STANISŁAW

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1976.07/09 R.44 Nr3

KAMINIARZ- ROS TOCKI

TECHNIKUM ODZIEŻOWE IM. WŁADYSŁAWA REYMONTA W LATACH 1881-1970

(szkic monograficzny)

H ISTORlA obecnego Technikum Odzieżowego i Zasadniczej Szkoły Odzieżowej im.

Władysława Reymonta sięga okresu zaboru pruskiego. Działalność tej placówki oświaty zawodowej wynikała z zapotrzebowania na fachowców w Poznaniu i Wielkopolsce, była też związana z sytuacją społeczno-polityczną i gospodarczą regionu. W rozwoju tej szkoły wyodrębnia się trzy podstawowe etapy: 1. Od założenia do wybuchu Powstania Wielkopolskiego (1918/1919); 2. Od przejęcia szkoły przez N aczelną Radę Ludową (1919) do 1 września 1939 r.; 3. Od wyzwolenia Poznania w roku 1945. W pierwszym okresie działalności zadaniem szkoły było kursowe (krótkoterminowe) kształcenie dziewcząt w zakresie gospodarstwa domowego, krawiectwa i bieliźniarstwa, handlu i rachunkowości, rysunku, a także szkolenia tzw. nauczycielek przemysłowych studiujących w seminarium nauczycielskim. W drugiej połowie XIX wieku szkoły żeńskie zaczęły dopiero powstawać, najczęściej jako prywatne, zakonne lub będące filiami różnych organizacji. Pruska ustawa z roku 1872 zapewniła administracji państwowej nadzór nad całym szkolnictwem łącznie z prywatnym 1. Działalność szkoły została podjęta z dniem 1 stycznia 1881 r.; lecz formalności związane z tzw. koncesją na prywatne nauczanie zostały załatwione później. Emma Voss, reprezentująca kobiecą organizację pod nazwą "Frauenschutz", skierowała w dniu 8 sierpnia 1881 r. pismo do nadburmistrza Poznania z prośbą o wyrażenie zgody na prywatne nauczanie w szkole, której nazwa brzmiała: Koncesjonowana Szkoła Przemysłowa i Seminarium Nauczycielek Robót Ręcznych "Frauenschutzu", posiadająca uprawnienia państwowe, z własnym pensjonatem dla stanu oświeconego w Poznaniu 2. Szkoła mieściła się w budynku przy ul. Sw. Marc ina 2. Pierwszą przełożoną została Emma Koebke 3. Nazwa szkoły ulegała kilkakrotnym

1 W Historii wychowania, praca zbiorowa pod redakcją Łukasza Kurdybachy, Warszawa 1967, s. 567 1 571 - 572 stwierdza się, że w ramach kulturkampfu większość polskich szkół została zamknięta. Likwidacji polskich szkół towarzyszyło tworzenie niemieckich. W Poznaniu istniały w drugiej połowie XIX w. cztery szkoły zawodowe prywatne (polskie) i szkoła rolnicza w Zabikowie, założona w 1870; ponadto wspomina się o szkołach prywatnych żeńskich: Helwigowej- Paplińskiej (od 1871 r. przejęły siostry A. A. Danysz); Estkowskiej i Warnke (1871).

» Gewerbliche Lehr- Institut Frauenschutz Posen; wcześniej spotyka się nazwę "Frauenschutz" - concessionierte Gewerbeschule und Seminar zur Ausbildung von staatlich gepruften Handarbeits- Lehrerinnen mit Pensionat fur Gebildete Stande Posen, SL Martin Nr 21I. * Według niepełnych danych Emma Koebke sprawowała kierownictwo szkoły od 1 I 1881 do września 1898 r. Po niej funkcję objęła Hermina Ridder (1898 - 1912). Ostatnią kierowniczką (do marca 1919 r.) była Gertruda Fuhr.

Stanisław

Kam in iarz - Rostockizmianom. Jeszcze przed końcem 1881 r. spotyka się nazwę: Przemysłowy' Instytut N auczycielski z pensjonatem dla stanów oświeconych. Władze miejskie przyznały szkole koncesję z dniem 26 stycznia 1882 r. Antypolski charakter placówki przejawił się natychmiast po jej utworzeniu. Władze pruskie utrudniały dostęp do niej dziewczętom polskim. Świadoma część Polaków zareagowała na dyskryminację w dziedzinie szkolnictwa zawodowego bojkotem nowo powstałej placówki. Wpływało to na dobór uczennic, co stwierdzono np. w sprawozdaniu za nok szkolny 1884/1885: "Powstała nieufność Polaków 00 do celów tego instytutu [...] wskutek czego nie można było zrealizować pełnego naboru" *. Znawca oświaty zawodowej tego okresu, Sylwester Dybczyński, pisze, że Polacy nazywali szkołę "ostoją germanizmu" 5. Szkole udzielały pomocy materialnej władze miejskie oraz rejencyjne, co w rezultacie podniosło jej rangę i znaczenie i znalazło także wyraz w nowej nazwie: Szkoła Artystyczna i Przemysłowa "Frauenschutzu". W roku 1897 szkoła została upaństwowiona i otrzymała nazwę: Królewska Szkoła Przemysłowa i Gospodarstwa Domowego (K6nigliche Gewerbe und Haushaltungsschule) w Poznaniu. Siedzibą stał się - po zaadaptowaniu - dom przy ul. Zwierzynieckiej 4.

Obserwowane w okresie dziesięcioleci zmiany w nazwie szkoły nie były zwykłą formalnością, lecz wiązały się z profilowaniem kształcenia. W 1897 r. punkt ciężkości spoczywał na kształceniu rzemieślniczym (przemysłowym), artystycznym i gospodarstwa domowego, a także nauczycielek, zaś około roku 1900 przesunął się na kształcenie fachowców dla potrzeb handlu. Dojrzewające przekonanie o potrzebie reformy nauczania znalazło wyraz w korespondencji kierownictwa szkoły - głównie od 1906 r. - z Ministerstwem Przemysłu i Handlu w Berlinie 8 . Nie w pełni uformowany stan organizacyjno-prawny szkoła posiadała w momencie wybuchu I wojny światowej (1914).

W początkowym okresie działalności placówki kształcenie miało charakter kursów, tzn., że nauka trwała od kilku tygodni do kilku miesięcy. Kurs wytwarzania przedmiotów artystycznych trwał od trzech do sześciu miesięcy; kurs bieliźniarski od dwóch do trzech miesięcy; kroju i szycia konfekcji - trzech do czterech miesięcy; księgowości pojedynczej i podwójnej z arytmetyką handlową i korespondencyjną - trzy miesiące; kurs szycia na maszynie - miesiąc. Organizowano kursy robótek ręcznych z konwersacją francuską i angielską; wyszywania i szycia ręcznego, czyszczenia i odświeżania odzieży. Seminarium nauczycielek przemysłowych kształciło nauczycielki na kursach rocznych, a w trybie przyspieszonym w ciągu siedmiu miesięcy. Była to jedyna placówka w prowincji poznańskiej szkoląca nauczycielki robót ręcznych (dla osób, które ukończyły osiemnaście lat). Przyjęcia do szkoły odbywały się w październiku, styczniu i maju, natomiast egzaminy końcowe w maju i wrześniu. W miarę jak odchodzono od kursowych form szkolenia, przyjęcia miały miejsca w terminach obowiązujących w całym szkolnictwie pruskim. N a rzemieślnicze, handlowe i artystyczne kierunki w zasadzie nie było formalnych ograniczeń, lecz w praktyce preferowano przyjmowanie Niemek.

1 Archiwum Wojewódzkie w Poznaniu: Magistrat w Poznaniu, Wydział Szkolny sygn. 858 1 1002 oraz zespół: Szkoły Zawodowe w woj. poznańskim, sygn. 16.

· D y b c z y ń s k i S.: Szkolnictwo zawodowe w mieście Poznaniu. W: "Księga Pamiątkowa Miasta Poznania" (1929). · Ministerstwo to wydało z dniem 13 I 1907 r. "Przepisy w sprawie kształcenia nauczycielek przemysłowych w Poznaniu, Poczdamie i Rheydt". Zarządzenie pruskiego ministra handlu i rzemiosła (13 II 1912) wprowadziło obowiązek dokształcania młodocianych pracownic, a minister Handlu i Przemysłu w Berlinie zmienił pismem z dnia 29 VI 1913 r. niektóre przepisy (obowiązujące od r. 1907) dotyczące kształcenia nauczycielek przemysłowych.

Dla seminarium nauczycielskiego natomiast istniały nie tylko ograniczenia faktyczne, lecz - przynajmniej od 1907 r. - także formalne. Od tego momentu nauczycielkami robót ręcznych mogły zostać osoby zdrowe, posiadające zaświadczenie lekarskie, a także legitymujące się nienaganną opinią władz policyjnych. Sprecyzowane zostały równocześnie okresy szkolenia dla nauczycielek różnych specjalności, pobierających naukę w szkołach w Poznaniu, Poczdamie i Rheydt: gotowanie i gospodarstwo domowe - 1 rok; bieliźniarstwo - 1 rok; roboty ręczne i szycie maszynowe - 1 rok; krój - 1 rok; czyszczenie - 1 rok; roboty artystyczne - 2 lata; rysunki · - 3 lata. Po upaństwowieniu szkoły (1897) wiele uwagi poświęcono współpracy ze środowiskiem oraz systematycznemu prezentowaniu dorobku. Zgodnie ze statutem szkoły co rok organizowano przeglądy prac uczennic. Pierwszą wystawę zorganizowano W dniach 8 - 9 października 1884 r. Po roku 1898 pogłębiono kontakty z dyrekcją ogrodu zoologicznego i teatru miejskiego; w roku 1900 nawiązano kontakt z muzeum etnograficznym oraz muzeum sztuki i rzemiosła w Berlinie i biblioteką tego muzeum; z królewskim instytutem higieny; od roku 1909 z hamburskim muzeum sztuki i rzemiosła. Współpraca z instytucjami kulturalnymi i naukowymi wywierała wpływ na poziom nauczania, stanowiąc jeden z istotnych elementów w kształtowaniu opinii, że szkoła uchodziła za dobrze zorganizowaną, o wysokim poziomie nauczania.

LATA 1919 - 1939

Po Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919 Komisariat Naczelnej Rady Ludowej przystąpił do tworzenia sieci polskiego szkolnictwa. Z dniem 17 marca 1919 r. Zofia Szuman mianowana została doradczynią ostatniej pruskiej dyrektorki szkoły; N aczelna Rada Ludowa poleciła jednocześnie spolszczenie szkoły, a w celu zadośćuczynienia dyskryminacji Polek - należało "przyjmować kandydatki narodowości polskiej". Szkoła otrzymała nazwę: Państwowej Żeńskiej Szkoły Gospodarstwa Domowego i Przemysłu Domowego; jej kierowniczką z dniem 1 kwietnia 1919 r. mianowana została Zofia Szuman. Wkrótce nazwa uległa zmianie i otrzymała brzmienie: Państwowa Szkoła Handlowa i Przemysłowa Żeńska w Poznaniu.

Były trudności ze skompletowaniem kadry nauczycielskiej. Do nauczania przedmiotów zawodowych: krawiectwa, bieliźniarstwa, hafciarstwa, gospodarstwa domowego i handlu można było znaleźć Polki-specjalistki (mistrzynie krawieckie, bieliźniarki itp.), jednakże do nauczania przedmiotów ogólnokształcących w Poznaniu brak było Polaków - wykwalifikowanych nauczycieli. W tej sytuacji Kraków udzielił Poznaniowi pomocy. Krótko po odzyskaniu niepodległości pracę podjęły tu mistrzynie krawieckie z Poznania: Wanda Duxowna, Aldona Pińska, Kazimiera Wilczewska; haftu nauczała Elżbieta Osiecka, rysunku uczyła Feliksa Gosieniecka.

Izabela Rakoniewiczówna prowadziła dział gospodarstwa domowego (przypuszczalnie pełniła obowiązki zastępczyni kierowniczki). Rakoniewiczówna odegrała istotną rolę w sprowadzeniu nauczycielek z Krakowa. Na kursach handlowych wykładała Wanda Gruszecka, języków obcych uczyła Józefa Chrzanowska, sekretarką szkoły była Maria N aglerowa.

W 1922 r. władze oświatowe opublikowały Tymczasowy Statut Państwowych Szkół Handlowo- Przemysłowych. Szkoła uzyskała zatem nie tylko potwierdzenie dotychczasowych założeń (w pracy opierano się na programach przedmiotów zawodowych, jakie obowiązywały w szkole pruskiej), lecz także podstawę prawną działania. W działalności szkół handlowo-przemysłowych nawiązywano do koncepcji oświatowych w Czechosłowacji. "Istniejące przy szkole za czasów pruskich seminarium dla nauczycielek robót ręcznych, gospodarstwa domowego i nauczycielek

Stanislaw

Kaminiarz- Rostockiprzemysłowych - pisał Sylwester Dybczyński - zostało na krótki czas wznowione (1922 - 1925) i to tylko dla nauczycielek gospodarstwa domowego i robót ręcznych. Po przeprowadzeniu jednego trzyletniego kursu zlikwidowano seminarium i to z powodu braku posad dla absolwentek w szkołach państwowych z jednej strony, a z drugiej i z powodu braku miejsca w budynku szkolnym"7. Z wykazów absolwentek wynika, że w latach 1920 - - 1923 szkołę opuściły kilkudziesięcioosobowe grupy nauczycielek. Jeśli był tylko jeden trzyletni kurs, jak twierdził S. Dybczyński, to występowanie absolwentek w innych latach należy tłumaczyć egzaminami eksternistycznymi. Ostatni egzamin odbył się w dniu 18 czerwca 1925 r. W roku szkolnym 1924/1925 zreorganizowano dział przemysłowy, któremu nadano charakter trzyletniej szkoły rzemieślniczej, obejmującej grupę krawiectwa damskiego i grupę hafciarską. Końcowy egzamin dawał uprawnienia czeladnicze. Absolwentkom działu przemysłowego przysługiwały prawa i przywileje dla państwowej służby cywilnej s. Pierwszymi absolwentkami zreformowanej szkoły (1927) były dziewczęta kończące naukę haftu i krawiectwa. Prawo przyznawania tytułów czeladnika leżało do tego momentu w gestii cechów, które nieprzychylnie 'odniosły się - jak stwierdza ówczesna wizytatorka Leonarda Madurowicz - do uprawnień szkoły. Wśród sprzyjających szkole rzemieślników znaleźli się m. in. Leon Miklaszewski i Andrzej Trawiński, którzy następnie reprezentowali Izbę Rzemieślniczą i uczestniczyli w egzaminach z przygotowania zawodowego. W roku 1928 powołano do życia żeński hufiec przysposobienia do pomocniczej służby wojskowej. Tradycje w tej dziedzinie sięgały roku 1919. W okresie poprzedzającym wybuch II wojiny światowej (1939 - 1945) przysposabiano do pomocniczej służby wojskowej młodzież żeńską już w pierwszej klasie gimnazjum krawieckiego. Od roku 1939 uczennice te były zobowiązane do odbywania praktyk szpitalnych.

Szkoła nie ograniczała się tylko do kontaktów z władzami oświatowymi. W 1929 r.

Państwowa Szkoła Handlowo-Przemysłowa eksponowała odzież damską na ogólnokrajowej wystawie w Poznaniu. Z tej okazji zorganizowała też przegląd swego dorobku. Od tego czasu organizowano różnorodne imprezy, np. przegląd mody od epoki faraonów po koniec lat dwudziestych. Nawiązywano współpracę z przedstawicielami rzemiosła i władz rzemieślniczych, z kupcami i pracownikami nauki. Niektórzy z nich byli nauczycielami tej szkoły. Pracownicy szkoły uczestniczyli w różnych kursach, działali w organizacjach społeczno-politycznych i zawodowych. Wśród egzaminatorów na Wyższym Kursie Nauczycielskim w Poznaniu (1929) były dwie pracowniczki szkoły: Wanda Duxowna (roboty kobiece) i Zofia Szumanówna (gospodarstwo domowe). W 1930 r. zorganizowano kurs wakacyjny dla nauczycielek żeńskich szkół zawodowych. Podobnych kursów było więcej.

Zofia Szuman dyrektorka szkoły w latach 1919 - 1930

7 D Y b c z y ń s K i S., op. cit.

* Ustawa z dnia 17 II 1922 T., "Dziennik Ustaw", R. 1922, nr 21;22.

Fotokopia nominacji Zofii Szuman dokonanej przez Komisariat Naczelnej Rady Ludowej w dniu 29 Ul 1919 r.

Komisarjat Iteminei 'Rdy Ludowej Pezneft, Św, Merem *0,

TOZNAR **> r?« BHre*

S&rey&fc* pecetów* 33T s:I, V1bllO>>>: «56, we», swe, snt UW/ Sr. <fe. » " " / Jf1»8Ku5Iaw asi#j*e*u

«M e« f»a'*w«*«j ga»jj«**y*<<<<» t AOM»«** <

««»«go «] · 4» i « « ą t «u. i» )>» * »«« *» I a t, * 1\ " M ' 1\ C ? " *w ***** esnw'**I*ti3mmm mm /AAAUAAff.

W 1931 r. organizatorka polskiej szkoły Zofia Szumanówna przeszła w stan spoczynku. Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego mianowało kierowniczką Anielę Sowę. W tym okresie podjęto szereg decyzji personalnych: przeniesiono na emeryturę kilka nauczycielek, zaangażowano inne. W okresie poprzedzającym reformę oświaty władze podjęły starania o zwiększenie jakości szkolenia i o podwyższenie kwalifikacji zawodowych. 11 marca 1932 r. Sejm uchwalił ustawę o ustroju szkolnictwa, która zmieniała system kształcenia młodzieży 9. Zarządzenie w sprawie organizacji roku szkolnego 1933/1934 dzieliło jeszcze szkoły na: 1. szkoły techniczne typu zasadniczego i "wyższego" (szkoły przemysłowe), szkoły mistrzów maszynowych i budowlanych, szkoły nadzorców budowlanych; 2. szkoły rzemieślniczo-przemysłowe (również żeńskie), do których zaliczono poznańską placówkę. Szkoła otrzymała z Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego programy nauczania na półtora roku przed utworzeniem Gimnazjum Krawieckiego (1934). Toteż bardzo starannie przygotowano się do zmian. Nauczyciele szkoły uczestniczyli w naradach, konferencjach, zjazdach m. in. w Krakowie i Warszawie. Opracowano szczegółowe rozkłady materiałów, wykonano pomoce dydaktyczne do przedmiotów wykładanych w szkole itp. W 1933 r. wydano w nakładzie 150 egzem

· "Dziennik U staw" R. 1932, Nr 8.

Stanisław

Kam in iarz- Rostocki

Archiwalne zdjęcie uczennic w oddziale Krawieckim wykonane w roku szkolnym 192811929plarzy "Gazetkę Szkolną" pod redakcją Cecylii Swieżawskiej (opiekunką była Józefa Fritzówna). Po ukazaniu się Rozporządzenia Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 21 listopada 1933 x.: O organizacji szkolnictwa zawodowego, w którym odrębne miejsce poświęcono szkołom handlowo-przemysłowym, sprawom wychowawczym i pracy organizacji, nastąpił rozwój pracy dydaktyczno-wychowawczej. Działała Liga Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej, rozbudzano zainteresowania młodzieży morzem, prowadzono inne formy rozpowszechniania wiedzy o kraju. W roku 1935 po wydaniu przeplSOW wykonawczych do Ustawy o ustroju szkolnictwa i tworzeniu gimnazjów zawodowych, zaprzestano z dniem 1 września 1935 r. naboru do istniejącej od 1919 r. Państwowej Szkoły Handlowej i Przemysłowej Żeńskiej, co oznaczało wygasanie klas i stopniową likwidacj ę szkoły. Na jej miejsce od dnia 1 września 1935 r. - jak stwierdzają byli pracownicy pedagogiczni - dokonywano naboru do trzech odrębnych placówek oświatowych: Państwowego Gimnazjum Krawieckiego i Państwowej Rocznej Szkoły Przysposobienia Krawieckiego z siedzibą przy ul. Marszałka Focha 2 (na miejscu obecnego Ronda Kopernika). Dyrektorką została Józefa Chrzanowska; 2. Gimnazjum Handlowego, początkowo przy ul. Zwierzynieckiej 4, a następnie przeniesionego na ul. Ratajczaka, a po pewnym okresie na ul. Różaną (dyrektorką tej szkoły została Wanda Gruszecka); 3. Liceum Gospodarczego i Szkoły Przysposobienia w Gospodarstwie Rodzinnym (domowym) przy ul. Zwierzynieckiej 4. Dyrektorką została Maria Madurowicz. Formalne powołanie do życia tych szkół nastąpiło z dniem 1 września 1937 r. Zarysowały się również korzystne perspektywy dla pobierających naukę w Państwowym Żeńskim Gimnazjum Krawieckim. Dopiero od tego momentu absolwentkiaH

Aniela Sowa dyrektorka szkoły w latach 1930- 1934

mogły kontynuować naukę w zawodowym liceum o specjalności krawieckiej w Warszawie, uzyskując prawo wstępu na wyższe uczelnie. Sprawę tę rozstrzygnął okólnik Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 1937 r. w sprawie uprawnień absolwentów liceów zawodowych. W czerwcu 1939 r. opuściły szkołę pierwsze absolwentki Gimnazjum Krawieckiego (ostatnie absolwentki Państwowej Szkoły Handlowo-Przemysłowej Żeńskiej zdały egzaminy końcowe w r. 1937). Decyzją Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 18 marca 1939 r.

powołano z dniem 1 września 1939 r. Państwowe Żeńskie Szkoły Zawodowe w Poznaniu, w skład której miały wejść: Gimnazjum Krawieckie i Szkoła Przysposobienia Krawieckiego. Wybuch wojny udaremnił realizację, podobnie jak wprowadzenie zmian w programach nauczania gimnazjów krawieckich 10. W latach międzywojennych szkoła posiadała niewielki internat przy ul. Zwierzynieckiej 4, którym kierowała Kazimiera Zawilskai i Si 1

Leonarda Madurowicz wizytatorl'ANS l"U OWA SZKOLĄ i! JI N I) LO W 0LRZKMYSLOW \ /[-tSSKA W POjN A NIL

Reprodukcja okładki broszury wydanej przez Ministerstwo Wyznań Religijnych l Oświecenia Publicznego ( 1929) II Państwową Żeńska Szkołę Handlowo- Przemysiową i Gimnazjum Krawieckie wielokrotnie wymienia "Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego" za lata 1922

4 Kronika m. Poznania Sjl976

* rrt>31

Droga gropa ku u krawiecko bieliżniarskiego Państwowej Szkoły Handlowo- Przeraysłowej Żeńskiej. Zajęcie wykonane w roku szkolnym 1934,2635 na boisku szkoły u zbiegu ulic Marszałka Focha (Roosevelta) i Zwierzynieckiej na tle n ie czyn n ego wtedy wejścia do Liceum Gospodarczego i internatu. Ze zbiorów Gertrudy Naziębło

. . . » . . .

Legitymacja nauczycielki Gertrudy Naziębło wystawiona w dniu 30 ubietnia 1937 r.

. f*

Technikum Odzieżowe 1881 - 1970

W dniu 1 września 1939 r. samoloty hitlerowskiej Luftwaffe zbombardowały Poznań. - Wśród uszkodzonych budynków znalazł się gmach Gimnazjum Krawieckiego (rozebrany w latach okupacji). Po zajęciu Poznania przez oddziały Wehrmachtu nauka została przerwana na' okres okupacji.

LATA 1945 - 1970

Po kilku dniach od momentu całkowitego wyzwolenia Poznania, w dniu 27 lutego 1945 r., szkoła wznowiła działalność w oparciu o przedwojenne programy i zasady organizacyjne jako czteroletnie państwowe Żeńskie Gimnazjum Krawieckie i roczna Szkoła Przysposobienia Bieliźniarsko- Krawieckiego. Funkcje kierownika szkoły ponownie objęła Józefa Chrzanowska n, sekretariat prowadziła znowu' Maria Naglerowa. Dokonano zapisu kandydatek i wyznaczono początek egzaminów wstępnych na dzień 17 kwietnia. Zgłosiło się sto czterdzieści dziewięć kandydatek. Większość z nich nie pobierała w latach okupacji żadnej nauki. Wiek kandydatek, podobnie jak poziom wiedzy były znacznie zróżnicowane. W tej sytuacji obok trzech klas (I, II i IV) dla części dziewcząt utworzono tzw. klasę przygotowawczą, w której uzupełniały one przede wszystkim wiedzę podstawową. Do grona nauczycielskiego należały: Alodia Bączkowska, Halina J axa- Bykowska, Olga Haponowicz, Halina Krańcowa, Krystyna Laskowska, Gertruda Naziębło, Halina Ruszczyńska i Anna Studzińska. Pod koniec 1945 grono nauczycielskie poszerzyło się o Halinę Pańczykównę i Jadwigę Sitowską. Rok szkolny 1945 był najkrótszym w historii, trwał bowiem od 7 maja do 17 lipca 1945 r. W dniu 4 września rozpoczął się rok szkolny 1945/1946. Wznowiono naukę w pięciu oddziałach klas: I, II i IV (nadal nie było klasy III) oraz w dwu oddziałach rocznej Szkoły Przysposobienia Krawiecko- Bieliźniarskiego. Klasa III Gimnazjum utworzona została dopiero od roku szkolnego 1946/1947. Od tego momentu istniał tzw. pełny ciąg klas, a gimnazjum miało charakter szkoły półśredniej: absolwenci zdawali "małą maturę", otrzymywali kwalifikacje czeladnicze i prawo kontynuowania nauki w branżowym liceum zawodowym w Warszawie. W roku szkolnym 1946/1947 utworzono Liceum Przemysłu Odzieżowego o trzyletnim programie nauczania, co oznaczało przyznanie szkole pełnych praw szkoły średniej. Równocześnie uległa likwidacji Szkoła Przysposobienia Bieliźniarsko- Krawieckiego. Władze oświatowe podjęły także decyzję o skróceniu nauki w Gimnazjum Krawieckim z czterech do trzech lat, co było pierwszym krokiem do przekształcenia Gimnazjum w Zasadniczą Szkołę Odzieżową. Przez kilka la t ten typ szkół nosił nazwę Liceum Przemysłu Odzieżowego pierwszego stopnia, w odróżnieniu od Liceum Przemysłowego drugiego stopnia, którego ukończenie dawało tzw. dużą maturę i prawo wstępu na wyższe uczelnie. Pierwszy w historii szkoły egzamin dojrzałości wyznaczono na dzień 31 maja 1948 r. Złożyły go wszystkie uczennice klasy maturalnej. Z dniem 1 września 1949 r.

szkoła przeszła w gestię Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego. Do najważniejszych /zadań organizacyjnych należało m. in. nadzorowanie budowy nowego

-1939 oraz' "Okólniki i Rozporządzenia Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego" (1924- 1927).

« "Oddział Oświaty przyjmuje do wiadomości zorganizowanie Szkoły Gospodarczej w budynku szkolnym przy ul. Jarochowskiego 1 pod kierownictwem ob. Chrzanowskiej". W dokumencie tym popełniono błąd: dyr. Chrzanowska reaktywowała działalność Gimnazjum Krawieckiego a nie Szkoły Gospodarczej.

4.*

Stanisław

Kam in iarz- Rostocki

Warsztaty szkolne. Nauka krojenia nożycami elektrycznymi pod kierunkiem naucryciela Eugeniusza Florka (Rok szkolny 196311964)gmachu szkoły przy ul. Kazimierza Wielkiego 17 oraz zmiany profilu warsztatów szkolnych z rzemieślniczych na przemysłowe. Kierowniczką tych warsztatów została Kazimiera Staśkiewicz-Spławińska. Po oddaniu do użytku w dniu 22 lipca 1951 r. budynku szkoły i przeprowadzce z ul. Głogowskiej na Kazimierza Wielkiego, władze oświatowe poleciły Szkole przejąć klasy o profilu odzieżowym z Państwowej Średniej Szkoły Zawodowej Nr 2 z ul. Inżynierskiej. W tym czasie szkoła osiągnęła najwyższy stopień popularności, bowiem do egzaminu wstępnego na rok szkolny 1951/1952 zgłosiło się prawie dziewięćset uczennic; przyjęto dwieście jeden. Dla większej liczby dziewcząt zabrakło miejsc, bowiem budowa szkoły nie została ukończona. Nie rozpoczęto jeszcze budowy tzw. "skrzydła B". W okresie od grudnia 1953 r. do sierpnia 1958 r. warunki lokalowe szkoły uległy pogorszeniu, ponieważ część pomieszczeń oddano Szkole Pocztowej (obecnemu Technikum Łączności). W roku szkolnym 1951/1952 wygasało Liceum Przemysłu Odzieżowego pierwszego stopnia (dawne Gimnazjum Krawieckie), pozostały bowiem tylko trzy klasy trzecie. Klasy pierwsze i drugie przekształcono w Zasadniczą Szkołę Odzieżową. W ten sposób powstało Technikum Odzieżowe. Przeważała liczba uczennic pochodzenia robotniczo-chłopskiego (około 75%) i rzemieślniczego. Na początku lat pięćdziesiątych obok klas "technicznych" istniały również klasy "ekonomiczne", w których kształcono między innymi planistów dla potrzeb branży odzieżowej. Z początkiem roku szkolnego 1952/1953 szkoła przeszła w gestię Ministerstwa Przemysłu Lekkiego. Przejście pod zarząd Ministerstwa ułatwiło wiązanie teorii z praktyką, dokształcanie nauczycieli na kursach, konferencjach branżowych, praktykach wakacyjnych. Zakłady przemysłu odzieżowego udzielały szkole pomocy technicznej, technologicznej, organizacyjnej, materiałowej itp.

Józefa Chrzanowska 1945 - 1950

Anna Kurzawska 1950 - 1952

Józefa Minurska 1952 - 1964

Teresa Klimek 1964 - 1972

Dyrektorkiszkoływ latach 1945 - 1970

W dniu 27 maja 1959 r. Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego wydało decyzję o zmianie nazw: Zasadnicza Szkoła Przemysłu Odzieżowego otrzymała nazwę: Zasadnicza Szkoła Odzieżowa, a Technikum Przemysłu Odzieżowego - Technikum Odzieżowe. Pod koniec lat pięćdziesiątych w strukturze szkoły zmalał udział klas technikum. Na dwadzieścia oddziałów - jedenaście stanowiły klasy Zasadniczej Szkoły Odzieżowej, sześć Zasadniczej Szkoły Dokształcającej i tylko trzy - Tech

Stanisław

Kam in iarz - Rostocki

Chórem szkolnym dyryguje Józef Kasprzaknikum. Wygasały klasy technikum oparte na szkole podstawowej. Na ich miejsce wchodziły klasy technikum oparte o Zasadniczą Szkołę Odzieżową. W roku szkolnym 1961/1962 utworzono po raz pierwszy klasę Technikum Odzieżowego w nowo utworzonym Wydziale dla Pracujących. W tym czasie nauka odbywała się w dwóch miejscach: klasy młodzieżowe i Technikum dla Pracujących przy ul. Kazimierza Wielkiego 17, natomiast klasy dla pracujących na poziomie zasadniczym - w Szkole Podstawowej Nr 14 przy ul. Obrzyca. Z dniem 1 września 1962 r. te ostatnie klasy odeszły do nowo powołanej Zasadniczej Szkoły Zawodowej dla Pracujących Nr 2 pod dyrekcją Zofii Kokocińskiej. W połowie lat sześćdziesiątych przystąpiono do nauczania w oparciu o programy szkoły zreformowanej: wygasały klasy technikum o ciągu pięcioletnim (1964/1965- 1969/1970) oparte o siedmioklasową szkołę podstawową, a na ich miejsce utworzono w roku szkolnym 1967/1968 technikum czteroletnie - w oparciu o ośmioletnią szkołę podstawową. Technikum czteroletnie istniało do początków lat siedemdziesiątych. U szkodzenie budynku szkolnego przez bombę hitlerowskiej Luftwaffe w dniu 1 września 1939 r. oraz rozebranie gmachu jeszcze w latach okupacji hitlerowskiej było powodem, że Józefa Chrzanowska rozpoczęła zajęcia w pomieszczeniach szkoły podstawowej przy ul. Jarochowskiego 1. Z dniem 19 kwietnia 1945 r. władze wojskowe zajęły budynek na szpital frontowy. Gimnazjum Krawieckie wznowiło działalność w dniu 7 maja 1945 r. w szkole podstawowej przy ul. Strusia. Zajęcia trwały do 16 lipca 1945 r. W dniu 14 września 1945 r. zajęcia przeniesiono do szkoły podstawowej przy ul. Berwińskiego. W wyniku starań Chrzanowskiej władze przydzieliły ponownie budynek przy ul. Jarochowskiego, w którym zajęcia rozpoczęto z dniem 8 stycznia 1946 r.

Kabaret szkolny "Nożyce" Marii Wierzbickiej. Fragment programu w wykonaniu zespołu wokalnego "Remisolki utworzonego przez Jadwigą Sitowską (lm_ Stoją od lewej: Anna Mateiska, Małgorzata Kasprzak, Ewa Podeszwa, Teresa Skierska, Teresa Figler, Teresa Krawiec. Przy mikrofonie Barbara Łuczak Doboszki Reprezentacyjnej Orkiestry Wojsk Lotniczych, uczennice Szkoły, wystąpiły po raz pierwszy w roku 1970. Od lewej: Ewa Ławicka, Ewa Roszak, Jolanta Wacnik, Grażyna Ratajczak, Małgorzata PoleAzak, Monika Zyber

Stanisław

Kam in iarz - Rostocki

Stan tymczasowości i wspólne użytkowanie pomieszczeń ze szkołami podstawowymi skończyło się z dniem 1 października 1948 r. po przyznaniu szkole budynku przy ul. Głogowskiej 27 po b. Gimnazjum im. Gotthilfa Bergera. Trudne warunki lokalowe szkoły zmusiły władze oświatowe do podjęcia decyzji o budowie nowej siedziby przy ul. Kazimierza Wielkiego 17. Budynek oddany został do eksploatacji w dniu 22 lipca 1951 r. W tym czasie nieotynkowany budynek (tzw. skrzydło A) sięgał wysokości jednego piętra. Rozbudowa gmachu do wysokości drugiego piętra rozpoczęła się dopiero w r. 1967. W związku z podjęciem nadbudowy skrzydła A, szkoła została z dniem 15 czerwca 1967 r. przeniesiona do Technikum Samochodowego przy ul. Rataje 142. Do nadbudowanego gmachu szkoła powróciła w pierwszych dniach września 1968 r. W dniu 30 września 1968 r. odbyła się uroczystość wmurowania pierwszej cegły pod budowę skrzydła B, zaś akt erekcyjny wmurowano w dniu 8 maja 1969 r. Koszta budowy zostały pokryte ze środków Społecznego Funduszu Budowy Szkół i Internatów; skrzydło B zbudowała załoga Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 4. Oddanie skrzydła B do użytku nastąpiło w dniu święta patrona szkoły - 9 maja 1970 r. i połączone zostało z odsłonięciem pomnika Władysława Reymonta. W uroczystości połączonej z III Zjazdem Absolwentów Szkoły i wystawą dorobku wzięła udział siostrzenica Reymonta, Katarzyna Molicka. W skrzydle B oddano do użytku nowocześnie urządzoną pracownię ekonomiczną, wyposażoną we wszystkie dostępne w kraju środki audiowizualne, egzaminatory itp.12 O licznych sukcesach szkoły decydowała kadra nauczająca. Już w początkach lat sześćdziesiątych wśród nauczycieli posiadających wykształcenie średnie panowało przekonanie o potrzebie podnoszenia kwalifikacji w Zaocznym Studium dla N auczycieli Szkół Odzieżowych w Warszawie (studia półwyższe). Od tego czasu co roku kilku nauczycieli kształciło się na tym studium, a po roku 1962 na zaoczne lub wieczorowe studia wyższe skierowano po raz pierwszy kilku młodych pracowników pedagogicznych. Wielu nauczycieli eksponowało swe prace na Wojewódzkiej Wystawie Postępu Pedagogicznego w Poznaniu (1966). Polepszenie warunków: nadbudowa skrzydła A, wybudowanie sali gimnastycznej, modernizacja wyposażenia, podwyższenie kwalifikacji nauczycieli wpływały na wzrost poziomu nauczania i wychowania. Zmodyfikowano obowiązujący od 1963 r. ramowy plan wychowawczy szkoły. W drugiej połowie lat sześćdziesiątych nastąpił wzrost poziomu pracy dydaktycznej. Dokonał się on zarówno dzięki rozbudowie, jak i wieloletniemu gromadzeniu pomocy dydaktycznych przez Helenę Wojciechowską (pracownia materiałoznawstwa - ponad dwudziestoletni dorobek), Wandę Ruszkiewicz, Halinę Lendzion, Marię Schnitter (pracownie rysunku zawodowego i historii ubiorów), Irenę Żółtawską (historia i geografia), Romana Unickiego (matematyka), Józefa Jaroszyka (fizyka), Zofię Lipkę i Wandę Rochowiak (pracownie technologiczne) . Wyrazem uznania dla nauczycieli było przyznanie w latach 1965 - 1970 dziewięt, nastu nagród postępu pedagogicznego, wyróżniono trzy odczyty pedagogiczne (w tym jeden centralnie). Nauczyciele opublikowali ponad pięćdziesiąt artykułów w prasie codziennej i tygodnikach. Niektórzy pracownicy pedagogiczni uczestniczyli w konferencjach naukowych poświęconych oświacie, np. przed reformą szkolnictwa zawodowego (w Lublinie 1964), w zjeździe nowatorów w Poznaniu; brali udział w opracowywaniu programów nauczania, w dyskusjach nad podręcznikami itd. Nauczyciele działali w komisjach Komitetu Wojewódzkiego i Komitetu Dzielnicowego Polskiej

12 Pracownie te szeroko omawiają J. G r z y b i J. P a w i a k w pracy Materiały metodyczne do nauczania ekonomiki przedsiąbiorstw przemysłowych. Warszawa 1973, s. 161 - 169.

W III & r. szkoła wprowadziła (przed przYstąpieniem do egzaminów dojrzałości) miły zwyczaj wydawania Karty Arbtturlenta. Wewnątrz Karty wydrukowano >ekst Przyrzeczenia: "My abiturienci Poznańskiej Szkoły Odzieżowej przyrzekamy uroczyścIe, wyniesioną Z Technikum wiedzą jak najlepiej wykorzystać w pracy dla naszego Narodu. Naszą wiedzą będziemy wzmacniali st>ę gospodarczą, polityczną l Ideową Polski Ludowej. Przyrzekamy pracować sumiennie l uczciwie dla dobra społeczeństwa, nie splamić honoru obywatelskIego l dobrego imienia naszej szkoły oraz być aktywnym współtwórcą naszej OjczYzny".

KARTJI ABITu

ENTA

Zjednoczonej Partii Robotniczej, współpracowali (jako opiekunowie i działacze) ze Związkiem Młodzieży Socjalistycznej i Związkiem Harcerstwa Polskiego, byli członkami towarzystw regionalnych i naukowych, pracowali w Okręgowym Ośrodku Metodycznym i w Związku Nauczycielstwa Polskiego. Praca dydaktyczno-wychowawcza szkoły była ukierunkowana na kształcenie sumiennych i dobrze znających zawód przyszłych pracowników przemysłu odzieżowego. Po roku 1950 na czoło problemów dydaktyczno-wychowawczych wysunęły się zagadnienia związane z kształceniem wysoko wykwalifikowanych kadr - niezbędnych w uspołecznionych przedsiębiorstwach odzieżowych, zaangażowanych w wykonanie Planu Sześcioletniego (1950 - 1955). Przedmiotem pracy wychowawczej było przygotowanie uczennic do podjęcia na mocy przydziału pracy obowiązków w Gnieźnie, Jarocinie, Krotoszynie, Lesznie, Miłosławiu, Poznaniu, Rawiczu, Szczecinie, Zbąszynie, Warszawie i in. W tym celu pogłębiono kontakty z ośrodkami życia gospodarczego, wiele uwagi poświęcono socjalistycznej postawie wobec pracy.

Stanisław

Kam in iarz - Rostocki

Fotokopia strony tytułowej Karty Abiturienta Z roku szkolnego 196911970

TECHNIKUM OOZfFZOWE

PO KU

. w :< / w. «

OCH« w n- PRACY

10 & > M STYCaSm 1881 ROWJ.

KARTA ABITURIENT

Zasady pracy wychowawczej przenikały z przemysłu do szkolnictwa; znajdowało to wyraz głównie we współzawodnictwie. W roku szkolnym 1954/1955 tytuły przodowników zdobyły Aleksandra Chudzicka i Sabina Lewicka. Organizacje młodzieżowe, działające w szkole, przyczyniły się do rozwoju pracy wychowawczej. Z dniem 21 października 1947 r. zorganizowano drużynę harcerską, której opiekunem została Janina Janicka. Harcerstwo zrzeszało: około trzydziestu członków (w 1955 r.), około siedemdziesięciu (w 1956 r.) i stu pięciu, w roku 1965. Zmiana charakteru organizacji: z drużyny "starszoharcerskiej" stała się ona "instruktorską", co zatrzymało rozwój liczbowy drużyny harcerskiej na poziomie osiemdziesięciu członków (1970). Istotną rolę ideowo-wychowawczą odegrały Związek Młodzieży Demokratycznej, Związek Młodzieży Polskiej i Związek Młodzieży Socjalistycznej. Pierwsze zebranie, którego celem było utworzenie koła Związku Młodzieży Demokratycznej, odbyło się w dniu 6 grudnia 1947 r. Po zjednoczeniu ruchu młodzieżowego (21 VII 1948) koło to dało początek szkolnej organizacji Związku Młodzieży Polskiej. Rozwinęła się ona z grupy liczącej 131 członków (1952) do 235 (1955). Związek Młodzieży Polskiej podejmował liczne akcje ideowo-polityczne, współpracę z warsztatami szkolnymi w propagandzie współzawodnictwa; współdziałał w organizowaniu

samopomocy koleżeńskiej. N a apel Związku Młodzieży Polskiej Szkolne Koło Sportowe urządziło w, 1952 r. boisko szkolne. W dniu 23 marca 1948 r. w szkole powstało ogniwo Powszechnej Organizacji "Służba Polsce", które wraz ze Związkiem Młodzieży Polskiej organizowało prace społeczne na rzecz środowiska i szkoły.

Po rozwiązaniu Związku Młodzieży Polskiej (1957) do koła Związku Młodzieży Socjalistycznej wstąpiło piętnaście uczennic. W roku szkolnym 1960/1961 Związek zrzeszał 248 członków, a 335 w roku 1963/1964. Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych Związek Młodzieży Socjalistycznej stał się organizacją wiodącą wśród młodzieżowych organizacji szkolnych. W roku szkolnym 1970/1971 przejął agendy samorządu szkolnego i rady uczniowskiej i stał się koordynatorem działalności młodzieży w szkole, co usprawniło w znacznym stopniu realizację programu wychowawczego. Związek Młodzieży Socjalistycznej rozwinął działalność ideowo-polityczną, organizatorską, naukowo-zawodową, sportowo-turystyczną i kulturalno-rozrywkową. Szkolne Koło Towarzystwa Przyj aźni Polsko - Radzieckiej zrzeszało w roku szkolnym 1952/1953 - 230 członków, a około 300 w końcu lat sześćdziesiątych. Zyskało wysokie uznanie Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej za działalność w Młodzieżowym Klubie "Przyjaźń". Dołączając do działalności tego klubu, młodzież szkoły podjęła szereg inicjatyw i wykazała wielką dbałość o przygotowanie imprez artystycznych. Organizację masową w szkole stanowiło koło Polskiego Czerwonego Krzyża, które zrzeszało w roku 1952/1953 - 157 członków, a w roku 1962/1963 - 612. Organizacja odniosła szereg sukcesów na szczeblu wojewódzkim i miejskim podczas przeglądu sprawności drużyn Polskiego Czerwonego Krzyża, zdobywając dyplomy i odznaczenia. Ponadto działały w szkole: Liga Obrony Kraju, Szkolne Koło Sportowe oraz Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajo

ODDZ1ALY, NAUCZYCIELE, UCZNIOWIE, ABSOLWENCI W LAT1CH 1945 . 1970

Rok szkolny Oddziały Nauczyciele Uczniowie Absolwenci 1 1 1945 3 10 194511946 5 14 96 51 , 1946/1947 6 17 151 O I 1947/1948 8 30 219 48 194811949 10 24 260 77 194911950 9 29 317 62 1950/1951 9 19 292 93 195111952 14 33 563 264 195211953 9 26 396 140 195311954 6 17 272 79 195411955 7 19 281 35 195511956 10 26 427 34 195611957 12 27 348 33 195711958 14 35 412 36 195811959 17 42 566 122 195911960 20 45 670 137 196011961 21 . 44 760 148 196111962 26 43 1012 129 196211963 19 49 704 227 196311964 20 46 687 285 196411965 19 44 731 162 196511966 22 43 810 205 196611967 22 46 795 269 I 196711968 20 46 692 196 196811969 22 44 746 165 196911970 24 45 805 155 i

Stanisław

Kam in iarz- Rostocki

znawcze. To ostatnie wykazywało dużą aktywność organizując rajdy, biwaki i wycieczki. Co roku organizowano obozy stacjonarne lub wędrowne. Do największych osiągnięć sportowych szkoły należy sukces Marii Pocztowy, która w 1959 r. zdobyła tytuł wicemistrzyni Polski w klasie mistrzowskiej w gimnastyce artystycznej, a w 1960 - II miejsce na międzynarodowych zawodach w Budapeszcie; tytuł wicemistrzyni Polski Elżbiety Dąbrowskiej w dwójkach wioślarskich (1968). Uczennice szkoły wyróżniały się w piłce ręcznej, siatkówce, lekkiej atletyce, zajmując czołowe lokaty w mieście. W działalności wychowawczej istotną rolę odgrywały zajęcia pozalekcyjne. W początkach lat pięćdziesiątych powstały kierowane przez Józefa Kasprowicza kółka dramatyczne, recytatorskie i taneczne. Rozwój zajęć pozalekcyjnych nastąpił pod kierownictwem Mirosławy Deptuły- Bobrowskiej, którymi z czasem objęto OK. 90 e j« uczennic. Powstały nowe koła: wokalne, chór, czytelnicze i in. Do pracowników i współpracowników szkoły w tej dziedzinie należeli m. in. aktor Zbigniew Bebak, kompozytorzy Ryszard Gardo i Stefan Sternalski, choreograf Barbara Kasprowicz, muzycy Józef Kasprzak, Adela Mroczkowska i Jadwiga Sitowska, reżyser Stefan Mroczkowski. Dzięki ich talentom i umiejętnościom poziom koncertów i występów szkolnych zespołów był wysoki, podobnie jak i wystaw szkolnych, nad którymi czuwali artyści-plastycy Halina Lendzion. Wanda Ruszkiewicz i Marią Schnitter. W dniu 25 lipca 1966 r. wiceminister oświaty Michał Godlewski podjął decyzję o nadaniu szkole imienia Władysława Reymonta. Z tej okazji 'odbyła się w szkole uroczystość z udziałem przedstawicieli władz partyjnych i państwowych. Kilkanaście osób udekorowano odznaczeniami państwowymi. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski udekorowana została Józefa Minurska. Szkoła została wyróżniona Odznaką Tysiąclecia, a z dniem 23 stycznia 1968 r. została uznana przez Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego za wiodącą w dziedzinie zajęć warsztatowych, przedmiotów zawodowych, zagadnień wychowawczych i zajęć pozalekcyjnych. W 1970 r. bibliotekę szkolną kierowaną przez Halinę Lubaczewską Okręgowy Ośrodek Metodyczny uznał za wzorcową. Do praktyki szkolnej weszło organizowanie sesji popularnonaukowych, objętych planem działalności Związku Młodzieży Socjalistycznej. Sesje takie odbywały się m. in. z okazji XX-lecia wyzwolenia Poznania. Wyjątkowym wydarzeniem w życiu Szkoły były w 1966 r. obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego. W trwającym z tej okazji konkursie czytelniczym uczennice zdobyły kilkanaście nagród. Duża w tym zasługa Haliny Lubaczewskiej, Wacławy Trzcińskiej, Ireny Żórawskiej. Dnia 28 października 1967 r. szkoła zwyciężyła bratnią warszawską w telewizyjnym konkursie pt. "I ty możesz zostać projektantem mody". W roku 1967 wprowadzono w szkole pamiątkowe "Karty abiturienta", zapoczątkowując w ten sposób nowy obyczaj w szkole. Sukces odniosły w 1968 r. warsztaty szkolne: komplet narciarski "Jogi" otrzymał w roku 1968 na II Ogólnopolskim Konkursie Mody Sportowej i Turystycznej w Krakowie złoty medal, a sukienka na łyżwy "Mak" wyróżnienie. Pogłębianie pracy wewnątrz szkoły oraz praca dla dobra środowiska stanowiły szczególną cechę w działalności pracowników pedagogicznych i młodzieży, co zadecydowało o sukcesach tej zasłużonej placówki oświatowej w jej bez mała wiekowej historii. Za całokształt pracy szkoła została odznaczona także dwukrotnie Złotą Odznaką Ochotniczych Hufców Pracy 13. « Materiały do monografii zbierane były w latach 1%3 - 1971. Wstępne opracowanie (ok.

400 s. maszynopisu) oparto na badaniach archiwalnych i dokumentów oraz notatkach z ponad trzystu rozmów z b. pracownikami i uczniami Szkoły a także i aktywistami komitetu rodzicielskiego. Aniela Sowa Jozefa Chrzanowska Anna Kurzawska Józefa Minurska Teresa Klimek Zastępcy do Franciszek Weiss Maria Grudzińska- Sulimierska Stanisław Kaminiarz-Rostocki

Kierownicy Maria Różycka Krystyna Laskowska- Szymańska Halina Kranc

Technikum Odzieżowe 1881 - 1970

KIEROWNICTWO PEDAGOGICZNEl IV 1919 1 III 1930 1 III 1930 - 31 I 1934 1 II 1934 - 31 VIII 1950 l IX 1950 -31 VIII 1952 1 IX 1952 - 31 VIII 1964 l IX 1964 -31 VIII 1972 spraw pedagogie* nych l IX 1951 31 VIII 1953

IX 1953 31 VIII 1962

IX 1962 31 VIII 1973warsztatów 1 IX 1935 - 31 VIII 1938

1 IX 1938 31 VIII.1947 1 IX 1947 31 VIII 1949

Technikum Odzieżowe

W LATACH 1919-1970

D _ . rektorzY

Halina Jaxa-Bykowska-Ciesie1czakowa Anna Terlecka Kazimiera Stańkiewicz- Sp1awińska

Irena Nowakowska Halina Kranc Krystyna Tysiącowa Halina Karasiewicz Kierownicy Józef Kasprowicz Mirosława Bobrowska

Ade1a Mroczkowska Józef Kasprzak

Zasadnicza Szkoła Odzieżowa im.

sunku Haliny Lendzion

Władysława Reymonta w ry

Aneks

1 IX 1949 - 31 VIII 1950 l IX 1949 - 31 VIII 1951l IX 1951 - 31 VIII 1972 Zastępcy lIX1960 1 IX1961 11X1962

- 31 VIII 1961 - 31 VIII 1962 - 31 VIII 1970 od 1 IX 1970zaję pozalekcyjnych 1951 - 1 IX 1952 - 1 Zastępcy l IX1958 - 31 VIII 1965 1 IX 1965 - 31 VIII 1971 V 1972