu 1973 Hindukusz (Afganistan) Jerzy Marcinkowski I Pierwsze polskie wejście na Kohe Hevad (6849), zdobycie Takte J akhi (5250) 1973 - Ruwenzori (Zair-Kenia) Jan Michej da Wejście nową drogą na Mt. Margherita - 1974 (5119) 1975 Badachszan (Afganistan) Ryszard W. Schramm Czternaście pierwszych wej ść na szczyty o wysokości od 5000 do 5400 m

WSPOMNIENIE POŚMIERTNE O TADEUSZU MOLENDZIE

W dniu 17 sierpnia 1975 r. zmarł nagle w Warszawie w wieku sześćdziesięciu czterech lat profesor zwyczajny doktor habilitowany Tadeusz Molenda, kierownik Zakładu Prognoz Instytutu Badawczego Leśnictwa w Warszawie, pierwszy rektor i dziekan Wydziału Leśnego Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu, były podsekretarz stanu w Ministerstwie Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, wybitny specjalista w dziedzinie ekonomiki leśnictwa i drzewnictwa. Uroczysty pogrzeb odbył sie. dnia 20 sierpnia 1975 r. na Cmentarzu Ko

m.unalnym (dawnym Wojskowym) w WarszaWIe.

Tadeusz Molenda urodził sie. dnia 8 maja 1911 r. w Grodźcu koło Będzina, w rodzinie robotnika Piotra Molendy i jego żony, Balbiny z Jaworskich. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Jędrzejowie; po ukończeniu piątej klasy, w roku szkolnym 1922/1923, złożył egzamin do trzeciej klasy tamtejszego gimnazjum koedukacyjnego matematyczno-przyrodniczego, w którym uzyskał maturę (1929). W październiku 1929 r. rozpoczął studia leśne na wydziale RoTniczo- Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego, które ukończył w roku 1933 uzyskując dyplom inżyniera leśnictwa. Bezpośrednio po studiach został asystentem przy Katedrze Dendrometrii, a równocześnie prowadził prace z zakresu urządzania lasów w Biurze Pomiarowym Tadeusza Wieigosza.

W dziedzinie naukowej Tadeusz Molenda specjalizował się w teorii statystyki i ekonomiki leśnej, czego rezultatem była jego rozprawa doktorska pt. Den drome tryczn a analiza drzewostanu sosnowego w świetle badań statystycznych, przedstawiona do obrony 23 marca 1936 r. na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego. Promotorem pracy był prof. dr Tadeusz Wielgosz. W latach 1938 - 1939 Tadeusz Molenda pracował w Dyrekcji Naczelnej Lasów Państwowych w Warszawie jako radca w zakresie spraw ekonomicznych leśnictwa. Na początku lat okupacji był bez pracy, a w 1940 r. władze okupacyjne zmusiły go do pracy w charakterze robotnika drogowego w Jędrzejowie. W latach 1941 - 1943 był nadleśniczym w Chlewicach k.

Włoszczowej. Od końca 1943 r. ukrywał się przed poszukującym go gestapo, w tym też czasie zawarł związek małżeński z Krystyną Wajdą, z małżeństwa tego urodziły się trzy córki: Ewa, Magdalena i Katarzyna.

Na początku 1945 r. Tadeusz Molenda na polecenie Dyrekcji Naczelnej Lasów Państwowych w Łodzi objął funkcję nadleśniczego w Państwowym Nadleśnictwie Leszyce pod Bydgoszczą. Równocześnie przygotował i przeprowadził w dniu 30 maja 1946 r. przewód habilitacyjny z zakresu ekonomiki i polityki leśnej na Wydziale Rolniczo-Leśnym U niwersytetu Poznańskiego na podstawie rozprawy pl. Polityka gospodarcza lasów państwowych xu dziedzinie produkcji surowca drzewnego. Obszerną, ponad dwustustronicową rozprawę habilitacyjną ukończy! jeszcze przed rokiem 1939. Ukazała się ona drukiem pt. Badania nad ekonomiką i polityką gospodarczą polsk'Ch lasów państwowych w latach 1920 - 1939 ("Folia Forestalia", R. i960, ser. A, zeszyt 3).

Od 1 grudnia 1946 r. Tadeusz Molenda byl kierownikiem Katedry Ekonomii i Polityki Leśnej na Wydziale Rolniczo-Leśnym U niwersytetu Poznańskiego, którą zorganizował od podstaw. Jako docent i zastępca profesora prowadził dla studentów wykłady z ekonomii i polityki leśnej. Po przeniesieniu go ze stanowiska nadleśniczego w Leszycach, objął stanowisko kierownika Oddziału Planowania w Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu, a w latach 1948 -1950 był kierownikiem Zakładu Ekonomiki i Polityki Leśnej Instytutu Badawczego Leśnictwa w Warszawie z siedzibą w Poznaniu. W tym czasie coraz więcej pracy poświęcał zagadnieniom organizacyjno-dydaktycznym na uczelni, stając się z czasem głównym organizatorem powstającej Wyższej Szkoły Rolniczej, początkowo jako dziekan Wydziału Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego (1949 - 1951). Z chwilą utworzenia Wyższej Szkoły Rolniczej Tadeusz Molenda był mianowany pierwszym jej rektorem i pełnił tę zaszczytną fmnkcję w latach akademickich 1951/1952-1953/1954. Położył duże zasługi dla jej rozwoju. Przede wszystkim jako rektor zainicjował powstanie nowych wydziałów i oddziałów na uczelni, następnie rozbudował zakłady doświadczalne wMurowanej Goślinie i przyczynił się do utworzenia drugiego ośrodka doświadczalnictwa leśnego w Siemianicach pod Kępnem. Przyczynił się również do przejęcia przez uczelnię na cele dydaktyczno-naukowe arboretum w Gołuchowie koło Pleszewa. W latach 1956 -1960 Tadeusz Molenda był ponownie dziekanem Wydziału Leśnego. Mianowany został profesorem nadzwyczajnym w dniu 1 lipca 1950 T., a 26 lutego 1959 r. - profesorem zwyczajnym. Przez cały czas pracy na poznańskiej uczelni (1%3) Tadeusz Molenda był kierownikiem wielozakładowej Katedry Ekonomiki Leśnictwa, w której kierował trzema zakładami: Ekonomiki Leśnictwa

(1946 - 1963), Administracji i Rachunkowości Leśnej (1953 - 1958) oraz Planowania Gospodarczego (1953 - 1957). W uznaniu rozległej wiedzy ekonomicznej i osiągnięć na polu leśnictwa, powołany został w dniu 29 czerwca 1961 r. przez Premiera Rady Ministrów na stanowisko wiceministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. Piastował ten urząd do dnia 19 kwietnia 1969 r. W tym czasie przeniósł się z rodziną do Warszawy. Oprócz pracy w ministerstwie, prowadził badania naukowe w zorganizowanej przez siebie i kierowanej w okresie od 1 stycznia 1964 do 31 grudnia 1969 r. Pracowni Badań Ekonomicznych Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, wchodzącej w skład Zakładu Ekonomiki Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk. Powrócił do pracy naukowo-dydi'ktycznej w resorcie szkolnictwa wyższego, obejmując stanowisko dyrektora uczelnianego Instytutu Ekonomiki Leśnictwa i Drzewnictwa na Wydziale Leśnym Wyższej Szkoły Rolniczej w Krakowie (1970). Przy ośrodku tym zorganizował także jedyne w kraju studium podyplomowe ekonomiki leśnictwa. Z dniem 1 stycznia 1972 r. prof. dr Tadeusz Molenda został powołany przez ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego na stanowisko pierwszego zastępcy dyrektora do spraw naukowych Instytutu Badawczego Leśnictwa w Warszawie. Od 1 czerwca 1974 r. aż do śmierci był kierownikiem Zakładu Prognoz w tymże Instytucie. Nagły zgon spowodowany przepracowaniem i niewydolnością serca spotkał profesora w trakcie przepisywania na maszynie ósmej kartki pracy pt. Opinia końcowa w sprawie wyboru lokalizacji elektrowni węglowej w rejonie Lubelskiego Zagłębia Węglowego z punktu widzenia racjonalnego kształtowania środowiska leśnego. Profesor dr Tadeusz Molenda położył "wielkie zasługi na polu nauki i praktyki ekonomicznej polskiego leśnictwa i drzewnictwa. Jego bogata spuścizna publicystyczna obejmuje ponad sto prac i artykułów naukowych i popularnonaukowych w prasie specjalistycznej, głównie w czasopismach "Svlwan" i "Las Polski", a także kilka skryptów, podręczników akademickich oraz wydawnictw zbiorowych. J ego twórczość naukowa ma charakter teoretyczno-analityczny i obejmuje szereg dziedzin z zakresu ekonomiki leśnictwa i drzewnictwa. PrAed wybuchem drugiej wojny światowej, po ukończeniu studiów, pod wpływem prof dra Stefana Studniarskiego podjął rozważania nad krytyczna analizą doktryn ekonomiczno-leśnych kapitalizmu; wynikiem tych badań bv»a publikacja pt. Wvłnw doktryn ekonomicznych na kierunek i rozwój statystyki leśnej (Poznań 1937, ss. 65). Drugim kierunkiem zainteresowań Tadeusza Kolendy były rozważania nad problema

Z żałobnej karty

tyką zastosowania teorii statystyki w urządzaniu lasu, co znalazło odbicie w rozprawie doktorskiej, a także m. in. publikacjach: O dotychczasowych próbach zastosowania teorii statystyki do badań biometryczno-Ieśnych (1936); Podstawy ekonomiczne oceniania lasu w układzie Huffela (1937). Ogółem do 1939 r. opublikował piętnaście pozycji z ekonomiki leśnej i dendrometrii. W pierwszych swoich publikacjach po wyzwoleniu Polski (1945) zajmował się zniszczeniami dokonanymi przez okupanta w lasach i przemyśle drzewnym, np. w publikacji pt. Polskie roszczenia wobec Niemiec z tytułu dewastacji lasów ("Państwo i Prawo", R. 1946, nr 9/10), a także zagadnieniami leśnymi na Ziemiach Odzyskanych. W następnych latach dużo uwagi poświęcił ustaleniu teoretycznych pc dstaw ekonomiki leśnictwa jako nauki, przedstawiając własny układ klasyfikacyjny dyscyplin ekonomiczno-leśnych oraz zakres i metodykę badawczą, co wyłożył w pracy pt. : Ogólne założenia ekonomiki leśnictwa (" Sylwan" , R. 1957). Koncepcje te rozwijał następnie w referatach na konferencjach naukowych w 1958 r. w Berlinie i Eberswalde (Niemiecka Republika Demokratyczna). W latach sześćdziesiątych przystąpił do współpracy z Katedrą Matematyki Wyższej Szkoły Rolniczej zapoczątkowując badania nad możliwością wprowadzenia metod ekonometrycznych do analizy zagadnień ekonomiczno-leśnych i potrzeb praktyki leśnej_ Głównym osiągnięciem naukowym prof. dra Tadeusza Molendy było opracowanie modelu integracji ekonomicznej gospodarstwa leśnego z przemysłem drzewnym, w ostatnich latach zajmował się zagadnieniami prognozowania i planowania przestrzennego w leśnictwie i przemyśle drzewnym, tworząc teoretyczne podstawy nowego kierunku badawczego. Wraz ze swoim zespołem pracowników opracował na rok przed śmiercią Prognozą rozwoju leśnictwa do roku 2000. Jako autor licznych ekspertyz dla powstających nowych ośrodków przemysłowych, analizował te zagadnienia z punktu widzenia ochrony przyrody, co znajdowało wyraz w jego publikacjach rrp.: upływ rewolucji techniczno-przernysłowej na rozwój gospodarstwa leśnego (" Sylwan" , R. 1970, nr 2) czy w przedostatniej pt. Ekonomiczna ocena wpływu przemysłu na produkcyjność lasów i ochroną środowiska ("Las Polski", R. 1975, nr 19). Był również autorem lub współautorem prac zbiorowych i kilku skryptów akademickich, m. in. Rachunkowość leśna i przemysłowo-drzewna (Poznań 1957, 1959), Finanse i rachunkowość w gospodarstwie leśnym (Warszawa 1963), Zarys ekonomiki drzewnictwa (Warszawa 1965). Wreszcie z jego inicjatywy i przy współautorstwie z Piotrem W. Wasiliewem ukazało się (Warszawa 1972) w języku rosyjskim zbio

rowe dzieło o ekonomice leśnej kraj ów socjalistycznych pt. L iesnoje choziajstwo w sistiemie płanirujemoj ekonomiki (Gospodarstwo leśne w systemie ekonomiki planowanej). Tadeusz Molenda reprezentował często polskie leśnictwo na krajowych i międzynarodowych konferencjach oraz sympozjach, m. in p n£ pierwszym Kongresie Nauki Polskiej w Warszawie (1951), na II Zjeździe Leśników Ekonomistów Socjalistycznych zorganizowanym przez Polską Akademię Nauk (1960). Z zagranicznych wystąpień profesora, oprócz poprzednio wymienionych, należy wspomnieć o udziale w posiedzeniu Sekcji Historii Leś- nictwa Międzynarodowej Unii Leśnych Instytutów Badawczych (Iufro) w Wiedniu (1965), gdzie mówił o wpływie rewolucji przemysłowej na gospodarkę" leśną i rynek drzewny w Polsce, czy o ostatnim pobycie zagranicznym w Helsinkach (2 IV 1975 r.) na Wydziale Leśnym uniwersytetu z referatem pt. Założenia i problemy prognozowania rozwoju leśnictwa w systemie ekonomiki planowej. Profesor dr Tadeusz Molenda wychował liczną kadrę specjalistów; wielu spośród nich zajmuje obecnie poważne stanowiska w nauce i administracji leśnej. Był promotorem osiemnastu doktoratów oraz recenzentem wielu prac doktorskich i habilitacyjnych. Zajmował nieprzerwanie liczne stanowiska i pełnił funkcje społeczne w organizacjach politycznych i naukowych. Wstąpił do szeregów Polskiej Partii Socjalistycznej i w latach 1945 - 1946 był członkiem wydziału ekonomicznego Wojewódzkiego Komitetu w Bydgoszczy. W latach 1949 - 1951 był drugim, a następnie pierwszym sekretarzem Komitetu Uczelnianego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na Uniwersytecie Poznańskim oraz członkiem Komitetu Uczelnianego w Wyższej Szkole Rolniczej. Od 196) f. był członkiem Komitetu Wojewódzkiego, a od 1%1 r. członkiem Komisji Leśnej przy Komitecie Centralnym Polskiej zjednoczonej Partii Robotniczej.

N ależał do wielu organizacji i towarzystw naukowych. Był członkiem Komitetu Nauk Leśnych Polskiej Akademii Nauk, od roku 1966 przewodniczącym Prezydium Komitetu Technologii Drewna, przewodniczącym Resortowej Komisji do spraw gospodarczo-leśnych i rekultywacyjnych w rejonach przemysłowych; przewodniczącym Podkomisji Wydziału V Polskiej Akademii N auk do Spraw Koordynacji Badań w dziedzinie leśnictwa, drzewnictwa i papiernictwa; członkiem Rady Naukowej Instytutu Badawczego Leśnictwa i Rady N aukowo- Technicznej przy Ministerstwie Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, a także członkiem Polskiego Towarzystwa Leśnego, Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i In.

Za wybitne 'zasługi naukowe i w działalności społecznej prof. dr Tadeusz Molenda został udekorowany Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Odszedł wybitny naukowiec, o ogromnej

energii twórczej, powszechnie szanowany wychowawca młodzieży akademickiej, żarliwy społecznik i patriota. Wraz z jego śmiercią leśnictwo i drzewnictwo polskie poniosło niepowetowaną stratą.

Andrzej

Dzięczkowski

OCENA WYKONANIA PLANU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO ROZWOJU POZNANIA W LATACH 1971 - 1975 (Sesja Miejskiej Rady Narodowej)

W dniu 22 kwietnia 1976 r. w sali Wielkiej Pałacu Kultury odbyła się XII Sesja Miejskiej Kady Narodowej poświęcona w głównym punkcie porządku dziennego ocenie wykonania Planu Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Poznania w latach 1971 -1975 oraz budżetu w roku 1975. W sesji uczestniczyli obok radnych: prezydent miasta Władysław Sleboda, wiceprezydenci Włodzimierz J uskowiak i Zbigniew Kmieciak.

Otwarcia sesji dokonał sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej, radny Józef Świtaj. Po ustaleniu porządku obrad i przyjęciu protokołu z poprzedniej sesji, interpelacje i wnioski zgłosili: Radny Zdzisław Filipiak - w sprawie uporządkowania i zagospodarowania terenu położonego przy ul. Głogowskiej 119, na którym w wyniku wyburzenia budynków pozostały gruzy; określenia terminu rozbiórki domów przy ul. Głogowskiej 125, 127, 114, 114a i 116 oraz w sprawie przyspieszenia robót budowlanych przy ul. Głogowskiej 25 - 31. Radna Bogumiła Bartkowiak (w imieniu mieszkańców Osiedla Manifestu Lipcowego) - w sprawie zanieczyszczenia powietrza przez zakłady produkcyjne. Wcześniejsze urzędowe zapewnienia, że źródła wydzielania niemiłych zapachów zostaną zlikwidowane - nie ziściły się. Radny Zenon Ratajczyk - w sprawie oddania do użytku sklepu Centrali Rybnej przy ul. Opolskiej 11. Remont lokalu po trzech miesiącach prac budowlanych został przerwany wiosną 1975 r. Radny Marceli Rydliński - w sprawie zainstalowania sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniu ulic Głogowskiej i Krauthof era; przesunięcia parkanu na narożniku Krauthofera i Góreckiej. Po wyczerpaniu listy interpelantów, przewodniczący Rady udzielił głosu zastępcy przewodniczącego, Józefowi Cichowlasowi, który zreferował wniosek Dzielnicowego Komitetu Frontu Jedności Narodu Stare Miasto w sprawie zwrócenia się do wyborców o odwołanie radnego Ryszarda Raszewskiego. Na ten temat wypowiedzieli się radni: Antoni J aroszyński (sekretarz Dzielnicowego Komitetu Frontu Jedności Narodu Stare Miasto) i Bogdan Klejdziński (członek Komisji Gospodarki Komunalnej, Komunikacji i Łączności, do której powołany był Ryszard Raszewski). Mówcy zgodnie podtrzymywali wniosek Komitetu Frontu Jedności Narodu i stwierdzili, że Ryszard Raszewski niewłaściwym postępowaniem w miejscach publicznych naraził na szwank' powagę piastowanego mandatu radnego Miejskiej Rady Narodowej; zawiódł mieszkańców, którzy go wybrali i organizację młodzieżową, której był członkiem. Po wystąpieniach radnych Antoniego J ałoszyńskiego i Bogdana Klejdzińskiego, przewodniczący Rady zarządził głosowanie nad wcześniej doręczonym radnym projektem uchwały w sprawie zwrócenia się do wyborców o odwołanie radnego Ryszarda Raszewskiego. W wyniku głosowania Rada jednomyślnie podjęła taką uchwałę. Przed przystąpieniem do dyskusji nad ocena, wykonania Planu Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Poznania w latach 1971 - 1975 oraz budżetu za rok 1975 zabrał głos przewodniczący Komisji Rozwoju Gospodarczego i Zagospodarowania Przestrzennego, radny Antoni Pietrzykowski, który zapoznał Radę z opinią Komisji na ten temat.

"Oceniamy na rMsielszel sesji - powiedział radny Pietrykowski - ieAen z ważnych etapów rozwoiu Poznania. Waea tego etapu wyraża sie nie rvTko w wielkości wykonanych zadań, ale rńw-ież w tArm. że okres ten przyni«s> doniWp decvzle dla rozwoiu miasta na łata naoteone. To właśnie w latach ]P7i - lQ7S Aartadłp TTtbwaAa Komitetu Centralnego POr'THPI SMedAorAnnpl T=>nrtii RnAOtniczej i Prezydium Rządu o rozwoju naszego regionu; opracowany został ważny dla miasta i jego przyszłości plan perspektywicznego rozwoju zatwierdzony na wrześniowej sesji Rady w 1975 r. Stwierdzić więc można, że w pięcioleciu f97l - 1975 powstały ważne dla miasta akty prawne. "Ocenę tego, co zrobiliśmy w tym pięcioleciu, staraliśmy się skonfrontować z ogólnymi wynikami rozwoju kraju i województwa, świadomi także wkładu gospodarczego, kulturalnego i organizacyjnego jakie wniosło miasto w ogólny dorobek kraju. Z przedstawionych Wysokiej Radzie materiałów wynika, że cele społeczno-gospodarcze nakreślone na lata 1971 -1975 zostały osiągnięte, a w wielu dziedzinach przekroczone. Dotyczy to w szczególności wydatnej poprawy materialnych i kulturalnych warunków życia ludzi pracy i ich rodzin. Miarą osiągniętego postępu jest wysoka dynamika przychodów pieniężnych ludności, które w roku 1975 były o 68,8% wyższe od dochodów W roku 1970. "Pomyślnie przebiegała realizacja zadań w dziedzinie poprawy warunków mieszkaniowych. W latach 1971 -1975 oddano do użytku ok. 23 800 mieszkań zamiast planowanych 2ł 500. Rozbudowana została baza wytwórcza budownictwa mieszkaniowego. Obok istniejących dwóch poligonów wytwarzających elementy dla budownictwa mieszkaniowego, weszła do eksploatacji fabryka domów w Suchym Lesie - której produkcja pozwoliła odpowiednio zwiększyć program budownictwa mieszkaniowego. "Dodatnie wyniki uzyskano w gospodarce komunalnej, przede wszystkim w dziedzinie uzbrojenia terenów pod budownictwo, a ponadto rozbudowano sieć wodociągową i kanalizacyjną; konsekwentnie wprowadzono w życie program podłączania budynków mieszkalnych do sieci cieplnej elektrociepłowni Garbary i elektrociepłowni w Karolinie; wybudowano i zmodernizowano cały szereg tras komunikacyjnych: zakończono budowę Ronda Kopernika, Trasy Chwaliszewskiej i Trasy Hetmańskiej z wiaduktem i mostem, zakończono budowę tras wylotowych E-8 (wschód-zachód). Poprawę warunków komunikacyjnych uzyskano m. in. przez połączenie liniami tramwajowymi Jeżyc i Grunwaldu z prawobrzeżną ceścią miasta oraz połączenie Winograd ze Śródmieściem. "Konsekwentnie realizowany był program rozbudowy bazy oświaty i urządzeń socjalnc-kulturalnych, szczególnie służby zdrowia; oddano do użytku m. in siedem nowych szkół podstawowych, dziesięć przedszkoli. Opieką przeds'kolna obięto o i IR) dzieci więcej niż zakłada) Alan Pięcioletni: nastąpiła poprawa w lecznictwie zamkniętym w wyniku oddania dn uzvfVn wielo<=npHał14tvcznego szpitala nrzv ul. LutvckleJ oraz T i TI Kli

7 Kronika Miasta Poznanianiki Pediatrycznej Akademii Medycznej przy ul. Szpitalnej. U ruchomiono dalszych 620 miejsc w żłobkach - przede wszystkim w nowych osiedlach mieszkaniowych; w rekordowym tempie wybudowany hotel "Polonez" na 620 miejsc oraz "Novotel" na 300 miejsc; nowoczesną salę sportowo-widowiskową na SXX) miejsc, zmodernizowano Stadion im. 22 Lipca, rozbudowano podmiejską bazę rekreacyjną; oddano do użytku szereg boisk sportowych i pływalni. "Realizacja poprawy warunków materialno-bytowych ludności w naszym mieście - podkreślił radny Antoni Pietrzykowski - szła w parze z dobrymi wynikami produkcyjnymi w przemyśle. Zadania Planu Pięcioletniego zostały poważnie przekroczone. Podstawą rozwoju społeczno-gospodarczego Poznania oraz modernizacji jego gospodarki była dynamiczna polityka inwestycyjna. Była to pięciolatka dla naszego miasta o niespotykanych wcześniej rozmiarach inwestowania. Łączne nakłady inwestycyjne w latach 1971- 1975 w Poznaniu przekroczyły kwotę 29 miliardów zł, tj. o około 11 miliardów zł więcej niż przewidywał Plan. "Osiągnięte w naszym mieście efekty wynikają z ogólnego zaufania ludzi pracy do polityki społeczno-gospodarczej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i rządu. Stanowi ona bazę wyjściową do założeń rozwojowych miasta na lata 1976 - 1980. Zdajemy sobie sprawę, że potrzeby miasta są duże i że nie wszystkie palące problemy zostały ostatecznie rozwiązane; w wielu dziedzinach mimo przekroczenia zadań planowych trudności jednak nie ustały. Do takich należą m. in. budownictwo mieszkaniowe, bowiem wciąż jeszcze czas oczekiwania na nowe mieszkania jest zbyt długi. W dziedzinie gospodarki komunalnej poprawy wymaga baza przedsiębiorstw komunalnych na rzecz lepszego usprzętowienia, zwiększenia mocy produkcyjnych i poprawy organizacyjnych warunków działania. "Nie zawsze celowo i racjonalnie wykorzystano grunty. "W opinii Komisji przykładem może być «swobodna» gospodarka gruntami pod budownictwo pawilonów handlowych. Jest to gospodarka dyktowana chęcią szybkiego zaspokojenia potrzeb mieszkańców nowych osiedli. Sądzimy jednak, że tak jak uporano się z problemem szybkiego i ekonomicznego budownictwa przedszkoli i żłobków, tak i pawilony handlowe doczekają się własnej technologii z racjonalnym wykorzystaniem terenów budowlanych". N a zakończenie radny Antoni Pietrzykowski stwierdził, że komisja oceniła również wykonanie budżetu miasta za rok 1975. Rok ten w gospodarce budżetowej charakteryzował się licznymi zmianami i przesunięciami środków budżetowych. Wynikały one ze

Sprawozdania

zmian strukturalnych w podziale administracyjnym państwa, jak i zmian organizacyjnych w podziale środków budżetowych pomiędzy budżetem miasta i województwa. Komisja wyraziła opinię, że w tym wyjątkowym okresie ciągłego ruchu środków, budżet wykonany został prawidłowo, o czym świadczy m. in. stopień wykorzystania kredytów budżetowych w granicach 99,7%. W imieniu Komisji radny Pietrzykowski wniósł o przyjęcie i zaakceptowanie sprawozdania Urzędu Miejskiego z realizacji Planu Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Poznania na lata 1971 -1975 oraz sprawozdania z wykonania budżetu na rok 1975. W dyskusji jako pierwszy zabrał głos radny Mieczysław Wojtowicz - przewodniczący Komisji Zdrowia, Spraw Socjalnych i Ochrony Środowiska. Przedstawił on wyniki analizy dokonanej przez Komisję w przedmiocie wykonania planu gospodarczego w latach 1971 - 1975 na odcinku służby zdTowia i stwierdził, że plan w dziedzinie służby zdrowia został wykonany w 102,5%. Lecznictwo zamknięte w Poznaniu liczy obecnie 5238 łóżek (wskaźnik 101,5% na 10 (XX) mieszkańców).

Okres pobytu szpitalnego został skrócony do siedemnastu dni. Dużego postępu dokonano v/zakresie organizacji działania służby zdrowia. Poznań należy do tych miast w kraju, które pierwsze zakończyły tworzenie zespołów opieki zdrowotnej i społecznej. Działają cztery zespoły w oparciu o szpitale miejskie i Akademii Medycznej. Zespół Opieki Zdrowotnej i Społecznej J eżyce zdobył pierwsze miejsce w kraju. Powstały dwa przemysłowe zespoły opieki zdrowotnej: j eden w oparciu o szpital Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" (30 (XX) pracowników), drugi w dzielnicy Nowe Miasto (20 (XX) pracowników). Ponadto uruchomiono, jako jedyne w kraju: Zespół Opieki Zdrowotnej dla Szkolnictwa Wyższego, Wojewódzki Zespół Specjalistyczny Chorób Płuc i Gruźlicy, Wojewódzki Zespół Onkologiczny i Wojewódzki Zespół Medycyny Przemysłowej. Sprawą palącą jest wypełnienie tych nowych placówek kadrą pielęgniarską. Stąd takie istotne było oddanie do użytku internatu- hotelu na 340 miejsc przy ul. Lutyekiej. Zdaniem Komisji internaty-hotele winny powstawać przy każdym budującym się szpitalu. Pomyślnie rozwiązana została sprawa żłobków, jakkolwiek w sposób jeszcze niedostateczny. Sprawnie przebiegały remonty szpitali. Istotne dla podniesienia kwalifikacji pracowników służby zdrowia było wybudowanie Ośrodka Doskonalenia Kadr Medycznych.

Radny Józef Dobosz - przewodniczący Komisji Gospodarki Komunalnej, Komunikacji i Łączności stwierdził, że wykonanie Planu Pięcioletniego 1971 -1975 odpowiadało założeniom. Podstawowe cele społeczno-gospodarczezostały osiągnięte, a wyniki, uzupełnione o wnioski, które radni zgłoszą w czasie dyskusji, stanowić będą podstawową bazę do realizacji zadań planowanych na lata 1976 - 1980. Inspekcje prowadzone przez Komisję wykazbły dużą poprawę w stylu pracy, organizacji w zarządzaniu oraz usługach kontrolowanych jednostek. Zdaniem Komisji Urząd Miejski funkcjonował sprawnie, koncentrując działalność na najistotniejszych zagadnieniach życia społeczno-gospodarczego miasta. Komisja wysunęła postulaty na przyszłość: konieczne jest przyspieszenie budowy bazy dla Miejskiego Przedsiębiorstwa Robót Budowlanych przy ul. Czechosłowackiej oraz dla Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania przy ul. Góreckiej; przyśpieszenie budowy węzła kolej owo-drogowego na Dębcu w celu zagwarantowania szybkiej przebudowy drogi wylotowej w kierunku Wrocławia; tym samym zostaną usunięte wszystkie dolegliwości komunikacyjne w tym rejonie. Radny Edward Szafranek - przedstawiciel Komisji Wychowania, Oświaty i Kultury omówił sprawę dzieci upośledzonych oraz tej grupy dzieci, która powinna być objęta gimnastyką wyrównawczą. U chwała Rady N arodowej z 26 maja 1973 r. zobowiązywała do opracowania programu w tej dziedzinie i zakładała wybudowanie szkół dla tej grupy dzieci. Poznań dotąd takiej szkoły nie posiada. Zadanie to winno być uwzględnione w Planie Społeczno-Gospodarczym na lata 1976- 1980. Zachodzi również konieczność zwiększenia liczby punktów gimnastyki wyrównawczej dla dzieci z wadami postawy i niskim poziomem sprawności ruchowej. Radny Wojciech J abłkowski - występując w imieniu Komisji Zaopatrzenia Ludności, Usług i Rolnictwa podkreślił, że w latach 1971 - 1975 uruchomiono 179 nowych placówek usługowych. Wzrost dochodów ludności spowodował wzrost popytu na artykuły przemysłowe o wyższej jakości, bardziej nowoczesne. Nastąpiło wysokie wykonanie planu sprzedaży. Komisja zajmując się problemem wykorzystania rezerw przeprowadziła szereg kontroli, które wykazały m. in., że poprawę zaopatrzenia rynku można osiągnąć poprzez usprawnienie pracy transportu dostawczego oraz współpracy hurt-detal. Komisja zgłosiła zastrzeżenia wobec budowy nowych obiektów handlowych i usługowych, ponieważ w wielu nowo powstających sklepach brak odpowiednio dużego zaplecza magazynowego. Radny Stefan Ratajczak - przewodniczący Zespołu do Spraw Rolnictwa w Komisji Zaopatrzenia Ludności, Usług i Rolnictwa stwierdził, że zwiększono produkcję warzyw o ponad 32 (XX) ton. w Poznaniu brak jest magazynów dla warzyw i owoców. Władze winny więc udzielić pomocy Wojewódzkiej Spółdzielni Ogrodniczo-Pszczelarskiej - Jako

inwestorki w budowie dużej bazy magazynowej w Zegrzu. Spółdzielnia posiada środki, ale nieduży plac, na którym nie może pomieścić przechowalni na SD) ton ziemniaków. Toczą się rozmowy z Poznańską Spółdzielnią Spożywców, która posiada obok wolną działkę o obszarze 1,5 ha. Należałoby podjąć decyzje umożliwiające nabycie tej działki. Druga sprawa dotyczyła budowy przechowalni warzyw i owoców w Spławiu. Dokumentacja na budowę tego obiektu jest gotowa, lecz brak inwestora, ponieważ Kółka Rolnicze, które pierwotnie pełniły funkcje inwestora, wycofały się. Po zamknięciu dyskusji przystąpiono do rozpatrzenia sprawozdania Prezydenta Miasta z wykonania Uchwały Rady Narodowej m. Poznania z dnia 30 IX 1969 r. w sprawie kierunków polityki zatrudnienia w latach 1971 -1975. "Zawarte w uchwale zasady polityki zatrudnienia na lata 1971 -1975 - czytamy w sprawozdaniu, znalazły swe odbicie w zarządzeniu wykonawczym Prezydium Radj Narodowej m. Poznania z dnia 22 XI 1969 r. zobowiązującym podległe a zainteresowane tymi zagadnieniami organy administracji do podjęcia konkretnych kroków zapewniających wykonanie uchwały. 1. Miejska Komisja Planowania Gospodarczego ustaliła w pierwszym etapie prac nad bilansem siły roboczej na lata 1971 - 1975 wielkość przyrostu zasobów siły roboczej netto (zasoby własne) wyrażającą się cyfrą 16,8 tys.

osób, z tego 9,3 tys. mężczyzn i 7,5 tys. kobiet. Udział kobiet w przyroście zasobów wynosił 44,6%. N a podstawie ankiet z zakładów pracy, uzyskano dane dotyczące przewidywanego wzrostu zatrudnienia w gospodarce uspołecznionej miasta - 36,6 tys. osób (poza rolnictwem). Stanowiło to podstawę do opracowania bilansu otwartego siły roboczej, który zamykał się niedoborem w wysokości 20,4 tys. osób. Realne możliwości zaspokojenia potrzeb spowodowały konieczność korekty zapotrzebowań zakładów pracy. Po szczegółowej analizie obniżono zapotrzebowanie zakładów o ok. 7(0) osób. U stalona w dalszym etapie prac ostateczna wielkość przyrostu zasobów siły roboczej w Poznaniu już z uwzględnieniem migracji wynosiła 40,5 tys. osób (19,0 tys. mężczyzn i 21,5 tys. kobiet). Wielkości te przyjęte zostały do Planu Rozwoju Społeczno-Gospodarczego miasta na lata 1971 -1975. N ajwiększy przyrost zatrudnienia założono w przemyśle (12 000), v/ budownictwie (4100), w handlu (3800), w służbie zdrowia (3600), w gospodarce komunalnej (2300) i oświacie (2000). Liczba zatrudnionych w gospodarce uspołecznionej, na terenie administracyjnym miasta, liczona metodą zakładową, miała wynieść w 1975 r. - 273,0 tys. osób (w tym 114 tys. kobiet), z czego na przemysł uspo

T»

łeczniony przypada 104 tys. Zgodnie z założeniami gospodarczego rozwoju kraju - przewidziano zmniejszenie tempa przyrostu zatrudnienia w przemyśle na rzecz, wzrostu w takich działach jak: handel, usługi, gospodarka komunalna i mieszkaniowa oraz w ochronie zdrowia. 2. .Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego dokonało wyliczeń możliwości częściowego zaspokojenia zapotrzebowania na robotników wykwalifikowanych poprzez nabór absolwentów szkół zawodowych oraz opracowało programy dostosowując rozmiary kształcenia w poszczególnych kierunkach zawodowych do potrzeb gospodarki miasta. W opracowaniach tych uwzględniono nie tylko nowe potrzeby (zawody), ale i wpływ niżu demograficznego, co pociągnęło za sobą zmiany w kierunkach szkolenia. W latach 1971 -1975 powstały nowe typy szkół: średnie szkoły przygotowujące robotników; średnie szkoły zawodowe przygotowujące robotników kwalifikowanych zmieniły nazwę na "licea zawodowe" z odpowiednio dostosowanym programem nauczania; powołano jednoroczne policealne studium zawodowe w dziedzinie budowy maszyn i kreślarstwa. Ponadto w zasadniczych szkołach zawodowych zgodnie z potrzebami powołano oddziały kształcące w nowych zawodach jak: drobiarstwo przemysłowe, piekarz, młynarz, tapicer, malarz, szklarz, sztukator. Zlikwidowano natomiast zasadniczą Szkołę Zawodową Kierowców Pojazdów Samochodowych po drugiej klasie Liceum Ogólnokształcącego; ograniczono kierunki nauczania przerastające potrzeby, np. szkolnictwo chemiczne. Wielkości planowane pod zapotrzebowanie nie zostały w pełni pokryte w wyniku obniżenia liczby absolwentów szkół podstawowych. Ogólna natomiast liczba miejsc w tych szkołach, tj. we wszystkich klasach, wzrosła z 18 700 w r. szkolnym 1970/1971, do 20 730 w roku szkolnym 1975/1976. Najbliższe plany władz oświatowych zmierzają do: reaktywowania Zasadniczej Szkoły Zawodowej po II klasie Liceum Ogólnokształcącego dla niepracujących; rozszerzenie kształcenia robotników kwalifikowanych w rocznych policealnych studiach zawodowych, szczególnie w specjalnościach: pracownik eksploatacji pocztowo- telekomunikacyjnej. sprzedawca, kelner; zwiększenie liczby miejsc w liceach zawodowych. 3. Wydział Zatrudnienia - ukierunkował swe działanie do zapewnienia prawidłowej polityki zatrudnienia poprzez pełne wykorzystanie przyrostu zasobów siły roboczej i właściwego ich rozłożenia ze szczególnym uwzględnieniem gałęzi rozwojowych i sfery usług dla ludności. Jednym z podstawowych pociągnięć maiących na celu ujawnienie i wykorzystanie re

Sprawozdaniazerw było przeprowadzenie z końcem 1974 r. przeglądu poziomu i struktury zatrudnienia. Ujawnione w Poznaniu rezerwy kadrowe wyniosły ogółem 3759 osób (1,4% ogółu zatrudnionych), co pozwoliło na zmniejszenie zapotrzebowania zakładów pracy na siłą roboczą. Z rezerwy tej przewidziały zakłady pracy do zagospodarowania we własnym zakresie 83%, pozostałą zaś część przekazano do innych jednostek. W ramach tego przeglądu (dokonanego w sferze produkcyjnej) przeprowadzono również szereg usprawniających działalność posunięć organizacyjnych, strukturalnych, pozwalających na zmniejszenie zatrudnienia bez uszczerbku dla produkcji. W odniesieniu do problemu zatrudnienia kobiet, nie było potrzeby opracowywania specjalnych założeń programowych, w Poznaniu nie występuje bowiem nadwyżka żeńskiej siły roboczej. Poza grupą jedynych żywicielek, nie ma w zasadzie potrzeby rejestrowania kobiet, ponieważ i dla nich Wydział posiada dostateczny wybór wolnych miejsc pracy. Notuje się stale występującą podaż na pracę chałupniczą. Zapewnienie wszystkim kandydatkom tej pracy nie leży w możliwości Wydziału w tych przypadkach, w których zakłady pracy oferują pracę pod warunkiem posiadania oprzyrządowania i określonych umiejętności. Dysponuje się natomiast bez przerwy wolnymi miejscami na pracę chałupniczą w krawiectwie, dziewiarstwie ręcznym i szydełkowaniu. Z tych ofert kandydatki mało korzystają. Na koniec roku 1975 zatrudnienie w nakładetwie wynosiło w Poznaniu 5800 osób. 5. Wydział Spraw Wewnętrznych - reaktywował w 1969 r. działalność Komisji do spraw nie pracującej i nie uczącej się młodzieży w każdej z dzielnic miasta. Wobec stwierdzonej niejednolitości postępowania i różnej aktywności tych komisji, powołano w grudniu 1972 r. Zespół Koordynacyjny do spraw zatrudnienia osób uchylających się od pracy. W listopadzie 1975 T., W wyniku zmian administracyjnych, powołano Miejski Zespół do Spraw Zatrudnienia. Liczba osób prowadzących pasożytniczy tryb życia wahała się w poszczególnych latach od 800 do 1000. Na wezwanie Zespołu zgłasza się przeciętnie od 20 do Wo wezwanych. W posiedzeniach Zespołu uczestniczy każdorazowo przedstawiciel Wydziału Zatrudnienia i Spraw Socjalnych'dysponujący wolnymi miejscami pracy. Otrzymujący skierowanie w większości przypadków albo nie podejmują pracy, albo też po krótkim okresie ją porzucają. W dyskusji zabrał głos radny Seweryn Toboła, który w imieniu Komisji Zdrowia, Spraw Socjalnych i Ochrony Środowiska stwierdził, że akceptuje ona sposób realizacji Uchwały. Rada jednomyślnie przyjęła sprawozdanie do zatwierdzającej wiadomości.

W następnym punkcie porządku dziennego rozpatrywano sprawozdanie z wykonania U chwały Rady Narodowej m. Poznania z dnia 29 czerwca 1971 r. w sprawie poprawy pracy handlu i usług w latach 1971 -1975, które radni otrzymali przed sesją. Rada zatwierdziła sprawozdanie jednomyślnie. Podobnie - informacje prezydenta miasta o realizacji wniosków i postulatów mieszkańców zgłoszonych w kampanii wyborczej do Rad Narodowych w 1973 r.; informację o zmianach w jednostkowym budżecie miasta w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 1975 T.; informację o pracy Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w okresie od 1 stycznia do 31 marca 1976 r. "Ze szczegółowej informacji, którą złożyłem radnym w 1975 roku wynika - czytamy V. informacji prezydenta miasta - że spośród sześćdziesięciu wniosków i postulatów zgłoszonych w kampanii wyborczej do Rad N arodowych w 1973 r. do realizacji zakwalifikowano pięćdziesiąt sześć. Natomiast cztery uznano za nierealne. Z przyjętych do realizacji wniosków i postulatów trzydzieści zostało już wykonanych. Z tej liczby dwadzieścia osiem zrealizowano do końca lipca 1975 r. "Do końca 1975 r. przewidziano wykonanie pięciu wniosków, a mianowicie: nr 5 «Utworzyć domy dziennego pobytu dla starszych ludzi» (w sprawie uruchomienia domu przy ul. Saperskiej 15); nr 9 - «Należy zwrócić uwagę na rozwój sportu wśród dzieci i młodzieży szkolnej, budować więcej boisk na Jeżycach»; nr 11 - «Ująć do planów inwestycyjnych budowę pływalni na terenie Poznania»; nr 16 - «Utworzyć "wokół Międzynarodowych Targów Poznańskich sieć barów mlecznych i szybkiej obsługi, ponieważ ich brak jest odczuwalny w czasie trwania Targów» (w sprawie modernizacji restauracji «Lubuska»); nr 42 - «Uruchomić pralnię automatyczną na ulicy Głównej» (w sprawie budowy pralni przy ul. Dziekańskiej).

"Spośród tych wniosków zrealizowane zostały: Wniosek nr 9 zrealizowano w ten sposób, że w ramach akcji otwartych boisk wszystkie przyszkolne obiekty sportowe zostały udostępnione młodzieży, która pod nadzorem instruktorów uczestniczyła w organizowanych imprezach sportowych. Ponadto maiac na uwadze dalsze upowszechnienie sportu masowego, oddano do użytku młodzieżv z reionu Teżvc boisko osiedlowe do piłki sitkowej przy ul. Świerczewskiego - Hożej, plac <'a ffier v>'"7V ul. Urbanowskiej, boisko piłkarskie w Lasku nolpeińskim, oraz orzeprowarizoAo rnoAernizccie komnleksu boisk pr v ni. SAamArzewskiefo - Szamotuiskiej. Fr>?r,oc7f>+0 tnk-że nrAaAzartie boiska niłkarRlrioffn nł-7V lii T4T,'pS+"Q*»TM*,eVłp1 WnioeAV nr 1* - r, hurtnwo nb'L.nMT!* 11.<7+-3> "r-aI7nWany D A nP'P7 n 51A s:J" 1 p do n*"tVn cpołOAZ"-nStWa

miasta dwóch krytych pływalni - na Rataj ach i na Winogradach przy ul. Słowiańskiej. Wyjaśniam również, że w planie inwestycyjnym na lata 1976 -1980 ujęto budowę dwóch basenów krytych w rejonach ul. Kościelnej i Świt - Blask.

"Wniosek wyborców o utworzenie domów dziennego pobytu dla starszych ludzi realizowany jest sukcesywnie w miarę uzyskiwania limitów finansowych i możliwości przerobowych przedsiębiorstw wykonawczych. Po utworzeniu domów dziennego pobytu przy ul. Gąsiorowskich i Wielkiej planowano uruchomienie takiego domu (1975) w wykupionym przez Wydział Zdrowia i Opieki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego domu przy Saperskiej 15. Z uwagi na brak materiałów a także z powodu konieczności dokonania zmian w dokumentacji projektowo-kosztorysewej, zadanie nie zostało w 1975 r. wykonane. Nowy termin zakończenia prac adaptacyjnych i kapitalnego remontu przewiduje się na rok 1977. "Ze względu na typowo inwestycyjny charakter dwóch pozostałych wniosków realizacja ich napotyka na szereg trudności. Postulat o uruchomienie "wokół terenów Międzynarodowych Targów Poznańskich sieci barów mlecznych i barów szybkiej obsługi przewidywał zakończenie robót związanych z modernizacją restauracji »Lubuska« przy Matejki. Ostateczny termin zakończenia remontu przedsiębiorstwo wykonawcze ustaliło na 1976 rek. Podobnie sprawa wybudowania pralni automatycznej przy ul. Dziekańskiej, której termin uruchomienia przewidziano początkowo na koniec 1975 r. Termin ten z uwagi na trudności wykonawcze i materiałowe przesunięto na IV kwartał 1976 r. "Postulat o -przyśpieszenie zagospodarowania wolnych terenów u zbiegu alei Polskiej i ul. Dąbrowskiego przewidziano do realizacji w latach 1975 - 1979. Wykonano go w części należącej do kompetencji jednostek i przedsiębiorstw w ten sposób, że włączono pas tych terenów pod zachodni odcinek miejski Trasy E-8. Pozostały obszar przeznaczony jest pod budownictwo". "Realizacja dwudziestu czterech wniosków i postulatów zaplanowana została na lata 1976 - 1980, a dwóch po roku 1980".

Plan pracy Miejskiej Rady Narodowej uchwalony został jednogłośnie. Uchwała w sprawie nowych stawek podatki, od posiadania psów, obowiązującego na obszarze miasta, podjęta została przy jednym głosie wstrzymującym się. Przewiduje ona podwyższenie podatku w stosunku do 1959 r. za jednego psa o 40 zł; za dwa o 70 zł; za kŁŻdego następnego o 26) zł. Natomiast jednomyślnie uchwalono nowe opłaty targowe przewidujące wzrost opłat w niektórych przypadkach od 14 do 50 zł.

N astępną uchwałą ustalono wybory do samorządu mieszkańców w okresie od 22 kwietnia do 31 maja 1976 r. W tej sprawie zabrał głos przewodniczący Rady, Józef Świtaj, który stwierdził, iż w związku z upływem kadencji samorządu mieszkańców, Prezydium Miejskiej Rady Narodowej na posiedzeniu w dniu 28 listopada 1975 r. dokonało oceny jego pracy. W ostatnich wyborach do samorządu mieszkańców (1973) powołano w Poznaniu pięćdziesiąt dwa komitety osiedlowe, sto czterdzieści osiem obwodowych i osiemset dwadzieścia siedem domowych. W komitetach tych na wszystkich szczeblach działało blisko pięć tysięcy osób. W kończącej się kadencji uwaga działaczy samorządu mieszkańców zwrócona była przede wszystkim na realizację zadań statutowych. Samorząd współpracował z Radą N arodową i jej organami, instytucjami i jednostkami państwowymi, spółdzielczymi oraz ogniwami Frontu Jedności Narodu. Szeroka płaszczyzna współpracy pozwoliła na stworzenie ścisłej więzi między organami władzy i administracji a ludnością miasta. Na szczególne podkreślenie zasługują osiągnięcia samorządu w dziedzinie społeczno-wychowawczej, do których zaliczyć należy podejmowanie różnego rodzaju akcji, jak np. porządku i czystości, zbiórki surowców -wtórnych, mobilizowanie mieszkańców do czynów społeczni eh, uruchomienie świetlic osiedlowych itp. Poważny dorobek zanotowały ogniwa samorządu mieszkańców w dziedzinie gospodarki komunalnej, handlu i usługach oraz w zakresie kultury, kultury fizycznej i wypoczynku oraz współdziałania z zakładami pracy, zwłaszcza na odcinku organizowania czynów społecznych. Dokonany przegląd działalności samorządu mieszkańców pozwala pozytywnie ocenić wkład pracy na rzecz społeczno-gospodarczego rozwoju Poznania oraz poprawy warunków socjalno-bytowych jego mieszkańców.

"Wyrażając uznanie - powiedział na zakończenie Józef Świtaj -' dla twórczej działalności ogniw samorządu mieszkańców, pragnę przekazać w imieniu Miejskiej Rady N arodowej oraz prezydenta miasta słowa serdecznego podziękowania wszystkim tym aktywnym działaczom samorządu mieszkańców, którzy ofiarną i bezinteresowną pracą przyczynili się do dalszego rozwoju miasta oraz "wzrostu poziomu życia obywateli. W dniu dzisiejszym rozpoczną się zebrania sprali ozdawczo-wyborcze w komitetach obwodowych, a od dnia 5 maja w komitetach osiedlowych. I dlatego też w imieniu Prezydium Rady gorąco apeluję do obywateli radnych o aktywny udział w tych zebraniach". W dalszym ciągu obrad Sesji zabrał głos przewodniczący Komisji Redakcyjnej pro

Sprawozdaniajektów uchwał radny Antoni Pietrzykowski, który przedstawił projekty uchwał w sprawie oceny wykonania Planu Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Poznania w latach 1971-1975 i sprawozdania z wykonania budżetu m. Poznania za rok 1975. Bada podjęła yuchwały jednogłośnie.

"Stwierdza się - czytamy w uchwale o wykonaniu planu pięcioletniego - że podstawowe zadania określone Planem Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Poznania w latach 1971 -1975 zostały zrealizowane i zasadnicze cele społeczno-gospodarcze osiągnięte, a mianowicie: równocześnie z dynamicznym rozwojem gospodarki miasta nastąpiła wydatna poprawa materialnych, socjalnych i kulturalnych warunków życia ludności; poprawiły się proporcje w rozwoju między sferą produkcji materialnej a szeroko pojętą sferą ogólnousługową; umocniły się podstawowe funkcje Poznania jako ośrodka przemysłu, nauki i kultury oraz międzynarodowych targów. "Osiągnięte wyniki społeczno-gospodarcze w latach 1971 -1975 stanowią podstawową bazę do realizacji zadań planowych założonych na lata 1976 - 1980". W uchwale zatwierdzającej wykonanie budżetu miasta w roku 1975 czytamy: "Stwierdza się, że realizacja zadań budżetowych ustalonych na rok 1975 przebiegała zgodnie z kierunkami polityki gospodarczej i finansowe] zmierzającej do dynamicznego rozwoju społeczno-gospodarczego miasta, zachowania równowagi pieniężno-rynkowej oraz równowagi budżetowej przy jednoczesnym zaspokajaniu potrzeb socjalnych I kulturalnych mieszkańców. "Ustala się. że wykonanie jednostkowego budżetu miasta na rok 1975 zamyka się: po stronie dochodów kwotą 3 493 708 tys. zł, tj. 101,6% planu rocznego; po stronie wydatków kwota 3 429 471 tys. zł, tj. fJ9,7% planu rocznego" . Przewodniczący Rady w imieniu radnych złożył trodziekowanie realizatorom pięcioletniego planu społeczno-gospodarczego oraz budżetu miasta za mądre i gospodarne wydawanie złotówek, przekazał też słowa podziękowania pod adresem klasy robotniczej Poznania za to. że dodatkowymi czynami produkcyjnymi i czynami społecznymi pomnożyła ogólny dorobek miasta, w wyniku czego miasto w ostatnich pięciu latach zyskało wiele nowych obiektów socjalnych, produkcyjnych, usługowych, a także za to, że pięciolatka była dla mieszkańców Poznania owocna, korzystna, że wszystkie służby inwestycyjne realizujące plan gospodarczy i budżet sumiennie wykonały swój obowiązek wobec Rady. Z kolei głos zabrał prezydent miasta Władysław Sleboda, który ustosunkował się do złożonych podczas Sesji interpelacji i wniosków radnych. 1. Zainstalowanie sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniu ulic Głogowskiej i Krauthofeme nie jest przewidziane do końca roku 1980. Niemniej sprawa zostanie zbadana i jeśli okaże się, że ze względu na bezpieczeństwo ruchu zajdzie potrzeba założenia sygnalizacji, to poczynione będą kroki w kierunku realizacji wniosku. 2. Teren przy ul# Głogowskiej, na którym pozostały gruzy po wyburzeniu budynku, zostanie uporządkowany do dnia 1 maja 1976. 3. Nie przewiduje się do końca 1980 r. wybudowania ronda na skrzyżowaniu ul. Głogowskiej i Hetmańskiej, w związku z czym nie zostaną wyburzone budynki zaplanowane do rozbiórki. 4. W sprawie skarg mieszkańców Osiedla Manifestu Lipcowego prezydent powiedział, że wybudowanie nowej kotłowni przez "Stomil" "winno przyczynić się do likwidacji zanieczyszczenia powietrza. W sprawie innych zakładów zostanie podjęte postępowanie mające na celu wyjaśnienie, dlaczego nie wykonały dotąd decyzji Urzędu Miejskiego oraz uchwały Rady Narodowej m. Poznania z dnia 6 października 1972 r. zatwierdzającej program działania w zakresie ochrony środowiska naturalnego. 5. Budowa obiektu "Hortex" przy ul. Głogowskiej zostanie zakończona do końca II kwartału 1976 r. 6. Sklep przy ul_ Opolskiej zostanie uruchomiony przez Centralę Rybną do końca czerwca 1976 r. N a tym porządek dzienny został wyczerpany i przewodniczący dokonał zamknięcia obrad.

Marian Gen o weflak

PROGRAM ROZWOJU OŚWIATY

(Sesja Miejskiej Rady Narodowej)

W dniu 29 czerwca 1976 r. w sali Wielkiej Pałacu Kultury odbyła się XIII Sesja Miejskiej Rady Narodowej poświęcona w głównym punkcie porządku dziennego programowi rozwoju oświaty w Poznaniu. W obradach, obok radnych uczestniczyli: prezydent Poznania Władysław Sleboda, wiceprezydenci Andrzej Wituski i Włodzimierz Juskowiak, posłowie na Sejm Krystyna Franiak ł Edward Sieradzki, zastępca kierownika Wydziału Oświaty i Nauki Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Andrzej Ryfa, sekretarz Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu Jan Nemoudry.

Otwarcia sesji dokonał i obradom przewodniczył sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej Józef Świtaj.

Przed zatwierdzeniem porządku dziennego Rada uczciła pamięć zmarłej w dniu 16 czerwca 1976 r. radnej Genowefy Matyja- Koniecznej. Wnioski i interpelacje zgłosili: radny J anusz Bociański - w sprawie powołania w Poznaniu tzw. szkoły życia, do której uczęszczałyby dzieci upośledzone, zwalniane do domów rodzinnych przez zakłady pomocy społecznej dla dzieci. Radny Stefan Ratajczak - w sprawie braku wody pitnej w Podolanach na skutek nadmiernego zużywania jej przez Poznański Kombinat Budowlany oraz w sprawie' zobowiązania przedsiębiorstw miejskich do usunięcia z ulic uschniętych drzew i posadzenia nowych. Radna Stanisława Pasternak - w sprawie przydzielenia pomieszczeń dla potrzeb ogniw samorządu mieszkańców i organizacji społecznych działających w rejonie Głównej. Radna wskazała nadająjące się na ten cel pomieszczenia, położone przy ul. Krańcowej i Harcerskiej. Przewodniczący Komitetu Osiedlowego Jeżyce Dolne Feliks Śląski przedłożył prośbę o przyspieszenie terminu budowy szkoły, której oddanie do użytku ma nastąpić w zamian za przyjęty przez przedsiębiorstwo przemysłowe budynek szkolny przy ul. Floriana. W następnym punkcie porządku dziennego, przewodniczący Rady nawiązał do obrad poprzedniej sesji (22 IV 1976), podczas których rozpatrywany był wniosek Komitetu Dzielnicowego Frontu Jedności Narodu Stare Miasto o odwołanie radnego Ryszarda Raszewskiego. Rada powzięła uchwałę o zwrócenie się w tej sprawie do wyborców. U chwałętę zatwierdziła Wojewódzka Rada Narodowa na sesji w-dniu 5 maja 1976 r. Wykonując postanowienia uchwały, Dzielnicowy Komitet Frontu Jedności Narodu Stare Miasto zwrócił się w dniach 5-6 i 10-11 maja do wyborców okręgu XII, w którym Ryszard Raszewski został wybrany, z odpowiednio umotywowanym wnioskiem o odwołanie. W tym celu wykorzystano zebrania sprawozdawczo-wyborcze organów samorządu mieszkańców, z każdego zebrania sporządzono protokół stwierdzający liczbę wyborców na zebraniu oraz liczbę głosów oddanych za odwołaniem Ryszarda Raszewskiego. Dyskutanci zabierający głos na tych zebraniach negatywnie ocenili postępowanie Ryszarda Raszewskiego, podkreślając, że przez jaskrawe 'naruszenie godności radnego zawiódł on zaufanie wyborców. Za wnioskiem Dzielnicowego Komitetu Frontu Jedności Narodu Stare Miasto o odwołanie radnego Ryszarda Raszewskiego jednomyślnie głosowali wszyscy obecni na zebraniach wyborcy. Wobec jednomyślnego odwołania przez wyborców Ryszarda Raszewskiego, przedstawiony pod obrady Sesji Miejskiej Rady Narodowej projekt uchwały w sprawie zatwierdzenia wygaśnięcia mandatu piastowanego przez wspomnianego wyżej radnego jest uzasadniony. Rada nie miała zastrzeżeń do przedstawionego projektu uchwały. W wyniku przeprowadzonego głosowania stwierdzono wygaśnięcie mandatu radnego Ryszarda Raszewskiego. Materiały dotyczące stanu i programu rozwoju oświaty w Poznaniu zostały radnym doręczone przed sesją. W dyskusji jako pierwszy zabrał głos przewodniczący Komisji Wychowania, Oświaty i Kultury radny Kazimierz Mielec. Stwierdził on, że Komisja analizując materiały doszła do wniosku, iż zagadnienia oświaty dotyczą prawie czterystu różnych instytucji zajmujących się wychowaniem i dydaktyką, 11000 pedagogów i wychowawców oraz 57 (XX) uczniów szkół podstawowych i średnich. Wysiłki Rady Miejskiej i władz politycznych zaczynają owocować, widać Ich efekty, co wyraża się m. in. w tyrn, że 9)% dzieci w "wieku od trzech do sześciu lat objętych jest wychowaniem przedszkolnym. Szkolnictwo podstawowe posiada prawidłowe rozmieszczenie szkół, a proponowane w materiałach pewne zmiany organizacyjne mogą przynieść dalszą poprawę pracy pedagogów i dyrekcji szkół. Komisja zdaje so

Sprawozdania

bie sprawę z istniejących jeszcze niedostatków w zakresie organizacji oświaty. Niezadowolenie musi budzić to, że np. baza rekreacyjno-sportowa w szkołach nie jest jeszcze wystarczająca. Na jedną salę sportową w szkołach przypada 661 dzieci, a na pracownie - 154 dzieci. W szkołach mieszczących się szczególnie w zwartej zabudowie brakuje boisk dla rekreacji sportowej. Dlatego też Komisja wspólnie z Wydziałem Oświaty i Wychowania będzie musiała szukać wyjścia z niedogodnej sytuacji. Szkolnictwo poznańskie nie ma powodów do wstydu, jeśli chodzi o wskaźnik promocji do następnych klas. W czwartych klasach procent promowanych uczniów wynosił 99%, a w wyższych klasach 97%. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wskaźnik ten został podwyższony, zwłaszcza w klasach wyższych. Szkolnictwo średnie ma charakter ustabilizowany. Rozmieszczenie szkół średnich w centrum miasta nie ulegnie przesunięciom. W liceach ogólnokształcących nastąpił w ostatniej pięciolatce wzrost liczby młodzieży robotniczo-chłopskiej z 34% do 38%, co ma swoją społeczną wymowę, tym bardziej że ta grupa młodzieży zasila później szeregi szkolnictwa wyższego. Nauka w liceach jest sprofilowana, to znaczy podstawowe kierunk; stanowią 58%, matematyczno-fizyczne 22%, chemiczne 10%, humanistyczne 7%. Przeprowadzona została dość szczegółowa analiza kadry pedagogicznej. W niektórych specjalnościach notuje się wystarczającą liczbę pedagogów, a w innych (np. kierunek matematyczno-fizyczny) jest ich za mało. Sprawę tę Komisja będzie miała szczególnie na uwadze, uznając konieczność dokształcania nauczycieli. Harmonogram działań został opracowany w sposób szczegółowy z dokładnością do jednego roku. Obejmuje on również zagadnienia ideowo-wychowawcze odnoszące się zarówno do kadry nauczycielskiej jak i młodzieży. Realizacja reprezentowanego programu będzie wymagała dużego zaangażowania nauczycieli, komitetów rodzicielskich, rad pedagogicznych itp. Na zakończenie radny Mielec nadmienił, że w materiałach nie wspomniano o godnym podkreślenia zagadnieniu współpracy samorządu mieszkańców ze szkołami pod patronatem Frontu Jedności Narodu. Sprawa ta została w sposób właściwy rozwiązana na osiedlach N owej Dzielnicy Mieszkaniowej " Rataj e" i w dzielnicy Wilda.

Radna Maria Kudła, członek Komisji Wychowania, Oświaty i Kultury stwierdziła, że współpracując z resortem oświaty, ze szkołami, placówkami oświatowo-wychowawczymi, Komisja Wychowania, Oświaty i Kultury czuje się współodpowiedzialna za stan przygotowań do reformy systemu edukacji narodowej. Zmiany, jakie Ministerstwo

Oświaty i Wychowania wprowadziło do placówek oświatowych, stopniowo wyrównują dysproporcje w systemie oświatowym, podnoszą jakość i wyniki pracy dydaktyczno- wychowawczej, czynią szkołę otwartą na potrzeby dnia dzisiejszego i jutrzejszego. Krótko mówiąc, szkoła staje się szkołą nowoczesną, odpowiednią dla dynamicznego rozwoju naszego kraju. Wkraczamy w okres, w którym po raz pierwszy w historii polskiej oświaty całe młode pokolenie uzyska możliwość zdobycia średniego wykształcenia. Przed szkołami i placówkami oświatowo-wychowawczymi stają zadania wymagające rzetelnej pracy, mądrego i taktownego zarządzania tymi placówkami, zgodnego współdziałania wszystkich ogniw, pełnego poczucia odpowiedzialności każdego pracownika oświatowego za powierzony mu odcinek. Przedstawiony program rozwoju oświaty w Poznaniu do roku 1980 ukazuje dorobek w dziedzinie doskonalenia działalności pedagogicznej, dydaktycznej i opiekuńczej, w dziedzinie opieki zdrowotnej, jak również aktualny stan bazy, jaką oświata dysponuje, oraz istniejące potrzeby. Z zadowoleniem można stwierdzić, że w ostatnich latach nastąpił poważny rozwój placówek oświatowo-wychowawczych. Wiele nowych form nauczania i wychowania zostało opracowanych przez kadrę nauczycielską. Przybyło gabinetów przedmiotowych, zwiększono zasoby pomocy naukowych, sukcesywnie przeprowadza się remonty. Są to niezaprzeczalne fakty, świadczące o wielkiej trosce władz oświatowych oraz o ogromnym zaangażowaniu kadry nauczycielskiej. W ostatnich latach zwiększyła się liczba oddziałów w przedszkolach, jak również oddziałów dla sześciolatków w szkołach. Wprowadzono wiele nowych elementów wychowawczych, unowocześniono sprzęt. Potrzeby są jednak o wiele większe. Dla przykładu: limit miejsc w przedszkolach na J eżycach wynosi 1543. Przyjęto 2JJ87 dzieci, czyli o 544 dzieci więcej. Nie przyjęto 35) dzieci. Brak miejsc odczuwa się szczególnie w rejonie Sołacza, Smochowic i pi. Waryńskiego. Istnieje pilna potrzeba organizacji nowych przedszkoli. W tej sytuacji trudno będzie wprowadzić powszechność wychowania przedszkolnego. Sieć szkolna, mimo okresowego zmniejszenia liczby uczniów w szkołach, nie jest wystarczająca. Przy wprowadzeniu szkoły dziesięcioletniej powstaną poważne trudności. Tymczasem z przedstawionych materiałów wynika, że pięć szkół ulegnie likwidacji. Spowoduje to zagęszczenie na oddział do 32, a praktycznie, w niektórych klasach, wyniesie ono do 45 dzieci, co na pewno nie ułatwi pracy w tych szkołach. Bardzo cenna jest troska' władz oświatowych o sprawy dzieci wychowujących się wtrudnych "warunkach materialnych. Dla nich przeznaczone są stypendia, mają one też pierwszeństwo wyjazdu na kolonie i obozy. Gorzej przedstawia się sprawa dzieci, które w wyniku różnych wypadków losowych pozostają bez domu rodzinnego lub sprawa dzieci, które weszły w kolizję z prawem. Niestety, domy dziecka w Poznaniu czy w województwie poznańskim nie są w stanie zapewnić im miejsca. Dzieci te okresowo przebywają w Pogotowiu Opiekuńczym. Przedstawiony program przewiduje objęcie akcją letniego wypoczynku wszystkich uczniów szkół poznańskich oraz przeznaczenie ogromnych środków na ten cel. Dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania placówek kolonijnych czy obozów konieczna jest jednak kontrola poszczególnych turnusów, w tym również kolonii organizowanych w naszym mieście z innych województw. Wyniki kontroli przeprowadzonych w poprzednich latach wykazały, że są one niezbędne dla dobra dziecka. N a zakończenie radna Kudła stwierdziła, że program rozwoju oświaty na lata 1976 - 1980 jest ambitny i powinien być przez Radę aprobowany. Józef Pielachowski, dyrektor IX Liceum Ogólnokształcącego im. Karola Libelta, zilustrował zadania i problemy liceów ogólnokształcących na przykładzie IX Liceum, które od ośmiu lat czynne jest w Zespole Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady". Staje się ono powoli szkołą środowiskową, co będzie zadaniem wielu dziesięcioletnich szkół średnich. Liceum ogólnokształcące jest szkołą o trudnym programie nauczania, jednakże zyskuje sobie coraz większą popularność w społeczeństwie. N ajskuteczniejszą drogą podnoszenia wyników nauczania jest działalność społeczno-wychowa"wcza ukierunkowana na tworzenie zgodnego zespołu uczniowskiego, nauczycielskiego i rodzicielskiego, który cementowałaby atmosfera rzetelnej pracy i nauki, wysokich wymagań, ale także serdeczności i chęci pomocy uczniom. Za najważniejszy kierunek w wychowaniu młodzieży przyjęto wychowanie patriotyczne i obywatelskie. Proces wychowawczy nie pcłega na pouczaniu i rozkazywaniu, lecz na tworzeniu lub wykorzystaniu istniejących sytuacji "w życiu szkoły, w których uczeń musi podejmować decyzje, dokonywać wyboru, manifestować swoje postawy i przekonania. Najlepszym sprawdzianem postawy patriotycznej i obywatelskiej jest stosunek do ludzi i do tradycji. Doskonałą sytuację wychowania obywatelskiego stwarza Kodeks U cznia, który można uznać za szkolną miniaturę Konstytucji państwa. Bardzo dobrą sytuację wychowawczą stwarza obowiązkowa praca społecznie użyteczna, fizyczna. Wielu uczniów przepracowuje corocznie 15) do 1X) roboczogodzin.

W IX Liceum położono duży nacisk na wychowanie przez sztukę i twórczość artystyczną, tworząc w tym celu zespoły teatralne, kabaretowe, poetyckie i muzyczne. Duży wysiłek wkłada się w pracę z uczniami uzdolnionymi, zwłaszcza za pośrednictwem Młodzieżowego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Po wyczerpaniu listy dyskutantów przyjęto do wiadomości informację prezydenta Poznania 'o postulatach i wnioskach zgłaszanych w toku kampanii wyborczej do organów samorządu mieszkańców w kwietniu i maju 1976 r. oraz o kierunkach ich realizacji. Następnie rozpatrywano sprawozdanie z realizacji uchwały Rady Narodowej m. Poznania z dnia 24 marca 1972 r. w sprawie warunków i organizacji wypoczynku mieszkańców Poznania. "W minionych latach - czytamy w sprawozdaniu - warunki wypoczynku po pracy uległy znacznej poprawie dzięki budowie, rozbudowie i modernizacji bazy wypoczynkowej. Uchwała VI Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, która wytyczyła program rozwoju społeczno-gospodarczego, nakreśliła także konkretne zadania w dziedzinie zaspokojenia szybko rosnących potrzeb społecznych w zakresie wypoczynku świątecznego, wczasów pracowniczych oraz rozwoju turystyki krajowej i zagranicznej. "Program rozwoju turystyki i wypoczynku na lata 1973 -1990, przygotowany przez ówczesny Wojewódzki Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki, przewidywał stworzenie możliwie najlepszych warunków wypoczynku i rekreacji ludziom pracy i uczącej się młodzieży. Celom tym służyć miały dobrze zagospodarowane ośrodki wypoczynkowe oraz miejsca rekreacji w Poznaniu i jego najbliższych okolicach. "Przypomnieć należy, że niemal w granicach Poznania znajdują się trzy jeziora naturalne: Kierskie, Strzeszyńskie i Swarzędzkie oraz dwa sztuczne: Rusałka i Malta; że przez Poznań przepływa Warta, a zieleń wypełnia miasto wdzierając się do niego kilkoma klinami. Program zagospodarowania turystyczno-wypoczynkowego na lata 1972 - 1975 zawierał przede wszystkim zamierzenia dające szybkie efekty poprawy warunków wypoczynku po pracy, które realizowane były w większości w formie czynów społecznych bez poważniejszych nakładów inwestycyjnych. Ażeby zapewnić należyty wypoczynek i zaspokoić potrzeby społeczeństwa miasta, należy przygotować ok. 220 (XX) miejsc wypoczynkowych, które umożliwia 40% mieszkańców miasta - przy liczbie mieszkańców 55) (XX) - wypoczynek w ośrodkach i miejscach rekreacji. Jakkolwiek pewna liczba mieszkańców Poznania wypoczywa w sposób indywidualny, nie korzystają z obiektów i urządzeń wypoczynkowych, to jednak ist

Sprawozdania

niejąca baza - Jej chłonność - Jest niewystarczająca. Aktualnie z wypoczynku w zagospodarowanych ośrodkach miejskich korzystać może Jednorazowo ok. 15) (XX) osób. W roku 1972 w zagospodarowanych ośrodkach Poznania wypoczywać mogło jednorazowo ok. 90 (XX) osób. "W latach 1972 - 1975 oddano do użytku lub zmodernizowano następujące obiekty i miejsca wypoczynku i rekreacji: l. Ośrodek "Rusałka" - uruchomiono stateczek spacerowy, wydzielono pole biwakowe na 200 miejsc i oświetlono jego teren, zwiększono ilość sprzętu w wypożyczalni ośrodka (sprzęt pływający i leżaki), urządzono "ścieżkę zdrowia"; 2. Ośrodek "Krzyżowniki" - zainstalowano składane pomosty metalowe w miejsce drewnianych, zainstalowano punkty poboru wody pitnej, uruchomiono stateczek spacerowy, zwiększono ilość sprzętu w wypożyczalni ośrodka (sprzęt pływający i leżaki); 3. Ośrodek "Strzeszynek" - wybudowano pawilon sanitarny z szatnią i punktem pomocy lekarskiej; drogi i oświetlenie; boiska do gry w siatkówkę i kometkę; bazę handlowo-gastronomiczną; parkingi; urządzono nowe pole namiotowe (150 miejsc, gniazda prądu elektrycznego, pawilon sanitarny, drogi oraz zainstalowano oświetlenie, domki campingowe typu" Tramp" wraz z wyposażeniem, bar-kawiarnia typu "Tramp"); 4. Ośrodek "Baranowo" - postawiono domki campingowe typu "Tramp" wraz z wyposażeniem, urządzono pole namiotowe wraz z gniazdami prądu elektrycznego; 5. Park Sołacki - zorganizowano wypożyczalnię łodzi wiosłowych; 6. Pływalnia letnia w Parku Kasprowicza - oddano do użytku zespół basenów otwartych z podgrzewaną wodą, brodzik dla dzieci wraz ze zjeżdżalnią, zorganizowano wypożyczalnię leżaków; 7 . Jezioro Malta - uruchomiono stateczki spacerowe; 8. Przy lodowisku "Bogdanka" - uruchomiono wypożyczalnię przyczep campingowych; 9. Kryta pływalnia "Rataj e" - oddano do użytku kryty basen wraz z sauną i siłownią; 10. Kryta pływalnia · - Klubu Sportowego "Posnania" - oddano do użytku basen pływacki oraz salę gimnastyczną; 11. Kryta pływalnia Gwardyjskiego Klubu Sportowego "Olimpia" - oddano do użytku basen pływacki oraz salę gimnastyczną; 12. Tor saneczkowy na Cytadeli, 13. Sala Sportowo-widowiskowa "Arena" oddano do użytku uniwersalną salę na 4(0) miejsc siedzących; 14. Kręgielnia "Czarna Kula" - oddano do użytku tory kręglarskie zautomatyzowane, 15. N abrzeże Warty - rozpoczęto zagospodarowywanie nabrzeża oraz lasku dębińskiego, 16. Zespół Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady" oddano do użytku wielofunkcyjny obiekt rekreacyjno-sportowy wraz z kompleksem boisk sportowych, 17. Nowa

Dzielnica Mieszkaniowa "Rataj e" urządzono dziewięć placów gier i zabaw oraz siedemnaście boisk sportowych, 18. Golęcin - zmodernizowano kompleks boisk sportowych, kortów tenisowych i basenów pływackich otwartych należących. do Gwardyjskiego Klubu Sportowego "Olimpia", 19. Stadiony sportowe - oddano do eksploatacji stadion Wojskowy Klubu Sportowego "Grunwald", w budowie znajduje się kompleks sportowy Kolejowego Klubu Sportowego "Lech" przy ul. Bułgarskiej.

Ponadto w budowie znajduje się przystań kajakowo-wioślarska na Ratajach i ośrodek wypoczynkowy nad Wartą. "W omawianym okresie wybudowano w Poznaniu dwa hotele orbisowskie: "'Polonez» i «Novote1» o łącznej liczbie 920 miejsc noclegowych, które w pewnym stopniu poprawiły bazę noclegową w mieście. Biuro Polskich Linii Lotniczych "LOT" zmodernizowało swe pomieszczenia, natomiast placówki biur turystycznych "Sports- Tourist", Polskiego Związku Motorowego oraz "Orbis" otrzymały nowe pomieszczenia. Powołano do życia w Poznaniu Wielkopolskie Przedsiębiorstwo Turystyczne "Przemysław", zaś koło przewodników Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego otrzymało nowy lokal przy ul. Kramarskiej". Radny Seweryn Toboła, z upoważnienia Komisji Zdrowia, Spraw Socjalnych i Ochrony Środowiska stwierdził, że Komisja dodatnio ocenia rozmiary realizacji uchwały. Obok tego, Komisja przedstawiła następujące spostrzeżenia: l. Nowo powstające osiedla mieszkaniowe na Winogradach, Piątkowie , Ratajach oraz rejony Dębca i Górczyna odczuwają brak blisko położonych kąpielisk; 2. W istniejących ośrodkach kąpieliskowo-wypoczynkowych, m. in. położonych nad jeziorami Rusałka i w Krzyżownikach -winny powstać trwałe, dostosowane do dużej liczby osób wypoczywających, urządzenia sanitarne, zapewniające czystość i higienę; 3. Jezioro Maltańskie winno być kąpieliskiem dla ludności ze względu na dogodne w mieście położenie i piękne otoczenie; 4. We wszystkich obiektach pływalnianych krytych i otwartych winna być prowadzona intensywna i masowa nauka pływania dzieci i młodzieży, bowiem umiej ętność pływania umożliwia bezpieczne uprawianie wielu sportów wodnych; 5. Istniejące obiekty sportowe miasta należy racjonalnie udostępniać wyczynowym organizacjom sportowym oraz dla celów masowej kultury fizycznej i rekreacji ludności; 6. W nowo powstających osiedlach mieszkaniowych winny być zapewnione przestronne tereny na place zabaw i gier ruchowych dla dzieci i młodzieży; 7. W celu większego spopularyzowania jazdy rowerowej oraz dojazdów rowerami do miejsc wypoczynkowo

Nowe ulice w obrębie Junikowo-Górczyn: Kepiera, Galileusza i Newtona, położone w okolicach J awornickiej, Promienistej i Jugosłowiańskiej

Nazwy nowych osiedli mieszkaniowych, które powstaną w rejonie Piątkowa, tj. w Północnym Paśmie Rozwojowym

Sprawozdania

-rekreacyjnych w pobliżu Poznania, celowa wydaje się budowa ścieżek rowerowych obok dróg i ulic dla bezpiecznej jazdy rowerami, m. in. na trasie Poznań-Strzeszynek. Radny Janusz Pawlak poruszył sprawę budowy Wesołego Miasteczka w Dębinie. Rada przyjęła sprawozdanie do "wiadomości oraz zatwierdziła wysunięte przez Komisj Zdrowia, Spraw Socjalnych i Ochrony Srodowiska wnioski. Następnie rozpatrywano projekt uchwały w sprawie nadania nazw niektórym ulicom i osiedlom w jednostkach osiedleńczych miasta. Proponowane nazwy przystosowano do obowiązującej rejonizacji nazw na obszarze Poznania. Jednomyślnie także uchwalono zmiany w składzie osobowym Terenowej Komisji Odwoławczej do Spraw Pracy. Komisja Redakcyjna Projektu Uchwały nie wniosła poprawek do projektu uchwały w sprawie stanu i programu rozwoju oświaty. W wyniku przeprowadzonego głosowania Rada jednomyślnie podjęła uchwałę w sprawie stanu i programu rozwoju oświaty w Poznaniu. Przed zakończeniem obrad głos zabrał Prezydent Poznania Władysław Sleboda, który ustosunkował się do złożonych w toku obrad Sesji interpelacji i wniosków radnych.

1. Słuszny był wniosek w sprawie powołania szkoły życia. Utworzenie takiej szkoły jest przewidziane na s. 12 materiałów

dostarczonych na Sesję. Plan na lata 1976-1980 zakłada wydzielenie dla szkoły życia samodzielnego budynku, który skupiałby wszystkie rozproszone aktualnie oddziały tego typu. Docelowo pian uje się zorganizowanie internatu przy tej szkole, 2. Sprawa wody pitnej dla mieszkańców Podolan będzie załatwiona przez ograniczanie poboru wody przez Kombinat oraz wykorzystanie ujęć wody zakładów przemysłowych położonych na terenie Podolan. Woda będzie rozprowadzona' rurociągiem, którego projekt budowy jest w opracowaniu. Pełne podłączenie Podolan do sieci miejskiej przewiduje się dopiero po roku 1980. 3. Szkoła Nr 16 przy ul. Floriana została oddana przedsiębiorstwu przemysłowemu na rozszerzenie szkoły przyzakładowej i w dalszym ciągu służy oświacie, kształceniu młodych robotników. Przedsiębiorstwo to przekazało kilka lat temu środki na pobudowanie nowych obiektów szkolnych. Budowa nowej szkoły przy ul. Norwida jest przewidziana w bieżącym planie pięcioletnim. Prace wstępne zostały rozpoczęte. 4. Sprawa przydziału pomieszczeń dla Komitetu Osiedlowego Nr 2 była konsultowana z Komitetem Osiedlowym. Komitet zostanie powiadomiony o sposobie załatwienia wniosku. N a tym porządek obrad sesji został wyczerpany.

Afanan Genowefiah

PROGRAM DALSZEGO DOSKONALENIA I ROZWOJU OŚWIATY W POZNANIU NA LATA 1976 - 1980

(fragmenty)

Program działania Wydziału Oświaty i Wychowania Urzędu Miejskiego w Poznaniu na lata 1976 - 19ffi wynika z postanowień U chwały VII Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i III Plenum oraz wytycznych zawartych w dokumentach Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Wojewódzkiej Rady Narodowej, dotyczących węzłowych problemów szkolnictwa poznańskiego. Głównym kierunkiem działania Wydziału Oświaty i Wychowania oraz dyrekcji szkół i placówek opiekuńczo-wychowawczych w latach 1976-1980 będą: przygotowanie i wdrażanie reformy systemu edukacji narodowej, szczególnie w zakresie rekonstrukcji sieci szkolnej, podniesienia standardu wyposażenia szkół pod kątem potrzeb szkoły dziesięcioletniej oraz zmian programowych; dalsze unowocześnianie i doskonalenie działalności ideowo-wychowawczej i opiekuńczej szkół i placówek oświatowo-wychowawczych; stałe unowocześnianie procesu dydaktycznego w szkołach, głównie przez upowszechnianie aktywizujących metod pracy wyzwalających dodatnie motywacje uczenia się; planowe i systematyczne dokształcanie i doskonalenie kadry nauczycielskiej i kierowniczej dla potrzeb dziesięcioletniej powszechnej szkoły średniej oraz troska o poprawę warunków socjalno-bytowych wszystkich pracowników zatrudnionych w szkołach i placówkach opiekuńczo-wychowawczych; dalsze usprawnianie organizacji i metod kierowania oraz zarządzania szkołami i placówkami opiekuńczo-wychowawczymi.

I. ZADANIA W DZIEDZINIE DOSKONALENIA STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ SZKOLNICTWA

Wydział Oświaty i Wychowania zmierzać będzie do przygotowania i wdrożenia zreformowanego systemu edukacji narodowej, a tym samym do dalszego postępu w dziedzinie wyrównywania poziomu pracy wszystkich typów szkół. Do najpilniejszych zadań w tej dziedzinie należą: Objęcie w roku szkolnym 1976/1977 opieką przedszkolną wszystkich dzieci sześcioletnich; 2. Objęcie do 1980 r. różnymi formami wychowania przedszkolnego 65% dzieci w wieku od trzech do sześciu lat poprzez: organizację nowych placówek wychowania przedszkolnego w ramach planu inwestycyjnego; adaptację pomieszczeń szkolnych, mieszkań spółdzielczych oraz budynków mieszkalnych na cele przedszkolne; 3. Zapewnienie do 1977 r. specjalistycznej opieki przedszkolnej dzieciom z odchyleniami i zaburzeniami rozwojowymi; 4. Opracowanie do 15 czerwca 1976 r. wstępnej wersji sieci szkół dziesięcioletnich i zweryfikowanie jej do końca 1976 r. w oparciu o konsultacje z samorządem mieszkańców i Kuratorium Oświaty i Wychowania; 5. Ustalenie do końca 1976 r. obwodów planowanych szkół dziesięcioletnich; 6. Wprowadzenie w roku szkolnym 1978/1979 początkowych klas szkoły specjalnej, jako wstępnego etapu planowego włączenia do nowego systemu edukacji narodowej placówek kształcenia specjalnego i resocjalizacji; 7. Wprowadzenie do 1979 r. opracowanych przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania założeń organizacyjno-programowych kształcenia zawodowego młodzieży objętej obowiązkiem nauczania a nie rokującej ukończenia dziesięcioletniej szkoły średniej; 8. Wprowadzenie w 1980 r. założeń organizacyjnych i programowych oraz wdrażanie opracowanego przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania systemu kształcenia ustawicznego pracujących; 9. Doskonalenie sieci podstawowych studiów zawodowych w celu umożliwienia wszystkim pracownikom do łat czterdziestu pięciu, zatrudnionym w gospodarce uspołecznionej, zdobycia pełnego wykształcenia podstawowego; 10. Doskonalenie organizacji szkolenia kursowego, organizowanie ciągów klas przysposabiających do zawodu dla uczniów szkół specjalnych oraz zabezpieczenie możliwości zdobycia zawodu absolwentom tych szkół.

II. UNOWOCZEŚNIANIE PROCESU NAUCZANIA

Dalsze wdrażanie do codziennej pracy szkół nowoczesnych metod i form nauczania oraz nowych treści programowych staje się nieodzownym warunkiem podnoszenia jakości pracy dydaktycznej szkół, szczególnie: języka polskiego, języków obcych, matematyki, zajęć praktyczno-technicznych i wychowania fizycznego. Wdrażane będą te metody i formy organizacyjne, które sprzyjają pełnej aktywności dzieci i młodzieży w procesie dydaktyczno-wychowawczym. W tym celu zakłada się: l. Podjęcie intensywnej działalności przedszkoli w dziedzinie osiągania dojrzałości szkolnej poprzez: wypracowanie wspólnego dla całego miasta systemu analizy wstępnych badań dojrzałości szkolnej; organizowanie zespołów kompensujących niedobory psychofizyczne i wyrównywanie dysharmonii rozwojowej przez specjalistów; wdrażanie nowego programu wychowania i kształcenia dla dzieci przedszkolnych; ciągłe doskonalenie realizacji programu, głównie: powszechne wdrażanie technik Freineta w wyzwalaniu wielokierunkowej ekspresji dziecięcej, opracowanie planu powszechnego przygotowania i wdrożenie do praktyki przedszkoli współczesnych metod czynnościowych w kształceniu pojęć matematycznych, rozwijanie elementów kultury fizycznej w przedszkolach poprzez organizację zespołów specjalistycznych (pływanie, łyżwiarstwo, jazda na wrotkach, elementy gimnastyki artystycznej i lekkiej atletyki); wypracowanie systemu rozwijania zainteresowań i zdolności dzieci (np. plastycznych, muzycznych, technicznych, przyrodniczych, literackich, teatralnych); poddanie dzieci czteroletnich wszechstronnemu badaniu (specjalistyczne badania rozwoju psychofizycznego, opracowanie testów pomocniczych badania efektów pracy w oddziałach dzieci czteroletnich); 2. Intensyfikację procesu nauczania początkowego poprzez: upowszechnienie we wszystkich szkołach czynnościowego nauczania matematyki; rozpowszechnianie nowoczesnej metody barwno-dżwiękowego nauczania czytania i pisania; 3. Upowszechnianie aktywizujących metod pracy, takich jak: techniki Freineta, metody problemowe, laboratoryjne, ćwiczeniowe; 4. Podjęcie intensywnej działalności pedagogicznej na rzecz dzieci i młodzieży uzdolnionej (rozszerzanie zasięgu kół i zespołów zainteresowań, przekształcanie tradycyjnych kół przedmiotowych w naukowe

Sprawozdania

koła zainteresowań pod opieką najlepszych specjalistów, upowszechnianie konkursów przedmiotowych); 5. Upowszechnianie nowatorstwa pedagogicznego, np. wymiana doświadczeń w ramach pracy rad rejonu; organizowanie w szkołach okresowych przeglądów i wystaw dorobku; wymiana doświadczeń na naradach szkoleniowych, zbiorowych konsultacjach, spotkaniach w klubie nowatorów; organizowanie różnych form kontaktów ze. szkołami i placówkami eksperymentalnymi i przodującymi w pracy pedagogicznej; 6. Modernizację i dalsze wzbogacenie bazy dydaktycznej wszystkich szkół, ze szczególnym uwzględnieniem przyszłych szkół dziesięcioletnich poprzez: organizowanie dalszych wzorcowych klas-pracowni i sal audiowizualnych przy współudziale wizytatorów metodyków przedmiotowych, dalsze unowocześnienie wyposażenia w sprzęt i urządzenia pracowni zajęć praktyczno-technicznych; upowszechnianie nowych środków dydaktycznych wykonywanych przez nauczycieli i warsztaty szkół zawodowych; wyrównywanie istniejących dysproporcji między poszczególnymi placówkami w zakresie stanu ich wyposażenia.

III. ZAŁOŻENIA PRACY IDEOWO-WYCHOWAWCZEJ

Dla osiągnięcia celów wychowania socjalistycznego podejmowane będą następujące kierunki działania: 1. Rozwijanie pracy wychowawczej szkół w dziedzinie kształtowania postaw patriotycznego i obywatelskiego zaangażowania przez: pełne wykorzystanie programowych treści wychowawczych; pogłębianie szacunku dla symboli państwa: godła, sztandaru i hymnu państwowego, wpajanie młodzieży humanistycznych ideałów i wartości moralnych socjalizmu; kształtowanie poczucia wysokiej dyscypliny i odpowiedzialności, szacunku dla ludzi pracy; umacnianie socjalistycznych postaw i stosunków międzyludzkich; kształtowanie postawy patriotyczno-obronnej uczniów; tworzenie skoordynowanego systemu wszystkich instytucji kształtujących osobowość dzieci i młodzieży, by ich wzajemna działalność wzbogacała się i wspierała nawzajem; upowszechnianie w codziennej praktyce wychowawczej treści programu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej; organizowanie i wzbogacenie izb pamięci narodowej lub stałych ekspozycji poświęconych patronowi; wykorzystanie ogniw Związku Harcerstwa Polskiego w procesie wychowawczym szkoły poprzez umocnienie ich roli i ilościowy rozwój; tworzenie warunków dla kształcenia i zaspakajania spoleczno- kulturalnych potrzeb młodzieży; pełne wykorzystanie w pracy wychowawczej sztandaru i patrona szkoły; pełną realizację roli współpartnerstwa młodzieży we wszystkich sprawach jej dotyczących; rozszerzanie zasięgu wychowania przez pracę w drodze prawidłowej realizacji fizycznych prac społecznie użytecznych; wykorzystywanie walorów wychowawczych zawartych w Kodeksie Ucznia w codziennym życiu szkoły; rozwijanie ruchu przodownictwa uczniów w nauce 1 pracy społecznej; 2. Wzbogacenie funkcjonowania jednolitego systemu wychowawczego przez: doskonalenie wdrożonych elementów; maksymalne włączenie do działalności wychowawczej sojuszników szkoły; stymulowanie i kształtowanie zainteresowań naukowo-technicznych, społecznych oraz artystycznych w celu ułatwiania dzieciom i młodzieży wykształcenia postaw zaangażowania i umiejętności socjalistycznego współżycia społecznego; rozwijanie przez szkoły otwartej działalności środowiskowej przez zacieśnienie współpracy z instytucjami i organizacjami, inspirowanie i koordynowanie poczynań wychowawczych w środowisku, podnoszenia kultury pedagogicznej rodziców i ruchu opiekuńczego nad szkołami. Zakłada się sukcesywne powoływanie szkół środowiskowych w latach szkolnych: 1976/1977 - Szkoły Fodstawowe Nr 20 i 66; 1977/1978 - Szkoły Podstawowe 18, 31, 44, 80, 54; 1978/1979 - Szkoły Podstawowe 21, 65, 73, 88; 1979/1980 - Szkoły Podstawowe 1, 3, 30, 64, 75.

3. Dalsze rozwijanie kultury fizycznej i turystyki przez: prawidłowe wykorzystywanie obowiązkowego wymiaru zajęć wychowania fizycznego, ćwiczeń śródlekcyjnych i "godzin sportu"; powszechne wprowadzenie trzeciej godziny wychowania fizycznego w klasach od I do IV; powołanie szkół o profilu sportowym w latach szkolnych: 1978/1979 - Szkoły Podstawowe Nr 1 i 60; 1979/1980 - VII Liceum Ogólnokształcące; a w roku szkolnym 1979/1980 - powołanie szkół mistrzostwa sportowego (Szkoły Podstawowe Nr 13 i 14); rozszerzenie udziału młodzieży w różnorodnych formach zajęć sportowych i krajoznawczo-turystycznych; wprowadzenie w szkołach godziny sportu oraz szkolenie młodzieżowych organizatorów sportu i turystyki (w każdym roku szkolnym stu organizatorów); 4. Kształtowanie poczucia piękna, estetyki i umiejętności korzystania z bogactwa kultury narodowej oraz aktywny udział w jej tworzeniu przez rozwijanie w oparciu o Młodzieżowe Domy Kultury amatorskiego ruchu artystycznego; organizowanie każdego roku dwóch obozów specjalistycznych dla dzieci I młodzieży; organizowanie konkursów i przeglądów artystycznych; rozwijanie działalności młodzieżowych klubów.

IV. DZIAŁALNOŚĆ OPIEKUŃCZA SZKÓŁ

Podejmowane będą następujące formy działania: poszerzenie akcji zimowego i letniego wypoczynku (uczestnictwo 9)% dzieci w wieku szkolnym); zapewnienie w szkołach i placówkach oświatowo-wychowawczych właściwych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, organizowanie zajęć wyrównawczych dla dzieci z wadami postawy i zaburzeniem rozwoju we wszystkich szkołach posiadających sale gimnastyczne i kadrę z odpowiednimi kwalifikacjami; unormowanie zasad funkcjonowania świetlic i półinternatów; pełne wykorzystanie bazy bloku żywieniowego na rzecz zwiększenia zakresu żywienia i dożywiania młodzieży; doskonalenie działalności profilaktycznej i resocjalizacyjnej, właściwe wykorzystanie stanowiska pedagoga oraz rozszerzanie współpracy szkół z Milicją Obywatelską, sądami, prokuraturą, służbą zdrowia, zakładami pracy, organizacjami młodzieżowymi i kuratorskimi ośrodkami; prawidłowe i pełne wykorzystanie środków na zapomogi i stypendia.

V. DOBÓR, KSZTAŁCENIE I DOKSZTAŁCANIE ORAZ TROSKA O WARUNKI PRACY I ŻYCIA NAUCZYCIELI

Przygotowanie kadry nauczycielskiej do pracy w zreformowanej szkole podstawowej poprzez: opracowanie oceny stanu kwalifikacji zatrudnionych pracowników pedagogicznych; ustalenie potrzebnej liczby pełnokwalifikowanych nauczycieli oraz zapotrzebowanie na nauczycieli poszczególnych przedmiotów; coroczne aktualizowanie planu dokształcania nauczycieli ze szczególnym uwzględnieniem szkół, w których wskaźnik procentowy studiujących jest najniższy; współpraca z Instytutem Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych w dziedzinie kierowania nauczycieli na kursy przygotowawcze do studiów wyższych, egzaminów kwalifikacyjnych, studiów podyplomowych i kursów doskonalących; przestrzegania zasady zatrudniania nauczycieli zgodnie z ich specjalizacją przedmiotową; podnoszenie kwalifikacji nauczycieli przedszkoli poprzez kierowanie ich na studia w Studium Wychowania Przedszkolnego w Poznaniu; nawiązanie współpracy z Instytutem Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych w celu przygotowania pracowników-organizatorów czasu wolnego ucznia; przygotowanie systemem kursowym od dwóch do czterech nauczycieli z każdej szkoły do pracy specjalistycznej (reedukatorow, logopedów, doradców zawodowych); podnoszenie kwalifikacji ideowo-polityczne (m. in. na Wieczorowym Uniwersytecie Marksizmu-Leninizmu); poszerzeszkolenia ideowo-pedagogiczne organizowane przy współpracy Związku Nauczycielstwa Polskiego i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Podwyższanie kwalifikacji kadry kierowniczej poprzez: przestrzeganie wymogu posiadania wykształcenia wyższego przez wszystkich dyrektorów (1978) i ich zastępców; doskonalenie Ideowo-polityczne (m. in. na Wieczorowym Uniwersytecie Marksizmu-Leninizmu); poszerzenie rezerwy kadry kierowniczej oraz kierowanie na studia podyplomowe w zakresie organizacji i zarządzania oświatą lub na kursy doskonalące. Zapewnienie pełnej realizacji uprawnień socjalnych nauczycieli poprzez: ustalenie potrzeb mieszkaniowych nauczycieli i dążenie do poprawy warunków mieszkaniowych przez adaptację niewykorzystanych budynków szkolnych i modernizację mieszkań nauczycielskich w szkołach; umożliwienie korzystania nauczycielom (oraz emerytom) i ich rodzinom ze stołówek szkolnych; współdziałanie z Związkiem Nauczycielstwa Polskiego w zakresie rozszerzenia różnych form wypoczynku dla nauczycieli i ich rodzin (wczasy, wypoczynek sobotnio-niedzielny, turystyka); stałą troskę o polepszenie warunków pracy w szkołach, likwidację dojazdów i specjalistyczną opiekę lekarską.

VI. USPRAWNIANIE ORGANIZACJI I METOD KIEROWANIA

Doskonalenie i usprawnienie kierowania szkolnictwem polegać będzie na stosowaniu metod "wyzwalających inicjatywę twórczych poszukiwań i ambicję przodowania całych zespołów nauczycielskich" oraz na systematycznej samokontroli i samoocenie szkół i placówek opiekuńczo -wychowawczych. Zgodnie z programami działania Ministerstwa Oświaty i Wychowania oraz Kuratorium, a także na podstawie zdobytych doświadczeń w okresie realizacji programu na lata 1972 -1975, Wydział Oświaty i Wychowania przyjmuje następujące zasady postępowania: l. Udoskonalenie stylu pracy pracowników nadzoru pedagogicznego Wydziału Oświaty i Wychowania, szczególnie w dziedzinie: niesienia pomocy instruktażowej dyrektorom szkół i placówek opiekuńczo-wychowawczych; wnikliwej i mobilizującej oceny pracy szkół i nauczycieli; stawiania wymagań dotyczących podnoszenia poziomu pracy w dostosowaniu do możliwości poszczególnych jednostek; upowszechniania doświadczeń przodujących szkół, placówek oświa

Sprawozdaniatowo-wychowawczych oraz nauczycieli; udzielania pomocy radom rejonu i wyzwalania ich inicjatywy w zakresie postępu pedagogicznego; stałego prowadzenia pracy instruktażowej dla dyrektorów w zakresie rozwiązywania spraw kadrowych; 2. Doskonalenie pracy Miejskiego Zespołu Ekonomiczno-Administracyjnego Szkół i jego oddziałów w kierunku stwarzania szkołom optymalnych warunków niezbędnych do realizacji zadań pedagogicznych, racjonalnego wykorzystania środków finansowych oraz zwiększenia funkcji usługowych świadczonych na rzecz szkół i nauczycieli; 3. Udoskonalenie systemu przepływu informacji z Ministerstwa Oświaty i Wychowania do szkół oraz nauczycieli i odwrotnie, szczególnie w sprawach stosowania aktów normatywnych, przepisów wykonawczych i ich interpretacji; 4. Dalsze doskonalenie pracy dyrektorów szkół i placówek Opiekuńczo-Wychowawczych, szczególnie: doskonalenie pracy hospitacyjnej (zaleca się dwie formy hospitacji: rzeezowo-metodyczną i organzacyjno-metodyczną) z jednoczesnym wykorzystaniem wizytatorów-metodyków przedmiotowych lub nauczycieli własnej szkoły jako specjalistów-konsultantów; prowadzenie okresowych badań wyników nauczania i wykorzystanie wniosków z ich analizy w dalszej pracy pedagogicznej; zarządzanie i kierowanie placówką w oparciu o naukowe zasady; doskonalenie planowania pracy własnej i rady pedagogicznej; wyzwalanie i rozwijanie ambicji podległego zespołu w kierunku osiągania coraz lepszych wyników pracy.

VII. KSZTAŁTOWANIE WARUNKÓW EKONOMICZNYCH DZIAŁALNOŚCI OŚWIATOWEJ

Kierując się wytycznymi na VII Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, ujętymi w "Programie działania Ministerstwa Oświaty i Wychowania na lata 1976 -1980", podejmuje się energiczne kroki w celu pełnej realizacji ważnych i społecznie potrzebnych zadań. Podstawowym celem jest poprawa efektywności gospodarowania posiadanymi zasobami.

Do najpilniejszych zadań w tym zakresie należy: opracowanie programu wykorzystania rezerw w celu zapewnienia dynamicznego rozwoju oświaty i szkolnictwa w Poznaniu; przeanalizowanie potrzeb oświatowych mających na celu przygotowanie przyszłej dziesięciolatki, a co za tym idzie - opracowanie planów kosztów osobowych i rzeczowych; usprawnienie organizacji pracy poprzez rozszerzanie zakresu czynności zespołów ekonomiczno-administracyjnych szkół w celu odciążenia dyrektorów jednostek i placówek oświatowych od prac administracyjno-gospodarczych i finansowych; poprawa efektywności pracy zatrudnionych pracowników, stopniowe wprowadzanie maszyn liczących, poprawa wyposażenia poszczególnych stanowisk pracy; doskonalenie działalności służb ekonomicznych poprzez zatrudnienie pracowników o pełnych kwalifikacjach, prowadzenie stałego instruktażu w celu pełniejszego i prawidłowego wykonywania zadań oświatowych; modernizacja bazy lokalowej, wyposażenie w pomoce naukowe i sprzęt ogólnego przeznaczenia zgodnie z obowiązującymi normami; rozszerzanie centralnego zaopatrzenia placówek oświatowych w celu dalszego odciążenia nauczycieli od prac administracyjnych; zagwarantowanie placówkom uzyskania pełnego asortymentu pomocy szkolnych w ramach działalności i współpracy z przedsiębiorstwem zaopatrzenia placówek oświatowych w celu dalszego odciążenia nauczycieli od prac administracyjnych; zagwarantowanie placówkom uzyskania pełnego asortymentu pomocy szkolnych w ramach działalności i współpracy z przedsiębiorstwem zaopatrzenia szkół, na podstawie rocznych planów i zamówień; rytmiczne realizowanie planów remontów bieżących i kapitalnych (w ramach współpracy z radą zakładową, ogniskiem Związku Nauczycielstwa Polskiego - dążyć do poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy dzieci i młodzieży, a także pracowników szkół i placówek oświatowych). Opracowanie w tym celu programów działania oraz terminarzy ich realizacji na podstawie ustaleń okresowych przeglądów stanu technicznego budynków, urządzeń i otoczenia szkół.

HARMONOGRAM ZADAŃ

Rok 1976

Organizacyjne i programowe przygotowanie do upowszechnienia wychowania i kształcenia przedszkolnego dla dzieci sześcioletnich. TTsDrawnienie organizacji Miejskiego Zespołu Ekonomiczno-Administracyjnego Szkół i jego oddziałów, szczególnie: opracowanie planu zatrudnienia pracowników administraeyjno-obsługowvch; opracowanie wykorzystania rezerw materialnych; wprowadzenie inwentaryzacji ciaPVj (eksperymentalnie). Przygotowanie dyskusji w środowiskach nauczycielskich nad programem dziesięcioletnie! szkoły średniej.

M3

Opracowanie w każdej szkole i placówce oświatowo-wychowawczej pięcioletniego planu dalszego rozwoju i' modernizacji placówki z uwzględnieniem: zadań wychowawczych, dydaktycznych i opiekuńczych; modernizacji obiektu i jego wyposażenia (31 V 1976). U stale nie do dnia 31 maja wstępnej wersji sieci szkół dziesięcioletnich, a ich obwodów do końca 1976 r.

Rok 1977

Pełne upowszechnienie wychowania przedszkolnego dzieci sześcioletnich w roku szkolnym 1977/1978; przygotowanie nauczycieli pracujących 4Z dziećmi sześcioletnimi do realizacji nowego programu wychowania przedszkolnego; wdrażanie nowego programu wychowawczo-dydaktycznego, obejmującego elementy kształcenia językowego, matematycznego, plastycznego, muzycznego i wychowania fizycznego. Ostateczne ustalenie rejonów dla dziesięcioletnich szkół średnich.

Analiza stanu zatrudnienia pracowników administracyjno-obsługowych.

Wprowadzenie maszyn liczących w Miejskim Zespole Ekonomiczno-Administracyjnym Szkół.

Rok 1978

Dalsze upowszechnianie wychowania przedszkolnego; zapewnienie mIeJSC w przedszkolach każdemu dziecku, którego rodzice pracują w uspołecznionych zakładach pracy. Doskonalenie sieci dziesięcioletnich szkół średnich.

Zapoczątkowanie wdrażania założeń organizacyjnych i programowych dziesięcioletniej szkoły średniej przez wprowadzenie nowych programów w klasach od I do III. Rozpoczęcie wstępnego etapu planowego włączania do nowego systemu edukacji narodowej placówek kształcenia specjalnego i resocjalizacyjnych - wprowadzenie w roku szkolnym 1978/1979 początkowych klas szkół specjalnych. Przygotowanie nauczycieli nauczania początkowego do realizacji programu dziesięcioletniej szkoły średniej. Zaopatrzenie szkół w podręczniki dla klas od I do III.

Pozyskanie środków transportu dla oddziałów Miejskiego Zespołu Ekonomiczno-Administracyjnego Szkół w celu przejęcia centralnego zaopatrzenia. Pełne wyposażenie w środki dydaktyczne potrzebne do realizacji programu w klasach od I do III.

Rok 1979

Upowszechnienie wychowania przedszkolnego dzieci pięcioletnich.

Przygotowanie nauczycieli klasy od IV do V do realizacji programu dziesięcioletniej szkoły średniej. Zaopatrzenie szkół w podręczniki dla klas IV. Pełne zaopatrzenie w środki dydaktyczne potrzebne do realizacji programu klasy IV. Wstępne opracowanie sieci szkół specjalizacji kierunkowej i szkół zawodowych.

Wprowadzenie centralnego zaopatrzenia szkół w sprzęt i środki dydaktyczne.

Opracowanie systemu tworzenia brygad naprawy sprzętu i środków dydaktycznych.

Rok 1980

Zapewnienie 65% dzieci w wieku przedszkolnym mIeJSC w przedszkolach.

Przygotowanie kadr oraz warunków materialno-technicznych do wdrażania reformy w klasach od VI do X dziesięcioletniej szkoły średniej. Zaopatrzenie szkół w podręczniki dla klas VI.

Przygotowanie bazy dla dziesięcioletniej szkoły średniej.

Wprowadzenie brygad naprawczych i środków dydaktycznych.